ناريا کاخ و بآ تاقيقحت هرود|
3
|5 هرامش
|2 تشهبيدرا
1 140 ( ص 380 - 367 )
DOI:https://dx.doi.org/10.22059/ijswr.2022.333148.669115
یملع هلاقم(
- )یشهوپژ
Evaluation of Karun River Water Quality Based on IRWQI and WAWQI Indicators in Molasani and Ahvaz Stations
KAMLE AGHAJANLOO*1, EHSAN HAJIZADEH1, SAHAR ARIAEIZADEH1 1. Department of Civil Engineering, Faculty of Engineering, University of Maragheh, Maragheh Iran.
(Received: Oct. 30, 2021- Revised: Feb. 2, 2022- Accepted: Feb. 14, 2022)
Abstract
Rriver pollution due to various urban and industrial wastewater and agricultural effluents is a serious threat to human health and aquatic ecosystems. Therefore, surface water quality assessment is one of the main indicators of sustainable resource management. The present study was conducted to evaluate the water quality of Karun River (in Molasani and Ahvaz Stations) during 1397 using two indicators, IRWQI and WAWQI. Also, various physical, chemical and biological parameters of water were statistically analyzed. An examination of both indicators' value shows that the river situation in downstream is declining due to the entry of industrial wastewater, especially agro-industrial units, sugarcane factories and thermal power plants along the river. The results show that the river water quality according to WAWQI index in Malasani and Ahvaz stations is in poor and very poor category and according to IRWQI index is relatively poor. The WAWQI index related to Ahvaz station in May (85.89) and Mollasani in July (49.04) is in the worst and best condition. Also, IRWQI index in the lowest and highest quality level is related to Ahvaz station in December (32.75) and Malasani station in July (42.51). Therefore, based on the results obtained from quality indicators, it can be concluded that the WAWQI index is slightly more conservative in classifying water quality than the IRWQI index. Also, due to the high values of fecal coliform parameters, TDS and turbidity in both stations, water is not suitable for any of the drinking, agricultural and aquatic ecosystem uses. The statistical analysis the sum of anions and cations with 0.46% and fecal coliform with 24.14% have the lowest and highest portion in WAWQI, respectively. This study shows that TDS in river shows a strong correlation with sodium and chlorine.
Keywords: River, IRWQI Index, WAWQI Index, Correlation Analysis.
*Corresponding Author’s Email: [email protected]
نوراک هناخدور بآ تيفيک یبايزرا اپ رب
ي ه صخاش یاه
IRWQI
و
WAWQI
زاوها و یناثلام هاگتسيا ود رد
ولناجاقآ هلماک
*
یجاح ناسحا ،1 1هداز
یيايرآ رحس ،
1هداز
1 . یسدنهم هورگ نارمع
، ناد یسدنهم و ینف هدکش
، .ناریا هغارم ،هغارم هاگشناد
:تفایرد خیرات(
8 / 8 / 1400 - :یرگنزاب خیرات 12
/ 11 / 1400 - :بیوصت خیرات 25
/ 11 / 1400 )
هديکچ
هناخدور یگدولآ بلاضاف عاونا اب اه
یرهش یاه
، باسپ و یتعنص و ناسنا تملاس یارب یدج یدیدهت یزرواشک یاه
متسیسوکا یم رامش هب یبآ یاه
دور اربانب ؛ ی ن بآ تیفیک یبایزرا صخاش زا یکی یحطس یاه
عبانم رادیاپ تیریدم یلصا یاه
هب رضاح قیقحت .تسا هاگتسیا رد( نوراک هناخدور بآ تیفیک یسررب روظنم
لاس لوط رد )زاوها و یناثلام یاه 1397
اب
صخاش ود زا هدافتسا
IRWQI
و
WAWQI
تفرگ تروص بآ یکیژولویب و ییایمیش ،یکیزیف یاهرتماراپ عاونا نینچمه .
م یسررب درو .دنتفرگ رارق یرامآ یاه
یم ناشن صخاش ود ره رادقم یسررب هناخدور تیعضو هک دهد
تمس هب نییاپ تسد
لد هب ی ل بلاضاف دورو هب یتعنص یاه
هناخراک ،تعنص و تشک یاهدحاو هژیو هاگورین و رکشین یاه
هیشاح یترارح یاه
یم تفا هناخدور .دنک
جیاتن قیقحت هک دنتسه نآ رگنایب بآ تیفیک
هناخدور صخاش ساسا رب
WAWQI
یناثلام هاگتسیا رد
و فیعض یلیخ و فیعض یفیک هدر رد بیترت هب زاوها و صخاش ساسا رب
IRWQI
یم رارق دب تبسن هب یفیک هدر رد .دریگ
صخاش نازیم
WAWQI
( زاوها هاگتسیا تشهبیدرا هام هب طوبرم تیعضو نیرتهب و نیرتدب رد 89
/ 85 ا ریت هام و ) هاگتسی
( یناثلام 04 / 49 یم ) صخاش نازیم نینچمه .دشاب
IRWQI
نییاپ رد هاگتسیا رذآ هام هب طوبرم یفیک حطس نیرتلااب و نیرت
( زاوها 75 / 32 ( یناثلام هاگتسیا ریت هام و ) 51
/ 42 یم ) دشاب اربانب ؛ ی ن هب دانتسا اب اتن
ی ج هب تسد صخاش زا هدمآ یفیک یاه
یم ناوت صخاش تفگ
WAWQI
ر رد هد هظفاحم یمک بآ یفیک یدنب هناراک
صخاش زا رت
IRWQI
یم لمع .دنک نینچمه
،یعوفدم مرفیلک یاهرتماراپ یلااب ریداقم لیلد هب ترودک و TDS
ره رد چیه یارب هناخدور بآ ،هاگتسیا ود زا کی
یربراک یمن بسانم یبآ متسیسوکا ظفح و یزرواشک ،برش یاه .دنشاب
زجت ی ه لحتو ی ل اه ی یرامآ ناشن یم عومجم دهد
نوینآ نویتاک و اه اب اه
46 / 0 اب یعوفدم مرفیلک و دصرد 14
/ 24 نازیم رد مهس نیرتشیب و نیرتمک بیترت هب دصرد
WAWQI
.دنراد نیا شهوژپ نیبم نآ تسا اب یوق یگتسبمه هناخدور بآTDS
وNa
یم ناشنCl
.دهد
هژاو یاه یديلک :
،هناخدور صخاش
IRWQI
، صخاش
WAWQI
، .یگتسبمه لیلحت
همدقم هناخدور بآ تیفیک ظفح یداصتقا هعسوت رد یمهم شقن اه
-
متسیسوکا زا یرایسب یاقب و تایح زین و عماوج یعامتجا یا اه
اف
یم ( دنک
Alcamo, 2019
هجوت مدع و اهاتسور و اهرهش هعسوت .)
هناخدور میرح ظفح هب تارییغت نوچمه یلماوع رانک رد اه
طیحم نیا بآ تیفیک ،یمیلقا هب ار اه
رارق دیدهت دروم تدش
یم ( دنهد
Dong et al., 2010
؛
Wang et al., 2014
نیازا .) ور
یفیک یاهرتماراپ مظنم تراظن و یبایزرا هناخدور بآ
شقن اه
یم افیا اهنآ رادیاپ تیریدم رد یمهم ( دنک
Nguyen et al., 2019
.)
صخاش یاه ک تفی بآ ( )WQI
یاهرازبا زا یکی دمآراک
رثؤم و
بآ یفیک یبایزرا تهج یم ینیمزریز و یحطس یاه
نیا .دنشاب
صخاش یفرعم اب اه ت عباوت
یاهرتماراپ زا یعیسو فیط ،یعمج
یایمیش ،یکیزیف ی
و هب ار یکیژولویب کی
دحاو رادقم تهج
هدر یدنب ک تیفی هدوت بآ یم لیدبت ی ( دننک
Sutadian et al.,
:لوئسم هدنسیون* [email protected]
؛2016 Naderi et al., 2020
؛
Akhtar et al., 2021
زا .) ههد 1960
هک لوا نی لدم هنیمز نیا رد ساسا رب
هد ک رتماراپ تیفی بآ ا هئار
( دش
Horton, 1965
) نونکات زا یدایز دادعت صخاش
یفیک یاه
طسوت نیققحم /و ای نامزاس اه ی ارب فلتخم ی
زرا یبای ک تیفی بآ
اه ی حطس ی فرعم ناهج رسارس رد ی
دش .دن
WAWQI
زا یکی
صخاش نیا یم اه
اب اهرتماراپ دادعت رد تیدودحم نودب هک دشاب
نزو نییعت ار صخاش ییاهن رادقم ،صولخ هجرد ساسا رب یهد
یم ( دنک
Brown et al., 1972
) .
Bouslah et al. (2017)
صخاش
WAWQI
یارب ار زرا ی با ی ک ی ف ی ت دس
Koudiat Medouar
رد
ازجلا ی ر ناشیا قیقحت رد .دندومن باختنا 10
رتماراپ
ف ی ز ی شوک ی م ی ا یی لماش اده ،pH
ی ت رتکلا ی ک ی تخس ، ی ن ،لک ی رت تا ،
رلک ،تافلوس ی
د سلک ، ی م نم ، ی ز ی م سکا ، ی نژ و لولحم ترودک ب راک ه
.دندش هتفرگ ندیماشآ یارب دس نزخم بآ تیفیک تیاهنرد
.دش هداد صیخشت بسانمان
Chandra et al. (2017)
ک ی ف ی ت بآ
هناخدور
Vijayawada
هب اب ار صخاش یریگراک
WAWQI
شیپ طیارش رد ار هناخدور بآ تیفیک ناشیا .داد رارق هعلاطمدروم هاگتسیا بلغا رد نوسنام زا یلاحرد .دنداد صیخشت بسانم اه
هک
یگدولآ نازیم نوسنام زا سپ و دوب درادناتسا دح زا رتلااب اه
هاگتسیا یمامت رد هجیتنرد بسانمان ندیماشآ یارب بآ تیفیک اه
.دش ملاعا
Tokatli (2019)
یبایزرا رد تیفیک
بآ هناخدور نژرا
رد هیکرت اب هدافتسا زا صخاش
WAWQI
نیا درک ملاعا هناخدور
لیلد هب نیگنس تازلف رصانع یلااب تظلغ ی
ک سوکا ی تس م بآ
ش ی ر ی ن سب ی را م هدولآ ی اب دش .
More et al. (2019)
هعلاطم هب
عضو ی ت ک ی ف ی ت بآ اه ی حطس ی صخاش زا هدافتسا اب یاه
ک ی ف ی ت
ماشآ بآ ی ند ی نکت و ی ک اه ی زوت ی ع اضف یی زا هدافتسا اب و GIS
واصت ی ر هراوهام ا ی رد )دنه( لودنارا هقطنم دنتخادرپ
. راک جیاتن
ناشن ناشیا اهنت و تسا هقطنم بآ بوخ تیفیک هدنهد
5
% هنومن
ارب اه ی شون ی ند و شرورپ هام نای گدنراب لصف رد ی
اه ی مسوم ی ،
بسانمان ناتسبات و ناتسمز دندش هداد صیخشت
.
هب زین ناریا روشک رد و یمیلقا طیارش ندومن ظاحل روظنم
مهم هب دانتسا اب لاضعم نیرت
صخاش ،یبآ عبانم ت تیفیک
آ ب یاه
یحطس ناریا
(
IRWQI
اب یدایز نیققحم .دیدرگ هئارا )
هب رد نآ تیلباق ،دوخ تاعلاطم رد صخاش نیا یریگراک یبایزرا
تیفیک بآ .دنداد رارق یسررب دروم ار یحطس یاه
Samadi
(2016)
اب هدافتسا صخاش زا
IRWQI
یناکم یبایزرا هب و
ینامز
باسپ ریثأت بآ تیفیک رب فارطا یضارا
بلاات روخاغچ تسا رد نا
لاحمراهچ تخبو
ی را ی .تخادرپ طیارش دوجواب داد ناشن جیاتن
باناور بیکرت لیلد هب ،بوخ تبسن هب یفیک نوکسم قطانم
ی
بونج شخب یقرش
باناور اب بلاات لوصف رد یگدنراب زا یشان
تیفیک ،نارابرپ بآ
بلاات طسوتم حطس هب یم لوزن
.دنک
Khalifa
and Khoshnazar (2018)
یارب یبایزرا تیعضو تیفیک هناخدور
هنیرز دور زا شور
IRWQI
هدافتسا صخاش و دندومن
IRWQI
ار
رتماراپ زا هدافتسا لیلد هب و EC
نینچمه دوبهب
نزو هد ی
یاهرتماراپ طوبرم
هب بلاضاف صخاش رگید زا رتهب یگناخ اه
.دنتسناد
Aghaee et al. (2020)
یسررب اب بآ تیفیک
هناخدور
لهچ یاچ اب صخاش
IRWQI
ناشن دنداد بآ هناخدور رد هدر
یفیک تبسن هب بوخ
رارق نییاپ تمس هب تکرح اب و دراد د
تس
یجورخ و هزوح
شهاک بآ تیفیک یم
دندرک ملاعا نینچمه .دبای
بآ ،اهرادناتسا ساسا رب هناخدور
یارب یزرواشک بسانم
یارب و
برش بسانمان یم .دشاب
هسیاقم تاعلاطم نیا رب هولاع یبایزرا یارب یددعتم یا
تیلباق صخاش عاونا یاه ماجنا روشک ره یبآ عبانم یارب یفیک یاه
ساسح ساسا رب ات دش یاهرتماراپ نیرتراذگریثأت و نیرت
.ددرگ باختنا هنیهب صخاش ،بآ یکیژولویب و ییایمیشوکیزیف هب
یم هنومن ناونع تاعلاطم هب ناوت
Sadeghi et al. (2015)
یارب
تیفیک یبایزرا بآ
نیرز هناخدور لگ
ناتسا دافتسا اب ناتسلگ زا ه
ود صخاش
NSFWQI
و
IRWQI
،
Alizadeh et al. (2017)
هب هناخدور بآ تیفیک یبایزرا روظنم یاه
جرک و اب نک
صخاش یاه
NSFWQI
،
IRWQI
و ،WQI Shokoohi and
Modaberi (2019)
تیفیک یبایزرا یارب هناخدور
یلانآ اب ناخیسپ ز
تیساسح ود
صخاش
NSFWQI
و
IRWQI
،
Khalili et al.
(2020)
هب تیفیک یسررب روظنم بآ
هناخدور دورامرگ اب هس
صخاش
NSFWQI
، و RPI WAWQI
،
Shokoohi and
Bahmani (2021)
هب هناخدور بآ تیفیک یبایزرا روظنم یاه
،نوراک
،هخرک نورام ،زد یحارج
و هرهز ناجیدنه هب اب
یریگراک
ود صخاش
NSFWQI
و
IRWQISC
تاقیقحت جیاتن .دومن هراشا
تروص هتفرگ یاهرتماراپ هب هتسب هک تسا نآ نیبم نیشیپ
هدنیلاآ تظلغ تارییغت و صخاش ره رد هدافتسادروم جیاتن اه
هدر یم یدنب دنناوت
دودح ات .دنشاب توافتم ی هب
ناونع رد هنومن
تاقیقحت
Shokoohi and Bahmani (2021)
یفیک یبایزرا هب
هناخدور لاس رد ناتسزوخ ناتسا یاه یاه
1396 - 1390 تیفیک
صخاش اب زاوها و یناثلام هاگتسیا ود رد نوراک بآ
IRWQI
رد
صخاش اب و دب تبسن هب هدر
NSFWQI
رارق طسوتم هدر رد
یم .دریگ صخاش جیاتن رد فلاتخا لیلد هب ،بآ تیفیک یبایزرا یاه
ب یم رظن ه و رتهب دید یفیک صخاش نیدنچ زا هدافتسا دسر
عماج یم هئارا بآ یفیک طیارش زا یرت یم تیاهنرد و دهد
ناوت
عماج یبایزرا .داد هئارا نآ زا یرت
مه رب ی ن رضاح قیقحت رد ساسا
م زا ی نا صخاش عاونا صخاش ،هدش رکذ یاه
ک ی ف ی ت نزو بآ ی
باسح ی (
WAWQI
) اهرتماراپ باختنا رد تیدودحم مدع لیلد هب
ک صخاش و ی
ف ی ت بآ ناریا (
IRWQI
) اب یناوخمه لیلد هب
هناخدور بآ یفیک یبایزرا یارب ناریا بآ عبانم تیفیک تیعضو هناخدور تیفیک یبایزرا فده قیقحت نیا رد .دندش باختنا نوراک یبیرقت هلصاف رد زاوها و یناثلام هاگتسیا ود رد نوراک 60
رتمولیک
یم .دشاب شور و داوم اه
هعلاطمدروم هقطنم مهم زا یکی نوراک هناخدور هب ناتسزوخ ناتسا یبآ عبانم نیرت
یم رامش و برش بآ نیمأت رظن زا نآ تیفیک ظفح هک دور
هژیو تیمها یعیبط متسیسوکا ظفح و یزرواشک نیا .دراد یا
دور هناخ هک هتشر زا یرایتخب هوکدرز و سرگاز هوک ناتسا رد
لاحمراهچ تخبو
ی را ی یم همشچرس دریگ
رهش هنایم زا روبع زا سپ ،
جیلخ هب تیاهنرد زاوها یم سراف
لکش( دزیر 1
) لاس رد. ریخا یاه
هناخدور هیشاح عیانص باهز دورو هب
و ی هژ تعنص و تشک عیانص
یجورخ نینچمه و یرهش و یزرواشک باسپ ،ییاذغ داوم و طا رد یهام شرورپ یاهدحاو ار نآ دیدش یگدولآ ،هناخدور فار
هدش بجوم دنا
مهم . هطقن عبانم نیرت یا
هدولآ هدننک هناخدور
رد زاوها هاگتسیا ات تسدلااب رد یناثلام هاگتسیا رد نوراک نییاپ ( لکش رد تسد 1
) ناشن هداد هدش .تسا عقاو ندش ییاهرهش زاوها و نابیش ،سیو ،یناثلام دننام
فارطا رد نینچمه و هناخدور
باسپ هیلخت هاگورین
و نیمار یاه )زاوها ناگرز( جحدم دیهش
،
هکبش ،ادخهد تعنص و تشک ،زاوها رکش هناخراک و یرایبآ
هدش هناخدور نیا دیدش یگدولآ بجوم زاوها قرش لامش یشکهز .تسا
لکش 1 - لام هدودحم رد نوراک هناخدور هب زاوها و یناث
هعلاطمدروم هدودحم ناونع
هب هاگتسیا رد نوراک هناخدور بآ تیفیک یسررب روظنم یاه
هداد ،زاوها و یناثلام ،یکیزیف یاهرتماراپ و یرتموردیه یاه
لاس لوط رد بآ یکیژولویب و ییایمیش 1397
و بآ نامزاس زا
تفایرد ناتسزوخ قرب هداد نیا .دیدرگ
اه هب تروص رد( هناهام
هزادنا هاگتسیا ود رد )هام طساوا ( لودج رد .دندوب هدش یریگ
1 )
و یناثلام هاگتسیا ود یارب نوراک هناخدور یبد هناهام نیگنایم لاس رد زاوها
1397 تسا هدش هدروآ هداد نیا ساسا رب .
،اه
هام م اب دنفسا و نمهب ،ید ،رذآ ،تشهبیدرا یاه هناهام یبد نیگنای
388 ناث رد بعکمرتم ی
ه هام وزج بآرپ یاه هام هیقب و لاس
اب اه
هناهام یبد نیگنایم 289
هام وزج هیناث رد بعکمرتم مک یاه
بآ
یم بوسحم لاس دنوش
.
لودج 1 - نيگنايم یهدبآ هناهام هاگتسيا یاه یرتمورديه هناخدور
لاس رد نوراک 1397
)هيناث رد بعکمرتم(
هاگتسیا نیدرورف
تشهبیدرا دادرخ
ریت دادرم رویرهش رهم
نابآ رذآ
ید نمهب دنفسا
یناثلام 276
389 224
310 248 271 285 303
456 307 382 441
زاوها 261
378 202
301 258 266 266 304
399 327 375 426
بآ تيفيک صخاش
WAWQI
( یباسح نیگنایم بآ تیفیک صخاش
WAWQI
) زا هدافتسا اب
لوادتم رت ی ن غتم ی اهر ی هزادنا گ ی ر ی هجرد ساسا رب ار بآ ،هدش صولخ
هدر دنب ی یم دیامن . باختنا رد یتیدودحم شور نیا رد
.درادن دوجو اهرتماراپ ارب
ی هبساحم هطبار زا صخاش نیا 1
یم هدافتسا رد هک دوش
نآ اهرتماراپ دادعتN
ی ک ی ف ،ی
Wi
و
Qi
هب
بیترت دحاو نزو و
قم ی سا هجرد دنب ی ک ی ف ی ارب ی رتماراپ ره
یم ( دنشاب
Brown et al., 1972
) :
هطبار(
1 )
1 1
N N
i i i
i i
W A W QI
Q W
Wقم ی سا هجرد دنب ی ک ی ف ی ت هطبار زا بآ 2
هبساحم لباق
نآ رد هک تسا
vi
،
v0
و
Si
هزادنا رادقم بیترت هب ،هدش یریگ
.دنتسه رتماراپ یارب هدش ملاعا درادناتسا رادقم و بولطم رادقم رادقم
v0
یم هتفرگ رظن رد رفص اهرتماراپ هیلک یارب هب ،دوش
زج
( لولحم نژیسکا وpH
بیترت هب اهنآ ریداقم هک )DO
7 و 6 / 14
م ی ل ی مرگ ل رب ی رت ( دنتسه
Tripaty and Sahu, 2005
) . هطبار(
2 )
0 0 i 100
i i
v v
Q S v
( دحاو نزو
Wi
ارب ) ی ک رتماراپ ره ی
ف ی ت زا هدافتسا اب بآ
هطبار 3 م هبساحم ی
دوش نآ رد هک تباثK
تسا بسانت .
هطبار(
3 )
1
i ;
i i
W K K
S S
صخاش رادقم هبساحم زا سپ
WAWQI
هدر ، یفیک یدنب
هجوتاب بآ ( لودج هب
2 ماجنا ) یم .دوش
لودج 2 - در ه دنب ی ک ي ف ي ت بآ رد شور WAWQI ( Brown et al., 1972 )
یددع صخاش رادقم یفیک یدنبهدر فده
25
0 یلاع بآ تیفیک تعنص ویرایبآ ،برش
50
26 بوخ بآ تیفیک تعنص ویرایبآ ،برش
75
51 فیعض بآ تیفیک تعنص ویرایبآ
100
76 فیعض یلیخ بآ تیفیک یرایبآ
100
> نایزبآ تیعمج و برش یارب بسانمان هدافتسا زا لبق بسانمهیفصت ندروم ی زا تسا
بآ تيفيک صخاش
IRWQI
لوادتم ساسا رب صخاش نیا بآ عبانم تیفیک یاهرتماراپ نیرت
تظافح نامزاس فرط زا و ناریا یحطس حم
ی ط ز ی تس هئارا ناریا
تسا هدش ییایمیشوکیزیف یاهرتماراپ یبسن نزو شور نیا رد .
( لودج قباطم 3
یم نییعت ) دوش
،اهرتماراپ نزو نییعت زا سپ .
صخاش رادقم
IRWQI
( هطبار زا هدافتسا اب 4
یم هبساحم ) دوش
(
Hashemi et al., 2011
:) هطبار(
4 )
1
1
;
i N
W
i i
i
IRW QI I W
،قوف هطبار رد
Wi
رتماراپ نزو لودج( ماi
3 ،) دادعت N
و اهرتماراپ
Ii
رتماراپ یارب صخاش رادقم یم ماi
دنشاب تیاهن رد.
صخاش رادقم زا هدافتسا اب
IRWQI
هدر و رد هدش هئارا یدنب
( لودج 2 یم ) دومن یبایزرا ار بآ تیفیک ناوت .
لودج 3 - نزو یبسن یاهرتماراپ شور رد یيايميشوکيزيف
IRWQI ( Hashemi et al., 2011 )
رتماراپ
%DO BOD
COD تارتین pH
نومآ ی مو ترودک تافسف
لک یتخس EC
FC
نزو 097
/ 0 117 / 0 093 / 0 051 / 0 108 / 0 090 / 0 062 / 0 087 / 0 059 / 0 096 / 0 140 / 0
صخاش IRWQI یددع صخاش رادقم
هدر یفیک یدنب
>15 دب یلیخ
9 /
29 15 دب
9 /
44 30 دب تبسن هب
55 45 طسوتم
70 1 / 55 بوخ تبسن هب
85 1 / 70 بوخ
85 بوخ رایسب >
هيزجت یرامآ ليلحتو
ارب ی سررب ی ب هطبار ی ن فلتخم یاهرتماراپ ک
ی ف ی ت بآ زا
هیزجت گتسبمه لیلحتو ی
سرگر و ی نو زا هدافتسا اب هناگدنچ
مرن رازفا
XLSAT
هدافتسا .دش مرن نیا دنمتردق هنوزفا کی رازفا هیزجت
هداد لیلحتو هک تسا لسکا رد اه
ارب نآ زا ی هیزجت لحتو لی
اه ی غتمدنچ ی هر لحت دننام ، ی
ل گتسبمه ی سرگر و ی نو مز رد ، ی هن
اه ی سدنهم فلتخم ی
لع و و هدافتسا م یم
( دوش
Khosravi Fard
et al., 2016
) هیزجت . گتسبمه لیلحتو ی
دوجو ب هطبار ی ن تم ود غ ی ر
ار هطبار نیا نازیم و عت
یی ن م ی لحت .دنک ی ل سرگر ی نو هناگدنچ
ب هطبار ی ن غتم ی اهر ی لع ساسا رب ار هتسباو و لقتسم ی
ت ب نای م ی
.دنک شزارب اب لمع نیا عقاورد رتهب
ی ن و طخ یسررب ثأت ی ر د و یا
غتم دنچ ی ر رب لقتسم ی
ک غتم ی ر هتسباو ماجنا م ی وش .د ت رد قیقح
،رضاح ارب ی هیزجت گتسبمه لیلحتو ی
م ، ی ناز طخ ی ود ندوب
غتم ی ر رط زا ی ق رض ی ب مه گتسب ی ( )r
زا هدافتسا اب هیزجت
لیلحتو
گتسبمه ی نمریپسا جارختسا
یم ددرگ ( 05 / 0
p<
.) رض ی ب
گتسبمه هب ی تسد هدمآ هدودحم رد 1
+ 1 - غتم ی ر و تسا ضرف
طخ ی ندوب نامز ی هک رادقم هزاب ردr
1 / 0
+ 1 / 0 -
،دشاب دان ی هد
م هتفرگ ی ماگنه .دوش ی
رض هک ی ب گتسبمه ی هدودحم رد
3 /
0 1 / 0 دوب ی ک گتسبمه ی طخ ی فنم/تبثم ی
عض ی ف نامز ، ی هک
هدودحم رد 7
/
0 3 / 0 دشاب ی ک گتسبمه ی طخ ی فنم/تبثم ی
طسوتم نینچمه .تسا رارقرب یماگنه
گتسبمه هک ی
طخ ی
فنم/تبثم ی
وق ی تشاد دوجو دشاب ه
، هدودحم ردr
0 /
1 7 / 0 رارق
دراد . ثحب و جياتن
یبايزرا هداد یاه یگدولآ و تيفيک بآ
هب روظنم قیقد نییعت رت
تیعضو یفیک بآ هناخدور تبا رد ،نوراک اد
هیزجت هداد یور رب یرامآ لیلحتو .تفریذپ تروص اه
ریداقم م ی گنا ی ن
رایعم فارحنا و غتم
ی اهر ی هزادنا گ ی ر ی هنومن هدش اه
ی هناخدور بآ
ا رد ی هاگتس هعلاطمدروم یاه ارب
ی لاس 1397 تحص لرتنک زا سپ
هداد ( لودج رد اه 4
هئارا ) هسیاقم یارب نینچمه .تسا هدش
یربراک یارب درادناتسا زاجم ریداقم ،اهرتماراپ ،یندیماشآ یاه
هدش هدروآ لودج رد متسیسوکا ظفح و یزرواشک ریداقم نیا .دنا
بآ تیفیک درادناتسا ساسا رب زاجم ( ناریا یحطس یاه
Iranian
Water Quality Standard, 2016
یندیماشآ بآ درادناتسا ،)
( CCME CCME, 2001
درادناتسا ؛ ) (WHO
WHO, 2011
و )
درادناتسا (FAO
Ayers and Westcot, 1985
جرد لودج رد )
هدیدرگ ( لوادج رد نیا رب هولاع .دنا 5
( و ) 6 ) رض ی ب گتسبمه ی
نایم نمریپسا اهریغتم
هاگتسیا یارب بیترت هب و یناثلام یاه
زاوها
هدش هدروآ .دنا
( )r
دروم رد یبوخ دید لامتحا طباور
ی ب ی ن
غتم ی اهر ی یم بآ یکیژولویب و ییایمیش ،یکیزیف ئارا دناوت
دنک ه
(
Barakat et al., 2016
).
یم ناشن تاعلاطم جیاتن زا یرایسب رب بآ یامد دنهد
تسا راذگریثأت بآ یکیژولویب و ییایمیش ،یکیزیف یاهدنیارف (
Kannel et al., 2007
مهم زا یکی .) شهاک ،اهنآ نیرت
نا للاح یم بآ یامد شیازفا اب اهزاگ یریذپ ( دشاب
Iyasele et al.,
بآ یامد .)2015
دح ات دراد یگتسب طیحم یاوه یامد هب یدایز
یم دایز ییامد فلاتخا اما ناشن دناوت
یگدولآ عاونا هدنهد بآ یاه
( دشاب
Briciu et al., 2020
هاگتسیا یامد نیگنایم .) یناثلام یاه
بیترت هب زاوها و 10
/ 21 و 43 / 23 یم دارگیتناس هجرد هک دشاب
لباق شیازفا تمس هب هناخدور تکرح ریسم رد ار یهجوت
نییاپ یم ناشن تسد هدننکدییأت رتماراپ نیا یرامآ یسررب .دهد
نییاپ و تسدلااب هاگتسیا ود نایم امد رادانعم فلاتخا سا تسد
ت
( 01 /
>0 هاگورین باسپ هیلخت .)p
نیمار یبیکرت لکیس یاه و
یم هناخدور یکیدزن رد عقاو زاوها ناگرز مهم دناوت
نیا لماع نیرت
.دوش بوسحم ییامد فلاتخا
Rosen et al. (2015)
رثا یسررب رد
آ گدول ی ترارح ی شان ی هس زا نی هاگور ترارح ی هناخدور رانک رد
Jiu
هاگورین رد رگا دنتفایرد ینامور رد متسیس یترارح یاه
ش هب لک
نودب( زاب رادم س رد بآ ددجم شخرچ
ی متس کنخ )هدننک و اب
فرظ ی ت ،دنک راک لماک بیسآ
هب هدراو یاه سوکا
ی متس اه ی بآ ی
م ی لباق دناوت .دشاب هجوت
رد هدش تبث تابساحم جیاتن اب قباطم
( لوادج 5 ( و ) 6 نیگنایم( یفنم رادانعم یگتسبمه یبد و امد )
هاگتسیا ود 68
/ 0 -
= و بآ یامد و )r
تبثم یگتسبمه DO
هاگتسیا ود نیگنایم(
70 / 0
= .دنراد )r
ترودک رادقم نیگنایم داد ناشن قیقحت نیا جیاتن هاگتسیا بیترت هب زاوها و یناثلام یاه 85
/ 124 و 56 / 237
NTU
یم هب هناخدور ریسم رد ترودک دیدش شیازفا رگنایب هک دشاب
نییاپ تمس یم تسد
توافت بآ ترودک نازیم نیا .دشاب
لباق یاقب و یزرواشک ،یندیماشآ بآ یاهدرادناتسا اب یهجوت
بآ فراصم هیلک یارب و دراد یبآ متسیسوکا غ
ی لباقر دافتسا ه
یم یسررب نینچمه .دشاب ام رد هک داد ناشن اه
ه و نارابرپ یاه
شیازفا بآ ترودک نازیم ،هناخدور یبد شیازفا اب هارمه مشچ یراج رثا رد کاخ ندش هتسش اب رما نیا .تسا هتشاد یریگ زین و هناخدور هب اهنآ تیاده و هضوح حطس رد باناور ندش
مهرب ارجم تابوسر ندروخ رثا رد
عقاوم رد بآ مطلات شیازفا
یم طبترم هناخدور یبآرپ اب
( دش
Naderi et al., 2020
نینچمه .)
یسررب ناشن یرامآ یاه ترودک نازیم رادانعم فلاتخا هدنهد
هاگتسیا نایم یم اه
( دشاب 05 /
>0 )p .
لودج 4 - یاهرتماراپ یرامآ جياتن یفيک
هزادنا گ ي ر ی هدش بآ رد نوراک هناخدور رد هاگتسيا
یاه و فلتخم اهدرادناتسا زاجم ريداقم
رتماراپ زاوها دحاو
یناثلام درادناتسا
بآ یندیماشآ درادناتسا
یرایبآ درادناتسا
نایزبآ رایعم فارحنا نیگنایم رایعم فارحنا نیگنایم
Tur 56 NTU
/ 237 91
/ 247 85
/ 124 60
/ 130 5
50 5
TDS 46 mg/L
/ 1464 41
/ 114 13
/ 1368 63
/ 110 1000
450 500
Ec µS/cm
73 / 2290 32
/ 173 95
/ 2139 08
/ 164
# 1000 3000 -
TH 88 mg/L
/ 738 15
/ 39 61
/ 696 94
/ 34 500
100 -
FColi MPN/100ml
55480 17948
16892 6783
رفص 400
-
C T 43
/ 23 88
/ 4 10
/ 21 89
/
* 3 15 -
15
BOD 20 mg/L
/ 3 26
/ 0 91
/ 2 27
/
** 0 5 100
0 / 6 - 0 / 3
COD 12 mg/L
/ 21 32
/ 1 06
/ 18 59
/
** 1 10 200
-
DO 56 mg/L
/ 6 68
/ 0 94
/ 6 62
/
** 0 5 2
5 / 0 - 9 / 5
- pH 61
/ 7 05
/ 0 56
/ 7 05
/ 0 5
/ 5 - 8 / 6 5 / 0 - 8 / 6 0 / 5 - 9 / 6
NO2
007 mg/L / 0 002 / 0 007 / 0 002 / 0 3
- 06
/ 0
NO3
68 mg/L / 6 38
/ 0 43
/ 6 38
/ 0 50
- 9
/ 16
NH4
21 mg/L / 0 03
/ 0 20
/ 0 03
/
** 0 5 / 1
PO4
057 mg/L / 0 010 / 0 037 / 0 010 / 0 5
- -
SO4
28 mg/L / 8 87
/ 0 41
/ 7 85
/ 0
# 400 960 500
HCO3
42 mg/L / 3 22
/ 0 29
/ 3 15
/ 0
# 120 518 -
Cl 98 mg/L
/ 11 21
/ 1 19
/ 11 32
/ 1
# 250 1065 250
Ca 33 mg/L
/ 7 39
/ 0 07
/ 7 46
/
** 0
# 200 420 -
Mg 02 mg/L
/ 4 44
/ 0 57
/ 3 48
/
** 0
# 50 150 -
Na 49 mg/L
/ 12 29
/ 1 41
/ 11 31
/ 1
# 200 920 120
K 091 mg/L
/ 0 028 / 0 097 / 0 030 /
** 0 12 -
-
یم ناريا ینديماشآ بآ درادناتسا ساسا رب لودج رد هدش ملاعا زاجم ريداقم یمامت هب .دنشاب
( مئلاع اب هدش صخشم دادعا زا ريغ )*
ینديماشآ بآ درادناتسا
( ؛CCME درادناتسا )**
( ؛WHO )#
درادناتسا FAO
لودج -5 سيرتام یگتسبمه نيگنايم نيب یاهرتماراپ
یفيک بآ رد یناثلام هاگتسيا نوراک هناخدور
Q Tur
TDS Ec
Hard FColi
T BOD COD
DO pH
00 Q / 1 77 / 0 04 / 0 - 08 / 0 - 37 / 0 - 47 / 0 64 / 0 - 42 / 0 67 / 0 67 / 0 19 / 0 -
00 Tur / 1 04 / 0 - 05 / 0 - 15 / 0 - 86 / 0 61 / 0 - 13 / 0 56 / 0 59 / 0 00 / 0
00 TDS / 1 99 / 0 49 / 0 22 / 0 51 / 0 - 01 / 0 - 19 / 0 34 / 0 15 / 0 -
00 Ec / 1 54 / 0 19 / 0 50 / 0 - 06 / 0 - 17 / 0 30 / 0 08 / 0 -
00 TH / 1 03 / 0 - 07 / 0 21 / 0 - 28 / 0 - 26 / 0 - 08 / 0
FColi 00
/ 1 55 / 0 - 21 / 0 60 / 0 65 / 0 - 13 / 0 -
00 T / 1 08 / 0 - 68 / 0 - 78 / 0 - 08 / 0 -
00 BOD / 1 56 / 0 52 / 0 79 / 0 -
00 COD / 1 84 / 0 24 / 0 -
00 DO / 1 41 / 0 -
00 pH / 1
SO4
HCO3
Cl Ca
Mg Na
K NO3
PO4
NO2
NH4
26 Q / 0 - 15 / 0 - 11 / 0 08 / 0 57 / 0 - 09 / 0 20 / 0 - 13 / 0 43 / 0 07 / 0 33 / 0 -
17 Tur / 0 - 32 / 0 09 / 0 33 / 0 63 / 0 - 11 / 0 28 / 0 - 26 / 0 - 60 / 0 24 / 0 29 / 0 -
59 TDS / 0 21 / 0 - 91 / 0 30 / 0 50 / 0 96 / 0 25 / 0 09 / 0 - 10 / 0 - 04 / 0 45 / 0 -
62 Ec / 0 16 / 0 - 90 / 0 34 / 0 53 / 0 96 / 0 27 / 0 16 / 0 - 06 / 0 - 07 / 0 42 / 0 -
91 TH / 0 35 / 0 16 / 0 72 / 0 67 / 0 32 / 0 47 / 0 29 / 0 - 19 / 0 08 / 0 - 02 / 0 -
FColi 04
/ 0 19 / 0 24 / 0 23 / 0 33 / 0 - 30 / 0 21 / 0 - 13 / 0 - 34 / 0 18 / 0 32 / 0 -
08 T / 0 - 29 / 0 63 / 0 - 26 / 0 - 26 / 0 62 / 0 - 16 / 0 05 / 0 19 / 0 - 02 / 0 - 71 / 0
04 BOD / 0 - 45 / 0 - 03 / 0 - 07 / 0 - 09 / 0 - 05 / 0 - 03 / 0 56 / 0 24 / 0 - 04 / 0 - 03 / 0 -
07 COD / 0 - 39 / 0 - 30 / 0 05 / 0 33 / 0 - 28 / 0 35 / 0 - 27 / 0 09 / 0 27 / 0 20 / 0 -
12 DO / 0 - 41 / 0 50 / 0 23 / 0 48 / 0 - 45 / 0 45 / 0 - 19 / 0 16 / 0 18 / 0 33 / 0 -
04 pH / 0 20 / 0 12 / 0 - 01 / 0 - 06 / 0 09 / 0 - 07 / 0 - 62 / 0 - 16 / 0 02 / 0 - 17 / 0 -
SO4
00 / 1 02 / 0 - 22 / 0 59 / 0 76 / 0 40 / 0 41 / 0 15 / 0 - 05 / 0 32 / 0 - 25 / 0 -
HCO3
00 / 1 23 / 0 - 27 / 0 07 / 0 - 17 / 0 - 25 / 0 05 / 0 - 65 / 0 33 / 0 29 / 0
00 Cl / 1 13 / 0 19 / 0 97 / 0 09 / 0 13 / 0 - 06 / 0 - 26 / 0 42 / 0 -
00 Ca / 1 01 / 0 21 / 0 06 / 0 - 26 / 0 - 44 / 0 06 / 0 03 / 0 -
00 Mg / 1 32 / 0 67 / 0 02 / 0 - 35 / 0 - 27 / 0 - 10 / 0 -
00 Na / 1 16 / 0 18 / 0 - 02 / 0 17 / 0 48 / 0 -
00 K / 1 03 / 0 - 15 / 0 - 18 / 0 - 23 / 0 -
NO3
00 / 1 53 / 0 - 16 / 0 - 12 / 0
PO4
00 / 1 20 / 0 01 / 0
NO2
00 / 1 58 / 0
NH4
00 / 1