يسررب نیمز
ناتساب سانش
ي يارب أشنم يبای گنس اه ي هدافتسا هدش
تخاس رد ياهانب
يناساس رهش
روپاشیب
نیسحدمحم يیاضر
*
رایداتسا هورگ ناتساب سانش ی هاگشناد روباشین
شوروک يدمحا
شناد هتخومآ یسانشراک دشرا
ناتساب سانش ی هاگشناد دازآ یملاسا دحاو ، نورزاک
( زا ص 57 ات 72 )
ات خیر تفایرد هلاقم : 18 / 12 / 94 ؛ خیرات شریذپ عطق ي : 10 / 08 / 96
کچ ی هد شمان هک یناساس هلسلس نا
هتفرگ رختسا رد اتیهانآ دبعم نادبوم دبوم و سراپ گرزب ناساس زا ار دنا
متفه هدس ات موس هدس زا ،
ناریا رد يدلایم دندرک تموکح
. ﻬم ـ م تـ ینبا ﻦیر ـ ﺥاک ار هرود ﻦیا ه یﻈﻋ ياه
و م اب هوکش ناهاش ﻞیکشت یم هد .د روپاشیب رﻬش
هلمجزا مﻬم ﻦیرت رﻬش هرود ياه ي بوسحم یناساس یم
دوش .تسا عقاو نورزاک ناتسرﻬش رد هک رد
یط یسانشناتساب یسررب کی
ناتسرﻬش قرش رد رتخد ﻞتک هب موسوم یناتسهوک هقطنم رد عقاو یناساس رصﻋ هب طوبرم شرفگنس و یناتساب هداج فارطا رد اک يایاقب و راثآ ،نورز دنچ
هدوت ي یناساس رصﻋ زا یگنس هب
د تس
ِتاقیقحت و یسررب ساسا رب هک هدمآ ناتساب
هرادا ناسانش
صخشم ،نورزاک ناتسرﻬش یگنهرف ثاریم ش
هب ناکم ود ﻦیا هک د رارق هدافتسا دروم گنس ندعم ناونﻋ
یم هتفرگ دنا . گنس زا
هلمج ب ياهانب تخاس يارب هک تسا یحلاصم روپاشی
هدافتسا هدش .تسا دراوم رتشیب رد هکنیا هب هجوت اب یسررب
ياه
انشناتساب تخ
ی تسا راوتسا يدام دهاوش رب
، نش ﻦیاربانب ره تخا
ﻦیا رتﻬب هچ هداد
اه ریسفت و نآ اه نایم مولﻋ زا هدافتسا اب هتشر
يا
یم ترورﺿ دبای
ساسا ﻦیمه رب .
، رد شهوﮋپ ﻦیا ادتبا
یسررب ینادیم و نومن ه يرادرب زا گنس ياه رد هدافتسا دروم تخاس
ياهانب
روپاشیب هب ،روپاشیب ياهانب زا يرادرب هنومن زا سپ و تسا هتفرگ تروص هسیاقم
هنومن ياه ذخا زا هدش ریاس گنس نداعم
ییاسانش رب( هدش هیاپ شور ي )یهاگشیامزآ ياه یلامتحا عبنم هب ندرب یپ يارب
گنس جارختسا دش هتخادرپ اه
تسا ه . يارب
تسد رما ﻦیا هب یبای شور ،
ياه شیامزآ یهاگ کزان عطاقم هعلاطم گنس
اه زیلانآ روطنیمه و ، وXRD
بXRF ه دش هتفرگ راک اب و
ماجنا شیامزآ اه هک دش صخشم گنس
ياه هرود ياهانب و نداعم ي
)اهوراب و جرب و اتیهانآ دبعم ،ﻦیرلاو ﺥاک( روپاشیب یناساس
س و تابیکرت ،سنج .دنراد یﻬباشم راتخا
ژاو ه ياه :يدیلک ﻦیمز ناتساب یسانش زیلانآ ،نداعم ،روپاشیب ، ،
کزان عطقم
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
همانایار*
ي هدنسیون ي لوئسم mohammad.1561@yahoo.com :
ساسا ﻦیا رب .تشاد هراشا انب درکراک و یمیلقا
، ار تیمها ﻦیرتشیب ینامتخاس هدام کی ناونﻋ هب ماخ تشخ
هتشاد
، ا هناخ ،ناغماد ﺥاک نوچمه ییاهانب رد هک یجاح یبابر
آ ب نوفسیت و شیک ،داب ه
زا .تسا هدش هدرب راک
آ قاط يارب رج دبنگ و اه
رد اه ننام ییاهانب د
نوفسیت و نامیلس تخت ،هخرک ناویا هدش هدافتسا
هشلا اما .تسا
یم هدافتسا یناساس هرود رد يرگید حلاصم عون ره زا شیب چگ طلام و گنس هک دش
، تنس عبات ياه
یلحم
نامتخاس س
دوب يزا زوریف رتخد هعلق نوچ ییاهانب رد حلاصم عون ﻦیا . راﻬچ رتشیب و دابآ
یقاط هرود ﻦیا ياه
هب هتفر راک .تسا
گنس ياه شارت یبلاق خرب رد زین هدروخ
انب زا ی هرود ﻦیا ياه زا
هلمج تخت ،روپاشیب
نامیلس و هدید رواگنک یم
دوش .
2 . دروم هقطنم هعلاطم
هقطنم رد نورزاک ناتسرﻬش ییایفارغج لوط هب يا
و هجرد51 رـﻋ و هـقیقد35
و هـجرد29 ،هـقیقد35
رد
عاـفترا رد و سراف ناتسا برغم اـیرد حطـس زا يرـتم732
دراد رارـق
ریوـصت(
1
یـسیدوان رد نورزاـک تـشد.)
هتفرگرارق .تسا هدناشوپ مراﻬچ نارود تابوسر ار نآ زا یگرزب تمسق هک
هـقطنم ﻦـیا هتـشر ود ﻦیـب
هوـک
ود(
)یبونج و یلامش میﻈﻋ هراوید
یم هدوشگ ناهد یفدص رد راگنا و دشخرد
،ییامکحلا خیش(
1385 : 19
ناتـسرﻬش ﻦیا.)
زا یتمـسق هـب برـغم و یـبرغ بوـنج زا ،زاریـش هـب یقرـش لامش و قرشم زا ،ناﻬبﻬب و ینسمم هب لامش زا اسم .تسا دودحم دابآزوریف هب یقرش بونج زا و رﻬشوب و ناجزارب ناتسرﻬش دودـح رد نورزاـک ناتسرﻬش تح
هگلج رد و عبرم رتمولیک4119 لوط هب يا
و86 رﻋ رتمولیک90
عقاو هدش تسا
ریوصت(
2
زا ناتـسرﻬش ﻦیا ).
تخیر ظاحل هیحان رد یسانش
ي یناتسهوک عقاو
هدش هوک اب و هوـک دادتما و تسا هدش روصحم عفترم ياه ياـه
یبرغ لامش زا سراف طاقن ریاس دننام نآ تسا یقرش بونج هب
،نایرفﻈم(
1373 : 24
ﻦیـمز تلایکـشت.)
یـسانش
موس نارود هب قلعتم ناتسرﻬش ﻦیا
)ﻦـسویلپ(
لوا و
)ﻦیربماـک(
تـسا (
ریوـصت 3 ) ،يراـیز(
1384 : 21
رد روپاـشیب.)
هلــصاف هیــشاح رد ،نورزاــک برــغ يرتموــلیک25
ي هــناخدور ي
ناــمز رد هــک یهاــش هداــج راــنک رد ،روپاــش
ت نایشنماخه تخ
هرود رد و شوش هب ار دیشمج ي
یم ﻞصتم نوفسیت هب یناساس ،درک
عـقاو هدـش تـسا . ﻦـیا
رﻬش ﻦیتسخن هب یناساس لوا روپاش نامز رد راب دش هدیزگرب تختیاپ ناونﻋ
نایرفﻈم(
، 1373 : 70
ﻦـیا یگدرتسگ.)
رﻬش رد دودح ه200
رد رﻬش ﻦیا .تسا هدش دروآرب راتک رب
هدنریگ ي وـکح و یبهذـم ياـهانب یتم
( یتنطلـس گرا
- اتیهانآ دبعم -
کییازوم ناویا -
رلاات روپاش تافیرشت -
ﻦیرلاو ﺥاک -
نوتس دوبدای ياه -
یناساس هدکشتآ -
اهوراب و جرب ي
هـب طوبرم
هسردم ای و دجسم ياهانب و یناساس هرود -
و هعلق مامح )یملاسا نارود ياه
هدوـب ،روپاـشیب ياـبیز رﻬـش .تـسا رب
قـبط
هشقن ي
،يزاسرﻬش هب
تروص یبرغ یقرش و یبونج یلامش نابایخ ود و هدش هتخاس ﻞیطتسم نآ
رﻬش زکرم رد
عطق ار رگیدکی م
ی هدرک ولیک ود دودح رد هک رﻬش ﻦیا .دنا ،هتـشاد انﻬپ رتمولیک کی و لوط رتم
و یلـصا زـکرم
هدوب ،هروک روپاش يرادا تسا
( ،ﻦمشریگ 1387
: 22
لاس ﻦیب.)
ياه 1314 - ـجا اب ،یسمش1319 نارـیا تـلود هزا
،
يارب ﻦیتسخن و لاس ژرژ راب ﻦمور
شواـک هـب ،سیراـپ رووـل هزوـم زا یـمازﻋا ناگدنیامن ﻦمشیرگ یـملﻋ ياـه
ناتساب یخیرات رﻬش ﻦیا رد یسانش مادقا
.دندرک رد یـنعی دـعب لاـس28
زـکرم1347 ناتـساب ـسانش ی ترازو
یب و میﻈﻋ رﻬش ﻦیا تیمها هب هجوت اب ،رنه و گنهرف صت ،ریﻈن
ار تاـقیقحت هک تفرگ میم هـب
تروـص هـمادا ي
هفوشکم ياهانب تمرم و ریمعت و يرافح ـئیه میمصت ﻦیا ساسا رب .دهد ماجنا
ت ناتـساب ـسانش ی هـب ،یـناریا
یلﻋ تسایر .درک زاغآ ار دوخ راک روپاشیب رد ،لاس نامه ﻦمﻬب زا زارفرس ربکا
شواک بلاقنا زا دعب يرـگید ياه
یلﻋ یتسرپرس هب فرس ربکا
زار
، نایلاـس یـط رد يرـیما يیـصم و یـنیگچ رـصان ،يزوروـن اﺿر ،رایرﻬم دمحم
.تفرگ تروص روپاشیب رﻬش رد فلتخم رد یط یسررب کی ناتساب
یسانش هداج فارطا رد ي
رد عقاو یناساس رصﻋ هب طوبرم شرفگنس و یناتساب
هقطنم ي قب و راثآ ،نورزاک ناتسرﻬش قرش رد رتخد ﻞتک هب موسوم یناتسهوک يایا
دنچ رصﻋ زا یگنس هدوت
یناساس هب د تس یسررب ساسا رب هک دمآ ياه
ناتساب هرادا ناسانش ي
هرف ثاریم ود ﻦیا ،نورزاک ناتسرﻬش یگن
ناکم
ًلاامتحا هب رارق هدافتسا دروم گنس ندعم ناونﻋ یم
هتفرگ ییلااب تمسق رد یکی ندعم ود ﻦیا .تسا
هداج ي هنماد رد يرگید و یناتساب ي
هوک هداج زا هلصاف یمک اب و ي
یلوا گنس ندعم و دراد رارق یناتساب
یمود گنس ندعم هب تبسن يرتشیب تعسو ياراد تسا
هتکن . ي ﻞباق رد هجوت عم صوصخ ندا
یناتساب گنس
فشک هیشاح رد هک تسا ﻦیا هدش ي
عم ﻦیا ندا
، تسب راثآ يوررب ینهآ ياه
گنس اه هدهاشم یم
دوش . گنس
هلمجزا ک تسا یحلاصم روپاشیب ياهانب تخاس يارب ه
هدافتسا هدش .تسا هجوت اب رد هکنیا هب
يلغا دراوم
یسررب ياه دهاوش رب یسانشناتساب تسا راوتسا يدام
، ﻦیاربانب تخانش ره ﻦیا رتﻬب هچ هداد
اه ریسفت و نآ
اه
افتسا اب نایم مولﻋ زا هد هتشر
يا یم ترورﺿ .دبای
یشهوﮋپ نونکات هکنیا هب هجوت اب رب
يور شنم أ یبای گنس ياه
هتفرگن تروص روپاشیب ياهانب تخاس رد هدافتسا دروم هب يرورﺿ شهوﮋپ ﻦیا ماجنا ،
رﻈن یم دسر . ﻦیمه رب
شهوﮋپ ﻦیا رد ساسا هدافتسا اب
ياهشور زا یهاگشیامزآ
لومعم گنس ياه روپاشیب یناساس ياهانب و
دش ییاسانش گنس نداعم ﻦینچمه و
يارب شسرپ هب خساپ ياه
پ شی ور دروم هعلاطم رارق تفرگ .
وصت ی ر 1 عقوم . ی فارغج ت ی ا يی ور رب نورزاک ناتسرهش ي
ا هشقن ی نار
ریوصت 2 . نورزاک ناتسرهش يفارگوپوت
ریوصت 3 نیمز . نورزاک يسانش
3 . پ ی ش ی هن شهوژپ شور و
ﻈن نانوی اهروشک ریاس رد تاعلاطم ﻦیا ری
، ایلاتیا و ایشا يور رصم ي
لتخم ـ ف هلمجزا س ـ ص گن ـ هتفرگ ترو
تسا . هنومن ي ﻦینچ یتاعلاطم ،
یسررب ییاه م هک تسا ؤ
هسس ي سا هاگشناد یسانشندعم ـ
يور ایلارت زا يرامش
هتخاس ياه هقطنم یمور روبق يرمرم ي
داد ماجنا سیلگنا فرودنچسف و
رد ط ـ نآ ی م ـ صخش دش هک
هقطنم بونج ياهرمرم ي
ﻦیلورت ناکم ﻦیا هب ار ﻞقتنم
یم دندرک
Polikreti and Maniatis 2002) (
ﻦیدنچ.
هعلاطم شور ي
ناتساب يارب یجنس أشنم
یبای گنس ياه رمرم هک ي ایلاتیا زکرم رد انیسراس ياسیلک رد
طوبرم(
نرق هب 8 ات 9 )يدلایم
ًاددجم دروم هدافتسا رارق
هتفرگ
،دنا هب دش هتفرگ راک هک دش صخشم و
گنس اه زا
هقطنم ي هدش دراو ریغص يایسآ رد هرمرم
دنا
(Antonelli et al. 2016)
هعلاطم رد.
ي يرگید بایسآ گنس
هقطنم یتلازاب ي
انیتناگروم یناک و کزان عطقم شیامزآ دروم دئوس
هک دش صخشم و دنتفرگ رارق یسانش
أشنم ﻦیا گنس اه هقطنم ي ا انیتناگروم یقرش لامش رد انت تسا
(
Santi et al. 2014 .)
ساسا رب ﻦینچمه
شیامزآ اه ي و تفرگ رارق یسررب دروم ایلاتیا رد یتنونیلس هقطنم بایسآ گنس ،رصانﻋ یبایدر و یفارگورتپ
ﻦیا هک دش صخشم گنس
اه یخرب و ﻦیلبیه و انتا هوک زا زا
گنس اه هدش دراو ﻦیلوئا ریازج زا زین دنا
(Gluhak
and Schwall 2015)
. ک رد ـ م روش ـ ا زین
، جو ـ هزاس دو یگنس ياه یتاعلاطم ﻦینچ ماجنا فلتخم راودا زا
ار
يرورﺿ یم
دزاس . زا هلمج شهوﮋپ هنیمز ﻦیا رد هدش ماجنا ياه یم
شهوﮋپ هب ناوت ياه
یحم دیس لا
ید ﻦ
يرفعج اب عوﺿوم
« نوتس یپوکسورکیم و یپوکسورکام یسررب اک یگنس ياه
یناتساب ندعم و یشنماخه ﺥ
رادهار یگنلپ هزوپ
» ( 1384
،) یسررب ياه ناما دیمح یﻬلا
رد صوصخ
« گنس عونت هعلاطم ياه
هب هتفرراک رد
تخت هاگتخت دیشمج
رب تاعلاطم ساسا ناتساب
یسانش و
گنس یسانش » ( 1384 ﻦینچمه و ) شهوﮋپ
ياه
يدیشر دوعسم داﮋن
هیاپ يور رب نوتس
هناتمگه یشنماخه ياه (
1386 ) .درک هراشا
ﮋپ شهو رﺿاح ارب ي تسخن ی ﻦ راب ، سررب هب ی بطت ی ق ی عبانم گنس ياه ارب هدافتسا دروم ي
اهانب تخاس ي
هرود ي ناساس ی ب ی ساسا رب روپاش شور
ياه امزآ ی هاگش ی م ی .دزادرپ رد شهوﮋپ ﻦیا ادتبا
یسررب ینادیم و
هنومن يرادرب زا گنس ياه رد هدافتسا دروم تخاس
شیب ياهانب روپا
زا يرادرب هنومن زا سپ و تسا هتفرگ تروص
هب ،روپاشیب ياهانب هسیاقم
هنومن ياه ذخا زا هدش ریاس
گنس نداعم ییاسانش
هدش
رب(
هیاپ شور ي ياه
)یهاگشیامزآ
یپ يارب یلامتحا عبنم هب ندرب
گنس جارختسا تسا هدش هتخادرپ اه
. هلمجزا شور و اه
شیامزآ ب شهوﮋپ ﻦیا رد هک ییاه ه
راک هتفرگ
،هدش یم ناوت هب ﻞیذ دراوم درک هراشا
: فلا شور ـ کزان عطاقم
،
هک شور ﻦیا رد هقطنم ره زا
دنچ هنومن تشادرب کزان عطاقم زا و
گنس اه هیﻬت سکﻋ یم
دوش ﻦیا رب و
ساسا عون گنس ياه ب ه راک رد هتفر تخاس انب صخشم یم
دوش . شرب تﻬج باختنا ،مﻬم رایسب تاکن زا یکی
من .تسا هنو يعکم ﻞکش هب هعلاطم دروم گنسناک ای و گنس ادتبا ،شرب تﻬج باختنا زا سپ
شرب ﻞیطتسم
هداد یم دوش
( ریوصت 4
هزادنا هب شرب ﻦیا داعبا.)
دروم پوکسورکیم ملا ي رد کولب رﻋ .دراد یگتسب هدافتسا
دودح یلیم26
ملا يارب نآ لوط و رتم دنلب ياه
ملا يارب و 50 هاتوک ياه
یلیم35 هب ،شرب زا سپ .تسا رتم
کولب حطس کی میسیلس دییراک ياهردوپ کمک هب
روط هدافتسا ﻞماک یم
دوش یتروص رد . ياراد هنومن هک
ياراد ای و ﻞخلخت یناک
ياه مرن ردوپ زا هدافتسا اب دیاب اﻬنت هلحرم ﻦیا ،دشاب مه رانک رد مک و دایز یتخس اب
ماجنا ریذپ هدش هدییاس حطس سپس .د یم ملا هب ولقود يسچ زا هدافتسا اب ار
.دننابسچ هب
روﻈنم ،رتﻬب شریگ
.دوش تام هدنیاس ياهردوپ کمک هب دیاب زین ملا حطس کی ب مود شور ـ زیلانآ
هک تساXRD
، هنومن شور ﻦیا رد اه
صا ياهدیسکا و هدش هیزجت یگنس ي یل
(
Cao,
Sio2,…
) ب د تس یم یآ ن د
، ره زا شور ﻦیا رد ناکم
ات 5 هیﻬت هنومن 8 یم
.دوش وترپ هیحان فیط رد x
هدودحم رد سیطانغمورتکلا ي
وترپ ﻦیب هیحان ﻦـیا زا هدافتـسا اـب .دراد رارـق شفنبارـف و
ي یفیط م ی ناوت
رد یتاﻋلاطا رصانﻋ ریداقم ﻦییعت زین و هدام سنج ،راتخاس صوصخ
هب د تس دروآ تیاﻬن رد و شور
آ زیلان
هک تساXRF
هیزجت اب ي رصنﻋ 23 زا مﻋا یلصا رصانﻋ(
،Fe وCu
و)...
صخشم ندرک نآ دصرد اه
یم ناوت يیکرت
ییایمیش گنس
اه .دومن ﻦییعت ار هنومن هب سکیا وترپ شور ﻦیا رد
متا ﻦتخیگنارب و هدیبات دیدپ ثﻋاب اه
ندمآ
هیوناث سکیا وترپ یم
دوش يژرنا ای جوم لوط ﻦییعت اب . روم ياهرصنﻋ ،هیوناث سکیا وترپ
د ار رﻈن یم ناوت
.درک ییاسانش شیامزآ
ياه رکذ هدش رد لااب رد هاگشیامزآ نامزاس
يژرنا یمتا تروص هتفرگ تسا .
ریوصت 4 . کزان عطقم ات گنس هعطق زا کزان عطاقم يزاس هدامآ لحارم بیترت
4 . قیقحت جیاتن
رد یسررب یط
ِینادیم ياه تروص
هتفرگ
، جنپ رد هک دش ییاسانش گنس ندعم ادا
هم نداعم ﻦیا یفرعم هب
دش دهاوخ هتخادرپ
ریوصت(
5 .)
ریوصت 5 هدش يیاسانش نداعم و روپاشیب رهش يناکم تیعقوم .
4،1 . گنس ندعم هرامش
1 روپاشیب
دعم :
رد و روپاشیب یخیرات رﻬش یلامش علﺿ رد روپاشیب کی هرامش ن
بونج هعلق تیعقوم رد و رتخد ییایفارغج
N 29 46.45 67
و E 51 34.51 86
عقاو
هدش ندعم ﻦیا .تسا
ياراد و لوط رتم 23
رتم16 رد یتحاسم و رﻋ دودح
عبرم رتم368 تسا
عافترا رد یگنس هدوت ﻞکش هب و
نایامن تشد حطس هب تبسن لااب زا يرتم 54 تسا
هدش رکذ ندعم .
، هرود رد ي تیفیک عون هب هجوت اب یناساس
س دروم تسا هتسناوت گن ناراجح هجوت
رارق رتشیب ندعم ﻦیا رد .دریگ گنس
اه گرزب و هچراپکی ﻞکش هب ادج
هدش تسب زا يدهاوش و راثآ هک ،دنا هرود ياه
ي ب یناساس ر
نآ يور هدید اه یم
دوش تمسق زا یضعب رد . ياه
ندعم ﻦیا
، گنس اه هیلا ﻞکش هب رب يا
مه يور رارق
هتفرگ دنا
، ندعم ﻦییاپ تمسق رد اما رانک ار کاخ ناراک
هدز ا ات دن گنس اه شرب راک دعب و دنوش نایامن لاماک گنس
اه ماجنا ار یم هداد دنا . گنس ياه د ندعم ﻦیا داعبا ر
يعکم ﻞکش هب و فلتخم ﻞیطتسم
ادج مﻈنمان یم
هدش و هب لامتحا ناوارف ﻞمح روپاشیب رﻬش ﻞخاد هب
یم هدش گنس هاگراک رد و مﻈنم ﻞکش هب یشارت
رد یم دندمآ رب . زا یضعب يور س
گن ياه هدشادج ندعم زا
هناشن یم هدید گنس هب هبرﺿ رازبا ياج زا ییاه دوش
ریوصت(
6 ).
ریوصت 6 . هرامش ندعم 1
و روپاشیب گنس هنومن
تشادرب هدش يارب ماجنا شیامزآ اه
4،2 . هرامش يناساس گنس ندعم 2
روپاشیب
هرامش یناساس گنس ندعم:
یخیرات رﻬش لامش رد روپاشیب 2
و روپاشیب هب
هلصاف ي ياراد گنس ندعم ﻦیا .دراد رارق یناتساب رﻬش ﻦیا زا يرتم 235 رتم43
و لوط رتم18
رﻋ رد یتحاسم و دودح
رکذ ندعم .تسا رتم774 ییایفارغج تیعقوم رد هدش
N 29 474 28
و
E 51 34.46
42
عقاو
هدش تسا . عافترا رد ندعم ﻦیا هب
تبسن
ِدنلب ﻞکش هب و ناگوچ گنت هوک هحفص زا هچراپکی
ي یگنس
یعیبط مﻈنمان طوطخ ياراد هک تسا
، ﻞکش .تسا هتفرگ گنس
اه و داعبا رد هزادنا
ياه فلتخم هب و ﻞکش
يعکم یم ﻞیطتسم هک دنشاب
یکی ياراد رتم1
لوط
، رتم 1 رﻋ و رتمیتناس45 ياراد يرگید و عافترا
25 / 1
رتم لوط ، رتم 1 رﻋ و رتمیتناس52 عافترا
تسا ج .
تسب يا ار يزلف ياه
یم ناوت رب يور گنس اه هدهاشم
تسب .دومن نزو ﻞمحت و يرادﻬگن راک يزلف ياه
گنس اه هب ار هب گنس يزاسادج ماگنه هتشاد هدﻬﻋ
دنا
ریوصت(
7 ).
ریوصت 7 هرامش ندعم . 2
گنس هنومن و روپاشیب تشادرب
هدش يارب ماجنا شیامزآ اه
ود ﻦیا زا ندعم
هنومن اه ی ی هب روﻈنم علاطم ه ي یپوکسورکیم تشادرب
.دش یسررب ياه داد ناشن هدش ماجنا
هدودحم ود ﻦیا هک ي
هدش ﻞیکشت ناسکی نامیس و يیکرت اب یگنس ياهدحاو زا یندعم ا
دن . ریز ﻞکش رد
ریوصت(
8 - 1،2
یتیسلک ياهدحاو ) Caco3(
هکت و یکهآ نامیس اب هارمه )
اه ی هدید کبلج ﻞیسف زا ی یم
دوش .
ررب یس ياه ییایمیش زیلانآ گنس
ياه زیلانآ شور هب روپاشیب دوجوXRD
یناک ياه تیمولود ،میسلک
Mgca (
co3 )
ناشن ار یم دهد ریز رادومن .
ریوصت(
8 - 3
ناشن )
یم دهد هدودحم ود ﻦیا هک ي
یکهآ ياهدحاو زا یندعم
شخب رد هک تسا هدش ﻞکشت هساترک زتراوک ياهرولب یتح زین ییاه
( Sio2 )
هدید یم دوش .
ریوصت 8 . ندعم کزان عطقم بیکرت 1
و 2 روپاشیب رادومن و شیامزآ جیاتن يور ربXRF
هنومن ياه تشادرب هدش
4،3 . گنس ندعم هرامش يناساس
1 مرب تشد )رتخد لتک(
رد گنس ندعم ﻦیا :
هلصاف يرتمولیک 15
قرش
و نورزاک رﻬش 35
وپاشیب یناتساب رﻬش گنس نداعم يرتمولیک رارق ر
رکذ ندعم .دراد تیعقوم رد هدش
ییایفارغج N 29 34.7 86
و E 51 47.56 55 عقاو
هدش و ، زا هلمج یمﻬم نداعم تسا
رگید دننام هک
عافترا رد نداعم و تشد حطس زا يرتم 300
ﻦیمز ياه فارطا رارق ياراد ندعم ﻦیا .دراد لوط رتم12
، 10
رﻋ رتم و
ب یتحاسم اب ربار
عبرم رتم 120 تسا
هک یناساس شرفگنس و یناتساب هداج رانک رد قوف ندعم .
ًلاامتحا گنس ياه ارب نآ ي ا تخاس ی رارق هدافتسا دروم هداج ﻦ یم
هتفرگ تسا .دراد رارق ، گنس شرب
رد اه
:ﻞماش فلتخم داعبا 32
/ ،لوط رتم1 و رﻋ رتمیتناس 43
عافترا رتم 1 ،رگید دروم رد و
13 / لوط رتم 1
، 32
تمیتناس و رﻋ ر عافترا رتمیتناس 54
، هب یم مشچ دروخ
ریوصت(
9
رب ).
يور یضعب زا گنس اه و ب ه صوصخ رد
فاکش گنس اه یم ناوت .دومن هدهاشم زین ار تازلف هزادگ
ریوصت 9 ندعم . هرامش 1 گنس هنومن و )رتخد لتک( مرب تشد تشادرب
هدش يارب ماجنا شیامزآ اه
4،4 . هرامش گنس ندعم 2
رب تشد :)رتخد لتک( م
هرامش گنس ندعم هب و یقرش تمسق رد مرب تشد 2
هلصاف ي 70 هرامش گنس ندعم زا يرتم 1
، هنماد رد ي هرد نورد و هوک رارق
هتفرگ لوط هب ندعم ﻦیا .تسا
رتم 12
، رﻋ تحاسم و رتم 11
رتم 132 ، تیعقوم رد ییایفارغج
N 29 34.7 74
و
E 51 47 58.6
رد و
عافترا 1023 م راک .دراد رارق ایرد حطس زايرت شرب
گنس اه ،ندعم ﻦیا رد ماجنا گنس زغم ای طسو زا
یم هدش
قیرط زا رتشیب گنس شرب .تسا تسب
ياه و يزلف
ًلاامتحا رارق نایم رد بوچ راولا نداد گنس
اه هک هدوب
یم ناوت تسب ياج گنس يور رب زین ار اه
.درک هدهاشم ندعم ﻦیا رد اه گنس
اه عبا رد و دا هزادنا ياه فلتخم
( لوط 23 / 1 رتم
، رﻋ 34 عافترا و رتمیتناس 1
لوط هب يرگید و رتم 2
رتم
، رﻋ 42 عافترا و رتمیتناس 12
/ 1 )...و رتم
هب روﻈنم گنس زغم ندروآ نوریب هدروخ شارت اه
دنا هکارچ گنس زغم يرتشیب تمواقم و ماکحتسا زا اه
رادروخرب تسا
ریوصت(
10 .)
ریوصت 10 ندعم . هرامش 1 گنس هنومن و )رتخد لتک( مرب تشد تشادرب
هدش ماجنا تهج شیامزآ
اه
4،5 . هرامش گنس ندعم 3
:)نزریپ لتک( مرب تشد
ﻞتک گنس ندعم هب و نورزاک ناتسرﻬش قرش رد ،نزریپ
هلصاف ي ،نورزاک رﻬش زا يرتمولیک 34 و روپاشیب رﻬش زا يرتمولیک 54
گنس ندعم زا يرتمولیک 15
ﻞتک .دراد رارق ،رتخد ندعم ﻦیا
اب ییایفارغج رﻋ
29 33,0 61
، N 51 56,10 60 لوط
عافترا وE
رتم 1097
ایرد حطس زا عقاو
هدش .تسا گنس ياه شرب هدید فارطا رد هدنکارپ ﻞکش هب ندعم ﻦیا رد دوجوم هدروخ
یم وش ن د . گنس ياه هدامآ هدش و داعبا ياراد هزادنا
ياه توافتم دندوب : لوط هب یکی هنومن ناونﻋ هب 25
/ 1 ،رتم
رﻋ 1 عافترا و رتم 20
هب يرگید و رتم رتمیتناس لوط
34 / 1 رﻋ ،رتم 1
عافترا و رتم 43
تسا رتمیتناس .
رد هک یگنس هفص کی ندعم ﻦیا یکیدزن
ًلاامتحا دوب هدش هتخاس نآ يور رب یگنس يانب
، .تسا هتشاد رارق
یگنس يانب ﻦیا ياراد
گنس ياه م يعک ﻞیطتسم گرزب
تسا نآ هب کیدزن ندعم زا نآ زاین دروم گنس هک
هیﻬت یم هدش تسا
ریوصت(
11 ).
ریوصت 11 هرامش ندعم . 3
گنس هنومن و )نزریپ لتک( مرب تشد تشادرب
هدش يارب ماجنا شیامزآ اه
هس ﻦیا زا هدش ییاسانش ندعم
، ود هنومن يارب هعلاطم ي و یپوکسورکیم کی
هنومن يارب ییایمیش زیلانآ
.دش هتشادرب XRD
هدودحم ﻦیا ي
یندعم هب لامتحا عطاقم رد هک دراد رارق یلسگ نوز کی یکیدزن رد
یپوکسورکیم نوز
ياه زتراوک هب تروص هگر يا هدید یم دوش هک ناشن هدنهد ي زاف کی دوجو يریخأت
رد
ﻞیکشت نوز ياه یسیلیس تسا
هنومن رد . ي
دوجو زین هدش زیلانآ ناک
ی ياه تیمولود و تیسلک ناشن
هدنهد ي
هدودحم اب دایز رایسب تﻬباشم ي
قوف یندعم تسا
ریوصت(
12 لودج و 1 ).
ریوصت 12 . و نداعم کزان عطقم بیکرت رادومن
شیامزآ جیاتن يور ربXRF
هنومن ياه تشادرب هدش مرب تشد نداعم
يلصا ياهدیسکا روپاشیب ياهانب هنومن نداعم هنومن
SiO2 0.43 1.63
Al2O3 0.14 0.09
Fe2O3 0.21 0.03
CaO 51.31 54.54
Na2O 0.06 0.1
K2O 0.24 0.17
MgO 2.47 1.39
So3 0.14 0.04
MnO 0.001 0.003
لودج 1 . شیامزآ جیاتن ربXRD
يور هنومن ياه تشادرب هدش پاشیب ياهانب و هدش يیاسانش نداعم رو
5 . فرعم ي ناکم اه ي هنومن رب راد ي ب هدش ی اتن و روپاش ی
ج يناک و يپوکسورکیم يسررب يتخانش
گنس اه ي اهانب
5
، 1 . اتیهانآ دبعم
.دراد رارق تافیرشت رلاات برغ رد و روپاشیب رﻬش یلامش علﺿ رد اتیهانآ دبعم :
اـنب ﻦـیا رد
،لوا روپاش نامز رد
داعبا 14
× رتم14 و عافترا رد .تـسا هدـش هتخاـس ﻦیـمز حطـس زا يرـتم6
نـس گ ياـه
هب هتفرراک زا رتشیب دبعم رد گنس
ياه یبعکم داعبا هب مﻈنم ﻞکش رد رتم1
رتمیتناس45 و
داعبا رد يدراوم رد
و هتخاس فلتخم تخادرپ
هدش دنا . رد
ّلسم ،دبعم نورد يرافح تایلمﻋ ﻦمﺿ دـقاف ،هاگـشتسرپ ﻦـیا هک هدش م
و هدوب حطسم فقس اب
هکنآ د اما هدش هتخاس شوگراﻬچ ﻞکش هب ﻦیـنچ ثادـحا يارـب .تـسا هدوبن دبنگ يارا
میﻈﻋ هاگشتسرپ ی
، هطوحم ا ي داعبا هب 7
× 23
× رتم27 يرادربکاخ نانچ و
ـپ شی یـنیب هدـش قـمﻋ رد هـک 6
حطس زا يرتم مز
ﻦی ياه فارطا دوخ هتخاس هناخدور بآ ات دوش ي
هلصاف رد هک روپاش ي
يراـج نآ يرـتم20
تسا نورد هب دوش ریزارس ،نآ
( ارفرـس ز ، 1379 : 23
گنس.)
ياه تخاس يارب هدش هدافتسا دبعم
ار ندـعم زا ادـتبا
هرامش گنس و1
یم ادج روپاشیب رﻬش2 رد ًلااـمتحا هک یلصا هاگراک هب ،ﻞحم رد هیلوا ياهراک زا سپ و دندرک
هتشاد رارق رﻬش ﻞخاد ،تسا
یم ﻞمح گنس شارت سپس و دندرک
گنـس هاـگراک رد اه طـسوت روپاـشیب یـشارت
اک گنس نارگر گنس راک رد هک شارت
قوف تراﻬم یشارت هداعلا
یم ماجنا دنتشاد يا .تفرگ
گنس ياه هدـشادج زا
نداعم و داعبا رد دبعم يانب تخاس يارب هزادنا
ياه و فلتخم ﻞکش هب
ًابیرقت م هدید مﻈنمان ی
هراوـید .دنوـش ي
ﻦیب سپس و هدش هتخاس هرادج ود ﻞکش هب دبعم هرادج
اه اب هولق نس گ ياه زیر رپ ش هد ا تس . گنس ياه هب راـک
هتفر دبعم رد هب
هلیسو ي تسب و تفچ يور رب يزلف ياه
کی رگید هتفرگرارق دنا
و چیه هنوگ ﻦیـب رد یصاخ طلام
گنس اه هدید یمن دوش . داجیا يارب قات
ياه یللاه یگنس تراﻬم هک ﻞکش
يرتشیب هتشاد زاین
، یـم ناوـت شـقن
ن هدهاشم ار یمور نادنمرنه .دوم
گنس ياه هب هتفرراک دبعم فک تمسق رد ﻞکش هب
م يعک طلاـم نودب و عبرم
ششوپ نودب فقس و تسا
ریوصت(
13 ).
ریوصت 13 هنومن ،روپاشیب اتیهانآ دبعم . تشادرب
هدش ( هرامش 1 ، 2 گنس کزان عطقم بیکرت و ) يانب ياه
دبعم ( هرامش 3 )
5
، 2 . :نیرلاو خاک
هطوحم رد ي
یهاش گرا ایاقب
ي رورف هتخی ي اب ییانب گنس اه ي راﻬچ و شارت راجح ي هدش
يلاج ﻬجوت ی هب هک دراد دوجو ﺥاک مان
تسا هتفای ترﻬش ﻦیرلاو .
اب ﺥاک يامن گنس
ياه يراجح هدش اب یبلاق و
داعبا 45
× عون .تسا هدش هتخاس رتمیتناس70 گنس
ياه دروم هزادنا کی و تخاونکی ًابیرقت انب ﻦیا رد هدافتسا
رد رﻈن لاصتا و يریگرد و هدش هتفرگ نآ
اه یشنماخه هرود يرامعم کبس هب با
تسب ینهآ ياه
)پوکسا(
و هتفرگ تروص تروصب
ود هرادج تسا . یلخاد رادج انب
اب گنس ياه يراجح هدش یجراخ حطس و یبلاق و
يانثتساب فارطا و یشاوح
هاگرد اه هدش هتخاس گنس اب هک
، يراکدیفس چگ شکور اب هدش
هک هب ﻞکش کی
دیفس ﺥاک هولج
رگ تسا هدوب
(
،زارفارس 1379 : 15
رد انب ﻦیا .)
عقاو
، روپاشیب یناساس ياهانب رگید هب تبسن
هلصاف دوجوم نداعم هب تبسن ي
دزن کی يرت .دراد عون و انب ﻦیا یلامش علﺿ رد دوجوم گنس ندعم گنس
اه ي
هدشادج نآ زا
، دربراک زا گنس
اه ي انب ﻦیا تخاس رد ندعم ﻦیا تیاکح
.دراد گنس اه ي هب راک هتفر ﺥاک رد
یمک گرزب رت هب رﻈن م ی دسر مینک تقد ندعم ﻞخاد رد رگا و م
ی ناوت نآ ار رد ندش ادج هقیرط زا راک ماگنه
دومن هدهاشم رد .
تمسق اه یی يانب ﻦیا زا هوکشاب
شقن یناساس هتسجرب
اه ي يدادعت هک هدوب یﻋونتم و ددعتم
شقن ﻦیا زا هتسجرب
اه تسا دوجوم روپاشیب هزوم رد يربراک .
دوبمک هب هجوت اب انب ﻦیا اﻋلاطا عبانم
مدﻋ و یت
کی ماجنا شواک
دنمفده زونه هطوحم ﻦیا رد
روطب ن صخشم قیقد ش
هجوت اب تسا ملسم هچنآ یلو تسا هد
ب حلاصم عون و نلاپ ﻞکش هب ه
انب ﻦیا رد هتفر راک م
ی ناوت هاش گرا هﻋومجم زا یمﻬم ءزج ار نآ تسناد ی
ریوصت(
14 ).
ریوصت 14 هنومن ،نیرلاو خاک . تشادرب
هدش ( هرامش 1 ، 2 کزان عطقم بیکرت و ) گنس
ياه خاک يانب هرامش(
3 )
5
، 3 . جرب ياهوراب و روپاشیب رهش يعافد راصح
هرود رد:
ي اب یناساس تخاـس
وراـب و جرـب رود
رﻬـش
، گرا زا
هک یهاش مﻬم
رت ﻦی رﻬش شخب یناساس تفاب و
وب هد
، تﻈفاحم م
ی هدرک دنا
ریوصت(
15 - 1
اهوراب جرب ).
روپاـشیب رد
،رﻬش یلامش تمسق رد و یلوط ﻞکش هب
.تسا هدش هدیشک ینوکسم ياهانب دادتما رد و هرود ﻦیا رد
ناـمز رد
تخاس رد لوا روپاش جرب
اه ي يدایز نارگراک زا رﻬش فارطا هدافتسا
هدش زـین یـمور نارگراـک شـقن هک تسا
ب ی ریثأت .تسا هدوبن گنس
، چگ رد جوراس و ﻞیکـشت ار یﻋاـفد راـصح ﻦیا یلصا حلاصم عقاو
ـم ی هداد .تـسا رد
تخاس جرب اه
ًلاومعم زا گنس اه ي کچوک رت هدافتسا هدش و داعبا رد هک تسا هزادنا
اه ي هب و فلتخم ﻞکش
اه ي
نوگانوگ هدمآرد
دنا . هراوید ي جرب اه ود زین ﻦیب و هدوب هرادج هرادج
اه زا هولق گنس اـه ي راوآ و رـتزیر رـپ کاـخ
.تسا هدش و جرب ﻦیا یسررب
اهوراب ناشن هدنهد ي ودب رد هچرگ هک تسا عوﺿوم ﻦیا زاـسرﻬش
ي ياراد راـصح
جرب اه ي هدوب يرسارس ،
رد هرود اه ي رﻬش يدعب يرارقتسا ،
غت تاریی و راصح رد یلک جرب
اه ي هدـمآ دـیدپ رﻬش
زا یضعب عطق نآ رهاﻈم هک جرب
اه رد هـجیتن رد و ناـمز نآ هـب
د تـس ندروآ هلـصاف ا ي رد دودـح 8 ﻦیـب رـتم
جرب اه ي هدوب راوید ﻦیحانج رد فﻋاضم تسا
یغت ﻦیا ًانیقی . ی
رد تار یتظافح راصح هب
روﻈنم ریت داجیا شک
اه ي
و رتدایز هتفرگ تروص رتﻬب عافد يارب هک نامز نآ یماﻈن تینما و یﻋامتجا تلاوحت اب رتشیب دید نادیم
مموـت
تسا هدوب .
ریوصت 15 هنومن و روپاشیب رهش ياهوراب و جرب . تشادرب
هدش
یتسخن ﻦ فده رد ییاسانش داوم
ﻞیکشت هدنهد ي يایشا
،یناتساب یپ
ندرب هب أشنم و ﻞحم دیلوت نآ تسا .
دنچره ﻦیا هلئسم رد صوصخ گنس
رمرم قدص یمن دنک
، عبانم يارب یناک
،نوگانوگ هب
صوصخ
،ﻦیدیسبا
،ابرﻬک ریق و يرایسب زا داوم رگید ، رگا شیامزآ هب
روط تیقفوم زیمآ ماجنا دریذپ و أشنم ش ی ییاسانش ش
و ،د
لامتحا دوجو ﻦیا ایشا رد هطوحم ياه رگید هک ياراد عبنم کرتشم دنتسه
رایسب تسا ؛ ﻦیازا ور
، یم میناوت
دوجو ياهریسم یناگرزاب
ار صخشم مینک
.
نامه روط هنیشیپ رد هک ي
ناریا زا جراخ رد یتاعلاطم ﻦینچ ریﻈن ،دش رکذ قیقحت و
رد اهروشک نوچ یی
،نانوی
،ایلاتیا رصم و ...
يور ایشا ي فلتخم هلمجزا گنس تروص هتفرگ تسا . هب ناونﻋ هنومن
، م ؤ هسس ي
ندعم یسانش هاگشناد ایلارتسا يور يرامش زا هتخاس اه ي يرمرم روبق یمور هقطنم ي فرودنچسف سیلگنا
سررب ی ییاه ماجنا داد و رد یط نآ صخشم ش
د هک ياهرمرم بونج
م هقطن ي ﻦیلورت هب ﻦیا ناکم ﻞقتنم
م ی تسا هدش
(Polikreti and Maniatis, 2002)
زین ناریا رد .
رب یتاعلاطم ﻦینچ طوبرم يانب دنچ يور
هب
هرود ي یشنماخه هلمجزا
تخت تروص ناجزارب ناتسرﻬش رد هایس کدرب یشنماخه ﺥاک و هناتمگه ،دیشمج
تفرگ تسا
، ثآ يور رب تاعلاطم ﻦیا ریﻈن یلو هرود صخاش ياهانب و را
ي .تسا هتفرگن تروص نونکات یناساس
تاعلاطم ساسا رب ماجنا
هدش تخت ياهانب يور رب دیشمج
، تخت ياهانب رد هک دش صخشم هب دیشمج
ظاحل
ّیصوصخ ظ تا تابیکرت و يرها گنس
اه
، گنس عون ود :ﻞماش
گنس آ سر که و ﻦیلوتیبروا ﻞیسف يواح راد
گنس آ سر که سف يواح راد
کیژلاپ ﻞی
، ب ه تسا هدش هدرب راک
ناما(
،یﻬللا 1384 : 79
هعلاطم اما ،)
هرابرد يا ي
شنم أ یبای گنس اه هدیسرن ماجنا هب ﻦینچمه .تسا
، رب تروص تاعلاطم قبط يور رب هتفرگ
گنس اه ي ﺥاک
هک دش صخشم رادهار یگنس ندعم و هایس کدرب یشنماخه گنس
اه ي کدرب ﺥاک تخاس يارب هدافتسا دروم
مرک کهآ گنس عون زا هایس هک تسا گنر
ًلاامتحا تسا هدش جارختسا رادهار گنس ندعم زا
،يرفعج(
1384 :
269
ینچمه.)
رب هتفرگ تروص تاعلاطم ساسا رب ﻦ اپ يور
هی نوتس هناتمگه رد یشنماخه ياه هک دش صخشم
تخاس يارب اپ
ی ه نوتس اه تسا هتانبرک گنس عون کی هک یلیش نوتسدام گنس زا فتسا
هدا هدش عون ﻦیا و
گنس
ًلاامتحا جارختسا یموب عبانم زا یم
تسا هدش
يدیشر(
،داﮋن 1386 : 70 .)
شهوﮋپ رد رﺿاح
و یسررب ادتبا هنومن
يرادرب زا گنس ياه ییاسانش نداعم و هدش
هنومن يرادرب زا
گنس ياه روپاشیب ياهانب سپس و ،
شیامزآ اه ي يور رب مزلا هنومن
ياه تشادرب هدش تروص تفریذپ . زا هلمج
شور ییاه ب هک ه یپوکسورکیم زیلانآ شور ،دش هدرب راک ﻞماش
شیامزآ و کزان عطقم وXRF
اب .دوب XRD
ماجنا شیامزآ اه هک دش صخشم گنس
ياه هرود ياهانب و نداعم ي
روپاشیب یناساس
و اتیهانآ دبعم ،ﻦیرلاو ﺥاک(
)اهوراب و جرب
اهراتخاس و تابیکرت ي
.دنراد یﻬباشم
اب هجوت هب هناشن اه و هرفح ياه داجیا هدش لد رد گنس ياه هب نداعم رﻈن
یم دسر جارختسا يارب شور ود زا
گنس اه هدافتسا ش هد ا
؛تس شور
،تسخن تسب زا هدافتسا ندرک ادج و يرادﻬگن يارب يزلف ياه
گنس اه زا
مود شور رد .تسا هدوب هرخص
، ندعم نچ هوک زا گنس يزاسادج يارب ناراک زا هلصاف اب هرفح د
کی و رگید اب
قمﻋ دودح ات15
یتناس 20 يرتم رد تمسق ياه فلتخم گنس اه داجیا یم دندرک سپس و بوچ
ییاه ار رد
رارق هرفح ﻞخاد یم
دنداد تخیر اب و ﻦ
نورد هب ذوفن و گنس ﻞخاد بآ بوچ
اه ندش ادج و بوچ قروت ثﻋاب
هوک زا گنس یم
دندش . رب دوجوم دهاوش قبط هب
ن رﻈ یم دسر ندرکادج يارب هک گنس
اه زا رتشیب نداعم زا
لوا شور هدافتسا
هدش .تسا یسررب ياه هب ﻞمﻋ هدمآ ناشن یم دهد شارت راک هک گنس
اه نداعم زا یخرب رد
ندعم ﻞحم رد
هرامش ندعم ﻞثم(
2 )روپاشیب
نداعم زا یخرب رد و
، رد هاگراک ياه تروص هﮋیو یم
هتفرگ .تسا
7 . تن ی هج
یچ ﻦ گدروخ ی ياه ناتسرﻬش ﻦیا رقت
ًابی مه نامز هب اب دوجو ندمآ هتشر لابج پلآ مود نارود رخاوا زا و هدوب
هرود رخاوا هب و عورش ي
متخ موس م
ی دوش هیحان کینوتکت . ي
نورزاک روطب لک ی هب تبسن ﻞکش و هدوب مارآ
نودب نآ ینامتخاس مهرد
ر یگتخی .تسا هدنام ظوفحم چ
ﻦی اه عﺿو هب داﻋ رهاظ ي م
ی وش د و ﻞسگ اه ي اب مﻬم
هدید نآ رد دایز ناکم رییغت من
ی دوش . ﻞسگ اه هیحان رد ي
روحم دادتما رد فلتخم تﻬج ود ياراد نورزاک
چ ﻦی یگدروخ رهاظ نآ سکﻋ تﻬج رد و
م ی وش د . دوجو ﻞسگ اه ي رد هتنابرک گنس
اه ي زا ناشن هقطنم ﻦیا
شیادیپ مز
ﻦی هزرل ياه یبوانتم رد هک تسا
گ و هداد ﺥر هتشذ ﻞکش
گ يری عون ﻞسگ اه .تسا هدش يجوم ار
يسانم يیکرت گنس
سانش ی یکینوتکت ياهراتخاس یناوارف هب هجوت اب هک داد ناشن هتانبرک ياهدحاو
، طیارش
یبسانم يارب
عوقو و نداعم ﻞیکشت هلزلز
اه ي هقطنم رد گرزب تسا هتشاد دوجو
. یلک روطب
، یم ناوت هراشا
هک درک هنومن
ه يا تشادرب هدش زا گنس ياه شیامزآ دروم هک نداعم رارق
دنتفرگ يلااب صولخ دصرد ،
گنس ياه ناشن ار هتانبرک یم
دهد رد هک گنس ياه هدافتسا هدش طیارش ﻦیا زین روپاشیب ياهانب تخاس يارب
میزینم دیسکا و میسلک دیسکا دصرد ،یهاگشیامزآ تاعلاطم ساسا رب .تسا مکاح گنس
ياه تانبرک ه
، يیترتب
زا شیب 50 ییلااب و دصرد 1
دصرد تسا تیسلک . ناوارف
ﻦیرت روکذم یگنس ياهدحاو رد دوجوم یناک تسا
.
دوجو ناک ی ياه تیسلک و یکهآ زغم رد رگید تابیکرت و راد
گنس اه رب هقطنم حطس رد نآ یگدنکارپ و
هتفرگ تروص یهاگشیامزآ ياهراک ساسا و یسرتسد نازیم و نداعم تعسو و ،
تفاسم ناشن م ی دهد رد هک
رتشیب ناتساب راودا هدش جارختسا گنس مجح ﻦی
زا روپاشیب گنس نداعم هب
و هﮋی هرامش ندعم 2
تخاس يارب
اهانب تسا هتفرگ تروص .
رد یندعم داوم ﻦیا دوجو هقطنم نداعم
ي قداص زین مرب تشد تسا
، لامتحا یلو
زا هدافتسا گنس
اه ي تشد نداعم رد مرب
رﻬش تخاس ب
روپاشی
، هب تلﻋ هلصاف دایز .تسا رتمک هدودحم
ي
ندعم ی
( )مرب تشد
ًلاامتحا رد هک دراد رارق یلسگ نوز کی یکیدزن رد یپوکسورکیم عطاقم
نوز اه ي زتراوک
هب تروص هگر ا ي هدید م ی دوش هک ناشن هدنهد ي زاف کی دوجو خأت
يری ﻞیکشت رد نوز
اه ي یسیلیس تسا
رد .
هنومن ي زین هدش زیلانآ دوجو
ناک ی ياه تیمولود و تیسلک ناشن
هدنهد ي هدودحم اب دایز رایسب تﻬباشم
دیشر ي دوعسم ،داﮋن (
1386 ) ،
« يرامعم راثآ یهاگشیامزآ یسررب شنماخه
ی هطوحم نادمه هناتمگه يارب
یپ عبانم هب ندرب
نآ یلامتحا
» ، اپ ی نا همان دشرا یسانشراک رتکد ییامنهار هب
ﻦشودن یمداخ گنهرف .سردم تیبرت هاگشناد ،
تمارک ،يرایز ،للها
( 1384 شنرﻬش )،
ی ن ی مانرب و ه زیر نورزاک رد يرﻬش ي
، لوا پاچ
، رنه جنگ ،نارﻬت .
خیش ،ییامکحلا دلادامﻋ
ی ﻦ ( 1385 هینورزاک )،
، نورزاک تلااقم هﻋومجم( مود رتفد )یسانش
، نارﻬت ، .هینورزاک
یلﻋ ،زارفرس ربکا
( 1379 روپاشیب یناتساب راثآ يامنهار )،
، لوا پاچ
،زاریش ، .يوفطصم
ﻦمور ،ﻦمشیرگ (
1379 روپاشیب )،
، همجرت یمیرک رغصا
، لوا دلج ، نارﻬت
، )هدکشهوﮋپ( يرگشدرگ و یگنهرف ثاریم نامزاس .
وتارش وتربما و یلیاسوب ویرام (
1376 ) یناساس و یتراپ رنه ،
،
،لوا پاچ ،دنژآ بوقعی همجرت نارﻬت
، یلوم .
رﻬچونم ،نایرفﻈم (
1373 گنهرف هنیئآ رد نورزاک )،
، ،لوا پاچ زاریش
، دیون .
( دمحم ،رایرﻬم 1378
)،
« هوﮋپ هنیشیپ ش
شواک و اه ياه
ناتساب سانش ی روپاشیب رد
» خیرات هرگنک ﻦیمود تلااقم هﻋومجم،
ناریا يزاسرﻬش
، مود دلج ، نارﻬت
، )هاگشهوﮋپ( روشک یگنهرف ثاریم نامزاس ،
11 - 69 .
( اﺿر ،يزورون 1384
تاعلاطم موس رود زا ﻞصف ﻦیمجنپ( روپاشیب عماج دجسم )،
ناتساب سانش ی )روپاشیب
، جم تلااقم هﻋوم
ناریا ناوج ناسانش ناتساب شیامه ﻦیمود
، يرگشدرگ و یگنهرف ثاریم نامزاس :نارﻬت
، یگنهرف روما ﻞک هرادا ،
1382 ، صص
409 - 430 .
Antonelli, F., Santi, P., Renzulli, A., and Santoro Bianchi, S., 2016. Architectural reuse of Roman marble and stone Spolia in the Early Medieval Monte Sorbo Church (Sarsina, Central Italy), Archeaometry 58 (3): 353-370.
Gluhak, T.M., and Schwall, C., 2015. Provenance analyses of the volcanic rock grinding stones from the Greek Colony of Selinunte, Sicily (Italy)—constraints and possibilities, Archeaometry, 57 (2): 246-268.
Polikreti, K., and Maniatis, Y., 2002. A New methodology for the provenance of marble based on E P R SpectroscopyArcheaometry 44 (1): 1-21.
Santi, P., Renzulli, A., and Bell, M., 2014. The volcanic millstones from the archaeological site of Morgantina (Sicily): provenance and evolution of the milling techniques in the Mediterranean area, Archeaometry57 (5): 803-821.
