55
*سراف‌ییاقشق‌میلگ‌یزادرپ‌شقن‌رد‌یشهوژپ
**یروس‌هدازآ .ناریا ،زکرم نارهت دحاو ،یملاسا دازآ هاگشناد ،یرامعم و رنه هدکشناد ،یریوصت طابترا دشرا یسانشراک )۹6/۱0/۲۳ :ییاهن شریذپ خیرات ،۹5/۱۲/۲۲ :هلاقم تفایرد خیرات(
هدیکچ .دنا هدش لیلحت و یدنب هتسد ،شوقن سپس و هتفرگ رارق یسررب دروم میلگ یزادرپ شقن یاه یگژیو ادتبا ،شهوژپ نیا رد رتارف سب »خیرات مد هدیپس« زا سراف ییاقشق میلگ یاه هراگن یخرب تمدق هنوگچ ،تسا حرطم شهوژپ نیا رد هک یلاؤس تسا زورما رنه رد ناشدربراک و اهبنارگ هنیجنگ ییاسانش ،شوقن نیا یروآ درگ زا فده ؟هدنام نادیواج زورما هب ات ،هتفر یاه هتفای زا .دوش یم لاس نیرید شوقن نیا نتشادهگن هدنز ثعاب و دشاب یم تیمها زئاح یناریا رنه و گنهرف رد هک رانک رد زونه و دنراد ار رضاح و هیلوا نامدرم نهک گنهرف ی هنهپ رد هنیرید یروضح هک دنتسه ییاهدامن ،شهوژپ مهم مدرم هرمزور یگدنز رد سوملم یرارمتسا و هدادن تسد زا ار شیوخ یدربراک یاه هبنج ،یتخانشابیز و یریوصت یاه هبنج هرهب عبانم یاه هداد و اه هتفای لیلحت و یبایزرا و فیصوت و ییارقتسا شور زا ،بولطم هجیتن هب ندیسر یارب هدنراگن .دنراد زا یک اح جیاتن .تسا هدنامنزاب اه هتفای یملعدقن هسورپ و عبانم لیلحت و لیلعت هب رظن ناعما زا زین راک دنیآرف رد و هتفرگ رد یاهروطسا و یبهذم ،یداقتعا - ینییآ ،نیدامن میهافم هارمه هب یعازتنا ،نراقتم ،یسدنه لاکشا و شوقن هک تسنآ قیرط زا هک هدوب هدنفاب ماهلا عبنم یرامعم ،اه هتسجرب شقن ،تعیبط ،یراکزلف ،یرگلافس رد نینچمه و میلگ هنیمز و نتم .تسا هتفای یلجت یفاب ینهذ
یدیلک‌یاه‌هژاو .»یلاخ و رپ« یکچوق / یغرم هتسویپ هراگن ،یچیق لزق ،لا تیا ،یناسارخ شقن
تسا »سراف ییاقشق لیا یاه هتفاب تسد شوقن یکیفارگ و یرصب یاه شزرا ییاسانش« :ناونع اب هدنراگن دشرا یسانشراک همان نایاپ زا هتفرگرب هلاقم نیا*
.تسا هدیسر ماجنا هب زکرم نارهت دحاو یملاسا دازآ هاگشناد رد دنژآ بوقعی رتکد یاقآ بانج ییامنهار اب هک .E-mail: azadehsouri55@gmail.com ،0۲۱-۲۲۲۹۹۳۹۷ :ربامن ،۲۲۲۹۹۳۹۷ :نفلت**
68 - 55 تاحفص ۱۳۹۷ ناتسبات ،۲ هرامش ،۲۳هرود یمسجت‌یاهرنه-ابیز‌یاهرنه‌هیرشن
56
۱۳۹۷ ناتسبات ،۲ هرامش ،۲۳هرود یمسجت‌یاهرنه-ابیز‌یاهرنه‌هیرشن
همدقم
دنشاب یم »اه هتفاب تسد« ،رشب یرنه تیقلاخ یاه هولج زا یکی یاهدرکراک لــــــیلد هب نانچمه ،هلاــــــس نارازه هقباــــــس دوجو اب هک شزرااب یندمت روص زا یکی ناونعب ار دوــــــخ هژیو هاگیاج ،هبناجدنچ یاه صخاش نیرت هتسجرب زا ،یعانص رنه نیا .تــــــسا هدومن ظفح ثاریم و یناریا یامن مامت هنییآ ناــــــس هب و هدوب ناریا یموب گنهرف ،نهک نیمزرــــــس نیا یخیرات همانــــــسانش رد ناینیــــــشیپ یاهبنارگ هک تسا تفاب هویش نیرت یناتساب ،یفاب میلگ .دنک یم ینیرفآ شقن رواخ رد ،یفاب هچراپ اــــــب نامزمه هک اــــــسب یفاب یلاق زا شیپ اه نرق و یریطاــــــسا تاداقتعا هب اهنآ لصا هک ییاه هراگن دــــــمآ ادیپ نیمز رد خیرات زا شیپ هرود هــــــب ییاه یزادرپزمر و نیدامن یاه یرگراگن یرامش و دلایم زا شیپ مراهچ ات موس یاه هرازه نارگلافس یاه هدیرفآ نیتسخن یاه نارود و یناساس و یشنماخه یاه هیام شقن زا هدمآرب یاه هیام شقن یخرب ندمآ راگزاــــــس و یناسمه .دنشاب یم یملاسا اب ناتــــــسنمکرت و ناتــــــسناغفا ،هنایم و ریغص یایــــــسآ ،زاقفق ،ناریا رظن زا هلاــــــس رازه نیدنچ یزلف ءایــــــشا و اه غرفم یاه یزادرپ هراگن هنهپ ،نیدامن تشرس و یزمر یاوتحم ثیح زا مه و تروص و لکش دریگ یمرب رد ار یرتسگ نماد و میظع تیاهن هب ییایفارغج و یخیرات .تسا هتشادن ریظن یرشب ندمت و گنهرف راصعا زا کی چیه رد هک ناتساب نارود تاداقتعا و اهوگلا نهک زومر و زار رد هشیر ،شوقن نیا
ییوس زا .دزاس یم نادنچود ار اه هتفاب تسد یونعم شزرا هک دراد زونه میلگ رد یناتساب شقن کی هنوگچ هک تسنآ رگناشن هلئسم نیا هعلاطم و اه هتفاب تسد نهک ثاریم ظفح تیمها رب و هدنام اجرب اپ ،یناریا رنه و گنهرف زا هدنام اج هب یا هــــــنیجنگ ناونع هب نآ شوقن میلگ یاه هیام شقن یسانشزاب ،شهوژپ نیا یلصا فده .دیازفا یم زا یریگ هرهب و شوقن نیا یبای هــــــشیر و هعلاطم ،سراف ییاقشق لیا شوقن ایآ .۱ :شهوژپ تلااوس .دــــــشاب یم ناریا زورما کیفارگ رد اهنآ راکب ناتساب نارود رد طقف سراف ییاقــــــشق لیا یاه هتفاب تــــــسد نیا ناوت یم ایآ .۲ ؟دنا هتــــــشاد دربراک مه ملاــــــسا زا دعب ای دنتفر یم تسد شوقن ایآ .۳ ؟درک ییاشگزمر یــــــسانشدامن قیرط زا ار شوقن هتشاد یناوخمه ناریا زورما کیفارگ یاه یگژیو اب دناوت یم اه هتفاب ،تایبدا ،اه هروطــــــسا نایم زا ار شوقن نیا ناوت یم ایآ .4 ؟دنــــــشاب شیپ ،یرامعم ،تاجوسنم ،اه هتسجرب شقن ،یراکزلف ،یرگلافــــــس هنوگدنچ و هتفرگ تاــــــشن اجک زا شوقن نیا .5 ؟درک وجتــــــسج نآ زا ،گنر و طخ یریگراکب اــــــب هنوگچ هدنفاب نادنمرنه .6 ؟دنــــــشاب یم هک ار نامروــــــشک خیرات یرنه یاه شبنج نــــــیرت ناجیهرپ زا یکی ؟دنا هدیــــــشک ریوصت هب ،دیمان »یــــــیارگریوصت شــــــبنج« ار نآ دیاب
میلگ‌یزادرپ‌شقن‌یگژیو
،ادخهد( دنفاب دنفسوگ و زب یوم زا هک فورعم یــــــششوپ ،۱میلگ زادناریز یــــــعون ،یریاــــــشع یاه هتفاب تــــــسد نیا .(۱۹۲5۷ ،۱۳۷۷ دروم رد یرامش یب یاه مایپ نمضتم ،اهنآ یاه حرط هک دنتــــــسه نونکات هتشذگ زا نانآ یعامتجا یگدنز و تاداقتعا ،بهذم ،گنهرف ،ارچ رد ،راک لاح رد اهدرم هک یماگنه نانز ار اه هتفاب نیا« .تــــــسا ،ینورد ساــــــسحا اهنآ .دنا هتفاب ،دــــــنراد یرتمک شقن یــــــنادرگ همر نایامن اه میلگ نیا رد ار دوخ هنازور یگدنز و سرت ،هودنا و مغ ،لامآ درفنم یا هفلؤم ،۲»شــــــقن« .(40 ،۱۳8۷ ،یتاولص( »دنتخاــــــس یم ،۱۳8۷ ،یبابرا( تــــــسا یرنه رثا کی یــــــلک حرط رد هیزجت لباق اــــــی یرنه رثا نامتخاــــــس یلک یدنب بیکرت اــــــی لکــــــش ،۳»حرط« و )6۳ یاه هتفاب تسد رد هصاخ ،یتسد عیانص و اهرنه رد .)6۳ ،نامه(
زا .دراد یتوافتم یاه هویــــــش ،ییامنزاب و یزادرپریوصت ،یریاــــــشع نیرت هدمع هک - 6نیدامن هویــــــش و 5ییارگ عازتنا ،4یزاس هیبش نیب هویش و ییارگ عازتنا دــــــسر یم رظنب - ۷تــــــسا یزادرپریوصت یاه هار هچنآ ،یریاــــــشع یاه حرط رد .8دنراد یرــــــت مهم هاگیاج ،نیدامن اب بیکرت رد هک تسا ۹دیرجت و عازتنا ،دیآ یم مــــــشچ هب همه زا شیب رد بیکرت زا یعیسو فیط ،موق نیا یتــــــسد هداشگ و یزادرپ لایخ .)Ivan & Carol, 1977, 14( تــــــسا هدروآ دیدپ ار اــــــهوگلا و اه شقن و (نیعم گنهرف( لبمــــــس ،هدنیامن یانعم هب »دامن« یــــــسراپ هژاو نینچمه هژاو نیا .(دــــــیمع گنهرف( تــــــسا هدنیامن و دامن و دومن
.(ادخهد همان تغل( تــــــسا هدــــــش انعم هدننک رهاظ و هدنیامن ،دومن هک یزیچ ره زا ترابع دامن« :دسیون یم سانش هعماج نوستربار نای ،۱۳۷۱ ،نوستربار( »درک یفرعم ار یزیچ راد ینعم روط هب نآ اب ناوتب ،یلیوات دروم هب تبسن یدادرارق هار زا هاگره ،»سریپ« نامگ هب .(80 لاد یدادرارق ،رگید نایب هب ای دوــــــش نشور هناشن یانبم و عوضوم ،۱۳۷۱ ،یدمحا( مــــــیراد راک ورــــــس »دامن« اب ،دنک یکی لولدم اب ار هاگ آدوخ شخب نایم ییادج ،دامن هب ناــــــسنا زاین للع زا یکی .(4۱ دش زاغآ دوخ رب ناسنا فوقو اب فاکش نیا .تسوا نهذ هاگ آدوخان و شیازفا یروانف و ملع ،درخ تیمکاح هجیتن رد و نردــــــم راگزور رد و هیلاود نایم یــــــلپ شقن رد داــــــمن .)Wilber, 1981, 31-34( تــــــفای May, 1960,( دــــــنک یم لمع ،هاگ آدوخان و هاگ آدوــــــخ ریمض ،یناور یو رظن رد و دمان یم »یلاعت دامن« ار دامن ،۱0نوسردنه فزوج .)19 دننک یم دراو هاگ آدوخ ریمض هب ار هاگ آدوخان ریمض نیماضم ،اهدامن :دیوگ یم دامن هراــــــبرد گنوی واتــــــسوگ لراک .(۱4۷ ،۱۳5۹ ،گنوی(
یاروام رد یزیچ نمضتم هک تــــــسا دامن یتروص رد ریوصت ای هژاو«
شود هب ار یناعم راب لبمــــــس .دشاب دوخ میقتسم و راکــــــشآ یانعم فلتخم یاه ناکم رد و یــــــنامز تیعقوم نیرت هاتوک رد و دــــــشک یم .(۲4 ،۱۳۹۳ ،میمش و دنونسح( »دهد یم ناسنا نهذ لیوحت ار نآ
5۷
سراف ییاقشق میلگ یزادرپ شقن رد یشهوژپ
ییاقشق‌میلگ‌صاخ‌یاه‌هیام‌شقن
ناد همرس :فلا :ناد همرس .۱ :یسدنه‌یاه‌هیام‌شقن:لوا‌هورگ هبش یاه هیام شقن .۳ ؛لاخ راهچ .۲ ؛بکرم ناد همرــــــس :ب هداس
.جگنل .4 ؛یل ِقع َم گس تــــــسد ای »لا تیا«.۱ :هناگود‌یاه‌هیام‌شقن:مود‌هورگ
هیام شقن . ۳ ؛»یباق شقن« ای »گنچرخ«شقن .۲ ؛نآ تاقتــــــشم و .شوق ای »یفنم و تبثم« و یلاخ و رپ یاه یغرم هلک ای یناسارخ خاــــــش« ای »نیچ«شقن.۱ :یقیفلت‌یاه‌هیام‌شقن:موــــــس‌هورگ رپ تشه هراتــــــس ریگ ملاع هیام شقن »یچیق لزق« شقن .۲؛»یچوق
.یچیق و هناش .5و4 ؛بیس لگ ای »لگ املآ«شقن .۳ ؛دیشروخ رهظم ای لخاد ُم اــــــی لخاد َم .۱ :یا‌هیــــــشاح‌هیام‌شقن:مراهچ‌هورــــــگ (گنر ود گرگ( روقلاآ.4 ؛(هقلح پچ( هقلپچ .۳ ؛جگنل .۲ ؛»ریخست«
؛یناو ،ییاقــــــشق هیشاح .6 ؛یا هلپ هیــــــشاح .5 ؛یماظن هیــــــشاح ای ،یلاخ و رپ ،کچوق ای یغرم هلک هراگن هیشاح .8 ؛(s(ای بلاق هیشاح .۷ .(46 ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( ناویحرس هیام شقن ای یفنم و تبثم .سوواط .۲ ؛یهوک زب ،نزاپ ،نزوگ .۱:یناویح‌شوقن:مجنپ‌هورگ هب فورعم هیام شقن .۱ :شرف‌و‌میلگ‌کرتشم‌شوقن:مشش‌هورگ دیشروخ ،اکیتساوس ،ییایرآ بیلص ،رهم هنودرگ( اپیلچ .۲ ؛یناسارخ »تامرحم شقن« .5 ؛یجنرطش شقن .4 ؛فعاضم یاپیلچ .۳ ؛ییایرآ تامرحم شقن :ب (بــــــیرا تامرحم( بروــــــم یاه راون شــــــقن :فلا ؛هتسکش طوطخ .۷ ؛هتسویپ مهب یاه هشوگ هــــــس شقن .6 ؛یقانج و تبثم ،یلاخ و رپ ،کــــــچوق ای یغرم هلک هراگن( یلاخ و رپ هراگــــــن .8 هاگشتسرپ .۱0 ؛ناراب یاه هناــــــش .۹ ؛(ناویحرــــــس هیام شقن ای یفنم s( ای بلاق شقن .۱۲؛یتشخ شقن .۱۱ ؛(یناسارخ هب فورعم( یناتساب .(نامه( هدش هداس تروص :ب ،زب هدش هداس تروص :فلا :(
ندیچ مه رانک لصاح :یــــــسدنه‌یاه‌هیام‌شقن:لوا‌هورگ .تسا شوگ تشه ات شوگ هس زا یسدنه یاه لکش نراقتم و مظنم روفلوــــــس ای و ناومیتنآ روفلوــــــس نامه همرــــــس :ناد‌همرــــــس.1 اه کلپ و ناگژم ندرک هایــــــس و مشچ شیارآ یارب هک تــــــسا برــــــس انب .دنروآ یم تسدب همرــــــس نداعم زا ار همرس گنــــــس .دور یم راکب
هدوب ناریا رد همرــــــس نداعم نیرت مهم ،۱۲نلا و۱۱نــــــمدیاو هتفگ هب و تسا یبرع هژاو کی ،لحک .دنیوگ یم مه لحک همرــــــس هب .تسا رگید یشیارآ مشچ یاهدرگ لماش و دراد همرس زا رت هدرتسگ ییانعم میسقت هورگ هس هب اه ناد همرــــــس .(8 ،۱۳86 ،یلوانت( دوش یم مه ناد همرس .۳ یسدنه ناد همرس .۲ یریوصت ناد همرس .۱ :دنوش یم و یزکرم یزول کی زا ،ناد همرس شقن .(۱۳ ،۱۳86 ،یلوانت( یبیکرت هک شوگ شش یباق رد هاگ و هدــــــش بیکرت (یزول مین ای( شوگ شش .دنریگ یم هرهب نآ زا رس هب رس یاه حرط ،ررکم هیام شقن تروص هب رصم یــــــسانش ناتساب یاه شواک زا هک تــــــسا یمیلگ هراپ ،۱ریوصت 4و۳ هدــــــس رد یلوتانآ یاه هتفاب زا دور یــــــم نامگ و هدمآ تــــــسدب بکرم ناد همرس ،۳ شقن و هداــــــس ناد همرس ،۲ شقن .دــــــشاب یم شقن هدش هتفاب هنومن ،4ریوصت .(46 ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( دشاب یم .تسا بکرم ناد همرس رد کچوک یزول هن زا تــــــسا لکــــــشتم ،5 شقن:لاخراهچ.2 ،نآ نیرب و نیریز یاــــــه هیواز دادتما رد هک گرزب یزول کــــــی لخاد هتفرگ یاج ،رگیدکی هــــــنیرق و لباقتم هویــــــش هب کچوک یزول راهچ ترواجم رد و مئاق یاه فیدر رد للاقتــــــسا هب هاگ لاخراهچ تسا هتفرگ راکب یقفا یاه فیدر رد رگید یاه هراگن اب هارمه هاگ و هیشاح شقن هدش هتفاب هنومن ،6ریوصت .(46 ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( دوش یم .تسا لاخراهچ رایسب تهابــــــش ،شقن نیا :13یل ِقع َم‌هبــــــش‌یاه‌هیام‌شقن.3 و یراک یــــــشاک اصوصخم یملاــــــسا یرامعم ینییزت یاه هویــــــش ابً ،(۷ شقن(ییوزاب تــــــشه هیام شقن هلمج زا .دراد یلقعم یراکرجآ هیام شقن .دنا هدیمان »یگیبانود« ای۱4»هگبانود« ار نآ اه ییاقشق هک ،۹ریوصت .تسا هگبانود نیتسخن و هداس تروص ،(8( ییوزابراهچ هیام شقن ،۱0شــــــقن .دــــــشاب یم هگبانود شقن هدــــــش هتفاب هنومن نیرت نهک زا اهنآ ءاشنم ،۱۲ هیام شقن دشاب یم یلقعم هبــــــش یمیلگ رد بحاص ناویا هناگ تشه یناکلپ یاه جنرترس و اه جنرت هورگ هنومن هیام شقن هدش هتفاب هنومن ،۱۱ ریوصت .تسا ناهفصا عماج دجسم
.یسدنه‌یاه‌هیام‌شقن‌ریواصت:لوا‌هورگ-1لودج
58
۱۳۹۷ ناتسبات ،۲ هرامش ،۲۳هرود یمسجت‌یاهرنه-ابیز‌یاهرنه‌هیرشن
هنایم رواخ رساترس یفاب میلگ رد ابیرقت هک تسا یلقعم هبش یمیلگً .تسا ییاپیلچ هراگن طلسم روضح ،نآ زراب یگژیو و تسا هدنک ارپ یا هیــــــشاح هیام شقن :مراهچ هورــــــگ رد نآ حیضوت :جــــــگنل.4
.تسا هدش هداد ۲ هرامش هناگود‌یاه‌هیام‌شقن:مود‌هورگ ،»لا تیا« :نآ‌تاقتــــــشم‌و‌گــــــس‌تــــــسد‌ای»لا‌تــــــیا«.1 یکچوق ای یغرم هلک هراگــــــن اب یقرف نآ صخاــــــش و یلصا هیام نورد یاه شقن .تــــــسا (شوق نآ رگید مان( درادــــــن »یفنم و تبثم« اــــــی تسا فورعم »دنر« هب اه ییاقــــــشق دزن رد ،(۱۳و۱4و۱5و۱6و۱۷و۱8(
هدش هتفاب هنومن ،۱۷ ریوصت .دنفاب یم دوخ یاه هتفاب تــــــسد رد و هاگترایز هب طوبرم ،۱۹ شقن .تسا یناکیپ ود هنایم اب لا تیا شقن هب یرایسب تهابش هک تــــــسا یصاخ یوزاب تشه ؛دــــــشاب یم خلب .هدش یراکیشاک قرعم و ررکم روطب و دراد »لا تیا«
یفاب میلگ رد شقن نیا :»یباق‌شقن«ای15»گنچرخ«شقن.2 ار نآ هدوــــــب جیار رود یاــــــه نامز زا ریغص یایــــــسآ و زاــــــقفق ،ناریا ۱5 شقن هتفای لــــــماکت تروص ،۲0 شــــــقن دنا هدیمان »گــــــنچرخ«
ییاقشق »یباق شقن« ررکم و یلصا هیام شقن ،۲0شقن .دــــــشاب یم ،۲۱ ریوصت .دریگ یم رارق شوگ شــــــش باق رد لومعم روطب و تــــــسا .دشاب یم ۲0 هتفای لماکت هیام شقن هدش هتفاب هنومن
تبثم«و‌یلاخ‌و‌رپ‌یاه‌یغرم‌هلک‌ای‌یناــــــسارخ‌هیام‌شقن.3 .دوش یم هدیمان یناــــــسارخ هیام شقن ،۲۲ شقن :شوق‌ای»یفنم‌و ،۲4 شقن .تــــــسا یناــــــسارخ شقن هدــــــش هتفاب هنومن ،۲۳ریوصت .دشاب یم دیفس باق ای یناسارخ هیام شقن یقیفلت‌یاه‌هیام‌شقن:موس‌هورگ یزول کی زا ،نیچ ۲5 شقن :»یچوق خاــــــش« ای »نیچ« شقن .۱ هراگن ود و دراد نایم رد ییاپیلچ یا هراگن هک هدش لیکشت یا هلپ هلپ و دنا هدیمان »نیچ« ار نآ اه ییاقشق هک لباقتم ییوزاب ود یسدنه تسا فورعم »یچوق هخاش« هب باراد ناتسهوک نافاب میلگ دزن رد ،ماهرپ( دنناوخ »یرهم شقن« براد ناتــــــسهوک رد ار ینایم یزول
.(50 ،۲ج ،۱۳۷۱
16رپ‌تــــــشه‌هراتــــــس‌ریگ‌ملاع‌هیام‌شقن»یچیق‌لزق«شقن.2 رپ تشه هراتس ریگ ملاع هیام شقن اه ییاقــــــشق :دیــــــشروخ‌رهظم شقن نیا .دنمان یم خرــــــس یچیق ای یچیق لزق ،ار دیــــــشروخ رهظم شقن نیا .دــــــنهد یم رارق یــــــباق نورد مــــــیلگ یزادرــــــپ شقن رد ار ۲۷ شقن دیــــــشروخ هنودرگ یفاب یلاق هیام شقن نــــــیزگیاج ،(۲6(
ای یعلضراهچ تروــــــص هب هراتــــــس .(5۲ ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( تــــــسا ک لافا ملاع و هراتس هب یرهم نییآ رد .دوش یم هدید یعلض تــــــشه ریثأت ،ناریا هراتــــــسرپ نامــــــسآ .تــــــسا هدــــــش هداد یدایز تیمها یناریا ره هک ییاج ات تسا هداهن نآ مدرم تاداقتعا یور یرایــــــسب زا یخرب رد یتح هشیدنا نیا و دراد یا هراتس دوخ یارب نامــــــسآ رد ناتساب راگزور زا رپ تــــــشه هراتس .دوش یم هدید نارعاش یاهرعش ،۲8 ریوصت .(۱۲6 ،۱۳85 ،یترصن( هدوب دیشروخ نیــــــشناج و رهظم .»یچیق لزق« هدش هتفاب شقن ًلاماک تروــــــص شقن نیا:بیــــــس‌لگ‌اــــــی»لگ اــــــملآ«شقن.3 تسا (۲۹ و ۳0( ریواصت یناتساب رپ تشه لگ یسدنه و هتفای هویش هب تسا فورعم زین »ییات هن« و »بیــــــس« و »جنران« هب سراف رد هک رودم طوطخ و نادرــــــگ یاه گربلگ ،میلگ یگدنفاب بولــــــسا مکح شقن هدش لیدبت شوگراهچ یاه گربلگ هب یفاب یلاق رپ تشه لگ رپ تشه لگ .دــــــشاب یم رفولین لگ و اپیلچ زا یقیفلت ،هراگن نیا .۳۱ یریاشع یاه یلاق هزوح رد زورما هب ات کیریزاپ یلاق نامز زا یقیفلت درفنم یشقن تروص هب و تسا هدوب هدافتسا دروم ،سراف رد هژیوب و .تسا هتشاد دربراک ،ررکم لکــــــش هب ای و نتم ،اه کچل ،اه جنرت رد رد دعب هب مود هرازه زا ،گنر کت و هداــــــس رپ هدزاود و رپ تــــــشه لگ ،هرازه نیا رد رپ هدزاود لگ و هتشاد دوجو دام و ییاکس یاه ندمت لگ .دشاب یم لاس هام هدزاود و یدیــــــشروخ لاس شریذپ رگناشن گنر ود تروص هب تسا لاــــــس لصف راهچ رگنایب ،گنرود رپ تشه ،ییایرد( تسا هدوب هدافتــــــسا دروم دیفــــــس و هایــــــس نایم رد کی هدش حطس مه و ضرع مه گربلگ تفج ره نینچمه و (۱50 ،۱۳86
.هناگود‌یاه‌هیام‌شقن‌ریواصت:مود‌هورگ-2لودج
5۹
یاه هیام شقن هب نیتــــــسخن رودم هیام شقن هک هدمآرد یتلاح هب و .(50 ،۲ ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( تسا هتشگ کیدزن ییاپیلچ ییوزاب راهچ هفرط ود یزلف و یبوچ یاه هناش مسجت:یچیق‌و17هناش.5و4 ۳4 یچیق شقن اب ار نآ ً
لاومعم اه ییاقشق هک هناش ،۳۲ شقن .تسا هدش هتفاب هنومن ،۳۳ریوصت .(۳۳۹ ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( دنرب یم راکب .تسا هناش شقن یا‌هیشاح‌هیام‌شقن:مراهچ‌هورگ نآ رد هک هیشاح شقن کی:»ریخست«ای18لخاد ُم‌ای‌لخاد َم.1 رد لباقتم ای و تسار و پچ تروص هب ردبــــــش هیبش رپ هس یاه لگ لگ تروص هب اه لگ نیا ،نادرگ شوقن رد .دنا هتفرگ رارق رگیدکی رانک ییاه یزول هک دنتسه ییاه ثلثم ،یسدنه شوقن رد و دنتسه هللا :لوا عون .(۱۷۷ ،۱۳۹۲،ماــــــصب( تــــــسا هتفرگ رارــــــق نآ کوــــــن یور »یسابع هللا« هب نآ زا یا هنوگ هک ،یا هیــــــشاح شقن نیرت لوادتم موهفم هب تسا ناتساب ناریا یریطاسا یاهزمر روآدای هدش هتخانش و رپ« نیدامن موهفم نیمه اب هک ،»شرع هاگرد« و »نامسآ لخدم«
مسر ناریا یاهرنه رد ناتساب ناراگزور زا »یفنم و تبثم« و »یلاخ .دشاب یم ۳5 ریوصت یشنماخه نازابرس هنحص نآ نیرت نهک و دوب یقطانم ،ریغص یایسآ ،زاقفق یفاب میلگ رد ،۳6 لخادم شقن لصا لوادتم راشفا و یرایتخب تلایا و ناجنز و ناتــــــسدرک و ناجیابرذآ زا هــــــشوخ لخادتم« یرامعم رد فعاضم لخادم :مود عون .تــــــسا یزاوتم فیدر ود یاج هب دوش یم هدناوخ »تــــــشگرب و تفر یروگنا مهارف »وراو ور« و تــــــسار و پچ لخادم فیدر راهچ زا ،نراــــــقتم و عماج دجسم رد لخادم یدنب هکبــــــش هک ،۳۷ریوصت دننام دیآ یم گنر شــــــش فعاضم لخادم ،۳8 شقن .دهد یم ناــــــشن ار تاره .(54 ،۲ج،۱۳۷۱،ماهرپ( دشاب یم نیرت لوادتم ،لخادم شــــــقن زا دعب ،40 جگنل شقن :جــــــگنل.2 »نامسآ لخدم« هک دــــــشاب یم سراف یاه میلگ یا هیــــــشاح شقن ار نآ یناتــــــساب هنیــــــشیپ ،۳۹ ریوصت رد هتفرگ مان »شرع هاگرد« و هنومن ،4۱ ریوصت .مینک یم هدهاــــــشم یقوجلــــــس هرود یراکرجآ رد .تسا جگنل شقن هدش هتفاب
هچراپ هیــــــشاح اب ار نآ یناــــــسمه :)هقلح‌پــــــچ(هــــــقلپچ.3 .مینک یم هدهاــــــشم 4۲ ریوصت ورپ یرپ هچراپ و ۹۱ ریوصت یناکــــــشا دــــــشاب یم(هقلح پچ( هقلپچ شقن هدــــــش هتفاب هنومن ،4۳ریوصت .(55 ،۲ج،۱۳۷۱،ماهرپ(
یماظن هیــــــشاح :19یماظن‌هیــــــشاح‌ای)گنر‌ود‌گرگ(روقلاآ.4 رد هدــــــش لیکشت هتفر مــــــهرد یاه لاگنچ زا هــــــک هیــــــشاح یعون رد .(۲8۷ ،۱۳۹۲ ،ماــــــصب( دوــــــش یم هدید مه نمکرت یاــــــه هتفاب ندرک ادج یارب هصاخ - یعرف یاه هیشاح یارب ،ییاقشق یفاب میلگ ،شوقن نیا نیرت نهک زا دور یم راکب رگیدکی زا یقفا تامرحم راون ود یاج رب نیوزق عماج دجسم دبنگ هیشاح یراک یشاک رد ،44 ریوصت .(5۲ ،۲ج،۱۳۷۱،ماهرپ( تسا هدنام یا هرگنک ای یا هلپ شقن یزمر موهفم هرابرد :یا‌هلپ‌هیــــــشاح.5 دامن رگید یهورگ و هوــــــک دامن ار نآ یهورگ .درادــــــن دوجو رظن قافتا تفه و نامسآ هقبط تفه = هناگ تفه یاه نامسآ( ک لافا و نامسآ هب طوبرم »یناکلپ« ای یا هرگنک هیام شقن نیرت نهک .دنناد یم ،(دبنگ ،حیسم زا شیپ مراهچ هرازه زا ،سراف نوکاب لت یاه هنیلافس شوقن 45 ریوصت دشاب نامــــــسآ هناشن ناوت یم هک هدــــــش ریوصت یتلاح هب راهچ هک هراپراهچ یــــــشقن ،46 رــــــیوصت .(۲۲8 ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماــــــهرپ(
شوقن نیا یگمه رد تسنآ رب طیحم یناکیپ هراگن (شــــــش( یهاگ و ،46 شقن طسو هراگن .دشاب یم بآ دامن یحارط لقث زکرم »ییاتراهچ«
،۱۳۷۱ ،ماهرپ( ددرگ یم رادیدپ 4۷ شقن یا هجرد ۱80 شدرگ زا سپ .دور یم راکب ییاقــــــشق یاه هتفاب تــــــسد رد ،48 شقن .(۳58، ۲ج رس ود رد ً
لاومعم هک یا هیــــــشاح :20یناو،ییاقشق‌هیشاح.6 هب هیبش هیشاح نیا .دوــــــش یم هدافتسا اه ییاقــــــشق میلگ و یلاق ییاه عبرم زا هدش لیکشت و تسا ونیمود یزاب یاه هرهم زا یفیدر .تسا دیفــــــس و یبآ بلغا ،نــــــشور و هریت نایم رد کی یاه گنر اب هن ای جنپ دادعت هب یکچوک یاه لیطتسم ای اه هطقن عبرم ره لخاد 4۹ شقن دنتسه روهــــــشم »یناو« هب شوقن نیا .دنا هتفرگ رارق ددع .)۲۳5 ،۱۳۹۲،ماصب(
.یقیفلت‌یاه‌هیام‌شقن‌ریواصت:موس‌هورگ-3لودج سراف ییاقشق میلگ یزادرپ شقن رد یشهوژپ
60
۱۳۹۷ ناتسبات ،۲ هرامش ،۲۳هرود یمسجت‌یاهرنه-ابیز‌یاهرنه‌هیرشن
(s( فورح شقن یاراد هک یا هیشاحره :)s(ای‌بلاق‌هیشاح.7 (50و 5۱و 5۲( شوقن .دوش یم هدیمان (s( ای بلاق هیشاح دشاب (z( ای
.)۲6۱ ،۱۳۹۲ ،ماصب( دشاب یم شقن نیا زا ییاه هنومن
و‌تبثم،یلاخ‌و‌رــــــپ،کچوق‌ای‌یغرم‌هلک‌هراگن‌هیــــــشاح.8 زین راد بلاق ناونع هب هیام شقن نیا :21ناویحرس‌هیام‌شقن‌ای‌یفنم روط هب هک تسا لکش یثلثم تمسق کی لماــــــش و دوش یم هدیمان تاناویح رس شوقن یخرب .تسا هدز نوریب نوتــــــس کی زا بوانتم زا هاتوک طخ کی عقاوم یخرب .دنشاب هتشاد زین مشچ تسا نکمم تروص هب تسا نکمم هیام شقن نیا .تسا هدز نوریب ثلثم کون نیا .دوش هدافتسا جنرت رود ای هیشاح رد و دوش رارکت یقفا ای یدومع 55( شوقن تسا لوادتم اه کرت و یریاشع یاه هتفاب رد هیام شقن .)۱6 ،۱۳۹۲ ،ماصب( دــــــشاب یم شقن نیا زا ییاه هنومن (5۳ و 54 و یناویح‌شوقن:مجنپ‌هورگ رب شقن نیا ۲5000 اــــــت ۳0000 دودح :یــــــهوکزب ،نزاپ ،نزوــــــگ .۱ تفگ ناوت یم تأرج هب هک تــــــسا هدش یراجح اهراغ و اه هوک لد هژیو هب یهوکزب ،اه هراگن گنــــــس رد هدــــــش هتفای شقن نیرت ناوارف تسا نوگ انوگ یاه کبس هب هدیشک گرزب یاه خاــــــش اب ،رن یهوکزب .(۱۳0 ،۱۳۷۷ ،یداهرف( دنک یم یــــــیامندوخ اه هنحص بلغا رد هک ینییزت شقن کــــــی زا شیب یدرکراک ناتــــــساب نارود رد شقن نیا سپس و یناساس رصع زا .تــــــسا هدوب تکرب و بلط دامن و ،هتشاد تارییغت گنهرف و رنه یاه شیارگ و تاداقتعا هک یملاــــــسا نارود
نیرتــــــشیب و تفر هیــــــشاح هب زین یهوکزب هراگن ،هتــــــشاد یــــــساسا دومن ظفح یریاشع و ییاتسور یاه هتفاب تــــــسد رد ار دوخ درکراک رب راب نیتــــــسخن یارب یهوکزب شقن .(55 ،۱۳۹۱ ،یــــــسوط لضفا(
یاه هرازه هب قلعتم نیرهنلا نیب لکش یا هناوتــــــسا یاه هرهم یور رد نآ شقن و (۱0۱ ،۱۳80 ،لاه( دوــــــش یم هدید م.ق موس و مراهچ هتخادرپ و هتخاس یناساس هرود ات ،یلافــــــس و یزلف عونتم راثآ مامت رد هاتوک هخاش هس اب لکــــــش یا هریاد هراگن گنس .تسا هدــــــش یم رد .(۱۳۳ ،۱۳88 ،درف یرصان( تسا یهوکزب شقن هزیلتسا ( ( اهتنا لکش هب یا هراگن شقن ،یهوکزب زا هدش فــــــشک یاهراگن شقن رانک هدوب نهک ملایا طوطخ هعومجم زا هک دوش یم هدید hu ( (یزول سیدقت ینعم ،۲۲ستنیه هب یسانشناتساب پوپ روسفورپ یوس زا و ،اپیلچ دامن زین یهوک زب خاــــــش نایم رد ای .تــــــسا هدش ییاسانش رب یزول نیا حرط تــــــسا هدهاشم لباق زین دیــــــشروخ هنودرگ ای هام هباشم یراذگزمر یا هنوگ دور یم لامتحا (64ریوصت( یهوکزب رــــــس میلگ رد رسود یهوک زب دننام .دشاب ناراب دامن یارب اه هراگن گنس یاه غرفم رس ود و یبیکرت تاناویح روآدای هک ییاقشق و نوــــــسهاش ریوصت .(58 ،۱۳۹۱ ،یسوط لضفا( (58و 5۹ ریواصت( .تسا ناتسرل هیشاح رد تــــــسا هدوب زین یــــــشنماخه رصع ناگدنفاب یوگلا ،56 یاه بسا لج هب رصحنم هک نهپ خاــــــش نزوگ ریوصت کیریزاپ یلاق ای ییاقشق یفاب ینزوس رگید عاونا رد ار نآ دننام و تــــــسا ییاقــــــشق
.یا‌هیشاح‌هیام‌شقن‌ریواصت:مراهچ‌هورگ-4لودج
6۱
،۲ج ،۱۳۷۱،ماــــــهرپ( تفای ناوت یمن سراف رگید یاه هتفابتــــــسد دنبلام یور رــــــب هدــــــش هتفاب ،ییاقــــــشق یهوکزب ،5۷ ریوصت . (۱0۲ و شوق هب اه ییاقشق نایم رد هک ،یکچوق - یغرم ،بیکرت .تــــــسا و »شوق رــــــس« هب هیکرت بونج رد و ،یکــــــشجنگرس هب سراف یاهرل نزاپ هک دوب رت تسرد ،تسا نآ زارط مه کچوق و یغرم هلک حلاطصا یخرب .(8-۹ ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( دوــــــش نآ ظفل نیزگیاج یهوکزب ای زا سوواط شقن ،تسا هدش هتفرگ ماهلا رل و کرت ماوقا زا اهنآ شوقن اب زین شقن ود ره هک اهرل زا نهپ خاش نزوگ شقن و نوــــــسهاش ماوقا ریواصت .(65 ،۱۳۹۱ ،یسوط لضفا( تسا هدش بیکرت یهوکزب شقن .دشاب یم اه هتفاب تسد رد زب شقن یاه هنومن زا ،5۷ ات 65 ،ناینیشیپ داقتعا هب :ییاقشق‌یاه‌هتفاب‌تسد‌رد23سوواط.2
نیمز یزیخلصاح لماع ار نآ ور نیا زا ،تسا رام هدننکدوبان سوواط .هدش یم دای هدنرپ نیا اب زیمآرفک یاهدنگوس و اه نیرفن .دنا هتسناد یاهرپ .دراد یــــــگداز بیجن و تلاصا و یــــــناوارف اب هتــــــسویپ یتمدق دراد ینامسآ ییابیز و للاج و هوکــــــش و تلاصا زا یناشن ،شا نیگنر ،هوکش و للاج ،ربکت ،یلمجت تانییزت .هتفای یلجت نیمز یور هب هک ،ییابیز ،یرابرد یگدنز ،قــــــشع اب مأوت یگدنز ،زیخاتسر ،ینیبدوخ شیاتسدروم و یریذپانانف ،یویند رورغ ،ترهــــــش و ماقم ،تنطلس .(۷۹ ،۱۳۷0 ،زباج( تــــــسا هدنرپ نیا نیدامن یناعم زا ندوب ناگمه هدنرپ ناونعب سوواط زا ،یقرــــــش یاه گنهرف ریطاسا زا یرایسب رد
.یناویح‌شوقن‌ریواصت:مجنپ‌هورگ-5لودج سراف ییاقشق میلگ یزادرپ شقن رد یشهوژپ
6۲
۱۳۹۷ ناتسبات ،۲ هرامش ،۲۳هرود یمسجت‌یاهرنه-ابیز‌یاهرنه‌هیرشن
هب ناتساب نارود رد تسا تیدبا دامن سوواط .دوش یم دای سدقم اب ،یفارشا هدنرپ نیا .هتفای هنادواج رمع ،تایح بآ ندیشون لیلد شلکش یا هریاد هلابند .تسا دیشروخ دامن ،نزبداب لکش هب یمد نامسآ یاه هراتــــــس نآ دننام مــــــشچ یاه هکل و نامــــــسآ قاط دامن نآ رپ ره و یرایــــــشوه لبمس ادوب نییآ رد اه مشچ نیمه دنتــــــسه تسا هدش نایب یسناشدب لبمس یناطیش مــــــشچ نتشاد رطاخ هب صرق نایم رد سوواط شقن .(۳۷ ،۱۳۹۱،ناراکمهو نایزاس تیچ(
هب ناریا رنه رد ار یمهم هاگیاج ،یگدنز تخرد اب هارمه ای دیــــــشروخ هباثم هب تشترز نییآ رد ناتساب ناریا رد .تسا هداد صاصتخا دوخ یصاخ ناکم ،اراخب هدکشتآ رد .تسا هدوب هجوت دروم سدقم یغرم ،۱۳86 ،ییازخ( دوب هدــــــش هداد صاصتخا سوواط یرادهگن یارب ود رد هداتسیا یاه سوواط تروص هب و یناریا رواب رد هدنرپ نیا« .(8 رد و تسا ناسنا هناگود تعیبط و تیونث رهظم یگدنز تخرد یوس »تسا لد مشچ مزلام نآ مشچ و سفن دامن نآ م ُد یملاــــــسا دیاقع هراتس دننام اه هیام شقن زا یخرب نیدامن دربراک .(۲56 ،۱۳86 ،رپوک(
یاه هیام شقن اب اهنآ ینیشنمه ،اه سوواط لاب رب هدش هتفاب رپ تشه زا (ناراب هژیو هب( یوج یاه هدیدپ نییبت تهج رد زب و هناش ،قامخچ رس ود یاه سوواط و نیرهنلا نیب و ناریا رد خیرات زا شیپ یاه نارود یاه میلگ رد اه تادوارم ریاس و چوک رثا رد هک نوسهاش لیا صخاش دوش یم هدهاشم ینج برع ریظن هــــــسمخ برع تلایا و ییاقــــــشق اب ،باعل ریز یشاقن هــــــساک زا یتمــــــسق ،66 ریوصت .(۷ ،۱۳۹0 ،یناق(
سوواط عاونا ،6۷ ات 86 ریواصت .یرجه 4 ات ۳ هدس ،سوواط شقن .سراف ییاقشق یاه هتفاب تسد رد شرف‌و‌میلگ‌کرتشم‌شوقن:مشش‌هورگ شقن یناــــــسارخ هیام شقن:یناــــــسارخ‌هب‌فورعم‌هیام‌شقن.1 طاقن رگید و ،هبگ ،میلگ هلمج زا سراف یاه هتفاب تسد همه رد ،8۷ تسا ناگدنرپ ندرگ و رس هدش هداس تروص .دراد ررکم دربراک ناریا یزول یاه جنرت نتسارآ یارب هژیوب و عونتم رایــــــسب یاه هویش هب هک هنومن ،88 ریوصت .(۱0۹ ،۱ج ،۱۳۷0 ماهرپ( دنریگ یم هرهب نآ زا لکش هیام شقن زا هتفرگرب یناسارخ شقن تسا یناسارخ شقن هدش هتفاب .تسا نهک هیام شقن هدش هتفاب هنومن ،۹0 ریوصت .دشاب یم ،8۹
دیشروخ،24اکیتساوس،ییایرآ‌بیلص،رهم‌هنودرگ(اپیلچ.2 ود عطاقت زا .تــــــسا روهــــــشم هنارهم ای اپیلچ مانب ناریا رد :)ییایرآ اب ار لکش نیا .دوش یم لصاح (+( هولاع هب تروص هب تــــــسار طخ رییغت و نوگ انوگ یاه تروص هــــــب و ناوزاب رب یدیاوز ندومن هفاضا ،دیهان و دیشروخ هنودرگ یناعم هب ار هنارهم .دنفاب یم هتفای لکش راهچ یایوگ ،یتسه هبناج راهچ یایوگ ،یتــــــسرپرهم دامن و رهظم ،۱۳84 ،رگشناد( دنا هتسناد (داب ،ک اخ ،شتآ ،بآ( ینعی هیلوا رصنع رد جیردتب ،دوب ناریا نایرکشل و ناهاــــــش هجوت دروم هک رهم .(۱6۲ ترهش دندوب نایناریا نامرف ریز هک یرگید یاه نیمزرس و اهروشک دــــــش یکی و تخیمآرد دیــــــشروخ یلحم هجهل اب هتفر هتفر و تــــــفای هدش لوحتم ،رخأتم یــــــسراف رد رهم هژاو .(۲۹ ،۱۳56 ،شاتروتخب(
رد و ۲5ارثیم یــــــشنماخه یاه هبیتک و اتــــــسوا رد .تــــــسا ارتیم ظفل
۲۷رتیم هب لیدبت یولهپ رد ظفل نیا .تسا هدمآ ۲6ارتیم تیرکسناس ،تبحم ،۲8دیشروخ ینعم هب ،میمان یم رهم ار نآ هزورما ام و هدــــــش
:اتــــــسوا ،Xwarیولهپ (روخ( .(۱۳۹ ،۱۳85 ،روداد( تــــــسا نامیپ مشش تشی هک تسا یدزیا .دیــــــشروخ ای روخ ،روه :یسراف ،hrar هزیک اپ تسوا رد هچنآ و نیمز هک تــــــسا روخ ای روه .تــــــسوا هرابرد .دندرک یم ناریو و دندولآ یم ار ناــــــهج ناوید دوبن وا رگ ا و دراد یم تسد یماگنه اهنت ناوید .تسا هدوتس ار زمره ،دیاتسب ار وا هک ره ،۹۱ریوصت .(۷۹ ،۱۳۷5 ،راهب( دــــــشاب هدرک بورغ وا هک دنرب یم راک هب .دشاب یم دیشروخ هنودرگ جوسنم شقن نیرت نهک ،یناکشا هچراپ .دلایم شیپ 4۱00نوک اب لت لافــــــس هعطق یور رب اپیلچ ،۹۲ریوصت .تسا اپیلچ شقن هدش هتفاب هنومن ،۹۳ ریوصت یاه هتفاب تسد فعاضم یاپیلچ یناسکی :فعاضم‌یاپیلچ.3 یناهج و یناتساب رب رگید یلیلد ،۹4 ریوصت ،»وهاوان« ناتسوپخرس ،خیرات زا شــــــیپ شوــــــش هویــــــش هب فعاضم یاپیلچ و اپیلچ ندوب .(۳45 ،۱۳۷۱،ماهرپ( دشاب یم ۹5 ریوصت یاه هنیلافس یور رب یناتساب شقن نیا :29یجنرطــــــش‌شقن.4 و ناــــــشاک کلیــــــس ،سراف نوک اب لت رد دلایم زا شیپ مراهچ هرازه و بآ نوچ رگید یاهدامن هارمه هب شقن نیا .دوش یم هدید شوش ،۹۱ریوصت .(۱۲5 ،۱۳85 ،یترصن( تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم هام هب شقنم و دراد رایسب تیمها جوــــــسنم نیرت نهک ،یناکشا هچراپ نمرک ا مناخ .(۹۷ ،۱ج،۱۳۷۱ ،ماهرپ( دــــــشاب یم یجنرطــــــش شقن هجیتن نیا هب بآ خیرات زا شیپ یاــــــهدامن هرابرد تاقیقحت زا سپ و اه شوگ هس هلمج زا یجنرطــــــش یرگراگن ماسقا یمامت هک دیــــــسر هتسب شقن هلاس رازه شش دیفــــــس و هایس نایم رد کی یاه یزول شقن دننام ؛ دشاب یم راسهوک و هوک هناشن ،شوش یاه هنیلافس رب زا و وللات هناــــــشن ،۹۷ شقن .دنتــــــسه ناراب بآ رادهگن اــــــه هوک ،۹6 هب یجنرطش شقن .(۱05 ،۲ج،۱۳۷۱،ماهرپ( دشاب یم بآ یاهدامن اه یرصاب هک دیفس و هایس هیشاح و تسا فورعم »یجنرطــــــش لگ«
فورعم »هدنود گس« هب برغم رد دنمان یم »یچیقردنا پچ« ار نآ یجنرطش لگ ای یزول :فلا :دشاب یم عون ود یجنرطش لگ .دشاب یم ناتــــــسهوک هقطنم رد .۹۹ شقن هلپ هلپ یزول :ب ،۹8 شقن هداــــــس و دننک یم میسرت ۱00 شقن رت هداس هویش هب ار یجنرطش لگ ،باراد .(۱05 ،۱ج ،۱۳۷0 ماهرپ( دنیوگ یم »رهم« نآ هب ینعم هب و یناریا اساسا یا هژاو تامرحم :ً 30»تامرحم‌شقن«.5
۳۱دنا هتــــــشون یم ای هدیــــــشک یم نآ یور رب ار اعد هک یا هقرو ای اهراون .دور یم راکب ناردنزام رد زونه و تــــــسا اعد ینعم هب رهم یسراف رد هدوب کتامرهم (یناساس هرود( هنایم یــــــسراف رد یتسیاب تامرهم رد رت یوق لامتحا هــــــب ای هرود نامه رخاوا رد هک دامرهم ای دــــــشاب هشقن .۳۲تسا هتفر روهلا هب ناریا یلاق هارمه هب یملاسا هرود لیاوا رد یررکم یاهراون یلکروط هب و ،اعد یاهراون رارکت لماش تامرحم صخشم و ادج مه زا یکیراب یاه هیشاح اب هک دنریگ یم رارق مه رانک نتشون هک ملاسا زا سپ دیاــــــش و رتدیدج یاه هرود رد .دنوــــــش یم عاونا ،لگ عاونا لثم یــــــیاه شقن ،تفر نیب زا اه هماج یور رب اعد دنچ رارکت ای (هنایــــــشآ هتب ،رادجاخ هتب ،ناــــــشفا هتب ،هقج هتب( هتب .(5۱ ،۱۳85 ،یروصح( درــــــک یم نییعت ار نآ لکــــــش راون ره رد شقن ریمشک رد و دنا هدناوخ تامرحم ار هار هار یاه هچراپ ،ملاــــــسا زا سپ
6۳
.شرف‌و‌میلگ‌کرتشم‌شوقن‌ریواصت:مشش‌هورگ-6لودج سراف ییاقشق میلگ یزادرپ شقن رد یشهوژپ
115
« . مسلط یروخبآ رب یهوخناراب »
یاه ،شوش نیلافس
مراهچ هرازه 116
هراگن . هتسویپ یاه
یکچوق / یغرم
« و رپ
یلاخ »1371 ،ماهرپ(
ج ، 2 ، 5) 117 و رپ ،یاهشوگ هس .
طوطخ هکبش رد یلاخ هساک .دامن ،بآ هتسکش سراف نوکاب لت نیلافس مراهچ هرازه
،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، 5) 118 ناغرم هلگ .
« ربات هنیلافس شقن »یناراب هپ هرازه رخاوا ،دنواهننایگ مود ،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، 6) 119 نزاپو هدنرپ . هنیلافس ،)ناراب یاهکیپ(
هرازه زاغآ ،ناشاک کلیس لوا ،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، 7) 120 یاهانرد هریجنز .
، روآ ناراب
« هناش
» یاه ،نیلافس فرظ رب ناراب موس هرازه رخاوا ،کلیس ،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، 9) 121 یروخبآ.
هقطنم
،شوش 3600 ـ 4000دلایمزا لبقلاس
( شخبماک ،درف 1379
، )81
122 یزاس هراگن .
« یبیغ » یکچوق / یغرم
،ماهرپ( جنرت علاضا رد 1371 ج ، 2 ، 6) 123 هصرع حطس . باراد یگنس دجسم
،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، 11 ) 124 خاک هصرع حطس .
نورزاک روپاشیب یناساس ،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، 12 ) 125 رازاب هصرع حطس .
،ینایک( رلا 1366 ، 430 126 ) هدش هتفاب هنومن .
هیام شقن یب یناتساب تس یعلض تشه و
نویامه(
،روپ 1383 ، 40 ) 127 راهچ نداهن مه رانک.
)یتشخ( شوگ )یلوکشک(ییاقشق
تامرحم یقانج و بیرا
،ماهرپ( جنرت 1375 ، 63 ) 128 ( شقن . ) s رب دننام
( هتفاب Opie,1992 )
129 هناگ راهچ لحارم .
،ماهرپ( یهوکزب 1371 ، ) 361 130
یهوکزب .
،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، ) 361
لودج 6 شرف و میلگ کرتشم شوقن ریواصت :مشش هورگ ـ .
87 یناسارخ شقن .
،ماهرپ(
1370 ج ، 1 ، 108 88 ) شقن هدش هتفاب هنومن .
خ نویامه( یناسار ،روپ
1383 ، 40 ) 89 زا . هیام شقن نهک یاه
همه هک تسا هدنکارپ اج
،ماهرپ(
1370 ج ، 1 ، 111 ) 90 هدش هتفاب هنومن . قن ش نهکهیام
،اکسویو و لاه(
1377 ، ) 298 91
،یناکشا هچراپ . نهک جوسنم شقن نیرت
دیشروخ هنودرگ ،ماهرپ(
1370 ج 1 ، 97 ) 92 اپیلچ . لت ،لافس هعطق .
سراف نوکاب
، 4100 پ شیشیامن گولاتاک (دلایم زا هاگ ،1393،ناریای لم هزوم
، 49 ) 93 . شقن هدش هتفاب هنومن
،اکسویو و لاه( اپیلچ 1377 ، 359 )
94 فعاضم یاپیلچ شقن .
رد هتفاب تسد تسوپخرس نا19هدس یاههمین)وهاوان(
یحیسم
،ماهرپ(
1371 ج ، 2 ، 346 ) 95 یاپیلچ هیام شقن . یلافس ماج رب فعاضم ،مراهچ هرازه رخاوا ،شوش
سیراپ روول هزوم 96
شوگ هس . ه شقن دامن هوک یجنرطش یا
هنیلافس هرازه شوش یاه
مراهچ ،پوپ(
1387 ج،
1 ، 218 ) 97 هراگنلافس . هپت ،دامن بآ یجنرطش یاه مراهچ هرازه ،دنواهن نایگ گربندناو(
، 1348 ، 88 ) 98 هداس یجنرطش لگ .
،ماهرپ(
1370 ج ، 1 ، 107 99 ) هلپ یجنرطش لگ . یا1071 ،ج ،1370 ،ماهرپ(
100 ) یجنرطش لگ .
« یرهم »
، ماهرپ(
1370 ، ) 1071 ،ج
101 اب یلافس باقشب ..
،یشنماخه زابرس شقن هدس رخاوا ، نانوی تخاس 6 ایناتیرب هزوم .،دلایم زا شیپ (Curtis, 2006, Fig
447) 102 شقن هدش هتفاب هنومن .
یتایلیا برع تامرحم 1330 یدیشروخ
نویامه(
،روپ 1383 ، 75 ) 103 زا هدمآ تسدب .
ةطوحم هکت:VI یاه یناساس ةرود زا هچراپ
سموق هب طوبرم (Kawami, 1991,
95-99) هشیش(
،رگ 1394 ، 171 ) 104 روهشم هیشاح شقن .
هب
« بآ شقن » )هدنراگن(
105 شوقن اب یلافس هساک .
نیوزق دابآزگس ،یسدنه عافترا 40 دودح ،رتم یتناس
1500 شیپ دلایم زا
( ,1985, fig 32 Fukai ) 106 شقن .
« ایرد جوم
»)99 ،1375 ،ماهرپ(
107 )یلوکشک(ییاقشق..
امرحم ت یقانج و بیرا
جنرت ماهرپ(
،،
1375 ، 56 )
108 . ، یلافس هرمخ دودح ،ناریا برغ لامش
1500 دلایم زا شیپ (Fukai,1985,fig
31) 109 ،دمن لج ،کیریزاپ .
نرق(
4ات 3 هزوم ،).م.پ
ژاتیمرا ،نمشیرگ(
1371 ، 362 ) 110 . یرل هبگ
)هیولیگهک(
ماهرپ(
،) 87 ،1375، 111
. و یناکلپ ،بآ شقن هنیلافس یقانج و موس هرازه شوش یاه
مراهچ ،پوپ(
1387 ج ، 1 ، 218 ) 112 هرگنک هراگن . ک یا هو طوطخ اب هارمه دامن
لت ،دامن بآ یقانج هرازه سراف نوکاب مراهچ ،گربندناو(
1348
، )40
113
« . هناش
» ناراب دامن
هنیلافس رب کاب لت یاه نو مراهچ هزاره ،سراف
،گربندناو(
1348 ، 42 ) 114
« . هناش
» ناراب دامن
هنیلافس رب کاب لت یاه نو مراهچ هزاره ،سراف
،گربندناو(
1348 ، 42 )
64
۱۳۹۷ ناتسبات ،۲ هرامش ،۲۳هرود یمسجت‌یاهرنه-ابیز‌یاهرنه‌هیرشن
و هچراپ هب ،تــــــسا هدوب نیمز ناریا یگنهرف ذوفن رــــــیز زابرید زا هک .(۱۹۱ ،۱ج ،۱۳۷0 ،ماــــــهرپ( دنیوگ یم۳۳»تمرهم« هار هار همرت لاــــــش یراذگ مان یارب یــــــسانش شرف هزوح رد جیار یحلاطصا ،تامرحم شقن هک تسا هنوگ نیدب نآ میسرت هویش« .تسا هار هار یاه حرط ای کی و دناــــــشوپ یم ار شرف یضرع ای یلوط یاتــــــسار مامت هار هار ،رگــــــشناد( »ددرگ یم رارکت اهنآ نیب یزاوم روط هب زین هیام شقن دنچ سپــــــس و هدیدرگ عادبا میلگ یارب ادتبا تامرحم حرط .(6۹ ،۱۳88 تــــــسا هدرک ذوفن یلاق زین و یراک ملق تعنص هب ،هــــــقج هتب اب ماوت .(۳66 ،۱۳8۲ ،ماــــــصب( دنا هتفگ زین »ینادملق« ار تاــــــمرحم حرط ریوصت رد .تــــــسا ناریا یفاب شرف یاه شقن نیرت نهک زا تامرحم یشاقن یشنماخه یاه تیصخش ینانوی یاه هنیلافس یور رب ،۱0۱ شقن هدش هتفاب هنومن ،۱0۲ ریوصت .تــــــسا هتفر راکب هار هار سابل اب هب طوبرم هدــــــمآ تــــــسدب راثآ زا یکی ،۱0۳ ریوصت .تــــــسا تامرحم نایناکشا یاه تختیاپ زا هزاورددص/سولیپ موتاکه رهــــــش( سموق رد یناساس هرود هب طوبرم هچراپ یاه هکت (مــــــشیربا هار ریــــــسم رد و هچراپ یاه هکت ،اهنآ نیرت بلاج هــــــک ۲۳ جرب ای قاتا رد انب نیمه نتیلوپورتم رنه هزوم هب اه هچراپ نیا رتشیب .تسا یمشپ یزادناریز دنا هدش رشتنم یا هلاقم رد و یزاــــــسزاب و تظافح اجنآ رد و لقتنم تامرحم شقن هک تفگ ناوت یم نیقی هب .(۱6۹ ،۱۳۹4 ،رگ هــــــشیش(
،۱۳۷0،ماهرپ( تسا ۳4یناساس - یــــــشنماخه لیصا یاه یشاقن زا .)۱۹۱و ۱۹۲ ،۱ج شقن نیا .۱ :)بیرا‌تاــــــمرحم(35بروم‌یاه‌راون‌شقن.فلا زا هچیلاق هزاریش و هیشاح رد بلغا یلو ،دور یم راک هب نتم رد یهاگ داجیا بروم یاهراون هک مصاختم هزاریش .۲ ،دوش یم هدافتــــــسا نآ هدش لاود توافتم گنر ود اب هک یرات خن .ینیریــــــش خن .۳ ،دنک یم هب روهشم یا هیشاح یشقن ،۱04 شقن .(۳۲ ،۱۳۹۲ ،ماصب( دــــــشاب .(88 ،۱۳۷5 ،ماهرپ( تسا ۳6»بآ شقن«
لوا ،»ایرد جوم« لاس نیرید شقن :یقانج‌تامرحم‌شقن.ب یسدنهریغ هویــــــش هب ،یوفص یاه یلاق زا یهورگ یاه کچل رد راب یاهراون ،سراف ناگدنفاب .دــــــش ادیپ ،جاوم و ناچیپ یاهراون رد و (یقانج تامرحم( راد هیواز یزاوم یاه طخ هــــــب ار راد جوم گنراگنر ،۱05 ریوصت رد .(۹8 ،۱۳۷5 ،ماــــــهرپ( دنا هدرک لیدبت (ایرد جوم( ای ،۱06و۱0۷ یا هشقن مینک یم هدهاــــــشم یلافــــــس هزوک رب ار ایرد جوم .دشاب یم یقانج تامرحم شقن زا ییاه هنومن اب اه هیشاح نتسارآ :هتــــــسویپ‌مه‌هب‌یاه‌هشوگ‌هس‌شقن.6 ناریا ریطاسا رد هک ،گنراگنر هتــــــسویپ مه هب یاه هشوگ هس شقن ناسب( ناتــــــسهوک یزمر دامن ،خیرات زا شیپ یاه نارود زا ،نیمز رد ار هتسویپ مه هب یاه هــــــشوگ هــــــس شقن هدوب (اه بآ هدنرادهگن ۱500 دودح ،ناریا برغ لامــــــش ،یلافس هرمخ یور رب ،۱08 ریوصت زا ییاه هنومن ،۱0۹و۱۱0 ریواصت رد .مینک یم هدهاشم دلایم زا شیپ یور رب ار شقن نیا .دشاب یم هتــــــسویپ مه هب یاه هشوگ هس شقن .(86 ،۱۳۷5 ،ماهرپ( مینک یم هدهاشم اه هتفاب تسد مه و بآ جوم نکش و نیچ هدنهد ناشن:هتــــــسکش‌طوطخ.7 یاه هرازه یاه هنیلافــــــس خیرات زا شیپ تنــــــس نامه هب ،بآ دامن رد اه هشوگ هس ،۱۱۲ شقن و ۱۱۱ شوش خیرات زا شیپ مراهچ و موــــــس هوک ،هدوب هوک دامن و رهظم خیرات زا شیپ نارگلافــــــس یزمر سوماق
یاه هنومن زا« .(۲0۷، ۲ج،۱۳۷۱،ماــــــهرپ( هدوب بآ یاهدامن زا زین شقن و ۱۱۳و۱۱4 شوــــــقن (ناراب یاه هناــــــش( ناراب یزمر دامن رگید جاوم هتسکش طوطخ اب هدش هداهن یریگبآ هام صرق نایم هک ۱۱5 رادومن ینــــــشور هب ار بآ دوجو ایرد جوم شقن و یقانج تاــــــمرحم(
شقن .(۳۳۹ ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( »درک هراــــــشا ناوت یم (دزاــــــس یم .تسا هتسکش طوطخ هدش هتفاب یاه هنومن ،۱06و۱0۷
،یلاخورپ،کچوق‌اــــــی‌یغرم‌هلک‌هراگن(یلاخ‌و‌رپ‌هراگــــــن.8 /یغرم هتــــــسویپ شقن :)ناویحرــــــس‌هیام‌شقن‌ای‌یفنم‌و‌تــــــبثم ناوارف دربراک سراف یاه هتفاب تــــــسد رد ،۱۱6 »یلاخورپ« ،یکچوق ینیلافس یاه هــــــساک رادج رب هیام شقن نیرت نهک ،۱۱۷ شقن .دراد راد هنادند »تبثم« و »رپ« هشوگ هــــــس زا علض کی هدوب بآ هناشن هک .(40 ،۱۳48 ،گربندناو( هدمآ لصاح »رپ« هراگن زا »یلاخ« هراگن تسا ،ناریا خیرات زا شیپ نارگلافــــــس هک دراد هراشا نمرک آ سیلیف مناخ -یبهذم مسارم اب هطبار رد و ربا مسجت روظنم هب ار ناگدنرپ یاه هتسد و ،۱۱8 ریوصت دننام دنا هدرک یم یــــــشاقن ناراب ندمآ یارب یرگوداج .دهد یم ناشن ار یهوک زب تشپ رب هتــــــسشن یا هدنرپ ،۱۱۹ ریوصت رد تسا نکمم ،۱۲0 ریوصت نیلافس فرظ یاهانرد ینتسسگ ان هریجنز مسلط کی دیاب ار نآ هک ۱۲۱ ریوصت .دشاب ۱۱6 هیام شقن نیزاغآ هنومن یتسارب نیلافس فرظ نیرت لماک فرظ نیا .تسناد ناراب رایع مامت هدش ۳۷هام للاه ود هک هتفای هویــــــش نانچ شیاه خاش هک زیمآرحس /یغرم »یبیغ« یزاس هراگن (۱۲۲( شقن .(5 ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( تسا .دشاب یم هدنک ارپ اه هتفاب تسد همه رد یکچوق دزن هک تــــــسا یرصنع راهچ زا یکی بآ :ناراــــــب‌یاه‌هناــــــش.9 نانک اــــــس مایا نیرت میدق زا تــــــسا هدوب یدزیا و سدقم ،نایناریا رد بآ یگدننیرفآ شقن هب ،یرموس نهک ینیب ناهج دننامه ،ناریا سدقت و تیمها هب اتــــــسوا رد ور نیا زا :دنا هدوب دقتعم ناهج ماظن بآ گرزب یونابدزیا نوچمه دیهان ای اتیهانآ .تــــــسا هدش هراشا نآ زا زاغآ رد (نامسآ و نیمز( زیچ همه تــــــسا هدش شیاتس ،یروراب و .(4-6 ،۱۳86 ،یقحای( دوب بآ رب زین ادخ شرع و هدــــــش هدیرفآ بآ ییامنزاب (نزاپ ،هدنرپ ،هام( شقن لکــــــش هب بلغا ناراب یاهدامن تسا ناراب یزمر هناشن هک ،دننام هناش یزاوم طوطخ اب تسا هدش .)۳۳۹ ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ( (۱۱۳و۱۱4و۱۱5( یاه شقن دننام اهنآ نیرت جیار:)یناسارخ‌هب‌فورعم(یناتساب‌هاگ‌شتسرپ.10 یناتساب هیام شقن هک دشاب یم 8۷ شقن یناسارخ هب فورعم شقن نیرید هراگن نیا .دــــــشاب یم دیــــــشروخ و هام قیفلت ،8۹ شقن ،نآ لوادتم هنایمرواخ یاهروشک یمامت یفاب شرف رد ریگ ملاع و لاــــــس زا هیام شقن نیا .دراد علض تــــــشه و تــــــسیب ات تسیب زا و تــــــسا علض تسیب ابلاغ هک یناتساب یاه هاگ شتــــــسرپ هصرع حطس هشقنً یکی ،هراگن نیا یناتساب هنیشیپ .تــــــسا هدش هتفرگ تاشن هتشاد باراد یگنس هدکشتآ ای دبعم مانب نهک رایــــــسب یاه هاگ شتسرپ زا (۱۲5( ریوصت .۳8تسا هدش لدبم دجسم هب ملاسا زا سپ هک تــــــسا یدنلب هب ،۱۲۳و۱۲4 ریواصت ناوزاب یدنلب .(۱۱ ،۲ج ،۱۳۷۱ ،ماهرپ(
ییوزاب دنلب یبناج تسیب یاهانب زا شقن نیا .تسین ریوصت ناوزاب و مسر هب یرجه مهدزای هدس زاغآ رد هک تسا رلا رازاب ملاسا زا سپ
