برض میهافم یقیبطت یواکاو لثملا
هیف ام هیف و ةلیلو ةلیل فلا یاه
یبرع تایبدا و نابز هتشر یرتکد یوجشناد ،شیبغوبلا قداص رهشوب سراف جیلخ هاگشناد یملع تئیه ،یولاب لوسر
هدیكچ
« لَثَم » هلوقم ینابز یا - تایبدا و گنهرف رد ییلااو یهاگیاج زا هک تسا یبدا بز ود
یبرع نا
و لثم .تسا رادروخرب یسراف دنتسه نآرب یسراف و یبرع تایبدا و نابز ناراگن
ما هک ار لاث
لثم ةویش .دننک طبض و تبث برض نیودت و یهوژپ
لثملا هویش رب اه و یعوضوم یاه
هتسد یدنب هطبار هک دنرواب نیا رب ناگدنراگن .تسا هدوب ییابفلا برض نایم یا
لثملا یاه
لا ناتساد رد دوجوم ف
هلیل هیف و هلیلو هطبار نیا هک تسا هیفام
یم لثم دناوت رد ار ناهوژپ
مدرم تاعلاطم تّلم یندمت و یگنهرف کرتشم رصانع فشک و هناسانش
زا و دنک کمک اه
برض هب یبایتسد ،رگید یوس لثملا
هزوح هب طوبرم یاه ناکما ار فلتخم یاه
ریذپ م ی دنک .
رع و یسراف نابز هب ملع اب انلاوم تسناوت یغلاب مولع رد هدرتسگ شناد و یب
تسا ه رثا ات ی
ناتساد ةزوح رد لااو لا دننامه میدق تایبدا زا ییاپ ّدر هک دنک قلخ یسیون
لیل ف ةلیلو ة رد
یم هدهاشم نآ برض تسا هدش شلات ،شهوژپ نیا رد .دوش
لثملا ناتساد ود نیا یاه رد
دتبا ،دوش یسررب ار یسراف و یبرع تایبدا ةزوح زا فیراعت ا
« لثم » رظنم زا م
لث ناهوژپ
نآ ؛هدش هئارا برع و یناریا یسررب یقیبطت لکش هب روکذم ةزوح هعومجم هاگ
ش تسا هد .
فلا ،هیفام هیف ،ناتساد :یدیلک ناگژاو هلیل
.انلاوم ،یقیبطت لاثما ،هلیلو
همدقم هصرع زا یهاگآ و هعماج کی تخانش یارب یعامتجا نانوگ یاه
ناور و ، لا یتخانش ب مرج
دیا
برض نیب نیا رد هک ،دوش هتخادرپ تّلم نآ گنهرف ةلأسم هب لثملا
ب نآ ریثأت و اه هعماج ر
مهم زا هزوح نیرت یم رامش هب یناسنا مولع یاه
یم هک دنیآ یا هب دورو اب ناوت
زوح ن ه
تّلم ض .تخانش یعامتجا و ،یگنهرف ،یداصتقا رظن زا ار نوگانانوگ یاه بر
لثملا یاه
ساد و لاثما زا ار دوخ میهافم زا یرایسب انلاوم هیفام هیف باتک رد دوجوم نات
نهُک یاه
برض ِتّیمها رد ونروم .تسا هتفرگ یسراف و یبرع لثملا
یم اه :دسیون
« برض لثملا اه
هدیدپ یناهج و یموهفم ییاه تّلم ِتخانش یارب هک دنا
نم اهنآ یرکف لوحت و اه م یعب
بسان
و یم رامش هب مهم یم و دنور
علاطا یارب ار اهنآ ناوت درم شناد ةرابرد یناسر
م ،یم نغ یعبن ی
شناد هک تسناد بلاج و هنیمز
هعماج ره رد ار یگنهرف یاهرواب و یا یم حرش یا
دنهد »
،نارگید و ینامیا(
:1394 برض ِدرکراک .)26
و یناریا گنهرف رد اصوصخ لثملا یبرع
گ رگید زا توافتم نامتف
برض اریز تساه لثملا
فافش یارب دوخ هاگیاج رد اه یزاس
ییابیز زین و تاعوضوم یم ثیداحا و راعشا ،تایآ رانک رد ملاک هب یشخب
ب و دننیشن ناونع ه
یم دای اهنآ زا راتفگ ییایوپ و نخس دهاوش زاب و لیلحت شهوژپ نیا فده .دوش
ییامن
برض لثملا و ةلیل و ةلیل فلا باتک رد اه یا مهم ةتکن .تسانلاوم هیف ام هیف
وژپ ن نآ شه
یم رگید نارگشهوژپ هک تسا برض مجح نیا دنناوت
لثملا هوژپ نیا رد اجکی ار اه ایب ش
دنب
.دنسیونب نآ تازاوم رد ار دوخ یاهراک و هلئسم نایب
« فلا هلیل هلیلو » و
« ام هیف هیف » تسه یسراف تایبدا و برع تایبدا کیسلاک مهم عبانم زا ،دن
هدرک لوغشم دوخ هب ار یدایز نادنمشیدنا و نادقتنم هک ؛دنا
« هیفام هیف »
یراثآ هلمج زا
هک تسا
« انلاوم » تابسانم و نوماریپ ناهج و یتسه هب هنایفوص یهاگن اب نآ للاخ زا
ناسنا ناتساد هعومجم زا هک باتک نیا رد .تسا هتسیرگن اه تسا هدش لیکشت اه
نامرهق دهاش یددعتم یاه شیوخ یلاعت ریسم ندوشگ و تیدرف بسک یارب هک میتسه
یم راچان نامرهق نیا .دوش هجاوم دوخ یامینآ اب هک دوش
ینکفارف عقاو رد اه تیصخش زا یا
ار اهنآ ،ناتساد ود نیا نایوار ییابیز نایب و نومضم یانغ .تسا هدنسیون دوخ ةتسیاش
سا هدش نآ رب یعس شهوژپ نیا رد .تسا هدرک لیلحت ادتبا ات ت
« برض لثملا » ود ره
و مینک لیلحت ،یقیبطت تایبدا هاگدید زا ار اهنآ سپس و هدرک وجتسج ار ناتساد .میهد حرش ار اهنآ یغلاب زراب تایصوصخ لاؤس شهوژپ ژپ دروم رثا ود رد :تسا هدش هتشون خساپ ود نیا هب شسرپ فده اب شهوژپ نیا ،شهو
برض دربراک مهف هب یکمک هچ لثملا
برض ؟تسا هدرک عوضوم لثملا
باتک رد اه
« یف ه
هیفام » و
« فلا هلیل هلیلو »»
؟دنراد یهاگیاج هچ
باتک ود فیرعت یم شلات شهوژپ نیا رد برض ات دوش
لثملا باتک ود یاه
« ةلیل و ةلیل فلا »
و
« هیف ام هیف »
رد ادتبا ات تسا مزلا روظنم نیا یارب ،دنوش هداد قیبطت یمیهافم رظن زا ار ود نیا رب یدمآ
.میشاب هتشاد رثا فلا هلیل هلیلو
« بش کیورازه
» ناتساد زا یکی ، برغم بدا هب هک تسا یقرش یاه
هتفای هار نیمز ا
.تس
مان اب یسراف یرثا ،باتک نیا لصا
« ناسفا رازه »
وبزم باتک ،ناناملسم .تسا نش ار ر
و دنتخا
روبزم رثا .دندرک همجرت یبرع هب یرجه موس ةدس رد ساد زا ار دوخ تاعوضوم ،
نات یاه
نیمزرس هب باتک نیا .تسا هتفرگ اهنآ تافارخ و نایدنه تفای هار یرایسب یاه
تسا ه و
تیاکح و هدیشخب روبزم رثا هب ار دوخ صاخ ةغبص فلتخم یاهروشک بناج زا ییاه
دوخ ب ر
هدوزفا نآ س رد هک یبرع ،یسراف ،یدنه بدا و گنهرف یوب و گنر ،نآ رد .دنا
زر نیم یاه
یم مشچ هب زین هدش هفاضا نادب یبرع هصق :دننام ،دروخ
نوراه یاه وبا ،دیشرلا
،ساون و
مان برع یاهرهش یاه ،مظتنم (. ...و هرصب ،دادغب نوچ نابز
:1383 باتک .)168
،روبزم
یگژیو نینچ و هتفرگ دوخ هب زین یرصم یوب و گنر رصم هب نتفای هار زا ار یا
بسک ن ،هدوم
دننام مسا ناکم یاه هجهل .هرهاق رد فورعم یاه
هصق یخرب رد مه رصم یلحم ی کش هب اه
ل
بسک ناکولمم ةرود زا ار دوخ یرصم ةغبص ،باتک نیا ًلاامتحا .تسادیپ یحضاو هدرک
هدرک روکذم رثا هب یناوارف هجوت مه ناییاپورا .دشاب :نامه(.دنا
.)169
هیفام هیف
« یقاب رثن هب یراثآ یولوم زا ینعی ،تسا رایسب تیمها روخ رد دوخ یاج هب هک هدنام
نیعم اب هک یو سلجم دنچ زا هک هیفام هیف باتک و ،وا سلاجم و بیتاکم ةعومجم نیدلا
دمآ مهارف ،تسا هدروآ درگ ار اهنآ دلو ناطلس شدنزرف و تشاد هناورپ »
،افص(
:1368
3ج 1/ 470 : .)
هیف .تسا یولوم یاهراکهاش زا یکی هیفام هشیدنا لوصحم ،هیفام هیف
زا لبق یولوم یاه
یددعتم لوصف رب لمتشم ،باتک نیا .درک زاغآ ریگیپ روط هب ار رعش ندورس هک تسا ینامز تاسلج زا یکی هب طوبرم ،عقاو رد لوصف نآ زا کی ره .تسا فلتخم تاعوضوم باب رد یم شنارای و نادرگاش اب یولوم ةرظانم و ثحب هب ،ور نیا زا .دوش
یبرع ًاضعب و یسراف رثن
رعش هب یونثم رد هچنآ هب یناوارف تهابش هحورطم بلاطم ،باتک نتم زا یرایسب رد .تسا ،یدابآرهم( دراد ،هدروآ :1386
هدمآ لمع هب هیفام هیف باتک زا هک یحیحصت نیتسخن .)1
عیدب حیحصت ،تسا رفنازورف نامزلا
« دیقف سانش یولوم »
وب شیپ نرق مین زا شیب رد .د
فلا لاثما قیبطت رب یدمآرد هیفام هیفو هلیلو هیل
ناونع هب یسراف نابز رد هک هلیل و هلیل فلا
« کی و رازه بش
» ،هتفای ترهش ا
ک نوتم ز نه
رهش ناتساد باتک نیا رد .دراد یاج هنایماع تایبدا تسرهف رد هک تسا یسراف ر داز
ا
یم یب رتخد اهدص لتق زا تسناوت هک میناوخ و عافد
یب نفرت ؛دنک یریگولج هانگ نیا د
رتخد
ناتساد هک تسا ناتساد داپ ،وا مامتان و ،دنلب و باّذج ییاه
ار زیرنوخ هاش اتشم
رخآ ق
یم ناتساد یمرب تسد نآ لتق زا بش کی ناتساد ةیقب ندینش عمط هب ات دراذگ
و ،دراد نیا
یم ناشن هلأسم نیا ،تسا هتفای دادتما بش کی و رازه هب بش کی اتساد هک دهد
ن یسیون
ناتساد نیا للاخ رد اریز ،دراد ار دوخ هاگیاج ماوقا مامت نیب رد اش یسیون
رض ده ب لثملا ،اه
یم دوخ ةتفیش ار هدنونش و هدنناوخ هک میتسه یدایز راعشا و ،تایآ طللادبع .دنک
فی
درک همجرت یسراف هب ار بش کی و رازه راجاق نارود رد یجوسط یا هب هجوت اب .
ن ره رد هک
مهم زا تیصخش ،ییاور بلاق هزادنا ات تیمها نیا و تسا تیاور رصانع نیرت
ک تسا یا ه
یم تیصخش شیامن ار ناتساد یاهدادخر و ،ناتساد یاهدادخر حرش ار تیصخش رد .دنناد
هدیشوک شهوژپ نیا برض میا
لثملا ناتساد یاه هقبط ار بش کی و رازه یاه
یسررب و یدنب
ب سپس و مینک برض ا
لثملا یاه
« هیفام هیف »
م ات .میهد قیبطت یمیهافم رظن زا فن نازی
و ذو
برض زا کی ره ریثأت لثملا
تخانش هب ناوتب و دوش نییعت برع تایبدا رد ار اه هزات
زا یا
برض لثملا تفای تسد رثا نیا یاه تیاکح رایسب رامش .
بطاخم ،هعومجم نیا رد اه ر
اب ا
برض زا یهوبنا لثملا
اه یم وربور ،دنتسه لاح و لبق نامز هباشم ًلاومعم هک .دنک
هدوهیب زیچ بلط .دوش یدوبان و گرم هب رجنم هک یا
برض ییانعم ةزوح نیا رد لثملا
دنراد تقباطم مه اب ًلاماک یسراف و یبرع یاه و
« ب یزا
هدنرد ریش مد اب ندرک »
و نایناریا ریبعت هب
« ریش ةنلا رد دیص یوجتسج »
هب یبعت ع ر بر
.تسا هدمآ رامش هب کانرطخ و یقطنمریغ ،هدوهیب یلمع
«
ّرع یف دیصلا یغتبمک هسی
دسلأا :»
یم دیص یپ رد ریش ةنلا رد هک یسک نوچ ،یرکسعلا( .ددرگ
ج ،1988 :2 و ؛150
ینادیملا ج ،1987
:2 ،یرشخمزلا ؛157 ج ،1987
:2 ناتساد رد .)232
« فلا هلیل هلیلو »
رگید یلکش هب نومضم نیا یم تیاور
نیا ار هدیقع نیا هدنسیون ؛دوش نایب هنوگ
یم :دنک
« ناسنا هک یم شلات هدش ماجنا هک یعوضوم رییغت یارب اه
هک یسک دننامه دننک ب
نهآ ه
یم درس دبوک
» یمن تلاح درس نهآ ًاتعیبط هک ؛ .تسا هدوهیب رما نیا و دریگ
یوهلا یلع بولقلا تفلأت اذإ دح یف برضت سانلاف
دراب دی
فلا(
هلیل ج، هلیلو :1
.)97
نیا هک یم نایب هنوگ :دوش
« ،دنشاب هتشاد قافتا قشع رما رب ،قوشعم ود رگا ک
مدرم را ماّمَن
،
یم درس نهآ رب هک تسا یسک راک دننامه دوسحو ا لفاغ دهد تلاح نآ هب ات دنز
نیا ز هک
هدوهیب و تسا لاحم رما نیا
» راک نداد ماجنا زا هیانک نتفوک درس نهآ رب ، ب
هدوهی هک تسا
اب درس ینهآ رگا یمن لکش رییغت و درادن رثا نآ رب شکچ دش
.دهد
برض هیفام هیف رد انلاوم لثملا
« تسا هتسب ار شوگ ود ره هار »
،انلاوم(
:1386 رکذ )111
یم یم یصخش یارب ار لثم نیا زا هدافتسا ناشیا ،دنک سراک نآ رد فرح هک دناد
ین زا و تس
ک رایتخا هک یرما یارب و تسا هدوهیب وا ندرک تحیصن یم یراشفاپ تسا هدر
حص و دنک تب
باتک رد .هدوهیب و ثبع تسا یرما یو یارب نارگید
« هیفام هیف »
نیا ،انلاوم ار لثم
-نیا
یم رکذ هنوگ :دنک
« یم هار یدرم ءایمعلا یلع دور
» ،انلاوم(
:1386 لاوم .)108
هک یسک ان
هدوهیب هار هب وا دشاب هتشادن یهاگآ نآ جیاتن زا و ،دراذگ مدق یا
ناسمه ار اروک
یم ن و ،دنیب
یم ههاریب هب ار وا هار ن ار هار هک یروک ریسم رب ینعی ءایمعلا یلع ،دناد
،دناد صخش ریسم و
یم ار وا ههاریب هب ًاعطق دسانشن هک یهار رد روک رگید ییاج رد ناشیا .درب
یم :دنیامرف
« رس
درک مگ ار هتشر »
،انلاوم(
:1386 یا زا انلاوم دوصقم ؛)122
برض ن هک تسا نیا لثملا
گید حیاصن زا و دشاب تسکش نآ لصاح و دورب ماجرفان یرما لابند هب هک یصخش نار
هدوهیب ار وا ماجرف دنکن هدافتسا یم انف و یگ
.دناد
راک نداد ماجنا رد یگدوهیب
لثم دادعت هزوح نیا رد لثم اب هسیاقم رد یسراف یاه
شرازگ ناوارف یبرع یاه ش
سا هد .ت
ریم(
،ییاز :1391 یبرع نابز رد .)7
« ندز بآ رب شقن »
و )ءاملا یلع مقارلا(
« تفس بآ
ور رب :ءاملا یلع مقری :نوچ یریباعت اب تسا هدمآ )ءاملا یلع ضبقلا( ندرک بآ ی
م ی .دسیون
،یرکسعلا(
ج ،1988 :2 ،یرشخمزلا و ؛424 ج ،1987
:2 ،نورخآو رمع ؛42 ،1988
؛543
،سینأ ،1416 .)366
باقلاک یم تفس ار بآ هک یسک نوچ :ءاملا یلع ض یم تشم رد ار بآ ای دنک
خلا( .دریگ ،یئو
،2000 یم ،تسخن ریبعت هک تسا ینتفگ .)427
یانعم ود رب دناوت
« هدوهیب راک ا
ماجن
نداد » و
« هریچ و تراهم یتسد
» ح طیارش و یتیعقوم تفاب هب هجوت .ددرگ قلاطا رب مکا
تفگ یاضف عم فشک رد ار ام وگو
یم کمک ان برض یسراف نابز رد .دنک
لثملا هب طوبرم یاه
میظع( نتفوک نواه هب بآ :دننام .تسا ییلااب دماسب یاراد ییانعم ةزوح نیا 1382،2 ،ی
؛)
:نامه( ندومیپ لابرغ هب بآ :نامه( ندییاس نواه رد بآ ؛)2
ندرک تفس بآ ؛)3
:نامه(
:نامه( نتفوک درس نهآ ؛)4 ضوح زا بآ لابرغ اب ؛)18
:نامه( ندیشک )65
هیخب ؛
بآ هب :نامه( ندز غود یم تشم لیک هب ایرد بآ ؛)69
،یرونا( دیامیپ ج ،1384
:1 ؛)2
یب ندز ایرد رب تشخ ج ،نامه( تسا یلصاح
:1 تن ندومیپ لیک هب ار ایرد ؛)410 ناو
ج ،نامه(
:1 یم هراتس نشور زور ؛)493 ج ،نامه( درامش
:1 ک سفق رد داب ؛)579 ندر
،یمیظع(
یم نامسیر هب بآ ؛)62 ج ،یرونا( ددنب
:1 یم زگ باتفآ ؛)2 ،یرشم( دنک
:1371
یم تشم اب ار ایرد ؛)885 ج ،یرونا( دیامیپ
:1 یلاخ قشاق اب ار ایرد ؛)493 ن
ایرد .درک ناوت
.درک ناوتن یهت رغاس هب ار یم لاثما نیا رد لمأت اب لثم هک تفگ ناوت
« ندرک تفس بآ »
راف نابز ود نایم یس
رع و یب
ةژاو اهنت یبرع لاثما رد .تسا کرتشم
« بآ » مایپ رازبا )ءاملا(
وم نیا .تسا یناسر عوض
هک تسا نیا رگنایب
« بآ » رادروخرب یروحم و یساسا هاگیاج زا یبرع گنهرف رد و هدوب
هماکچ هژیو هب یلهاج رعش رگا .تسه تفه یاه
یمرد مینک هعلاطم ار یبرع هناگ میبای
ک ه
ناونع هب بآ .تسا هدش دادملق تایح أشنم
« هماکچ چیه لماعت و بآ رکذ زا یا
ب ناراب ا و
یتخس مامت اب یودب یگدنز اب نآ ةطبار یراوشد و اه
یب و لخب و یگدنز یاه یبط یمحر
تع
تسین یلاخ »
،ضاترم(
:1386 د رعاش موثلک نب ورمع لاثم ناونع هب ای و )144
یلهاج ةرو
و تزع زار و دوجو ساسا ار بآ یم تردق ساسا و یگرزب
با چیه شموق و وا .دناد ن ییا
دنراد
لصاح و بآ نتفای ماگنه هک :نامه( دنشکب ناشهار ریسم رد ار یناسک یزیخ
.)146
یب و یتایح ،یساسا تیمها ةدنهد ناشن بآ ةژاو زا هدافتسا دیاش گدنز رد نآ لیدب
موق ی
اق هاگیاج زا بآ ،یبرع نشخ تعیبط رطاخ هب و تسا برع سا رادروخرب یهجوت لب
ما ؛ت رد ا
یم اهنآ رد لمأت اب و دراد دوجو یناگژاو عونت یسراف لاثما رد هک تفگ ناوت
اثما یسراف ل
نوچ یلامعا
« نتفوک نواه
» ، « ندرک لابرغ
» ،
« نتفوک نهآ
» ،
« ندیشک ضوح زا بآ
» ،
« ندز تشخ
» ،
« ندرک لیک »
نوچ ماعط عون و
« بآ غود » نوچ یلیاسو و
« غاس ،قشاق
،ر
لیک ،لابرغ ،نواه »
نوچ یعیبط رصانع و
« هراتس و باتفآ و ایرد و بآ »
یلجت ی تسا هتفا .
هتفر راک هب تارک هب ناراب و بآ ناگژاو زین یسراف لاثما رد ًادودح و دنا
رارکت دروم 13
هدش د هجوت لباق ةتکن اما ؛تسا یناریا گنهرف رد بآ تیمها رگنایب نیاو دنا ا رگی
تسا نی
م رگید هک برض نیا رد زین یتشیعم روما و یعیبط رهاظ
لثملا راد ینیع دومن اه م( دن
ییازری
،ینیسحلا :1391
ناتساد رد .)9
« فلا هلیل هلیلو »»
نیا رد یم هراب :میناوخ
هدسفی ءاملا فوقو تیأر ینإ نإف
بطی ملرجی مل وأ باط یرج
فلا(
هلیل ج ،هلیلو :1
)86
بآ نداتسیا یم بآ داسف ثعاب تکرح زا
یم اراوگ ؛تشگ یراج رگا هک ،دوش رگا و ،دوش
ا ز
یب و دساف دنامزاب تکرح برض هک تیب نیا .دش دهاوخ هدافتسا
یارب هتشگ لثملا ناسک
هک ی
یم هتفگ دنتسه هافر لابند هب شلاتو تمحز نودب ت دارفا یارب یناث رد و دوش
ن لبنتو رورپ
تفرگ راک هب لثم نیا زین یم ه
هدنونش هب ار ینعم نیا تیب نیا ةدنیوگ .دوش م
ی هک دهد
یم یزوریپ ثعاب یرما هب ندیسر یارب تکرح و شلات ط ؛تکرح و شلات مدع و دوش
ار بل
یم ماجرفان و هدوهیب ناتساد زا رگید ییاج رد .دنک
« فلا هلیل هلیلو » یم :میناوخ
ةایحلا ءامل ًابراش نکی نإ رضخ
یبرش عمادملاف درولا
:نامه(
)338
رب یعس هدنسیون ،تسا هدوهیب رما زا شیوخ یّلست یارب تیب نیا رد بآ دوجو ت
هیجو ا رم
یم شیوخ ظفل دروم رد اما ،دنک
« بآ » یم هیفام هیف رد
،یهام هک نانچ :میناوخ ،بآ رد زج
،انلاوم( .شاب و یناگدنز 1386:20
تماقا و ینکس ینعم هب شابو .) رد نکسم و
م و یونث
هیف یم لامعتسا رّرکم هیفام .دوش
شاب رهب دنکن راوــــــــمه ار یاج
شاعم یاج نآ تسین هک وا دناد
رارق و شاب شدــــشاب رد نآ رب مه رایتخا یریغ درک دراد رـــــفک
تسلماــــع شاب یاج نوچ هگراک تسلفاغ یو زا تسا نوریب هکنآ
:نامه(
.)20
برض نیا رد انلاوم یم یهام تروص هب ار ناسنا لثملا
ایند یایرد رد هک دناد غ
هطو تسا رو
ظفل انلاوم لیثمت نیا رد
« بآ » یم ایند یارب ار یهام تایح نآ ندوب ات دروآ
د دشاب یلاح ر
یم یتایح شیوخ یارب ار ترخآ ناسنا هک تسا یرما ینادواج یارب شلات و دناد
ب دوهی ه و
ناتساد رد اما .تسا ثبع ناسنا یارب ینادواج تایح بلط «
هلیل فلا هلیلو » رما بلط
نیا ار هدوهیب .میتفای هنوگ
« هرجنم هبشخ لاإ هیف نکی مل ربقلا اذه »
فلا(
هلیل و :هلیل هراپ زج ربق نورد ؛)202
بوچ یا
یمن تفای سردنُم برض نیا ،دوش
یم قلاطا یناسک یارب لثملا خ هک دوش
لاحم یرما ناهاو
برض نومضم نیمه رد ؛دنزرو رارصا شیوخ شهاوخ رب و ،دنشاب یم تفای رگید یلثملا
دوش
یم هک :دیوگ
« تّیم هیف نکی مل ٌربق .»
برض یم هدینش تاّرک هب ماوع و صاوخ نابز زا هک روهشم یلثملا ههجو ؛دوش
نآ یناتساد ی
هقوشعم یهاشداپ هک تسا رارق نیا زا رانک رد یا
ترفاسم زا یکی رد ،تشاد شنز یاه
یم نوریب رصق زا ار هاش ةقوشعم و هبوبحم وا نز ،هاشداپ بضغ دروم هکنیا یارب و دنک
یم تسرد هقوشعم یارب نیغورد یربق دوشن عقاو هاشداپ اب و هاشداپ تشگزاب زا دعب و دنک
یم هیرگ ربق نآ رب لاس نایلاس عوضوم زا ندش ربخ دن ار نآ زار ات دنک
شاف هاشداپ می
یم برض نیا .دنک یم هتفگ یسک هب لثملا
فورعم لوق هب ،دشاب هدوهیب راک لابند هب هک دوش
« ندیبوک نواه رد بآ »
هدوهیب لاثما شهوژپ ةمادا رد .دشاب برض هب یگ
لثملا
« هعمط
هلتق » :نامه(
یم )265 یم عمط رد ار لتق ببس هک ،میروخ نیا هک یلاح رد ،دننیب
برض لثملا یم هتفگ دشاب هتشاد رارصا ثبع و هدوهیب یرما ماجنا یارب هک یسک یارب ،دوش
برض نیا ناتساد هلابز رد یریقف صخش هک تسا رارق نیا زا لثملا
.تفای یزبس یلاقاب یا
.ندرک هیرگ هب درک عورش و داتفا شتسد زا سپ ،دیوشب ار نآ ات تفر هناخدور کیدزن سپ نآ رتسب یلاوح رد یدنمتورث زا ار ببس و دید ار ریقف نآ ةیرگ سپ .تشاد لزنم هناخدور
و دمآ مه زاب زور نآ یادرف .داد وا هب ذیذل یاهاذغ زا رپ ینیس کی مه دنمتورث ،دیسرپ وا هتفه هب عضو نیاو دنداد وا هب اذغ هرابود ،درک ندرک هیرگ هب عورش زور نآ ات دیشک لوط اه
قف ات داتسرف ار شنادنزرف دنمتورث دنمتورث درم نز ،ندز نیح رد .دننزب یباسح کتک ار ری
.داد نتشک هب ار وا شعمط :داد باوج دنمتورث سپ دیسرپ ار ببس و دمآ نتشیوخ سفن و نایانشآ و ناتسود ،ناكیدزن حدم و مذ رد رادروخرب ییلااو هاگیاج زا شیوخ سفن و ،ناکیدزن ،نانمشد مذ ،نتشیوخ زا عافد رد لثم رد ،تسا اهنآ هب دانتسا اب و دنتشاد تایوجه هک ینارعاش رعش زا نتفرگ ماهلا اب عقاو
برض لثملا هژیو تیمها زا رصاعم تایبدا رد هک دش قلخ ییاه ةدنسیون .دنتسه رادروخرب یا
باتک
« هیلو هلیل فلا »
یم هراب نیا رد :دسیون
« براقعلاک براقلأا »
،نامه(
و ناکیدزن .)343
طباور رد نایانشآ یم بیسآ هک دنتسه رام نوچمه یگداوناخ
نابز زا عقاو رد ،دنناسر
یم هتفگ یصخش نیا زا نارگید تملام و باوج رد و هتشگ رود شیوخ لها زا هک دوش
برض یم هدافتسا لثملا نیا نآ لباقم رد و دندیدنسپن ار نآ برع زا یضعب هک .دنک
برض لثملا :دنتفگ ار اه
« مظعلا نم اّربتی ام محللا »
،ینادیم(
:2002 زا تشوگ )428
یمن ادج ناوختسا یم ناتساد نیمه رد و .دوش
رتهب شیوخ نیمزرس رد ناسنا هک میناوخ
یم :دریگ رارق هدافتسا دروم ناوت
« بطحلا نم عون هضرأ یف دوعلا »
فلا(
هلیل ،هلیلو .)86
یب و کچوک بوچ برض نیا .تسا مزیه یعون )دوخ نیمزرس( دوخ یاج رد شزرا
لثملا
یم هتفگ هبیرغ دارفا یارب رد هک .تسا یماقم لااو شیوخ نیمزرس رد سک ره هک دوش
یم هتفگ یسک باوج یم مذ ار ناکیدزن هک دوش
یم هتفگ یسک باوج رد نینچمه .دنک دوش
.دریگب رارق یرهم یب دروم شیوخ نیمزرس رد هک یمرتحم و ماقم لااو صخش هک
« بیذ بیرغلا »
.تسا گرگ هبیرغ زا یسک ندرک رذحرب یارب لثم نیا عومجم رد
.شناشیوخ 1
نیا تعامج و ناشیوخ حدم رد انلاوم اما یم نایب هنوگ
:دنک
« همحر هعامجلا »
،انلاوم(
:1386 یم شیوخ یونثم رد انلاوم ،)115
.دنیامرف
تستمحز رکشلز ار هش نینچ نیا
تستمحر تعامج دش هرمه کیل
،انلاوم(
:1386 )115
یم رگید یتیب رد و .دیوگ
تستمحر تعامج ار دوخ نک عمج
تسه هچنآ نتفگ وت اب مناوت ات
یم .3 عمجم باتک هب دینک عوجر دیناوت صصق و هیدادغبلا هیماعلا لاثملاا
محم فیلأت اه ز قداص د
کد .هلزل رت
حم برض دصراهچ زا شیب هلزلز قداص دم ناتساد اب لثملا
یاه عمج باتک کی رد اهنآ رک یروآ
هک هد ا راثآ ز
رود شزرا اب ة
.تسا رصاعم
:نامه(
)115
یمن مذ ار ناشیوخ و عمج ناشیا یم دای ار محر ةلص هکلب ،دیوگ
شیوخ نادیرُم زا و دنک
یم اب تایبا نیا رد انلاوم .دننکن یرود عمج زا و دنشاب هداوناخ رانک رد هشیمه هک دهاوخ
ةیآ هب داهشتسا
« اوقّرفتلاو ًاعیمج للها لبحب اومصتعاو »
یم شیوخ نادیرُم زا هک دهاوخ
رد هراومه یم نتشیوخ سفن مذ باب رد انلاوم ؛دنشاب عمج
:دیامرف
« ،سفنلا عواطتلا
کلاهملا یف کیمرتف »
،انلاوم(
:1386 برض نیا .)88
یم هتفگ یناسک هب لثملا هک دوش
یوه اب ییاهراک سفن زا لوق بحاص و دننادب تروشم زا زاین یب ار دوخ و دنهد ماجنا سوهو
یم دای یدب هب برض نیا رد ،دنک
لثملا
« سفن مذ » هلیل فلا ناتساد رد .تسا هدش رد هلیلو
یم نتشیوخ ِّمذ باب فلا( :کدنع یردق سخ :میناوخ
هلیل هلیلو
» 14 ، شزرا یب وت دزن .)
برض نیا .مدش دزن یرگراک ای ،ردپ دزن یدنزرف ای ،داتسا دزن یدرگاش هک یماگنه لثملا
دوخ تلزنم و نأش شبابرا دزن یراکتمدخ ای ،بابرا یب ار
یم راک هب دهدب تسد زا لیلد .دور
برض نیا رد عقاو رد یم دای یدب هب شیوخ سفن زا نآ ةدنیوگ لثملا
ّمذ ةمادا رد و .دنک
ناتساد رد ناردارب «
فلا هلیل هلیلو » یم :میناوخ
« یلجر رسک و یجرع ببس یخأ »
فلا(
هلیل :هلیلو )135
مور هار ناگنل گنل نم هک دش ثعاب نم ردارب صخش هب یصخش رگا ،دوش هتسکش میاپ و
همطل رگید یم ار لثم نیا رادید ماگنه رد ،یمسج هچ و یدام هچ دنک دراو یا
رد و دیوگ
یم نومضم نیمه :میناوخ
« لاقلاو لیقلا یلهأ نیب رثک »
فلا(
هلیل هلیلو 188 :»
نیا )
برض ا نآ زا شیوخ ةئربت یارب ،ناشیوخ زا شیوخ تلزع دییأت یارب لثملا یم هدافتس
.دنک
رد دوجوم ةنتف هداوناخ زا شیوخ ییادج ببس نداد ناشن یارب لثم نیا ةدنیوگ عقاو رد یم دای نانآ نیب یم ناتساد نیا رد یگداوناخ لاجنج ةمادا رد و دنک
:میناوخ
« یف اوعقی
ضعبلا مهضعب »
:نامه(
نیا رد هداوناخ رد دوجوم راکیپ ببس هب شیوخ ةداوناخ ّمذ ،)192
ثم ناتساد رد هک .تسا نایامن ل
« هیفام هیف »
یم انلاوم نابز زا :میناوخ
« مکریخ مکرایخ
هلهلأ » ،انلاوم(
:1386 لکش هب اهنآ ّلح و هداوناخ تلاکشم رد صخش دوجو هک ،)44
یم دای شیوخ نادیرُم هب ار بولطم ار لثم نیا ربمایپ ثیدح زا هدافتسا اب انلاوم ،دهد
.تسا هدرک هدافتسا رد هوركم رما لصاح بارطضا و سرت ندنایامن
خرُس تلاجخ ماگنه ناسنا ،تسا دارفا تلااح ةدنهد ناشن ،تایبدا رد هرهچ گنر یور
یم یم هریت تینابصع ماگنه رد و ،ددرگ نومضم نیمه هب ؛یور درز سرت ماگنه رد و ،دوش
ص گنر اب ار ناسنا تلااح هیف ام هیف و هلیلو هلیل فلا ناتساد ود رد یم حرش ترو
رد ،دنهد
نیا ار وا هدنسیون ،تروص یدرز و صخش سرت زا دعب هلیلو هلیل فلا ناتساد فیصوت هنوگ
یم :دنک
« ههجو رمحأو هنول در »
فلا(
هلیل ،هلیلو برض نیا .)6 و یبرع نابز ود رد لثملا
یعیبط تلاح هب و دنک ضوع گنر مرش ای سرت زا یصخش هک یماگنه ،دراد دربراک یسراف برض نیا ددرگرب یم راک هب لثملا
گنر .دور تلاح هب نتشگرب و تسا سرت لصاح یشیرپ
انلاوم یصخش سرت دروم رد هیفام هیف ناتساد رد .دراد هارمه هب ار یخرُس سرت زا دعب یم ،هیفام هیف( هجولا رفصم کارأ :دیوگ :1386
زا ای یتلاح زا ار صخش نآ سرت هک .)59
یم ناشن ینایرج
،دهد :هجولا رفصم کارأ .تسا هورکم یرما زا سرت لصاح تروص یدرز
یم هنوگ درز ار تراسخر .منیب
رقف مذ و ،نادنمتورث ،ناهاش تشیعم عضو فیصوت رد هیامرس و رگراک ةقبط نیب عازن دهاش هشیمه تیرشب خیرات ناسنا ،تسا یراد
هب هب هک ییاه
یم هتفرگ رامثتسا م مد ار عضو نیا هشیمه ،دنوش
ی هب شیوخ نابابرا و ناهاشداپ زا و ،دننک
یم دای یدب هدرب رما فلاخم ملاسا نید ،دننک
ناسنا هک یناسک زا و تسا یراد ار رگید یاه
یم شیوخ ةدرب یم یرازیب دننک
ناتساد رد ،دیوج ام زین هیفام هیف و هلیلو هلیل فلا یاه
گنج فیصوت ،نانآ مزب فیصوت ،ناهاش لاح فیصوت دهاش اه
هدرب و یراد ود رد ،میتسه ،اه
یم ناتساد :میناوخ
« مشح و مدخ »
فلا(
هلیل هلیلو
» 5 ، 7 ، 12 ، ،هیفام هیف( و ) ،89
رد .)128
برض نیا دهاش اهراب دش ماجنا هیفام هیف و هلیلو هلیل فلا ناتساد زا هک یشهوژپ لثملا
برض نیا ،میدوب یا هب یبرع نابز رد مه و یسراف نابز رد مه لثملا
نیا .دراد دربراک لکش ن
برض یم راک هب یتقو لثملا و یصخش توربج و للاج زا دوخ ملاک رد هدنیوگ هک دور
ای
یم ًلاثم .دنک فیرعت یبابرا ای و یهاشداپ هب نیا :دمآ شمشح و مدخ اب میلس ناطلس :دیوگ
برض نیا .تسا میلس ناطلس هوکش و تهبُا یانعم ب صخش فیصوت و ریقحت یعون لثملا
ه
هدرب ملاسا نیبُم نید قفو رب اریز تسا یدب رد .تسین زیاج دارفا ندیشک یراگیب هب و یراد
نیا ار بابرا ملاغ و مداخ یگنسرگ هلیلو هلیل فلا ناتساد ةمادا یم فیصوت هنوگ
:دنک
« سحل
هناسلب َدوذملا ،مداخلا »
فلا(
هلیل ،هلیلو )10
ناسلب ،هربوت ای ،فرظ :دوذملا ،دیسیل :سحل برض نیا ،شنابز اب :ه
یگنسرگ زا ناشن لثملا
هدرب و ناملاغ ،تیعر یم هانپ مکاح هب یگنسرگ ماگنه تیعر ،تساه
ار شیوخ مکش ات درب
یم خیراوت رد ،دنک ریس هرفس رظتنم ناملاغ و تیعر هک میناوخ
یم هاشداپ زا هک یا دنام
هاشداپ ةرفس زا هدنام اج هب یاهاذغ زا دنناوتب ات دنتسه رد و ؛دننک ریس ار شیوخ مکش
یریس زا و ،تسا صخش عمط ینعم هب رگید ییانعم هرفس رب صخش یریذپان
بحاص هک یا
یم نخس تسا مکاح هرفس برض نیا ،دیوگ
ناهاشداپ رد هب هک یصخش ریقحت یعون لثملا
هرفس رس رب هکنیا ای و دور برض نیمه زین هیفام هیف ناتساد رد .دنیشنب وا ی
ای لثملا تف
یم یم انلاوم نابز زا هیفام هیف رد ،دوش یم روخآ زا مه :میناوخ
،هیفام هیف( .هربوت زا مه هروخ
:1386 برض نیا .)44
مکش ندرک ریس یارب هک تسا یصاخشا لاح مذ و فصو رد لثملا
یم یتلذ ره هب نت شیوخ زین ءاملع و نادنمشناد هب صاخشا نیا ّمذ ةمادا رد انلاوم .دنهد
یم دسر رارق شهوکن دروم ار شیوخ مکش ندرک ریس یارب ناهاشداپ رد رب نداتسیا هک
یم نیا رد وا ،دهد یم هراب
:دیامرف
« ءارملأا راز نم ءاملعلا رش »
،هیفام هیف(
:1386 ،)19
نیا شیوخ سلاجم زا یکی رد انلاوم یم نخس هنوگ
:دیوگ
« هلآو هیلع للها یلص یبنلا لاق
م ءاملعلا ُّرَش ،ملسو و ریقفلا ِباب یلع ُریملأا َمعِن ءاملُعلا َراز نم ءارمُلأا ُریخو ءارمُلأا َراز ن
ریملأا باب یلع ُریقفلا َسئب
» یم راتفگ نیا حرش رد انلاوم ةدیقع هب ؛ :میناوخ
« تروص ،ناقلخ
هتفرگ ار نخس نیا شینعم دشابن ناملاع رورش زا ات دیآ ریما ترایز هب ملاع هک دیاشن هک دنا
یا هتشادنپ هک تسین ن زا ددم وا هک دشاب سک نآ ،ناملاع ّرش هک تسا نیا ینعم هکلب ،دنا
هب لیصحت ،دوخ ،لّوا ،ناشیا سرت زا و دشاب ارما ةطساو هب وا دادس و حلاصا و دریگ ارما دنهد بصنم و دنراد تمرح و دنهد تلص ارما ارم هک دشاب هدرک نآ تّین »
،نامه(
-19
نیا زا انلاوم .)20 برض
هگن تمرُح یارب لثملا یهاشداپ و تسا هدرک هدافتسا ءاملع نتشاد
یم رارق نیسحت دروم دباتشب ءاملع تمدخ هب هک ار لابقتسا هب هک ار یدنمشناد یلو دهد
یم شهوکن دور یهاشداپ نیمزرس هب هک یناهاشداپ تریس رد انلاوم .دنک
شروی ییاه
یم نیا ار نانآ تراغ دنرب م شهوکن هنوگ
ی :دنک
« هدرکن اهر هنهک یریسح دنا
» :نامه(
.)24
یم نخس روج نامکاح و ناملاظ ملظ زا نومضم نیا رد انلاوم یارب یّرش ار اهنآ و ،دیوگ
یم ناناملسم یم رگید ییاج رد ناشیا .دناد
:دنیوگ
« ار هنیدم دندرک هنهرب و روع »
:نامه(
هلمح زا انلاوم ؛)115 رگمتس ناهاشداپ ةنایشحو یاه
یم نخس شیوخ ةنامز هب هک وا ،دیوگ
یم ییوک هب ییوک زا یتدم ناهاشداپ روج و ملظ لیلد زا تشاد هبرجت رد ار یگراوآ و تفر
یم نخس ناملاظ تسد هب اهنآ راتشک و نایئاتسور لاوما تقرس اهر ار هنهک یریصح .دیوگ
ر ناهاشداپ تراغ هک ،تسا انلاوم ةنامز عاضوا زا یلاح حرش ؛دندرکن یم رکذ ا
رد .دنک
نیا ار هعماج فیعض ةقبط رامثتسا ،هلیلو هلیل فلا ناتساد :میتفای هنوگ
« ضعب و دیصی ضعب
هکمسلا لکأی »
فلا(
هلیل :هلیلو تمحز ةقبط ؛)182
رارما یارب هک رگراک ةقبط ،هعماج شک
یم یراک هب تسد شاعم اتشک و تراغ ،روج و ملظ اما دننک ریس ار شیوخ مکش ات دننز
ر
یم اهنآ زا ار قزر نیا هنامز ناملاظ نادنزرف یگنسرگ و ناهاشداپ یریس نانآ شلات ات ،دریگ
یم تیاکح یملظ زا ناتساد نیا ةدنسیون ،دروایب ناغمرا هب ار شیوخ ار رگراک ةقبط هک دنک
ز زا هک ،ناهاشداپ اب طباور ّمذ ةمادا رد .دنرادن ار نآ اب ییورایور تقاط و هدروآ هوتس هب ناب
ةطبار هلیلو هلیل فلا ناتساد رد ،هداد رارق شهوکن دروم ار نادنمشناد اب ءاملع ةطبار انلاوم یم مذ زین ار ناهاشداپ ابرگراک ةقبط یم همه زا و دننک
مک ار طباور هک دنهاوخ ،دننک گنر
یم شهوژپ نیا رد :میناوخ
« کولملا بتاکی و ٌدایص »
:نامه(
ریقحت تروص هب هک .)187
صخش یم رارق باطخ دروم ار .دنهد
دنسپان هب دنسپ راک در زا تیاكش یمدرمان زا ناسنا یم هوکش هشیمه اه
دیلپ هب ار کین رما هک یناسک زا و ،دنک اوج ی
ب
یم یم یلاعت و کرابت دنوادخ هک ییاج ات ،دنتسه رفنتم تدش هب دنهد :دنیامرف
« له ءازج
ناسحلإا لاإ ناسحلإا »
،نمحرلا(
55،60 .) یم رگید ییاج رد دنوادخ دنیامرف
« لمعی نمف
هری اًرش هرذ لاقثم لمعی نم و اری اًریخ هرذ لاقثم »
تریس زا هیآ نیا هک ا
د ناسن ماجنا ر
ةحفص رد هیفام هیف باتک رد ار هیآ نیمه انلاوم ؛دراد تیاکح روما دای 119
یم رد و دنک
یم نآ ةمادا :دیوگ
« دب یدب یازج و تسیکین یکین یازج ی
» ،انلاوم(
:1386 ناشیا .)119
امه دهد ماجنا نارگید روما اب هطبار رد ناسنا هک یروما ةمه هک تسا دقتعم راک ن
دوخ هب
یم رب یوا برض و هیآ نیا دیئأت رد و ؛ددرگ
یم همادا رد لثملا :دنیامرف
« گره یسک ،ز مدنگ
درادرب مدنگ ،دراک وج ای ،درادربوج ؛دراک »
:نامه(
انلاوم ؛)119 تسا دقتعم
راک هک یسک
یم یکین دهد ماجنا یکین یم یدب دهد ماجنا یدب راک هک یسک و دنیب
اعشا رد ؛دنیب و ر
ناتساد یاه
« فلا هلیل هلیلو » ا دوجو زا هدنسیون و ،تسین ینثتسم رما نیا زین رمان نی
یمد اه
برض و رعش عاونا اب و هدمآ گنت هب لثملا
نآ اه مر رد ،دندرک تمذم ار اه نا
« ا فل هلیل هلیلو »»
یم :میناوخ ءاسأ نمل ًانســحم ای هلعف ءیسملا یفک
فلا(
هلیل :هلیلو )16
هداد باوج یدب هب ار کین راک هک تسا یسک هب باطخ و تسا یباطخ تیب نیا ،دشاب
یم سک نآ هب باطخ رعاش هک دشاب شیوخ یدب رد هدرک یدب هک یصخش نآ راذگب :دیوگ
وت برض نیا نومضم انلاوم .دراد زاین امش هب وا و یرادن زاین نآ هب نیا ار لثملا
هنوگ
یم :دیوگ
«
ٌدُضَع ُهل تسیل یذلا َلیلذلا ّنإ »
،انلاوم(
:1386 برض نیا ،)143
ار لثملا
نیا ینادیم یم حرش هنوگ
:دهد
« برض نیا یم هتفگ یسک یارب لثملا
رد ار وا ،وا روای هک دوش
ر هار همین دوش فرط ود نلاذخ ثعاب و دنک اه
» ،ینادیملا(
:2002 کرابت دنوادخ .)100
یم میرک نآرق رد یلاعتو :دنیامرف
« اًدُضَع َنیّلضُملا َذخَّتُم ُتنک امَو »
/فهکلا(
نلاوم .)51 ا
؛دریگب ار شیوخ روای تسد یگدنز تلاکشم رد هک افو اب یصخش نتشادن رد ار لیلذ ناسنا یم ةمادا رد .دناد ناتساد رد شواک
« فلا هلیل هلیلو » و
« هیفام هیف »
هنومن اب نیا زا یدایز یاه
یم دروخرب لاثما :اهنآ زا یکی هک مینک
« حیبقلاب ینلباقتف ،حیلم کعم عنصأ له »
فلا(
هلیل
،هلیلو و 20 ،هیفام هیف( ،)28 :1386
هناشن زا هوکش و باتع .)69 تایبدا زراب یاه
وگ تقیقح رد ،تسا یناتساد یم یلاؤس وا زا و دراد ار صخش ریقحت دصق هدنی
هک دسرپ
برض نیا ،تسین یباوج رظتنم هدنیوگ و ،تسین مهم نآ باوج ظفل اب لثملا
« له
» ،
« ایآ
» ،
یم عورش ،دنامب هتفگان ؛تسا حضاو نآ باوج هک یلاؤس ات دوش
« حیلم کعم عنصأ
» یارب ،
اد ناشن یارب هلمج نیا ،مهد ماجنا هتسیاش یراک وت هدنیوگ ای هدنهد ماجنا کاپ یگژیو ند
نآ رخآ ةلمج و ،تسا «
حیبقلاب ینلباقتف »
یم ارم باوج دنسپان و تشز راکاب سپ زا .یهد
برض لثملا یم هدید ناتساد ود نیا رد روفو هب هک ییاه برض نیا دوش
:تسا لثملا
« هلهأ ریغ یف فورعملا لعفی نمو
رماع ما ریجم یزوج امک یزاجی
فلا(
هلیل ،هلیلو ،هیفام هیف ،)28
:1386 )14
نیا تیب نیا ناتساد ار وا هک دندوب یراتفک لابند هب هیداب برع زا یدادعت هک تسا هنوگ
هلگ هب ات دنشکب مان هب یصخش لزنم دراو زیرگ نیح رد راتفک ،دنزن ناشیاه
« فیرُط نب ذاعم
سامون نب »
،دش
« ذاعم » نتشک زا ار تعامج ،دوب هدروآ هانپ شلزنم هب راتفک نیا نوچ مه
یم عنم راتفک هک یعقوم ماگنه بش .دنتشگرب یتحاران اب نانآ و دنک
« ذاعم » تشگ لفاغ
ندرگ هب راتفک
« ذاعم » ار تیب نیا هثداح نیا دروم رد و دروآ رد یاپ زا ار وا و دز نادند
برض هک دنتشون جرت .تشگ لثملا
نیا تیب نیا ةم قح رد هک سک نآ ره :تسا هنوگ
یم تسا هداد هانپ لاغش هب هک یسک نوا شاداپ دننام وا شاداپ ،دنک یبوخ نلاهاان رد .دوش
یم باوج یدب هب ار یبوخ لیلد ره هب هک یصاخشا تیب نیا هدنرد ناویح نآ ناسمه دنهد
ر شیوخ یناسنا روما هب هک یناسنا هک اریز ،دندش هتسناد چیه دیامن دّیقُم ا
تنایخ هب نت هاگ
یمن یمن باوج یدب اب ار یکینو ،دهد ناتساد رد شهوژپ و ثحب نیا ةمادا رد .دهد
«
فلا هلیلو هلیل »
یم .میناوخ
« بقاوعلا یف رظنی مل نم
بحاصب هل رهدلا امف
فلا(
:هلیلو هلیل )24
ع هب هک یسک هدنیآ و دنکن هاگن راک بقاو
ای ؛دوب دهاوخن شدارم و قفو رب راگزور دشابن رگن
یم راک هب یصاخشا یارب تیب نیا .درک دهاوخن یتسود وا اب راگزور هدنیآ هک دور
دنتسین رگن
یم زاب ار لد ةرفس سک همه یارب و ،سک همه اب و دهد ماجنا یراک نآ یارب ای و ،دننک
یم هتفگ اگزور .دوش
هدنیآ هک یصاخشا یارب ر یمن دنشابن رگن
بآ ای و دهد ماجنا یراک دناوت
یم صاخشا زا لثم نیا ةدنیوگ اذل ،دنادرگرب یوج هب ار هتفر ره ماجنا زا لبق هک دهاوخ
نیا ار صخش یدب باوج ،ناتساد نیا ةمادا رد .دننک رکف نآ بقاوع و هدنیآ هب یراک هنوگ
یم ناهاوخ :دوش
« و کاذب اذه نمزلا یلع ٌبتع لا
» فلا(
هلیل ،هلیلو )30
ش چیه هنامز رب و :نمزلا یلع ٌبتع لاو .تسا یکی نآ هب یکی نیا :کاذب اذه هوک
چیه ای یا
برض نیا .تسین یتملام هک یصخش بناج زا ررض زا دعب هک یصخش نابز زا لثملا
ب و یار ی
یم هتفگ صخش نآ ندش ررضتم زا دعب ،هداد ماجنا کین یراک ش
برض نیا .دو ن زا لثملا
عو
سنا و تسا هدرک کرت ار تتامش انلاوم ترضح اما .تسا تتامش هکلب تسین باتع ؤم نا
نم
هنیآ ار یم شیوخ نمؤم ردارب یارب یا ندناسر ررض و تتامش لابند هب وا ،دناد
تسین ناشیا ،
یم :دنیامرف
« نمؤملا هآرِم ُنمؤملا »
،انلاوم(
:1386 -54 .)55
برض نیا ملا
،ریغص عماج :یطویس( .ریغص عماج رد روکذم و تسا یوبن ثیدح ،لث لا
،ات 2ج
183 ص ص قئاقحلا زونک و نمؤملا هیخأ هآرِم نمؤملا :ترابع نیدب هک .)136
ن هدروآ زی
همطیلف یذأ هب یأر هیخأ ةآرم مکدحأ ّنإ :تسا لیذ ثیدح نآ ریظن و تسا هدش
،هنع هک
ج ریغص عماج رد یطویس ص ،1
طبض 84 رد ار ثیدح نیا نومضم انلاوم .تسا هدرک
یم زین یونثم :دروآ
هنییآ نانمؤم دنرگیدکی ی
دنروآ ربمغیپ زا ار ربخ نیا
،یولوم(
:1385 -28 )35
و دوش نقوم نامگ یب ار امّرس هنیآ نمؤم هکنآز
دوش نمؤم ی
:نامه(
)83
هیف رد انلاوم نیا هیفام
یم حرش ار نآ هنوگ :دهد
...«
و یدرد ،دوخ رد هک مادام سپ
یم ینامیشپ یم بیع ،دوخ ردارب رد رگا ،تسا ّقح یتسود و تیانع لیلد ،ینیب
نآ ،ینیب
ینیب وا رد هک تسوت رد بیع »
،انلاوم(
:1386 .)53
دوسح دارفا و دسح مذ رد لثم دسح باب رد رب اهنآ مامت هک ،میراد اه
باتک رد ،دنراد قفاوت نآ ّمذ
« لاثملاا عمجم »
یبأ زا هتخادرپ هلئسم نیا هب هس و کی دلج رد ینادیم دمحأ نب دّمحم نب دمحأ لضفلا
یم باب نیا رد وا ،تسا هدش :دیوگ
« ینیگنس دسح چیه نآ لماح هک تسا یا
رب ار نآ هاگ
یمن نیمز مومذم زا دسح ،دراذگ
سا برع موق نیب رد لاصخ نیرت ت
» ،ینادیملا(
:2002
برض نیدنچ دسح رما یارب وا .)564 یم رکذ لثملا
یم یتاراشا اهنآ هب هک دنک :مینک
برض نیلوا ینادیملا نیا ار دسح باب رد لثملا
یم رکذ هنوگ :دنک
« ُهعِضَیلا ٌلقِث ُدسحلا
ُهلِماح » :نامه(
نیا ار مود لثم و ،دش هداد نآ حرش هک ،)564 یم نایب هنوگ
:دنک
« ُدسحلا
ضَرَع مهریَغ یفو ،ٌرهوَج ِهبارقلا یف »
:نامه(
یم همادا رد و )564 :دیوگ
« دوسیلا دوسحلا »
:نامه(
ثعاب هک ار یزیچ نآ رگا یتح هک دراد دوسح صخش تایحور هب هراشا هک ،)564
یمن شیاسآ هب مه زاب دروآ تسد هب تسا هدش یو تداسح ار تداسح ینادیم ،دسر
یم ییرامیب دناد
یمن اوادم هاگ چیه هک ؛دوش
« أربیلا ٌءاد ُدسحلا »
ار دوسح صخش هک
یم یناور یرامیب ةحفص رد و دناد
یم530 :دیوگ
« یربُکلا ُهلیلَملا َوُه ُدسحلا »
هب هلیلملا هک
بت ینعم :هدمآ باتک نیمه زا موس دلج رد و تسا دیدش زرلو
« ءاود ُهل سیل ءاد دسحلا »
ج :نامه(
:3 تسا هدمآ )114 رخآ رد و ،
« دوسحلل ٌهبتکم ،ِدیبعلا یلإ ُناسحلإا »
رکذ ار
یم یمن ناهنپ دوسح صخش مشچ زا زین ار هدنامرد و فیعض صاخشا هب یکین هک دنک دنام
یم تداسح زین یرای نیا هب تبسن و ناتساد ود رد .دزرو
« فلا هلیلو هلیل »
و
« هیفام هیف »
رد
نیا یم هراب :میناوخ
« سح نم ٌدسج لاخ ام د
» فلا(
هلیل :هلیلو یلاخ دسح زا ینت چیه )38
ناسنا مامت هکنیا ینعی .تسین یم دیاش ،دنتسه دوسح یعون هب اه
لثم نیا هک تفگ ناوت
یم لامعتسا دسح تمهت زا دوخ ةئربت و صخش ریربت یارب هب زین انلاوم نانخس رد ،دوش
یم هتفگ دوسح :دوش
« ملعت ام یطعن نأ انملعت نحن اندسحتلا ذخأن نأ ان
» ،انلاوم(
:1386
لوصلاا رداون رد یدمرت میکح یلع نب دمحم هک تسا لیذ ثیدح ،لثم نیا بسانم .)72 یم رکذ :دنک
« :ریبج نب دیعس نع
« لله ّنأب هربخاف ملاسلا هیلع میهاربا یتا توملا کلم نا
إف :لاق .ًامداخ هل نوکأ یّتح وه نم توملا کلم ای :لاقف .ضرلأا یف ًلایلخ لاق .وه تنا کّن
ذخأت نأ بحتلاو یطعت نا ّبحت ّکنأ :لاق ؟اذامب .»
اتلا ،لوصلاا رداون(
نیمه و )377
:تسا سکعنم دابع نب بحاص زا لیذ ةعطق رد نومضم نلبق دق اباتک عیمجلا نم ا تایقابلا هتــــــــــقول انددرو
یعبطف ریثکلا منغتسا تسل ذخ لوق
تاه لوق یبهذم سیل
هعطق نیا و هعطق نیا باوج رد بحاص ی
نچ یباتک هک تسا ،نیوزق یضاق ،یریمع ی هب د
.دوب هتشون ودب و هدرک ءادها بحاص یمعلا هافکلا یفاک دبع یر ةاضقلا هوجو یف ّدتعا ناو
بتکب عیفرلا سلجملا مدخ تاعرتم اهنسح نم تامعفم
ریظن و :هیفام هیف رد روکذم تسا یترابع نآ
« ناب دّوعم وه ام یطعی ناب دّوعم ّفک اذه
ذخأی » ،انلاوم(
:1386 یم ناتساد ةمادا رد و )26
:میناوخ
« لِتقَی دسحلا »
دسح انلاوم هک
یم کلاهةیام ار رگیدکی هب ناسنا یم یهن نآ زا ار ناسنا و دناد
قادصم لتقی دسحلا ،دنک
برض نآ سا یلثملا
یم هک ت :دیوگ
« أربیلا ٌءاد دسحلا »
هدش رکذ بلطم نیا یادتبا رد هک
یم انلاوم رگید ییاج رد و .تسا :دنیامرف
« دسحلا راعّشلا سئب »
:نامه(
-26 دسح هک ؛)27
یم شهوکن ار .دنک
هجیتن یریگ
« برض لثملا
» مامت ةنییآ ، هغدغد و قلاخا ،گنهرف ،هشیدنا ،ندمت یامن
لد و اه یلوغشم یاه
تلم یم رامش هب اه یرما اهنآ یسررب و لیلحت یارب دنمشور شهوژپ و یملع شلات ،دنیآ
تمکح ةنیئآ ،لثم .یرورض و دنمشزرا تسا اب .تسا خیرات لوط رد تلم کی براجت و اه
یم رضاح شهوژپ هب هجوت هیبشت ،هیبشت :زا ناوت یم لثم هب هتسباو تاعانص زا :تفگ ناوت
ک و بکرم زاجم ،لیثمت .درک دای هیان
نوتم هب رتشیب ناتساب یناریا نوتم لیلحت و هیزجت هب هجوت اب یسراف نابز رد لاثما ةنیشیپ یم زاب یونام هتسد .ددرگ
یم لاثما یعوضوم یدنب هب نابز ود شزومآ رد یمهم شقن دناوت
هقبط .دنک افیا یبدا نوتم شراگن و همجرت هژیو هزوح لاثما ییانعم و یعوضوم یدنب
ه یا
تلم یندمت و یرکف یم نایامن ار اه
لثم و نارگشهوژپ یارب ار هار و دنک راومه ناهوژپ
یم قیقد ار یسانش مدرم تاعلاطم هک دنک ةزوح یبرع و یسراف لاثما رد .دننک یریگیپ رت
تیصخش یناوخارف و ینآرق ینتمانیب طباور روکذم ةنیشیپ .دراد گنر رپ یروضح ینید یاه
نابز رد لاثما یم رب تیلهاج رصع هب یبرع
رد هکنیا لیلد هب یسراف نابز و یبرع نابز .ددرگ
هتشاد رشن و رشح رگیدکی اب یدامتم نورق یط رگیدکی رب یلباقتم رثا نومضم ظاحل هب ،دنا
هتشاد .درک هدهاشم هنیعب نابز ود ره رثن و مظن نوتم رد ار رثأت و ریثأت نیا ناوت یم هک دنا
یسب یوغل رظن زا هب زاین اهنآ مهف یارب هک تسه یسک رتمک و دنتسه هداس و سیلس را
ار سانج ةیارآ ات دنتشاد نآ رب یعس هلیل و هلیل فلا لاثما رتشیب .دشاب هتشاد تغل گنهرف یهاگآ ناینیشیپ راثآ زا هدنسیون ود ره هلیل و هلیل فلا و هیف ام هیف رثا ود رد .دنربب راک هب هتشاد ریثات تحت و دنا برض زا هعماج فرُع
لثملا هروس ،تایآ ،اه هدرک هدافتسا راعشا و ،اه
،دنا
.تسا هدش مه هب کیدزن رثا ود ره رثن لّوا هاگن رد هک عبانم - .میرک نآرق
- یلعوبا ،قیشر نبا ( ،یناوریقلا نسحلا
ییحم دمحم قیقحت ،هدمعلا ،)م1981 ا
نیدل
.لیجلاراد:دیمحلادبع - نب دمحم ،روظنم نبا ( ،مرکم
لاملل ملعلاراد :توریب ،برعلا ناسل ،)م1968 .نیی
- ( ،قیفوت ،یلعوبأ ط .یلهاجلا رصعلاو هیبرعلا لاثملأا ،)م1988
:توریب ،1 د
.ملعلا را
- ( ،نسح ،یرونأ (یسراف لاثما گنهرف ،)1384
-1 .نخس تاراشتنا :نارهت ،)2
- ( ،فلخ دمحم دمحأو هیطع یحلاوصلاو میلحلادبع رصتنمو میهاربا ،سینأ :)ش.ــه1374
ط ،طیسولا مجعملا .یملاسا گنهرف رشن رتفد :نارهت ،5
- ( ،نارگید و اوآ ،ینامیا ،)1394
« برض رد نز لثملا
یلحت درکیور :یسراف یاه نامتفگ ل
یداقتنا
» شهوژپ ، و یناسنا مولع هاگشهوژپ ،نانز ةمان
لاس ،یگنهرف تاعلاطم ش
ش ،مش ةرام
زییاپ ،موس صص ،1394
-25 .44
- .رکفلا راد :توریب ،خیراتلا یف لصفملا ،)ات یب( ،یلع ،داوج
- یلع ،تمکح ( ،رغصا
چ ،نآرقلا لاثمأ :)ش.ـه1361 .نآرق داینب :نارهت ،2
- ( ،رهاط نب فسوی بوقعی ،یئوخلا ف مجعم لاثملأا یف دئارخلا دئارف ،)2000
ی و لاثملأا
مکحلا .نیسح قازرلادبع قیقحت ،هیرعشلا و هیرثنلا
- ( ،یرشخمزلا هیملعلا بتکلاراد :توریب ،برعلا لاثمأ یف یصقتسملا ،)1987
.
- ( ،یجرج ،نادیز بدلاا خیرات ،)م1957
هغللا کفلا راد :هرهاقلا ،هیبرعلا .ر
- ( ،للاهوبأ ،یرکسعلا وح قّلع و ققح ،لاثملأا هرهمج ،)1988
راهف عضوو هیشا دمحم هس
.لیجلاراد :توریب ،شماطق دیجملادبعو میهاربإ لضفلاوبأ - ( ،دمحم ؛یمیظع لثم گنهرف ،)ش.ـه1383
یسراف نابز رد لوادتم تاحلاطصاو اه 3چ ،
،
.هرطق رشن :نارهت - ( ،برعلا نییوغللا رابک نم هعامجو راتخم دمحأ ،رمع برعلا مجعملا ،)1998
،یساسلأا ی
لا :سنوت .مولعلاو هفاقثلاو هیبرتلل هیبرعلا همظنم
- ( ،هلیلو هلیل فلا .ریسیتلا راد و للاهلا ةبتکمو راد تاروشنم :)2007
- ( ،دیجملادبع ،شماطق چ ،هیلیلحت هیخیرات هسارد هیبرعلا لاثملأا ،)1998
راد :قشمد ،1
.رکفلا - ( ،قیشر نبا ،یناوریقلا اد توریب ،رعشلا دقن یف هدمعلا ،)م1972
.رکفلا ر
- ( ،کلملادبع ،ضاترم هناشن یسررب ،)ش.ـه1386
مدرم و یتخانش اقلعم یتخانش
ت
.دهشم هاگشناد تاراشتنا :دهشم ،یدیس نیسحدیس ةمجرت،عبس - ( ،نیدلا للاج ،انلاوم .مود پاچ ،همشچ رشن ،هیفام هیف ،)1386
- ( ،لضفلاوبأ ،ینادیملا دمحم قیقحت ،لاثملأا عمجم ،)2002
هاربإ لضفلاوبأ :توریب ،می
( ،لیجلاراد -1
.)4
- ( ،دومحمدیس ،ینیسحلا ییازریم ،)ش1391
« هدوهیب برض ةنییآ رد یراک لثملا
یاه
یبرعو یسراف
» شهوژپ ، لاس ،یبرع تایبدا و نابز ةمجرت و دقن ةمان
ةرامش ،2
،5 صص
-127 .142
- ( ،نیدلا للاج ،ییامه ششوک هب ،نایبو یناعم ،)ش.ـه1374
،ییامه تخدهام ت
:ناره
.امه
