https://dx.doi.org/10.22059/ijswr.2022.335796.669162
یملع هلاقم(
- )یشهوپژ
Investigation the Effects of Date Palm Leaves and It’s Biochar on Yield and Water Use Efficiency of Forage Corn
PARIYA NASIMI1, AHMAD KARIMI1*, ZAHRA GERAMI1
1. Department of Soil Science and Engineering, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.
(Received: Dec. 18, 2021- Revised: Jan. 26, 2022- Accepted: Jan. 30, 2022)
ABSTRACT
Biochar plays an important role in the optimal use of water in agriculture and improving plant yield and water use efficiency. Therefore, the aim of this study was to investigate the effects of palm leaf and it’s biochar on yield, yield components and water use efficiency of forage corn in a sandy clay loam soil under the same conditions. Experiment with a completely randomized design with two types of modifiers of palm leaf and it’s biochar at six levels (control, 0.5, 1, 2, 3 and 4.5% by weight of date leaf treatments C0, D1, D2, D3, D4, D5, respectively and treatments C0, B1, B2, B3, B4, B5) were performed in three replications as a greenhouse experiment. Characteristics of height, stem diameter, wet and dry weight of shoots, root weight and volume were measured .Water use efficiency base on dry matter yield were calculated. The results showed that the effects of date palm leaves and biochar on the yield and its components, water use efficiency based on the dry matter yield of shoots and roots are significant at the level of 1%. The most effect of biochar and date palm leaf dry matter on shoot dry matter yield has observed in B5, wet plant yield in D2, root dry matter in D1, root volume and stem diameter in B5 and maximum plant height in B1 and B2. Also, the highest water use efficiency of plant is related to B5, which has increased the water use efficiency by 3.6% as compared to the control. It was while D1 improved root water use efficiency. The results showed that use of 4.5% by weight of biochar improved the yield and water use efficiency of the shoot and biochar can be used by increasing the amount of yield and water use efficiency in forage corn by considering its optimal amount.
Keywords: Biochar, Consuming Water, Forage Corn, Water Consumption Efficiency, Yield.
*Corresponding Author’s Email: [email protected]
راچويب و امرخ گرب تارثا نآ زا لصاح
بآ فرصم یيآراک و درکلمع رب هفولع ترذ
يا
یميسن ايرپ یميرک دمحا ،1
1
،*
یمارگ ارهز
1
1 . سدنهم و مولع هورگ ی
زرواشک هدکشناد ،کاخ
،ی درکرهش هاگشناد ،
.ناریا ،درکرهش
:تفایرد خیرات(
27 / 9 / 1400 - :یرگنزاب خیرات 6
/ 11 / 1400 - :بیوصت خیرات 10
/ 11 / 1400 )
هديکچ
شقن راچويب ةدافتسا رد یمهم
رد بآ زا هنيهب زرواشک شخب
درکلمع دوبهب و ی ییاراک و هايگ
فرصم .دراد ناهايگ بآ
ازا ی ن ور ، اب شهوژپ نیا گرب دربراک تارثا یسررب فده
لصاح راچويب و امرخ زا
یازجا ،درکلمع رب نآ ییاراک و درکلمع
فرصم ترذ بآ هفولع مول کاخ کی رد یا یسر
ینش رد ارش ی ط ی ناسک سررب ی درگ ی د شیامزآ . هب حرط تروص داصت ًلاماک
ف ی
،دهاش( حطس شش رد مادک ره نآ زا لصاح راچويب و امرخ گرب یحلاصا هدام عون ود اب 5
/ 0
، 1
، 2
، 3 و 5 / 4 دصرد ینزو
امرخ گرب یاهراميت بيترت هب
C0
،
D1
،
D2
،
D3
،
D4
و
D5
و یاهراميت
C0
،
B1
،
B2
،
B3
،
B4
،
B5
هب رارکت هس رد و ) تروص
هناخلگ شیامزآ یا
یگژیو .تفرگ ماجنا رطق ،عافترا یاه
نزو ،هقاس مادنا کشخ و رت
اوه یی گ ي ها مجح و نزو ، هشیر
هزادنا و دش یريگ ییاراک
فرصم بآ هايگ ساسا رب کشخ هدام درکلمع ناشن جیاتن .دش هبساحم
يب ريثأت نیرتشيب داد راچو
و کشخ هدام گرب
هدام درکلمع رد امرخ کشخ
مادنا ه راميت رد ییاو
B5
راميت رد رت درکلمع ،
D2
، کشخ هدام رد هشیر
راميت
D1
مجح نیرتشيب ، رطق و هشیر
راميت رد هقاس
B5
رطق ، راميت رد هقاس
B5
عافترا نیرتشيب و راميت رد هايگ
B1
و
B2
هب
دمآ تسد فرصم ییاراک نیرتشيب نينچمه . بآ
راميت رد هايگ
B5
تسد هب راميت هب تبسن هک دمآ فرصم ییاراک دهاش
بآ ار 6 / 3 شیازفا دصرد ناشن جیاتن .داد
فرصم هک داد 5
/ 4 ینزو دصرد دوبهب ببس راچويب
ییاراک و درکلمع فرصم
بآ
اوه مادنا یم راچويب زا و دش هايگ یی اب ناوت
نتفرگرظنرد رادقم
هب ي ةن ییاراک و درکلمع شیازفا رد نآ فرصم رصم
ف آ رد ب
هفولع ترذ .درک هدافتسا یا
هژاو :يديلک ياه هفولع ترذ ،درکلمع ،راچويب ،یفرصم بآ
.بآ فرصم ییاراک ،یا
همدقم یزرواشک شخب رد بآ زا هدافتسا رقت
ی
ًاب مهس 70 یدصرد زا لک
تشادرب بآ یاه ش ي ر ی ن ب و ي ش زا 90 دصرد رد رثکا یاهروشک
هعسوت رتمک ی
هتفا کشت ار ي ل م ی دهد قن ،بآ زا هنيهب ةدافتسا هک ش
یم افیا رشب تايح رد یمهم ثعاب ،بآ عبانم رب هولاع اریز ،دنک
حطس شیازفا ز
ی ر تشک همين و کشخ قطانم رد و هدش کشخ
ار ديلوت شیازفا هارمه هب
( تشاد دهاوخ
Baiamonte et al.,
نينچمه .)2020
تاديلوت هب زاين و تيعمج نوزفا هب ور دشر اب
هفولع ناهايگ رد ديلوت شیازفا ،یماد تسا یرورض یا
هک یارب
عبانم زا هنيهب هدافتسا ترذ تعارز رد بولطم ديلوت هب یبايتسد بانتجا بآ اربانب ؛تسا ریذپان
ی ن نف شرتسگ ، یروآ
هناروآون یاه
ا تهج یزرواشک مک تیریدم یارب رثؤم تامادقا ماجن
،یبآ
یلصا تیولوا هب ،یماد تاديلوت شیازفا و ییاذغ تينما هب یبايتسد لیدبت تاقيقحت ( تسا هدش
Wang et al., 2017; Gao et al.,
.)2020
راچويب هرهب شیازفا یارب )یتسیز لاغز(1
یرو بآ فرصم و
:لوئسم هدنسیون* [email protected]
1- Biochar
بآ دوبمک طیارش رد لوصحم درکلمع دوبهب هدافتسادروم
رارق
یم عبانم زا هک تسا نبرک زا ینغ یلآ بيکرت کی راچويب .دريگ
فلتخم لآ هدام عون ره ی ز
ی تس هدوت نژيسکا نادقف طیارش تحت
یم هتفگ تفاکامرگ حلاطصا رد هک ،نآ یئزج روضح ای ،دوش
ب ه
تسد یم ( دیآ
Pandey et al., 2020
رد نآ دنک رايسب هیزجت .)
ا ار راچويب ،کاخ یم زیامتم یلآ داوم ریاس ز
رد نآ شقن یلو دزاس
ریاس دننامه کاخ لآ داوم
( تسا هدش شرازگ ی
Downie et al.,
2009; Atkinson et al., 2010
.) کاخ رد راچويب زا هدافتسا یاه
یکیزيف تايصوصخ رييغت اب هک دراد ار ليسناتپ نیا یزرواشک (
Nasimi et al., 2019; Esvand Rajabi et al., 2020; Osooli et al., 2022
)،
یزيخلصاح دوبهب بجوم کاخ یتسیز و ییايميش
کاخ تبوطر تشادهگن تيفرظ شیازفا اب و هدش ،
لدابت تيفرظ
کاخ ینويتاک یمهارف و
ندروم ییاذغ رصانع ي
زا هايگ یازفا ببس ش
و هايگ درکلمع هرهب
کاخ زا یرو اه
وش د (
Case et al., 2012;
Mukherjee et al., 2013; Obia et al., 2016; Ouyang et al., 2013; Tanure et al., 2019; Zhang et al., 2020
.) ت ثأ راچويب ري
فلتخم یاهروتکاف هب هايگ درکلمع رب تيعضو هلمج زا
،کاخ تفاب ،کاخ هيلوا یزيخلصاح تايصوصخ و هيهت یامد
و راچويب ییايميش و یکیزيف یم و دراد یگتسب هايگ عون یتح
ت دناو
ای شیازفا ثعاب هايگ درکلمع شهاک
وش د (
Laird, 2008
.)
ماجنا تاعلاطم رد ( فرصم ریداقم زا یعيسو فيط هدش
5 ات
50 )راتکه رد نت راچويب
تبثم تارثا رب ًامومع هک هدش شرازگ
دربراک نآ فرصم ااب .دنراد تللاد لوصحم درکلمع رب
ی ن لاح اغ بل ًا
رتشيب فرصم راچويب
اب هب جیاتن رت هارمه ( تسا هدش
Major et
al., 2010
.) ( قيقحت
Zhang et al., 2013
لصاح راچويب دربراک اب )
یامد رد مدنگ شلک و هاک زا 350
ات 550 یتناس هجرد دارگ
حوطس(
20 و 40 ظاحل زا ريقف یکهآ کاخ کی رد )راتکه رد نت
هب ترذ هناد درکلمع هک دندرک شرازگ یلآ داوم و ییاذغ رصانع ترت بي 8 / 15 و دصرد 3 / 7 دوک فرصم .درک اديپ شیازفا دصرد
نازيم هب ار درکلمع ،راچويب هارمه هب هروا 8
/ 8 و 1 / 12 دصرد
( .داد شیازفا )2011
Uzoma et al
دوک راچويب تارثا یسررب رد,.
اذغ رصانع بذج ،ترذ درکلمع رب یواگ یی
یکیزيف تايصوصخ و
ینش کاخ ییايميش و ازگ هناخلگ طیارش رد
براک هک دندرک شر در
راچويب و شیازفا
،دربراک حوطس ینعم روط هب
دشر یراد
، رکلمع د
شیازفا ار بآ فرصم ییاراک و ترذ و
تايصوصخ دوبهب ثعاب
یم کاخ ییايميش و یکیزيف .دوش
تاقيقحت
Obia et al., (2016) and
Jeffery et al., (2011)
ن دشر شیازفا رب راچويب یراذگريثأت هک داد ناش هب هايگ
یگتسب هايگ عون و یميلقا طیارش ،کاخ عون ،راچويب تايصوصخ یرادهگن رد کاخ تيفرظ شیازفا و یتبوطر طیارش دوبهب .دراد هايگ درکلمع و دشر شیازفا یلصا لیلاد زا تسا نکمم تبوطر ( دشاب
Chen et al., 2011; Jeffery et al., 2011
تاقيقحت رد .)
دربراک تارثا ،هدش ماجنا تسیز و هناد درکلمع رب راچويب
ب ،هدوت هتس
هیذغت طیارش و راچويب تايصوصخ ،مقر عون هب توافتم کاخ یا
درکلمع رب ،کاخ یهددوک نودب راچويب دربراک .تسا هدش شرازگ ثعاب یهددوک اب راچويب تاقيقحت یضعب رد و هتشادن رثا لوصحم ( تسا هدش درکلمع شهاک
Van Zwieten et al., 2010; Gaskin
et al., 2010
.)
Bagheri et al., (2021)
رد امرخ گرب راچويب زا هدافتسا اب
،رفص حطس راهچ 19
/ 0 ، 24 / 0 و 36 / 0 رد راچويب مرگوليک
عبرمرتم ناشن اهنآ جیاتن .دنداد رارق یسررب دروم ار یبلاط درکلمع ،
داد راميت 24 / 0 عبرمرتم رد راچويب مرگوليک ،
بآ فرصم ییاراک
،
زو تافص لوط ،هشیر کشخ و رت نزو ،هراسخاش کشخ و رت ن
هشیر و نازيم هب بيترت هب ار هويم طسوتم نزو 88
، 77 ، 32 ،
100 ، 84 ، 57 و 84 و راچويب نودب راميت هب تبسن دصرد 60
داد شیازفا یبآ زاين دصرد نينچمه .
Farhangi-Abriz et al.,
(2021)
دنداد ناشن یرورم هعلاطم کی رد ب
ي راچو کلمع هناد در اقم رد ار مدنگ و ترذ
ی هس دهاش اب
، ترت هب ي ب 28 و 13 دصرد
ازفا ی ش داد و رترثؤم ی ن ب دربراک خرن ي
راچو ب ي ن 1 ات 10 رد نت
دوب راتکه ه لباق روط هب هک هجوت
ی ب درکلمع ي ژولو ی ک ار ی 38 دصرد
شخب دوبهب ي
د تسا ه .
Ren et al., (2021)
ب تارثا ي راچو س رب ي متس
ر ی هش و و ی گژ ی اه ی وکابنت دشر دربراک اب ار
دربراک فلتخم حوطس
بي راچو لماش 600 ، 1200 ، 1800 ، 2400 و 3000 رد مرگوليک
.دندرک یسررب راتکه اتن
ی ج ناشن داد اقم رد ی هس فتسا ،دهاش اب هدا
زا 1800 راتکه رد مرگوليک بي
راچو تسا هتسناوت ر لک حطس
ی هش
ار 91 ازفا دصرد ی
ش .دهد
دربراک یغرم دوک يب و
قيقحت رد نآ زا لصاح راچو
Inal et
al., (2015)
یگژیو دوبهب ببس یاه
شیازفا و کاخ ییايميش 15
یدصرد و ايبول دشر 12
یدصرد ترذ دهاش راميت هب تبسن .دش
Gunes et al., (2014)
ندوزفا هک دندرک شرازگ 10
رد مرگ
یامد رد یغرم دوک زا هدشديلوت راچويب مرگوليک 300
هجرد
یتناس گ شیازفا ببس دار 18
یدصرد وهاک هايگ دشر هب تبسن
دهاش .دش تاقيقحت جیاتن
Uzoma et al., (2011)
داد ناشن هک
دربراک 15 و 20 راتکه رد نت یواگ دوک راچويب
کی رد کاخ
ینعم شیازفا ببس ینش هناد درکلمع راد
ترذ رادقم هب 1 و 5 / 1
ربارب .دش دهاش اب هسیاقم رد سررب
ی اه م ناشن ی دهد هک دربراک
هلمج زا ،کاخ ییايميش و یکیزيف تايصوصخ دوبهب ثعاب راچويب شیازفا فرظ ي ت رادهگن ی کاخ تبوطر یمهارف و میدس بذج ،
هايگ یارب کاخ ییاذغ رصانع رتهب م
ی
،دوش ًلاوا یلو ای ن سررب ی
اه سب ي را دنتسه کدنا یکیزيف تايصوصخ رب راچويب تارثا ًايناث و
ب کاخ ییايميش و نآ تفاکامرگ طیارش و هيلوا یلآ هدام عون ه
( دراد یگتسب
Liu and Zhang, 2012
.) هجوتاب هب هکنیا بلغا
کاخ یاه ناریا یاراد رتمک زا کی دصرد هدام لآ ی دنتسه
(
Mirzashahi and Bazargan, 2015
)،
نیا هلئسم بجوم فيعض
تيفيک ندش کاخ یکیزيف
هب هژیو رظنزا کاخ رد بآ یرادهگن
هدش تسا هک هدافتسا زا راچويب بجوم دوبهب تيفيک کیزيف ی
کاخ یم دوش ديلوت.
راچويب زا یایاقب یهايگ و یروناج و تاعیاض
اب فرصم یژرنا (
Khadem et al., 2017
تروص ) یم دريگ هک نیا
لماوع رد هدننکدودحم ديلوت
راچويب تسا .
اب دوجو نويليم اه لخن هلصا و
سره ةنلااس نآ اه هب تعسو
زا شيب 200 رازه راتکه (
Nasimi et al., 2020
) رد قطانم
فلتخم روشک هب و ی هژ ناتسزوخ هلمج زا یبونج قطانم رد
، نیا
ناکما مهارف تسا هک زا ایاقب نیا یارب
ديلوت راچويب گرب رخ ام
هدافتسا دوش ات کمک ،اهنآ تیریدم و ایاقب مجح شهاک رب هولاع
ديلوت شیازفا هب ینایاش تیدودحم طیارش رد یزرواشک تلاوصحم
قطانم ریاس و ناتسزوخ هقطنم یکاخ و یبآ عبانم یفيک و یمک نينچمه .دشاب هتشاد هباشم هرهب
ددجم یرو زا
یایاقب تخرد
،امرخ بجوم دوبهب یگژیو یاه یکیزيف تاقيقحت رد .ددرگ کاخ
هدام و راچويب تارثا یسررب هب رتمک هدش ماجنا لوا
ي ه ا زا هک ی آ ن
لصاح راچويب م
ی دوش هب تروص نیا هب ماوت ثأت
ي تار صخاش رب یاه
تسا هدش هتخادرپ یهايگ دشر
؛ اذل یسررب فده اب شهوژپ نیا
رب نآ زا لصاح راچويب و امرخ گرب دربراک فلتخم حوطس تارثا هفولع ترذ بآ فرصم ییاراک و درکلمع یازجا ،درکلمع کی رد یا
لگ طیارش رد ینش یسر مول کاخ هناخ
.تفرگ ماجنا یا
شور و داوم اه
نیا هب شهوژپ هناخلگ شیامزآ تروص
یزرواشک هدکشناد رد یا
.دش ماجنا درکرهش هاگشناد زا کاخ
هاگشناد
،درکرهش اب
تيعقوم
ییايفارغج 32
هجرد و 21 هقيقد ضرع یلامش و 50 هجرد و 53
هقيقد لوط یقرش قمع زا و 30
یتناس یرتم و هيهت هاگشیامزآ هب
.دش لقتنم دش کشخ اوه کاخ
ه کلا زا راهچ یليم یارب یرتم
نادلگ ندرکرپ هیزجت یارب و اه
یاه و یکیزيف ییايميش
لا زا ود ک
یليم یرتم هداد روبع .دش
شیامزآ هب تروص حرط
ًلاماک یفداصت
عون ود اب هدام حلاصا ی و امرخ گرب بي
راچو لصاح نآ زا ره مادک
رد شش حطس اب 11 ت ي رام (
،دهاش 5 / 0
، 1
، 2
، 3 و 5 / 4 دصرد
نزو ی گرب ترت هب امرخ ي
ب ت ي اهرام ی
C0
،
D1
،
D2
،
D3
،
D4
و
D5
و
5 / 0
، 1
، 2
، 3 و 5 / 4 دصرد نزو ی ب ي راچو لصاح زا گرب امرخ هب
ترت ي ب ت ي اهرام ی
C0
،
B1
،
B2
،
B3
،
B4
،
B5
) رد هس ماجنا رارکت
.تفرگ هجوتاب هب یاهراميت دروم
یسررب دادعت لک نادلگ یاه یکيتسلاپ
هدافتسادروم 33
ددع دندوب ئاجنآزا . ی هک ب هدام ود ي راچو
هتفرگ رارق شهوژپ دروم امرخ گرب و ارب و دنا
ی ت هدام ود ره ي
رام
ب فرصم نودب( دهاش ي
راچو راد )امرخ گرب و ی
م ارجا رد ی ک دهاش
لانآ رد و ي اهز ارب ی ب( هدام ود زا مادک ره ي
راچو تارثا )امرخ گرب و
بسن ار حوطس ت
زجت دهاش هب ی
ه راو ی سنا داد ماجنا ی م اتن هئارا و ی ج
هب هچ هب هچ و لودج تروص ظاحل اب لکش تروص
ت ندرک ي رام
ارب دهاش ی .دش ماجنا هدام ره
یگژیو صوصخم مرج دننام کاخ ییايميش یکیزيف یاه
هناوتسا یاهردنليس زا هدافتسا اب یرهاظ شور هب کاخ تفاب ،یا
( یرتمورديه
Gee et al., 1986
( هتیديسا ،) ( یروش و )pH
)EC
نويسناپسوس رد 2
هب 1 ( کاخ هب بآ
Thomas, 1996
یلآ هدام ،)
( رت نويساديسکا شور هب
Nelson and Sommers, 1996
،)
لباق رفسف ،رتموتف ميلف هاگتسد زا هدافتسا اب بذج لباق ميساتپ شور هب لک تزا ،رتموتفورتکپسا زا هدافتسا اب بذج لادلجک
هزادنا دندش یريگ (
Dewis and Freitas, 1984
.) نييعت یارب
لباق بآ رادقم
،هدافتسا تبوطر هنومن اه کاخ ی کم رد ش 33 و
1500 لاکساپ وليک
(Kpa)
هطقن رد بيترت هب و FC
اب PWP
زا هدافتسا هزادنا یراشف هحفص هاگتسد
یريگ ش تبوطر دصرد .د
لباق هدافتسا هايگ ( )PAWC
و یعارز تيفرظ تبوطر فلاتخا زا
دش هبساحم یگدرمژپ (
Dane and Hopmans, 2002
.) تاصخشم
ییايميش و یکیزيف کاخ
لودج رد 1
هئارا .تسا هدش
لودج 1 - یخرب یگژيو ياه شيامزآ رد هدافتسادروم کاخ یيايميش و یکيزيف
ρb
θFC
θPWP
Sand Silt تفاب Clay
pH EC
CEC O.C
N P K
3
g.cm-
ینزو دصرد دصرد
- -
1
dS.m- 1
Cmol. kg-
دصرد ppm
37 / 1 21 11 51
27
* 23 S.C.L 8
/ 7 46 / 0 5
/ 12 86
/ 1 45 / 0 62 10
:*
ینش یسر مول
گرب ادتبا ،راچويب هيهت یارب شبات ضرعم رد امرخ یاه
زا هدافتسا اب و هدش هداد رارق هام کی تدم هب باتفآ ميقتسم تاعطق هب ،نکدرخ هاگتسد کچوک
رت یتناس راهچ زا درخ رتم
گرب .دندش تکاپ رد هدش درخ یاه
کی یاراد هک یموينيمولآ یاه
یليم کی دودح رطق هب خاروس هروک کی رد و هداد رارق ،دوب رتم
یکیرتکلا یامد رد تعاس ود تدم هب
400 یتناس هجرد رارق دارگ
ود کلا زا یديلوت راچويب .دوش ماجنا تفاکامرگ دنیآرف ات دش هداد یليم
هدافتسادروم شیامزآ یاهراميت رد و دندش هداد روبع یرتم ( دنتفرگ رارق
Lehmann and Joseph, 2009
گرب راميت یارب .)
هاگتسد اب ار اهنآ ،امرخ تخرد کدرخ
ن کلا زا روبع زا سپ و درخ ،
ود م ي ل ی رتم یگژیو یخرب .دنتفرگ رارق هدافتسادروم ی چويب یاه
را
لودج رد امرخ گرب و 2
ناشن هداد هدش صوصخم مرج هک تسا
دودح امرخ گرب یرهاظ رباربود
یلآ نبرک دصرد یلو ،دوب راچويب
.تسا هتشاد شیازفا امرخ گرب هب تبسن یمک رادقم هب راچويب رد
لودج 2 - زا یخرب یگژيو ياه شيامزآ رد هدافتسادروم راچويب و امرخ گرب
هدام عون ρb
EC pH
CEC OC
N P
K
3
g.cm- 1
dS.m- 1
Cmol. kg-
دصرد ppm
امرخ گرب 85
/ 0 8
/ 7 3 / 7 2
/ 13 12
/ 37 52 / 2 16 / 50 472
راچويب 43
/ 0 9
/ 8 7 / 6 2
/ 44 62
/ 42 06 / 1 12 / 58 2218
هداد روبع کاخ اب ،)امرخ گرب و راچويب( شیامزآ یاهراميت یليم راهچ کلا زا هدش
و دش طولخم ًلاماک یرتم نش ندادرارق اب
عافترا هب ود یتناس نادلگ فک رد رتم هب یکيتسلاپ یاه
ق هناهد رط
22 فک رطق و 18
عافترا هب 30
یتناس رادقم ،رتم هس
مرگوليک
.دش هتخیر نادلگ ره رد کاخ یاهدوک زا مرگ جنپ نادلگ ره یارب
و ميساتپ رورلک و تافسف رپوس عبنم زا ميساتپ و رفسف 5
/ 2 مرگ
نينچمه .دندش طولخم کاخ اب و روظنم هروا عبنم زا هتزا دوک نادلگ ره یارب 5
/ 2 ،هتزا دوک مرگ 45
هب تشاک زا سپ زور تروص
ولحم .دش فرصم ل هب
رثا یسررب روظنم لصاح راچويب و امرخ گرب
نآ زا رب بآ فرصم ییاراک و درکلمع یازجا ،درکلمع ،
زا دعب
و کاخ اب امرخ گرب و راچويب ندرک طولخم زا هام ود تشذگ هفولع ترذ رذب ،ديسر هعرزم تيفرظ هب کاخ تبوطر هک ینامز ا
ی
مقر
SC640
سارک لگنيس(
640 شک نادلگ رد ) .دش ت
نويسابوکنا هب
یارب کاخ رد تبوطر و یکشخ بوانت نيمأت روظنم
صخاش دوبهب و ییايميش یکیزيف یاهدنیآرف ماجنا فيک یاه
تي
هک کاخ رد رثؤم .تفرگ تروص دنتسه هايگ درکلمع و دشر ذب
اهر
زا دعب زور راهچ و سيخ ادتبا هناوج
نز راهچ ،ی نادلگ ره رد رذب
قمع رد جنپ یتناس خ یرتم کاخ اب ار اهرذب یور و هداد رارق کا
نادلگ یرايبآ هب مادقا و هدناشوپ .دیدرگ اه
ادلگ ن اه رد د هناخلگ ر
یامد 35 - 30 یتناس هجرد یبسن تبوطر و دارگ
40 ات 50 دصرد
رون تدش و 10000
سکول تدم هب 5 / 2 هام گن یراده .دندش
تايلمع ندرک کنت هتوب
هناوج زا سپ هتفه کی اه اجنا ینز
د و م ر
هگن هتوب کی نادلگ ره یراد
ش .د هرامش لکش 1
یریواصت زا
لحارم
،هدش درخ کشخ گرب هيهت هلمج زا شیامزآ راچويب
لصاح زا گرب
،امرخ طولخم ندرک راچويب و
،کاخ هدامآ ندرک
نادلگ اه رد
،هناخلگ دشر و تشاک ترذ
هفولع ا ی و ييعت یگنوگچ ن
مجح هشیر ناشن ار ترذ م
ی دهد .
یگدرمژپ هطقن و یعارز تيفرظ رد کاخ تبوطر نتشاد اب لباق بآ رادقم مئاد ساسا رب هدافتسا
50 دصرد تبوطر رسک هجوتاب و هدش هبساحم
،یرايبآ نامز رد کاخ رد دوجوم تبوطر هب
نييعت یرايبآ مجح نازيم ش
نادلگ هنازور کاخ تبوطر .د اه
اب
نیزوت ش نييعت هنازور صخشم اب هک د
و ندوب رد کشخ کاخ نز
تبوطر نزو ،نادلگ فک نش نزو و یلاخ نادلگ نزو ،نادلگ ره ارب و هدش نييعت نادلگ رد دوجوم ی
ن ساسا نييعت یرايبآ نامز
ش .د فده نیا هب یبايتسد یارب کاخ تبوطر
هب ييعت ینزو شور ن
هطبار زا هدافتسا اب و (
1 ) وحن هب یرايبآ بآ رادقم ی
هبساحم ش د
هب کاخ تبوطر هک .دسرب هعرزم تيفرظ دح
هطبار(
1 )
dn = (θFC− θi) ∗ ρb∗ 𝐷
رد هک نآ
θFC
،یعارز تيفرظ رد تبوطر ینزو دصرد
θi
،کاخ رد دوجوم تبوطر ینزو دصرد یرهاظ صوصخم مرج ρb
یتناس رب مرگ( کاخ
،)بعکم رتم یليم( هشیر هعسوت قمعD
)رتم
و
dn
یليم بسح رب یرايبآ صلاخ قمع .تسا رتم
بآ رادقم
هزادنا قیرط زا یرايبآ راميت ره رد ،هايگ طسوت یفرصم یريگ
طبار زا هدافتسا اب بآ نلايب یازجا ه
هبساحم ریز ش
:د
هطبار(
2 )
𝐼 + 𝑃 + 𝐸𝑇 + 𝐷𝑑+ 𝑅0± ∆𝜃 = 0
نآ رد هک :
یليم بسح رب یرايبآ قمع I
،رتم نازيم P
یليم بسح رب یگدنراب ،رتم
بسح رب هايگ قرعت و ريخبت ET
یليم ،رتم یليم بسح رب یشکهز بآ قمع Dd
،رتم قمع Ro
یليم بسح رب باناور و رتم
رب کاخ تبوطر هريخذ تارييغتΔθ
م بسح ي ل ی رتم تسا شیامزآ نیا رد یشکهز و باناور ،یگدنراب .
.دوب رفص کاخ تبوطر تارييغت هب
یگتفه تروص وطر توافت زا
تب
هرود یاهتنا و ادتبا رد
یرايبآ ره رد
نادلگ اه هبساحم و نایاپ رد
دشر نامز تدم .دش هبساحم هايگ یفرصم بآ رادقم ،دشر هرود هايگ 74 هايگ هرود نیا رد هک دوب زور 19
تبون و دش یرايبآ رد
راميت ره یفرصم بآ رتيل تفه لک .دوب
لکش 1 - هدامآ :ت ،کاخ و راچويب ندرک طولخم :پ ،امرخ گرب زا لصاح راچويب :ب ،هدش کشخ و درخ امرخ گرب :فلا ،شيامزآ لحارم زا يريواصت نادلگ ندرک
اه
ترذ دشر :ث ،هناخلگ رد ياه
.ترذ هشير مجح نييعت :ج و هدش هتشاک
لگ هرود زا لبق هزادنا هقاس رطق و هايگ عافترا ،یهد
و یريگ
،ییاوه مادنا کشخ و رت نزو و عطق هقوط لحم زا هايگ سپس هزادنا هشیر مجح و هشیر نزو .دش یريگ
نزو رت هب هايگ سو ي ل ة
وزارت رد شیامزآ لحم و
هزادنا ریاس یريگ
ماجنا هاگشیامزآ رد اه
دش . هزادنا یارب کشخ هدام نزو یريگ
، هنومن رد هايگ یاه -تکاپ
تدم هب یذغاک یاه 48
نوآ رد تباث نزو هب نديسر ات تعاس
وهت ی ه یامد رد راد 65
هجرد یتناس دارگ رق سپس و هداد را اب
نیزوت راميت ره کشخ درکلمع اهنآ تسد هب
( دمآ
Nowroozi et
al., 2017
هناوتسا زا هدافتسا اب هشیر مجح .) هطوغ اب جردم یاه
رو
بآ رد ندرک هزادنا
گ ي ر .دش ی بآ فرصم ییاراک هجوتاب
هب نازيم
یفرصم بآ رادقم و
کشخ هدام درکلمع دش هبساحم راميت ره رد
.
هطبار زا بآ فرصم ییاراک دش نييعت ریز
.
هطبار(
3 )
/ W WUE= D
:نآ رد هک یديلوت کشخ هدام رادقم D
،)مرگوليک( هايگ و ،)بعکمرتم( هايگ طسوت یفرصم بآ رادقم W
ییاراکWUE
تسا )بعکمرتم رب مرگوليک( هايگ بآ فرصم .
ینعم توافت یراد ب
ي ن ت ي یاهرام رط زا فلتخم ی
ق زجت ی ه
راو ی سنا هداد اه (
ANOVA
جیاتن ) زا هدافتسا اب
مرن رازفا
Statistica10
عت يي ن هسیاقم و دنچ نومزآ شور هب نيگنايم
هنماد حطس رد نکناد یا دصرد کی
تروص .تفرگ
ثحب و جياتن
ترذ درکلمع يازجا و درکلمع رب نآ راچويب و امرخ گرب تارثا هفولع يا
جیاتن و کشخ هدام( درکلمع سنایراو هیزجت رت
) و ازجا ی رکلمع د
(
،هشیر مجح ،هشیر کشخ هدام درکلمع هقاس رطق
و گ عافترا ي ها )
لودج رد 3
یم ناشن درکلمع رب شیامزآ دروم یاهراميت رثا دهد
ینعم دصرد کی حطس رد نآ یازجا و .تسا هدوب راد
لودج 3 - ت تاعبرم نيگنايم( سنايراو هيزج هفولع ترذ درکلمع يازجا و درکلمع )
يا
رييغت عبانم یدازآ هجرد
رت درکلمع ییاوه مادنا کشخ درکلمع
ییاوه مادنا هدام درکلمع
هشیر کشخ هشیر مجح
( یتناس بعکم رتم ) هقاس رطق عافترا
گ ي ها
مرگ تناس
ی رتم
راميت 10
2**
/ 6194 8**
/ 621 9**
/ 193 3**
/ 10989 22**
/ 1 3**
/ 4894
اطخ 22
0 / 1198 8
/ 107 2
/ 44 7
/ 580 32
/ 0 7 / 2128
لک 32
2 / 7392 6
/ 729 1
/ 238 0
/ 11570 54
/ 0 0 / 7023
:**
نعم ی راد دصرد کي لامتحا حطس رد
رب شیامزآ دروم یاهراميت رثا نيگنايم هسیاقم ام درکلمع
هد
لکش( ییاوه مادنا کشخ 2
یم ناشن ) درکلمع نیرتشيب هک دهد
اب هايگ کشخ هدام هفاضا
ندرک 5 / 4 راچويب ینزو دصرد کاخ هب
( راميت رد
B5
رادقم اب ) 2
/ 24 مرگ تسد هب راميت هب تبسن هک دمآ
دهاش 4 / 3 هب طوبرم درکلمع نیرتمک .دراد درکلمع شیازفا دصرد
B2
دهاش هب تبسن و راچويب ینزو دصرد کی اب 9
/ 17 شهاک دصرد
دربراک اب کشخ هدام درکلمع رادقم .تسا هتشاد 5
/ 0 ، 1 ، 2 ، 3 و
5 / 4 ینعم توافت دهاش هب تبسن راچويب ینزو دصرد یراد
(
01 /
<0
حطس هب راچويب شیازفا اب .دنرادن )P
5 / 4 ( ینزو دصرد
B5
)
م دنور اما داد ناشن شیازفا درکلمع رد کشخ هدام درکلمع رادق
.تسا یشهاک ،رگید یاهراميت دربراک اب ییاوه مادنا کشخ هدام درکلمع نیرتمک 5
/ 4
( راميت رد امرخ گرب ینزو دصرد
D5
اب ) 10 کشخ هدام مرگ هب
تسد دهاش راميت هب تبسن هک دمآ 3
/ 57 درکلمع شهاک دصرد
دربراک اب .دراد 5
/ 0 ، 1 ، 2 ، 3 و 5 / 4 گرب ینزو دصرد درکلمع امرخ
بيترت هب دهاش هب تبسن ییاوه مادنا کشخ هدام 7
/ 7 ، 3 / 1 ،
7 / 10 ، 47 و 3 / 57 رد درکلمع شهاک .داد ناشن شهاک دصرد
D1
، D2
و D3
ینعم توافت ( یراد
01 /
<0
دنرادن دهاش اب )P
اما
D4
و
D5
اب
ینعم توافت دصرد کی حطس رد دهاش .دنراد یراد
هک تسا نیا رگنايب جیاتن
B5
5اب
/ 4 طقف راچويب ینزو دصرد
دهد شیازفا ار هايگ درکلمع تسا هتسناوت کدنا شیازفا نیا هک
( 4 / 3 )دصرد و غ ي نعمر ی راد تسا هدوب و نآ زا رتمک ریداقم و
درکلمع شیازفا رد امرخ گرب ندوزفا ثأت
ي ر گرب دربراک اب .درادن ی
حطس ود رد امرخ
D4
و
D5
تدش هب هايگ کشخ هدام درکلمع
شهاک ( عبانم هک تفای
Fischer et al., 2019
یم ناشن ) رثا دهد
یم هايگ درکلمع رب راچويب و دشاب یفنم ای تبثم دناوت
رثا ب تا ي راچو
هرهب رب رو ی گ ي ها و لوصحم درکلمع یامد ،هيلوا هدام عون ساسا رب
راچويب هزادنا و زيلوريپ غتم
ي ر .تسا یم تلع نينچمه رد دناوت
غ رصانع ندوبن سرتسد رد امرخ گرب ندشن هیزجت رثا رد ییاذ
.تسا هدوبن بسانم هيلوا هدام نیا یارب هک هايگ دشر نامز تدم یم جیاتن زا راچويب بسانم دربراک حطس رگا هک دومن طابنتسا ناوت
یم دوش هتخانش هدافتسا لوصحم درکلمع شیازفا یارب نآ زا ناوت
لباق نينچمه .دومن شهوژپ نیا رد هک تسا رکذ
هجوتاب مدع هب
یم رظن هب امرخ گرب راچويب دربراک رد شهوژپ دوجو هک دسر
یرتشيب تاقيقحت هب زاين و تسا هدوبن یفاک هدش باختنا حوطس کاخ یور رب هنيمز نیا رد اب ییاهراميت اب و توافتم تفاب اب یاه
شور رييغت ای و هدش باختنا ریداقم زا رتشيب و توافتم ریداقم هدامآ زاس و ی .دراد دوجو ،شهوژپ نیا رد راچويب تارذ هزادنا هجوتاب نينچمه
یگژیو رب راچويب یفنم و تبثم تاريثأت هب یاه
شهاک ای و شیازفا بجوم تیاهن رد هک کاخ ییايميش و یکیزيف یم هايگ درکلمع یسررب دوش
.تسا یرورض رتشيب یاه
لکش 2 - يم هسياقم یياوه مادنا کشخ هدام درکلمع رب شيامزآ دروم ياهراميت رثا نيگنا
ت ي ياهرام فورح اب نيتلا کرتشم هنماد دنچ نومزآ هياپ رب ، ینعم توافت دصرد کي لامتحا حطس رد نکناد يا
.دنرادن رگيدکي اب يراد
ذ درکلمع یازجا رب راچويب رثا نيگنايم هسیاقم فولع تر
ه یا
لودج(
4 ) ناشن راميت هک داد
D2
راميت و نیرتشيب
D5
نیرتمک
بيترت هب دهاش هب تبسن هک دراد ییاوه مادنا رت درکلمع رادقم 2 / 45 و شیازفا دصرد 8
/ 28 شیازفا اب .داد ناشن شهاک دصرد
زا امرخ گرب یحلاصا هدام حطس 5
/ 0 ات 2 رد دصرد
D1
، D2
و D3
،
مادنا رت درکلمع بيترت هب دهاش هب تبسن هايگ ییاوه
7 / 35 ، 2 / 45
و 8 / 16 شیازفا دصرد ( تسا هتفای
05 /
>0 یاهراميت .)P D4
و
D5
بيترت هب 5
/ 13 و 8 / 28 تبسن هايگ رت درکلمع رد شهاک دصرد دهاش هب
دوجو هب یم تلع .دروآ دناوت
رد رصانع ندوبن سرتسد
ا ندوب بسانمان ای و هايگ دشر نامز تدم رد ییاذغ تارذ هزادن
.درک ناونع امرخ گرب
Abbasalian et al., (2021)
دندرک نايب زين
،مدنگ هاک فرصم کیژولويب درکلمع
ار وج هايگ یسر مول کاخ رد
بيترت هب ینش مول و 82
و 73 شهاک دصرد .داد
نچمه ي ن عون
لوصحم و کاخ امزآ نامز تدم و
ی ش تارثا لماوع زا عبانم رد زين
ايگ یایاقب سوکعم هدرک رکذ درکلمع رب یه
( دنا
Farhangi-Abriz
et al., 2021
).
لودج 4 - شيامزآ دروم ياهراميت رثا نيگنايم هسياقم رب
ازجا و درکلمع هفولع ترذ درکلمع ي
يا
رت درکلمع ییاوه مادنا هدام درکلمع
هشیر کشخ هشیر مجح
هقاس رطق هايگ عافترا
مرگ یتناس
بعکم رتم رتميتناس
c C 6 /
abc 63 6 /
dc 14 6 /
c 44 2 /
b 1 6 / 111
B1
3bc
/
bcd 76
c 13 0 /
ab 45 5 /
a 1 0 / 134
B2
3ab
/
bcd 86 5 /
a 13 6 /
bc 87 4 /
a 1 3 / 134
B3
3bc
/
be 74 3 /
b 11 0 /
a 55 7 /
bc 1 3 / 104
B4
0bc
/ 73 1bcd
/ 13 0c
/ 44 5ab
/ 1 3bc
/ 109
B5
3ab
/ 85 7bcd
/ 13 0a
/ 79 7a
/ 1 3bc
/ 107
D1
3ab
/ 86 8a
/ 16 0b
/ 57 5ab
/ 1 3ab
/ 122
D2
3a
/ 92 7ab
/ 14 0bc
/ 53 4bc
/ 1 0ab
/ 119
D3
3bc
/ 74 9cd
/ 11 0c
/ 45 4bc
/ 1 0bc
/ 111
D4
0de
/
ef 55 2 /
d 9 3 /
bc 25 4 /
bc 1 0 / 105
D5
3e
/
f 45 8 /
d 7 3 /
d 25 0 /
c 1 3 / 92
نيگنايم هنماد دنچ نومزآ هياپ رب نوتس ره رد کرتشم فورح ياراد ياه رد نکناد يا
ینعم فلاتخا دصرد جنپ لامتحا حطس .دنرادن راد
،کاخ هب امرخ گرب راچويب ندوزفا اب داد ناشن جیاتن یاهراميت رد هايگ رت درکلمع
B1
،
B2
،
B3
،
B4
و
B5
بيترت هب 20
،
7 / 35 ، 8 / 16 ، 8 / 14 و 2 / 34 .تفای شیازفا دهاش هب تبسن دصرد
راميت
B2
و
B5
هب تبسن ار هايگ رت درکلمع رد شیازفا نیرتشيب
( دهاش 05 /
>0 .دناد ناشن )P
ارب ی ن ساسا هجوتاب تشاک فادها هب
هجوتاب و هايگ یم هايگ کشخ هدام درکلمع جیاتن هب
براک ناوت در
5 / 4 راميت رد راچويب دصرد
B5
نیرتشيب هک ثأت
ي ر شیازفا رد ار
وت ،تسا هتشاد ار هايگ کشخ و رت درکلمع .دومن هيص
دهاش هب تبسن هقاس رطق ،راچويب دربراک حطس شیازفا اب شیازفا نعم ی راد ( ی 05 /
>0 راميت و دراد )P B3
و
B5
نیرتشيب
دهاش راميت هب تبسن و رادقم 7
/ 41 شیازفا دصرد .تسا هتفای
راميت نينچمه
D1
دربراک اب ، 5
/ 0 ثعاب امرخ گرب ینزو دصرد
رادقم هب شیازفا نیرتشيب 25
هب تبسن هايگ هقاس رطق رد دصرد
( دش دهاش راميت 05
/
>0 امرخ گرب دصرد هس زا شيب ندوزفا .)P
رد هک دش هايگ رطق شهاک ثعاب کاخ هب راميت
D5
اب 5 / 4 دصرد
،امرخ گرب ینزو 7
/ 16 .دش هدهاشم هايگ رطق رد شهاک دصرد
نیرتشيب هک داد ناشن هايگ عافترا نيگنايم هسیاقم جیاتن تارييغت یاهراميت هب طوبرم
B1
و
B2
طوبرم تارييغت نیرتمک و
هب
D5
یاهراميت هک دوب
B1
و
B2
( دهاش هب تبسن ، هايگ عافترا )C
بيترت هب ار 1
/ 20 و 3 / 20 راميت و شیازفا دصرد
D5
نتشاد اب
5 / 4 ،امرخ گرب ینزو دصرد 3
/ 17 هب تبسن ار هايگ عافترا دصرد
طس شیازفا اب نينچمه .داد شهاک دهاش راميت رد زج هب راچويب ح
B1
و
B2
زج هب امرخ گرب یحلاصا هدام حوطس و ،
D5
هب تبسن،
ینعم فلاتخا هايگ عافترا رظن زا دهاش ( دنرادن راد
05 / 0
<
.)P
یم ثعاب کاخ تبوطر یرادهگن تيفرظ شیازفا اب راچويب دوش
ات
رد ةلصاف یرايبآ نيب بولطم تيعضو رد تبوطر حطس ،اه
یرت
هک دوش ظفح یم درکلمع شیازفا ثعاب دوخ نیا
( دوش
Nasimi
et al., 2019; Esvand Rajabi et al., 2020
دوبهب نينچمه .)
مرج شهاک( کاخ یگدرشف شهاک دننام کاخ یکیزيف طیارش هنادکاخ ینزو نيگنايم شیازفا ،)یرهاظ صوصخم ( اه
Osooli et
al., 2022
تيلاعف شیازفا و ) یمهارف عفن هب یتسیز یاه
شيب رت
ثعاب یگمه ییاذغ رصانع ییوشبآ زا یريگولج و ییاذغ رصانع شیازفا هب رجنم هک هدش هشیر طيحم رد یرتدعاسم طیارش داجیا یم هايگ درکلمع یازجا و درکلمع ( دوش
Akhtar et al., 2014
رد .)
شهوژپ رتشيب رد شیازفا ثعاب کاخ هب راچويب عاونا ندوزفا اه
تسا هدش تلاوصحم درکلمع (
Jeffery et al., 2011
اما .)
Lusiba
et al., (2017)
هعلاطم رد یا
هک داد ناشن ندوزفا
بجوم راچويب
نیا .دش یسر کاخ رد بآ فرصم ییآراک و هناد درکلمع شیازفا هفاضا راچويب هک دوب یلاح رد یازجا رب ینش مول کاخ هب هدش
.تشادن یريثأت درکلمع نينچمه
Joseph et al., (2021)
نايب زين
یم راچويب هک دندرک هايگ درکلمع یور یفنم ای تبثم تارثا دناوت
.دراذگب هايگ هشیر کشخ هدام نزو رب اهراميت رثا نيگنايم هسیاقم
راميت هک داد ناشن
D1
راميت و نیرتشيب
D5
.دنتشاد ار رثا نیرتمک
راميت
D1
دهاش هب تبسن 15
کشخ هدام نزو رد شیازفا دصرد
د ناشن هشیر یاهراميت نينچمه .دا
B1
،
B2
،
B3
،
B4
و
B5
دربراک اب
5 / 0 ، 1 ، 2 ، 3 و 5 / 4 شهاک ثعاب بيترت هب راچويب ینزو دصرد
3 / 12 ، 2 / 8 ، 2 / 29 ، 5 / 11 و 6 / 6 هايگ هشیر کشخ هدام نزو دصرد
گرب و راچويب یاهراميت یمامت هک دندش دهاش راميت هب تبسن زج هب امرخ
D4
و
D5
ر کشخ هدام نزو رظن زا فلاتخا دهاش اب هشی
ینعم هايگ هشیر مجح رب راچويب رثا نيگنايم هسیاقم .دنرادن راد
راميت داد ناشن
B2
و
B5
هب هشیر ديلوت مجح نیرتشيب یاراد
اب بيترت 6
/ 87 و 79 تناس ي رتم بعکم نينچمه .تسا هايگ رد
زا شيب شیازفا اب هک داد ناشن جیاتن 2
امرخ گرب ینزو دصرد
روط هب هايگ هشیر مجح لباق
هظحلام ا یم شهاک ی هب دبای
یروط
راميت رد هک
D4
و
D5
دربراک اب 3 و 5 / 4 هب امرخ گرب ینزو دصرد
بيترت 75 و 76 .داد ناشن شهاک هايگ یديلوت هشیر مجح دصرد
تاعلاطم و هيلوا هدام و امرخ گرب دایز فرصم تسا هداد ناشن
یم راچويب یتح هايگ دشر عنام و دشاب هتشاد سوکعم رثا دناوت
( دوش
Farhangi-Abriz et al., 2021
داد ناشن جیاتن عومجم رد .)
ینعم فلاتخا هشیر کشخ نزو امرخ گرب و راچويب دربراک اب د
را
و کی فرصم اب اما تشادن دهاش اب 5
/ 4 مجح راچويب ینزو دصرد
هک تفای شیازفا هشیر
Xiang et al., (2017)
زين دندرک شرازگ
.تسا هتشاد هشیر هعسوت رب یتبثم تارثا راچويب دربراک هک هب روط ی هک راچويب دربراک
، تسیز هب ار هشیر مجح ،هشیر هدوت
بيترت 32 و 29 دصرد .تسا هداد شیازفا
Romdhane et al.,
(2018)
د ناشن یگژیو هب ترذ هشیر هعسوت رب راچويب رثا هک دا
.دراد یگتسب ترذ هتیراو یکشخ هب لمحت ناشیا
ندرک شرازگ د
مجح شیازفا بجوم راچويب هک هشیر
یکشخ هب مواقم هتیراو رد
تسیز شهاک و .دش یکشخ هب ساسح هتیراو رد هشیر هدوت
یم نينچمه هک درک نايب ناوت
غت يي ذپر ی ر ی بpH
ي
،راچو اوتحم ی
کرت ،رتسکاخ ي
ب رصنع ی اپ و ی راد نآ ی
، نچمه ي ن و کاخ عاونا
حارط و نامز تدم و ،لوصحم ی
امزآ ی ش م ی دناوت راگزاسان ی
رهاظ
،تسا هتشاد درکلمع اب راچويب هک ی ضوت ار
ي ح دهد
(
Farhangi-Abriz et al., 2021
).
بآ فرصم یياراک رب نآ زا لصاح راچويب و امرخ گرب تارثا ( )WUE
