ناريا کاخ و بآ تاقيقحت هرود|
3
|5 هرامش
|3 دادرخ 1 140 ( ص 526 - 513 )
DOI:https://dx.doi.org/10.22059/ijswr.2022.338910.669206
یملع هلاقم(
- )یشهوپژ
Investigating Velocity Profiles in Rivers with Submerged Vegetation Patch in the Bed and Emergent in the Bank (Case Study: Fars and Bushehr Rivers)
MASOUD NADERI1*, HOSEIN AFZALIMEHR1, AYOUB DEHGHAN2, ALIAKBAR AMINI1 1. Department of Water and Environment, Faculty of Civil Engineering, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran.
2. Department of Water and Hydraulic Structures, Faculty of Civil Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran. (Received: Feb. 10, 2022- Revised: March. 15, 2022- Accepted: April. 9, 2022)
ABSTRACT
Understanding how velocity profile changes in vegetated rivers are important in accurately estimating discharge, shear velocity, and flow resistance. Therefore, in this study, velocity profiles of four direct reaches of mountain rivers with vegetation patches in Fars and Bushehr provinces have been investigated. Data collection in this study started in March 2021 and ended in May 2021. Measurements in this study include surveying, velocity measurement, and bed sampling. Investigation of 71 velocity profiles measured in the selected reaches showed that despite the high aspect ratio (35 <𝑤ℎ<117) in the studied reaches, in 39% of the profiles, the Dip phenomenon occurred, indicating that the aspect ratio is not the only factor influencing the Dip phenomenon. In addition, The Dip parameter was higher in profiles near to vegetastion pacthes. Also, by investigating the logarithmic law in velocity profiles, it was found that the logarithmic law is well applicable in reaches with vegetation patches, and the upper limit of the validity of the logarithmic law up to 58% of the flow depth was obtained. This value has been reported in laboratories for velocity data up to 20% of flow depth.
Keywords: Dip Phenomenon, Logarithmic Law, Submerged Vegetation Patch.
*Corresponding Authors’ Email: [email protected]
خرمين یسررب هناخدور رد تعرس یاه
یاراد یاه هدوت
گ ي ها همين و رتسب رد قرغتسم ی لحاس رد قرغتسم
هناخدور :یدروم هعلاطم(
)رهشوب و سراف ناتسا یاه
یردان دوعسم
1
یلضفا نيسح ،* 1رهم
ناقهد بويا ، ،2
لع ی ربکا ینيما
1
1 هورگ.
بآ و طیحم
،تسیز هدکشناد یسدنهم
،نارمع هاگشناد ملع و تعنص
،ناریا
،نارهت ناریا .
2 هورگ.
و بآ هزاس اه یکیلوردیه ی
، هدکشناد یسدنهم
،نارمع هاگشناد نارهت
،
،نارهت ناریا .
:تفایرد خیرات(
21 / 11 / 1400 - :یرگنزاب خیرات 24
/ 12 / 1400 - :بیوصت خیرات 20
/ 1 / 1401 )
هديکچ
زا یهاگآ گنوگچ رد تعرس خرمین تارییغت ی هناخدور
،نایرج یبد قیقد دروآرب رد یهایگ هدوت یاراد یاه شرب تعرس
و ی
تیمها نایرج تمواقم لباق
هجوت .دراد ی ازا ی ن ور خرمین یسررب هب شهوژپ نیا رد رد تعرس یاه
راهچ ۀزاب رقت ی
ًاب میقتسم
هناخدور زا ناتسا زا یهایگ هدوت یاراد یناتسهوک یاه
هدش هتخادرپ رهشوب و سراف یاه هداد .تسا
شهوژپ نیا رد یرادرب
دنفسا زا 1399 دادرخ رد و عورش 1400
.دیسر نایاپ هب هزادنا
گ ی ر ی اه هشقن لماش شهوژپ نیا رد هزادنا ،یرادرب
یریگ
و تعرس هداد رادرب یم رتسب تارذ زا ی یسررب اب .دشاب
71 هزادنا تعرس خرمین هزاب رد هدش یریگ
هداد ناشن ،یباختنا یاه
ع هک دش یل ( تفارظ تبسن ندوب لااب مغر
35 <𝑤
ℎ<117
هزاب رد ) یاه هعلاطمدروم رد ،
39 خرمین دصرد هدیدپ اه
نییاپ یم ناشن عوضوم نیا هک تسا هداد خر نایرج یگداتفا هدیدپ رب راذگریثأت لماع اهنت تفارظ تبسن هک دهد
نییاپ یمن نایرج یگداتفا هولاع .دشاب
خرمین رد نیا رب رتماراپ رادقم یهایگ هدوت هب کیدزن یاه
گرزبDip
.دمآ تسد هب رت
خرمین رد یمتیراگل نوناق یسررب اب نینچمه یمتیراگل نوناق هک دش صخشم تعرس یاه
هب بوخ هزاب رد ی دوت یاراد یاه ه
یم دربراک لباق یهایگ ات یمتیراگل نوناق رابتعا یلااب دح رادقم و دشاب
58 هب نایرج قمع دصرد رد رادقم نیا .دمآ تسد
امزآ ی هاگش اه یارب هداد اه ات تعرس ی 20
.تسا هدش شرازگ رتسب کیدزن قمع دصرد
هژاو یاه :یديلک هدیدپ اپ یی ن گداتفا
،قرغتسم یهایگ هدوت ،نایرج ی یمتیراگل نوناق
.
همدقم یهایگ ۀدوت هناخدور رتسب رد1
دننام نایرج یلصا یاهرتماراپ اه
تحت ار یشرب شنت و نایرج تعرس ریثأت
یم رارق بجوم و دهد
یم نایرج راتخاس رییغت هدوت .دوش
یهایگ یاه هب
روط د هدرتسگ ر
هناخدور دودحم ضرع و لوط اب اه لباق
هدهاشم یم هک تسا دناوت
هناخدور متسیس رب ا
؛دشاب راذگریثأت ی هب
یروط هک د نآ روضح ر
یم نایرج ریسم نیا .دوش تعرس خرمین رد رییغت ثعاب دناوت
هدوت توافتم لپ ۀیاپ دننام عناوم ریاس اب ،ندوب ریذپذوفن لیلد هب اه
( دنتسه
Wang et al., 2015
هدوت لماعت ۀنیمز رد تاقیقحت .)
رد نایرج و یعونصم یهایگ لاناک
اه عبانم رد یهاگشیامزآ ی
هب روفو یم تفای ( دوش
هب روط لاثم
Pasquino & Gualtieri,
2017; Afzalimehr et al., 2019; Muhammad et al., 2021;
Derakhshan & Afzalimehr, 2021
؛) لاحرد ی هک تاقیقحت
( تسا کدنا هنیمز نیا رد ینادیم هب
ناونع لاثم
Naderi et al.,
ذگرد .)2021
یم روصت هتش ثعاب اهنت یهایگ ششوپ هک دش
یم نایرج ربارب رد تمواقم شیازفا لیلد نیمه هب ؛دوش
هب ظنم رو
:لوئسم هدنسیون*
[email protected] 1 Vegetation patch
2 Submergent
لباقم رد دوجوم یهایگ ششوپ ،نایرج لاقتنا تیفرظ ندرب لااب یم نیب زا ار نایرج هدرب
؛دنا لاحرد ی هک یسک رب نآ یایازم هزورما
( تسین هدیشوپ
Cotton et al., 2006; Kothyari et al., 2009;
Lei & Nepf, 2016
.)
قرغتسم یهایگ هدوت هب2
هدوت تروص بلغا رد هدنکارپ یاه
هناخدور یم هدهاشم ناریا یاه دروم رد زونه رشب شناد .دوش
رد قرغتسم یهایگ هدوت روضح رد تعرس خرمین تارییغت نازیم هناخدور .تسا کدنا رایسب اه هکاجنآزا
لاطم ییاهن فده تاع
هن و تسا تعیبط رد یعقاو طیارش یسررب هناخدور یسدنهم و صاخ طیارش لرتنک
هدش ات تسا یرورض نیاربانب هاگشیامزآ رد
ییاسانش هناخدور زا هزاب دنچ رد یهایگ ششوپ بلاغ لکش عون و هزادنا گ ی ر هشقن ،تعرس خرمین ی و یرادرب
هناد دنب بوسر تارذ ی
نوش یسررب مزلا تایئزج اب رتسب .د
کرد گنوگچ هناخدور رد تعرس خرمین تارییغت ی یاه
زئاح یکیلوردیه یاهرتماراپ قیقد دروآرب رد یهایگ هدوت یاراد
تسا بلاغ تجزل هک یلخاد ۀیحان رد تعرس خرمین .تسا تیمها یم یوریپ یمتیراگل نوناق زا هب و دنک
( هطبار تروص 1
یم ) دشاب
(
Clauser, 1954
.)
( هطبار 1 𝑢 )
𝑢∗=1 𝑘𝑙𝑛 (𝑧
𝑘𝑠) + 𝐵𝑟
نآ رد هک ،رتسب زا هلصاف𝑧
𝑘𝑠
،لداعم یربز عافترا تباث𝑘
نو و نمراک لارگتنا رتماراپ زین 𝐵𝑟
یم یریگ نوناق شور .دشاب
یشرب تعرس نییعت یارب یمتیراگل هلمجزا
شور نیرتربتعم ه
ا
یم یم تیمها زئاح ریز تاکن شور نیا دروم رد .دشاب :دشاب
_1
Emadzadeh et al. (2010); Fazlollahi and Afzalimehr (2013)
نو تباث هک دنداد ناشن طیارش رد نمراک
زا رتمک بوسر لاقتنا 4
/ 0 زا رتشیب رتسب لکش روضح رد و 4
/ 0
م ی دشاب اب ربارب دراوم نیا روضح مدع تلاح رد و 4
/ 0 یم رد .دشاب
رادقم زا زین شهوژپ نیا 4
/ 0 .تسا هدش هدافتسا
_2 یققحم یارب ار یفلتخم ریداقم فلتخم ن
𝑘𝑠
هدرک هئارا -
؛دنا هب ناونع لاثم
Song and Chiew (2001)
رادقم
0.25𝑑50
،
López et al. (2009)
رادقم
2.4𝑑90
هئارا ار هدرک دنا نیا رد .
شهوژپ ارب ی ب ریثأت نداد ناشن ی
رتش تارذ گرزب ور رب رت ی ز رب ی
هناخدور رد حطس اه
ی نش هولق ی رادقم زا یگنس پ
ی هدشداهنش
طسوت
López et al. (2009)
هصخشم رطق نآ رد هک
𝑑90
دوجو
.تسا هدش هدافتسا ،دراد _3 هناخدور رد تشرد رتسب یاراد هک ییاه
یم هناد ،دنشاب
تارذ نیب تسا نکمم تشرد
هناد نییاپ و هزادنا طاقن زا رت ریگ
ی
قمع رد نیاربانب ؛دشاب هتشاد دوجو نایرج هدش نایرج ،رفص
یم تعرس یاراد یمن و دشاب
.تفرگ رظن رد رفص ار نآ ناوت
هدافتسا یضرف طخ مان هب یموهفم زا لکشم نیا عفر یارب نیاربانب یم ربارب نآ یور نایرج تعرس هک تسا یطخ یضرف طخ .دوش
( هطبار نیاربانب ؛تسا رفص 2
یم حرطم ) .دوش
( هطبار 2 𝑧 = 𝑧𝑚𝑒𝑎𝑠+ 𝛼𝑑𝑝 )
Song and Chiew (2001)
یارب رادقم𝛼
25 / 0 داهنشیپ ار
هداد دنا .تسا هدش هتفرگ رظن رد رادقم نیا زین شهوژپ نیا رد هک
یارب نینچمه هئارا فلتخم نیققحم طسوت یفلتخم ریداقم زین𝑝
ًلاومعم .تسا هدش ارب
ی ب ریثأت نداد ناشن ی
رتش تارذ گرزب رب رت
ور ی ربز ی هناخدور رد حطس اه
ی نش و ی هولق یگنس رادقم زا
𝑑84
یم هدافتسا .دوش
ساسا رب شور ییاهن ۀطبار یضرف طخ فیرعت
هب تسا ربتعم نایرج یلخاد ۀیحان رد هک یمتیراگل نوناق ص
ترو
( هطبار 3 یم ) .دشاب
( هطبار 3 ) 𝑢 =𝑢∗
𝑘 𝑙𝑛 (𝑧 + 0.25𝑑84
𝑑84 ) + 𝐵𝑟𝑢∗
1 Aspect Ratio
نوناق زا هدافتسا اب نایرج یشرب تعرس نییعت یارب یارب .دوش هبساحم نوناق نیا رابتعا ۀدودحم دیاب ادتبا یمتیراگل صخاش زا عبانم ساسا رب یمتیراگل نوناق رابتعا ۀدودحم نییعت ( نییعت بیرض
𝑅2
یم هدافتسا ) نیرتشیب یاراد هک یقمع .دوش
یم نییعت بیرض ،دشاب
هب ناونع لااب دح نوناق ۀدودحم ی
یم هتفرگ رظن رد یمتیراگل زا سپ تلاح نیا رد هک دوش
نویسرگر ریداقم نیب یریگ و𝑢
𝑙𝑛 (𝑧+0.25𝑑84
𝑑84 )
بیش ۀبساحم و
( ینویسرگر طخ زا ضرع و )𝑚
أدبم ( تعرس ۀبساحم یارب ،)𝑏
لارگتنا رتماراپ و یشرب ( هطبار زا یریگ
4 ( هطبار و ) 5
هدافتسا )
یم .دوش
( هطبار 4 𝑢∗= 𝑚𝑘 )
( هطبار 5 𝐵𝑟 = 𝑏 )
𝑢∗
هلمجزا یاهرتماراپ ثأت
ی راذگر نوناق رابتعا هنماد رب
،تعرس خرمین رد هنیشیب تعرس عوقو لحم نینچمه و یمتیراگل تفارظ تبسن (1
𝑤
یم )ℎ
هک دشاب و عطقم ضرع𝑤
نایرج قمعℎ
یم .دشاب رد تعرس خرمین تارییغت تخانش ترورض هب هجوت اب
روضح هدوت نوناق رابتعا یسررب شهوژپ نیا زا فده ،یهایگ یاه
لارگتنا رتماراپ تارییغت هوحن ،نوناق نیا رابتعا هنماد ،یمتیراگل -
هدیدپ یسررب نینچمه و یریگ اپ
یی ن گداتفا نایرج ی هزاب رد
اه ی
یاراد گ هدوت ی ها یم ی .دشاب
و داوم شور اه
قطانم دروم هعلاطم
رظندم هناخدور رد بسانم ۀزاب کی باختنا رد یددعتم لماوع م
ی
شاب ن د هک مهم نیرت نآ اه یم شهوژپ فادها و رگشهوژپ ینمیا -
دیاب یباختنا ۀزاب طسوتم قمع و نایرج تعرس ساسا نیا رب .دشاب هک دشاب یدح رد هداد
رادرب دریگ تروص مک تاناسون و اطخ اب ی
دتفین رطخ هب رگشهوژپ ینمیا و تاکن هب هجوت اب .
هتفگ هدش رد
تیاهن 2 ،)سراف ناتسا( روپاش هناخدور زا هزاب 1
هناخدور زا هزاب
و )سراف ناتسا( نایلهف 1
)رهشوب ناتسا( یکلاد هناخدور زا هزاب
هناخدور هس ره .دش باختنا رظندروم
یم یلصف ریغ عون زا نشاب
.د
هزاب وضح نودب و میقتسم ریسم یاراد یباختنا یاه یزیف عناوم ر
یک
نامز .دندوب گنس تخت دننام هداد
رادرب دنفسا رخاوا زا ی 1399
دادرخ لیاوا رد و عورش 1400
( لودج رد .دیسر نایاپ هب 1
)
هصلاخ هزاب یلک تاعلاطا زا یا اب .تسا هدش هئارا یباختنا یاه
هب ار نایرج قمع و عطقم ضرع نیرتشیب لودج نیا هب هجوت روپاش ۀزاب بیترت 1
روپاش و 2 و دراد گرزب نیرت زین نایرج یبد
روپاش ۀزاب هب قلعتم 1
.تسا
Brierley and Fryirs (2005)
نایب
هناخدور یارب یلوط بیش رادقم هک دندرک و ینش یاه
هولق گنس ی
ۀدودحم رد 05
/ 0 ات 5 / 0 زین شهوژپ نیا رد هک دراد رارق دصرد یم هدودحم نیا رد یلوط بیش رادقم
جوت اب .دشاب لوط هکنیا هب ه
هزاب هزاب رد یهایگ ششوپ یاراد یاه ؛دندوب دودحم یباختنا یاه
هزاب لوط نتفرگ رظن رد ناکما نیاربانب .تشادن دوجو رتشیب یاه
لودج _1 هزاب زا یلک تاعلاطا یباختنا یاه
ۀزاب مان یباختنا ایفارغج لوط
ایفارغج ضرع لوط
هزاب ( )m طسوتم ضرع
( )m طسوتم یکیلوردیه قمع
( )m یلوط بیش
)%(
نایرج یبد ( )m3/s
روپاش 29°35′𝑬 1
51°26′𝑵 74 43
/ 34 30
/ 0 25
/ 0 25
/ 3
روپاش 29°35′𝑬 2
51°26′𝑵 30
58 / 24 40
/ 0 21
/ 0 00
/ 3
نایلهف 30°14′𝑬
51°27′𝑵 35
56 / 17 30
/ 0 16
/ 0 86
/ 0
یکلاد 29°16′𝑬
52°08′𝑵 28
15 / 10 24
/ 0 25
/ 0 39
/ 1
رد یهايگ هدوت هزاب
اه یباختنا ی
4 .دندش باختنا یهایگ ۀدوت زا توافتم ریداقم اب هعلاطمدروم هزاب
هزاب روپاش یاه 1
روپاش و 2 نییاپ هب هاگن اب( دوخ پچ لحاس رد -
همین عون زا یهایگ ۀدوت یاراد )تسد قرغتسم
تسار لحاس و1
نآ یم یهایگ ۀدوت دقاف اه یهایگ ۀدوت هزاب ود نیا رتسب رد و دنشاب
هب و فلتخم داعبا اب قرغتسم عون زا ؛دراد دوجو هدنکارپ تروص
رد یلاح زاب هک ه هناخدور رد یباختنا یاه یاراد یکلاد و نایلهف یاه
همین یهایگ ۀدوت و رتسب رد قرغتسم یهایگ ۀدوت رد قرغتسم
اس یم دوخ تسار لح قرغتسم یهایگ ۀدوت عافترا طسوتم .دنشاب
هزاب رد روپاش یاه 1
روپاش ، 2 بیترت هب یکلاد و نایلهف ، 18
، 15 ، 12 و 9 یتناس ( لکش .دمآ تسد هب رتم 1
هنومن ) یهایگ ۀدوت زا یا
هزاب رد دوجوم یم ناشن ار یباختنا یاه
( لودج رد .دهد 2
)
اب رد دوجوم یهایگ هدوت تاصخشم هز
هدش هئارا اه تسا
نیا رد .
لودج
𝐵𝑋
،
𝐵𝐴
،
𝐵𝑉
ℎ𝑝 و دادسنا بیرض نیگنایم بیترت هب ℎ
یعطقم (2
طسوت هک عطقم زا یحطس هدوت
لاغشا یهایگ هدش
تسا یحطس دادسنا بیرض ،) ۀزاب زا یحطس( 3
هعلاطمدروم هک
طسوت هدوت لاغشا یهایگ ،)تسا هدش
یمجح دادسنا بیرض
4
طسوت هدش هدناشوپ مجح تبسن(
هدوت )لاناک مجح هب یهایگ و
هب یهایگ هدوت عافترا تبسن( یهایگ هدوت یبسن قارغتسا طسوتم یم )نایرج عافترا .دشاب
لکش 1 - هدوت زا یخرب هزاب رد دوجوم یهايگ یاه
یباختنا یاه
1Emergent
2 cross-sectional blockage factor 3 surface blockage factor
4 volumetric blockage factor
لودج 2 - هزاب رد دوجوم یهايگ هدوت تاصخشم یباختنا یاه
هزاب مان 𝐵𝑋
𝐵𝐴 𝐵𝑉
ℎ𝑝 ℎ
روپاش 1 092 / 0 121 / 0 069 / 0 65 / 0
روپاش 2 117 / 0 098 / 0 049 / 0 41 / 0
نایلهف 076
/ 0 048 / 0 052 / 0 44 / 0
یکلاد 144
/ 0 135 / 0 079 / 0 40 / 0
هداد هزادنا یاه یريگ
هدش
هداد هعومجم هزادنا یاه
شهوژپ نیا رد یریگ ترت هب
ی ب لماش
هداد هشقن تایلمع ،تعرس یاه هداد و یرادرب
رتسب تارذ زا یرادرب
یم .دشاب هزادنا بیترت هداد یریگ
تیمها هناخدور یسدنهم رد اه
هژیو .دراد یا هب روط هداد رگا لاثم زا لبق هناخدور رتسب زا یرادرب
هشقن یرادرب یم ثعاب هناخدور رتسب زارت تارییغت ،دوش ماجنا ش
دو
هداد هک هشقن تایلمع زا لصاح یاه یفاک تقد یاراد یرادرب
.دشابن تعرس جنس هزادنا یارب فلتخم یاه نایرج تعرس یریگ
هدافتسادروم یم رارق
لوادتم هک دریگ هزادنا یارب نآ نیرت
یریگ
هطقن تعرس تعرس ینادیم تاعلاطم رد یا
جنس یم هنیلوم شاب
،د
تعرس نیا زا زین شهوژپ نیا رد هک شهاک یارب .دش هدافتسا جنس
هزادنا رد اطخ شهوژپ نیا رد تعرس یریگ
تدم نامز هزادنا یریگ
20 هزادنا رد رارکت دادعت و هیناث تعرس یریگ
3 ات 5 رظن رد راب هزاب ره رد شهوژپ نیا رد .دش هتفرگ
4 ات 5 رد و یضرع عطقم
طقم ره ع 3 ات 4 خرمین نیا زا یکی هک تعرس خرمین طسو رد اه
،تشاد رارق عطقم هزادنادروم
گ ی ر رد نینچمه .دش هتفرگ رارق ی
نایرج قمع ساسا رب تعرس خرمین ره 16
ات 22 ( هطقن هب روط
طسوتم 19 )هطقن رظن رد خرمین رد .دش هتفرگ مکارت تعرس یاه
هداد شیب )یلخاد هیلا( رتسب کیدزن یرادرب ش هتفرگ رظن رد رت
؛د
هب هنوگ ا هلصاف هک ی هزادنا طاقن نیب ی
یریگ 5 / 0 یتناس یم رتم -
قیقد ۀبساحم یارب .دشاب ،یضرع عطقم ره رد نایرج یبد رت
ۀلصاف رد نایرج تعرس 2
/ 0 و 8 / 0 اب رتسب فک زا نایرج قمع
لصاوف 1 هزادنا عطقم ره رد یرتم .دش یریگ
هب ناونع لاثم یارب
روپاش ۀزاب زا لوا عطقم 1
اب ربارب یضرع هک 4
/ 28 تشاد رتم 4
نیگنایم اب تعرس خرمین 19
و خرمین ره رد هطقن 28
خرمین
هطقنود هزادنا تعرس یا ( لکش .دش یریگ
2 تعرس تشادرب هوحن )
هزاب رد یم ناشن ار یباختنا یاه .دهد
2 لکش - هزاب رد تعرس تشادرب ۀوحن یباختنا یاه
هب لکروط هناخدور رد یضرع عطقم لکش ی یلماوع هب اه
رتسب حلاصم سنج ،یدورو بوسر ،یلوط بیش ،نایرج یبد دننام .دراد یگتسب رتسب رد دوجوم یهایگ ششوپ طیارش و هرانک و هب روظنم ساحم بیش ،یضرع عطاقم بوطرم نوماریپ و تحاسم ۀب
هزاب نلاپ مسر و یلوط یاه
هعلاطمدروم نیبرود زا شهوژپ نیا رد
لدم اکیلا نشیتسا لاتوت هشقن .دش هدافتساTS02
نیا رد یرادرب ( عافترا و ضرع ،لوط تشادرب لماش شهوژپ
،x
و y
طاقن )z
هزاب فلتخم یاه
رظندروم یم صخشم لصاوف اب ماجنا یارب .دشاب
هزاب طاقن ۀمه هب هک دش رقتسم ییاج رد نیبرود ادتبا راک نیا هعلاطمدروم نیبرود ندرک هیجوت تایلمع سپس .دشاب هتشاد دید
هشقن ماجنا یارب .دش ماجنا هزاب ،یرادرب
قیرط زا یباختنا یاه
بانط داعبا اب ییاه 1
و یلوط یاتسار رد رتم 5
/ 0 یاتسار رد رتم
ر یضرع هکبش هناخدو هشقن سپس و دش یدنب
.دش ماجنا یرادرب
( لکش _3 ( و )فلا _3
هشقن ۀوحن )ب هزاب یرادرب
یاه هعلاطمدروم
( لکش و _3
خرمین تیعقوم هارمه هب نایلهف ۀزاب نلاپ )پ یاه
هزادنا یریگ خرمین لماش( هدش ود یاه
هطقن و یا 19 هطقن و )یا
هشقن طاقن یم ناشن ار هدش یرادرب
.دهد طاقن کشم ی گنر ناشن
دنهد ناکم ۀ هشقن نآ رد هک تسا ییاه هدش ماجنا یرادرب
طاقن رد و تسا گنرزمرق
رب هولاع هشقن زین تعرس خرمین ،یرادرب
هزادنا شهوژپ نیا رد .تسا هدش یریگ عومجمرد
زا شیب 6000
هطقن هشقن رادرب .تسا هدش ی
لکش 3 - هشقن ۀوحن )ب و فلا هزاب یرادرب
یاه هعلاطمدروم هزاب نلاپ )پ ؛
خرمين تيعقوم هارمه هب نايلهف هزادنا یاه
یريگ هشقن طاقن و هدش هزاب یارب هدش یرادرب
نايلهف
هناخدور رد تشرد یاه
هناد یارب شور نیرتربتعم هناد یدنب
تسب نملو هب طوبرم ر م
ی دشاب (
Wolman, 1954
شهوژپ نیا رد .)
هناد شور نیا زا هدافتسا اب زین نیا هب .تسا هدش ماجنا رتسب یدنب
روحم رد عطقم ره رد هک تروص لحاس ،یزکرم یاه
لحاس و پچ
دادعت تسار 100
هب هرذ ریز و یحطس تروص هب یحطس
تروص
هزادنا اب سپس و دش تشادرب یفداصت و ضرع ،لوط یریگ
نیا طسوتم رادقم ،سیلوک طسوت هرذ ره تماخض 3
رادقم
هب ناونع ،تارذ رطق ۀبساحم زا سپ .دش هتفرگ رظن رد هرذ نآ رطق
هزادنا نیا هب اه
مرن رد یدوعص تروص رازفا
Excel
و دندش بترم
رادومن هناد دنب نآ ی هصخشم رطق سپس .دش مسر اه
d85
ندروم ی زا
ب شهوژپ نیا رد ( لکش رد .دمآ تسد ه
4 هناد رادومن ) رطق و یدنب
( تارذ هنایم
d50
هزادنا عطاقم رد ) یریگ
.تسا هدش هداد ناشن هدش هزاب یارب
روپاش یاه 1
روپاش ، 2 بیترت هب یکلاد و نایلهف ،
8< 𝑑(𝑚𝑚) <88
،
9< 𝑑(𝑚𝑚) <88
،
7< 𝑑(𝑚𝑚) <73
و
9< 𝑑(𝑚𝑚) <90
یم رطق ۀدودحم نیا هب هجوت اب هک دشاب
هزاب هک تسا صخشم ،تارذ هولق و ینش عون زا یباختنا یاه
نس یگ
تشرد(
یم )هناد نآ رتسب تارذ رطق تارییغت ۀنماد و دنشاب اه
تسا هباشم ًابیرقت
(Brierley and Fryirs, 2005)
.
جياتن ثحب و
هزاب رد نايرج یکيلورديه یاهرتماراپ یاه
هعلاطمدروم
رد نایرج یکیلوردیه یاهرتماراپ ب راهچ
شخب زا یباختنا ۀزا
( لودج رد هناخدور 3
.تسا هدش هئارا )
ب فلا
پ
لکش 4 - هناد ینحنم ( تارذ هنايم رطق رادقم و رتسب یدنب
d50
زا فلتخم عطاقم رد ) 4
یباختنا ۀزاب
رادقم رد توافت بد
ی رج ی نا هب هزاب ره فلتخم عطاقم رد
نیمز یارب بآ تشادرب لیلد رد یرهش یرایبآ و یزرواشک یاه
نییاپ هزاب تسد یم یباختنا یاه
نیگنایم اب .دشاب بد زا یریگ
ی یاه
هبساحم و یبد نیرتشیب هک دش صخشم ،عطقم ره رد هدش
هزاب هب قلعتم بیترت هب نایرج یبد نیرتمک روپاش یاه
1
( 3.28𝑚
3
( نایلهف و ) 𝑠
0.86𝑚
3
یم ) 𝑠
نیب توافت نینچمه .دشاب
یم ناشن هزاب ره فلتخم عطاقم رد تعرس ریداقم نایرج هک دهد
یم تخاونکیریغ عون زا .دشاب
دورف ددع هئارا
هدش ( لودج رد 3
یم ناشن ) ۀمه رد هک دهد
ددع نیا عطاقم کچوک
رت زا 1 یم ره رد نایرج نیاربانب ؛دشاب 4
ۀزاب روم هعلاطمد هب ریز تروص یم ینارحب
زا شیب یسررب .دشاب 100
هناخدور رد هزاب دورف ددع ۀدودحم هک هدوب نآ زا یکاح ناریا یاه
هناخدور رد ۀدودحم رد یناتسهوک یاه
0.08 ات 0.56 یم هک دشاب
هدودحم نیا زین هعلاطم نیا رد ئات
ی د ( دش
Naderi et al., 2021
.)
زدلونیر ددع ریداقم نینچمه رد
ناشن عطاقم هتفشآ نایرج ۀدنهد
ره رد 4 یم یباختنا ۀزاب ره رد نایرج نیاربانب ؛دشاب
4 عون زا هزاب
هتفشآ یم ینارحبریز_ .دشاب
0 20 40 60 80 100 120
1 10 100
یناوارف دصرد
تارذ رطق ( رتم یلیم )
روپاش ۀزاب 1
عطقم
1 2عطقم 3عطقم 4عطقم 5عطقم
0 20 40 60 80 100 120
1 10 100
یناوارف دصرد
تارذ رطق ( رتم یلیم )
روپاش ۀزاب 2
عطقم
1 2عطقم 3 عطقم 4 عطقم
0 20 40 60 80 100 120
1 10 100
یناوارف دصرد
تارذ رطق ( رتم یلیم )
نایلهف ۀزاب
عطقم
1 2 عطقم 3 عطقم 4 عطقم 5 عطقم
0 20 40 60 80 100 120
1 10 100
یناوارف دصرد
تارد رطق ( رتم یلیم )
یکلاد ۀزاب
عطقم
1 2 عطقم 3 عطقم 4 عطقم 5عطقم
(d50)1=30 mm (d50)2=35 mm (d50)3=34 mm (d50)4=28 mm (d50)5=26 mm (d50)1=32 mm
(d50)2=32 mm (d50)3=28 mm (d50)4=32 mm
(d50)1=29 mm (d50)2=28 mm (d50)3=26 mm (d50)4=27 mm (d50)5=25 mm (d50)1=23 mm
(d50)2=24 mm (d50)3=28 mm (d50)4=24 mm (d50)5=28 mm
لودج 3 - رد نايرج یکيلورديه یاهرتماراپ 4
یباختنا ۀزاب
هزاب مان ۀرامش
Q عطقم (𝑚
3 𝑠) U
(𝑚
𝑠) Re
Fr
روپاش 1 1
44 / 3 298 / 0 484524 15
/ 0
2 08
/ 3 277 / 0 425096 14
/ 0
3 24
/ 3 308 / 0 405308 17
/ 0
4 76
/ 3 402 / 0 456342 24
/ 0
5 90
/ 2 334 / 0 370611 20
/ 0
روپاش 2 1
81 / 2 300 / 0 431846 16
/ 0
2 24
/ 3 335 / 0 512777 17
/ 0
3 92
/ 2 297 / 0 486667 15
/ 0
4 12
/ 3 310 / 0 542123 15
/ 0
نایلهف 1
93 / 0 191 / 0 225339 11
/ 0
2 87
/ 0 165 / 0 204318 09
/ 0
3 79
/ 0 143 / 0 176823 08
/ 0
4 84
/ 0 151 / 0 186734 08
/ 0
5 88
/ 0 168 / 0 192184 10
/ 0
یکلاد 1
38 / 1 441 / 0 525546 26
/ 0
2 49
/ 1 569 / 0 568702 36
/ 0
3 33
/ 1 689 / 0 576104 48
/ 0
4 37
/ 1 446 / 0 444000 29
/ 0
5 39
/ 1 665 / 0 529397 47
/ 0
خرمين رد هنيشيب تعرس عوقو لحم تعرس یاه
Gibson (1909)
خرمین یسررب اب رد هک داد ناشن تعرس یاه
تفارظ تبسن ( نییاپ یاه
𝑤 ℎ < 5
حطس ریز رد هنیشیب تعرس )
یم خر بآ لیلد هک دهد
نایرج یلااب ریثأت ار نآ رد هیوناث یاه
تفارظ تبسن تفارظ تبسن رد هک دومن نایب و تسناد نییاپ یاه
-
نایرج ریثأت لااب یاه یم شهاک هیوناث یاه
لحم اب هطبار رد .دبای
مان هب یرتماراپ ،هنیشیب تعرس عوقو
Dip
یم فیرعت هک دوش
نازیم اپ یی ن گداتفا شن ار تعرس خرمین رد نایرج ی یم نا
و دهد
هب ( هطبار تروص 7
یم فیرعت ) دوش
(Chow, 1959)
.
( هطبار 7 𝐷𝑖𝑝 = 1 − (𝑧 )
ℎ)𝑢𝑚𝑎𝑥
لااب ۀطبار رد یم هنیشیب تعرس نآ رد هک تسا یقمع𝑧
-
،دوش و نایرج قمعℎ (𝑧
ℎ)𝑢𝑚𝑎𝑥
یب قمع یازا هب هک تسا یدعب
یم هنیشیب تعرس نآ بآ حطس یور هنیشیب تعرس رگا .دوش
رتماراپ رادقم دتفا قافتا تعرس هچ ره و تسا رفص اب ربارب Dip
کیدزن کی ددع هب رتماراپ نیا دوش کیدزن رتسب هب هنیشیب رت
یم هنیشیب تعرس عوقو لحم نییعت یارب شهوژپ نیا رد .دوش
ریداقم ،تعرس خرمین رد
( 𝑢
𝑢𝑚𝑎𝑥)
لباقم رد
(𝑧
ℎ)
ه یارب خرمین ر
.دش مسر هزاب رد هکنیا هب هجوت اب تفارظ تبسن رادقم یباختنا یاه
یم راظتنا ،تسا لااب قافتا بآ حطس یور رب هنیشیب تعرس هک دور
یم ناشن شهوژپ نیا زا لصاح جیاتن اما ،دتفا رد هک دهد
28
زا خرمین 71
هزادنا خرمین ( هدش یریگ
39 خرمین دصرد رد )اه
هزاب هناخدور یاه هداتفا قافتا بآ حطس ریز رد هنیشیب تعرس
روپاش ۀزاب مهس هک تسا 1
روپاش ، 2 بیترت هب یکلاد و نایلهف ،
8 ، 5 ، 7 و 8 یم خرمین یم ناشن عوضوم نیا .دشاب
تبسن هک دهد
رب راذگریثأت لماع اهنت تفارظ اپ
یی ن گداتفا .تسین نایرج ی
mohammadzade miyab (2014)
هزادنا اب خرمین یریگ تعرس
رد هک درک هدهاشم دورلباب هناخدور رد 66
خرمین دصرد رثکادح اه
رد و تسا هداد خر بآ حطس یور رب تعرس 44
هک یقبام دصرد
نآ مامت خرمین لماش اه ،دندوب لحاوس کیدزن و ششوپ رانک یاه
هدیدپ اپ یی ن گداتفا ( لکش رد .تسا هداتفا قافتا نایرج ی 5
و )
( لکش 6 خرمین زا یخرب ) ه
نآ رد هک ییا نییاپ ۀدیدپ اه
یگداتفا
هوحن شهوژپ نیا رد .تسا هدش هدروآ ،تسا هداد خر نایرج مان راذگ خرمین ی اه
هب تروص تسار لحاس زا هلصاف(
هرامش _
_عطقم یم )هزاب مان .دشاب
هب ناونع لاثم
Sh1_2_14.2
ناشن ۀدنهد
روپاش ۀزاب رد دوجوم خرمین 1
ۀرامش عطقم رد 2
ۀلصاف اب 2 / 14
یم تسار لحاس زا رتم .دشاب
لکش - 5 هنومن خرمين زا یا هزاب رد تعرس یاه
روپاش یاه 1
روپاش و 2 نآ رد هک نيياپ اه تسا هداد خر نايرج یگداتفا
لکش 6 - هنومن خرمين زا یا هزاب رد تعرس یاه
نآ رد هک یکلاد و نايلهف یاه اپ اه
نيي تسا هداد خر نايرج یگداتفا
رتماراپ ریداقم خرمین رد Dip
رد هنیشیب تعرس هک ییاه
( لودج رد ،تسا هداد خر بآ حطس ریز 4
رد .تسا هدش هدروآ ) خرمین لودج نیا
فورح اب دنراد رارق یزکرم روحم رد هک ییاه
( هتسجرب .تسا هدش هداد ناشن )bold
لودج 4 - رتماراپ رادقم ردDip
4 هناخدور شخب زا یباختنا ۀزاب خرمين رد یا
نيياپ هک یياه هداد خر نايرج یگداتفا
خرمین مان ℎ
(𝑚) 𝑧
(𝑧 (𝑚) ℎ)𝑢
𝑚𝑎𝑥
𝑤 Dip ℎ خرمین مان ℎ
(𝑚) 𝑧 (𝑧 (𝑚)
ℎ)𝑢
𝑚𝑎𝑥
𝑤 Dip ℎ
Sh1_1_14.2 45
/ 0 41 / 0 91
/ 0 26 / 69 09 / 0 Sh1_1_24.9 62
/ 0 47 / 0 76 / 0 26 / 69 24 / 0
Sh1_2_15 44
/ 0 40 / 0 91
/ 0 77 / 57 09 / 0 Sh1_2_19.5 49
/ 0 44 / 0 90 / 0 77 / 57 10 / 0
Sh1_2_26 49
/ 0 35 / 0 71
/ 0 77 / 57 29 / 0 Sh1_4_14.5 19
/ 0 18 / 0 95 / 0 34 / 116 05 / 0
Sh1_5_15.65 28
/ 0 25 / 0 89
/ 0 17 / 113 11 / 0 Sh1_5_27.3 28
/ 0 09 / 0 32 / 0 34 / 116 68 / 0
Sh2_2_8 55
/ 0 45 / 0 82
/ 0 13 / 66 18 / 0 Sh2_2_15.4 72
/ 0 64 / 0 89 / 0 13 / 66 11 / 0
Sh2_2_18.4 39
/ 0 34 / 0 87
/ 0 13 / 66 13 / 0 Sh2_3_12 71
/ 0 51 / 0 72 / 0 54 / 58 28 / 0
Sh2_4_11.5 67
/ 0 59 / 0 88
/ 0 58 / 52 12 / 0 F_2_6 19
/ 0 17 / 0 89 / 0 73 / 54 11 / 0
F_2_14 44
/ 0 37 / 0 84
/ 0 73 / 54 16 / 0 F_3_5 27
14 / 0 52 / 0 48 / 58 48 / 0
F_4_8 32
/ 0 26 / 0 81
/ 0 27 / 58 19 / 0 F_4_10 34
/ 0 32 / 0 94 / 0 27 / 58 06 / 0
F_5_12 38
/ 0 32 / 0 84
/ 0 12 / 64 16 / 0 F_5_15 40
/ 0 33 / 0 83 / 0 12 / 64 17 / 0
D_1_3 45
/ 0 26 / 0 58
/ 0 22 / 35 42 / 0 D_1_5.25 40
/ 0 23 / 0 58 / 0 22 / 35 42 / 0
D_2_3 26
/ 0 21 / 0 81
/ 0 02 / 42 19 / 0 D_2_6.5 33
/ 0 25 / 0 76 / 0 02 / 42 24 / 0
D_3_1.55 24
/ 0 22 / 0 92
/ 0 32 / 44 08 / 0 D_3_4.6 21
/ 0 07 / 0 33 / 0 32 / 44 64 / 0
D_3_6.05 21
/ 0 18 / 0 86
/ 0 32 / 44 14 / 0 D_5_1.5 42
/ 0 22 / 0 52 / 0 22 / 35 48 / 0
رب ( لودج ساسا 4
یم ) :درک رکذ ار ریز جیاتن ناوت
_1 8 زا خرمین 28
نآ رد هک یخرمین هدیدپ اه
اپ یی ن گداتفا رارق هناخدور یزکرم روحم رد تسا هداد خر نایرج ی
( نآ رثکا هک دراد 6
هزاب رد )خرمین روپاش یاه
1 دراد رارق یکلاد و
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1
z/h
u/umax
Sh1_1_24.9 Sh1_2_26 Sh2_2_8 Sh_4_11.5
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1
z/h
u/umax
F_4_8 F_3_5 D_1_7.5 D_2_4
