رود ة 54 رامش ، ة 2 ، پ و زییا ناتسمز 3131 ص(
183 - 173 )
* نفلت : 345831433 -
43 +
E-mail: amirmch@yahoo.com 1. Arbuscular mycorrhizal fungi
هنوگ ییاسانش چراق بلاغ یاه
هشیر قطنم یلگنج ناتخرد زا یدادعت رلاوکسوبرآ یاه ۀ
رسایک
ما ی ر سردم ی هدراهچ
1ی
، *
لی لا وسوم
2ی
، هط تخب هاوخ هدرا ناج
3ی
، سنوی اضر یی
4شناد و هاراد هاربا ی
5م
1 و 5 . وجشناد ی قباس رتکد ی م ی بورک ی ژولو ی و داتسا ی را دکشناد ۀ ز ی تس سانش ی
، هاگشناد اس ی زن زلام ی
، زج ی ر ۀ
،گنانپ زلام ی
2 . وجشناد ی رتکد ی انص ی ع اذغ یی
، دکشناد ۀ ژولونکت ی تعنص ی
، هاگشناد اس ی زن زلام ی
، زج ی ر ۀ
،گنانپ زلام ی
3 . وجشناد ی قباس سانشراک ی دشرا گ ی ها کشزپ ی
، دکشناد ۀ زرواشک ی
، هاگشناد دازآ ملاسا ی دحاو ناغماد
4 . قباس یوجشناد رتکد
ی گ ی ها کشزپ ی
، دکشناد ۀ زرواشک ی
، هاگشناد مورا ی ه
:تفایرد خیرات(
11 / 11 / 1332 - :بیوصت خیرات 11
/ 8 / 1333 )
هدیکچ
چراق یتسیزمه هشیر
هب ناهایگ ومن و دشر دوبهب ببس رلاوکیزو رلاوکسوبرآ یاه نازیم شیازفا ۀلیسو
یم اهرگرامیب ربارب رد نانآ زا تظافح و ناهایگ یبآ ۀطبار دوبهب نینچمه و رصانع بذج رگ
.دد
هنومن راهب رد یرادرب 1331
هک نانمس ناتسا ناغماد ناتسرهش یلامش شخب رد رسایک یلگنج ۀقطنم زا
هنوگ عونت یاراد دادعت .تفرگ تروص تسا ناوارف یهایگ یاه
55 هقطنم نیا زا بکرم کاخ هنومن
عمج ،ساسا نیا رب .دیدرگ یروآ 14
ه و دندش یسررب هقطنم نیا ناتخرد زا یهایگ ۀنوگ دصرد نینچم
چراق مکارت دصرد ،یبسن یناوارف -
چراق یناوارف دصرد ،هشیر -
هنوگ یانغ ،هشیر یتخاونکی صخاش و یا
نیگنایم اب رادیپس تخرد هب طوبرم یروپسا تیعمج نیگنایم نیرتشیب .دیدرگ هبساحم اهنآ 35
/ 1382 روپسا
رد 311 هب نآ زا سپ و دوب یسررب تحت کاخ هنومن مرگ ناتخرد بیترت
نیگنایم اب یقلاشق یاکسوت
53 / 1332 هجوگ ، نیگنایم اب )ولآ( زبس 31
/ 1354 نیگنایم اب شار و 35
/ 1338 نازیم نیرتشیب .دنتشاد رارق
چراق یناوارف -
هشیر یا چراق مکارت نیگنایم و(%F)
- هشیر یا هجوگ هب طوبرم(%M)
هب زبس بیترت 35 / 55 و
33 / 45 هب دصرد دمآ تسد ؛
یلاحرد هک نوران چراق یناوارف نازیم نیرتمک -
هشیر چراق مکارت نازیم و یا -
هشیر هب نازیم اب یا بیترت
53 / 33 و 53 / 58 .داد ناشن ار دصرد
ژاو ه یاه :یدیلک
،ییاسانش چراق
- ،رسایک ،رلاوکسوبرآ هشیر
Glomus
.
همدقم
ژاو ة هشیر چراق یانعم هب زیروکیم
، هب روط هب یلک
شیر یتسیزمه ۀ
یلسیم و ناهایگ مو
یچراق یاه هتفگ
یم دوش (
Rousta, 1996; Amoo-Aghaie, 2003
،)
اریز
هطبار نیا زا ود ره یم دوس
یر .دنرب ۀس نیا چراق اه هب
ذوفن نابزیم تفاب نورد یم
دنک یحان رد و ۀ
سکتروک
رشتنم نابزیم هایگ یم
ددرگ مادنا زا هدافتسا اب سپس .
دنکم ة داوم ،نابزیم لولس نورد هب دوخ دروم
ار زاین
هسیر طسوت یم بذج دوخ یاه
نک د (
Trappe, 1987
).
چراق اه خاش هب قلعتم( رلاوکسوبرآ زیروکیم ی ۀ
شیر اب )اتوکیمورمولگ ۀ
رتشیب داجیا یتسیزمه ناهایگ
یم نابزیم ناهایگ ومن و دشر یور یدایز ریثأت و دننک
صخشم نینچمه .دنراد هدش
لک هک و شیر نویسازین ۀ
ب ناهایگ ه اق ۀلیسو چر - هشیر یاه یم رلاوکسوبرآ رد دناوت
شقن یکشخ شنت هب اهنآ تمواقم رثؤم
دشاب هتشاد ی
( Schüssler et al., 2001
).
چراق( یازیروکیم -
رلاوکسوبرآ )هشیر
(AMF) 3
ثعاب
نوی ،کاخ حلاما بذج دنور ندش ناسآ هجیتن رد و اه
لماوع زا یریگولج و یهایگ ۀنوگ رتهب ومن و دشر یرامیب رد از یم هشیر فارطا هدمع شقن و دوش
زا یا
172 کشزپهایگ شناد
ی رود ،ناریا ة 54 رامش ، ة 2 ، و زییاپ ناتسمز 3131
یم افیا کیژولوکا و یداصتقا ظاحل دنک
(
Fitter &
Garbaye, 1994; Jahani et al., 2009
) . لماوع هتبلا
،رون دننام یطیحم یوهت و کاخ pH
ۀ کاخ یم ناوت هب د
مویلسیم ییاناوت چراق یجراخ یاه
- هشیر رد زیروکیم اه
کمک کاخ نورد هب راشتنا نک
د (
Khavazi, 1998
) زا .
نیا ور چراق ، - هشیر کیژولوکا تیمها رلاوکسوبرآ یاه
دنراد ییازسب (
Rezaee Danesh, 2012 )
هب .
رد ،لاثم روط
هک یقیقحت
Karlinski et al.
(2010)
ۀنیمز رد
چراق یتسیزمه -
هگرود اب رلاوکسوبرآ ۀشیر فلتخم یاه
تخرد
Populus sp.
هک دیدرگ صخشم ،دنداد ماجنا
أت رد ،ناتخرد نیا پیتونژ عون هب تبسن کاخ طیارش ریث
چراق تیعمج یتسیزمه شیازفا -
هشیر رلاوکسوبرآ یاه
دراد یرتشیب ریثأت .
،لاح ره هب مجسنم تاعلاطم زونه
هب ،ینادنچ هژیو
نیمز رد ۀ چراق یتسیزمه -
هشیر یاه
اب رلاوکسوبرآ هنوگ
اه تروص ناریا رد یلگنج ناتخرد ی
.تسا هتفرگن چره
،دن
Ghane Pour (2009)
دندش قفوم ،
هچتخرد ۀشیرارف زا ،ناغماد ۀقطنم رد اردفا و غات ،چیق یاه
هنوگ یاه
Glomus fasciculatum ،
G. intraradices
،
G. constrictum
، G. geosporum ،
G. etunicatum
،
G. etunicatum ،
G. macrocarpum
،
G. microcarpum
،
G. deserticola
،
G. caesaris
،
Acaulospora capsicula
و
Pacispora rphbiginia
دننک یزاسادج ار نینچمه .
Jannani (2009)
زا دنتسناوت چراق ،ناغماد ۀقطنم نامه
-
هشیر هنمرد و نوگ ،نشیوآ ناهایگ ۀنوگ زا یددعتم یاه
لماش
Glomus fasciculatum ،
G. intraradices
و
ننک شرازگ ار سنج نیمه زا رگید ۀنوگ نیدنچ د
اب .
زا یدیفم تاعلاطا هکنیا چراق شنکارپ
- هشیر یاه
نینچمه و رلاوکسوبرآ رد هویم ناتخرد رد زیروکیموتکا
ناهایگ ةرابرد دوجوم تاعلاطا ،هدش شرازگ ناریا ناتسا رد یمیلقا عونت هب هجوت اب .تسا دودحم یلگنج هب ،نانمس
تیمها و هقطنم نیا یلامش قطانم هژیو
ا رد یلگنج قطانم ،یلگنج ناتخرد ظفح رد ناتسا نی
چراق یزاسادج و ییاسانش -
هشیر زا رلاوکسوبرآ یاه
.تسا شهوژپ نیا فده میلقا و یلگنج ناتخرد کاخ رب
،ساسا نیا نویسازینولک نازیم طابترا
شیر ۀ نابزیم هایگ
چراق طسوت -
هشیر اه رلاوکسوبرآ ی
(AMF)
و یناوارف و
نیا تیعمج مکارت هنوگ
چراق اه م رد قطن ۀ رسایک یلگنج
یسررب .دش شور و داوم
اه
قطنم ییایفارغج تاصخشم ۀ
تحت هارمه هب هعلاطم
من هنو درب یرا
قطنم ۀ ناتسا ناغماد ناتسرهش لامش رد رسایک یلگنج
ییایفارغج تاصتخم یاراد و نانمس 37´
12° ضرع
،یلامش 27´
41° عافترا و یقرش لوط 1842
زا رتم
.تسا ایرد حطس من یارب هنو درب ،هقطنم کاخ زا یرا هنومن
اه و کاخ ی
قمع زا )تخرد( هایگ ره یارب هشیر -13
3 یتناس رد رتم
شیرارف فارطا ۀ
هایگ عمج روآ دیدرگ ی .
رد نینچمه
لحرم ۀ کاخ ،یهاگشیامزآ تاعلاطم یاه
عمج روآ ی هدش
یاپ زا ۀ هشیر و دش کلا )ترذ( هلت هایگ .دیدرگ ادج اه
ییاسانش هنوگ
اه ی چراق - یر هش رلاوکسوبرآ
هنوگ ییاسانش یارب چراق یاه
- ادتبا رلاوکسوبرآ هشیر
نادلگ کاخ ۀطبار یرارقرب زا دعب )ترذ( هلت ناهایگ یاه
و دیدرگ لقتنم هاگشیامزآ هب روپسا دیلوت و یتسیزمه زورکاس لولحم رد ژوفیرتناس شور هب سپس
(Jenkins,
1964)
چراق روپسا یزاسادج هب مادقا -
هشیر یاه
رآ ،روظنم نیدب .دیدرگ رلاوکسوب 243
کاخ زا مرگ
،دش هدروآرد قیلعت تلاح هب بآ رد هشیر هارمه نادلگ هب نویسناپسوس نآ زا سپ کلا یرس زا هدمآ تسد
یاه
53 ، 83 و 533 تارذ بیترت نیدب و دش هداد روبع شم
کلا تایوتحم .دیدرگ ادج اهروپسا ةدنامیقاب و کاخ زیر 533 هلحرم ود یط شم هب لوا ۀلحرم .دش ژویفیرتناس
تدم 4 تعرس اب هقیقد 1433
ماجنا هقیقد رد رود
هلول ییور زاف ،هلحرم نیا نایاپ رد هک تفرگ یاه
کلا لخاد زا ،دوب روپسا یواح هک ژویفیرتناس 533
شم
رد .دش هداد روبع یریز زاف هب ،ژویفیرتناس مود ۀلحرم
اس لولحم ،دوب روپسا و کاخ تارذ یواح هک زورک
44 %
زیلومسلاپ زا عنام ات دش هدز مه هلصافلاب و دیدرگ هفاضا تعرس اب تایوتحم سپس .ددرگ اهروپسا 2333
رد رود
،نآ زا سپ .دندش ژویفیرتناس هقیقد ود تدم هب هقیقد کلا لخاد روپسا یواح ییور زاف 533
اب و دش هتخیر شم
تسش بآ یاهروپسا ،تیاهن رد .دش هداد وشو
عمج یروآ ۀیهت نامز ات و دندیدرگ لقتنم یرتپ کی هب هدش
یامد رد لاچخی رد یمیاد دیلاسا 4
سویسلس ۀجرد
هشوخ ،پراکوروپسا .دندش یرادهگن یاهروپسا و روپسا یاه
اب پوکسورکیمویرتسا ریز رد یرتپ فرظ ره رد دوجوم تپیپورکیم زا هدافتسا هشیش یاه
رب اهروپسا .دندش ادج یا
زادنا ،لکش ساسا .دندش یزاسادج هراوید تانیئزت و گنر ،ه
ناکما دح ات هسیر دقاف و هدیکورچ یاهروپسا ،نایم نیا رد ۀسیر .دندش ادج لصتم ۀسیر یاراد و ملاس یاهروپسا زا چراق نیا ییاسانش رد روپسا هب لصتم و دراد یمهم شقن اه
یم رامش هب یمونوسکات رد مهم یاهرایعم زا دور
(
Gerdemann & Nicolson, 1963; Rezaee Danesh, ).2012
هب طولخم زا ،یپوکسورکیم دیلاسا ۀیهت روظنم
یمجح 3:3 یلپ لورسیلگوتکلا لینیو (
Polyvinyl-Lacto-
Glycerol
) دیدرگ هدافتسا رزلم فرعم و (
Koske &
Tessier, 1983; Hall, 1984
) نیا زا هرطق ود سپس .
هرطق ره نورد و تفرگ رارق ملا یور لولحم زین
23 روپسا
نوآ رد زور هنابش کی تدم هب اهدیلاسا .دش هداد رارق ملاس یامد رد 44
( دنتفرگ رارق سویسلس ۀجرد
Rezaee
Danesh, 2012
ریز رد اهدیلاسا ،نآ زا سپ .)
تافص ساسا رب اهروپسا .دندش یسررب پوکسورکیمویرتسا تخیر هیلا تماخض ،روپسا لکش و هزادنا دننام یسانش یاه
جوم هراوید دادعت ،هراوید رد دو هب هسیر لاصتا ةوحن ،اه
لاصتا لحم رد هسیر ندوب هتسب ای زاب ،اهنآ لحم و روپسا هنزور دادسنا ةوحن و اهروپسا گنر ،هسیر هب تروص رد اه
.دندش یبایزرا یرون پوکسورکیم طسوت ،ندوب هتسب تیاس نوچمه ربتعم عبانم نینچمه هلمج زا ،یتنرتنیا یاه
www.amf-phylogeny.com
،
www.invam.caf
و
www.lrz-muenchen.de/schuesler/amphylogeny
یارب
.دندش هدافتسا ییاسانش
روپسا شرامش چراق
- رلاوکسوبرآ ۀشیر
چراق یروپسا تیعمج یناوارف نییعت روظنم هب -
رد هشیر
نومن ه عمج کاخ یاه یروآ
رسایک یلگنج ۀقطنم زا هدش
ریثکت یارب اهروپسا ،هعلاطم تحت نابزیم عون ساسا رب و یارب و دندش شرامش ملاس و ناوج یچراق یاهروپسا هنوگ ییاسانش ترذ ناهایگ اب هلت ینادلگ یچراق یاه
یارب .دندش تشک هب یطولخم ترذ هایگ ینادلگ تشک
( یمجح تبسن 3:1
ام زا ) س ۀ هتسش دش ة نورتس و 133
نومن مرگ ۀ کاخ عمج روآ ی ناونع هب هشیر اب هارمه هدش
یام ۀ نادلگ سپس و دش هدافتسا ترذ یاهرذب و حیقلت اه
هناخلگ طیارش رد
دودح یامد( یا
±3 24 ۀجرد سویسلس ،
یبسن تبوطر 44
رود و دصرد ة
موادم یرون 32
تعاس
و ییانشور 32
)یکیرات تعاس رگ یرادهگن
هس .دندید
نزو هب رارکت 133
هنومن زا مادک ره زا مرگ کاخ یاه
عمج یروآ چراق یزاسادج و باختنا ترذ زا هدش -
هشیر
تسش درادناتسا شور زا هدافتسا اب رلاوکسوبرآ هک وشو
حرط بلاق رد هعلاطم نیا .تفرگ تروص ،دش رکذ لااب رد هنایشآ یشیامزآ
.تفریذپ تروص یا
وپسا مکارت نیگنایم هب ر
دادعت شرامش تروص
رد اهروپسا 133
کشخ کاخ مرگ عمج
روآ ی زا هدش
قطنم حطس ۀ
رسایک یلگنج دش هبساحم
(
Rezaee
Danesh, 2012
) . دصرد ،یبسن یناوارف ۀبساحم یارب
صخشم یچراق صاخ ۀنوگ کی هب قلعتم یاهروپسا .دیدرگ یسررب یارب نینچمه و
بساحم ۀ یبسن یناوارف
،
م یاهروپسا دصرد نوگ کی هب قلعت
ۀ نییعت یچراق صاخ
.دیدرگ عونت یبایزرا روظنم هب لوفروم
چراق کیژو -
هشیر
هنومن یلگنج ۀقطنم رد رلاوکسوبرآ یرادرب
صخاش زا ،هدش
نناش - دش هدافتسا یتخاونکی و رنیو (
Magurran, 1988
) رب .
صخاش ۀبساحم ،ساسا نیا نناش
- رنیو لومرف قبط(H)
یم تروص ریز :دریگ
H = -Σpi × Ln pi
رنیو نوناش عونت صخاش :H
هنوگ دارفا یبسن یناوارف :pi
یعیبط متیراگل :Ln ni
Pi = N
هنوگ کی دارفا دادعت :ni
دارفا لک دادعت :N
هنوگ اه چراق ی - رلاوکسوبرآ هشیر
یتخاونکی صخاش هنوگ
اه کی دارفا عیزوت ای (Eh)
دارفا اب هسیاقم رد هنوگ هنوگ
اه رگید ی رب ساسا شور
ب ریز ه یم تسد :دیآ
= H Eh = H
LnS Hmax
لک دادعت :S
هنوگ اه هقطنم رد
Hmax
عونت صخاش رثکادح : هب یبسن یناوارف کی هب قلعتم یاهروپسا دصرد تروص
هنوگ
یرامآ لیلحت و هیزجت اهروپسا مکارت نیگنایم هب طوبرم تاعلاطا تبث زا سپ و
175 کشزپهایگ شناد
ی رود ،ناریا ة 54 رامش ، ة 2 ، و زییاپ ناتسمز 3131
یزجت ۀ طم نیا جیاتن ،سنایراو هعلا
اب مرن رازفا
9.1 SAS
لیلحت و هیزجت دش
سیاقم نینچمه . ه
یاه و نیگنایم
هورگ هنماددنچ نومزآ شور زا هدافتسا اب یرامآ یدنب یا
تروص نکناد گ
یزجت .تفر ۀ
هشوخ یا زا هدافتسا اب زین
شور
Unweighted Pair Group Method with Arithmetic Mean
(
UPGMA
مرن و )
رازفا
SPSS 21
رگ ماجنا تف .
جیاتن
ساسا رب چراق روپسا ،شهوژپ نیا تاعلاطم
- هشیر
رد رلاوکسوبرآ ۀمه
هنومن اه ناتخرد بکرم کاخ ی
قطنم ۀ نیا نینچمه .دیدرگ هدهاشم رسایک یلگنج
ناشن قیقحت یم
دهد چراق هک - رد رلاوکسوبرآ هشیر
شیرارف ۀ ( هلت هایگ ناونع هب ترذ هایگ یارب
چراق ریثکت -
و )هشیر هب
یتسیزمه تروص اهنآ
هشیر اب ناتخرد یاه
تحت رد هلت هایگ تشاک رارقتسا .دراد دوجو ،هعلاطم
هناخلگ یم ناوت ب یلمع شور کی د یار
چراق ومن و ریثکت -
نیا شور نیا رد نینچمه .دشاب رلاوکسوبرآ هشیر دوجوم یچراق یاهروپسا زا یخرب هک دراد دوجو لامتحا شک رد ،هیلوا مولوکونیا رد ن هدهاشم هلت هایگ ت
وش رد .دن
زا یخرب تسا نکمم نمض هنوگ
اه لیلد هب هک یچراق ی
دنرادزاب طیارش ة
تفای یلصا مولوکونیا رد تشک
،دندیدرگن رد لیلد هب
د کرحم ندوب سرتس یاه
دنریگ رارق هلت هایگ تشک رد ،هتخانشان (
Rezaee
Danesh, 2012
).
هایگ ناونع هب ترذ هایگ باختنا زا سپ
ت تشذگ و هل 4
تشک یرارقرب زا هام ،هلت ینادلگ یاه
نادلگ نیا رد یگدولآ نازیم چراق هب اه
- رلاوکسوبرآ هشیر
رد .دیدرگ هدهاشم عمج
روآ ی هنومن اه قطنم زا ۀ ،یلگنج
و یطیحم تارییغت اب هارمه یچراق یاهروپسا مک دادعت نیا تسرد ییاسانش عنام ،اهنآ نس چراق هنوگ
یم اه ددرگ
(
Bever et al., 2001
).
ترذ هایگ زا هدافتسا ،لاح ره هب هب(
شنت و ترارح ربارب رد هایگ نیا یلااب لمحت لیلد یاه
ریثکت نازیم رد هلت هایگ ناونع هب )نآ هب طوبرم یکشخ چراق روپسا -
هشیر نویسازینولک دصرد نییعت زین و اه
هشیر هب .دراد یزراب شقن اه هفولع ناهایگ زا لومعم روط
ا ی
سرگ نادوس موگروس دننامه
(Sorghum sudanens)
و
ترذ
(Zea mays)
نتشاد لیلد هب متسیس دایز تعسو
هشیر یارب یا نیا ریثکت
چراق اه یم هدافتسا دوش
(Rezaee Danesh, 2012) .
دادعت 33 چراق زا هنوگ -
هشیر رد رلاوکسوبرآ یاه
هجوگ ،یقلاشق یاکسوت ،رادیپس( ناتخرد نیا ۀشیرارف بس
ز
نابز ،شار ،)هچولآ(
گرب نوران ،کشجنگ شلاگ ،وزامراد ،زیر
نابز یارفا ،روگنا ،ییاکیرمآ یکلیل ،رانچ ،یکشجنگ
هاش نیا .دیدرگ ییاسانش گرل و یناملآ لیگزا ،طولب چراق
اه
سنج هس رد
Glomus
،
Gigaspora
و
Paraglomus
ود زا
ۀتسار
Glomerales
و
Diversisporales
زا 1 ةداوناخ
Glomeraceae
،
Paraglomeraceae
و
Gigasporaceae
سنج .دندوب
Glomus
چراق نیرتروهشم زا -
هشیر یاه
تسا رلاوکسوبرآ (
Karimi et al., 2006
)،
ناوارف زا هک نیرت
چراق ناتخرد و ناهایگ ۀشیر تسیزمه رلاوکسوبرآ یاه
یم بوسحم .دوش
لودج 3 ناشن فلاتخا دوجو ةدنهد
حطس رد یرامآ 33
/ 3
P<
ۀیزجت هب طوبرم یناوارف سنایراو
روپسا تیعمج چراق
- هشیر ناهایگ و هقطنم رلاوکسوبرآ یاه
.تسا هعلاطم تحت یچراق ۀنوگ نیرتشیب ،جیاتن نیا ساسارب ییاسانش
هدش
سنج هب قلعتم
Glomus
تسا نیرتشیب سنج نیا .
سنج نایم رد ار هنوگ تسار یاه
ۀ
Glomerales
راد د
(
Schüssler et al., 2001
).
ساسا رب نیگنایم جیاتن
یاهروپسا تیعمج 133
کاخ مرگ تحت
،هعلاطم
هب ار روپسا نیگنایم نیرتشیب یقلاشق یاکسوت و رادیپس یلاحرد ،دنداد صاصتخا دوخ تیعمج نیرتمک گرل هک
لودج( تشاد ار روپسا نیگنایم 2
.)
لودج 3 چراق روپسا تیعمج یناوارف هب طوبرم سنایراو ۀیزجت . -
شیر ه رد رلاوکسوبرآ یاه 35
هنومن فلتخم تخرد یرادرب
هدش
رییغت عبانم یدازآ ۀجرد
تاعبرم عومجم تاعبرم نیگنایم
F
رارکت 1
3722 / 24131 3337
/ 24131 44
/ 3
ناتخرد ۀنومن 31
3738 / 373858 4141
/ 31815 54**
/ 2
اطخ 13
2487 / 233282 4223
/ 4422
هنومن لک کاخ یاه 44
2324 / 524514
یب :ns
حطس رد انعم 33
/ 3
<
،P
حطس رد رادانعم :**
33 / 3
<
،P
تارییغت بیرض :(CV)
77 / 4
%
نیمز رد ینادنچ تاعلاطم ۀ
ناتخرد یور شهوژپ
شرازگ زا یکی .تسا هتفرگن تروص ناریا رد یلگنج اه
چراق - ۀشیر ،ناریا قطانم ناتخرد کاخ زا رلاوکسوبرآ
یاهروپسا ییاسانش
Glomus coronatum
جارختسا زا
یاهروپسا ۀشیرارف
دوب ناراکمه و یناهج طسوت بانع
(Jahani et al., 2009)
؛ ره کاخ رد هنوگ نیا هک دنچ
قطنم ناتخرد ۀ
.دیدرگن تفای رسایک یلگنج
هنومن ناتخرد یور ،جیاتن ندوب قیقد روظنم هب یرادرب
عمج کاخ هنومن زین و یروآ
دادعت نیگنایم ساسا رب هدش
سا هشوخ ۀیزجت اهروپ جیاتن هب دانتسا اب .تفرگ ماجنا یا
هشوخ ۀیزجت
لکش یا 3
( سایقم رد و 4
/ 3 - 3 یم ) ناوت
هنومن نیگنایم ساسا رب ار فلتخم ناتخرد کاخ یاه رد یچراق روپسا تیعمج
8 میسقت هشوخ نیا رب .درک یدنب
روگنا شلاگ ناتخرد ،ساسا وزامراد ،(GA)
نوران و (D)
خ رد (N)
شار ،کی ۀشو نابز ،ود ۀشوخ رد(R)
کشجنگ
هجوگ و (ZB)
زبس رادیپس ،هس ۀشوخ رد (GO)
و (CP)
اکسوت رانچ ،راهچ ۀشوخ رد(TO)
ییاکیرمآ یکلیل ،(CH)
نابز یارفا و(LE)
یکشجنگ فرط زا ،جنپ ۀشوخ رد(AF)
هاش رگید طولب لیگزا ،(SH)
گرل و(AZ)
رد مادک ره(L)
هشوخ هناگادج یاه هب
تشه و تفه ،شش ۀشوخ بیترت
لودج( دنتفرگ رارق 1
.)
لکش 3 یزجت جیاتن ۀ
هشوخ قطنم یا ۀ من هنو درب زا یرا
شور هب یروپسا تیعمج نیگنایم رظن
UPGMA
ار
ناشن یم دهد .
لودج 2 رد دوجوم یاهروپسا شرامش جیاتن . 133
هایگ هنومن ره عومجم زا کاخ مرگ
یسراف مان )هداوناخ( یملع مان
روپسا نیگنایم
*
رادیپس Populus alba L. (Salicaceae)
53 / 2531 a
یقلاشق یاکسوت Alnus glutinosa L. (Betulaceae)
96 / 2531 a
هجوگ )هچولآ( زبس Prunus divaricate Ledeb (Rosaceae)
52 / 2531 ab
شار Fagus orientalis Lipsky (Fagaceae)
53 / 2553 ab
نابز )نو ،ونب( کشجنگ Fraxinus rotundifolia Miller (Oleaceae)
32 / 2559 ab
نوران گرب زیر Ulmus boissieri (Boiss.) Grudz. (Ulmaceae)
69 / 2521 abc
وزام راد ،جوزام Quercus infectoria Oliv. (Fagaceae)
95 / 2533 abc
روگنا شلاگ Ribes aureum Pursh (Grossulariceae)
33 / 2535 abcd
نابز یارفا شجنگ یک Acer negundo L. (Aceraceae)
33 /
2133 abcd
رانچ Platanus orientalis L. (Platanaceae)
93 /
2131 abcd
ییاکیرمآ یکلیل Gleditsia triacanthos L. (Caesalpinaceae)
13 /
2193 abcd
هاش طولب Castanea sativa Mill. (Fagaceae)
26 / 2112 bcd
لیگزا یناملآ Mespilus germanica L. (Rosaceae)
13 / 2122 dc
گرل Pterocarya fraxinifolia (Lam.) Spach (Juglandaceae)
13 / 2231 d
ناشن هسیاقم حطس ره رد هباشم فورح*
.تسا حطس نآ رد رادانعم فلاتخا دوبن ةدنهد
لودج 1 هشوخ تاصخشم . هنومن و اه
کیکفت یاه روپسا تیعمج نیگنایم ساسا رب هشوخ ره رد هدش
چراق - فلتخم ناتخرد ۀشیرارف رد رلاوکسوبرآ هشیر
هنومن هشوخ ره رد دوجوم ناتخرد یاه هشوخ
روگنا شلاگ وزامراد ،(GA)
نوران و(D) 3 (N)
شار 2 (R)
نابز کشجنگ هجوگ و(ZB)
)هچولآ( زبس 1 (GO)
رادیپس اکسوت و(CP)
5 (TO)
رانچ (CH) ییاکیرمآ یکلیل ، نابز یارفا و(LE)
نگ یکشج 4 (AF)
هاش طولب 4 (SH)
لیگزا 7 (AZ)
گرل 8 (L)
174 کشزپهایگ شناد
ی رود ،ناریا ة 54 رامش ، ة 2 ، و زییاپ ناتسمز 3131
لکش 3 هشوخ ۀیزجت . هنومن یا
عمج یاه یروآ روپسا دادعت نیگنایم ساسا رب فلتخم ناتخرد ۀشیرارف زا هدش
شور اب
UPGMA
چراق - هشیر رلاوکسوبرآ یاه
یسررب یارب طابترا دوجو
نایم لک نازیم و نویسازین
هشیر مکارت و اه رظن تحت تیعمج
چراق - هشیر اه ،
صخاش نویسازینولک یاه مکارت لماش
چراق - هشیر ،(%M)
ییازیروکیم شخب رد لوکسوبرآ یناوارف و (%a)
چراق -
هشیر یبایزرا (%F)
دش
(Trouvelot et al., 1986)
رب .
،ساسا نیا یناوارف نازیم نیرتشیب
چراق - هشیر و (%F)
مکارت نیگنایم چراق
- هشیر طوبرم (%M)
وگ هب هج زبس
هب بیترت 14 / 44 و 73 / 54 دصرد هب رد .دمآ تسد
یلاح یناوارف نازیم نیرتمک هک چراق
- هشیر نازیم و
مکارت چراق - هشیر ناتخرد نیب رد تحت
نوران رد هعلاطم
هب بیترت 43 / 17 و % 41 / 48 دوب % لودج(
5 ).
ز ناتخرد ،قیقحت نیا رد ناب
کشجنگ وگ و
هج زبس
)هچولآ(
تخرد هب تبسن دننامه رگید نا
هاش طولب ، رایسب یگدولآ نازیم یناملآ لیگزا و گرل ،رادیپس
هب یرتمک چراق
- هشیر نیا .دنداد ناشن رلاوکسوبرآ
ییاذغ رصانع و یزتنسوتف داوم لدابت لحم هک یگدولآ ،تسا هدش بذج یم
ناوت ناشن د دنهد ة لیسناتپ یلااب
مه لیکشت یتسیز
چراق - هشیر ایگ دشر دوبهب ببس و و ه
هب تبسن نآ تمواقم اهرگرامیب
دشاب
(Allen et al.,
1998); (Jahani et al., 2006)
نیب رد .
هنوگ اه ی
ییاسانش یروپسا هدش
دصرد نیرتشیب ،هعلاطم نیا رد
هب طوبرم اهروپسا
G. aggregatum
.دوب هنوگ اه ی
چراق - هشیر ییاسانش هدش قطنم زا ۀ لماش رسایک یلگنج
نوگ تشه ۀ
Glomus
ی ، نوگ ک ۀ
Gigaspora
نوگ کی و ۀ
Paraglomus
زا 35 وگ دوب هقطنم نیا تخرد هن
لکش(
2 .)
لودج 5 صخاش . چراق طسوت هشیر نویسازینولک یاه -
رلاوکسوبرآ هشیر
هایگ عون مکارت نیگنایم
ییازیروکیم (%M)
رد لوکسوبرآ نیگنایم ییازیروکیم مکارت (%a)
یناوارف نیگنایم ییازیروکیم (%F)
ن نورا 41
/ 48 34
/ 43 43
/ 17
وزامراد 84
/ 41 34
/ 54 37
/ 18
روگنا شلاگ 53
/ 44 33
/ 47 37
/ 55
شار 57
/ 43 33
/ 42 43
/ 18
رانچ 54
/ 44 43
/ 44 77
/ 55
نابز کشجنگ 51
/ 45 33
/ 44 33
/ 53
گرل 73
/ 42 43
/ 41 58
/ 53
نابز یارفا یکشجنگ 38
/ 41 44
/ 48 85
/ 55
ییاکیرمآ یکلیل 44
/ 43 32
/ 44 11
/ 52
کسوت یقلاشق یا 25
/ 41 53
/ 45 75
/ 53
رادیپس 24
/ 44 23
/ 48 31
/ 54
هجوگ )هچولآ( زبس 14
/ 44 35
/ 43 73
/ 54
هاش طولب 85
/ 45 18
/ 47 43
/ 55
لکش 2 هنوگ . ییاسانش یاه چراق ةدش
- .رسایک یلگنج ۀقطنم رد رلاوکسوبرآ هشیر )A
Gigaspora albida
، )B Glomusmosseae
،
)C Glomus fasciculatum
، )D Glomusgeosporum
، )E Glomusintraradices
، )F Paraglomusoccoltum
،
)G Glomus manihotis
، )H Glomusmacrocarpum
، )I Glomusalbidum
و )J Glomusaggregatum
.
یماسا هنوگ اه ییاسانش ی رد اهنآ یناوارف و هدش
ۀشیرارف هنومن لک رد هایگ ره
یاه تحت رد یسررب
لودج 4 ن .تسا هدش هداد ناش
لودج جیاتن یسررب اب 4
رد هک دیدرگ صخشم
شیرارف ۀ هب طوبرم یناوارف نیرتمک و نیرتشیب رانچ
G. fasciculatum
و
G. geosporum
وزامراد رد ،
نیرتشیب هب طوبرم یناوارف هنوگ
اه ی
G. fasciculatum
و
G. intradices
نوگ هب طوبرم یناوارف نیرتمک و ۀ
G. geosporum
تسا . طوبرم یناوارف نیرتشیب شار رد
هب هنوگ اه ی
G. fasciculatum
و
G. mosseae
نیرتمک و
نوگ هب طوبرم یناوارف ۀ
G. macrocarpum
رد ، هاش طولب
یناوارف نیرتمک و نیرتشیب هب
بیترت
G. mosseae
و
G. manihotis
، ز رد ناب کشجنگ نیرتمک و نیرتشیب
هنوگ یناوارف هب اه
وبرم بیترت هب ط
G. fasciculatum
و
G. albidium
، رادیپس رد یناوارف نیرتمک و نیرتشیب
هب هنوگ هب طوبرم بیترت یاه
G. macrocarpum
و
G. albida
و نیرتشیب روگنا شلاگ رد ،نینچمه .تسا
هب یناوارف نیرتمک هنوگ هب طوبرم بیترت
یاه
G. mosseae
و
G. aggregatum
گرب نوران رد ، زیر
نیرتشیب نیرتمک و
یناوارف هب بیترت هب طوبرم هنوگ
اه ی
G.geosporum
و
G. albidum
نیرتمک و نیرتشیب یقلاشق یاکسوت رد ،
یناوارف هب بیترت هب طوبرم هنوگ
اه ی
G. intradices
و
G. fasciculatum
، نیرتمک و نیرتشیب ییاکیرمآ یکلیل رد هب یناوارف
هنوگ هب طوبرم بیترت یاه
G. macrocarpum
و
G. aggregatum
، یناوارف نیرتمک و نیرتشیب گرل رد
هب هنوگ هب طوبرم بیترت یاه
G. aggregatum
و
Gigaspora albida
یناوارف نیرتمک و نیرتشیب هچولآ رد ،
هب هنوگ هب طوبرم بیترت یاه
G. geosporum
و
G. albidum
، یناوارف نیرتمک و نیرتشیب یناملآ لیگزا رد
هب طوبرم بیترت هنوگ هب
یاه
G. manihotis
و
Gigaspora
albida
، نابز یارفا رد نیرتمک و نیرتشیب یکشجنگ
هب یناوارف هنوگ هب طوبرم بیترت
یاه
G. aggregatum
و
G. mosseae
یبسن یناوارف نیرتشیب ،عومجم رد .تسا
ۀنوگ هب طوبرم
G. geosporum
( 5 / 14 )%
طوبرم نیرتمک و
ۀنوگ هب
Gigaspora albida
( 7 / 3 )%
.تسا
ۀنوگ ود
G. fasciculatum
و
G. macrocarpum
ره رد
35 لیلد تسا نکمم رما نیا .دیدرگ تفای نابزیم تخرد
شزاس رب هنومن رد هنوگ ود نیا یلااب یریذپ نیا کاخ یاه
سنج ود .دشاب ناتخرد
Paraglomus occoltum
و
Gigaspora albida
یبسن یناوارف نیگنایم نیرتمک
هب بیترت 17 / 33 و 15 / 3 رد ،دنراد ار یلاح
هک ساسا رب
شهوژپ سنج ،اه
G. aggregatum
بلاغ سنج ناونع هب
یبسن یناوارف اب 13
/ 23 دش یفرعم % لودج(
4 ۀقطنم رد .)
مکارت ،یبسن یناوارف ،هنوگ ةدهاشم دادعت ،رسایک یلگنج هنوگ یانغ ،روپسا صخاش نینچمه و عونت صخاش ،یا
ش یبایزرا یتخاونکی لودج( د
یاه 4 و 4 .)
178 کشزپهایگ شناد
ی رود ،ناریا ة 54 رامش ، ة 2 ، و زییاپ ناتسمز 3131
لودج 4 هنوگ یبسن یناوارف . چراق یاه
- نابزیم رد رلاوکسوبرآ هشیر فلتخم یهایگ یاه
یچراق ۀنوگ )%( یبسن یناوارف
نیگنایم یبسن یناوارف
)%( هنوگ ره
نابزیم
رانچ وزامراد شار هاش طولب نابز کشجنگ رادیپس شلاگ
روگنا نوران
گرب زیر یاکسوت یقلاشق یکلیل ییاکیرمآ هجوگ گرل
زبس )هچولآ(
لیگزا یناملآ یارفا
نابز یکشجنگ
G. aggregatum
- - 13 / 5 1 / 23 - 11 3 / 3 - - 13 / 5 5 / 12 - 3 / 1 5 / 12 53 / 16
G. mosseae
- - 3 / 12 5 / 13 - 5 / 13 11 - - 9 / 3 3 / 3 - 22 6 / 3 12 / 29
G. geosporum
3 / 3 1 / 23 - - 29 - - 1 / 12 3 / 9 - - 1 / 53 - - 53 / 29
G. fasciculatum
5 / 13 5 / 53 3 / 12 3 / 21 52 3 / 23 12 9 / 23 3 / 3 1 / 22 5 / 22 1 / 23 3 / 3 6 / 21 92 / 23
G. intraradices
1 / 23 5 / 53 5 / 12 - - - - 3 / 9 11 3 / 1 - - - - 23
G. manihotis
- 11 1 9 / 1 - 1 / 23 3 / 12 - 3 / 23 - 3 / 9 - 1 / 15 22 19
/ 21
G. albidum
5 / 23 23 - 3 / 13 9 / 21 21 1 / 23 3 / 1 9 / 23 - 1 / 23 9 / 3 9 / 22 3 / 1 26 / 21
G. macrocarpum
21 1 / 11 9 / 3 3 / 12 5 / 13 52 23 25 9 / 1 3 / 25 3 / 5 9 / 21 9 / 1 3 / 1 92 / 25
Gigaspora albida
3 / 22 11 - 9 / 22 - 23 - 1 / 22 3 / 9 - 3 / 3 - 3 / 3 - 51
/ 6
Paraglomus occoltum
1 / 23 - 5 / 22 9 / 3 - 3 / 12 21 23 - 1 / 21 3 / 1 - 3 / 5 3 / 21 53 / 23
لودج 4 نناش عونت صخاش . -
هنوگ یانغ و یتخاونکی ،رنیو چراق یا
- رسایک یلگنج ۀقطنم رد رلاوکسوبرآ هشیر
نابزیم هنوگ یانغ
)%( یا یتخاونکی صخاش هنوگ عونت صخاش
یا هنوگ یانغ یا
رانچ 73
71 / 3 47
/ 3 7
وزامراد 73
47 / 3 44
/ 3 7
شار 43
48 / 3 11
/ 3 4
هاش لب طو 83
53 / 3 32
/ 3 8
نابز کشجنگ 53
15 / 3 78
/ 3 5
رادیپس 83
34 / 3 54
/ 2 8
روگنا شلاگ 73
77 / 3 78
/ 3 7
گرب نوران زیر 73
47 / 3 44
/ 3 7
یقلاشق یاکسوت 73
23 / 3 47
/ 3 7
ییاکیرمآ یکلیل 43
41 / 3 21
/ 3 4
گرل 83
53 / 3 35
/ 3 8
هجوگ )هچولآ( زبس 53
11 / 3 74
/ 3 5
یناملآ لیگزا 83
33 / 3 11
/ 2 8
نابز یارفا یکشجنگ 73
71 / 3 47
/ 3 7
عونت صخاش هنوگ
یا هک یتخاونکی صخاش و رب
ساسا نناش شور -
دیدرگ هبساحم رنیو
، ناشن یم دهد
یقلاشق یاکسوت و رادیپس هک هب
بیترت و نیرتشیب
هنوگ یتخاونکی و عونت نیرتمک چراق یا
- رلاوکسوبرآ هشیر ار
یانغ نینچمه و دنراد هنوگ
یا هبساحم نآ رگنایب هدش
هاش هک تسا یناملآ لیگزا و گرل ،رادیپس ،طولب
و نیرتشیب
ز ناب کشجنگ وگ و
هج زبس یانغ نیرتمک )هچولآ(
هنوگ یا
چراق ار رلاوکسوبرآ زیروکیم یاه نینچمه .دنراد
و نیرتشیب رادیپس تخرد رد یتخاونکی صخاش نازیم نیرتمک
( 34 / 3 ( یقلاشق یاکسوت و ) 23
/ 3 ) هب بیترت هدهاشم
.دیدرگ هک تسا هداد ناشن رگید تاعلاطم گرزب ناتخرد
رت
هشیر متسیس رد دیدش تباقر لیلد هب بذج یارب یا
دوجوم اهنآ کاخ رد هک ییاذغ داوم و رصانع
،تسا
هب یگدولآ نازیم چراق
- هشیر دنراد یرتشیب
(Rajapakes
& Miller, 1992)
یلااب عمجت نازیم نینچمه .
ق چرا -
