نوع لباس و نمادهای رنگ در عرفان اسلامی

1389 ناتسمز 44هرامش یمسجت یاهرنه - ابیز یاهرنه هیرشن

* یملاـسا ناـفرع رد گـنر یاهداـمن و سابل عون

3یزردوگ یفطصم رتکد  ،²روپ بلاط هدیرف رتکد  ،^1**هخرس یسنوم میرم .ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،رنه شهوژپ یارتکد هرود یوجشناد ¹

.ناریا ،نارهت ،ارهزلا هاگشناد ،رنه هدکشناد رایشناد ²

.ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،یمسجت یاهرنه هدکشناد رایشناد ³ )89/9/6 :ییاهن شریذپ خیرات ،89/2/31 :هلاقم تفایرد خیرات(

:

هدیکچ )138 ،هرقب( نودِباع هَل ُنحَن و هُغب َص للها نِم ُنَسحَا نَم و للها هَغب َص

.مییوا هدنب طقف ام و !؟تسا رتهب ییادخ گنر زا یگنر هچ !ییادخ گنر

صوصخم ،ناناملسم نایم رد نافرع .للادتسا و لقع ات تسناد تقیقح فشک رد قارشا رب دامتعا ناوت یم ار نافرع هاگیاج یاه گنر و سابل رد ناشیا یاهدامن تخانش ،افرع نابز کرد یاه هار زا یکی .دنا هداد مان رییغت ناکم و نامز رذگ رد هک تسا نایفوص رب یعس هلاقم نیا رد .دشاب ناشیا ماقم و لاح بسانم هک دنیآرد یسابل گنر و لکش هب دیاب ،تقیرط یاملع هک دندقتعم افرع .تسا نآ نیدامن یناعم و اه جات گنر ،ناشیا یاه جات زا یخرب ،ناشیا ۀماج ،ملاسا رد دهز لها و نایفوص یگژیو یفرعم رب هولاع ات تسا نآ ،حیحص تخانش و کرد تهج رد هدنراگن .ددرگ نایب زین اه گنر و ششوپ هنوگنیا زا هدافتسا للع نینچمه .دریگ رارق یسررب دروم نآ ،یزار مجن دننام ناملسم یافرع یخرب رظنم زا ار گنر ینافرع یاهداینب اهتنا رد .تسا هتسج دوس قح لها راتفگ و تایاور ،بتک زا .تسا هتشاد نایب ار یعرش و ینلاقع یشجنس ناونع هب هدافتسا دروم یاه گنر هاگیاج و مثیه نبا و ینانمس هلودلاءلاع ،یربک نیدلا مجن ،بلاطم یاوتحم یدنب هقبط اب سپس و دوش هتفرگ هرهب یملاسا ِیراتشون عبانم یخرب زا نکمم یاج ات هدوب نآ رب یعس بتک زا هدافتسا رد .تسا هدش هتخادرپ قح لها نایم رد نآ یاه گنر و هسبلا تخانشزاب هب

:یدیلک یاه هژاو .گنر ییارگدامن ،سابل رد گنر ،)هقرخ( دهز سابل ،یملاسا نافرع ،فوصت

سیدرپ رد هک تسا "راجاق هرود رد ناریا یششوپ گنهرف رد یتیوه یاه نامتفگ" ناونع تحت هدنراگن یرتکد هلاسر زا هتفرگرب هلاقم نیا .تسا ماجنا تسد رد نارهت هاگشناد یابیز یاهرنه .E-mail: Maryam_m_s@hotmail.com ، 021-66955625 :سکفلت :لوئسم هدنسیون

*

**

،نافرع ِیلامجا تخانش رب هولاع هک تسا نآ رتهب رما یادتبا رد ،نآ رد هتفر راکب گنر عون ،ناشیا ۀسبلا باب رد ،یفوص و فراع قیرط نافرع .ددرگ ثحب نآ گنر و ششوپ عون رد ییارگدامن قارشا و قوذ رب تقیقح فشک رد رتشیب هک تسا یناسک دزن ،تفرعم صوصخم ،ناناملسم نیب رد نافرع .للادتسا و لقع رب ات دنراد دامتعا تبسن هب و بتارم توافت بسح رب ماوقا ریاس دزن و تسا هیفوص لها ار اهنآ زورما هک دراد فلتخم یاه مان ،صاخ یاه ناکم و نامز ناکما هب داقتعا زا تسترابع یرظن تهج زا نافرع .دنسانش یم رِس زا تسترابع یلمع تهج زا و ؛یروضح ملع قیرط زا تقیقح کاردا هصلاخ ،تضایر و دهز هب کسمت و یرهاظ بادآ و موسر کرت .ناهج ماوقا ۀمه نایم و ماع تسیرما نافرع .نورد ملاع هب شیارگ یناعم ،دنوش رارکت نوچ اما دنرذگدوز لاوحا نیا هک تسا تسرد هدش ماقم هب لیدبت ،لاح هتفر هتفر و هدش رت قیمع ،فراع دزن نآ زا یدح ات دهز نیا .)11-9 ،1344 ،بوک نیرز( ددرگ یم مادتسم و رد ناسنا .)52 ،نامه( تسا ذوخأم ربمایپ تریس و نآرق میلاعت ِکرد ،قح مهف یاه هار زا یکی .دوش یم لماک ناسنا ،نافرع ورملق هار ِشیپ رد ار اهدامن ،روضح زا هلحرم ره رد هک تسافرع ِنابز هدوشگ ناریاس یارب میهافم کرد باب ،نآ تخانش اب و هداهن دوخ نآ تفایرد ،دوهش و سح قیرط زا اهنآ لوصح لیلد هب .ددرگ یم ناناملسم شزیمآ و ملاسا ذوفن و شرتسگ اب" .دوب دهاوخ راوشد موق کی ۀصخشم ناونع هب سابل کدنا کدنا ،بهاذم رگید ناوریپ اب تاضق زا ادج یا هماج ار املع ،دش حرطم صاخ یا هفرح رگنایب ای و گنر و سنج ،عون .دوب نایفوص شوپ نت زجب یسابل ار ود ره و توافتم ینید قرِف ای و یعامتجا فلتخم یاه هورگ یارب زین اه هماج دینج هک تسا لقن راطع یایلولاا هرکذت زا .)14 ،1384 ،یداجس( "دوب دشاب هچ ،تقیرط ریپ یا :دنتفگ باحصا ،دیشوپ املع مسر هب هماج یراک عقرم هب هک یمناد رگا تفگ ؟یدیشوپ عقرم ،باحصا رطاخب رگا تعاس ره نکل مدیشوپ یم و متخاس یم سابل شتآ و نهآ زا دمآرب "هقرحلاب رابتعلاا امنا هقرخلاب رابتعلاا سیل" هک دننک یم ادن نطاب رد

.)16 ،نامه(

ینانخس نایفوص ششوپ باب رد ،افرع کولس تخانش زا سپ درادن صاصتخا ندیشوپ )هیفوص( موق نیا .ددرگ یم حرطم فوص سابل ار یفوص تلصخ تشه زا یکی .)468 ،1374 ،رفنازورف(

،یریوجه( دنناد یم دوب نیمشپ یو یاه هماج همه هک )ع( یسوم دننام مه و امرگ ،امرس عفد تهج هب تسا سفن قح مه ششوپ .)55 ،1383 رد بدا سپ .رهاظت و رخافت ببس هن تروع رتس تهج هب یادخ قح ار نآ ریغ و دنراد روصقم دوصقم ود نیا رب رظن هک تسا نآ سابل .)275 ،1381 ،یناشاک( دنرامش دیاز قوس ییارگون ِتمس هب ار شراکفا و هعماج هک یناوارف تلاوحت شخب نافرع و فوصت اریز هدشن هقرخ ِیگنهک ببس زگره ،هداد ناهج و موب و زرم نیا یگنهرف و یبدا ،یبهذم تنس زا ریذپان ییادج لاوز هنایفوص نییآ و مسر ،تسا رادیاپ تنس نیا ات .تسا ملاسا .)7 ،نامه( دریگن شیپ رد یشومارف قیرط و دریذپن رتهب قافتا هب،درادن چیه هماج هک یدرم )یدعس( تسین درم چیه وا رد هک یا هماج ز

تسا یتوسان ِناکم و نامز یوسارف هک هنافراع کولس نیاربانب دناوتب ییوگ زین اه گنر مَلاع نینچمه .ددرگ یم ادیوه زین وا ۀسبلا رد سوسحم ملاع نایم طساو یتبسن ،گنر .دنشاب وا کولس تهج رگنایامن ناکما و صاخ فیرعت اه گنر ،یناسنا ره نطاب رد .دراد لوقعم و ات دیاش هکلب ؛هتخادرپ زین اه گنر نیدامن شقن هب هدنراگن .دنراد رییغت رد دیآ یم رظن هب .دروآ نایب هب ار افرع هاگدید زا نیگنر یمیهافم یدح اه گنر ییانعم قمع زا تادرجم هب تاسوسحم ملاع زا یدوعص ریس نیدامن تردق اه گنر ،نانچمه ،ددرگ یم رکذ هچنانچ اما ،دوش هتساک زبس یملاسا گنهرف رد ًلاثم .دننک یم ظفح افرع لاح نییبت رد ار دوخ و تعیبط ملاع زا شتروص هک تسا ینافرع یناعم نیرت یلاع نمضتم .سوسحمان و یناعم ملاع زا شیانعم اما هدش ذخا سوسحم

همدقم

و هدوب ناشن و مان یب هار نیا رد هک تسا قح هار ورهر ،کلاس .)356 ،1373 ،یمراص( ددرگ یم وحم و انف ناناج هار رد

رت یلوا ناشن و مان یب وت هار کلاس دش ناوتن ناشن و مان اب وت قشع هر رد ،دراد فوص ۀماج :هک دنناوخ فوص تهج نآ زا ار یفوص افص زا مسا نیا ،دنک هفص باحصا هب یلوت ،دشاب لوا فص ردنا تسا رایسب ِفیاطل ،تقیرط نیا یناعم ردنا ار یسک ره و هدش قتشم .)40 ،1374 ،یریوجه(

قدص لیلد "داص" :نآ یانعم .دنیوگ فوص یبرع هب ار مشپ ینعی .تسانف و ضیف تملاع "ءاف" ،افو و دجو ۀناشن "واو" ،افص و زا و هدوب قوذ و دجو لها ،دشاب یوگ تسار هک دیاب شوپ هنیمشپ دروم راهچ ار شوپ هنیمشپ ِیفوص تافص .دشاب یناف ینم و ییام

4- فلکت یب یگدنز 3- بلق یکاپ 2- تایناسفن زا یرود 1- :دنناد یم دسر دوخ زا رت بلاغ هب یریقف ،وا هب نوچ .یگدوسآ و تحار کرت ات دیامنب ار دوخ نطاب و رهاظ ینعی .دیآ نوریب یتسه سابل زا دیاب ،ات یب ،یراوزبس یفشاک( دنیامزایب ناحتما کحم رب ار وا لاوحا دقن .)183-182 سابل رد نایفوص بادآ .تسا ششوپ و هماج ینعم هب سابل کی رب و هدیشوپ یم دیفس ینهاریپ هشیمه هک تسا نانچ ندیشوپ و للاج رب و دشاب کین وا رب دشوپ هچره .دنا هدرک یم هدنسب سابل .دیامنن رایتخا ار صاخ یسابل و دنکن فلکت سابل رد و دیازفیب شتهبا رد هتسویپ .دیامن زارتحا سابل رد ریثکت زا و دیآ رتهب ون زا هنهک سابل

؟تسیچ )هقرخ( فوصت سابل هفسلف و ؟تسیک یفوص

یملاسا نافرع رد گنر یاهدامن و سابل عون

،هعقرم .)105 ،1383 ،نیرهوگ( دشاب فلکم نادب و دشوک نآ تراهط :دومرف )ص( لوسر هک اجنآ زا .تسا تنس نآ و هدوب فوصتم راعش ،یریوجه( مکبولق یف نامیلاا هولاح َنودِجَت فوصلا سابلب مکیلع تلذم و لد عوشخ ،ندیشوپ عقرم ۀرمث :یلع ترضح .)55 ،1374 هک تسا نآ یارب زا سابل نیا رگا .)9 ،1378 ،هدازدمحم( تسا سفن هب هک تسا نآ رهب زا رگا و دسانش سابل یب وا ،دسانش ار وت دنوادخ یایلوا تنیز ،هعقرم .تسا قافن ،یتسین رگا ؛ایر ،یتسه رگا ،ییامن قلخ نهاریپ هعقرم .دنوش لیلذ نآ ردنا صاوخ و ،زیزع نادب ماوع .تسادخ ،یریوجه( رورغ لها یارب تسا رورس سابل .افص لها یارب تسافو رب و دوب دنوادخ برق ،نآ ندیشوپ ببس هک یسابل .)59-58 ،1374 .تسا کرابم نآ رب تموادم ،دنشاب هدیشوپ یادخ سابل وا تقفاوم .)65 ،نامه( دشابن اور تنایخ ایلوا ۀماج ردنا ندیشوپ ًاعرش هک یا هماج رگم ،تسا حابم ندیشوپ اه هماج عاونا ،اهب کدنا ۀماج هب خیاشم .تسا مشیربا ۀماج نآ و دشاب مارح نآ بسانم ۀماج ،تدابع نیلوا ،اهنآ لوق هب .دننک هدنسب هتخود هراپ و هنهک زین وا نید دشاب فیطل و قیقر ۀماج هک ره یارب ،املع ۀتفگ هب و تسا ندیشوپ ترهش هب هماج ،خیاشم .)23 ،1345 ،یزرخاب( تسا فیعض هراپدنچ ۀماج و هنایفوص ۀماج :هقرخ .)31 ،نامه( دنا هتشاد هورکم ار تسا هدش بلق نآ ِتقیقح و هتشگ لدب ایر ۀماج هب هاگ هک تسا .)239-238 ،1373 ،یمراص(

دشوپب دبایب هچ ره ،دشاب تقو مکح رد هک تسا نآ سابل ِبدا نآ( و دشاب دایز اه هماج ۀلمج تمیق هک دنا هتشاد هورکم املع .فلکت یب نمشد ار نیکرچ ۀماج یادخ :دومرف للها لوسر .دندرمش فارسا )ار هب ار تنیز و لامج ۀماج هک ره .)25-24 ،1345 ،یزرخاب( دراد یم نآ ندیشوپ رب وا و دنک کرت لله عضاوت و یادخ یاضر بلط تهج تمارک یاه هل ُح تمایق زور رد ار وا هک دشاب قح ،یادخ رب دوب رداق ربک زا و رت کیدزن عضاوت هب ندیشوپ هنهک و ¹عقرم ۀماج .دناشوپرد باختنا ،رایتخا زا دیاب ندیشوپ هقرخ .)27 ،نامه( تسا عنام داسف و سپ .دهد یم تضایر گنر ندیشوپ هقرخ هب ،رما نیا و دشاب هدارا و یلام یناوتان و ربج زا ندیشوپ سردنم سابل لماش هقرخ زا ثحب فوصت ناگرزب تمذم دروم رهاظت یارب ندرک نت رب هقرخ .تسین تَمِس ،²هعقرم سپ .)10-9 ، 1378 ،هدازدمحم( تسا هتفرگ رارق سابل یسک رگا .تسا فوصتم و ارقف سابل و ناکین تملاع ،ناحلاص ینایز نادب ار نآ لها دزاس دوخ تفآ ششوپ و ایند عمج تلآ ار ایلوا یقرت یارب شلات ببس هب هقرخ .)69 ،1374 ،یریوجه( درادن رتشیب .دشوپن شیب رابکی هتفه رد هک دیاب .ششوپ رهب زا هن ،دش هداتسرف یو رب لوا ۀتفه ندیشوپ ،تسا هدرک یقرت شیپ ۀتفه لاوحا زا رگا ار سفن ،تسلاوحا نامه رب رگا و درازگ اهرکش ار قح ؛هدوب کرابم زا .دنک اضق ار شیپ ۀتفه رمع هک دراد مزلا دوخ رب و دنک تملام ،قلد ،رگید یاه هقرخ ،یقاب .دنشوپ اقب ملاع رد یخیمرازه اه هقرخ یلاح و یماقم زا کی ره ،یجرف و ییاتود ،دیپس ،دوبک ،نشخ ،عملم رب تللاد کی ره و تسرایسب اه تراشا یخیمرازه رد اما ؛دهد ربخ .)30 ،1351 ،تلدنل( تسانف ریاس هب رت قیلا و رت بوخ امش یاه هماج زا" :لوسر زا یثیدح رد و هاتوک نیتسآ و اپ قاس ۀمین ات هاتوک ۀماج ."تسا دیفس ۀماج مدرم ار هماج" :دومرف یادخ ،تسا فوصت باحصا ِراعش زا نتشاد خارف

نیا تدارا ار هک ره هک تسا لقن یربک نیدلا مجن خیش زا ."نک هاتوک هک دشوپ یریپ تسد زا هک دیاب دشوپ هقرخ ات دهاوخ و دیآ دیدپ هار هب ،مِلاع تعیرش لوصا هب و دناد وکین تقیقح و تقیرط ،تعیرش ملع یتقو دیاب دیرم .دشاب فقاو تقیقح رارسا رب و فراع تقیرط بادآ لها تقشم رب ،دنک تماقتسا نآ رب دناوت یم دنادب هک دشوپ هقرخ .دیآ نوریب دناوت یم هقرخ نآ ۀدهع زا و دنک ربص دناوت یم تقیقح زاب مدقتام خیاشم گنر هب ار دوخ هک تسا نآ ندیشوپ هقرخ ینعم .دنوش وا عیفش ات دیامن یم لها هک تسا هماج زا یا هعطق و هراپ یانعم هب تغل رد ³هقرخ ندرک هراپ ،قرخ و قر َخ زا ،هقرخ .دشاب هتشاد خاروس و دنشوپ رقف دنک هراپ قیلاع عیمج زا قلعت ۀتشر هک دیاب هقرخ بحاص سپ .تسا ندیشوپ ار وا ات دزاس قرخنم ار ییانعر و تنیز ،سومان ،مان ِسابل و ار دوخ دیاب شوپ هقرخ .)152 ،ات یب ،یراوزبس یفشاک( دبیز هقرخ قرِف نایم رد شیب و مک یشوپ هقرخ طیارش .دراد یخس و راوگرزب ییاه فلاتخا ،ناشیا بتارم توافت ببس هب اما ،تسا ناسکی هفوصتم .)66 ،1383 ،یریوجه( تسا سوسحم هقرخ تخود و عون ،گنر رد دوب نآ تسرد ۀراپ :هک تسا هدمآ عقرم یاه هراپ نتخود بوخ رد تنوئم فیفخت هعقرم ندیشوپ زا دارم سپ .تنیز هب دنزود رقف هب هک زا اذلف .)68 ،نامه( دنوادخ هب رقف قدص و دشاب ایند )جنر و یتخس(

زا یرود 1- :درمشرب ناوت یم ار دروم هس ،یشوپ هقرخ دیاوف هلمج رهاظ فرصت هچ( دیرم نطاب رد خیش فرصت راهظا 2- ،نیطایش هب دیرم سپ .قح لوبق هب دیرم تراشب 3- و )نطاب فرصت هچ و لوبق ار وا یلاعت قح هک دنادب ،خیش تسد زا هقرخ ندیشوپ ۀطساو مدق تدارا ملاع رد دیرم یتقو .)149 ،1381 ،یناشاک( ⁴تسا هدرک .دروآرد دوخ گنر هب ار نآ و دناشوپ ودب رقف ۀقرخ ،دشرم ،دهن هاگآ ،دوخ دیاب ،دشرم .دنکن ناگناگیب لعف هک دیاب هقرخ ِششوپ رد یا هعقاو ار دیرم هاگره ات دشاب تقیقح و تقیرط ،تعیرش بادآ هب هقرخ ،ریپ ِتسد زا هک دیاب ،دشرم نینچمه ،دنک لح دناوتب دیآ شیپ راهچ ،یشوپ هقرخ بادآ .دناشوپب یرگید هب دناوتب ات دشاب هدیشوپ ،دیرم هب نآ طیارش ندناسر 2- ،ندیناشوپ لباق ِدیرم 1- :تسا دروم نابحاص و هتشذگ ناریپ ندرکدای 4- و نداتسرف لیلهت و ریبکت 3- .)158 ،ات یب ،یراوزبس یفشاک( توسک

تقیرط لها سابل باب رد

تلاسر ترضح حور دیشوپ ار تقیرط لها سابل هک یسک لوا رد .)153 ،نامه( دندناشوپ رون سابل حاورا ملاع رد وا هب هک دوب گرب نیا زا لبق هچنانچ .دوب )ع( مدآ دیشوپ هقرخ هک یسک لوا رهاظ وا روگنا یاه هخاش اب لیئربج و دیچیپ یم دوخ رد تشهب ناتخرد زا فوص ۀماج وا یارب یادخ دش لوبق وا ۀبوت نوچ و هدناشوپ ار .دشوپ ات داتسرف تشهب ریرس رب دیرم رگا :هک تسا هدمآ تقیرط لها سابل یگنوگچ رد ،هدیشوپ سفن ۀدهاجم هرز رگا .دهن هلاک و هماج رب هرگ ،هدز هیکت ملع دوخ رب رگا .دشوپ نشخ ،هتخادرپ سفن اب هلباقم هب رگا .دهن هبق رب هلاک

و³⁵ادر ،³⁴رازا :ناوت یم ار شیوارد ِسابل هب طوبرم تاقلعت یخرب هماج همه زین هقرخ لها تاسوبلم سانجا باب رد .درمشرب ³⁶نیلعن مشپ ار شیورد .تسا مارح نادرم رب هک مشیربا لاا تسا هتسیاش ،هبنپ ،مشپ اه هقرخ یلک روط هب .تسا ³⁸طسوتم هبنپ و ³⁷یلوا ندیشوپ .)171،نامه( دشاب دناوت یم تسوپ و سلاپ

فوصت لها سابل رد گنر

و گنر رگا .دشاب وا تریس بسانم هک دیاب شیورد تروص ،1345 ،یزرخاب( تسا قافن زا یا هبعش دوبن یو رد ،نآ تروص .تسا یتلاح هب هراشا یگنر ره و تسا فلتخم هقرخ ناولا .)30 گنردوخ ،دوبک ،زبس ،دیفس ،هایس ،دنشوپ شیوارد هک اه گنر بلغا ،یراوزبس یفشاک( تسا یا هفیاط ِنآ زا یگنر ره و تسا نآ دننام و هدافتسا یگنر یاهدامن زا دوخ لزانم رکذ یارب افرع .)167 ،ات یب نآ و دراد قلعت خیش رظن هب دیرم سابل تآیه و ناولا رایتخا .دنا هدرک .)152 ،1381 ،یناشاک( تقو تحلصم هب نیا هب فراع ِکلاس .دنناوخ للاج و لامج ِتفص ود اب ار یادخ ،درک هدهاشم ار تقیقح وا رگا ؛دیآ یم لصاح تلاح ود ،یلجت ود رد ضابقنا و تبیه ،تفای للاج ۀدهاشم رگا و لامج طاسبنا و سنا زین نکسم و اذغ ،سابل هک دنا یارلا قفتم ،تقیرط یاملع .دیآ دیدپ یو یتفص و گنر هب وا سابل دیاب لوا سپ .دشاب درف لاح بسانم دیاب رب هک دیاب نینچمه .دیآ یو ماقم و لاح قفاوم و وا بسانم هک دشاب رد و دنکن لمات نادب سفن ات دشابن فلتخم شوقن و ناولا وا ۀماج دشاب یلوا تسا رت کیدزن افص هب هک یگنر هلمجلا یف .دنامن زاب رکذ ار رصب رون ،دیفس .دراد لصا ترطف و تروص هک تسا دیپس نآ و یهایس زا" هک دنیوگ لثم رد .دنک یم عمج ار رصب رون ،هایس و رشتنم ای :دیآ یم شیپ تلاح هس ار دیرم بیترت نیدب ."تسین یگنر ،رتلااب ⁴¹یلامک یلجت ای و ⁴⁰یللاج یلجت رد ای تسا ³⁹یلامج یلجت لاح رد و هایس هک دیاب وا سابل دشاب یلامج یلجت دوهش رد رگا .)یتاذ(

ناولا دیاب وا سابل دشاب یللاج یلجت دوهش رد رگا ،دشاب نشخ ... ،یلامک یلجت دوهش رد رگا و رت کیدزن قارشا و افص هب هک دشاب نشخ و هایس هاوخ و کیراب ،مرن ،دیفس هاوخ ،دشوپ دهاوخ هچ ره .)37-34 ،1345 ،یزرخاب(

اه گنر ،ناسنا ناور رب یراذگریثأت ۀبنج زا اهدامن ِنیرتزراب و ینید یاهرواب ،گنهرف ،تعیبط اب طابترا رد اه گنر .دنشاب یم .دنهد یم صاصتخا دوخ هب هژیو ییانعم کی ره ،یگدنز یاه هبرجت .تسا هباشم هاگ و توافتم هاگ ماوقا و للم نایم رد گنر کاردا نیا زا ای و دنا ییایفارغج و یناکم ،ینامز یاه تیعقوم عبات لاح ره هب اما یمیهافم رگید یوس زا .دنریگ یم تأشن مدرم نییآ و نید ،گنهرف هرود نامه رد ،هدش هدیزگرب اه گنر یارب یدارفا طسوت ینامز هک .تسا ربتعم و هدوب رتارف یناهج و دنا شرع ملاع زا یتیاور اه گنر بیترت نیدب یلماع ناونع هب ،هسبلا رد اه گنر .دنتسین نورب ملاع هب رادافو هشیمه اب یناحور یماقم اب هلحرم ره رد و هدش فراع کولس و ریس ببس و نامز زا غراف نادنمرنه بیترت نیدب .دنک یم رارقرب هطبار بیغ ناهج

لاکشا هب ار دوخ سفن رگا .دشوپ یخیمرازه ،هدز هدهاجم تبرض تعیرش دوهع هب رگا .دشوپ تسار و پچ یادر ،هتسب یهن و رما و هتفرگرب شیپ زا ار قح ِنودام رگا .دنکفا ادر ،هدرک افو تقیرط و قلخ رازآ زا رگا .دنکفا تشپ ِسپ زا راتسد خاش ،هتخادنا تشپ ِسپ راتسد ،هدش تسین تیرشب تافص زا رگا .دهن رس رب ⁵رازیا ،هتشذگ رگا .دراذگورف بیرا هب ار هشوگ کی ینعی ،ددنب رس رب فلا و ملا هب راعش نیا و دشوپ باروج ،تقیرط ِمرحم و هدش تعیرش هب لبقم ،هتشاد هاگن ثاولا زا ار مدق رگا .دیاشن ار یدتبم ِناناوج و تسا خیاشم رازفا یاپ نوچ فوصت لها هک تسا گنت یشفک نآ و دشوپ "هلیچاپ"

ندیشوپ ⁶باقبق .دیاشن ار نادهعون و دنشوپ ار نآ دننک نوریب یاپ زا رگا .دشاب هدیلام یاپ ریز رد ار دوخ سفن هک تسا ملسم ار یسک دزادنا ندرگ رب راتسد ،هتشگ راوازس ار قح رادید هب نابز و مشچ سک زار ینعی دهن بیج ار نهاریپ .ددنب شیپ رد ار نآ رس ود ره و هک تسا حلاس ،عقرم نیتسآ .دهد هانپ ار ناگدنامرد و هدرکن راکشآ تمارک جات ،هلاک .دشوپ ناردارب رب هک تسرتس و دَرَب نمشد شیپ قلخ ۀمه ینعی هشیر نودب ۀمامع و راتسد .تسا ربکت زا یرود و .دیامن تقفش سک همه رب ات تسا یگدنب ِرمک ،دنب نایم .دنا نمیا وا زا .نتخیرگ تسادخ ِنود هچ ره زا و ندرک رفس ،نتفر تلآ رازفا یاپ .تسا هداهن یوس کی هب ار ادخ ریغ هک تسا نآ ینعم ًاقلطم ار هقرخ نایب هک دوب نیا تقیرط خیاشم و نیعبات ،هباحص ،للها لوسر سابل رکذ .)34-31 ،1345 ،یزرخاب( دش عون هدراهچ ناراد توتف و نایفوص رثکا یارب ناوت یم هصلاخ ،¹¹راد ملع ،¹⁰کَلَی ،⁹کاچود ،⁸کاچراهچ ،⁷هیخبرازه :تسناد سابل ،¹⁶یمساق ،¹⁵هشوش ،¹⁴هتفاکش نیتسآ ،¹³هدروآرب زیوارف ،¹²راد یسرک تسا یتعامج ِنآ زا کی ره و ²⁰کَنَپَک ،¹⁹یلوتفم ،¹⁸میلس ،¹⁷یشیرق دنهن یم رس رب قیرط لها هک ییاه جات .)172 ،ات یب ،یراوزبس یفشاک(

جات ،²⁴یشیرق جات ،²³هیخب رازه جات ،²²تسوپ جات ،²¹دمن جات :لماش جات یور هچنآ .تسا ²⁸هجَوَزُم و ²⁷شوپ هلک ،²⁶هنیمشپ جات ،²⁵لوتفم هلمش ،³¹نتسب میلگ ،³⁰قجرغ ،²⁹نتسب جات یور دمن فلا :لماش دندنب ،نآ یور یاه هلصو و اه جات گنر .دشاب یم ³³نتسب همامع و³²نتسب نآ هنک هب دیاب توسک بحاص هک دراد ییانعم هب تراشا کی ره .گنردوخ و دوبک ،زبس ،هایس ،دیفس :دشاب هدیسر دیامرف یم نآ تفص رد یادخ هک دراد ریش گنر هب هراشا دیفس دیفس جات هک ره .)66 ،لحن( تسا اه ندب یاذغ و تیبرت ببس ریش

.ددرگ کاپ یناطیش یاه هسوسو هک دیاب دشوپ دوجو تملظ رد هک دیاب ددنب هایس ۀلصو ای دشوپ هایس جات هک ره

.دشاب هدیسر تفرعم ۀمشچرس هب دشوپ زبس جات هک ره سپ .دراد ییانشور و یباداش تیصاخ زبس ات دوب نادنخ و مرخ ،هتفکش هتسویپ هک دیاب ددنب زبس ۀلصو ای و

.ددرگ نشور وا لامج هب نابحاصم ۀدید هک ره سپ .تساعد هاگ هلبق و دراد نامسآ گنر هب هراشا دوبک ردق گرزب و تمه یلاع هک دیاب ددنب دوبک ۀلصو ای دشوپ دوبک جات

.دنک اور نادنمدرد تجاح و دشاب دیاب دهن رس رب گنر نآ هک ره .تسا کاخ گنر هب هراشا گنردوخ

.)195-193،نامه( دوش شیور ببس و هدوب نیما نیمز نوچ

یملاسا نافرع رد گنر یاهدامن و سابل عون

.)30 ،1345 ،یزرخاب( تسا نم سفن تلذم یارب زا و مهانگ رب نم .تساه هماج ِرتمک ِکلاهتسا ،هایس باختنا ِرگید ببس هب فراع ،یبرع نبا هشیدنا رد !؟دشاب هایس دناوت یم رون رگم .دوش یم نایامن وا ناج رب هایس رون میظع تبیه هک دسر یم ییاج هک دوش ادیوه هلحرم نیرخآ رد هایس رون هک دنا هتفگ ام یافرع سیلبا رون ...هایس رون .تسا هتفر نیب زا فراع دوجو نیعت هنوگره نسحلاوبا .تسا رون هن رگا ،تسا تملظ ،یهلا رون اب تبسن و ... ،تسا :دیوگ یم یتسُب ناد رـــترب هطقن لا ز هیس رون نآ نآ هن و دنام نیا هن میتشذگ زین ناز ،"رونلا و تاملظلا لعج و ضرلاا و تاومسلا قلخ یذلا للهدمحلا"

؟دراد لامک هچ یهایس یب یدیپس و یدیپس یب یهایس اجنیا رد .)122 ،1386 ،هاضقلا نیع(

هلوقل "هزعلا ران نم سیلبا رون نا" ... ؟تسیچ زا سیلبا رون ...

قلخ هب ار دوخ رون سیلبا رگا :تفگ نیا زا سپ "ران نم ینتقلخ" :یلاعت .)43 ،ناقرف( دنتسرپ ییادخ و یدوبعم هب ار وا همه دیامن هورکم ابع و شفک ،همامع دروم رد زج ار هایس گنر ربمایپ لد هک تسا یمدرم ِنآ زا هایس .)156 ،1367 ،قودص( دنا هتسناد و دنراد یم یفخم سک همه زا ار دوخ لاح و دشاب رارسا ۀنازخ ناشیا ،یناوخ هبطخ ماگنه و هکم حتف رد ربمایپ ؛دننارذگ یم لزا بوبحم دای هب هک دیاب دشوپ هماج گنر نیا هک ره .دوب هتسب رس رب هایس ۀمامع حرش رد .)168 ،ات یب ،یراوزبس یفشاک( دزاس یفخم مدرم بویع ،رمع نایاپ ات نیسح ماما هیزعت تهج هب یو هک دنیوگ یجیهلا لاح ،ماقم ره تبسانم هب کولس یط هفوصتم .دیزگرب ار هایس ششوپ دنا هدرک هدهاشم هک یرون گنر هب ار سابل و دننک یم هدهاشم یرون ماقم رد سفن کولس ۀلحرم نیلوا رد هک یماگنه و دندیشوپ یم هلحرم نیرخآ رد هک یتقو .دندیشوپ یم قرزا سابل و هدوب یگماول راونا نیا و دندیشوپ یم هایس ۀماج هدید یم ار تاذ رون ینعی هایس رون .تسا هدرک رکذ دابعلاداصرم رد یزار نیدلا مجن ار یتخبدب و تکلاف ،راگزور یناشیرپ و یگریت اب ماع فرع رد هایس هناگود یانعم زا یکاح موسر و بادآ رد نآ روضح اما .تسا نیرق هریت سابل و یحیسم و ناملسم نویناحور یخرب سابل .تسا نآ نآ تبثم یانعم زا دوب هایس یهام لکش هب ییابق هک یلباب نانهاک .دوب یمسر یگنر ،هایس گنر میدق یفارشا لفاحم رد .دنک یم تیاکح تایبدا رد اه هوک و ناتخرد زا یهوبنا .تسا هرمز نیا زا هایس تعلخ مظعا داوس هب هک ریثک عمج نانچمه .دنا هدش نایب هایس ریبعت اب نهک ینعم هب هایس یاه ملع و یسورع ،ازع رد هایس ششوپ .دنا هدش ریبعت هکنانچ .تسا یلاعت هناشن هایس یهاگ .تسا هدوب تعیبط تایح دیدجت -95 ،1382،یرتسبش( تسا زور زا بش یلاعت هناشن ردق بش ماقم تسا باتهم نوچ ،سایق ماقم رد هک تسا هایس رون سیلبا رون .)96 .)119 ،1386 ،هاضقلا نیع( باتفآ ربارب رد )قرزا( دوبک زیچ هس ربمایپ زا تفگ ؟یدیشوپ دوبک ارچ دندیسرپ ار یشیورد نآ یاج رد و دنتفای ناناطلس ،ریشمش .ریشمش و ملع ،رقف :دنامب

تایدام یارو یتاروصت و هدیسر یلاع لحارم هب یناد لحارم و ناکم .دننیرفآ یم ار تشاگن گنر زا ملاع رازه هک سک نآ تشادان یا دنرخ اجک وت و نم گنر تشادنپ ای دوب سوه همه گنر نیا تشاد دیاب وا گنر تسگنر یب وا .)22 ،1386 ،هاضقلا نیع(

دیآ یمرب نینچ یسراف راعشا رد اه گنر هب افرع هاگن هب هجوت اب :اه گنر لوصا یگنر یب تسه( دندوتس یم ار یگنر یب ًاساسا افرع هک نامه روظنم ًلاامتحا دنیوگ نخس گنر باب رد افرع هاگره اذلف .)یونثم .دراد رتارف یدعب هک تسا رون

فوصت لها سابل رد یگنر یاهدامن

دیپس نورق رد نایفوص یباختنا گنر نیتسخن دیپس دسر یم رظن هب دودح رد هک یمشپ دیفس ۀبج ینعی فوص ندیشوپ .تسا یرجه هیلوا دش یم هدرمش نایحیسم سابل و نایجراخ تداع یرجه مدص لاس 1384 ،یداجس( دش عیاش یرجه موس لئاوا و مود نرق رخاوا رد و ،ربمایپ" .دنا هتسناد بولطم ار نآ ،یدیپس رد تراهط ببس هب .)150،

"دیشوپ یم زین نآ ریغ و هایس نول هچ رگا ،تشاد تسود دیپس ۀماج کاپ سفن یاوه و رایغا زا ار لد دیرم رگا .)35 ،1345 ،یزرخاب(

افص هب هک یگنر" .)31 ،نامه( ددرگ ملسم ار وا ندیشوپدیفس هدرک لصا ترطف و تروص هک تسا دیپس نآ و دشاب یلوا ،تسا رت کیدزن ،ملاسا لیلد ضایب گنر" .دنناد ییادخ گنر ار دیفس .)35 ،نامه( "دراد .)42 ،نامه( "کرش ،رفک لیلد و نآ دض ،داوس و تسا دیحوت و نامیا نشور ناشیا لد هک تسا یتعامج ِنآ زا و هدوب زور گنر دیفس )ص( ربمایپ .هتشگ فاص همیمذ تافص تارودک زا اهنآ ۀنیس و دشاب هک ره ."رت یوب شوخ و تسا رت کاپ هک دیشوپب دیفس سابل":دومرف سک همه زور نوچ و دوب قداص حبص نوچ هک دیاب دشوپ هماج نیا اما تسا تنس ،دیفس ۀماج ندیشوپ دنیوگ یخرب اما .دشخب ینشور ار ،یراوزبس یفشاک( ددرگ یلوغشملد ببس ،دشاب زاین نتسش هب یتقو .)167 ،ات یب .تسا هدش دیکا هیصوت نشور یاه گنر زا هدافتسا هب ملاسا رد و تیاده ییانشور :دروآ یم دوخ باتک رد یهللا تیآ هراب نیا رد ؛یتسرپادخ یوس هب اه یگریت و اه یهارمگ زا تیاده ،تسا یراگتسر و قلطم دوجو دامن دیفس . نیمز و اه نامسآ رون ؛تسا رون ادخ اریز .تسا یتسه أشنم هایس متام رد ،هتشک هدهاجم غیت هب و هدرک روهقم ار سفن دیرم رگا نیا هک )29 ،1363 ،یربک( دشوپ دوبک و هایس ۀماج ،هتسشن سفن ۀماج و هایس گنر اب هک یسک لوا و تسا تبیصم باحصا گنر وت هک دیسرپ درک رظن وا هب مدآ وچ .دوب لیئربج درک لثمت نییوم نزح :تفگ وا ؟تسا هدش رهاظ وت زا هک تسا نزح هچ نیا و یتسیک

رگنایامن نایحیسم یارب زبس .تسا هدش یفرعم تسادق ینیع دامن و رد .یراودیما و تسا ریخ ۀناشن زین نایناریا دزن و راختفا و دیما یدارفا دنیوگ یم و دنناد یم اه گنر نیرت لماک ار زبس ،یسانش ناور یلماک و تبثم دارفا یتیصخش ظاحل زا دننیزگ یمرب ار گنر نیا هک یگنر ،نامیا و شناد زا یشزیمآ .تسا یگدنز دامن زبس گنر .دنتسه تماقتسا و مدق تابث رگنایب و توارط و حلص روآ مایپ ،شخب شمارآ زیخاتسر رهظم ،دایعا رد و هدیقع و نامیا دامن زبس ،بهذم رد .تسا فراع( ینانمس هلودلا ءلاع ریبعت هب .)1383 ،نیهاش( "تسا رشحم و یهلا تاذ زا یریوصت هک ینارون ناسنا دوجو زا یماقم ،).ه 7 نرق تسا یقلطم رون ،رون نیا زا وا ریبعت .دراد ناشخرد زبس رون ،تسا و لاصتا زا سدقم و داحتا و لولح زا هزنم ،تسا قح صاخ تفص هک تایح تملاع ،یزبس نآ و دشاب زبس وا هدرپ و دوش یلجتم ،لاصفنا باختنا زبس ایلوا هیبش سابل گنر لیلد نیدب" .دشاب دوجو هرجش .)238 ،1366 ،یرصانع( "دوش یم گنردوخ ار نآ و کاخ گنر هب یا هماج یکی :تسانعم ود هب گنردوخ و هدرکان گنر یا هماج رگید و دنناد لااب لمحت تردق اب و عضاوتم و یکاخ ،داهنوکین مدرم ِنآ زا و کاخ گنر ،گنر نیا .تسا یعیبط رب لمحت تفص هک دیاب دشوپ هماج گنر نیا هک ره .تسا عضاوتم و دلانن ،ددرگ بوکدگل ،کاخ نوچ رگا هک یا هباثم هب .دشاب بلاغ یو دنایورب افص و قدص ناتسوب زا افو و رهم لُگ ،افج راخ ضوع هب .)169 ،ات یب ،یراوزبس یفشاک(

یلسع .)162 ،1384 ،یداجس( دننک ریبعت زین یرتش و روب گنر ار نآ نایدوهی هک دنک یم یفرعم یدرز گنر ار یلسع ،نیعم گنهرف رد و دهز زا یدامن ار گنر نیا .دنتخود یم هماج شود رب زایتما تهج .دنا هتسناد یشیورد )گنراگنر ،غبصم( عملم یاه هلصو زا هدمآ مهارف هک تسا نایفوص هقرخ نامه عملم ،یداجس( هدشدای یاه گنر زا تسا یا هعومجم و تسا فلتخم ملاع هب ،تسا هتشذگ یلفس ملاع زا تمه هب دیرم رگا .)163 ،1384 هتفای بیصن یماقم و لزنم ره زا ،هتشگ تفص ینامسآ ،هدیسر یولع ،1345 ،یزرخاب( دشوپ عملم ،هتفات یو رب یا هعمل تلااح راونا زا و زا ... تابقارم لها لوبق تیحلاص تهج هب نولم هقرخ رایتخا .)31 .تسا دراو دیپس ۀماج بابحتسا هب تنس هچ ؛تسا خیاشم تانسحم دوب رتهب نولم ۀماج ،... نادب لاغتشا و دیپس ۀماج فیظنت تهج هب اما .)151 ،1381 ،یناشاک(

خرس هایس و خرس گنر هب یرپ اب ،زمرق دنبرس و رمک لاش ،نهاریپ .تسا اهنآ ییوخ هدنرد دامن و هیزعت سلاجم رد ایقشا تواقش ناشن .هدمآ راکب تایح دیدجت یارب هتشذگ زا تسا نوخ گنر هک خرس گنر .دشاب یم دامن و هراشا دقاف هیفوص سابل تهج هب خرس

و دندرک هدنسب نتخومآ هب و دندرک رایتخا املع ،ملع ،دنتسبن راکب نیا ِتبیصم رب نم .دنتخاس انِغ تلآ ار نآ و دندرک رایتخا ارقف ،رقف تملظ زا هک یناسک .)64 ،1374 ،یریوجه( مدیشوپ دوبک هورگ هس و دنا هداهن نوریب مدق کولس و هبوت ۀطساو هب تداع تلفغ و تعیبط هک تسا یگنر قرزا .دنشوپ دوبک دنا هدیسرن دیحوت و لد رون هب زونه دنفرغتسم نآ رد ناولا عیمج و هتشاد ار یهایس لامک ،یدیفس یگداس و ملا ،درد هب هک تسا تقیرط لها راعش دوبک .)40 ،1345 ،یزرخاب(

گنر نیرت جیار ،دوبک .)245 ،1347 ،یدابعلا( تسا کیدزن تبیصم ،یناعم هب ار نآ اه گنهرف رد هچرگ ،تسا هنایفوص یاه هقرخ رد و یرفولین ،دوبک اما ،دنا هدرک ینعم درز و زبس هب لیامتم ،غاز ،یبآ گنر نیا اب نانچ نایفوص .تسا هقرخ یارب نیرت بسانم یا همرس

"یشوپ قرزا" و یفوص لداعم "شوپ قرزا" اج همه هک دندوب زاسمد

.)156-155 ،1384 ،یداجس( تسا هتفر راکب فوصت یانعم هب ،دوبک گنر 1- :دنا هدیزگرب لیلد دنچ هب ار گنر نیا نایفوص متام گنر 2- ،دراد زاین رتمک نتسش هب نآ و دبات یمرب ار کرچ ،یریوجه( دراگنا یم هدز تبیصم ایند نیا رد ار دوخ یفوص و تسا .)72 ،1383 زا بکرم تسا یگنر تقرز" :دیوگ یم هیادهلا حابصم بحاص نینچمه .)152 ،1381 ،یناشاک( "ترودک و افص ،تملظ ،رون طلاتخا نیا لیلد ،دنک یم یفرعم قرزا ار نایفوص ۀدیزگرب گنر هک اجنآ وا عضاو هک دوب نآ ببس هک تسا نکمم" : دنک یم نایب نینچ ار باختنا دشاب هداد تسد قرزا نول قافتا هب تقیرط نایادتقم هلمج زا ،مسر نیا رمتسم یمسر و هدومن هبشت ودب کربت و تدارا لیبس رب نارگید و یرتسکاخ و درز یاه هقرخ هب هیدنبشقن یدنمقلاع نوچمه ."هتشگ دوخ دارم هک تسا ملسم ار یسک قرزا ۀماج .)150 ،1384 ،یداجس(

درادرب دوخ شیپ زا ار ایند لاغشا و دنادرگب یور سفن زا ،دنک کرت ار رد هک دبیز ار یسک و تسا نامسآ گنر دوبک .)31 ،1345 ،یزرخاب(

گنر نیا هک ره .تسا هداهن لااب هب یور و دشاب هدرک یقرت دوخ لاح همه رب و دوب تمهدنلب و ردقیلاع نامسآ نوچ هک دیاب دشوپ هماج ،یراوزبس یفشاک( دیاساین بلط زا بش و زور و دنکفا هیاس سک .)169 ،ات یب زبس .تسا لاح یاضتقم هب دنروآ ارجا هب هک یا هشیدنا ره خیاشم هب هماج زین رگید ناولا زا هاگهگ خیاشم و تسا نینچ نادیرم لاح ناوریپ یارب یا هصخشم هجو تروص هب ار نآ یتح و دنا هتسارآ نت هب بقلم ینلایگ رداقلادبع خیش ناوریپ( هیرداق هکنانچ هدروآرد دوخ هیردنلق هاگ و دندوب هتخاس دوخ زیامت هجو ار زبس گنر ،)مظعا بطق .)159 ،1384 ،یداجس( دنا هدیشوپ یم نت رب زبس مشپ زا یقلد زین گنر نیا و تسا نلاد هدنز و ناتمه یلاع ِنآ زا و بآ ،هزبس گنر زبس یناجریس ۀلاسر رد هچنانچ ،دیدنسپ تیاغ هب و دیشوپ رایسب ربمایپ ار مرخ و نادنخ هزبس نوچ هک دیاب دشوپ هماج گنر نیا هک ره" :هدمآ رد .)168 ،ات یب ،یراوزبس یفشاک( "شخب تایح بآ دننام و دشاب زا نانآ هاگیاج و نایتشهب سابل و هدش هراشا زبس گنر هب نآرق یمشیربا یابع ،همامع .)76 ،نامحرلا( تسا هدمآ زبس ریرح و ابید تدایس ناشن هیزعت رد همئا ناناوخ هیبش یارب گنرزبس رمک لاش و

یملاسا نافرع رد گنر یاهدامن و سابل عون

تفه ، ناسنا ینافرع یسانش مادنا باتک رد ینانمس هلودلاءلاع هفیطل"-1 :درمش یمرب ار فراع یدوجو هبترم تفه و ینورد ربمغیپ ناهج ِناج ای کلافلاا کلف زا و درادن لکش مادنا نیا هک "هیبلاق یتسه زا یریوصت رتشیب هک ار هلحرم نیا .تسا هتفرگ همشچرس کی هب هک دنمان "وت دوجو مدآ" ای مسج ماقم ،مرف و لکش ات تسا تسا سفن هاگیاج هک "هیسفن هفیطل" -2 .تسا طبترم )ع( مدآ اب انعم نیدب و هدوب دیلپ تاوهش و اه شهاوخ روضح یارب یزکرم مادنا نیا اب نوچ و دوش هدیمان تروص ملاع تسا مسج زا یاربم هک لیلد تسپ ینانمشد اب هک دبای ار حون تیعقوم دوش وربور دوخ زا رت تسَپ هفیطل" -3 .دندناوخ "وت دوجو حون" ار نآ لیلد نیمه هب .دوب وربور .دراد یاج یمدآ لد رد هک یناحور ِنم نآ یارب یهاگیاج ای "هیبلق ملاع زا یرگید ریوصت هک تسوت "دوجو میهاربا" ریوصت مادنا نیا تسا یا"هیرس هفیطل" یترابع هب و "وت دوجو یاسوم " -4 .تسانعم یادخ اب ار یناهنپ تاجانم و یناهن یوگتفگ ،توکلم و لایخ ملاع رد هک یوسارف و یتوربج یناهج ریوصت هک "هیحور هفیطل" -5 .دنز مقر و دراد فیرش سب یهاگیاج هک لیلد نیدب ار نآ و تسا تروص رگنایامن ای "هیفخ هفیطل" -6 .دنا هدیمان "وت دوجو دواد" تسادخ هدنیامن اریز دنمان "وت دوجو یاسیع" ار نآ هک توهلا ملاع رد یهلا تشرس ای هیقح هفیطل -7 .دوش تفایرد مادنا نیا هلیسو هب یسدق حور تاماهلا ناسنا مادنا .تسا نیتسار دوخ ِریوصت مادنا نیا هک "وت دوجو دمحم"

.تسا طابترا رد گنر تفه اب ینارون تفه هب انب اریز .دراد کیرات و هایس ،درس یگنر "هیبلاق هفیطل"

بیغ هدرپ ار نآ ینانمس .دراد هلصاف هیرون هیقح هفیطل زا لزنم .دنیب دوخ مشچ هب ار ردکم هدرپ لوا ،ناسنا هک هتسناد ناطیش هب اپ و هدمآ قئاف هدام ترودک رب سفن اریز .تسا یبآ ،"هیسفن هفیطل"

،هدمآ لصاح انف هلحرم نیا رد":ینانمس رظن هب ،هداهن تروص ملاع "هیبلق هفیطل" ."دشاب گنرشوخ دوبک هدرپ و ،دیآ روهظ هب سفن رون .دوش رهاظ قیقع خرس گنر هب هک تسا لد رون عولط اب یواسم زا دعب" .دراد زبس یاهوترپ دوخ نتم رد و دیفس یگنر "هیرس هفیطل"

یندل ملع ماقم نیا رد و دشاب دیفس وا هدرپ و دزادنا وترپ زبس رون نآ ِدرز ِگنر ،هرقب 69 هیآ رد هک تسا درز ،"هیحور هفیطل" ."دوش فشک هدنیاشوخ تیاغ هب یا یدرز":ینانمس ریبعت هب و نیرفآ رورس ِنیرز هایس "هیفخ تروص" ."ددرگ یوق لد و فیعض سفن وا ندید زا و نیا ِزار ماقم ینعی رارسلاارس ماقم اریز .تسا ینارون دوسا ای نشور هب یهایس":ینانمس ریبعت هب .ناهنپ تیاغ هب ِراکشآ نیا و ادیپان یادیپ هایس هدرپ نیا ندید زا هک دشاب هاگ .تبیهاب و میظع ،یفاص تیاغ زبس رون "هیقح هفیطل" ."دتفا شدوجو رب هشعر و دوش یناف کلاس و لولح زا هزنم ،تسا قح صاخ تفص" وا ریبعت هب .دراد ناشخرد دشاب زبس وا هدرپ و دوش یلجتم ،لاصفنا و لاصتا زا سدقم و داحتا ،1388 ،یهق یراخلب( "دشاب دوجو هرجش تایح تملاع ،یزبس نآ و .)372 - 370 رون" :تسا هدمآ زین ).ه 5 نرق نادکیزیف( مثیه نبا رظانملا رد سح یلصا قلعتم ماقم هب هدوب تیؤر طیارش زا نیا زا شیپ ات هک رثکا دزن نونکات هک گنر رب یتح رظن نیا زا و دبای یم اقترا ییانیب ًانمض ."دریگ یم یشیپ دش یم هدرمش تیؤر یلصا قلعتم هفسلاف

)یبآ( یلین هیزعت تانیئزت و تاودا ،رازبا ،اه شوپ نت رد دودحم روط هب یبآ یاهروت زا هیزعت رد اهنآ سابل و کئلام رپ شیامن یارب .دور یم راکب ندوب ینیمزارف ،نارکیب نامسآ .دوش یم هدافتسا کیلبمس روطب یبآ هدننک فیطلت و شمارآ ،ییانشور و بآ ،نایکاخ و نیمز زا ندش ادج و یناعم و تایصوصخ زا نیمز هدننک کاپ و هدنهد هولج ،اه ناسنا حور ناشن ار نآ هک تسا نایفوص ۀماج یارب یگنر زین هزوریپ .تسا یبآ .)247-246 ،1373 ،یمراص( دنناد دهز و رقف افرع یخرب رظنم زا گنر ینافرع یاهداینب دوجو گنر تفه ماظن یناریا -یملاسا یسانش گنر رد

.تسا یبآ و خرس ،زبس ،درز ،یکاخ ،هایس ،دیفس لماش :دراد حطس اب بسانتم ،شیوخ کولس و ریس رد فراع یناحور تادهاشم هدنایامن اه گنر اب توافت نیا و هدش توافتم ،شحور یکاپ و تفرعم سفن هبترم رد کلاس رگا :)6 نرق فراع( یزار مجن رظنم زا .دوش یم زونه هلحرم نیا رد سفن اریز دنیب یم دوبک گنر هب یرون دشاب هماول گنر ،یدتبم ناکلاس هک تسا لیلد نیمه هب و دراد یگتسویپ تملظ اب رتمک سفن تملظ نوچ" .دننک یم باختنا )قرزا( دوبک ار دوخ هماج رون نوچ و دوش هدهاشم خرس یرون ،ددرگ تدایز حور رون و دوش دنامن سفن تملظ نوچ و )نامیا( دیآ دیدپ درز یرون ،دنک هبلغ حور دریگ جارختسا لد یافص اب حور رون نوچ و )ملاسا( دیآ دیپس یرون ،دوش یفاص یمامت هب لد نوچ و )هنئمطم سفن( دیآ زبس یرون هتبلا هک دیآ دیدپ و دوش رهاظ یفاص هنیآ رد هعشا لامک رد دیشروخ .)142 ،1361 ،یزار( دباین رفظ وا رب عاعش ترودک زا رظن اب ار "دوبک و هایس ۀماج" ).ه 6 نرق فراع( یربک نیدلا مجن ییوگ و هداد رارق رگید یناونع اب زین ار "قرزا ۀماج" و ناونع کی ار دوبک و هایس ۀماج وا .تسا هدرک ینعم ینامسآ یبآ ار "قرزا"

و ناتمه ینامسآ شوپ نت ار قرزا ۀماج و بیاصم باحصا هماج هایس یسبط دمحم اما .)29 ،1363 ،یربک( دناوخ یم ناتنیز هراتس متام رد یشوپرد دوبک و هایس نوچ هک دیاب" :هتسناد یکی ار دوبک و .)497 ،ات یب ،یسبط( "یناد هدرم ار دوخ سفن و یشاب هتسشن سفن .تسانعم یلجت هکلب تسین ضَرَع گنر ،یربک نیدلا مجن ۀشیدنا رد یلماع ار نآ ،دیوگ یم نخس گنر کی زا وا هک یماگنه نخس رگید هب بیترت نیدب .دنک یم تیاور ار دوخ هکلب درادن رظن دم انعم روهظ یارب ار نآ یزیربت سمش هک ییانعم نامه .دراد دوجو یناعم زا یا هرتسگ تسا قلطم یدوجو ،یملاسا نافرع رد و )للهاوه ینعملا( دمان یم "للها"

للها( دوب رون اهنت هن للها :دیآ یم زین نآرق رد موهفم نیا .تسوا رثکم هک و تسادخ گنر نیا" :دومن یم زین گنر هکلب )ضرلاا و تاومسلارون ،هرقب( "مییوا ناگدنتسرپ ام ؟تسا رتهب ادخ گنر زا یسک هچ گنر .درمز نوچ زبس ِزبس تسا ینامک نیگنر زین شا یهلا شرع رد .)138 حرش رد للاجلا حتاوف و لامجلا حئاوف باتک رد یربک نیدلا مجن ،بآ رصنع راهچ زا بکرم ار دوجو .دراد یزغن تاکن رون و گنر یمدآ .رگید تملظ قوف دنا تملظ یمامت هک دناد یم شتآ و اوه ،کاخ دبای لاصتا قح هب هک دبای یم ییاهر یماگنه و تسا تاملظ نیا تحت .)367 ،1388 ،یهق یراخلب(

هک هاگنآ بان و ناشخرد یاه حرط و اه گنر ."دیازفا یم حرط ییابیز "دنشاب مظن دقاف هکنآ ات دنرتوکین دنشاب هتشاد تسدکی و راجنهب یمظن .)375 ،نامه(

نس ُح دجوم ،رون "هک دیامن یم حرطم یملاسا یسانش ییابیز رد وا نابات رون زج هکنآ اب دننک هولج وکین بکاوک و رمق ،سمش اذل و تسا نیا ."دنیامنب وکین و لیمج نآ ببس هب هک تسین اهنآ رد یلماع چیه رب زین بسانت اهنآ رب هولاع و تسا قداص زین گنر باب رد تلصخ

هجیتن

ۀدش هتفریذپ یاهدامن تخانش ،افرع نابز کرد یاه هار زا یکی و اه نامز رذگ رد اهدامن نیا .تسا نآ یاه گنر و سابل رد ناشیا نایفوص سابل یسررب هب یعس لاقم نیا رد .دنا هداد مان رییغت اه ناکم .دش عقاو ثحب دروم نآ ریذپان ییادج ءزج ناونع هب زین گنر هک دوب :دوش یم هدرمشرب راصتخا هب جیاتن یخرب بیترت نیدب تقیقح فشک رد قوذ و قارشا رب دامتعا رتشیب ،نافرع هاگیاج -1 هک دنناوخ نایفوص ار ناملسم یافرع و للادتسا و لقع ات تسا ماگ یلک روط هب نافرع .دنا هداد مان رییغت هنکما و هنمزا یخرب رد .تسا قح ریسم رد نداهن دنرادن ششوپ رد یصاخ طرش چیه ،)روکذم یافرع( نایفوص -2 و رهاظت و رخافت مدع ،امرگ و امرس ظفح تهج هب هکنآ رگم مدع ،یناسنا یلااو تاجرد یاقترا ،یهاوخایند زا یرود ،ترهش و عضاوت ببس ،یهلا برق ،سابل ریثکت زا یرود ،سابل رب فلکت یوسارف هک هنافراع کولس نیاربانب .دشاب داسف و ربک زا رود .ددرگ ادیوه زین نآ یاه گنر و سابل رد دیاب تسا ناکم و نامز ببس ار نآ .دنناد یم تنس ار نآ و تسا هفوصتم راعش ،هعقرم .رهاظت ،یبلط ترهش تهج هب هن دنناد یم یهلا برق اب هک تسا یویند قلعت یاه هتشر زا ندیرب یانعم هب هقرخ اهنآ تخود و عون ،گنر رد ییاه فلاتخا ،هفوصتم قرِف هب هجوت خیش رظن هب ،سابل تآیه و هقرخ ناولا رایتخا .تسا سوسحم .)ظفاح( دشاب شتآ بجوتسم هک هقرخ اسب یا .دراد یگتسب ببس هب ادتبا رد )هعقرم( راد هلصو هسبلا ندیشوپ هک تسا رکذ دناوت یم هعقرم ندیشوپ هک یلاح رد .دومن یم یرورض و هدوب رقف ربمایپ هک دوش یم ناشنرطاخ هتبلا .دشاب زین ایند زا ضارعا ناشن .دندرکن ملاعا یمسر یراعش ار اه هماج نیا ندیشوپ زگره لقن هب و هدوبن حیحص یملاسا فرع رد ندیشوپ ترهش ۀماج

زا هک دناد یم یسابل ار ترهش سابل ربمایپ" هک تسا یداجس زا شیب هک تسا هماج تفاب رد ای نیا و درذگرد اضتقا و لادتعا دح زا شیب هک نآ سنج رد ای .دشابن ،تفاب تشرد ای تفاب کنت دح زا ،دشابن دنلب ای هاتوک هک نآ هزادنا رد ای ،دشابن نشخ ای مرن هزادنا سابل همه اهنیا .تسا شیوخ عضوم ریغ رد نآ ندرب راکب ای رگا هکنآ نخس لصاح .دنتشاد هارکا نآ ندیشوپ زا و دنا ترهش هب مدرم ای دیامن یترهش بسک هار نیا زا ات دشوپ هنیمشپ یفوص ."تسا مارح وا رب هماج نیا ،دنرگنب وا هب مارتحا ۀدید یتوهلا و رتارف یدعب یاراد هک تسا رون نامه ،گنر زا افرع نخس -3 هسبلا گنر باب رد اما دندوتس یم ار یگنر یب افرع ًاساسا .تسا ،عملم ،یلسع ،گنردوخ ،زبس ،قرزا ،هایس ،دیپس ،فوصت لها ییاهر یارب اهنت سابل سنج و گنر .دش هداد حرش یبآ و خرس و ناکم و نامز یاه تنس ،خیش رظن رب انب و تسا یهاوخایند زا .دننیزگ یمرب حلاص هب ار یگنر ،ینید یاه هیصوت دارفا ییوج یرترب ببس دیابن سابل گنر ،ملاسا تنس رد هقرفت ببس یلماع دیابن و ددرگ عامتجا زا ییادج و رگیدکی رب مدع لیلد هب هن اه هماج گنر یگریت ببس ًانمض .ددرگ بوسحم .تسا دروم یب یاه یلوغشملد زا یرود هکلب ،یگزیکاپ تیاعر ناملسم نافراع رظنم زا یناریا -یملاسا یسانش گنر ماظن مثیه نبا و ینانمس هلودلاءلاع ،یربک نیدلا مجن ،یزار مجن نوچ ره رد سابل رد نآ یگنر یاهدامن و افرع کولس یگنر لحارم و هفوصتم قرِف رد اهرظن فلاتخا هک دش رکذ راصتخا هب یا هبترم .دوش یم هدید نوگانوگ ۀنمزا رد و

اه تشون یپ تضایر ،تفار ،تمحر »ار« ،تلذم و تدهاجم ،تفرعم یمامت »میم« ،تسا فرح راهچ هکنآ رگید .تساوح و )ع( مدآ تنس هک دشاب تین نادب دشوپ عقرم رگا 1 .)30 ،1345 ،یزرخاب( تسا لمع و قشع ،ملع ندش نایع »نیع« ،قدص لوق و تبرق ،توق ،تعانق روهظ »فاق« ،تحار و صلاخا زا زیوارف و ؛نیقی تحص زا نابیرگ و ؛سفن فلاخ زا رمک ؛طسب و ضبق زا )زیرت( زیریت ود و ؛اجر و فوخ زا نیتسآ ود و ؛دشاب ربص زا هعقرم 2

.)76 ،1383 ،یریوجه(

رب ،سفن رهق رب »فاق« .تفار و قفر ،ندیبلط قلخ تحار ،اضر رب »ار« .رهاظ تنیز زا یرود و یهاوخریخ ،تیشخ و فوخ رب ”اخ“ .تسا فرح راهچ هقرخ 3 .)166-164 ،نامه( تسا قیقحت و قیدصت ،قیفوت لیلد »ات« ،تیاده لیلد »ات« لصا رد »اه« .لوبق و برق

یملاسا نافرع رد گنر یاهدامن و سابل عون

.تسا هدش نایب زین )158-157 ،ات یب ،یراوزبس یفشاک( رد دراوم نیا 4 .)20 ،1388 ،یزد( دناشوپ یم ار صخش ۀسبلا زا یرایسب یور و دنهد یم رارق رس یور هک یگرزب هچراپ 5 .)219 ،نامه( تسا هدش تنیز ... ای هرقن ،دیراورم ،فدص اب بلغا هک تسا یدنلب تخت شفک ای یبوچ شفک ،باقبَق 6 یفشاک( دشاب رادربخ یهلا مسا رازه زا هک تسا یسک راوازس .هدنام )ع( یلع زا هقرخ نیا .دننز یم هیخب و دنزود یمن یو رب هراپ هک تسا یا هلصو 7 .)172 ،ات یب ،یراوزبس .)173 ،نامه( تسا تملام ناشن هماج نیا زا دارم و دناد ار دوخ دوجو نکر راهچ هک تسا یسک ِنآ زا هماج نیا 8

.)174 ،نامه( دشاب هدز اپ تشپ ار ناهج ود هک دشوپ یسک ار هماج نیا 9 ،نامه( تساخ تسناوت یمن یاپ رب نآ ۀطساو هب هک هاتوک .شندب فعض تهج هب نابیرگ یب .هدنام یبن بویا زا هماج نیا .تسا هاتوک و درادن نابیرگ 10 .)174 .)175 ،نامه( دشاب هدش ملع یدرم هب نادرم ۀکرعم رد هک دبیز ار یسک راد ملع ۀماج 11 .)175 ،نامه( دشاب هتفای ربخ ینعم ملاع رد شرع رارسا زا هک تسا یسک نآ زا هماج نیا 12 .)175 ،نامه( دشاب هدش یکی وا نطاب و رهاظ هک تسا یسک ِنآ زا هماج نیا 13 .)175 ،نامه( دشاب هدرک هاتوک ایند تافرصت زا ار دوخ تسد هک تسا یسک نآ زا هماج نیا 14 .)175 ،نامه( دشاب هتخیوآ یو زا اه لوتفم هک تسا یا هماج 15 ،نامه( دنیزگ یرود تارثک زا هک دنناد یسک ِنآ زا ار هماج نیا .تسا نیسح ماما زا هماج نیا لصا و هدز کاچ نابیرگ شیپ هک تسا یا هبج 16 .)176 ،نامه( دشاب هدرب یپ نطاب هب رهاظ زا هک دشوپ یسک .ددرگ رهاظ نآ هت رب هت ات دنربب ود ره نایم و دنشک هیخب یوت رب یوت ار نآ هک تسا یا هماج 17

.)177 .)178 ،نامه( دشاب عطقنم تاقلعت همه زا هک دشوپب هماج نیا یسک اذلف .درک عضو مدآ ار هقرخ نیا هک نآ حیحص لوق هماج نیا تلاصا دروم رد 18 دشاب هتخاس لصتم لد زوس اب ار دوخ ۀتشر رس و هتخوس قشع شتآ هب عمش ۀلیتف نوچ ار دوخ دوجو یازجا هک تسا یسک ِنآ زا یلوتفم ۀماج 19 .)179 ،نامه(

.)180 ،نامه( یدبا تایح و گرم زا شیپ دریمب دوخ رایتخا هب هک تسا یسک راوازس و تسا یفص مدآ زا کنپک .هدوب کنفک لصا رد 20 .)185 ،نامه( تسا هدنام یسوم ترضح زا دمن جات 21 .)186 ،نامه( دشاب هدمآ رس رب ندیناسر عفن تفص هب هک دبیز ار یسک ،جات نیا 22 .)186 ،نامه( دنادرگن قشع هار زا یور و دروخ رس رب افج غیت رازه هک تسا یسک ِنآ زا جات نیا 23 .)186 ،نامه( دشاب هدیرب تضایر غیت هب سفن ِرس هک دراذگ یسک ار جات نیا 24 .)187 ،نامه( دزورفا یم ار نارگید و دزوس یم ار دوخ یدارمان ۀلعش هب هک تسا یسک قح ،جات نیا 25 .)187 ،نامه( هدروآ یناسنا ۀرمز رد و دشاب هدرب نوریب یناویح ۀریاد زا رس هک تسا یسک ِنآ زا ،جات نیا 26 .)187 ،نامه( دشوپ ،دشاب هدیشاپ قیلاخ در و لوبق قرف رب کاخ و دشاب هتشذگ سومان بیز و مان تنیز زا هک نآ ار شوپ هلک 27 .)187 ،نامه( تسا هدرک ایند ِدوصقم ِکرت و هدیسر برق ماقم هب هک تسا یسک ِنآ زا جات نیا 28 میرادن نوریب یتسار ۀریاد زا رس ام هک تسا نآ ینعم و دشاب یتسار ۀریاد دندیچیپ جات درگ رب هریاد لکش هب نوچ و تسا یتسار ِتروص ،فلا 29 .)187 ،نامه(

و تداهز ،تواخس ،تفرعم ،تقیقح ،تقیرط ،تعیرش .دراد نت جنپ تمدخ رمک هبترم تفه هب تراشا نآ نایم دنب تفه .هدنام یسراف ناملس زا 30 .)190 و 189 ،نامه( تضایر .)190 ،نامه( هدیزرو تراهط تقیرط ناشیا تبحم هب هک تسا یا هفیاط نآ زا و تسا هدنام یبن یایرکز زا نتسب میلگ 31

.)191 ،نامه( دسر سک همه هب وا تمحرم هک دنک هدافتسا دناوت یم یسک ار هلمش دنیوگ و هدنام ربمایپ زا نتسب هلمش 32 . )192 ،نامه( تسا هدنام ربمایپ زا نتسب همامع 33 .)199 ،نامه( تسا یگدنب ِرمک ،نآ و دنیوگ ار نایم دنب ،رازا 34 .)200 ،نامه( تسا رارسا ندیشوپ ،ادر یانعم .تسا هدنام یسوم ترضح زا ادر .ندرگ رب ای اه هماج یلااب رد تسا یا هلصو ادر 35 .)202 ،نامه( دشاب دایز وا دهج بلط هک دیشوپ دناوت سک نآ ار نیلعن .دراد قشع هار کولس و ریس هب هراشا نیلعن 36 .)170،نامه( دبایرد دوخ لد رد ار نامیا تولاح ات هدوب ناربمایپ و هکئلام سابل هک تسا یلوا هنیمشپ 37 .)171 ،نامه( تسا رتلااب هنیمشپ تراقح زا و تسین زخ و ناتک ۀباثم هب نآ تنیز هک تسا طسوتم هبنپ 38 .)41 و 38 ،1345 ،یزرخاب( دیشوپن سلاپ زجب یسیع هک تهج نادب .تسا یوسیع ماقم نامه ،یلامج یلجت دوهش ماقم 39 .)41 و 39 ،نامه( دیشوپن دیفس مرن مشپ زج تهج نادب و تسا یوسوم ماقم ،یللاج یلجت ماقم 40 .)41 و 39-38 ،نامه( دنشوپ دیفس ... ،یتاذ یلجت دوهش هطساو هب 41

عبانم تسرهف

.میرک نآرق داینب تاراشتنا ، یفسوی نیسحملاغ حیحصت ،)همان یفوص( هفوصتملا لاوحا یف هیفصتلا ،)1347( ریشدرا نب روصنم رفظملاوبا نیدلا بطق ،یدابعلا .نارهت ،ناریا گنهرف

.نارهت ،تمس رشن ،مشش پاچ ،یمسجت یاهرنه یرظن ینابم ،)1385( للها بیبح ،یهللا تیآ .نارهت هاگشناد تاراشتنا ،راشفا جریا ششوک هب ،مود دلج ،بادلآا صوصف و بابحلااداروا ،)1345( ییحی رخافملاوبا ،یزرخاب .نارهت ،لوا پاچ ،رهم هروس رشن ، یملاسا یرامعم و رنه ینافرع ینابم ،)1388( نسح ،یهق یراخلب .نارهت ،مشش پاچ ،هاشیلع یفص ،ربهر بیطخ ششوک هب ،ظفاح ناوید ،)1369( دمحم نیدلا سمش ،ظفاح .نارهت ،موس پاچ ،یوره یلعنیسح همجرت ،ناناملسم هسبلا گنهرف ،)1388( نا رتیپ تراهنیار ،یزد .نارهت ،سوت رشن ،یحایر نیما دمحم همدقم اب ،دابعلاداصرم هدیزگرب ،)1361( نیدلا مجن ،یزار .نارهت ،ایرآ تاراشتنا ،هیفوص ثاریم شزرا ،)1344( نیسحلادبع ،بوک نیرز .نارهت ،مود پاچ ،یگنهرف و یملع تاراشتنا ، )دهز هماج( یشوپ هقرخ و هقرخ ،)1384( دمحم یلع دیس ،یداجس .نارهت ،نخس ،یقدنج یعامتجا لامک ششوک هب ،تایلک ،)1377( یدعس .99-108 صص18 هرامش ،ابیز یاهرنه هیرشن ،اه تلم نییآ رد و تایبدا و رتات رد گنر دامن یسررب هلاقم ،)1383( زانهش ،نیهاش .مود پاچ ،ملق ادلی ،شخبرون داوج تاقیلعت و یشاوح و حیحصت اب ،زار نشلگ ،)1382( دومحم خیش ،یرتسبش .نارهت ،لوا پاچ ، راطع نابز رد هتسجرب میهافم و ینافرع تاحلطصم ،)1373( لایهس ،یمراص .نارهت ،یا هرمک همجرت ،)لاصخلا باتک( لاصخ ،)1367( نیسح نب یلع نب دمحم رفعجوبا ،قودص .نارهت ،یهللا تمعن هاقناخ ،هوژپ شناد یقت دمحم و راشفا جریا ششوک هب ،ینافرع لیاسر ۀعومجم ،هیفوصلا تاحلاطصا ،)ات یب( دمحم ،یسبط .یهاگشناد داهج همانرب قوف دحاو رشن ،لوا پاچ ،ناریا رد شیامن و شیاین رب یدمآرد ،)1366( رباج ،یرصانع .نارهت ،متفه پاچ ،یرهچونم تاراشتنا ، ناریسُع فیفع قیلعت و هیشحت و حیحصت و همدقم ،تادیهمت ،)1386( دمحم نب للهادبع ،هاضقلا نیع رشن هسسوم ،مشش پاچ ،ییامه نیدلا للاج هملاع داتسا تاقیلعت و همدقم و حیحصت اب ،هیافکلا حاتفم و هیادهلا حابصم ،)1381( یلع نب دومحم نیدلازع ،یناشاک .نارهت ،امن .ناریا گنهرف داینب تاراشتنا ،بوجحم رفعجدمحم مامتها هب ،یناطلس همان توتف ،)ات یب( ظعاو نیسح انلاوم ،یراوزبس یفشاک

.لوا دلج ، راوز ،یمساق دوعسم مامتها هب ،هیفوصلا بادآ ،)1363( نیدلا مجن خیش ،یربک .نارهت ،لوا پاچ ،راوز تاراشتنا ، فوصت تاحلاطصا حرش ،)1383( قداص دیس ،نیرهوگ .زیربت ،لوا پاچ ،رگنامرد رشن ، )هیفوص عامس رد ندیرد هقرخ یسانشزمر( اه هقرخ یوسنآ ،)1378( ربکا یلع ،هدازدمحم .لوا پاچ ،دارآ باتک رشن ،نارهت ،نیعم یسراف گنهرف ،)1387( دمحم ،نیعم .نارهت ،لوا پاچ ، شورس رشن ،یدباع دومحم رتکد تاقیلعت و حیحصت ،همدقم ،بوجحملا فشک ،)1383( نامثع نب یلع ،یریوجه .یسراف تاقیقحت زکرم تاراشتنا ،)اهر( یحیبست نیسحدمحم رتکد ششوک هب ،بوجحملا فشک ،)1374( نسحلاوبا ،یونزغ یریوجه ،مراهچ پاچ ،یگنهرف و یملع تاراشتنا تکرش ، رفنازورف نامزلا عیدب تاکاردتسا و تاحیحصت اب ،هیریشق هلاسر همجرت ،)1374( نسحلاوبا ،یونزغ یریوجه .نارهت ،ناریا رد یملع یاهشهوژپ ، تلدنل نمره همدقم و تاحیحصت اب ،ینانمس هلودلاءلاع اب ینیارفسا نامحرلادبع تابتاکم ،)1351( نسحلاوبا ،یونزغ یریوجه

.نارهت