هعماج يسانش يدربراك
لاس تسيب و مهن
، هرامش يپايپ ( 69 )
، هرامش لوا
، راهب 7991
خيرات تفايرد : 9 / 6 / 7991 خيرات شريذپ : 70 / 9 / 7996
صص 701 - 721
هنوگ یسانش نایوجشناد یسایس گنهرف
ریغتم ةیاپرب ناتسدرک ناتسا یعامتجا یاه
-
یگنهرف
یدمحا بوقعی رايشناد ،
، هعماج هورگ يسانش
، رون مايپ هاگشناد ناريا ،
هدازدمحم نیسح رايداتسا ،
، هعماج هورگ يسانش
، رون مايپ هاگشناد ناريا ،
م ركبوبا ج
یدی دشرا سانشراك ،
هعماج يسانش
، رون مايپ هاگشناد ناريا ،
هدیكچ يسايس گنهرف
، و شرگن تهج تسايس هب تبسن دارفا يريگ و
ت يیساركومد ميکحت رد نآ شقن رب هك تسا يلماوع هلمجزا أ
تیسا هدیش دیيك
؛
نيازا ،ور گنهرف تيمها لاحرد عماوج رد يسايس
هبزور راذگ يم شيازفا زور
يم رتشيب نآ ۀعلاطم ترورض و دباي دوش
. شهوژپ ددصرد رضاح
وئاگ و رلست يموهفم هاگتسد بوچراچ رد ات تسا
، تهج يريگ گنهرف ياه يسايس
نآ اب طبترم لماوع و نايوجشناد ار
علاطم دنك ه . شور نیيا
نآ يط هك تسا يشياميپ عون زا شهوژپ زا
910 هاگشناد نايوجشناد زا رفن هبحایصم ناتسدرك ناتسا ياه
دیش هیتفرگ .
یب هیجوت ا انیش دایعبا هیب يت
( يسايس ييارگرثکت )
يراجنه و ( تسايس رد يلمع يريگرد )
تهج نيگنايم ،يسايس گنهرف ایب نايوجشناد يسايس گنهرف يريگ
تیسا . هیتفاي ایه
داد ناشن دن 12 / 99
%
،نايوجشناد ،کيتارکمد يسايس گنهرف
21
% يب يسايس گنهرف ،توایفت
29
% لیمع يیسايس گینهرف و اریگ
76
% گینهرف
دودحم يسايس دنراد
.
،نينچمه هعماج ياهريغتم اب يسايس گنهرف يريذپ
،يتيیصیش ييارگرادیتتا ،يگداونای تاطابترا ،يسايس تیهج
يریيگ
يبهذم
، لايصحت ،نس ت
دراد يرادانعم ۀطبار نايوجشناد تيموت و تماتا لحم ، .
هريغتمدنچ نويسرگر ليلحت جياتن زين
يم ناشن يایهريغتم دیهد
،هدشداي کي موس س گنهرف تارييغت زا يم نييبت ار نايوجشناد يساي
دننك .
هژاو اه یدیلک ی : گنهرف ييارگرثکت ،يسايس ،تسايس رد يلمع يريگرد ،يسايس
ريغتم تجا ياه م يعا وجشناد ،يگنهرف
لوؤسم هدنسيون
: 09717191991
Email: [email protected]
Copyright©2018, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially.
701 هعماج
و تسيب لاس ،يدربراك يسانش مهن
يپايپ هرامش ، (
69 ) هرامش ، لوا ، راهب 7991
و همدقم سم نایب أ هل
لاس رد شزرا شقن تيمها ،ري ا ياه و تیسايس رد هدوت ياه
نيیيبت رد يیگنهرف ریما هایگياج و يساركومد هب راذگ لئایسم
راییمياو تاییبایتنا زا هدرتییسگ تارییييغت دوییجو اییب يییسايس (
،لزلو و تراهلگنيا
)7919
يگتیسجرب نيلریب راویيد يیشاپورف ات
تیسا هیتفاي يصا .
درویم ميهایفم زا يیکي يیسايس گینهرف
تیییسا ریییصاعم يیییسايس و يعایییمتجا مویییلع رد هیییشتانم .
هيرظن هدیننكدعاقتم ريویصت ،نازادریپ نيیيعت شیقن زا يا
دیننك
رف هدادن هئارا يسايس گنه مه هتبلا و دنا
لیيلحت ،نایمز زا ناریگ
مایكان زیين يیبرجت ياهدیمايپ نييبت رد موهفم نيا نتشاذگرانك هدوب دنا . يبوچرایچ بسحرب و هجو نيرتهب هب يسايس گنهرف
يم کرد مهاریف يیهورگ و يدریف يسايس راتفر يارب هك دوش
يم دنك . شرگن ،راکفا اب دياش يسايس گنهرف ایه
و تارویصت ،
شزرا هورگ و دارفا يسايس ياه تامادتا زا يفيط نينچمه و اه
يیم هدیيمهف ينتفريذپ تیينهن زا هیك دویش
ت یشن نویف يایه
يم دریيگ . هیب يیسايس گینهرف رد رایتفر نيیيعت لیماع تردین
تعيتوم تسا يسايس تاعوضوم هب خساپ رد اي اه .
،،ویعرد
عا يارییب شيياییناوت رد يییسايس گیینهرف نوییفن و رییثا لاییم
تيدودحم شنیك ريیسم نيیيعت و يیسايس رایتفر رب تباث ياه
ماظن رد يسايس دراد رارت صا يسايس ياه
. گینهرف مویهفم
نرت زا يسايس تیيمومع ایه
رد تردیت توایفتم هویجو نتفایي
تییيعتوم ناییکم و اییه دییش اریتییسا تییلتیم ياییه
.
« عياییبط »
،نوییطلافا
« نيناوییت حور »
ويکییستنم ،7
« تاییيتلا ا »
کاژ ناژ
2وسور ،
« ياهرايعم » مویيه دیيويد ،9
« يینورد و يیبلت تادایع »
ليوكوتود سکلا ،
« يعمج نادجو »
ميكرود ليما و1
« ماظن ياه
رادتتا » ربو سكام نیيا ۀناسانشرابت هنيشيپ دراوم ءزج يگمه ،6
دنتیسه موهفم .
هیب يیسايس گینهرف تیفايهر يلیصا ۀيیضرف
ويکستنم (
(1989
))1748
يم زاب وطسرا و دوش
. ره اهنآ ود نايب
1 Baron de Montesquieu
2 Jean-Jacques Rousseau
3 David Hume
4 Alexis Charles-Henri-Maurice Clérel de Tocqueville
5 Émile Durkheim
6 Max Weber
يم ،هعماج کي ياهداهن دندرك
« تليضف ياه » سکعنم ار يصا
يم دنتیسه جیيار نادنورهیش نایيم رد هك دننك .
لیيوكوت
1994(
1837(
)) هعلاطم رد ۀیجيتن هیب ييایکيرما ۀیيلوا يساركومد زا شا
نيدب ؛ديسر يهباشم ،هدیحتم تلايا رد اهداهن دركراك هك تروص
« يندم حور »
عنم ار روشك نيا مدرم يیم سک
دینك . و ستدوریه
لبت رايسب ار هديقع نيا سوديسوت توافت زا ناشثحب رد رت
يایه
نیتآ و تراریسا مدریم نايم و نانوي و ناريا مدرم نايم يگنهرف دندرك تباث .
تليضف دندرك نايب اهنآ عماوج نيا هك يتوافتم ياه
يم ديكأت نآ رب يگژيو زيامت يارب ،دننك
میهم ایهنآ تیسايس ياه
نب ؛تسا ماظن هك شنيب نيا ،نياربا شزرا ،يسايس ياه
جیيار ياه
يم سکعنم ار روشك نآ مدرم يیسايس لیيلحت زاغآ نامز زا ،دنك
تسا هدش قيدصت .
هییینيريد هیییچرگا يمویییهفم يیییسانش
دیییيكأت زا تیییياکح
شییقن تییيمها رییب نوییطلافا و وطییسرا دییننام ينادنمییشيدنا شزرا هیهد رد تاهجوت ،دراد تسايس رد نادنورهش ياه يایه
هب و ري ا ۀعلاطم اب صا روط
« يندم گنهرف »
ایبرو و دینوملآ
نيا هب شيپ زا شيب دش نومنهر وس
. ،تایعلاطم نیيا سایسارب
شنك و اهراتفر هیب هعماج يگنهرف رتسب رد دارفا يعامتجا ياه
يم عوتو تسايس و تردت هب اهراتفر نيا هك يماگنه و ددنويپ
يم طوبرم دوش
، ج نآ يسايس گنهرف زا ت هعما
أ يم ريث و دريذیپ
دوجو هب ثعاب هعماج نآ يارب يصا يسايس ياهراتفر ندمآ
يییم دوییش . زا لییبت اییت يییسايس گیینهرف حلاطییصا رد1956
تیسا هدیشن هتفرگ راك هب نآ کيرو ت و يرظن بوچراچ
؛ ایما
هب زا سپ هیلاقم رد هژاو نیيا يريگراك يا
دینوملآ زا ایب
ناوینع
« ماظن يیسايس يقيبطت ياه
» هیب هیك یباثم ۀ رد يدربرایك يرازیبا
و هسياقم اهروشك يسايس گنهرف قيبطت
دوب يیناوارف دربرایك ،
تیفاي (
Almond & Verba, 1963:396
) و رد يدیيلك يمویهفم
نایهج ياهرویشك نایيم يگنهرف و يقيبطت تاعلاطم و هسياقم هتسجرب شقن و دش رد يا
تشاد يسايس راتفر نييبت .
گینهرف
نیشور لایبند هیب يیسايس دیشرت
و ن ميیظنت زا يداییيز شییب
هتسناد رد اه راب هدایتفااج ميهافم ،يیسايس يژولوئدیيا لیثم يا
شنم تلم يسانشناور ،يلم شزرا و ایه
نيدایينب يایه رایك هیب
هنوگ يسانش نايوجشناد يسايس گنهرف ريغتم ۀياپرب ناتسدرك ناتسا
يعامتجا ياه -
يگنهرف 709
هیتفرگ بوییسحم يیسايس مایظن يیعمج يیيرایت لویصحم و
يم دوش (
،يیضويع 7911 :
.)1
يیسايس گینهرف
، لیك زا يیشیب
گنهرف هك تسا يس هب درف هاگن عون
و يیسايس رات ایس ،تسا
وحن نازيم شقن
ينيرفآ وا يم نييعت ار يسايس دنيارف رد دینك
.
عییسوت دیینور هییك تییسا يییسايس گیینهرف بییلات رد ۀ
يییسايس
شيپ ينيب يم دوش . يسايس گنهرف
، هیعومجم شریگن زا يا ،ایه
و اهراتسيا تهج
يريگ ،يیسايس مایظن هب تبسن تلم کي ياه
و ناگبین ظنزا هك تسا يسايس تردت
طایبترا رد و يیيرات ر
يم لکش هعماج نورد ياهداديور اب هیطبار عون هاگياج و دريگ
يم نييعت ار تسايس اب مدرم دنك
. کیيتاركومد يیسايس گنهرف
ليلد هب
« یت أ شنیك و تابیساحم عوین ریب شريث نایگبین يایه
»
(
Weingast, 1997:256
) ،
« يعایمتجا تاضراعت تدش زا نتساك
يحور داجيا و ۀ
کيتاركومد
» و ت أ ایهداهن دریکلمع رب هك يتاريث
يم اجرب رد دراذگ
« نويیسازيتاركومد ناریگليلحت هیجوت نوناك
هدوب تسا
» (
،يریتنلاك ،يلیضاف 7997
: 701 -
)1
؛ هیب ،لایثم ناوینع
ناراکمه و گلاك رفوتسيرك (
2007 : 96 -
)91
ۀیعلاطم سایسارب
يم ديكأت يبرجت دننك
« سیپ هرود رد يیساركومد روهظ لامتحا
ب ،گنج زا ه
هیك تیسا رویشك ریه تايیصوص زا رثأتم تدش
سکعنم تسا روشك نآ يگنهرف و يداهن ثاريم دننك
».
و لیماوع زا رثأیتم نآ تاعونت و يسايس گنهرف ،نينچمه هیعومجم هیك دنتیسه هیعماج رد يرايسب رصانع ریصانع زا يا
و يعایمتجا ،يگنهرف و يتيلماع ،يرات اس ،نلاك و هنايم ،در رب رد ار يداصتتا يم
دريگ . يم ناونع ًامومع ،رظنم نيا زا دویش
زا يییسايس يییتح و يعاییمتجا ،يییگنهرف ياهرات اییس هییچرگ هتفرگ ريثأت يسايس گنهرف يصا بوچراچ و تيدودحم ،دنا
يم داجيا و لامعا تلتیم عماوج يسايس گنهرف رب دننك
.
رد ناريا زين عوضوم يیسايس گنهرف لایس رد
ریي ا يایه
هجوت ناياش نارکفتم
هزوح راریت يعایمتجا مولع تلتیم ياه
و تسا هتفرگ نارگليلحت
رب دوبن يیسايس گنهرف کیيتاركومد
هب ناونع يکي زا للع مهم ميکحت نديشیب يساركومد رد
ناریيا
ديكأت هدرك دنا . يی رب ریب دویجو هرایگنا يایه کیيتاركومدريغ
( يب ،يسايس ينيبدب يیب و يتوایفت
يدایمتعا ) رد نایيناريا نایيم ديكأت
هدرك دنا (
گنويیس ،ویي 7917
؛ ،يیتازر 7911
؛ عيریس میلقلا 7919
؛
Zonis, 1971
) و ییی رب نودیییب
هیییکنآ نازیییيم رایییبرد
کيتاركومد ندوب
گنهرف سايس رد ناریيا هرازیگ ىا نایيب دیننك
يعدم دنا للع ىرات اس ىارب
نييبت ساركومد رد
ناريا فایك
تسين دیياب و هیب لیلع ىدارا هیجوت هژیيو ىا تیشاد . زا نیيا
،هاگديد نازيم هدارا و ماجسنا نلاماح ساركومد رد
هدافتسا زا
تصرف اه اي گدامآ نازيم نافلایم
یساركومد ىاریب
شريذیپ
ىاهراكوزاس کيتاركومد
- هك ره ود رثأتم زا یسايس گنهرف
دنتسه - شقن نييعت هدننك ىا رد ميیکحت یساركومد رد
ناریيا
دنراد (
ييلاج ،روپ 7917 : 91 - 9 0 ج ؛ ييلا ،روپ 7919 :
.)91
دیینچ عییماوج زا نارییيا ،نآ رییب هولاییع هییك تییسا يییگنهرف
فاکش دراد تیيموت رب ينتبم ياه .
ين ویط خيرایت رد هیچرگا
ناريا هناشن ،نيمز میه زا يرايسب ياه
بهاذیم و ماویتا يتیسيز
يییم تییفاي زا وییلمم خيراییت نییيا ،دییيد ۀییيواز رییييغت اییب ،دوییش
هنيك يزوت هيفصت و يموت ياه ياه
ایب دومحم ناطلس زا يبهذم
خيش ناونع ميرك ات يشك
تیسا ،نایمرك هیب هیلمح رد دنز نا
(
،يدمحا 7990 : 216 -
)229
نيازا ؛ شلاچ ماودت ،ور طیباور رد ایه
رد ریي ا ۀهد يسايس ت اعفنا و لعف و رصاعم ناريا رد يموت شلات و هنايمروا ۀقطنم ياریب ناتیسدرك لامیش ۀیقطنم رد اه
یسم يرویشك ليکشت زیين و هيرویس يایهدرك ت ویحت و لقت
يگتسويپ و هيكرت روشك رد درك بازحا تاكرحت يیيرایت ياه
،روایجم ياهرویشك نيیشندرك قطانم اب ناريا برغ يگنهرف و ياریب هك تسا هدرك ليدبت هنومن يدحاو هب ار ناتسدرك ناتسا هنيمز رد شاکنك ت انیش سشر رد و يیسايس تایكرحت يایه
ریب مكایح يسايس گنهرف تیيولوا ایب ،مدریم نایهنا هیشيدنا
هیب ناتسا يرکف ناگبین ندادرارت تایكرحت ناماگیشيپ ناوینع
دراد يناوارف تيمها يسايس .
،نوف ليصافت هب هجوت اب یعلاطم
ۀ
هنوگ يپ رد رضاح يسايس گنهرف يسانش
نايوجشناد (
ناگبین
يرکف - يیسايس ًامازلا هن -
هیعماج ) و ویحن یت أ ريث يایهريغتم
يعامتجا نهرف رب يگ نايم رد نآ نايوجشناد
تسا هیب عتاورد و
لابند يواكاو نيا عویضوم ناوینع هیب نايوجیشناد هیك تیسا
و ناماگشيپ يدودح ات
يسايس تارييغت نلاماع ات يعامتجا
هچ
770 هعماج
و تسيب لاس ،يدربراك يسانش مهن
يپايپ هرامش ، (
69 ) هرامش ، لوا ، راهب 7991
هزادیینا تییيفرظ شزرا شريذییپ
دیینراد ار کییيتركومد ياییه .
هب يترابع
، شزرا و اهرواب يیسايس ياه
تیهج مادیك هیب ایهنآ
دراد ليامت تم زين و
ياهرغ يعایمتجا يیگنهرف
یت هیچ أ ریب يريث
عونت دنراد نايوجشناد يسايس گنهرف .
یبرجت ةنیشیپ قیقحت
يرو د و زارط ينمهب (
7999 ) شهوژیپ رد ، يیشياميپ
« ۀیقبط
مدرم گنهرف و ديدج طسوتم ناريا رد ير اس
: يدروم يسررب
نادییمه رهییش »
شيارییگ نازییيم ،رلییست تاییيرظن يایینبم رییب
مدرم اس ۀطیسوتم رود نایملعم و هاگشناد ديتاسا نايم رد هنار
تسا هدرك يسررب ار نادمه رهش .
،شهوژیپ جيایتن ياینبم ریب
يراجنه داعبا هب شيارگ مدرم
ير ایس ریشت ود نیيا نایيم رد
دودییح رد ،طییسوتم دییح زا شيییب يییمك ،عوییمجمرد 60
% و
دودح رد و مك رايسب ،يراتفر داعبا هب شيارگ 22
% تسا . هیب
نيا دودیح ایهنت ،بیيترت 99
% عویمجم هیب هوریگ ود نیيا زا
شزرا مدرم ياه هنار اس
( معا يرایتفر و يراجنه زا )
شياریگ
دنراد . رایشرس و يکينای (
7997 ) هیب يیشياميپ شهوژیپ رد
ناتییسدرك هاگییشناد نايوجییشناد يییسايس گیینهرف يییسررب هت ادرپ دنا . نارگيزایب نیيا ،نايوجشناد ،شهوژپ جياتن يانبمرب
يس و يبایيزرا و دینراد ينييایپ روریغ و راییتفا ساسحا ،يسا
دنراد دو ۀعماج يسايس ۀصرع زا يفنم يتواضت .
ایب نينچمه
،نايوجیشناد ۀتیسيز هبرجت شيازفا و يليصحت عطقم نتفر اب هیب ناینآ يسايس گنهرف يوگلا ريیس يتكرایشم يویگلا يویس
يم هعماج و دنك ردم ،هداونا رد کيتاركومد يسايس يريذپ
هس
يم تيوقت ار يتكراشم يسايس گنهرف ،ن اسمه هورگ و دینك
.
يدمحا ( 7990 ) رد علاطم ۀ هینوگ و يموت ياهدرکيور يیسانش
دننس رهش يسايس گنهرف
، ۀیعلاطم ریب يینتبم و ترایهلگنيا
لزلو هیك تیسا هديسر هجيتن نيا هب دعتیسم يیسايس گینهرف
دننیس نكاس مدرم نايم رد يساركومد تیسا هتیشاد دویجو
.
زا ناشن جياتن نينچمه رثا
هنلاهایستم دریکيور باییتنا تبثم
يعامتجا و يگنهرف ،يسايس داعبا رد يموت رب
کيتاركومد عون
اد يییسايس گیینهرف تییسا هتییش
. يدرییك ( 7997 ) هییب هییجوت اییب خنس
يسانش مویهفم زا جيار ياه گینهرف
يیسايس هتیسد ، يدینب
هناگراهچ نآ دایعبا سایسارب يیسايس گنهرف عاونا زا يا ا
هیئار
تسا هدرك :
يب
،يتوافت يیبلاقنا و يحلاصا ،دايقنا هینوگ رایهچ
گنهرف يدرُك هك دنتسه يسايس دیلانور هاگدیيد تیيروحم ایب
تراهلگنيا ميظنت و يحارط7
هدرك هيیضرف و رد شهوژیپ يایه
يعامتجا لماوع نيب طابترا بلات (
،تلايصحت ،بهذم ،تيموت
هعماج تينما ساسحا و يا
)...
گنهرف اب ايس
نيودیت يس هدیش
تسا . هتسجرب هینوگ نيریت گینهرف
يیسايس عوین ، يحلایصا و
دايقنا سرس تسا هدوب
. هیك تیسا هدویب نآ رب يدرك نينچمه
هعماج تينما ،تلايصحت نازيم یقبط ،تيیسنج ،يا
ۀ ،يعایمتجا
يامرس ،بهذم ۀ
ا هناسر زا هدافتسا نازيم و يعامتج يیعمج ياه
توافت نييبت رد خساپ يسايس گنهرف ياه
گ يیساسا شقن نايو
اد هتش دنا .
« عسوت ربارب رد يتنس يسايس گنهرف يرادياپ ۀ
رد يیسايس
ناریيا و هرك »
لایسر ۀ لاد ياریتكد گنويیس
2 ویي تیسا . عیسوت ۀ
هب شهوژپ نيا رد يسايس يانعم
يیبرغ هويیش هیب يیساركومد
رظندم تسا . گنويیس داقتعا هب ویي
، ،هیعماج يیسايس گینهرف
ب و تییسا يموییمع گیینهرف زا يییشیب و اییهدرکيور زا يیی ر
شيارگ دولاش ،يمومع گنهرف ياه شریگن و يسايس گنهرف
يم ار لئاسم هب دنزاس
(
گنويس ،ویي
.)7917
نيورایم سيینوز رد9
باتك ناریيا يیسايس ناگبین يسانشناور ياریب يیگژيو دینچ
يمرب ناريا يسايس ناگبین يیگژيو نیيا هك درمش
عوین هیب ایه
محم يتموکح هاگتسد و يسايس رات اس طایبترا رد هایش اضرد
تسا . عتاورد
، قلطم تردت ت اس ۀ
يیگژيو نيینچ ،هاش و ایه
تیسا هدریك دایجيا يیسايس نایگبین و مدرم رد ار ياهراتفر
؛
هب يیگژيو زا يکي لاثم ناونع يیب ایه
تیسا يدایمتعا .
سيینوز
ناکما ن نتشاد و ينيبدیب سایسحا نیيا ایب ار يعایمتجا کرحت
يب يیم طایبترا رد يدامتعا دیناد
. رد م ،عویمج سيینوز دویجو
ورد ،يیسولپاچ ،قیلمت يسايس گنهرف و
رد يتيیصیشدنچ
نايناريا نيب و يیسايس رات ایس رویضح زا ار
مایظن يتمویکح
يم يشان دناد تسايس ،تلايامت ،راکفا ،هاش هك ار وا عفانم و اه
1 Inglehart Ronald
2 Dal Seung Yu
3 Marvin Zonis
هنوگ يسانش نايوجشناد يسايس گنهرف ريغتم ۀياپرب ناتسدرك ناتسا
يعامتجا ياه -
يگنهرف 777
مامت سشر رد راریت روما
يیم یهد
؛د هیجيتنرد
، دویجو و رایکفا
يب تينهن ظن اب تيدض و يدامتعا
يتموکح ما ،رات ایس نيا رد
يم هولج يعيبط يرما دنك
(
،سينوز
.)7911
د ،يياکيرمآ رگشهوژپ و دنوملآ
ابرو و (7
)1963
ياینبم رب ،
لکش ليلحت جنیپ هیسياقم هیب يیسايس يایهراتفر تلتیم ياه
کیيزکم و ايلاتيا ،ناملآ ،ناتسلگنا ،اکيرما هدحتم ت ايا روشك ت ادرپ دن . خنیس يعوین هیب ناینآ رایك ش
گینهرف زا يیسان و ایه
ت اس ياه يسايس تسا . گنهرف هب
« هیيحان يا » عفاینم ریب هیك
و يتنس يسايس ت اس کي ،تسا زكرمتم يلحم زیكرمتم ريغ
يم طوبرم دوش
. گنهرف
« يگدینب » يیب هیك داریفا رد ار يیگدارا
يم ظفح و تسا طابترا رد يگماكدو رب ينتبم يت اس اب ،دنك
ماجنارس اب گنهرف
« تكراشم » اب يیساركومد ریب ينتبم ت اس
دراد بسانت .
دراد هتیيمآ يتلاح ،ينيع يسايس گنهرف هنوگره .
رس هب رگيدکي اب يتسيزمه رد ،گنهرف هنومن هس نيا يم
دنرب
؛
مك بسانت اما نومن دايز شيبو
ۀ زریط ،ت اس و بلاغ يگنهرف
مك تياضر شيبو هب يسايس ماظن شیب
ریب يینتبم ياهداهن هژيو
ن ار يساركومد يم ناش
دهد . ینومن کیي ایب ایهنآ ۀ
1000 يریفن
عیسوت دینداد ناشن ۀ
و تایبثاب ،رادیياپ کیيتاركومد تیموکح
تهج هب دمآراك يريگ
هیب تبیسن مدریم هیك تسا هتسباو يياه
دنراد يسايس دنيارف (
Almon & Verba, 1963:362
.) ایهنآ رظنزا
م ؤ هفل ،کيتاركومد يسايس گنهرف ياه دايز
يهایگآ نازيم ندوب
يسايس ناواریف ترایهم ،يندم تيحلاص و تيافك يوت سح ،
رد يندیم تایيح رد ينلاقع تكراشم اب هارمه يندم يراکمه
تیسا يسايس و (
،تیسيريل 7919 :
.)7001
رلیست ویلگنيتلآ و2
رد9
و هیییيكرت رویییشك يیییسايس گییینهرف ،يیییشياميپ شهوژیییپ تهج يريگ ملایسا و ييارگيماظن ،يساركومد هب نادنورهش ياه
ررب و شجنس ار دندرك يس
. و يیصیش هایگياپ نيب ۀطبار اهنآ
تییهج يرییيگ يییساركومد اییب يبهذییم ياییه (
مارییتحا داییعبا رد
لئات لهاست و تباتر يارب ندش )
هدرك يسررب ار دینا
. هیتفاي ایه
تهج دنداد ناشن يريگ
زا رثأیتم هیيكرت نادنورهش يسايس ياه
تییسا يییصیش تییعفنم و يعاییمتجا هاییگياپ ،نییس ،تيییسنج
1 Almond & Verba
2 Tessler
3 Altinoglu
(
Tessler and Altinoglu, 1997:2-51
.) تیییسريل (
)1959
رد
ماین هب دو رثا و فورعم ۀعلاطم
« ييارگرادیتتا و يیساركومد
رگراك ۀقبط »
دیيكأت ييارگرادیتتا ریب يرات اس لماوع شقن رب
درك . هیجوت روی رد يیشرگن حطس رد ار ييارگرادتتا تسيريل
يعاییمتجا هایگياپ و داد راریت يدییيلك ار يدایصتتا
رییيغتم نيریت
اذگرثا درك يفرعم ييارگرادتتا رب ر .
نارایکمه و تیسريل رظنزا
( 7919 ) شرگن رد رگراك ۀقبط هب قلعتم دارفا ، يعایمتجا يایه
هاگياپ هب قلعتم دارفا زا رتارگرادتتا ،دو دنتیسه رت ایب يایه
.
رد نيياپ تكراشم ،نيياپ تلايصحت وا هاگن زا هل سم نيا تلع کدنا هعلاطم ،يعامتجا و يسايس ياهداهن نيياپ حطس لغاشم ،
هيشاح و هینايارگرادتتا يگداونای يوگلاو يداصتتا ينماان ،يا
تیسا (
Lipset, 1994:489
.) نویسردنه (
)2007
رییب دیيكأت اییب
رییب يموییت و يتلاییيا ياییهزرم تییيمها يییسايس گیینهرف
هییب ،
هنوگ يسانش يسايس گنهرف يموت يگتسباو عون و
- رد يتلایيا
تسا هت ادرپ اداناك .
ا نامگ هب ،عماوج نورد يلحم ياهزرم ،و
زا رتهب نيیيبت ار داریفا يیسايس يایهرواب ،هیعماج يیلك تفاب
يم دننك . ناراکمه و گلاك رفوتسيرك (
2007 : 96 -
)91
سایسارب
يبرجت هعلاطم يم ديكأت ناش
دننك
« رد يساركومد روهظ لامتحا
هب ،گنج زا سپ هرود رثأیتم رویشك ریه تايصوص زا تدش
سکعنم هك تسا دننك
دنرویشك نآ يگنهرف و يداهن ثاريم
» .
ۀیيزجت ایي يیشاپورف نيياپ ًاتبسن نازيم و ايناتيرب رامعتسا ريثأت هدوب يساركومد يارب يتابجوم ،يموت يلایحرد ؛دنا
ثاریيم هیك
تیسا هتیشاد يیساركومد دایجيا لایمتحا رب يفنم رثا يملاسا .
ندياه ناروگ (1
)2002
يم هجوت يگنهرف ييارگرثکت هب دنك
. ا و
طایقن ريایس زا رتیشيب رايیسب ،تیيموت اقيرفآ رد دنك يم ديكأت تسا هدوب راگزاس يساركومد اب ناهج .
شهوژپ یرظن ینابم يدیعبدنچ و يگدیيچيپ هیب هجوت اب یلوقم ندویب
ۀ ،يیساركومد
هاگديد و اه هيرظن رابرد يتوافتم ياه هعیسوت ،لماکت ،شياديپ
هنيداهن و هدیش حریطم يیساركومد ندش ه و دینا
نیيا زا کیير
4 Henderson
5 Hyden
772 هعماج
و تسيب لاس ،يدربراك يسانش مهن
يپايپ هرامش ، (
69 ) هرامش ، لوا ، راهب 7991
هيرظن زوح بوچراچ رد اه نييبت ،دو يتاعلاطم
يتوافتم ياه
هییئارا زییين هدرییك
دیینا . هیینوگ زوییح رد اییهدرکيور زا يياییه
هعماج عسوت و لوحت نييبت ،يسايس يسانش ۀ
کیيتاركومد زا ار
مشچ ود زادنا
« يرات اس » و
« يگنهرف » هداد رارت رظندم دینا
. رد
يرات اییس درییکيور
، دییيدپ ركومد تییيهام تاییحل هییب يییسا
عییسوت ،يییسايس ياهرات اییس ۀ
نيناوییت و اییهداهن و يداییصتتا
تیسا هدیش هتیسيرگن کيتاركومد .
،نایملراپ دویجو ،عیتاورد
هعیسوت يداصتتا حطس ،کيتاركومد نيناوت ياهرات ایس ،هیتفاي
کییيکفت يییصصیت و هدییش هرییيغ و
شيییپ طرییش دادییملت يياییه
يم لکیش ياریب هیك دنوش هینيداهن و يریيگ
ومد ندیش يیسارك
دنراد ترورض .
لباقمرد
، مشچ يیم ل دتسا يگنهرف زادنا دینك
شزرا مزلتسم ،کيتاركومد ياهداهن و يساركومد و اهرواب و اه
هب ينامز ات و تسا کيتاركومد يگنهرف ياهرتسب يلك روط هیك
لوییحت و رییييغت ليییسناتپ هییعماج يییگنهرف طيارییش و هیینيمز
،دشاب هتشادن ار کيتاركومد لکش
دت ،يريگ يياراك و تابث ،موا
ناکما يساركومد دوب دهاوین ريذپ
.
،بوچراچ نيا رد گینهرف
هب باثم ۀ عسوت تشرس ۀ
يب اي و تابث تلع ،يسايس مایظن يتایبث
کییيتاركومد يییسايس هییتفرگ رییظن رد نآ يییسايس يياراییك و
يم دوش
؛ عیسوت ،يرات ایس تیفايهر رد نياربانب ۀ
ياهرات ایس
رد و يسايس و يداصتتا ،يعامتجا عیسوت ،يگنهرف تفايهر
ۀ
گنهرف تسا ليلحت رايعم و کلام ،يسايس .
يضرف ۀ وطسرا و ويکستنم هب يسايس گنهرف تفايهر يلصا
يمرب ددرگ . يم ناونع اهنآ ود ره هیعماج ریه يایهداهن دیندرك
« تليضف يایه » صای جیيار نادنورهیش نایيم رد ار
سکعنیم
يم دننك . ابرو و دنوملآ بطت يبرجت شياميپ نيتسین7
رابرد يقي
شرگن طابترا و تيبثت اب هدوت ياه
درکلمع يساركومد ار
زایغآ
دندرك . نايم بسانم بيكرت دنتفرگ هجيتن اهنآ
« تهج يريگ ياه
ينهن
» و
« تهج يريگ يتكرایشم ياه
» أیشنم
« يندیم گینهرف
»
يساركومد ييافوکش هب هك تسا يیم کیمك اه
دینك . تایعلاطم
شرگن تيمها رب يدعب يقيبطت يبرجت اه
شزرا و حطیس يایه
دیيكأت ماظن حطس رد کيتاركومد ياهداهن تشادهگن رد يدرف
1Almond & Verba
دندرك (
Diamond, 2003:28
).
ناونع اب شباتك رد دنومايد ير
هعسوت لاح رد يساركومد :
ميکحت يوس هب هیك دنك يم ناونع
« يم يساركومد نیيا رد هین اريز ؛دوش تاحل يلماکت ديدپ دياب
هرود چيه رد هن و نامز ا
هیتفرگن لکیش يلمایك يیساركومد ،ي
ينایسکي يیسايس عباینم ًابيرقت نادنورهش همه نآ رد هك تسا هب ،تيمكاح و دنشاب هتشاد دینيامن ،لیماك ًابيرقت اي لماك روط
دیییشاب نادنورهیییش هیییمه »
(
Diamond, 1999:18
.) دییینومايد
هك درك نومزآ يياهروشك رد ار کيتاركومد ميکحت ياهدنيآرف زا سپ
« موس وم »
هناتیسآ زا رت ایب ينایهج نويیسازيتاركومد
دنتشاد رارت يتابایتنا يساركومد .
و يگنهرف لماوع رب وا هجوت
دوب زكرمتم يندم ۀعماج و يسايس .
تیسا روایب نيا رب دنومايد
هريت و مهبم نويسازيتاركومد مراهچ وم ياهامنرود هك ؛دنراتو
جا ،يیگنهرف طياریش هیك يياهروشك همه ًابيرقت اريز و يعایمت
کیيتاركومد ياریب يبیسانم يداصتتا هتیشاد ندیش
رتیشيپ ،دینا
هدش کيتاركومد دنا
. رد يیساركومد يمایكان لیماع نوتگنيتنایه
يیم گنهرف ار ناملسم عماوج دیناد
. نیيا عیبنم دیيوگ يیم وا
تیسد ،يماكان و عایمتجا دعایسمان تیعيبط زا يیشیب رد میك
یتفهن بریغ لاریبيل ميهایفم هب تبسن يملاسا گنهرف تیسا ه
(
Huntington, 1996:114
.) راز ا لییيناد باییتك رد ،2
مییسيلاردف
اکيرمآ : تیلايا زا ييایمن ایه
يیسررب هیب ، يیسايس گینهرف
رد
تلايا تسا هت ادرپ اکيرمآ تلتیم ياه .
،راز ا ديد زا گنهرف
يسايس هژيو يوگلا تهج زا يا
هك تسا يسايس شنك هب يريگ
هدیش هینيداهن يیسايس مایظن ره رد تیسا
(
Elazar, 1966:34
.)
تهج راز ا دریکلمع يگنویگچ ،يیسايس مایظن هب دارفا يريگ
شزرا و يتموکح تاماقم و تلود رد ار يمویت و يبهذم ياه
لکش يريگ يیسايس گنهرف يیم ررثؤیم
دیناد . رد هینوگ يیسانش
گیینهرف ،راز ا يییسايس
ۀتییسد هییس هییب نلایی ا يلییصا
،يییيارگ
تنس و ييارگدرف يم ميسقت ييارگ
دوش (
Zoellick, 2000:34
.)
ترایهلگنيا دلانور رد هیك تیسا ينادنمیشيدنا هیلمجزا9
عسوت تفايهر بوچراچ ۀ
هتیسيرگن يیسايس گنهرف هب يناسنا
2Elazar
3 Inglehart
هنوگ يسانش نايوجشناد يسايس گنهرف ريغتم ۀياپرب ناتسدرك ناتسا
يعامتجا ياه -
يگنهرف 779
تیسا هداد مایجنا هرایب نیيا رد ار ددیعتم تاعلاطم و .
دیلانور
يم ناونع تراهلگنيا هیهد ود تایيبدا هیب تبیسن گینهرف دنك
يتايح رايسب شقن هتشذگ ركومد رد يریت
دراد يیسا .
سایسارب
وا ثحب
« يم رظن هب يجيردیت تاریييغت يدایصتتا ۀعسوت دسر
يم بجوم ار يگنهرف هیب ً ایمتحا ار مدریم دوت هك دوش
رویط
هدنيآزف يیم کیيتاركومد يایهداهن نایهاو يا زا ایهنآ و دینك
دویجو هیك دریك دنهاو يرتشيب تيامح يياج رد يساركومد دراد » (
Inglehart, 2000:6-95
.) ژییپ شهو لزییلو و تراییهلگنيا
7
نوگرگد لکش هدش
زا يا ۀيرظن بایتنا دشر هك تسا يزاسون
عیسوت ييانبريز عوضوم ار يناسنا ۀ
يعایمتجا دیشر ،يدایصتتا
شزرا هیظحلام کيتاركومد ياهداهن تيوقت و دوجو زاربا ياه
يم دنك . اهنآ ديكأت يم دننك
« نس اب ام (2
)1999
دنانآ و نیس و9
( )2000
هك ميقفاوم ديكأت
تان ،يناسنا بایتنا شرتسگ دندرك
عسوت ۀ تسا يعامتجا
؛ عیسوت زا نس موهفم اما ۀ
هیب ار ينایسنا
طيح ۀ نایيم يروریض يگتیسويپ هیك میيداد شرتیسگ گنهرف
عسوت ۀ يم داجيا کيتاركومد يدازآ و يداصتتا دنك
» (
،تراهلگنيا
،لزلو 7919 :
.)911
ا یت يیسررب ایب لزلو و تراهلگني أ
عیسوت ريث ۀ
عامتجا ي شزرا دشر رب يداصتتا دوجو زاربا ياه
نايب يم ك ن دین
تنس هب يگنهرف ياه روط
يريگمشچ هدویب رادياپ
دینا رایتفر و
يم لکش ار عماوج زورما يسايسو يداصتتا يویس زا و دینهد
رگيد
، عماج روهظ ۀ
مایظن رد نایسکي يیگنهرف رييغت اب يتعنص
شزرا تسا طبترم يتنس ياه (
،لزیلو ،تراهلگنيا 7919
:
.)
ایهنآ
دننآرب يساركومد بسانم يسايس گنهرف عون
، ایي يمسر هاو
دنرادرب رد ،دمآراك هلوقم
شزرا ایي يناسنا موردنس ياه يایه
ریگيد ترایبع هیب اي دوجو زاربا
، تیسا هدیيناهر .
هیلوقم يایه
شزرا ص اش دویجو زاربا ياه
، شزرا يدایمارف يایه ،يیيارگ
لهاست و للاقتسا ص اش ،يتيسنج يربارب ناریگيد هب تبسن
ار لماش يم دنوش . ساسا نيا رب
، کیيتاركومد عوین ياراد دارفا
شزرا زا يسايس گنهرف هدوب رادرو رب يدامارف ياه
و شرگن
هتییشاد يتيییسنج يرییبارب هییب تبییسن يییتبثم دیینا
؛ نيیینچمه رییب
1Wlzel christian
2 Sen Amartya
3 Anand Sudhir
يگژيو ت يدریف يراتیمدو و للاقتسا ياه أ
دیيك هدریك دینا و
هنلاهاستم درکيور درو رب رد يا
اب
« ریيغ » دینراد (
ترایهلگنيا و
،لزلو 7919 : 792 .)
کرام رلست ایب هیك تیسا يزایسون زوح نارکفتم هلمجزا
عمج تایيرظن زا يیسأت ایب و نيشيپ تاعلاطم و تايرظن يدنب
تراهلگنيا و ابرو و دنوملآ يسايس گنهرف
، هبنج يت انش ياه
داع نامدرم و نادنورهش يراتفر و ي
ار لماش يم دوش . هب وایب ر
وا
، رّيغتم ود ،يسايس گنهرف يت انش ۀبنج
« يریبارب هیب داقتعا
يتيسنج » و
« اي لهاست يسايس يارادم
» ار لماش يم دوش . ۀبنج
ياییهرّيغتم زییين يییسايس گیینهرف يراییتفر
« يییسايس داییمتعا
» ،
« يندم تكراشم
» ،
« يسايس قيلاع »
و
« يسايس شناد »
ار لمایش
يم دوش . ناونع اب ار يت انش ياهرّيغتم وا
« يسايس ييارگررثکت »
ناونع اب ار يراتفر ياهرّيغتم و
« تیسايس رد يیلمع يريگرد »
هلوقم يم يدنب دنك (
Tessler, 2011:270
.) تایحل اب ،رلست ندریك
هیب هیّجوت ایب و يّدایع نادنورهش يراتفر و يت انش ياهرايعم قیئلاع ،يتيیسنج يریبارب زا تیيامح ،يسايس يارادم رصانع اشم ،يسايس شناد ،يسايس نيیب دایمتعا و يندیم تكر
،يدریف
عیماوج رد يسايس گنهرف ميیسقت عوین رایهچ هیب ار يملایسا
يم دنك : 7 - کيتاركومد يسايس گنهرف :
گنهرف زا عون نيا رد
يم لمحت ار عونتم يسايس دياقع دارفا ،يسايس دننك
، يربارب زا
يتيسنج
، دینراد ت انش و هتلاع تسايس هب تبسن و تيامح
،
و يندم يگدنز رد تكراشم يعمج
يم دیننك نادنورهیش هیب و
دنراد دامتعا ؛
2 - يیب يسايس گنهرف توایفت
: زا عوین نیيا رد
زا و لیمحت ار عوینتم يیسايس دیياقع داریفا ،يیسايس گنهرف يم تيامح يتيسنج يربارب دننك
؛ و هتلاع تسايس هب تبسن اما
دنرادن ت انش .
يمن تكراشم يعمج و يندم يگدنز رد دیننك
نادنورهش هب و دنرادن دامتعا
. ایي يیسايس رویما هیب داریفا نيا
يمن يتّيمها نارگيد راتفر دنهد
؛ 9 - ارگلمع يسايس گنهرف :
رد
لمحت ار عونتم يسايس دياقع دارفا ،يسايس گنهرف زا عون نيا يمن يمن تيامح يتيسنج يربارب زا و دننك دننك
؛ هیب تبیسن اما
تییسايس
، هییتلاع و دیینم ییسايس هییب تبییسن يفاییك شییناد زا ت
تكراشم يعمج و يندم يگدنز رد و دنرادرو رب يیم
دیننك و
77 هعماج
و تسيب لاس ،يدربراك يسانش مهن
يپايپ هرامش ، (
69 ) هرامش ، لوا ، راهب 7991
دنراد دامتعا نادنورهش هب .
يیسايس يگدنز اب ار دو دارفا نيا
يم قفو يعامتجا و دنهد
؛ تیّيزم ،ويتاینرتلآ رایکفا ایب اما و ایه
دینرادن يبوی ۀینايم نانآ يگدنز کبس ؛
- يیسايس گینهرف
دودحم : اریفا ،يیسايس گنهرف زا عون نيا رد يیسايس دیياقع د
يمن لمحت ار تلایم و عونتم دننك
، تيامح يتيسنج يربارب زا
يمن دننك
، هتلاع و ت انش رد ،دینرادن تیسايس هیب تبیسن يا
يیمن تكرایشم يعمج و يندم يگدنز نادنورهیش هیب و دیننك
دامتعا دنرادن (
Tessler & Gao, 197-207
.)
یيمها هیب هیجوت ایب ناریکفتم زا يرايیسب ،نآ ریب هولاع ت
هیب يسايس گنهرف هیلوقم ناوینع
تاریييغت دینيارف رد میهم يا
ماظن يسايس هفلؤم و رصانع رب ،اه
ریثکت و عوینت ریب رثؤیم ياه
گنهرف هدرك هجوت يسايس دنا
. ،اتسار نيا رد خیساپ رد تیسريل
يساركومد أشنم و تلع هب يزایسون دریك ناونع يزاسون ندوب
نآزا ؛تسا يساركومد أشنم هب يزاسون هك ور
و ایهرواب دایجيا
شزرا يیساركومد بیسانم هیك دراد شيارگ يياه دینا
(
،ننایهنو
7991 :
) 2
ریب يینيع يعامتجا طيارش تفايرد تسريل ،نياربانب ؛
کيتاركومد دننام يسايس تارييغت يیم رثا ندش
نیيا و دینراذگ
شرییگن داییجيا هییب شيارییگ اییب ار تارییثا ياییجرب يیینهن ياییه
يم غت نيا داجيا ددصرد هك دنراذگ دنتسه يسايس تاريي
. ليناد
ریینرل (7
)7919
باییتك رد نردییم ،يتنییس ۀییعماج راذییگ
ندییش
هنايمروا ۀعیسوت ریب يزایسون تاریثا رایبرد يهبایشم ثحب
تیسا هدریك هیئارا يسايس .
ياهدینيآرف ،وا هیيرظن سایسا ریب
لاییبند ار يهباییشم يوییگلا تییلتیم ياهروییشك رد يزاییسون يم دننك . و زاغآ ،ينيشنرهش زا وگلا نيا و يداویساب شيازیفا اب
دویش يیم لایبند تكراشم دشر .
يیم ناوینع لاد تریبار دینك
يشرايلوپ تسا نردم يايوپ و رثکتم ماظن يعون وا رظن رد هك2
توریث و دیمآرد دایيز ًاتبیسن حطیس دیننام يتايصوص ياراد عوینت ،ينيیشنرهش دايز حطس ،يراج ۀنارس دمآرد دشر ،هنارس یعت ،هدرتیسگ يداویساب ،دايز يلغش و نايوجیشناد دایيز داد
...
تسا طبترم (
Dahl, 1998:251
.) هیب لاد تریبار ،ساسا نيا رب
1 Lerner
2 Poly archy
هیفلؤم نایيم دینويپ ياریترب ددیصرد يعون و يعایمتجا يایه
عوریش ياریب يناسنا ۀعسوت رب ديكأت و يساركومد و يداصتتا هب ،دنيارف نيا شزرا رييغت ياتسار رد هژيو
ليهیست يایه دیننك
سا هدمآرب يساركومد ت
. نايم زا تسا دقتعم رمياهكروه سكام
رادتتا لوبت يارب ار درف هك يعامتجا ياهداهن مامت (
يتموکح )
يم هدامآ دراد راریت هداونای ،لوا ماقم رد ،دنك .
قیيرطزا داریفا
يیم بسك ار يرادتتا ياهراتفر لوبت تيلبات ،هداونا دیننك
. زا
ور هیکنآ زا هتیشذگ هداونای تیسا دیقتعم وا ،رگيد فرط طیبا
يیم داریفا هیب ار يرادتتا داریفا هیك تیسا ينایکم ایهنت ،دزویمآ
هب ار دو تلاکشم يم نايب يتحار
و دننك
« هب هن ،دركرایك ناوینع
هب هکلب دینرثوم ناسنا ناونع
» (
،رميایهكروه 7919
:
.) 1
رميایهكروه
هب دایجيا ریب هداونای نورد يرادیتتا طیباور ريثأیت رب صوص
ديكأت ناكدوك هدنيآ تيصیش تشاد
. ،هداونای قیيرطزا کدویك
يییم ارییف ار رادییتتا رییبارب رد ندروآ دورییف رییس و تییعاطا درییيگ
(
،رمياهكروه 7911
: 19 - 90 ،يزازیعا زا لیقن هیب ، 7916
: 11 -
.)92
لیيلحت
مانتاپ تربور زا
تنس لاس رد ايلاتيا رد يندم ياه 7999
زا يکي
قيتد شهوژپ نيرت اه
رابرد ساركومد و يسايس گنهرف طابترا ي
تسا . يیساركومد دریکلمع قیيتد شجنس اب شناراکمه و مانتاپ ندویمزآ ایب سریس و ایيلاتيا بوینج و لامیش هیقطنم تسيب رد
يگتسبمه نازیيم ،دیمآرد حطیس ليبتزا يلماوع نايم يرامآ ياه
يتعنص ایهنيا رياظن و دوجوم عبانم رادقم ،ينيشنرهش نازيم ،ندش
میهم دندیش هجوتم ،هقطنم ود نيا رد تم نيریت
نيیيبت ياریب ریييغ
تيقفوم کیيتاركومد يایه
، عیسوت نازیيم ۀ
تیسا يندیم هیعماج
(
،تسيريل 7919 :
.)7006
هتسد ،مانتاپ نينچمه شریگن زا يدنب
و ایه
تسا هدرك حرطم نادنورهش يندم ياهراتفر
؛ هیك بیيترت نيا هب
هقبط هلوقم راهچ رد ار اهنآ يم يدنب
دنك : يربارب ؛يندم تكراشم
ا ،يگتیسبمه ؛يسايس نیمجنا ،لهایست ،دایمتع
ياهرات ایس ؛ایه
نمجنا ليکشت هب ليامت اي يراکمه يعامتجا نامزایس و اه
يایه
يسايس و يندم (
،مانتاپ 7910 : 711 -
.)719
يسايس گنهرف اب طبترم يبرجت و يرظن تايبدا رب يرورم يم ناشن ددعتم يیسايس گینهرف ایب طبتریم لیماوع دهد دین
و
ومجم اییي کییي نادنمییشيدنا زا کییيره هییع
رد ار لییماوع زا يا
هنوگ يسانش نايوجشناد يسايس گنهرف ريغتم ۀياپرب ناتسدرك ناتسا
يعامتجا ياه -
يگنهرف 771
يم ررثؤم يسايس گنهرف نيوکت دنناد
. هیعلاطم نيا رد مایگ رد ،
لزلو و تراهلگنيا شهوژپ زا تسین (
شزرا دوجو زاربا ياه
شزرا لیییباقم رد ر وکیییس يتنیییس يایییه
) رلیییست کرایییم و
( هنوگ يسانش تاركومد کي يب ، لاعف ،توافت و
رگندودحم )
يارب
هینوگ نيینچمه و لیيلحت و شجنس نش
يیسايس گینهرف يیسا
دیش دیهاو هدافتسا نايوجشناد .
هیب هیجوت ایب ،دیعب مایگ رد
هییيرظن ناراییکمه و تراییهلگنيا ياییه (
هییفلؤم دیینويپ ياییه
يعامتجا يیسايس گینهرف ایب يدایصتتا )
ماینتاپ ، ( ۀيامریس ریثا
يسايس ت اس رب يعامتجا )
راز ا ليناد ، (
هیلوقم تيمها يایه
يییسايس گیینهرف يارییب يعاییمتجا )
كروه سكاییم ، رمياییه
( رییثا
يییسايس گیینهرف تاییعونت رییب هداونایی )
شیییب و تییسريل و
هدمع هيرظن زا يا هیيلوا يزایسون زویح نازادریپ
( لیماوع ریثا
يسايس گنهرف رب يداصتتا )
ياریب هیعلاطم يریظن بوچرایچ
هفلؤم يسررب دش نّودم يسايس گنهرف رب راذگرثا ياه
.
رادومن 1 - رم لماوع یلیلحت یوگلا یسایس گنهرف اب طبت
یضرف ه یاه شهوژپ يم رظن هب
هیعماج نيب دسر يريذیپ
يیسايس گینهرف و يیسايس
دراد دوجو يرادانعم هطبار نايوجشناد .
يم رظن هب يعایمتجا هایگياپ نيب دسر
گینهرف و يدایصتتا
دراد دوجو يرادانعم هطبار نايوجشناد يسايس .
يیم رظن هب گینهرف و يتيیصیش ييارگرادیتتا نيیب دیسر
دراد دوجو يرادانعم هطبار نايوجشناد يسايس .
يم رظن هب يیسايس گنهرف و يگداونا تاطابترا نيب دسر
دراد دوجو يرادانعم هطبار نايوجشناد .
يم رظن هب نيب دسر
تهج يريگ يیسايس گینهرف و بهذم
دراد دوجو يرادانعم هطبار نايوجشناد .
يم رظن هب هنيمز ياهريغتم نيب دسر
س گینهرف و يا يیساي
دراد دوجو يرادانعم هطبار نايوجشناد .
میهافم فیرعت موهفم
« يسايس گنهرف »
دنريگرب رد تهج
يريگ يبايزرا ،اه ایه
شیب و يسايس ماظن هب تبسن دارفا ياهراتسيا و تیلتیم ياه
تهج زين و نآ شيارگ هب تبسن يريگ
اه يیقلت زریط و هیب ایه
تیسا تیسايس رد دو شقن (
Almond & Verbam, 1963:13
.)
يسررب هب هك ينارگشهوژپ هت ادرپ موهفم نيا
دنا يژولوريت ياه
هعماج يسايس گنهرف زا ينوگانوگ هیعلاطم ياه
هدیش تیسد هیب
هداد دینا
؛ هییلمجزا : دودییحم و عباییت ،يتكرایشم يییسايس گینهرف
( ابرو و دنوملآ )
هراپدینچ ،نگمه ،کيژولوئديا ،ينيدريغ ،يندم ؛
( نابنزور رتلاو )7
تيعبات ؛ / تیيرمآ ( هيريیشب نيیسح )
هريیشع ؛ يا
( عيرس دومحم ملقلا
) نلا ا ،ارگدرف ، يتنیس ،اریگ
( راز ا لیيناد )
؛
ملاسا يدازآ ،ارگ هعماج و هاو
اریگ ( نویسراف حيمیس دادریهم و2
يیياشم ) عویضوم و هل یسم ایب بسانتم زين ناگدنهوژپ رگيد و
هعلاطم دروم هنوگ ناش
هداد هئارا يفلتیم ياه دنا
؛ یپ رد اما شهوژ
رضاح
، هنوگ بوچراهچ رد يسايس گنهرف يسررب گنهرف ياه
هیعلاطم يسايس دیش
وئایگ روینلا و رلیست کرایم (9
،تاركویمد
يب رگندودحم ،لاعف ،توافت )
ب هك تسا هدش حرط يار
شجنیس
1Rosenban
2 Farson
3Gaeo
یا هنیمز یاهریغتم یریذپ هعماج
یسایس یبهذم یریگتهج یگداوناخ تاطابترا
یئارگرادتقا یتیصخش
گنهرف يسايس
تاركومد
دودحم رگن يب وافت ت
لاعف یعامتجا هاگیاپ
- یداصتقا
