نقش سطح و عملکرد لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) در بیماری‌های قلبی- عروقی - مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند

118

Journal of Birjand University of Medical Sciences Review Article

The role of level and function of High Density Lipoprotein (HDL) in Cardiovascular Diseases

Malihe Aghasizadeh¹ , Majid Ghayour Mobarhan^2,3 , Toba Kazemi⁴ , Amir Avan² Ebrahim Miri Moghaddam⁵

1Student Research Committee, Department of Molecular Medicine, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

2Department of Modern Science and Technology, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.

3 UNESCO Higher Center, Nutrition Department, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

4 Cardiovascular Diseases Research Center, Cardiology Department, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

5 Corresponding author; Cardiovascular Disease Research Center, Department of Molecular Medicine, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

Tel: +9832381230 E-mail: moghaddam4@yahoo.com

ABSTRACT

High-density lipoprotein (HDL) is a set of particles with heterogeneous structures that have different functions due to various compounds including surface charge, size, lipid, and protein compounds. Several prospective epidemiological studies have demonstrated that there is a clear inverse relationship between serum HDL concentration and risk of coronary heart disease, despite this relationship, clinical evidence has only challenged the usefulness of higher levels of HDL-C in predicting the risk of cardiovascular diseases (CVD) and have proven that the structure of HDL is altered and loosed function. Therefore, extensive research is needed to identify new agents and biomarkers to improve HDL function and reduce the risk of cardiovascular disease.

Given that the most important function of HDL is to transfer excess cholesterol from peripheral tissues and macrophage cells through a receptor called ABCA1 and direct it to the liver, plays an important role in protecting the formation of atherosclerotic plaque. This molecule can provide a strong protective effect against oxidative damage caused by free radicals with intermittent inhibition of the production of pro-inflammatory oxidized lipids in the intima layer of arteries. There is an inverse relationship between the ability to efflux cholesterol and the prevalence of CVD.

The ability to remove cholesterol from macrophages by HDL, it is a crucial criterion for determining HDL performance, and it has a strong inverse relationship with carotid intima-media thickness and coronary artery stenosis in angiography independent of HDL level.

Key Words: Atherosclerosis; Cardiovascular Disease; High Density Lipoprotein; Lipoprotein

Citation Malihe Aghasizadeh M, Ghayour Mobarhan M, Kazemi T, Avan A, Miri Moghaddam E. [The Role of level and function of High Density Lipoprotein (HDL) in Cardiovascular Diseases]. J Birjand Univ Med Sci. 2020; 27(2):118-27. [Persian]

http://doi.org/10.32592/JBirjandUnivMedSci.2020.27.2.100 Received: February 29, 2020 Accepted: April 9, 2020

DOI

دٌجریب یکشسپ مَلع ُاگشًاد یولع ِلجه

ِلاقه یرٍره

( لااب یلاگچ اب نیئتورپوپیل درکلمع و حطس شقن )

HDL

یرامیب رد یبلق یاه

- قورع ی

یساقآ ِحیله

1ُداز يّربه رَیغ دیجه ،

2

،

یوظاک یبَط ، 3

، 4

ىاٍآ ریها یریه نیّاربا ، 2

5مدقه

هذیکچ

( لابث یِبٍچ بث ٗیئتٚشپٛپیِ

،)HDL

صا یا ٝػٕٛجٔ

ٍٕٗٞب٘ سبتخبػ بث تاسر تػا

ٝث ٝو عٛٙتٔ تبجیوشت ٝغػاٚ

ُٔبؿ ،یحغػ سبث

یاساد ٗیئتٚشپ ٚ یذیپیِ تبجیوشت ،ٜصاذ٘ا یتٚبفتٔ یبٞدشىّٕػ

ذٙتؼٞ

ٜذٙیآ هیطِٛٛیٔذیپا ٝؼِبغٔ ٗیذٙچ .

ٜداد ٖبـ٘ شٍ٘

ٝغثاس ٝو ذ٘ا

تظّغ ٗیث یحضاٚ عٛىؼٔ

دساد دٛجٚ تّل یش٘ٚشو قٚشػ یسبٕیث ٝث لاتثا شغخ ٚ ْشػHDL

؛ یّػ

ٝغثاس ٗیا ٓغس

، یٙیِبث ذٞاٛؿ ،

ذیفٔ

شتلابث حغػ بٟٙت ٖدٛث

HDL-C

ؾیپ سد یسبٕیث شغخ یٙیث

ّل یبٞ

یج - یلٚشػ اس

ٜذیـو ؾِبچ ٝث

ٜدشو تبجثا ٚ ذ٘ا سبتخبػ ٝو ذ٘ا

شییغتHDL

یٔ تػد صا اس دٛخ دشىّٕػ ٚ ٜدشو ذٞد

؛ ٚ ُٔاٛػ ییبػبٙؿ یاشث ٜدشتؼٌ تبمیمحت ٗیاشثبٙث یتؼیص یبٞشٍ٘بـ٘

ذیذج

یاشث دشىّٕػ دٛجٟث یسبٕیث شغخ ؾٞبو ٚHDL

یجّل یبٞ

- صبی٘ دسٛٔ یلٚشػ تػا

ىٙیا ٝث ٝجٛت بث . ٝ

دشىّٕػ ٗیشتٕٟٔ

،HDL

تفبث صا یفبضا َٚشتؼّو َبمت٘ا بٞ

َّٛػ ٚ یغیحٔ ی

ٜذ٘شیٌ كیشع صا طبفٚشوبٔ یبٞ

ْب٘ ٝث یا

ABCA1

ذجو تٕػ ٝث ٖآ تیاذٞ ٚ

،تػا نلاپ ُیىـت صا تظفبحٔ سد یٕٟٔ ؾم٘

آ یٔ بفیا صٚشّىػاٚشت .ذٙو

یا

ٔ ٗ

ٛ یٔ َٛىِ

شثاشث سد یذٕٙتسذل یتظفبح شثا ذ٘اٛت

تیػآ یبٞ

َبىیداس صا یؿب٘ ٛیتاذیؼوا ؾیپ ٜذؿ ذیؼوا یبٞذیپیِ ذیِٛت ةٚبٙتٔ سبٟٔ بث داصآ یبٞ

ٝیلا سد یثبٟتِا بٕیت٘ا

ٖبیشؿ ی بٞ

ییب٘اٛت ٗیث عٛىؼٔ طبجتسا .ذٙو ٓٞاشف

efflux

عٛیؿ ٚ َٚشتؼّو یجّل یسبٕیث

- یلٚشػ صا َٚشتؼّو جٚشخ ییب٘اٛت .دساد دٛجٚ

ظػٛت بٞطبفٚشوبٔ

،HDL

ّو سبیؼٔ هی دشىّٕػ ٗییؼت یاشث یذی

یٔ سبٕؿ ٝثHDL

ٛل عٛىؼٔ ٝغثاس ٚ دٚس ی

یا ا تٔبخض بث بٕیت٘

-

ٚ ذیتٚسبو بیذٔ

سد یسب٘ٚشو ٖبیشؿ یٍٙت حغػ صا ُمتؼٔ یفاشٌٛیظ٘آ

.دسادHDL

هژاو يذیلك يبه غیصٚشّىػٚشتآ:

؛ یسبٕیث یجّل یبٞ

-

؛یلٚشػ ؛لابث یِبٍچ بث ٗیئتٚشپٛپیِ

ٗیئتٚشپٛپیِ

اد يملع ٍلجم دىجزيب يكضشپ مًلع ٌبگطو

. 1311

؛ 22 ( 2 :) 111 - 122 .

:تفبيرد 10 / 12 / 1311 :شزيذپ 21 / 01 / 1311

ٕو1

ی

ٝت محت ی تبم

ٛجـ٘اد یی ىؿضپ ٜٚشٌ ، ی

ِٛىِٛٔ

ی ىؿضپ ّْٛػ ٜبٍـ٘اد ، ی

ث ی ذٙجش ث ، ی ذٙجش ا ، ی

ٖاش 2

ذٟـٔ ،ذٟـٔ یىؿضپ ّْٛػ ٜبٍـ٘اد ،یىؿضپ ٜذىـ٘اد ،ٗیٛ٘ ٖٛٙف ٚ ّْٛػ ٜٚشٌ

ٖاشیا ،

ِبػ ضوشٔ3

ی ی

،ٛىؼ٘ٛ

زغت ٜٚشٌ

ی

،ٝ

ىؿضپ ّْٛػ ٜبٍـ٘اد ی

ذٟـٔ ،ذٟـٔ

ا ، ی

ٖاش

محت ضوشٔ4

ی تبم ث ی سبٕ

ی

ٞ ب ی تّل

ٚ ىؿضپ ّْٛػ ٜبٍـ٘اد ،تّل ٜٚشٌ ،قٚشػ ی

ث ی ذٙجش ث ، ی ذٙجش ا ، ی

ٖاش 5

؛لوؤسم هذنسیون محت ضوشٔ

ی تبم ث ی سبٕ

ی بٞ

ی تّل

ٚ ىؿضپ ٜٚشٌ ،قٚشػ ی

ِٛىِٛٔ

ی

، ىؿضپ ّْٛػ ٜبٍـ٘اد ی

ث ی ذٙجش ث ، ی ذٙجش ا ، ی

ٖاش

یسبفغ ٖبثبیخ :عسدآ -

یصاس ٖبتػسبٕیث -

قٚشػ ٚ تّل تبمیمحت ضوشٔ

:ٗفّت 9832381230 +

:یىی٘ٚشتىِا تؼپ

moghaddam4@yahoo.com

ل دزكلمع ي حطس صقو ي

ئتيزپًپ ي ه لبگچ بب ي ( لابب ب رد )HDL

ي ربم ی بَ

ی بلق ي - قيزع ي لم

ي

ٍح سبقآ ي

ٌداس ناربكمَ ي

ِهدقه یسبٕیث یجّل یبٞ

- غیبؿ یلٚشػ سد شیٔ ٚ يشٔ تّػ ٗیشت

صا ٚ ی٘اٛتب٘ ُٔبػ ٗیشتٕٟٔ ٚ ٖاشیا ّٕٝج صا ٖبٟج یبٞسٛـو یٔ غٔاٛج یٌدبتفاسبو ؿبث

ٙ ذ ( 1 ).

یسبٕیث یجّل یبٞ

- یلٚشػ

، صا

ُثبل یشیٍـیپ یسبٕیث ٗیشت

ٝث ٖبؼ٘ا شیٌاٚ شیغ یبٞ

ٕؿ سب

یٔ

ذٙیآ

؛ ی٘بٔسد یبٞسبىٞاس ٚ شغخ ُٔاٛػ ییبػبٙؿ ٚس ٗیا صا

تیٕٞا ضئبح .تػا

ُٔبؿ یسبٕیث ٗیا ُمتؼٔ شغخ ُٔاٛػ :

ٗػ ،لابث ٖٛخ یثشچ ،یلبچ ،تثبید ،ٖٛخ سبـف ،غٙج ،

عسدٚص یلاتثا یّیٔبف ٝچخیسبت ،سبٍیػ فشلٔ

ٝث

یسبٕیث یبٞ

یجّل - یلٚشػ یث یٌذ٘ص هجػ ٚ یٔ نشحت

ذؿبث

( 2 ) یسبجٙٞب٘ . یذیپیِ یبٞ

، یاشث شغخ ُٔاٛػ ٗیشتٕٟٔ صا

یسبٕیث یجّل یبٞ

- یٔ ةٛؼحٔ یلٚشػ .دٛؿ

تبؼِبغٔ

صا یىی ٝو تػا ٜداد ٖبـ٘ هیطِٛٛیٔذیپا شغخ ُٔاٛػ

یػبػا

یسبٕیث ٗیا بٞ

، شپٛپیِ

ٚ ( لابث یِبٍچ بث ٗیئت

1HDL

) یٔ

؛ذؿبث

حغػ ؾٞبو ٝو یسٛع ٝث (HDL

Low HDL

ؾیاضفا بث )

شغخ ٗیا یسبٕیث دساد ٓیمتؼٔ طبجتسا بٞ

( 3 .) َٚشتؼّو تظّغ

( لابث یِبٍچ بث ٗیئتٚشپٛپیِ

HDL-C²

ٜصٚشٔا ،بٕػلاپ سد )

ٝث تاسر ٖاٛٙػ

ٙیئتٚشپٛپیِ

ّٛمِبث ی

ٜذؿ حشغٔ هی٘طٚشتآ ذض ٜ

تػا یجّل یسبٕیث بث ٚ -

هیتٚشّىػاٚشتآ یلٚشػ

ٝث ، ٜظیٚ

ش٘ٚشو قٚشػ یسبٕیث

3(CAD)

تػا ٜاشٕٞ

( 4 ) .

یّػ

ٓغس تفشـیپ ی٘بٔسد ٚ یلیخـت غیشػ یبٞ

، صٛٙٞ

هی ی٘اسبٕیث ْٛػ ٝو

یجّل ٝتىػ سبچد یٔ

ذ٘ٛؿ یٔ تٛف ذٙٙو

یٔ ی٘اٛتب٘ سبچد بٟ٘آ ْٛػٚد ٚ یدبػ یٌذ٘ص ٝث ضٌشٞ ٚ ذ٘ٛؿ

یٕ٘شث ذ٘دشٌ

؛ یٙیِبث شثا تبجثا ،ٚس ٗیا صا تظّغ عٛىؼٔ

HDL-C

یسبٕیث شغخ ٚ بٕػلاپ یجّل یبٞ

- ساٛؿد یلٚشػ

تػا ( 5 ) ٖآ سد ٝو یٕؼی٘بىٔ نسد ٚ پ صا غ٘بٔHDL

ی تفشـ

تػا ٜذیچیپ ،دٛؿ غیصٚشىػاٚشتآ (

6 ) ٖبـ٘ شیخا تبؼِبغٔ .

حغػ ٝو تػا ٜداد

ٝث HDL

یثبیصسا یاشث ییبٟٙت شغخ

لاتثا

ٝث یسبٕیث یبٞ

یجّل - یلٚشػ تػبٙٔ

یٕ٘

ٝث ٝجٛت بث .ذؿبث

یبٞٚساد شثا بث طبجتسا سد یٙیِبث فّتخٔ تبمیمحت

1High density lipoprotein

2High density lipoprotein - cholesterol

3Coronary artery disease

ؾیاضفا حغػ ٜذٙٞد

ٜذٙٙوسبٟٔ بی ٚHDL

یبٞ

Cholesteryl

ester transfer protein

ػبی٘ ذٙ٘بٔ

ٗی

، سد یدٛجٟث شثا

تػا ٜذـ٘ ٜذٞبـٔ ٖاسبٕیث صا یضؼث (

8 ، 7 ).

سبیؼث ٝتى٘ ٗیا

یِٛىِٛٔ ٓؼی٘بىٔ ٚ دشىّٕػ ٝو تػا تیٕٞا ضئبح

HDL

(

HDL functionality

اشث ٖآ حغػ یثبیصسا بث ٜاشٕٞ ) ی

ؾیاضفا یبٞٚساد بث ٖبٔسد تحت ٖاسبٕیث حغػ ٜذٙٞد

HDL

ددشٌ یػسشث (

9 )

ٝؼِبغٔ ٗیا صا فذٞ .

، دشىّٕػ یػسشث

HDL

ؽٚس ٚ

ٜصاذ٘ا یبٞ

ٖآ یشیٌ

تػا .

1 - نیئتورپوپیل ربتخبس بی لابب یلبگچ بب يبه

HDL

ٗیئتٚشپٛپیِ

لابث یِبٍچ بث یبٞ

،

ٔ ٝػٕٛجٔ

ٛ یِٛىِ

تػا

ٝو 50 ٚ ٗیئتٚشپ اس ٖآ ذكسد ٚ َٚشتؼّو اس ٖآ ٝیمث

یشت یٔ ُیىـت ذیشیؼٌّ

ٗیث( ٜصاذ٘ا شظ٘ صا تاسر ٗیا .ذٞد 7

بت 17 ،یِبٍچ ،)شتٔٛ٘ب٘

یذیئٛىؼید ،ٜدسٛخ٘ بت ٗیئتٚشپ( ُىؿ

)یٚشو ٚ (

10 ) ٗیئتٚشپٛپیِٛپآ یٛتحٔ ٚ یصسٛفٚشتىِا نشحت ،

( 11 ) .ذٙتؼٞ تٚبفتٔ

ٗیئتٚشپٛپیِٛپآ ٟٓٔ یبٞ

ٖآ

ApoA-I⁴

ٚ

ApoA-II⁵

ذٙتؼٞ

،

ٝو ضتٙػٛیث یاشث ٚد شٞ

HDL

یؼیجع

صبی٘ دسٛٔ

یٔ

ث ذٙؿب .

APO-AI

یٔ ضتٙػ ذجو ٚ ٜدٚس سد ٚ دٛؿ

70 ذكسد

ٗیئتٚشپ

HDL

یٔ ُیىـت اس ْبٕت سد ًبجیشمت ٚ ذٞد

تاسر

HDL

.دساد دٛجٚ

ApoA-II

یٔ ضتٙػ ذجو سد بٟٙت دٛؿ

،

دٚذح 20 ذكسد

ٗیئتٚشپ یٔ ُیىـت اس HDL

ٚد سد ٚ ذٞد

تاسر ْٛػ

HDL

دساد دٛجٚ ٖبؼ٘ا سد (

12 ) تبؼِبغٔ .

فیع یٔ ٖبـ٘ یٔشج یجٙػ تاسر ٝو ذٞد

HDL

یاساد

ٗیئتٚشپ صا یػٛٙت

ٝ٘ ٝو ذٙتؼٞ بٞ

بٞذیپیِ ٓؼیِٛثبتٔ شث بٟٙت

یٔ شیثأت دسازٌ

؛ سبٟٔ سد ٚ دبح صبف خػبپ ،ُٕىٔ ٓیظٙت سد ٝىّث

ذ٘ساد ؾم٘ ضی٘ صبٙیئتٚشپ (

13 ) ؽٚس بث ٖاذٕٙـ٘اد .

یبٞ

صا ؾیث ،هیٔٚذیپیِ

200

ّٕٝج صا یِٛىِٛٔ ذیپیِ ٌٝ٘ٛ

:

َٚشتؼّو ،بٞذیئٚشتػا ،بٞذیپیٍِٛٙفػا ،بٞذیپیِٛفؼف ،بٞشتػا

یشت

ُیػاٛ٘ٛٔ ،بٞذیشیؼیٌّ

ةشچ یبٞذیػا ٚ بٞذیشیؼیٌّ

داصآ

تاسر سد اس

ٜدشو ییبػبٙؿHDL

ذ٘ا ( 14 ) .

ٗیا شث ٜٚلاػ ذیبث ،

ٝو دشو ٖبـ٘ شعبخ سبتخبػ بث تاسر صا یٞٚشٌ صا HDL

4Apolipoprotein A-I

5Apolipoprotein A-II

لکش 1 - ربتخبس و لبمرن HDL

.لبمرن ریغ درکلمع بب HDL ApoA-I

تٚشپٛپیِٛپآ : ٗیئ

؛AI

َبمت٘ا ٗیئتٚشپ :PLTP

ذیپیِٛفؼف ٜذٙٞد

؛ :MPO

صاذیؼواشپّٛیٔ

؛ ذیئّٛیٔآ ْشػ :SAA

(A

16 )

یف ،ٍٕٗٞب٘

بث ٚ قخـٔ یدشىّٕػ ٚ یجیوشت ،ییبیٕیؿٛیض

تٚبفت تیِبؼف سد شیٍٕـچ یبٞ

ُیىـت یىیطِٛٛیث یبٞ

ٜذؿ

تػا ؛ یٍٕٙٞب٘ ٗیا ٝث ٝجٛت بث ٝو تػا حضاٚ ٗیاشثبٙث

،یىیطِٛٛیث یبٞدشىّٕػ ٜدشتؼٌ

دشىّٕػ

HDL

یٕ٘ اس ٖاٛت

ٜصاذ٘ا صا حغػ ٜدبػ یشیٌ

HDL-C

دشو طبجٙتػا بٕػلاپ

( 15 ) ُىؿ سد ٝو سٛغ٘بٕٞ.

هی سبتخبػ ،تػا ٜذؿ ٜداد ٖبـ٘

یسبٕیث شغخ ُٔاٛػ شثا سد HDL

یجّل یبٞ

- شییغت یلٚشػ

یٔ تػد صا اس دٛخ دشىّٕػ ٚ ٜدشو .ذٞد

2 - نیئتورپوپیل درکلمع لابب یلبگچ بب يبه

بی ( HDL

Functionality ):

تاسر

، HDL

ٝث

ُیىـت عٛٙتٔ تبجیوشت ٝغػاٚ

بٟ٘آ ٜذٙٞد

شىّٕػ یاساد یتٚبفتٔ یبٞد

ذٙتؼٞ

یٔ ٝو اس بٟ٘آ طبجتسا ٖاٛت

ٓؼی٘بىٔ بث ٗیشتٕٟٔ .دشو قخـٔ یِّٛػ یبٞشیؼٔ ٚ بٞ

ٖآ دشىّٕػ

، تفبث صا یفبضا َٚشتؼّو َبمت٘ا

ٖآ تیاذٞ ٚ بٞ

شیؼٔ ٝث حلاغكا ٝث ٝو تػا ذجو تٕػ ٝث

RCT1

یٔ فٚشؼٔ

ُىؿ( ذؿبث 2

) ( 17 ) . ٗیذٙچ یاسادHDL

1Reverse Cholesterol Transport

شٍید ذیفٔ یىیطِٛٛیث یٌظیٚ

ضی٘

یٔ

شثا تیٛمت ثػبث ٝو ذؿبث

شثاشث سد ٖآ یتظفبحٔ

نلاپ ُیىـت آ

یسبٕیث ٚ صٚشّىػاٚشت

یجّل - یلٚشػ یٔ

دٛؿ ؛

ُٔبؿ بٞدشىّٕػ ٗیا :

تیِبؼف

یت٘آ

ّذض ،ی٘اذیؼوا

ٚ َبیّتٚذ٘ا یثبٟتِا

ّذض ،یلٚشػ

تظفبحٔ ٚ یىیتٛجٔٚشت یِّٛػ ٜذٙٙو

تػا ( 21 - 18 )

ٝث . سٛع

،یكبلتخا یٔ HDL

شثاشث سد ذٕٙتسذل تظفبحٔ هی ذ٘اٛت

تیػآ

َبىیداس صا یؿب٘ ٛیتاذیؼوا یبٞ

ٝیلا سد داصآ یبٞ

ا

ٖبیشؿ یبٕیت٘

ةٚبٙتٔ سبٟٔ بث تظفبحٔ ٗیا .دسٚآ ٓٞاشف بٞ

ؾیپ ٜذؿ ذیؼوا یبٞذیپیِ ذیِٛت یٔ تسٛك یثبٟتِا

دشیٌ

( 18 ) .

ٔ ٖبیث غ٘بٔ ٗیٙچٕٞHDL

ٛ

َٛىِ

َّٛػ سد ٖبجؼچ یبٞ

یبٞ

یٔ َبیّتٚذ٘ا دٛؿ

؛ تیػٛ٘ٛٔ دٚسٚ ٗیاشثبٙث

ُخاد ٝث ٖٛخ یبٞ

یٔ ؾٞبو ی٘بیشؿ ٜساٛید ذثبی

( 19 ).

ٗیا یبٞدشىّٕػ شٍید صا

ٗیئتٚشپٛپیِ

،

ٔ ذیِٛت ؾیاضفا

ٛ

َٛىِ

ًٙیِبٍٙیػ یبٞ

تظفبحٔ

صٚشّىػاٚشتآ ٜذٙٙو تػا

كیشع صا ُٕػ ٗیا ٝو

ٖبیث دذجٔ ٓیظٙت هیشتی٘ ٖط

( ذیؼوا صبتٙػ )NOS

یِبیّتٚذ٘ا2

2Nitric oxide synthase

ل دزكلمع ي حطس صقو ي

ئتيزپًپ ي ه لبگچ بب ي ( لابب ب رد )HDL

ي ربم ی بَ

ی بلق ي - قيزع ي لم

ي

ٍح سبقآ ي

ٌداس ناربكمَ ي

لکش 2 - ( لابب یلبگچ بب نیئتورپوپیل عونتم يبهدرکلمع ،)HDL

دشىّٕػ ٗیشتٕٟٔ

مت٘اHDL

تفبث صا یفبضا َٚشتؼّو َب

تػا ذجو تٕػ ٝث ٖآ تیاذٞ ٚ بٞ

شیؼٔ ٝث حلاغكا ٝث ٝو

reverse cholesterol transport (RCT)

یٔ فٚشؼٔ

.ذؿبث ؛صاشفؼ٘اشت ُیػآ َٚشتؼّو ٗیتؼِ :LCAT

یِبٍچ بث ٗیئتٚشپٛپیِ :LDL

؛ٗییبپ

َبمت٘ا ٗیئتٚشپ :PLTP

؛ذیپیِٛفؼف ٜذٙٞد

َبمت٘ا ٗیئتٚشپ :CETP

د ( َٚشتؼّوشتػا ٜذٙٞ

22 )

یٔ ْبج٘ا .دشیٌ

ظػٛت ٓیض٘آ ٗیا ذیِٛت هیشحت ،HDL

سد

َبؼف ٝجیت٘

ٝث یصبٙیو سبـثآ یصبػ هی ُیبٕت ؾیاضفا ٝغػاٚ

ٜذ٘شیٌ صا عٛ٘

علاو شٍثٚسبج ٜذ٘شیٌ ْب٘ ٝث HDL

عٛ٘ B I

ٝث ٝو

scavenger receptor class B type I

بی

SR-BI

یٔ فٚشؼٔ ضی٘

ذؿبث ( 20 ) یٔ قبفتا ،

؛ذتفا ذض ُٕػ

ٖآ یىیتٛجٔٚشت ضی٘

َبؼف كیشع صا صبتٙػ ٗیّىیبػبتػٚشپ یصبػ

ٗیتىّػ ٚ یتفبث یبٞسٛتوبف ٖبیث ؾٞبو كیشع صا ٗیٙچٕٞ ٚ یٔ تسٛك

ٝجیت٘ سد ٝو دشیٌ

، ذیِٛت تلبؼتٔ ُیذؼت تجػ

ٗیئتٚشپ شیؼٔ كیشع صا ٗیجٔٚشت ٚ ٓیمتؼٔ داذؼ٘ا ٚ C

َبؼف ٓیمتؼٔشیغ

ٔ تولاپ ٖذؿ ی

دٛؿ ( 20 ).

یتظفبحٔ شثا

یِّٛػ حلاغكا ٝث بی HDL

Cyto-protective

سد

َّٛػ بیّتٚذ٘ا یبٞ

یشیٍـیپ كیشع صا تػا ٗىٕٔ َ

شیؼٔ

َّٛػ صٛتپٛپآ ٝث یٟتٙٔ یبٞ

دشیٌ تسٛك َبیّتٚذ٘ا یبٞ

ٝجؿ صبئتٚشپ تیِبؼف ؾٞبو بث ٝو .تػا ٜاشٕٞ ٗیئتؼیػ

ٗیاشثبٙث بفیا یِّٛػ تیػآ شثاشث سد یتظفبحٔ ؾم٘ HDL

یٔ

ٙو ( ذ 21 .)

ًلاجل ٝو سٛغ٘بٕٞ

،ذؿ ٜسبؿا ٜٚشٌ صا بٕػلاپ HDL

ُیىـت عٛٙتٔ یىیطِٛٛیث تیِبؼف ٚ سبتخبػ بث تاسر صا یٍٕٙٞب٘

ٝو تػا ٜذؿ

ٝث

ٜذٕػ سٛع

ٝث شچ سد تٚبفت تّػ یث

ٚ بٞ

شپٛپیِٛپآ یاٛتحٔ

ٚ

ٗیئت بٞ

بٟ٘آ ی تػ ( 23 ) ٝیِٚا تبؼِبغٔ .

تاسر ٝو تػا ٜداد ٖبـ٘

شتٌسضثHDL

، شتـیث یتظفبحٔ شثا

ٗیا سد ؾِبچ ،شتـیث تبؼِبغٔ ٚ تاذٞبـٔ بث ٝچ شٌا ،ذ٘ساد تػا ٜذٔآ دٛجٚ ٝث ٝٙیٔص (

27 - 24 ) بؼِبغٔ عبػاشث . یٙیِبث ت

سبٟٔ تاشثا یػسشث ٝث ٝو

ٜذٙٙو یبٞ

(CETP

ٗیئتٚشپ یبٞ

َبمت٘ا )َٚشتؼّوشتػا ٜذٙٞد (

28 )

ٗیػبی٘ ٚ بٞ

( 29 ، 7 )

ٝتخادشپ ذ٘ا یٙؼٔ ؾٞبو ، یسبٕیث شغخ سد یساد

یجّل یبٞ

-

حغػ ٝجٛت ُثبل ؾیاضفا دٛجٚ بث یلٚشػ ؽدشٌ سد HDL

ٓٞ .تػا ٜذـ٘ ٜذید ٖٛخ

ٜذٙٙوسبٟٔ

یبٞ

1CETP

ٓٞ ٚ

ٗیػبی٘

،

ًبحیجشت تاسر حغػ یٔ ؾیاضفا اس يسضثHDL

ٞد

ٙ

،ذ

تاسر ُو داذؼت شث بٟ٘آ تاشثا ٝو یِبح سد

HDL

فیؼض شت

تػا ( 30 ) تاسر ٝو ٜداد ٖبـ٘ یثشجت تبؼِبغٔ صا یذٞاٛؿ . َبٔش٘ شیغ دشىّٕػ یاساد تػا ٗىٕٔ لابث َٚشتؼّو بثHDL

ّذض تیِبؼف ٚ آ

ذٙؿبج٘ یجػبٙٔ یصٚشّىػاٚشت

٘آ غلاٚ سد ؛ بٟ

ت تػا ٗىٕٔ

أ یفٙٔ شیث صا َٚشتؼّو جٚشخ ُیؼ٘بتپ سد

َّٛػ تؼّو ةزج سد ؾٞبو ٗیٙچٕٞ ٚ یذجو جسبخ یبٞ

َٚش

ْب٘ ٝث یذجو یشٍثٚسبج ٜذ٘شیٌ ظػٛت

SR-B1

ذٙؿبث ٝتؿاد

( 32 ، 31 .) بو جیبت٘ بث كثبغٔ ذٞاٛؿ ٗیا آس

ییبٔص یٙیِبث یبٞ

1Cholesteryl ester transfer protein

یٔ

٘آ سد ٝو ذؿبث حغػ تػا ٜذؿ ٜداد ٖبـ٘ بٟ

HDL-C

( لابث سبیؼث 70≤

mg/dL

تاسر ٚ ) سبیؼث ٜصاذ٘ا بث HDL

( يسضث 53>

/ 9 )،nm

یسبٕیث ٝث لاتثا شغخ بث یجّل یبٞ

-

تظّغ ُثبمٔ سد .ذ٘ساد یٞاشٕٞ یلٚشػ

ApoA-I

ٚد شٞ سد

تبجثا اس ّٝئؼٔ ٗیا ٚ ٜداد ٖبـ٘ اس یشثاشث حغػ ٝؼِبغٔ

یٔ

یلابث حغػ ٝو ذٙو

ApoA-I

ٝث تخاٛٙىی سٛع بث یشت

یسبٕیث ٝث لاتثا شغخ ؾٞبو یجّل یبٞ

- یلٚشػ دساد یٞاشٕٞ

( 33 .) تاسر

،HDL

ٗیئتٚشپ ُٕح اس ی٘اٚاشف عٛٙتٔ یبٞ

ٔ ی

ٝ٘ ٝو ذٙٙو شثا یذیپیِ ٓؼیِٛثبتٔ سد بٟٙت

سد ٝىّث ذ٘ساد

ٖبّٕپٕو ٓیظٙت صبٙیئتٚشپ سبٟٔ ٚ دبح صبف خػبپ ٚ ٝتؿاد شثا

بٞ

اس

یٔ شجٙٔ

ُٔبؿ عٛٙت ٗیا .دٛؿ :

ApoC-I

،

ApoC-II

،

ApoC-III

، ،ApoE

،ApoJ

ٚ ApoL

َٚشتؼّو( ٗیتؼیِ

)صاشفؼ٘اشت ُیػآ

ُیتػا سٛتوبف ٚ صب٘بؼوااسبپ ،

ٚسذیٞ

صلا

َبؼف ( تولاپ ٜذٙٙو )PAF

یٔ 1

ذؿبث ( 34 ) تؿاد ٝجٛت ذیبث .

ٚشپ تبجیوشت تاشییغت ٝو یٙیئت

ظیحٔ صا یؿب٘ HDL

یٔ ،ٛیتاذیؼوا

ّذض هی صا اس ٜسر ٗیا ذ٘اٛت هی ٝث ةبٟتِا

ؾیپ َٛىّٔ

ذٙو ُیذجت ةبٟتِا (

35 ) غلاٚ سد .

ٙٞ سد ، خػبپ ْبٍ

ٗیئتٚشپ صا یذیذج ٝػٕٛجٔ ،دبح صبف

ْشػ ّٕٝج صا بٞ

ذیئّٛیٔآ

( )SAA

ٝث ٗیٕػلاپِٛٚشػ ٚ2

یٔ ُلتٔ HDL

ٚ دٛؿ ٗىٕٔ

ٝث اس ٖآ تػا دٚذحٔ ٝغػاٚ

تفشـیپ سد دٛخ ییب٘اٛت ٖدشو

تاشییغت حلاكا صا یشیٌّٛج ٚ RCT

ذیؼوا LDL

ٜذؿ

، ٝث

ٜسر هی ؾیپ HDL

ؾیپ ٚ یثبٟتِا

ُیذجت هی٘طٚشتا ذٙو

( 34 ) . سد یٕٟٔ ؾم٘ ٝو تػا یّٔاٛػ صا یىی ضی٘ ٝیزغت

دشىّٕػ دساد HDL

؛ یسٛع ٝث ٖبـ٘ دذؼتٔ تبؼِبغٔ سد ٝو

یثشچ فشلٔ ٝو تػا ٜذؿ ٜداد عبجؿا یبٞ

، ؾٞبو تجػ

ّذض ُیؼ٘بتپ یثبٟتِا

َبیّتٚذ٘ا دشىّٕػ سد َلاتخا ٚ HDL

یٔ ی٘بیشؿ یثشچ فشلٔ ُثبمٔ سد .دٛؿ

عبجؿا شیغ یبٞ

، بث

تفشـیپ ٚ دٛجٟث ف

ّذض تیِبؼ یثبٟتِا

ٗیا .تػا ٜاشٕٞ HDL

ٝتفبی شیؼٔ ؾم٘ بٞ

یِّٛػ یبٞ

ٓؼی٘بىٔ ٚ ظػٛت ٝو اس ییبٞ

ذیػا بٟ٘آ

ٓیطس ةشچ یبٞ

يس یٚس فّتخٔ ییازغ یبٞ

ییاص

1 Platelet-activating factor

2 Serum amyloid A

تأ یٔ شیث ذ٘سازٌ

، یٔ ٝتؼجشث ذٙو

( 36 ).

3 - شور هزاذنا يبه يریگ

صیخشت رد HDL

يربمیب یبلق يبه -

یقورع :

ٜذیػس ٝجیت٘ ٗیا ٝث هیطِٛٛیٔذیپا ٚ یٙیِبث تبؼِبغٔ

ذ٘ا

ٜٚشٌشیص ٗییؼت بث ٝو یبٞ

،HDL

ؾیپ ٝث لاتثا شغخ یٙیث

یسبٕیث یجّل یبٞ

- یٔ تسٛك شتٟث یلٚشػ ( دشیٌ

95 ٝجٛت بث .)

ٜصاذ٘ا ،تبمیمحت ٝث دساذ٘بتػا یشیٌ

،HDL

ت ٖاضیٔ ٗییؼ

تاسر سد دٛجٛٔ َٚشتؼّو یٛتحٔ

ةٛػس صا غپ HDL

یٞد

ٗیئتٚشپٛپیِ

یٚبح یبٞ

یٔ ApoB

هیٙىت .ذؿبث دسٛٔ یبٞ

حغػ ٗییؼت یاشث ٜدبفتػا

ُٔبؿ بٟ٘آ ٜصاذ٘ا ٚ ْشػ HDL

:

طٛفیشت٘بػاشتِٚا (

)UTC

(3

37 ) صسٛفٚشتىِا ، (

38 ) یفاشٌٛتبٔٚشو ،

سبو بث آ ( لابث یی )HPLC

( 4

39 ) ؽٚس ، شث یٙتجٔ یبٞ

ةٛػس یٞد ( 40 ) ؽٚس ،

ٜصاذ٘ا یبٞ

ٓیمتؼٔ یشیٌ

( 41 ) ٚ

ٝتؼٞ یؼیعبٙغٔ غ٘ب٘ٚصس ( یا

)NMR

تػا 5

( 42 ) عبػا شث .

ْبج٘ا تبؼِبغٔ

ٜذؿ

، حغػ

HDL-2

َط صسٛفٚشتىِا ظػٛت ٝو

ٜصاذ٘ا ٖبیداشٌ

یٔ یشیٌ

قٚشػ دبح یسبٕیث بث یٛل طبجتسا دٛؿ

تظّغ صا ُمتؼٔ یش٘ٚشو

ٜصاذ٘ا ٚ دساد HDL

حغػ یشیٌ

تاسر

HDL-3

شغخ یثبیصسا َدبؼٔ

یٔCVD

.ذؿبث

دشىّٕػ ٗییؼت ٜصٚشٔا ؽٚس ٝث تجؼ٘ HDL

یبٞ

ت تظّغ بٟٙت ٝو یفیكٛ

یٔ یػسشث اسHDL

دسٛٔ شتـیث ذٙٙو

ٝث ُیذجت تبلٚا یٞبٌ ٚ تػا ٝتفشٌ ساشل ٖاذٕٙـ٘اد ٝجٛت ٜذؿ ٜداد ٖبـ٘ تبؼِبغٔ سد .تػا ٜذؿ ٝٙیٔص ٗیا سد ؾِبچ یّػ ٝو تػا ذیذؿ ؾٞبو ٓغس

HDL-C

صا شتٕو ، 50

ذكسد

شیص ٖاسبٕیث 40

یٔ یصٚشّىػاٚشتآ یسبٕیث سبچد َبػ ذ٘ٛؿ

؛

ٗیاشثبٙث یاشث دشىّٕػ صا شتٟث نسد سٛ٘ تػا ٗىٕٔ HDL

یسبٕیث ٖبٔسد سد یذیٔا

ٝث بث یش٘ٚشو قٚشػ یبٞ

یشیٌسبو

یتظفبحٔ تاشثا هیپٚشتٛیّپ یجّل

HDL 6

.دٛؿ دبجیا

ؽٚس

ٜصاذ٘ا یاشث یدذؼتٔ یبٞ

دشىّٕػ یشیٌ

دٛجٚ HDL

ّٕٝج صا دساد :

ُیػآ َٚشتؼّو ٗیتؼیِ ٓیض٘آ ٗییؼت صاشفؼ٘اشت

3Ultra-centrifuge

4High-performance liquid chromatography

5Nuclear magnetic resonance

6Pleiotropy

ل دزكلمع ي حطس صقو ي

ئتيزپًپ ي ه لبگچ بب ي ( لابب ب رد )HDL

ي ربم ی بَ

ی بلق ي - قيزع ي لم

ي

ٍح سبقآ ي

ٌداس ناربكمَ ي

(

LCAT¹

ظػٛت ذجو صا َٚشتؼّو جٚشخ دشىّٕػ ٗییؼت ،) ( HDL Efflux cholesterol

ةزج ییب٘اٛت ٗییؼت ،)

ظػٛت َٚشتؼّو ( HDL

Uptake cholesterol

ٗییؼت ،)

یثبٟتِا ذض دشىّٕػ (HDL

Anti-inflammatory

ٗییؼت ،)

یت٘آ تیفشظ ی٘اذیؼوا

( HDL Antioxidant

ؾجٙػ ،)

eNOS²

َبیّتٚذ٘ا ؾجٙػ ٚ یلٚشػ

ICAM/VCAM³

.یِبیّتٚذ٘ا یبٞدشىّٕػ ٗیشتٕٟٔ صا ٚ تبؼِبغٔ ٜصٚشٔا ٝو HDL

ؾیبٔصآ یبٞ

یدبیص تػا ٜذؿ ْبج٘ا ٖآ ٗییؼت یاشث

Efflux Cholesterol

یٔ

.ذؿبث اس یفبضا َٚشتؼّو ،HDL

تفبث صا

َّٛػ ٚ یغیحٔ یبٞ

كیشع صا طبفٚشوبٔ یبٞ

ٜذ٘شیٌ

ْب٘ ٝث یا

ABCA1

یٔ تفبیسد

ٝث ٗیا ٚ ذٙو ٖاٛٙػ

تاسر صٚشّىػاٚشتآ یتظفبحٔ دشىّٕػ ٗیشتٕٟٔ

سد HDL

یٔ ٝتفشٌ شظ٘ سد ٖذث ظیحٔ

ٖبؼ٘ا سد .دٛؿ

، جٚشخ سد تٚبفت

َٚشتؼّو

ٝث فٛلخ

َّٛػ صا طبفٚشوبٔ یبٞ

ٝث ٜذٕػ سٛع

ٝث

ٜذ٘شیٌ ُیِد تػا ٖآ ظػاٚ یبٞ

( 43 )؛

یػسشث ٗیاشثبٙث

ییب٘اٛت

efflux

ٝث َٚشتؼّو

ٝغػاٚ

ABCA1

، ٟٓٔ فذٞ

یٔ َٚشتؼّو جٚشخ دشىّٕػ ٗییؼت یاشث یٔ ٝو ذؿبث

ذ٘اٛت

ٖبیبؿ .ذٙو دبجیا صٚشّىػاٚشتآ شغخ یثبیصسا سد یدبیص تیٕٞا

ٝو تػا شور

efflux

َٚشتؼّو ظػٛت ،

َبمت٘ا

ٜذٙٞد یبٞ

ُخاد

َبمت٘ا ٗیئتٚشپ ُیجل صا یشٍید یِّٛػ ٜذٙٞد

ذ٘بث ث ٜذ٘ٛؿ ٝ

ATP⁴

(

ABGA1⁵

٘شیٌ ٚ ) عٛ٘ یشٍثٚسبج ٜذ (B1

SR-B1

)

یٔ ٓیظٙت )B1

ٜصاذ٘ا یٛیتواٛیداس ؽٚس .دٛؿ یشیٌ

efflux

دشىّٕػ ٝو یِّٛػ َٚشتؼّو

ABCA1

ساشل یػسشث دسٛٔ اس

یٔ

ٝث ذٞد ٖاٛٙػ

« دساذ٘بتػا ؽٚس

» سد ٚ تػا ٜذؿ ٝتفشٌ شظ٘

ٖاضیٔ

efflux

َّٛػ صا اس َٚشتؼّو ذیپیِ ٝث طبفٚشوبٔ یبٞ

یٚبح

ApoA1

یٔ ٝئاسا ذٙو ( 39 ) .

ABCA1

صا

ApoA1

ٝث یٔ ٜدبفتػا َٚشتؼّو ٝیِٚا ٜذ٘شیزپ ٖاٛٙػ ّٝحشٔ ٚ ذٙو

دٚذحٔ

عٛىؼٔ َٚشتؼّو َبمت٘ا شیؼٔ سد تػشػ ٜذٙٙو

1Lecithin-Cholesterol Acyltransferase

2Endothelial nitric oxide synthase

3Intercellular Adhesion Molecule 1/vascular cell adhesion molecule 1

4Adenosine triphosphate

5ATP-binding cassette transporter A1

(

RCT⁶

ٖبـ٘ اس ) یٔ

ذٞد ( 44 ) عٛ٘ عبػا شث سبو ؽٚس .

ٖبٔص ،ٜذ٘شیٌ ظیحٔ ،َّٛػ

efflux

ٚ

َبمت٘ا تبلخـٔ

ٜذٙٞد

،

تػا تٚبفتٔ

؛

ٝث بٔا سٛع ،ٝكلاخ

efflux

ٝث َٚشتؼّو ٖاٛٙػ

ٜذؿساذ٘بـ٘ َٚشتؼّو صا یذكسد یٔ ٝتفشٌ شظ٘ سد یِّٛػ

دٛؿ

ٝث تـو ظیحٔ سد ٝو ُلتٔ ٜذ٘شیٌ ٝث ٖبٔص ذحاٚ شٞ یاصا

تػا ٜذؿ (

45 )

ًاشیخا .

ْبج٘ا یٙیِبث تبؼِبغٔ بث

ٜذؿ

، طبجتسا

ٗیث عٛىؼٔ

efflux

ٝث طبفٚشوبٔ صا َٚشتؼّو تسٛك

In vitro

تػا ٜذؿ ٜداد ٖبـ٘ صٚشّىػاٚشتآ ٚ

؛ یسٛع ٝث ٝو

ٝچ شٞ

efflux

َّٛػ صا َٚشتؼّو ٜدس یؿٛٔ یبٞ

J774

صٚشّىػاٚشتآ بی ش٘ٚشو قٚشػ یسبٕیث ٝث لاتثا شغخ ،ٜذؿ شتـیث ذیتٚسبو

ٝث تظّغ صا ُمتؼٔ تسٛك تػا ٜذؿ شتٕو HDL

( 46 )؛

ٖاسبٕیث تیؼضٚ یدٛجٟث یشٍید تبؼِبغٔ سد ٗیٙچٕٞ

یجّل یسبٕیث ٝث لاتجٔ

- ٝو یداشفا سد یلٚشػ

efflux

تػا ٜذؿ ٜذید ،ذٙتؿاد یشتلابث َٚشتؼّو (

47 ) ٝؼِبغٔ سد .

ْبج٘ا )تسٛٞٛو( یٞٚشٍٕٞ

َبػ سد ٜذؿ 2014

ٖاذٕٙـ٘اد ،

ییب٘اٛت ٗیث عٛىؼٔ طبجتسا ٝو ذ٘ذیػس ٝجیت٘ ٗیا ٝث

efflux

عٛیؿ ٚ َٚشتؼّو صا ذؼث یٞاشٕٞ ٗیا ٝو دساد دٛجٚ CVD

ؽٚذخٔ ُٔاٛػ فزح ٚ یتٙػ شغخ یبٞسٛتوبف ذٙ٘بٔ ٜذٙٙو

تاسر تظّغ ٚ حغػ ؿ ٝجػبحٔ HDL

تػا ٜذ (

48 ) ٗیا .

ٝتفبی ٚ تبػلاعا یٔ ٜذٙیآ سد بٞ

ٝو ییبٞٚساد ذیِٛت یاشث ذ٘اٛت

دشىّٕػ دٛجٟث تجػ یسبٕیث ٝث لاتثا ؾٞبو تٟج سد HDL

یجّل - یٔ یلٚشػ دٛؿ

، .دشیٌ ساشل ٜدبفتػا دسٛٔ

ِجیتً

یریگ ( لابث یِبٍچ بث ٗیئتٚشپٛپیِ

ٝػٕٛجٔ ،)HDL

بث تاسر صا یا

یٔ ٍٕٗٞب٘ سبتخبػ

ٝث ٝو ذؿبث اٚ

ػبحِ صا عٛٙتٔ تبجیوشت ٝغػ

یاساد ٗیئتٚشپ ٚ یذیپیِ تبجیوشت ،ٜصاذ٘ا ،یحغػ سبث یتٚبفتٔ یبٞدشىّٕػ ذٙتؼٞ

ٗیـیپ تبؼِبغٔ عبػا شث .

، ٝغثاس

تظّغ ٗیث یحضاٚ عٛىؼٔ

ٝث لاتثا شغخ ٚ ْشػ HDL

بث ٖاذٕٙـ٘اد ٜصٚشٔا .دساد دٛجٚ تّل یش٘ٚشو قٚشػ یسبٕیث ؾیبٔصآ ٚ یٙیِبث ذٞاٛؿ ٝث ٝجٛت یبٞ

ٝجیت٘ ٗیا ٝث یىیت٘ط

6Reverse cholesterol transport

دشىّٕػ ٝو ذ٘ذیػس صا تظفبحٔ سد یشتٕٟٔ ؾم٘ HDL

نلاپ ُیىـت آ

تظّغ ٝث تجؼ٘ صٚشّىػاٚشت بفیا HDL

یٔ

ؽٚس .ذٙو یاشث یػٛٙتٔ یبٞ

دشىّٕػ ٚ ٜصاذ٘ا ٗییؼت یبٞ

تٚبفتٔ

ٝو دساد دٛجٚ HDL

یاساد .ذٙتؼٞ یجیبؼٔ ٚ بیاضٔ

ت بٞطبفٚشوبٔ صا َٚشتؼّو جٚشخ ییب٘اٛت ظػٛ

ٝث ٝو HDL

ٝث حلاغكا

Cholesterol Efflux Capacity

( )CEC

دشىّٕػ ٗییؼت یاشث یذیّو سبیؼٔ هی ،تػا فٚشؼٔ

ٝثHDL

یٔ سبٕؿ تٔبخض بث یٛل عٛىؼٔ ٝغثاس هی ٚ دٚس

بٕیت٘ا -

قٚشػ یسبٕیث ٝث لاتثا َبٕتحا ٗیٙچٕٞ ٚ ذیتٚسبو بیذٔ

حغػ صا ُمتؼٔ یفاشٌٛیظ٘آ یش٘ٚشو دساد HDL

. یاشثبٙث ٗ

ٚ ُٔاٛػ ییبػبٙؿ یاشث ٜدشتؼٌ تبمیمحت یتؼیص یبٞشٍ٘بـ٘

ؽٚس ٚ ذیذج

ٜصاذ٘ا یبٞ

دشىّٕػ شتٟث نسد یاشث ذیذج یشیٌ

یسبٕیث شغخ ؾٞبو ٚ HDL

یجّل یبٞ

- صبی٘ دسٛٔ یلٚشػ یٔ

.ذؿبث

رکشت ٍ ريدقت صا ّٝیػٛٙیذث

ٖاسبىٕٞ

تبمیمحت ضوشٔ ْشتحٔ

ثی سبٕ

ی بٞ

ی تّل

ٚ ضپ ّْٛػ ٜبٍـ٘اد قٚشػ ذٙجشیث یىؿ

ٗیا ْبج٘ا سد اس بٔ ٝو

ؾٞٚظپ یسبی

ذ٘دٕٛ٘

ٜبٍـ٘اد ْشتحٔ ذیتبػا صا ٗیٙچٕٞ ٚ

،ذٙتؿاد یسبىٕٞ ؽسبٍ٘ ٗیا سد ٝو ذٟـٔ یىؿضپ ّْٛػ

ٓیبٕ٘ یٔ شىـت ٝ٘بٕیٕك

.

عفاٌه داضت

ٛ٘

ی

ٖبٌذٙؼ

ٔ ْلاػا ِٝبمٔ

ی

ٞ ٝو ذ٘ساد ی

چ

ٌٝ٘ٛ

دبضت

ؼفبٙٔ

ی .دساذ٘ دٛجٚ شضبح ؾٞٚظپ سد

:عباٌه

1- Kazemi T, Sharifzadeh G, Borna N. Geographical mortality distribution of cardiovascular diseases: first report from South Khorasan, Iran. Caspian J Intern Med. 2017; 8(1): 65-66.

2- Ortega LM, Materson BJ. Hypertension in peritoneal dialysis patients: epidemiology, pathogenesis, and treatment. J Am Soc Hypertens. 2011; 5(3): 128-36.doi: 10.1016/j.jash.2011.02.004.

3- Kazemi T, Hajihosseini M, Moossavi M, Hemmati M, Ziaee M. Cardiovascular risk factors and Atherogenic indices in an Iranian population: Birjand east of Iran. Clin Med Insights Cardiol. 2018; 12: 1179546818759286. DOI:

10.1177/1179546818759286

4- März W, Kleber ME, Scharnagl H, Speer T, Zewinger S, Ritsch A, et al. HDL cholesterol: reappraisal of its clinical relevance. Clin Res Cardiol. 2017; 106(9): 663-75.doi: 10.1007/s00392-017-1106-1.

5- Siadat M, Kazemi T, Hajihosseni M. Cardiovascular Risk-Factors in the Eastern Iranian Population: Are We Approaching 25× 25 Target? J Res Health Sci. 2016; 16(1): 51-2.

6- Voight BF, Peloso GM, Orho-Melander M, Frikke-Schmidt R, Barbalic M, Jensen MK, et al. Plasma HDL cholesterol and risk of myocardial infarction: a mendelian randomisation study. Lancet. 2012; 380(9841): 572-80. doi:

10.1016/S0140-6736(12)60312-2

7- The HPS2-THRIVE Collaborative Group. Effects of extended-release niacin with laropiprant in high-risk patients. N Engl J Med. 2014; 371(3): 203-12. doi: 10.1056/NEJMoa1300955

8- Schwartz GG, Olsson AG, Abt M, Ballantyne CM, Barter PJ, Brumm J, et al. Effects of dalcetrapib in patients with a recent acute coronary syndrome. N Engl J Med. 2012; 367(22): 2089-99. doi: 10.1056/NEJMoa1206797.

9- Navab M, Reddy ST, Van Lenten BJ, Anantharamaiah GM, Fogelman AM. The role of dysfunctional HDL in atherosclerosis. J Lipid Res. 2009; 50(Suppl):S145-9.doi: 10.1194/jlr.R800036-JLR200.

10- Freeman LA. Native–native 2D gel electrophoresis for HDL subpopulation analysis. In: Freeman L. (eds) Lipoproteins and Cardiovascular Disease. Methods in Molecular Biology (Methods and Protocols). Totowa, NJ:

Humana Press; 2013. vol 1027. pp: 353-67. doi: 10.1007/978-1-60327-369-5_17

11- Tailleux A, Fruchart J, Parkes J. HDL heterogeneity and atherosclerosis. Crit Rev Clin Lab Sci. 1996; 33(3): 163- 201. doi: 10.3109/10408369609083060

12- Rader DJ. Molecular regulation of HDL metabolism and function: implications for novel therapies. J Clin Invest.

2006; 116(12): 3090-100. doi: 10.1172/JCI30163.

ل دزكلمع ي حطس صقو ي

ئتيزپًپ ي ه لبگچ بب ي ( لابب ب رد )HDL

ي ربم ی بَ

ی بلق ي - قيزع ي لم

ي

ٍح سبقآ ي

ٌداس ناربكمَ ي

13- Vaisar T, Pennathur S, Green PS, Gharib SA, Hoofnagle AN, Cheung MC, et al. Shotgun proteomics implicates protease inhibition and complement activation in the antiinflammatory properties of HDL. J Clin Invest. 2007; 117(3):

746-56. doi: 10.1172/JCI26206

14- Kontush A, Lhomme M, Chapman MJ. Unraveling the complexities of the HDL lipidome. J Lipid Res. 2013;

54(11): 2950-63.doi: 10.1194/jlr.R036095

15- Toth PP. Reverse cholesterol transport: high-density lipoprotein’s magnificent mile. Curr Atheroscler Rep. 2003;

5(5): 386-93. doi: 10.1007/s11883-003-0010-5.

16- Ansell BJ, Watson KE, Fogelman AM, Navab M, Fonarow GC. High-density lipoprotein function: recent advances.

J Am Coll Cardiol. 2005; 46(10): 1792-8. doi: 10.1016/j.jacc.2005.06.080.

17- Connelly MA, Shalaurova I, Otvos JD. High-density lipoprotein and inflammation in cardiovascular disease. Transl Res. 2016; 173: 7-18.doi: 10.1016/j.trsl.2016.01.006.

18- Kontush A, Chapman MJ. Antiatherogenic function of HDL particle subpopulations: focus on antioxidative activities. Curr Opin Lipidol. 2010; 21(4): 312-8. doi: 10.1097/MOL.0b013e32833bcdc1.

19- Barter PJ, Nicholls S, Rye KA, Anantharamaiah G, Navab M, Fogelman AM. Antiinflammatory properties of HDL.

Circ Res. 2004; 95(8): 764-72. doi: 10.1161/01.RES.0000146094.59640.13

20- Mineo C, Deguchi H, Griffin JH, Shaul PW. Endothelial and antithrombotic actions of HDL. Circ Res. 2006;

98(11): 1352-64. doi: 10.1161/01.RES.0000225982.01988.93

21- Sugano M, Tsuchida K, Makino N. High-density lipoproteins protect endothelial cells from tumor necrosis factor-α- induced apoptosis. Biochem Biophys Res Commun. 2000;272(3):872-6. doi: 10.1161/01.RES.0000225982.01988.93 22- Heinecke JW. A new era for quantifying HDL and cardiovascular risk? Nat Med. 2012; 18(9): 1346-7. doi:

10.1038/nm.2930

23- Kosmas CE, Christodoulidis G, Cheng JW, Lerakis S, Vittorio TJ. High-density lipoprotein functionality in coronary artery disease. Am J Med Sci. 2014; 347(6): 504-8. doi: 10.1097/MAJ.0000000000000231.

24- Salonen JT, Salonen R, Seppänen K, Rauramaa R, Tuomilehto J. HDL, HDL2, and HDL3 subfractions, and the risk of acute myocardial infarction. A prospective population study in eastern Finnish men. Circulation. 1991; 84(1): 129- 39. doi: 10.1161/01.cir.84.1.129.

25- Drexel H, Amann FW, Rentsch K, Neuenschwander C, Luethy A, Khan SI, et al. Relation of the level of high- density lipoprotein subfractions to the presence and extent of coronary artery disease. Am J Cardiol. 1992; 70(4): 436- 40. doi: 10.1016/0002-9149(92)91186-8.

26- Freedman DS, Otvos JD, Jeyarajah EJ, Barboriak JJ, Anderson AJ, Walker JA. Relation of lipoprotein subclasses as measured by proton nuclear magnetic resonance spectroscopy to coronary artery disease. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 1998; 18(7): 1046-53. doi: 10.1161/01.atv.18.7.1046.

27- Rosenson RS, Otvos JD, Freedman DS. Relations of lipoprotein subclass levels and low-density lipoprotein size to progression of coronary artery disease in the Pravastatin Limitation of Atherosclerosis in the Coronary Arteries (PLAC- I) trial. Am J Cardiol. 2002; 90(2): 89-94. doi: 10.1016/s0002-9149(02)02427-x.

28- HPS3/TIMI55–REVEAL Collaborative Group; Bowman L, Hopewell JC, Chen F, Wallendszus K, Stevens W, Collins R, et al. Effects of anacetrapib in patients with atherosclerotic vascular disease. New England Journal of Medicine. 2017; 377(13): 1217-27. doi: 10.1056/NEJMoa1706444

29- AIM-HIGH Investigators; Boden WE, Probstfield JL, Anderson T, Chaitman BR, Desvignes-Nickens P, Koprowicz K, et al. Niacin in patients with low HDL cholesterol levels receiving intensive statin therapy. New N Engl J Med.

2011; 365(24): 2255-67. doi: 10.1056/NEJMoa1107579.

30- Kontush A. HDL particle number and size as predictors of cardiovascular disease. Front Pharmacol. 2015; 6: 218.

doi:10.3389/fphar.2015.00218

31- Ishigami M, Yamashita S, Sakai N, Arai T, Hirano KI, Hiraoka H, et al. Large and cholesteryl ester-rich high- density lipoproteins in cholesteryl ester transfer protein (CETP) deficiency can not protect macrophages from cholesterol accumulation induced by acetylated low-density lipoproteins. J Biochem. 1994; 116(2): 257-62. doi:

10.1093/oxfordjournals.jbchem.a124516

32- Qi Y, Fan J, Liu J, Wang W, Wang M, Sun J, et al. Cholesterol-overloaded HDL particles are independently associated with progression of carotid atherosclerosis in a cardiovascular disease-free population: a community-based cohort study. J Am Coll Cardiol. 2015; 65(4): 355-63. doi: 10.1016/j.jacc.2014.11.019.

33- van der Steeg WA, Holme I, Boekholdt SM, Larsen ML, Lindahl C, Stroes ES, et al. High-density lipoprotein cholesterol, high-density lipoprotein particle size, and apolipoprotein AI: significance for cardiovascular risk: the IDEAL and EPIC-Norfolk studies. J Am Coll Cardiol. 2008; 51(6): 634-42. doi: 10.1016/j.jacc.2007.09.060.

34- Van Lenten BJ, Navab M, Shih D, Fogelman AM, Lusis AJ. The role of high-density lipoproteins in oxidation and inflammation. Trends Cardiovasc Med. 2001; 11(3-4): 155-61. doi: 10.1016/S1050-1738(01)00095-0

35- Navab M, Reddy ST, Van Lenten BJ, Fogelman AM. HDL and cardiovascular disease: atherogenic and atheroprotective mechanisms. Nat Rev Cardiol. 2011; 8(4): 222-32. doi: 10.1038/nrcardio.2010.222.

36- Nicholls SJ, Lundman P, Harmer JA, Cutri B, Griffiths KA, Rye KA, et al. Consumption of saturated fat impairs the anti-inflammatory properties of high-density lipoproteins and endothelial function. J Am Coll Cardiol. 2006; 48(4):

715-20. doi: 10.1016/j.jacc.2006.04.080

37- Chapman MJ, Goldstein S, Lagrange D, Laplaud PM. A density gradient ultracentrifugal procedure for the isolation of the major lipoprotein classes from human serum.J Lipid Res. 1981; 22(2): 339-58.

38- Johansson J, Carlson LA, Landou C, Hamsten A. High density lipoproteins and coronary atherosclerosis. A strong inverse relation with the largest particles is confined to normotriglyceridemic patients. Arterioscler Thromb. 1991;

11(1): 174-82. doi: 10.1161/01.atv.11.1.174.

39- Asztalos BF, Collins D, Horvath KV, Bloomfield HE, Robins SJ, Schaefer EJ. Relation of gemfibrozil treatment and high-density lipoprotein subpopulation profile with cardiovascular events in the Veterans Affairs High-Density Lipoprotein Intervention Trial. Metabolism. 2008; 57(1): 77-83.doi: 10.1161/01.atv.11.1.174.

40- Warnick GR, Albers J. A comprehensive evaluation of the heparin-manganese precipitation procedure for estimating high density lipoprotein cholesterol. J Lipid Res. 1978; 19(1): 65-76.

41- Warnick GR, Nauck M, Rifai N. Evolution of methods for measurement of HDL-cholesterol: from ultracentrifugation to homogeneous assays. Clin Chem. 2001;47(9):1579-96.

42- AACC Lipoproteins and Vascular Diseases Division Working Group on Best Practices; Cole TG, Contois JH, Csako G, McConnell JP, Remaley AT, Devaraj S, et al. Association of apolipoprotein B and nuclear magnetic resonance spectroscopy–derived LDL particle number with outcomes in 25 clinical studies: assessment by the AACC lipoprotein and vascular diseases division working group on best practices. Clin Chem. 2013; 59(5): 752-70. doi:

10.1373/clinchem.2012.196733.

43- de la Llera-Moya M, Drazul-Schrader D, Asztalos BF, Cuchel M, Rader DJ, Rothblat GH. The ability to promote efflux via ABCA1 determines the capacity of serum specimens with similar high-density lipoprotein cholesterol to remove cholesterol from macrophages. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2010; 30(4): 796-801. doi:

10.1161/ATVBAHA.109.199158.

44- Alrasadi K, Awan Z, Alwaili K, Ruel I, Hafiane A, Krimbou L, et al. Comparison of treatment of severe high- density lipoprotein cholesterol deficiency in men with daily atorvastatin (20 mg) versus fenofibrate (200 mg) versus extended-release niacin (2 g). Am J Cardiol. 2008; 102(10): 1341-7. DOI: 10.1016/j.amjcard.2008.07.010

45- Rothblat G, De La Llera-Moya M, Favari E, Yancey P, Kellner-Weibel G. Cellular cholesterol flux studies:

methodological considerations. Atherosclerosis. 2002; 163(1): 1-8. doi: 10.1016/s0021-9150(01)00713-4.

46- de la Llera Moya M, McGillicuddy FC, Hinkle CC, Byrne M, Joshi MR, Nguyen V, et al. Inflammation modulates human HDL composition and function in vivo. Atherosclerosis. 2012; 222(2): 390-4. doi:

10.1016/j.atherosclerosis.2012.02.032.

47- Li XM, Wilson Tang WH, Mosior MK, Huang Y, Wu Y, Matter W, et al. Paradoxical association of enhanced cholesterol efflux with increased incident cardiovascular risks. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2013; 33(7):1696-705.

doi: 10.1161/ATVBAHA.113.301373.

48- Rohatgi A, Khera A, Berry JD, Givens EG, Ayers CR, Wedin KE, et al. HDL cholesterol efflux capacity and incident cardiovascular events. N Engl J Med. 2014; 371(25): 2383-93. doi: 10.1056/NEJMoa1409065.