یرورم رب
میهافم یاه لدم عاونا و یقلاخا گنهرف ،گنهرف
نآ
رتکد لداع نلاباب دهاز ـ
یلیبدرا ققحم هاگشناد داتسا
رتکد یدهم ایک ینیعم یلیبدرا ققحم هاگشناد رایشناد ـ
یغورف نیدرف
یشزومآ تیریدم دشرا یسانشراک یوجشناد یلیبدرا ققحم هاگشناد
هدیکچ وم و نانکراک درکلمع ندش لتخم ای یشاپورف هب نانکراک نایم رد یقلاخا ریغ یاه راتفر شرتسگ ،یناهج حطس رد تاسس
نانکراک راتفر رب را گر ا لماوع یتتسررب رابند هب نارگتتشهوهپ ریخا یاه ههد رد لیلد دیمه هب بتتتسا هدیماجنا ه
یکی بدنتتتس
دوبهب و ،جیورت هب رجنم هک یلماوع زا رد یقلاخا گنهرف تیمکاح ددرگ یم نانکراک نایم رد یقلاخا یاهراتفر
س اه نامزا
یقلاخا ریغ یاهراتفر تازاجم و یقلاخا یاهراتفر قیوتتتتشت هب فوبرم دیناوق لماتتتتش نامزاتتتتس رد یقلاخا گنهرف بتتتتتسا و
کراک یارب ییوگلا ناونع هب یقلاخا یاهراتفر هب نامزاتتس دتتشرا ناریدم هجوت نازیم دینچمه بتتتسا نامزاتتس نان
دیا شهوهپ
راد دتتتصق دمتتتض ات د
گنهرف ،گنهرف فلتخم فراعت رورم یقلاخا
یاهلدم و نآ یاهدرکراک ،گنهرف گوطتتتس هب هراتتتشا و
،یقلاخا گنهرف فلتخم فیرعت دنناوتب ات دیامن مهارف ار ناکما دیا ناریدم و نارگتتتشهوهپ یارب
ردم و ب تتتسانتم دوخ زاین ا
بتسا ییارقتسا ،شهوهپ دیا میاداراپ و هفسلف بدنریگ راک هب و دنیامن ذاختا ار داد عون زا شهوهپ یاه هداد
دنتسه یفیک یاه ه
هب هعجارم ،شهوهپ یاه هداد لیلحت و هیزجت و یروآدرگ هویش بتسا یعطقم کت ،ینامز عطقم ثیح زا شهوهپ دیا و دانسا
لبق یاه شهوهپ و بتسا هدیدرگ هئارا یتآ یاه شهوهپ یارب یداهنشیپ تیاهن رد بتسا هدش ماجنا ی
یدیلک ناگژاو :
گنهرف یاهدرکراک ،یقلاخا گنهرف ،گنهرف یقلاخا گنهرف یاه ردم ،
:همدقم ،تتتسا هدتتش انب یمتتسر تروتتصب یعامتجا دحاو کی هک تیعقاو دیا یاتتیعا تلاماعت و اه تیلاعف مامت هک تتتسین ینعم دیا هب
کیتارکوروب تاراتتنا و یرادا یاهتمتس هب هجوت یب اتیعا بدنک تقباطم یراتخاتس تامازلا اب هناریگتختس یزرف هب دیاب نآ اهتتشزرا و اهرواب دیا قبف و دنراد دوخ راک زا ار ناتتش یتتصختتش یتخانتتش تاکارادا و ،اهرواب ،اه زاین ،هدیچیپ نامزاتتس رد
دیا هتبلا بدننک یم راتفر یلاح رد
تتتتتتتتسا
،دنیآ یم مه درگ راک لحم رد دارفا هک و
یتتتتتتتشقن تاراتتنا دیب ایوپ یا هطبار
یماگنه بدنهد یم هعتتسوت ار ناتتشدوخ زیامتم یاه گنه رف اهنامزاتتس بدیآ یم دوجو هب یدرف یراک یاهزاین و کیتارکوروب ماعت رگیدکی اب ینامزاتتس یاتتیعا هک تتشم یاهرکف زرف و ،اهرواب ،اهراجنه ،اهتتشزرا دننک یم ادیپ ل
دیا بدنیآ یم دیدپ یکرت
لیکشت ار نامزاس گنهرف کرتشم یاهیریگ تهج بدنهد یم
ینامزاس گنهرف یم زیامتم رگید نامزاس زا ار نامزاس کی1
و دنک دهد یم ایعا هب ینامزاس تیوه سح (
Hellrigel, 1992 ب)
و کرتشم یاهرواب ناملعم نایم یمسر ریغ یاهراجنه
رتارف هک یدهعت ،دهد یم ایعا هب ار اهشزرا و اهرواب هب دهعت ،گنهرف بدراد اهنآ راتفر رب یریگمشچ ری ات هسردم کی رد هورگ تیوه ،دشاب یوق هورگ گنهرف هک یماگنه ،تسا اهنآ دوخ زا رتگرزب هک دنراد قلعت یهورگ هب دارفا ،تساهنآ دوخ زا ی ات و ( دوب دهاوخ یوق زین هورگ ر Hoy and Miskel, 1938
ب)
ابترا رد نامزاس گنهرف اب رتشیب دکیل تسا تیریدم ینف دعب یاراد یشزومآ تیریدم هک دندقتعم نازادرپ هیرتن بدشاب یم ف
یم یتتشزومآ ناریدم بببب)دنریگب لکتتش دیاب ای (دنریگ یم لکتتش نامزاتتس رد هک تتتسا ییاه تداع لماتتش گنهرف دیا اوت
رد دنن
آ یاه نامزاتتتس دنروآ دوجو هب ار ییاه تداع یتتتشزوم
Harris, 1992( تایلمع مه گنهرف هک دهد یم ناتتتشن هدیزگ دیا ب)
و ی
یراجنه مه اک بدراد ییازسب ری ات ینامزاس گنهرف رب ناربهر تامادقا و تسا )دریگب لکش دیاب ای دریگب لگش(
زور دربر
هتشون رد یگنهرف تاحلاطصا نوزفا ب یشزومآ یاه نامزاس هک دهد یم ناشن و تسا هجوت لباق یشزومآ تیریدم یاه
دیا
هبم ،دیدج یاهاتتتتضاقت هب و دننک نایب رت نوملم هویتتتتش هب ار کرتتتتتشم یاه فابنتتتتتسا و اه شزرا هب هدننک دیدهت و م
یا هویتتتتش
ر وم خساپ رت ربانب بدنهد شزرا اه نامزاس دیا
تخاس بایغ رد ات دننک یم دییعت ار اه شم ینامزاس طباور و اهرا
راکشآ و صخ
مزاتتس یتتشخب ر ا و دتتشر هب هک تتتسا یمهم یتیریدم رازبا ینامزاتتس گنهرف ور دیا زا بدتتشاب نامزاتتس یاتتیعا یامنهار نا
دنک یم کمک ب
بدنتتتسه میهتتس ای کرتتتشم نآ رد نامزاتتس یاتتیعا تیرعکا هک تتتسا یلوتتصا یاهتتشزرا رگنایامن مکاح گنهرف
هراب رد ام هک یماگنه ایسب هیواز کی نآ و تسا مکاح گنهرف ام رتن و دوصقم ،مینک یم تبحص ینامزاس گنهرف ی
زاب ر
ب یزیامتم تیتتتتصختتتتش دناوت یم روبزم گنهرف هک دوتتتتش یم هاگن ینامزاتتتتس گنهرف هب اجنآ زا هک تتتتتسا یعماج هاگدید ای ه
یدایز دادعت یاراد اهنت و هتتتتتتشادن مکاح گنهرف نامزاتتتتتس کی رگا بدهدب نامزاتتتتتس رد ،دتتتتتشاب یگنهرف یاه هعومجمریز
نآ
ناوت یمن یتتسک تروتتص نآ رد اریز ،دیآ یم دییاپ رایتتسب )لقتتتسم ریمتم کی ناونع هب ( ینامزاتتس گنهرف شزرا تروتتص د
( دیامن یلک رتن زاربا کی هراب دیا رد و دهد صیخشت سانمان راتفر زا ار سانم راتفر Robbins, 1943
ب)
اتفر و گنهرف یرارقرب ترورتتض ینوناق یاهراتتشف ربارب رد ررزب یاه نامزاتتس زا یرایتتسب هک تتتسا یدح ات یقلاخا ر
و
بدنا هداد ناشن شنکاو اهنامزاس رد یقلاخا یاه گنهرف یرارقرب اب یطیحم نامزاس یقلاخا گنهرف
فر شهاک ثعاب یاهرات
دوتتتتتتتش یم نامزاتتتتتتتس کی نانکراک نایم رد یقلاخا ریغ ناونعب ناوت یم ار یقلاخا گنهرف ب
گنهرف زا یا هعومجم ریز
فنا و لعف هدنهد ناتتشن هک تفرگ رتن رد ینامزاتتس ریغ و یمتتسر یاه متتتسیتتس نایم تلااع
یتتس بتتتسا یراتفر ررتنک یمتتسر متتتس
فر یاه رد یمسر یرات هدنریگرب
متسیس ،تردق یاهراتخاس ،یربهر ی غ یاه متسیس و تسا یشزومآ ی همانرب و شاداپ
ری
ه و ناراکمه راتفر لماش یمسر ن
دنتسه نامزاس نورد یقلاخا یاهراج Trevin, 1995(
ب)
فیرعت ،رگید ترابع هب بدرادن دوجو رتن دافتا اهنآ وتتتتتتصخ رد ،یقلاخا گنهرف و گنهرف عوتتتتتتضوم تیمها مغر یلع بتتتسا هدتتش هئارا ینوگانوگ فیراعت نآ یارب و تتتسین مومع قفاوت دروم یقلاخا گنهرف فیرعت دینچمه و گنهرف فده
د ر
رم هب ات تتتسا دیا شهوهپ دیا یقلاخا گنهرف یاهلدم عاونا و نآ یاهدرکراک ،یقلاخا گنهرف ،گنهرف فیراعت رو
پب دزادر
فیرعت ،اهنآ یسررب دمض دنناوتب ناریدم و نارگ شهوهپ ات یاه ردم و
و دنیامن ذاختا ار دوخ زاین اب سانتم بدنریگ راک هب
تایبدا رورم رم هب شخب دیا رد یقلاخا گنهرف و گنهرف گلاطتتتصا ود یارب فلتخم عبانم رد هک یفلتخم فیراعت رو
،هدمآ هتخادرپ هدتتتش
هدتتتتش هراتتتتشا یقلاخا گنهرف عاونا و یقلاخا گنهرف فلتخم یاه ردم ،گنهرف یاهدرکراک ،گنهرف گوطتتتتس هب دینچمه و بتسا گنهرف فیراعت ـ فلا ارفا راتفر و اهرواب و شناد زا یا هعومجم ینعم هب گنهرف ،رتسبو گنهرف رد بدوش یم لقتنم دعب یاه لسن هب هک تسا د
گنهرف یلک روطب بدزاتس یم ازجم اه هورگ ریاتس زا ار نآ هک تتسا هورگ کی کرتتشم ی هتشیدنا گنهرف ،دتتسفاه هدیقع هب تفر یاهوگلا زا یا هعومجم ناونع هب ناوت یم ار ینامزاتتتس گنهرف بدرک فیرعت یرکف یاه یگهیو و موتتتسر و بادآ ،یرا
1 Organizational Culture
و تتتسا نامزاتتس یاتتیعا دیب کرتتتشم یاه شزرا و اهرواب ،تادهعت زا یا هزیمآ هک تتتسا نامزاتتس یلخاد طیحم زا یتتشخب (ناراکمه و لیه بدوش یم هتفرگ رتن رد ناش فیاظو ماجنا رد نانکراک یارب ییوگلا ناونعب رف دندقتعم )2000
ییوگلا گنه
ای یم هعسوت ،نامزاس تایح روف رد هک تسا ناگتش گ زا هدش هتخومآ یاهراتفر و اه شزرا زا راکشآ ایعا راتفر رد و دب
دوش یم (
Hellrigel et al, 1992 ب)
دهعت ،گنهرف بدراد اهنآ راتفر رب یریگمتتشچ ری ات هتتسردم کی رد ناملعم نایم یمتتسر ریغ یاهراجنه و کرتتتشم یاهرواب زا رت ررزب هک دنراد قلعت یهورگ هب دارفا رتتتتتساهنآ دوخ زا رتارف هک یدهعت ،دهد یم اتتتتیعا هب ار اهتتتتشزرا و اهرواب هب دوب دهاوخ یوق زین هورگ ری ات و هورگ تیوه ،دتتتتتتتشاب یوق هورگ گنهرف هک یماگنه ،تتتتتتتتسا ناتتتتتتتشدوخ ب
رد دهعت سح دیا
نرادم یتتتتتتتشخب ر ا هب رجنم نانکراک
زا بددرگ یم ( لید سنرت ور دیا
اب شخبر ا نرادم هک دنک یم ناونع )1985
اخ ینییآ مسارم ،یساسا یاهشزرا ینوگرگد و لیلجت یارب مهم ینییآ مسارم :دننام ییاه یگهیو زا یوق یاه گنهرف هک
و دتتتشاب کرتتتتشم یاهرواب شخب یلجت رادروخرب ،یگنهرف یزاتتتسزاب و گنهرف دتخادنا اج هب فوبرم ینییآ متتتسارم
دنتتتتسه
( Hoy and Miskel, 1938 ب)
یتاساسحا و یگتسویپ ظفح هب کرتشم یاه یریگ تهج بتسا ناسآ ،ناتسود وصخ هب ،نازارف مه نایم تاساسحا نایب یمسر ریغ اهنامزاس رد تلاماعت زا یرایسب هک اجنآ زا بدنک یم کمک قلعت و ،دوخ هب مارتحا ،یصخش یگچراپکی نوچمه صخش تلاماعت دیا ،دنا تیصخش هک دننک یم ایهم درف یا رب ار ییاهتصرف تلاماعت دیا بدنوش یمن ررتنک تارایتخا اب و دنا
( دننک ظفح ،نآ یرخت دیاش و ،ندرک وحم یارب ،کیتارکوروب نامزاس یاهشلات لباقم رد ار دوخ Barnard, 1938
ب)
لباق یشزومآ تیریدم یاه هتشون رد یگنهرف تاحلاطصا نوزفا زور دربراک یاه نامزاس هک دهد یم ناشن و تسا هجوت
هب هدننک دیدهت و مهبم ،دیدج یاهاتتضاقت هب و دننک نایب رت نوملم هویتتش هب ار کرتتتشم یاه فابنتتتسا و اه شزرا دیاب یتتشزومآ تتتتش ربانب بدنهد ختتتتساپ رت ر وم یا هوی ینامزاتتتتس طباور و اهراتخاتتتتس بایغ رد ات دننک یم دییعت ار اه شزرا اه نامزاتتتتس دیا
ر ا و دش ر هب هک تسا یمهم یتیریدم رازبا ینامزاس گنهرف ور دیا زا بدش اب نامزاس یایعا یامنهار راکشآ و صخشم دنک یم کمک نامزاس یشخب ب
رتن رد یموق یاه هورگ و اه ه م ،عماوج ،اه تلم رت عیسو نایقم رد ناوت یم ار گنهرف
( تفرگ Wicker, 2010 )
ب
نآ یف هک یگنهرف یزاس یناهج یم تروص یزاس درادناتسا یبرغ ههیو هب یناهج یاه راجنه یارچ و نوچ یب شری پ اب
گنهرف لئاتتتتتسم ،شرورپ و شزومآ یزاتتتتتس یناهج هب هجوت اب بدوتتتتتش یمن هجوت هتتتتتسردم ای هعماج ههیو یاه زاین هب و دریگ دنا تیمها زئاح رایسب یعامتجا ب
هرابرد ار نامعحب ام رف عون راهچ یسررب اب گنهرف ی
کی ره بمیریگ یم یپ هسردم گنه
،اه گنهرف دیا زا تبعم و دامتعا ،یدمآراک یاهگنهرف هک یسرادم بدنک یم فیصوت هسردم رد ار ناملعم کرتشم یاهرواب
گنهرف هک یسرادم هک یلاح رد ،دننک یم مهارف ار نازومآ شناد یلیصحت تفرشیپ رتلااب حطس ،دنراد یوق یشزومآ یشیدنا نام دنراد یمیق دنوش یم نازومآ شناد یففاع ـ یعامتجا هعسوت ع
Hoy and Miskel, 1938( ب)
یدمآراک گنهرف بتتتتتتتتسا هتتتتتتتسردم گنهرف زا یمهم شخب ناریدم و ناملعم ییاناوت و تیفرظ دروم رد کرتتتتتتتتشم یاهرواب ،
هک تتتسا یتتشزومآ رداک یاهتتشلات هب فوبرم هتتسردم کی رد ناملعم کرتتتشم روتتصت ناملعم یعمج یدمآراک لک کی دننامه
( ارودناب بتتتتتتتتشا گ دهاوخ نازومآ شناد رب یتبعم ری ات یلوا )1993
یدمآراک گنهرف ی هرابرد شرا گری ات قیقحت رد راب د
:درک راکتتشآ ار مهم هتفای ود نازومآ شناد یلیتتصحت تفرتتشیپ و ناملعم یعمج تروتتصب ( زومآ شناد یلیتتصحت تفرتتشیپ ب1
لباق یزرف هب )هتسردم رد یعمج هتتسد ،تتشاد فابترا یعمج یدمآراک اب تبعم و هجوت
رد یرتتشیب ری ات یعمج یدمآراک ب2
)هتتتسردم رد یعمج هتتتتسد تروتتتصب(ز ومآ شناد یداتتتصتقا تتتتتتتتتـ یعامتجا تیعتتتضو هب تبتتتسن زومآ شناد یلیتتتصحت تفرتتتشیپ بتتشاد ،هسردم رد دامتعا گنهرف ک تتسا نانیمفا دیا ناتسا رب نارگید زا یری پری ات هب ناملعم لیامت
،هدنتشخب لباقم فرف ه
بتسا نارگید رتن یاری پ و ،دداص ،دنمناوت ،اکتا لباق ینامزاس دامتعا گنهرف میسرت رد یشزومآ رداک دامتعا عجرم راهچ
یارب یساسا و هیاپ رگیدکی و ایلوا ،ریدم ،نازومآ شناد هب یشزومآ رداک دامتعا نازیم بتسا اخ هجوت دروم نرادم رد امتعا زا یلک ریوصت دروآ یم مهارف نرادم رد د
یشزومآ یشیدنا تبثم گنهرف . دامتعا ،یدمآراک زا یعبات یشیدنا تبعم دیا ،
یعمج یگهیو هتتتس دیا بتتتتسا هتتتسردم یملع دیکات و ،یتتتشزومآ رداک ظاحل زا دینچمه هکلب درکراک و تیهام ظاحل زا اهنت هن
م زین زومآ شناد یلیصحت تفرشیپ رب نآ تبعم ری ات و یدنمورین گنهامه یزرف هب مه اب یگهیو هس دیا عقاو رد ردنا هباش
بدنیوگ یم یشزومآ یشیدنا تبعم نآ هب هک دننک داجیا ار یتبعم هسردم طیحم ات دننک یم لماعت یمیق گنهرف یوگلا
یا هسردم
ولوا رد متن یرارقرب نآ رد هک دروآ یم مهارف هدتتش ررتنک تدتتش هب و هناریگ تختتس یتیعقوم هک تتتسا یتنتتس تتتسا تی
شناد ب
صص ،عبنم نامه( دنریگ یم رارق یا هشیلک یاهبلاق رد ناشنیدلاو یعامتجا هاگیاج و ،راتفر ،رهاظ سح رب نازومآ ـ289
ب)272
لودج نازادرپ هیرظن هاگدید زا گنهرف فیراعت 1
نازادرپ هیرظن گنهرف فیراعت
Hornby (2006) گنهرف
(( زا تتتسا ترابع ،موتتسر ای اخ نامزاتتس ای هعماج ینلاقع تاراهظا ریاتتس و یقیتتسوم ،تایبدا ،رنه
بتسا ))تلم ای هورگ کی هب قلعتم هریغ و یعامتجا تاسسوم ،اهرنه
( دیمع یسراف گنهرف )1371
تلم ای موق یبدا و یملع را آ و تیبرت و میلعت ،تفرعم ،بدا ،شناد ،ملع (( ،ناونع هب گنهرف هدتتتتتتتش فیرعت
))تسا
( دیعم گنهرف )1377
))تسا هدش فیرعت درخ و لقع و بدا و تیبرت رشناد و ملع(( ناونع هب گنهرف
Guralnik (1984) راقتنا و یریگدای تیفرظ هب یگتتتتتتتتسب هک ناتتتتتتتسنا راتفر و داقتعا ،شناد زا هچراپکی ییوگلا(( ینعم هب گنهرف
))دراد یدعب لسن هب شناد
Hofstede (1991) بدنک یم ازجم اه هورگ رگید زا ار اهنآ هک تسا هقبف ای هورگ یایعا کرتشم هشیدنا ،گنهرف
ناسنا تلاوصحم ریاس و موسر ،تاداقتعا ،اهرنه ،یعامتجا راتفر یاهوگلا زا یا هعومجم تروصب گنهرف بدوش یم فیرعت تلم ای هعماج یرکف یاه یگزیو و
Kort and Chermack (2007) بدنک یم مهارف ار نامزاس یرادیاپ تابجوم هک دنا هدرک ریبعت یمکحتسم هریجنز ناونع هب ار گنهرف
Keyton (2005) رگیدکی زا ییایفارمج رتن زا هک هتفر یم راک هب یعماوج یدنب هورگ یارب موهفم کی ناونع هب ادتبا گنهرف
بدوب یسانش مدرم هعلاطم رب نآ دیکات و دنا هدوب زیامتم
:ینامزاس گنهرف ـ ب دیا بتتتسا نامزاتتس کی ینهذ ریوتتصت ای تیتتصختتش ،اتتیف ،اوه و راح ،ناتتسحا هب یبایتتتسد یارب یتتشلات ینامزاتتس گنهرف یم ربرد ار روهظ ون یاهمتتتسیتتس و اهییولوئدیا ، اهتتشزرا،اهراجنه ،یمتتسر ریغ نامزاتتس هلمج زا میهافم زا یرایتتسب موهفم گنهرف گلاطتتتصا تیبوبحم بدریگ ههد رد هک تتتتسا یددعتم بوبحم یاهباتک درکراک رفاخب یدودح ات ینامزاتتتس
رد1980
دمآ دیدپ قفوم یراجت یاهتکرش اب هطبار Peters, 1982(
ب) شخبر ا یاهنامزاس هک دوب دیا اهیلحت دیا همه یساسا عوضوم
ییارجا یربهر یاهدرکراک زا یکی و دنراد ییازجم و یوق ینامزاتتتتس یاهگنهرف د لکتتتتش ،
تتتتتسا ینامزاتتتتس گنهرف هب ندا
( Hoy and Miskel, 1938 ب)
طیحم کی ،کرتتتتتشم فادها و شرگن ،یا هفرح یربهر ار شخبر ا نرادم یاه صخاتتتتش زین ناراکمه و دراویا یفرف زا یریگدای بببو
( دنریگ یم رتن رد Everard and et al, 2018
ب)
:ینامزاس گنهرف فیرعت ـ ج
و یگدیچیپ ،گنهرف موهفم گنهرف یارب یتسانتش ناتسنا زا یبان و هدروخن تتسد فیرعت بدراد دوخ اب ار یموهفم یمگردرتس
گنهرف یارب یرایسب فراعت هک درادن یبجعت ،دیاربانب بتسا نوگانوگ و ددعتم فیراعت تسه هچنآ ،ضوع رد ،درادن دوجو :دینک هجوت لیذ دراوم هب بدراد دوجو ینامزاس
ارم ،اهلبمتتس ،ینامزاتتس گنهرف شنانکراک هب ار نامزاتتس ییانب ریز یاهرواب و اهتتشزرا هک ییاه هروطتتسا و اهمتتس
دنک یم نایب (
Ouchi,1981 ب)
یتایح و ازجم رگید یاه نامزاتتس زا ار نآ هک دنتتتسه ینامزاتتس یاهرواب و اهتنتتس ای ییولوئدیا ،ینامزاتتس گنهرف
دنک یم قیرزت نآ راتخاس تلکسا هب اخ Mintz berg, 1989(
ب)
و دنوتتتش یم کرتتتتشم دارفا دیب هک تتتتسا یتتتساتتتسا یاهرواب و اهتتتشزرا ،اهتتتضرف رت قیمع حطتتتس ینامزاتتتس گنهرف
دوش یم هتشادنپ یهیدب ،دراد همادا نامزاس یاهتیقفوم هک یمادام (
Shin, 1992 ب)
فابنتسا زا یمتسیس ینامزاس گنهرف زا دوصقم هک دنراد رتن دافتا دروم دیا رد نارتن حاص زا یرایسب کرتشم یاه
( دوش یم رگیدکی زا نامزاس ود کیکفت جوم یگهیو دیمه و دنراد نامزاس کی هب تبسن ایعا هک تسا Robbins,
ب)1943
لودج نازادرپ هیرظن هاگدید زا ینامزاس گنهرف فراعت 2
نازادرپ هیرتن ینامزاس گنهرف فیراعت
Schin (1992) یاراد ینامزاس گنهرف
بتسا گنهرف رهاتم و اه شزرا ،یساسا تاضورفم هیلا هس
Hill & et al.(2000) هتش گ زا هدش هتفرگدای یاهراتفر و دیاقع ،اه شزرا زا ییوگلا ینامزاس گنهرف
رد هک تسا یا هبرجت هارمه هب
بدوش یم راکشآ ایعا راتفر رد و هتفای هعسوت ،اه نامزاس تایح روف
Martin (2002) تتتس گنهرف
نوگانوگ یگنهرف رهاتم ندتتتش هتتتتسویپ مه هب زا هک دناد یم میهافم زا ییاه وگلا ناونع هب ار ینامزا
بتسا هدش لصاح یمسر ریغ و یمسر تایبرجت ،موسر و بادآ ،اه ناتساد دننام
Balthazard and Cook (2004) راتخاتتتس لیبق زا ینامزاتتتس یاهدنیآرف همتتتشچرتتتس و ادبم هباعم هب ینامزاتتتس گنهرف
فابترا هوحن ، تارم هلتتتسلتتتس ،
بتسا نامزاس یایعا یقلت زرف و اه شرگن ،نامزاس درکلمع و تیریدم هویش ،یناسنا
Clemente (2003) گنهرف ،دوجو دیا اببدننک یم تلفغ لغا نآ زا ناربهر هک تتتتسا یفافتتتش ریغ یراجت موهفم ،ینامزاتتتس گنهرف
دوهشمان ییاراد دیرتدنمشزرا متح روف هب ،ر وم بتسا تکرش
Post & et al.(2002) هب هک تتتتسا یکرتتتتشم یناعم و تکرتتتش یاه شزرا ،یتنتتتس هیور ،موتتتسر ،اه هدیا زا یا هزیمآ ینامزاتتتس گنهرف
بدنک یم کمک تکرش نانکراک یعیبف راتفر دییعت
:ینامزاس گنهرف یاه یگژیو ـ د :دشاب یم لیذ یلصا یاه یگهیو یاراد ینامزاس گنهرف
گنهرف هتتشون رعکا رد کرتتشم یاه شزرا گلاطتصا بدراد دیکات نامزاتس یاتیعا دیاقع و اه شزرا رب ینامزاتس
( روولیو و لچتیم بدوتتتتتتتش یم هدید گنهرف هنیمز رد دوجوم یاه کی یناگدنز هویتتتتتتتش گنهرف هک دندقتعم )1992
کرتتشم یاه تنتس و اهدامن ،اهراجنه ،اه شزرا زا لکتشتم هک تتسا )نامزاتس( اخ عامتجا ردم دیکات بدتشاب یم
دلیفنیرگ هک یلاح رد بدنک یم زیامتم ینهذ یاه هاگدید زا ار اهنآ ،کرتتتتتتتتشم دیاقع و اه شزرا رب یگنهرف یاه ( ای کرتتتتشم گنهرف رب یگنهرف یاه ردم ،دنراد دیکات دارفا یاه شزرا رب ینهذ نازادرپ هیرتن ریاتتتس و )1991
دب دیا هتبلا بدننک یم دیکات نامزاس فنتم داقتعا هب بدنتسه گنهامه مه اب هشیمه دارفا یاه شزرا هک تسین ینعم دی
( ناگروم زا یا هزیمآ کرتتتتتتشم گنهرف کی یاج هب هک دراد دوجو یریامم و توافتم یتتتتتشزرا یاه ماتن )1997
علاطم بدنراد گنهرف کی زا شیب هروتنم دنچ و ررزب یاه نامزاس ههیو هب ،دننک یم داجیا ار ینامزاس قیاقح تا
یرایتتسب یاه توافت یعرف یاه هورگ صختتشم ی هزادنا کی رد هک تتتسا دیا زا یکاح ررزب یاه نامزاتتس رد ام ار ییاهگنهرف هدرخ لماکت یعیبف دنیآرف هجیتن رد هک تتتتسا ییاه دحاو هدرخ یاراد یعامتجا دحاو ره بدنراد مه اب ( دنک یم دیلوت Shin, 1997
ب)
اجنه یریگ لکش رب ینامزاس گنهرف یایعا دیب لماعت هک دوش یم ضرف بدراد دیکات کرتشم یاه شرگن و اهر
اک و هتتسردم گنهرف رد جیردتب هک ددرگ یم یراتفر یاهراجنه یریگ لکتتش هب رجنم اه هورگ هدرخ ای نامزاتتس جل
ک یوریپ دیناوق دیا زا اتتیعا رگا و تتتسا هتفهن شیاه تنتتس و اهراجنه رد گنهرف تیهام م:دوتتش یم هنیداهن دنن
هب
( تفای دنهاوخ تسد یبسانم یعامتجا هاگیاج Morgan, 1997
ب)
بدتتتشاب یم تاداقتعا و اهراجنه فرعم هک تتتتسا ییاه دتتتشج و موتتتسر و بادآ ،گنهرف راقتنا یاه هویتتتش زا یکی ب
ه
مسارم یتلود نرادم زا ی=برایسب رد و ،هزیاج یاطعا مسارم ،اه دمجنا نوچمه یتافیرشت نرادم رد وصخ یعمج شیاین یاراد نرادم بدنور یم رامتتتش هب نرادم همه گنهرف زا یمهم شخب تافیرتتتشت مبدوتتتش یم رازگرب
( دننک یم لقتنم ار اه شزرا هک دنتسه یفیاظو و تافیرشت Howell, 1986
ب)
هعاتتتتشا ار نامزاتتتتس تاداقتعا و اه شزرا هک دنراد دوجو درم نانامرهق و نز نانامرهق ینامزاتتتتس گنهرف رد م
ی
راتفر بدنهد ( دشاب یم نامزاس گنهرف فرعم مرتحم یایعا دیا یاه
Tony Bush, 2016 ب)
:ینامزاس گنهرف حوطس ـ ه شزرا بدهد یم ناتتشن ار یتتصختتش یاه شزرا هب اهنآ تادهعت هک تتتسا یتامادقا و تامیمتتصت ،دارفا تایقلاخا هاگیلجت رد اه
بدنرا گ ری ات اهنآ تامادقا رب و دننک یم ادیپ پوتتسر دارفا یگدنز ا زا یتتساکعنا ناریدم تامادقا و تامیمتتصت
تتتساهنآ تایقلاخ
دشاب یم یصخش یاهرواب و اه شزرا یامن مامت هنییآ و ،رنمیز ،نویلگاب(
ب)2003
رربلهوک یتخانش یقلاخا هعسوت یروئت :زا دنترابع گوطس دیا بدیامن یم هئارا یقلاخا روصا قطنم یارب حطس هس2
یدادرارق شیپ یقلاخا قطنم حطس
یدادرارق یقلاخا قطنم حطس
یدادرارق ارف یقلاخا قطنم حطس
رف زا یقرت و تفرتتشیپ ،رربلهوک هاگدید قباطم و دنتتتسه ازجم رگیدکی زا تیفیک رتن زا تیفیک رتن زا گوطتتس دیا دیا قی
بددرگ یم رجنم دلاخا یتخانش هعسوت ردم رد دشر هب گوطس هلسلس :لوا حطس رد :یدادرارق شیپ یقلاخا قطنم
یم هتخیگنارب دوخ عفانم ناسا رب نامزاس ،یقلاخا قطنم زا حطس دیا ش
هب ردو
ا یرادرب هرهب دینچمه و تازاجم زا بانتجا روتنم هب یرگتیاده یاه تیلاعف ،نوناق هب اهنآ شرگن هک یا هنوگ هزوح ز
ت ینوریب یرتتصنع ناونع هب یقلاخا تاعوتتضوم بتتتسا تعفنم هب یبایتتتسد تهج دتتشور و هیاتتس یاه یارب هک دوتتش یم یقل
دامچ یروئت رب ،دنراد رارق حطتتس دیا رد هک ییاه نامزاتتس شرگن بدراد یگدننک دودحم هبنج ینامزاتتس یاه تیلاعف جیوه و
م یزاس رعکادح رابند هب ینامزاس دینچ و دراد هراشا یهورگ یهاوخدوخ تایقلاخا هب شرگن عون دیا بتسا ینتبم دوخ عفان
بتسا تدم دنلب رد د حطس مو عفنم زا رت عیسو یهاگدید ،تسا تیلاعف راح رد یدادرارق حطس رد هک ینامزاس :یدادرارق یقلاخا قطنم : دوخ ت
و نامزاس ناعفنیذ اب دوخ فابترا رد و بدری پ یم ار یدادرارق یقلاخا روصا ،ینامزاس دینچ بتسا هتفری پ ار حطس رد یتح
تایقلاخا رتتتتتتتسا هعماج تاراتتنا لماتتتتتتش هک رت عیتتتتتتسو ظو نداد ماجنا لماتتتتتتش یقلاخا یاه راتفر بدیامن یم تیاعر ار
فیا
مز رد یدادرارق قطنم هک دهد یم ناتتشن اه یتتسررب بدوتتش یم هعماج تاراتتنا تباجا و هعماج زا تیعبت ،هدتتش صختتشم هنی
بدزاس مهارف ار یرتهب یقلاخا یاه ییامنهار دناوت یم ،دراد دوجو یفاک یموب یاه داهن هک ییاه وططس حطططس م
نع هب تایقلاخا ،دننک یم تیلاعف یدادرارقارف حطتتس رد هک ینامزاتتس یارب :یدادرارق ارف یقلاخا قطنم : کی ناو
یاب یقلاخا یاه توایق هک دیا رب ینبم دراد دوجو یتامازلا هک یا هنوگ هب ،دوش یم یقلت مهم ینامزاس عوضوم یمامت هب د
دشاب هتشاد میمعت تیلباق هباشم یاه تیعقوم و طیارش وصا ،اه شزرا ،دنک یم تیلاعف حطس دیا رد هک ینامزاس ب
دوقح و ر
(رربنکلاف بدبای یم اازتما ینامزاتتتس یاه تیلاعف اب تایقلاخا ،یطیارتتتش دینچ رد بدنک یم تیعبت ار یناهج یم اعدا )2004
پ و دنمدوس تدم دنلب رد ینامزاس تامیمصت هک دوش یم یلمع اهنامزاس رد یتقو طیارش دیا هک دنک (دنشاب رادیا
ب)عبنم نامه
2 Kohlberg’s theory of Cognitive moral development
یقلاخا گنهرف ( دراد راکورتتتس اهراتفر ندوب طلغ ای تتتتسرد هب فوبرم یاه درادناتتتتسا اب دلاخا هیاو Fisher, 2007
ب) زین عماوج ب
تلع ه
تتتشزرا دتتتتشاد ه توافتم اهراتفر دتتتتسنادن ای دتتتتسناد یقلاخا رد ،فلتخم یاه شیارگ و اه ییولوئدیا و اه تنتتتس ،اه
رد دنتتتتس
جیتن امتجا طباور زا هک گنهرف عقاو رد بتتتسا توافتم رگید ی هعماج هب تبتتسن یا هعماج رد یقلاخا یاه تواتتیق ه رد یع
،دوتتتش یم داجیا اخ یاه طیحم حاتتتص دروآ یم دوجو هب یقلاخا و شری پ دروم یاهراتفر و اه میمتتتصت رد یمهم شقن
لئاتتتسم هب فوبرم یاه تواتتتیق ار یقلاخا یبتتتسن یاه تواتتتیق نارتن پ دروم یگنهرف ای یتنتتتس روطب هک دنناد یم ی
شری
دنتتتسه هداوناخ ای و هعماج (
Shafer, 2011 ب)
دان ای یتتتسرد هک دنتتتسه ییاه تواتتیق یقلاخا قلطم یاه تواتتیق یلو یتتتسر
یتیعقوم ی هرابرد یقیاقح هب هن و دراد یگتتتسب دوتتش یم فوبرم تواتتیق دروم هلئتتسم هب هک یقیاقح هب اهنت اهنآ ف
زا رتار نآ
( Levi, 2011 ب)
ت یرتن یاه ردم زا ار ییاه تیامح یقلاخا یریگ میمتتتصت یاهدنیآرف رب ینامزاتتتس یاه طیحم ری ات میمتتتص
( دنا هدرک دییات حیرص روطب ار ینامزاس یقلاخا گنهرف تیمها هک دنک یم تفایرد نامزاس رد یقلاخا یاه یریگ ،یمیتع
،تخودیلعرون ب)1391
و رامعا ،یقلاخا گنهرف ه هورگ ای دارفا هب فوبرم تسردان و تسرد یاهرایعم و تاداقتعا
رد ار ا
دریگ یم رب (
Canadian Nurses Association,2010 ب)
یدعب دنچ درکراک هک دوتتتتتتش هتفرگ رتن رد ینامزاتتتتتتس گنهرف زا یا هعومجم ریز ناونعب دناوت یم ار یقلاخا گنهرف م
نای
دتتتتشرا تاماقم ،تیریدم لماتتتتش یمتتتتسر یاه ماتن هنوگ دیا بدهد یم ناتتتتشن یراتفر ررتنک یمتتتتسر ریغ و یمتتتتسر یاه ماتن دنشاب یم یشزومآ یاه همانرب و یقیوشت یاه ماتن ،ینامزاس کی یاهراتفر لماش یمسر ریغ یاه ماتن هک یلاح رد
و ناس
تسا یقلاخا یاهراجنه (
Svanerg & Ohman, 2013 ب)
ه تیلاعف مامت رانک رد اهنآ درکلمع و اه تواتتتتتتتیق رب ،تایقلاخا زا دارفا یهاگا یارب دناوت یم یقلاخا گنهرف درف یا
هک درا گب ری ات دناوت یم نادنمراک رب ،درا گبری ات ای تتتتتتتتسرد یاهراک
( دنهدب ماجنا ار تتتتتتتتسردان یاهراک Trevino &
Nelson, 2010 و اهراتخاس ءاقترا ثعاب دینچمه ب)
بدوش یم یریگ میمصت یاهدرکلمع کراک ،نامزاس رد مکاح تئیه
و نان
عت لماوع زا یقلاخا تتتسایتتس ( تتتسا یقلاخا گنهرف تیوقت و تیب
Carles, 2011 تیبعت یارب لااب هدر تیریدم ب)
فح و کی ظ
دنک یم تیامح ار لقتتسم رکفت ،یقلاخا گنهرف کی دتتشاد بدراد تیلوئتسم یقلاخا گنهرف ار ناریدم و نادنمراک و
یغرت
یتامیمتتصت ات دنک یم ( دنریگب ینامزاتتس یاه شزرا قباطم
Wulf, 2012 تتس زین تایقلاخا ی هنیمز رد تبحتتص ب)
عتتسوت ب ه
( دوش یم یقلاخا گنهرف Jovanovic & Wood, 2006
ب)
کی و دراد یقلاخا یاه یریگ میمتتصت رد یا هنیهب شقن یقلاخا گنهرف هک تتتسا دیا زا یکاح ریخا یاهلاتتس تاقیقحت یگچراپ
امزاتتتس یاه تتتتسایتتتس ینعی مهم لماع دیدنچ درکلمع هجیتن دینچمه بدهد یم ناتتتشن ار نامزاتتتس رد هدتتتش ذاختا تامیمتتتصت ،ن
لاخا لئاتتسم ی هنیمز رد دتتشرا تیریدم و یربهر ریغ راتفر یارب هدش داجیا تصرف ،رگیدکی رب ناراکمه ری ات ،یق
یقلاخا
اتتتتتس رد هکنیا رامتحا ،دننک ناتتتتتسحا نامزاتتتتتس رد ار یقلاخا گنهرف رتتتتتتشیب نادنمراک دنچ ره بتتتتتتسا یقلاخا راتفر ای نامز
ا دیا اب رایسب یقلاخا گنهرف و ینامزاس گنهرف بدوب دهاوخ رتمک دنریگب یقلاخا ریغ تامیمصت فابترا رد هدی
ا تیمها هک دن
تامیمصت ات دنک یم کمک نامزاس نورد رد نارگید هب نداد ( دوش صخشم نامزاس نامه یقلاخا
Ferrell & Fraedrich,
ب)2014
ـ و اهنامزاس رد یقلاخا گنهرف عاونا
روتکیو دلوک و1
ناونع تحت یرازبا یحارف اب2
(یقلاخا وج همانتتشتتسرپ )ECQ
عون شتتش3
ار فلتخم یقلاخا وج و گنهرف
:دنداد رارق ییاسانش دروم اه نامزاس رد
1 Victor
2 Cullen
3 Ethical Climate Questionnaire
)فلا ـ و یا هفرح یقلاخا گنهرف :1
رعت هب فوبرم تلاکتتتتشم زا یخرب لح یاههار زا یکی هلیتتتتسو هب هک ییاه لمعلاروتتتتتسد هعومجم و تاررقم زا نانکراک فی
بمینک یسررب فلتخم گوطس رد ار گنهرف هک تسا دیا گنهرف یساسا یاهضرف و کرتشم یاهشزرا ،اهراجنه رد گنهرف
یعازتنا و قمع ظاحل زا یتوافتم گوطس رد کی ره هک تسا یلجتم (دهد یم پر ندوب
Hoy, 1938 ب)
کرتشم یاهراجنه هباثم هب گنهرف )ب ـ و :
ه راجنه هک دوتتتش یم رادیدپ یتقو گنهرف ی هرابرد ،یحطتتتس یخرب رتن زا و ،ینیع اتبتتتسن هاگدید کی هب یراتفر یا
ع ناون
قد هک تسا یمسر ریغ و بوتکم ریغ یتاراتتنا لاومعم اه راجنه بدنریگب رارق هدافتسا دروم گنهرف یلصا رصانع یمک اقی
وهشم رایسب اه راجنه بدنرا گ یم ری ات راتفر رب امیقتسم اه راجنه بدتفا یم دافتا هبرجت حطس زا رت دییاپ ای اهشزرا زا رت د
ا ینمض یاهضرف گنهرف یاه هبنج دننک یم کمک دارفا هب هک دننک یم مهارف صخشم یرازبا اهراجنه ،هجیتن رد ردن
تایح ی
مهم تروتتص دیا رد ،دتتشاب زکرمتم ینامزاتتس راتفر رییمت یور ام دهذ رگا ،دیا رب هولاع بدننک کرد ار ینامزاتتس ا
هک تتتس
نهرف یاهراجنه ،عبنم نامه( مینک کرد و میسانشب ار ینامزاس گ
ب)260
:کرتشم یاهشزرا و اه رواب موهفم رد گنهرف )ج ـ و ندوب یعازتنا ینایم حطتتتتس رد یاه رواب اهتتتتشزرا بدوتتتتش یم فیرعت کرتتتتتشم یاه رواب و اه اهتتتتشزرا ناونع هب گنهرف ،2
لیلحت مود حطتتتس رد و دنا گنهرف هراب رد ییانبریز یاهتتتضرف ناکعنا اه رواب بتتتتسا بولطم هک تتتتسا یزیچ نآ هب فوبرم زاس رد ات دنهد ماجنا ییاهراک هچ دیاب ایعا دننک یم دییعت لغا اهشزرا بدنراد رارق میسرپب دارفا زا یتقو بدنوش قفوم نام
،کرتتتتتشم یاهتتتتشزرا بمینک فتتتتشک ار نامزاتتتتس یروحم یاهتتتتشزرا میناوت یم لاامتحا ،دننک یم راتفر اخ یا هنوگ هب ارچ رگا و دننادب ار ناشنامزاس یاهشزرا ایعا رگا بدنشخب یم تیوه نامزاس هب و دننک یم فیرعت ار نامزاس یساسا تیصخش تتتتسا هچ دننادب ،دنک ینابیتتتتشپ اهدرادناتتتتسا زا هک یتامیمتتتصت دتفرگ رامتحا ،تروتتتص دیا رد ،دننک تیاعر دیاب ار ییاهدرادنا
،دراد یتیمها اب موهفم و انعم ینامزاس تایح و دنتسه نامزاس زا یشخب دننک ناسحا هکنیا رامتحا دینچمه بدوب دهاوخ رتشیب د مه شخبر ا یاهنامزاتتس تیقفوم بدوب دهاوخ رتتتشیب یگنهرف ،تتتسازجم ینامزاتتس گنهرف زا یعبات اکیرمآ رد مه و دپای ر
و ،یهورگ راک ،یراکمه ،دامتعا ،تیمیمتتتتص نوچمه یکرتتتتتشم یاهتتتتشزرا هدنریگرب رد و دراد ماجتتتتسنا ینورد ظاحل زا هک دارفا تیریدم هب دشاب هتشاد طبر یروانف هب هکنآ زا شیب اهنامزاس دیا تیقفوم بتسا ناگمه دوقح یواست یچوا بدوب فوبرم
هیرتن یاهگنهرف ،دندوب اهشزرا دیا یاراد هک ار ییاکیرمآ یاهنامزاس زا هتسد نآ بدیمانz
هیرتن یاهنامزاس یتایصوصخz
رد ار نامزاتتس هب تبتتسن دهعت و تینما سح ،تدم زارد یمادختتتسا یاهتتتصرف بدنهد یم اقترا ار اخ گنهرف یا هک دنراد رفا ردنک یم داجیا نانکراک یاهتتتتشقن و دنهد یم ماجنا یتوافتم فیاظو نانکراک هک نانچمه بدننک یم نامزاتتتتس فقو ار دوخ دا
داجیا یلمش ریسم عوت و تایبرجت شرتسگ یارب یرتشیب یاهتصرف ،عیفرت دییاپ تعرس دنیآرف ،دننک یم رامشا ار یتوافتم دنک یم داجیا ر وم یزرف هب ار تکرتتتش اخ یاهتراهم تلاح دیا بدنک یم میمتتتصت بدوتتتش یم جوم ار یلمتتتش هعتتتسوت و
تیلوئسم بدنوش یم تیوقت و زاربا ینشور هب هک ییاهشزرا ،تسا یهورگ راک و یراکمه مزلتسم یقفاوت و یتکراشم یریگ کی ناونعب درف یور زکرمت ،تیاهن رد بتسا هبناج ود تیامح و دامتعا یایف مزلتسم یعمج یریگ میمصت دروم رد یدرف بف شخب تیصخش دیا بدرف یراک شقن رب هن ،دراد دیکات درف تیلک رب و تسا یمسر ریغ لاومعم هک تسا یراک طباور یعی
یمتسر تارم هلتسلتس هب هکنیا یاج هب هک ربارب دارفا زا یا هعماج ،دنک یم جیورت ار دوقح یواتست یاتیف ،رگن یلک هاگدید دیاربانب بدننک یم راک کرتتتتشم فادها یور مه اب دنتتتشاب یکتم هیزتن یاهنامزاتتتس ،
یتتتساتتتسا یاهتتتشزرا جیورت روتنم هبz
،گنهرف هب فوبرم یساسا یاهشزرا یا بدننک یم لمع و هدش هتخاس دوقح یواست و ،یراکمه ،دامتعا ،تیمیمص نوچمه مامت رب ابیرقت اهشزرا دیا ردنرا گ یم کارتشا هب و دنری پ یم ار نآ نامزاس یایعا رتشیب هک دنتسه یبلاغ یاهشزرا هبنج
دنرا گ یم ری ات ینامزاس تایح یاه (
،عبنم نامه ب)261
گنهرف یاه درکراک ـز
1 Professional
2 abstraction
ب هک دننک یم جیورت ار دهعت و ،یرادافو ،یگتتتتتسویپ یوق یاهگنهرف ،دتتتتشابن دیرتهب یگنهرف هیه تتتتتسا دکمم هچرگا هبون ه
دبای شهاک نامزاس کرت رامتحا دنوش یم ثعاب دوخ (
Mowday et al., 1982 ب)
:زا دنترابع ینامزاس گنهرف مهم درکراک دیدنچ
بدنک یم داجیا اهنامزاس نایم یزیامت و دنک یم دییبت ار اه هدودحم ای اهزرم و دح ،گنهرف
بدهد یم تیوه نامزاس هب ،گنهرف
بدنک یم لیهست ار هورگ هب دهعت داجیا ،گنهرف
بدهد یم شیازفا ار یعامتجا ماتن رد تاب ،گنهرف
سچ ،گنهرف بدراد یم هگن مه رانک ار نامزاس هک تسا یعامتجا
بدنک یم مهارف ار راتفر سانم یاه درادناتسا ،گنهرف
رفاخ هب هک تسا مهم ،راح دیا اب بدهد یم لکس و دنک یم تیاده ار نامزاس یایعا یاهراتفر و اهشرگن ،گنهرف د
هتشا
شاب یدرکراک ریغ ای یدرکراک دناوت یم یوق گنهرف کی دیشاب نآ زا عنام ای یشخبر ا ثعاب دناوت یم ینعی ـ د
ش بدو
نامزاس یقلاخا گنهرف یاه لدم ـ ح تتشت یقلاخا و تتتسرد یاهراتفر ماجنا هب ار نامزاتتس نانکراک هک تتتسا ینیناوق و اهدرادناتتتسا لماتتش یقلاخا گنهرف یم قیو
رد بدنک لماع دیرت مهم نامزاتتتتتتتس رد هدتتتتتتتش داجیا یقلاخا گنهرف تقیقح ک نایم یقلاخا ریغ یاهراتفر ی هدنرادزاب
نانکرا
،ناراکمه و نلاگاد( تسا نامزاس 2001
،یناگداچ ییاقآ زا لقن هب ب)1391
(یک هدیقع هب امزاتتس یاتتیعا راتفر رد هک تتتسا نامزاتتس کی گنهرف یقلاخا یاه هبنج ،نامزاتتس یقلاخا گنهرف ،)1999
ن
مزاس هورگ ود هب ار اه نامزاس و دوش یم راکشآ داجیا یارب بدنک یم یدنب میسقت یقلاخا ریغ و یقلاخا یاه نا
گنهرف کی
(دیوگن ،نامزاس رد یوق یقلاخا :دنک یم دیکات ریز دراوم رب )1390
نامزاس ناریدم ندوب وگلا شقن
یقلاخا یاهراجنه و دیناوق دییعت
یقلاخا یاهراتفر شزومآ
ارب تازاجم و یقلاخا یاهراتفر یارب شاداپ دییعت یقلاخا ریغ یاهراتفر ی
یتظافح راکوزاس ی هئارا
یدعب کت یاه ردم هورگ ود هب اه ردم دیا بتسا هدش هئارا نا دیناوق و داعبا ،یقلاخا گنهرف ی هنیمز رد یرایسب یاه ردم ردم ،یدعب کت ردم دیلوا بدنوتتش یم میتتسقت یدعب دنچ یاه ردم و
1CES لماتتش هتتس گنهرف یریگ هزادنا یارب دروم یقلاخا
(ناراکمه و تناه طسوت هک تسا نامزاس :دنا هدرک هئارا )1368
؟دنا هدش یقلاخا ریغ یاهراتفر ریگرد نامزاس ناریدم نازیم هچ ات
؟دنراد یقلاخا یاهراتفر زا یحیحص تشادرب نامزاس نانکراک نازیم هچ ات
؟دنریگ یم هدیدان دشرا ناریدم ار یقلاخا ریغ یاهراتفر نازیم هچ ات
یقلاخا گنهرف ی همان شتتسرپ ردم ،یدعب کت ردم رگید راتتس رد ناراکمه و ونیورت هک تتتساECQ
بدندرک یفرعم1995
دیا تشاد دیکات ریز دراوم رب زین ردم (
Trevin, et al., 1995 ب)
نامزاس یلک گنهرف رد یقلاخا یاهراتفر
یقلاخا یاهراتفر یارب شاداپ دییعت
1 Corporate Ethic Scale
اهراتفر یارب تازاجم دییعت یقلاخا ریغ ی
یقلاخا یاهراتفر دروم رد نامزاس نانکراک یارب دشرا ناریدم ندوب وگلا
نامزاس نانکراک طسوت یقلاخا دیناوق تیاعر
بنانکراک طسوت لااب هدر ناریدم هب هدش هدهاشم یقلاخا ریغ یاهراتفر شرازگ
ه ردم هب یدعب کت یاه ردم زا ار یقلاخا گنهرف یاه ردم ریخا یاه شهوهپ رتروهتتشم بتتتسا هداد دوتتس یدعب دنچ یا
دی
:تسا اه ردم دیا لماش یقلاخا گنهرف یدعب دنچ یاه ردم
یتکرش یقلاخا یگتسیاش ردم (دیتپاک هکCEV
بتسا هدرک هئارا )2008
یقلاخا راک و سک گنهرف نوناک ردم (ناراکمه و یلیوچیدرآ هکCEBC
بدنا هدرک هئارا )2009
یقلاخا گنهرف ردم (ناراکمه و ینییوس هکPEC
بدنا هدرک هئرا )2010
یقلاخا تکرش گنهرف ردم (زتراوش هکECC
بتسا هدرک هئارا )2013
ی هیرتن ناتتتتتسا رب ردم دیا بدوب یدعب کت یاه ردم رب یو یاهداقتنا لیلد هب درک هئارا دیتپاک هک یدعب دنچ ردم دیتتتتتتسخن اد تلیتتیف رایعم تتتشه و تتتسا هدتتش هداهن انب ارگ تلیتتیف و ردم دیا بدهد یم شرتتتسگ نامزاتتس رد ار یقلاخا گنهرف هک در
بتسا هدش هداد شیامن کی هراگن رد نآ یاهرایعم ریغ و یمسر شخب ود هب ار ینامزاس گنهرف ،ردم دیمود رد ،یلوچیدرآ
و شاداپ یاه متسیس ،یعامتجا یاهراکوزاس ،اه تسایس ،یربهار لماش یمسر یراجت گنهرف بدرک میسقت یمسر یاهدنیآرف
بتتسا یخیرات یاه تیاور و ،اهوگلا ،موتسر و بادآ ،یراتفر یاهراجنه لماتش یمتسر ریغ یراجت گنهرف و یریگ میمتصت ردم داینب هداد ی هیرتن ناتتتتسا رب EBC
قیرف زا هک تتتتتسا رایعم جنپ لماتتتتش و هدتتتتش هداهن انب1
ییارجا ناریدم اب هبحاتتتتصم
ا گنهرف هب تبتتتسن اهنآ رتن تتتسک و اهنامزاتتتس یاه شزرا لماتتتش داعبا ای اهرایعم دیا بتتتتسا هدمآ تتتتسد هب نامزاتتتس یقلاخ
بتسا تدم دنلب زادنا مشچ و اهدنیآرف یتسرد ،یربهر یشخبر ا ،ناعفن یذ رداعت ،یقلاخا (ناراکمه و یلوچیدرآ تتتتتسر و بادآ ،اه شزرا زا کرتتتتتتشم ییوگلا ،رایعم جنپ دیا یاراد یاه نامزاتتتتتس دندقتعم )2009
،مو
و اه کبتتس خا یاهراتفر ااور ثعاب هک دننک یم داجیا نامزاتتس رد تاراتتنا
دوتتش یم نامزاتتس نانکراک نایم یقلا آ(
،یناجاق
ب)ات یب (ناراکمه و ینییوس ردم ناسا رب :دراد مهم دعب ود یقلاخا گنهرف ،)2010
ناریدم یزاس ردم شقن
یقلاخا یاهراتفر یارب راشف
هر زا نامزاتتس کی رد یوق یقلاخا گنهرف گنهرف دعب دیلوا بدوتتش یم زاغآ نامزاتتس نآ ییلااب هدر ناریدم و نارب
ا یقلاخ
دنا هدیسر هجیتن دیا هب یرایسب یاه شهوهپ بناریدم تسد هب هدش دییعت یقلاخا یاه درادناتسا زا تسا ترابع ک
یاهراتفر ه
انکراک نایم یقلاخا یاهراتفر شرتتتسگ و لقت شهاک رد مهم لماع کی ناریدم یقلاخا ف دعب دیمود بتتتسا نامزاتتس ن
گنهر
و تازاجم دییعت رک فیتتصوت یقلاخا یاه راتفر یارب راتتشف بتتتسا یقلاخا یاهراتفر یارب راتتشف ،نامزاتتس رد یقلاخا هیبنت
هجیتن دیا هب نارگتتشهوهپ بتتتسا نامزاتتس رد یقلاخا یاهراتفر یارب شا داپ دییعت و یقلاخا ریغ یاهراتفر یارب ر
دنا هدیتتس
ییاه نامزاتتتتتتتس تازاجم دییعت و یقلاخا یاهراتفر یارب شاداپ نداد قیرف زا دننک یم دراو راتتتتتتتشف نانکراک هب هک
ب یار
بدنتسه دوخ نانکراک نایم یقلاخا و تسرد یاهراتفر شیازفا دهاش ،یقلاخا ریغ یاهراتفر (زتراوش اریخا
)2013 م هس یلد
(تکرش یقلاخا گنهرف ناونع اب یدعب یاه راتفر شهاک یارب )ECC
هرف یو بتسا هدرک هئارا نامزاس رد یقلاخا ریغ گن
هتتتتتتس یاراد هک دنک یم فیرعت نامزاتتتتتتس نانکراک نایم کرتتتتتتتشم یاهرواب و اه شزرا زا یا هدنیامن ناونعب ار یقلاخا دکر
:لماش تسا یساسا
بیلوصا ای یداینب یقلاخا یاه شزرا
یمسر یقلاخا یاه همانرب
1 Grounded Theory
بیقلاخا تیاده و یربهر
شزرا یاه شزرا زا یا هعومجم دوجو یلوتتتتتتصا ای هیاپ یقلاخا یاه شزرا زا یا هعومجم دوجو یلوتتتتتتصا ای هیاپ یقلاخا همانرب بتساهدنیآرف و اه هویش ،اه لمعلاروتسد لماش و دراد دیکات یقلاخا یاهراتفر رب هک تسا نامزاس رسارس رد یقلاخا
یآ هلمج زا یمتتسر همانرب کی داجیا هب هراتتشا یقلاخا ی رد بتتتسا نانکراک هب یقلاخا یاهراتفر شزومآ و یا هفرح راتفر دی
ندوب وگلا و یرگ تیاده شقن و بتتتتسا فوبرم نامزاتتتس یلااب یاه هدر رد دیناوق داجیا هب یقلاخا تیاده و یربهر ،تیاهن ب هزیگنا داجیا و نانکراک ییامنهار رد لااب هدر ناریدم نامه( تسا اهنآ ندرک راتفر یقلاخا یار
،عبنم ب)27
یریگ هجیتن و یقلاخا گنهرف یاه ردم عاونا هئارا و یقلاخا گنهرف ،گنهرف زا نوگانوگ فیراعت هئارا یارب شلات رد ،شهوهپ دیا
،دش رکذ همدقم رد هک هنوگنامه بتسا نآ یاهدرکراک هب هراشا زا هک تسا درف هب رصحنم گنهرف کی یاراد ینامزاس ره
ربهر طسوت یلخاد ظاحل هتفرگ لکش و هدش داجیا یطیحم تارییمت طسوت یجراخ ظاحل زا و ویع دارفا ریاس و ناوریپ ،نا
ور دیا زا بتسا یاهراتفر تیبعت و جیورت رد یمهم رایسب شقن گنهرف یاه هعومجم ریز زا یکی ناونع هب یقلاخا گنهرف
بدنک یم افیا نامزاتتس رد یقلاخا ا ل
ذاختا رد دتتشرا ناریدم تتتسا هتتتسیاتتش تامیمتتصت
، نامزاتتس رد یقلاخا گنهرف اب تتسانتم
بدنزاتتتتتس ایهم نانکراک دیب رد یقلاخا یاهراتفر هعتتتتتسوت یارب ار هنیمز و هدرک تکرح و یربهر هراب رد دیاتتتتتش شهوهپ و
( گنهرف ،1985
دهاوخ یم وا ردریگ یم رتن رد گنهرف هدنهددای ناونع هب ار ناربهر هک تتتسا عوتتضوم دیا دیوم )1992
عف شقن دیکات دروم دنریگ یم دای نآ شیادیپ اب ار گنهرف هک ور هلابند هنلاعفنم شقن فلاخ رب گنهرف راقتنا رد یربهر را رد ات تتتتتسا هتخادرپ دادعتتتتتسا تیریدم فیراعت یتتتتسررب هب یرورم یدرکیور ذاختا اب رتتتتضاح شهوهپ ور دیا زا بدهد رارق
یتتتتتتتسررب دمتتتتتتتض دنناوتب ناریدم و نارگ شهوهپ ،نآ هجیتن گنهرف فلتخم یاه ردم و یقلاخا گنهرف ،گنهرف فیراعت
بدندنب راک هب لمع رد و هدرک ذاختا ار دوخ زاین اب تتتسانتم فیرعت ،یقلاخا و یتتتشیدنا تبعم ،دامتعا گنهرف هک ییاجنآ زا و
ادم ناریدم تسا هتسیاش ا ل دراد یتبعم و میقتسم ری ات ناریگارف یلیصحت تفرشیپ رب نرادم رد یدمآراک گنهرف دینچ نر
بدنهد جیورت هسردم رد ار ییاه نامزاتتتس یقلاخا گنهرف هنیمز رد هک ییاه شهوهپ ناتتتسا رب
، زا یکاح جیاتن ،تتتتسا هتفرگ تروتتتص فلتخم یاهروتتتشک رد
یقلاخا گنهرف زا فلتخم یفیراعت دتتش شلات هلاقم دیا رد بدتتشاب یم نانکراک راتفر و درکلمعرب یقلاخا گنهرف یرا گری ات ،تیقلاخ رب نآ ری ات و اهنامزاتتتس رد یقلاخا گنهرف شقن دوتتتش یم داهنتتتشیپ ،دیاربانب بدوتتتش هئارا نآ یاهلدم و و یتتتشخبر ا
هب رجنم دناوت یم اه شهوهپ دیا جیاتن بدریگ رارق یتسررب دروم ییاراک یقلاخا یاهراتفر تیبعت و جیورت
هتتشگ نانکراک رد
و بدزاس ایهم نانکراک تکراشم و تیقلاخ یارب ار هنیمز
:عبانم )1
(ییترم ،یرتن ردومحم ،یرفص رردان ،ینامیلس ب)1394
:یشزومآ تیریدم بدربراک و قیقحت ،هیرتن
،یوه بک دیو
لکسیم با لیسیس تمس :نارهت ب1938
)2 (اضر دمحم ،یگنرهب ب)1380
بتراتن و یزیر همانرب رد تیریدم یاه هیرتن دربراک :یهاگشزومآ و یشزومآ تیریدم
تیبرت رامک رشن :نارهت )3 (دیعس ،دشودن ی ایغ رییترم ،یرهاف ب)1396
بیشزومآ دوبهب :یشزومآ ناریدم بک دیو ،لاوئاپ ید بفا لشیم
1947یوه یعامتجا و یگنهرف تاعلاطم هدکشهوهپ :نارهت ب
)4 (میرم ،یرماس ردمحم ریم ،هداز نابع دیس ردمحم ،ینسح ب)1395
:ینامزاس راتفر و یشزومآ یربهر رب یا همدقم
بلمع رد یروئت سنچ با ،سنچ بپ
اد :هیمورا بناریا ب1955 هیمورا هاگشن
)5 (یلع ،دنب هقلاع ب ب)1395
یمومع تیریدم نارور رشن :نارهت ب)هس تساریو(
)6 (دمحم دیس ،یلامک ریم ب)1389
بیشزومآ تیریدم و یربهر نورطسی :نارهت
)7 (سگرن ،یتوکس رمیرم ،یرماس ردمحم ،ینسح ب)1395
یشزومآ تیریدم و یربهر یاه یروئت بناریا بشوب بت ب
مورا هاگشناد :هیمورا هی
)8 (اضر دمحم ،یدیرف ردمحم ،ینسح ب)1397
بهسردم شخب ر ا تیریدم بناریا بنوسلیو بی ،سیروم با ،دراویا بب یک
هیمورا هاگشناد :هیمورا )9 (دمحم دیس ،یبارعا ریلع ،نایئاسراپ ب)1397
بینامزاس راتفر ینابم زنیبار با
یگنهرف یاهشهوهپ :نارهت ب1943
)10
،یناخ جیلق رشویراد ،هداز ملاغ (زورهب
ب)1385 نامزاس ،میت ،درف درکلمع تیریدم گنارتسمرآ بم ب
:نارهت ب2006
بناریا یتعنص تاقیقحت و شزومآ زکرم تاراشتنا )11 ( دیمحلادبع ،دنمشوه ردیسحملاغ ،یودهم ،یسرباسح شناد بنرباسح راتفر رب یقلاخا گنهرف ری ات یسررب ب)1392
:51 ( - 107) 125– ب
)12 (دمحم دیس ،یمیقم بدمآراک ینامزاس گنهرف هرهوج رینامزاس دلاخا ب)1387
تیریدم گنهرف ،
(6 :)17 ـ87 ب63
)13 ( دسح ،دیمع بریبک ریما تاراشتنا :نارهت بمود پاچ بدیمع یسراف گنهرف ب)1371
)14 ( دمحم ،دیعم بریبک ریما تاراشتنا :نارهت بمود پاچ بیسراف گنهرف ب)1377
15) Trevino LK, Butterfield KD, McCabe DL. (1998). The ethical context in organizations: influences on employee attitudes and behaviors. Business Ethics Quarterly; 8(3): 447 – 476.
16) Fisher J, Bonn I. (2007). International strategies and ethics: exploring the tension between head office and subsidiaries. Management Decision; 9:1145-1167.
17) Jovanovic S, Wood RV. (2006). Communication ethics and ethical culture: A study of the ethics initiative in Denver city government. Journal of Applied Communication Research; 4: 386-405.
18) Levi N. (1967). Ethical relativism. Translated by: Zandpoor A. (2011). Tehran: Amirkabir Publications.
P: 15.
19) Trevino LK. (1986). Ethical decision making in organizations: a person-situation interactions model.
Academy of Management Review; 11(3): 601-617.
20) Lin M. (2014). An exploration on the relationship of transformational leadership, innovation atmosphere and E-commerce organization innovation. Open Journal of Social Sciences; 2: 48-53.
21) Hunt, S.; Chonko, L.; and V. Wood (1989). Organizational Values and Organizational Commitment in Marketing. Journal of Marketing, 53 (3), pp. 79-90.
22) Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations: Software of the Mind, London: McGraw-Hill.
23) Balthazard, P. A. and R. A. Cook (2004). Organizational culture and Knowledge Management Success: Assessing the Behavior-Performance Continum. Proccedings of the 37th Hawaii International Conference on System Science.
