يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ﻢﻜﻳ و - ﻲﭘﺎﻴﭘ هرﺎﻤﺷ )
37 ( - هرﺎﻤﺷ لوا - رﺎﻬﺑ 1388
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
12 / 7 / 87 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ
: 23 / 9 / 87
ﺺﺻ 142 - 123
ﻩﺎﮔﺪﻳﺩ ﺯﺍ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟﺍ ﻭ ﻲﻗﻼﺧﺍ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻑﺍﺪﻫﺍ ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ
ﻲﻃﺎﺒﺗﺭﺍ ﺶﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺎﺗ ﺎﺑ ﺱﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
١ﻟﺍﺪﺒﻋ ﺮﻴﻣ ﻧ ﻦﻴﺴﺤ
ﺐﻴﻘ
،ﻩﺩﺍﺯ ﺩﺎﺘﺳﺍ ﺘﻴﺑﺮﺗ ﻡﻮﻠﻋ ﻩﻭﺮﮔ ﻥﺍﺮﻬﺗ ﻢﻠﻌﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻩﺎﮕﺸﻧﺍﺩ ﻲ
ﻱﺯﻭﺭﻮﻧ ﻲﻠﻋﺎﺿﺭ ﻥﺍﺮﻬﺗ ﺱﺭﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻩﺎﮕﺸﻧﺍﺩ ﻱﺮﺘﻛﺩ ﻱﻮﺠﺸﻧﺍﺩ ،
*
هﺪﻴﻜﭼ
ﻲﮔﺪﻧز ﻞﻗاﺪﺣ ﺎﻳ و ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد ﺶﻣارآ ﻪﺑ ﺖﻌﻴﺒﻃ ﺮﺑ ﻂﻠﺴﺗ ﺎﺑ ﺎﺗ دﻮﺑ نآ ﺮﺑ ﻲﻣدآ ﺲﻧﺎﺴﻧر زا ﺲﭘ ﺖـﺣار
رﺬـﮔ ﺎـﻣا ،ﺪـﻳﺎﻤﻧ ﻪـﺑﺮﺠﺗ ار يﺮـﺗ
ﺖﺳد رد ﻲﻣدآ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ نﺎﻣز ﺎﻳ
نﺎﻣرآ ﻪﺑ ﻲﺑ
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﻖﻓﻮﻣﺎـﻧ ،ﻪﺘـﺷاد ﺮـﻈﻧ ﺪـﻣ نرﺪﻣ ﺮﻜﻔﺗ ﻪﻛ ﻲﺗارﻮﺼﺗ و ﺎﻫ .
هﺪـﻋ نﺎـﻴﻣ ﻦـﻳا رد ﻪـﺑ يا
ﺪﻣآﺮﺑ نآ يزﺎﺳزﺎﺑ ﻲﭘ رد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ نﻮﭼ يﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻲﻟو ،ﺪﻨﺘﺳﺎﺧﺮﺑ ﺪﻧور ﻦﻳا ﺎﺑ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ .
ﺮـﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا زا يﺮﻳﺬﭘﺮﻴﺛﺎﺗ ﺎﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻮﺧ دﺎﻌﺑا مﺎﻤﺗ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ نرﺪﻣ ﻞﻘﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ حﺮـﻃ ﺎـﺑ يو اﺬـﻟ ،ﺖـﺳا ﻪﺘﺸـﮔ ﻂﻠﺴـﻣ نرﺪـﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﺑ يراﺰﺑا ﻞﻘﻋ ﺎﻬﻨﺗ و دزﺎﺳ رﺎﻜﺷآ ار ﺶﻳ
ﺖﻓﺮﻌﻣ دﺮﻜﻳور
ﺖـﺳا هﺪﻧﺎﻣ ناﻮﺗﺎﻧ ﺎﻳ ﻢﻴﻘﻋ يو ﻢﻋز ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ هژوﺮﭘ يزﺎﺳزﺎﺑ ﻲﭘ رد ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ و ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ .
ﻦـﻳا رد
ﺮﻬﺑ ﺎﺑ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ
ه
ا ﺎﺗ ﺖﺳا نآﺮﺑ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ دﺮﻜﻳور زا يﺮﻴﮔ دزﺎﺳ رﺎﻜﺷآ ار سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ فاﺪﻫ
.
ﻲـﻣ نﺎﺸـﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻪـﻛ ﺪـﻫد
حﺮﻄﻣ ار ﺮﻳز فاﺪﻫا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ رد ﻲﻳﻮﮕﺘﻔﮔ قﻼﺧا و نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز ،ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺪﻴﻛﺎﺗ ﻲﻣ
زﺎﺳ د : يدﺮﻓ ﺢﻄﺳ رد
يرﺎﺠﻨﻫ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ طﺎﺒﺗرا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ دﺮﺧ ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷ و ﺪﺷر )
ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻞﻘﻋ (
ﺳ رد و
ﺖﺳد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺢﻄ
ﺶﻨـﻛ ﺮـﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻢﻫﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﻲـﻗﻼﺧا يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ فﺪﻫ .
ﻪﺘﺒﻟا ﺖﺳد ﻢﻫﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﻪﻨﻴﻣز رد ﻢﻫ
ﻲﻣ ترﻮﺻ يﺮﺑاﺮﺑ و يدازآ زا يا
ﻢﻫ و دﺮﻴﮔ ﻪﻨﻴﻣز
زﺎﺳ
نﻮـﭼ ﻲﻠﻳﺎﻀـﻓ ﺪـﺷر
ﻲﻣ يدازآ و ﺖﻟاﺪﻋ دﺮﮔ
د .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ،فﺪﻫ ،ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ ،ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ:
ﺖﻔﮔ قﻼﺧا ،ﻲﻃﺎﺒﺗر نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز ،ﻲﻳﻮﮔو
.
۱
‐ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻱﺮﺘﻛﺩ ﻪﻟﺎﺳﺭ ﺯﺍ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳﺍ
"
ﻲﻃﺎﺒﺗﺭﺍ ﺶﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺎﺗ ﺎﺑ ﺱﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻩﺎﮔﺪﻳﺩ ﺯﺍ ﻲﻗﻼﺧﺍ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻲﺑﺎﻳﺯﺭﺍ ﻭ ﻦﻴﻴﺒﺗ
"
ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ .
*
لﻮﺌﺴـﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
09133166406
Email: nowrozi.r@gmail.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻢﻴﻠﻌﺗ و ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا رﻮﻣا و لﺎﻤﻋا زا
ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺸﺑ ﻲﮔﺪﻧز رﻮﻣا ﻪﻴﻠﻛ رد نآ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺶﻘﻧ قﻮﻓ هدﺎﻌﻟا ﻪﺘﻓﺎﻳ يا ﻦﻳا و
ﻪﺘﻜﻧ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ
ﻲﺑﺮﻏ ﻒﻠﺘﺨﻣ و
نآ ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺑز ﻪﺑ ﺲﻛ ﺮﻫ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻗﺮﺷ
ﺗ ﺪﻴﻛﺎ هدﺮﻛ ﺖﺳا . ﺪﻴﭽﻴﭘ ﻲﮔ ندﻮﺑ يﺪﻌﺑ ﺪﻨﭼ و ﻢﻴﻠﻌﺗ
و
ﺢﻄﺳ رد ﻪﭼ و يﺮﻈﻧ ﺢﻄﺳ رد ﻪﭼ ار نآ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻲﺑ و ﻢﻬﻣ يﺮﻣا ﻪﺑ ﻲﻠﻤﻋ ﻞﻳﺪﺑ
لﺪﺒﺗ ﺖﺳا هدﺮﻛ .
ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ
رد و ﻦﻳﺮﺗراﺬﮔﺮﻴﺛﺎﺗ زا ﻲﻜﻳ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ هزﻮﺣ رد ﻪﻛ ﻲﻗﻼﺧا و ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ ،ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻦﻳﺮﺗراﻮﺷد لﺎﺣ ﻦﻴﻋ ﺖﺳا نﺎﻛدﻮﻛ ندروآرﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ زﺎﺑﺮﻳد زا ﻪﻛ
ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ اﺬﻟ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا زا ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ نآ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و قﻼﺧا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻌﻴﻓر هﺎﮕﻳﺎﺟ .
» قﻼﺧا « ﻊﻤﺟ
» ﻖﻠُﺧ « ﺎﻳ
» ﻖُﻠُﺧ « ﺖﺳا . يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻖﻠﺧ
ﻪﺑ ﻪﻜﻠﻣ نآ يﺎﻀﺘﻗا ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻲﻧﺪﺑ لﺎﻌﻓا ﻪﭼ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻔﻧ ﻪﻜﻠﻣ ﻲﻧﺎﺳآ ﻲﻣ ﺮﺳ ﻲﻣدآ زا ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻳﺎﻀﻓ زا ﻪﻜﻠﻣ نآ ﻪﭼ لﺎﺣ ﺪﻧز
ﻖﻠﺧ و ﺖﻠﻴﻀﻓ دﻮﺷ ﺮﻛذ ﻖﻠﻄﻣ ﺮﮔا ﻲﻟو ،ﻞﻳاذر زا ﻪﭼ و ﻲﻣ هﺪﻴﻤﻬﻓ نآ زا ﻮﻜﻴﻧ دﻮﺷ
. ﻲﻣ ﺐﻏار ﺪﻳﻮﮔ
: ﻪﭼ ﻖﻠﺧ ﻪﻤﻠﻛ
ﻪﺤﺘﻓ ﺎﺑ
» ءﺎﺧ « ﻚﻳ ﻪﺑ ﻞﺻا رد نآ ﻪﻤﺿ ﺎﺑ ﻪﭼ دﻮﺷ هﺪﻧاﻮﺧ
لوا ﻪﺤﺘﻓ ﺎﺑ ﻪﭼ ﻪﻛ مﻮﺻ و بﺮﺷ ﻪﻤﻠﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ هدﻮﺑ ﺎﻨﻌﻣ ﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﻲﻣ ار ﺎﻨﻌﻣ ﻚﻳ ﻪﻤﺿ ﺎﺑ ﻪﭼ و ﺪﻧﻮ
رد ﻦﻜﻴﻟو ﺪﻨﻫد
ﺶﻴﺑ لﺎﻤﻌﺘﺳا ﺮﺛا ءﺎﺧ ﻪﺤﺘﻓ ﻪﺑ ﺮﮔا ﻪﻛ هﺪﺷ ﻦﻴﻨﭼ ًﻼﻌﻓ ﺮﺗ
ﺎﺑ ﻪﻛ ار ﺖﻴﻫ و ﻪﻓﺎﻴﻗ و ﺮﻫﺎﻇ ترﻮﺻ يﺎﻨﻌﻣ ﺪﻧﻮﺷ لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻲﻣ هﺪﻳد ﺮﺼﺑ ﻲﻣ دﻮﺷ
لﺎﻤﻌﺘﺳا ءﺎﺧ ﻪﻤﺿ ﻪﺑ ﺮﮔا و ﺪﻧﺎﺳر سﺎﺴﺣا تﺮﻴﺼﺑ ﺎﺑ ﻪﻛ ار ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻳﺎﺠﺳ و اﻮﻗ يﺎﻨﻌﻣ دﻮﺷ
ﻲﻣ دﻮﺷ ﻲﻣ هدﺎﻓا ﺪﻨﻛ ) ،ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1376
: 618 - 619 .(
ﻢﻴﺴﻘﺗ رد ﻪﺘﺴﺑاو مﻮﻠﻋ زا ﻢﻠﻋ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻲﻳﻮﻄﺳرا يﺪﻨﺑ
ﻢﻠﻋ ،ﺮﮕﻳد ﻢﻠﻋ ود نآ ،ﺖﺳا قﻼﺧا ،ﻲﻠﻤﻋ ﺖﻤﻜﺣ ﻪﺑ دﺎﺼﺘﻗا ﻢﻠﻋ ﺎﻳ لﺰﻨﻣ ﺮﻴﺑﺪﺗ ﺮﮕﻳد و ﺖﺳا نﺪﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺎﻳ ﻲﻧﺪﻣ ) يﺮﺨﻓ ، 1991 : 62 .(
ﺚﺣﺎﺒﻣ و قﻼﺧا ﻢﻠﻋ و قﻼﺧا ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﻳارا ﻲﻣ ﻪﻧﻮﮕﻨﻳا ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ درﻮﻣ رد هﺪﺷ ﻪ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
شور و لﻮﺻا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ رد ﻲﺘﻴﺑﺮﺗ يﺎﻫ
ﻢﻫاﺮﻓ ﺖﻬﺟ يﺎﻳﺎﺠﺳ دﺎﺠﻳا و ﺖﺧﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ﻪﻨﻴﻣز يزﺎﺳ
ﻲﻣ ناﺮﻴﮔاﺮﻓ رد ﻲﻗﻼﺧا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ
رد ناﺮﻴﮔاﺮﻓ ﻪﻛ يا
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﺪﻨﻫد مﺎﺠﻧا ار ﻲﻗﻼﺧا لﺎﻌﻓا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ .
ﻣ حﺮﻃ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ناﺮﻳا هﮋﻳو ﻪﺑ و قﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﻗﻼﺧا ﻞﻳﺎﺴ
ﻲﻣﺮﺑ نﺎﺘﺳﺎﺑ نﺎﻴﻨﺑ طاﺮﻘﺳ ﺎﻣا ،ددﺮﮔ
ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻔﺴﻠﻓ راﺬﮔ
قﻼﺧا و ﺖﺧﺎﻨﺷ نزاﻮﺗ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻛ ﻦﻴﻟوا زا ﻲﻤﺳر ﺖﺳد ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ يداﺮﻓا ﻪﻛ ﺪﺷ ﻲﻋﺪﻣ و دﺮﻛ حﺮﻄﻣ ار ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﻤﻧ ﻲﻗﻼﺧا ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺪﻧا ﺪﻧﻮﺷ
) ناﺮﮕﻳد و يدﺎﺑآﺮﺼﻧرﺎﻴﺘﺨﺑ ،
1384 : 184 .(
طاﺮﻘﺳ ﻢﻋز ﻪﺑ
ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ زا
ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ ﺖﺳد و ﻲﻧﻼﻘﻋ ﺪﺷر
و ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺶﻨﻴﺑ
.
ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ ﺎﺑ ﻲﻣدآ نﻮﻃﻼﻓا ﺮﻈﻨﻣ زا ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد ﻲﻗﻼﺧا ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ ﻞﻳﺎﻀﻓ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ .
ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ نﻮﻃﻼﻓا :
» ﺲﻔﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ بﻮﺧ ﻲﻧﺎﮔﺪﻧز
ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار لﺪﻋ فﺮﻃ ﻪﺑ ار ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺪﻨﻛ
. زا ﻪﺸﻴﻤﻫ ﺪﻳﺎﺑ نﺎﺴﻧا
ﻪﻧﺎﻴﻣ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﻨﻜﻤﻣ تﻻﺎﺣ ﻦﻴﺑ يﺪﺣ ﺎﺗ و ﺪﻨﻳﺰﮔﺮﺑ ار يور
ﻢﻫ و ﻲﮔﺪﻧز ﻦﻳا رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﻲﮔﺪﻧز رد ﻦﻴﻨﭼ
يﺎﻫ
لﻮﻛﻮﻣ تدﺎﻌﺳ اﺮﻳز ﺪﻨﻛ ﺰﻴﻫﺮﭘ ﻂﻳﺮﻔﺗ و طاﺮﻓا ﺪﺣ زا يﺪﻌﺑ ﺖﺳا طﺮﺷ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ «
) نﻮﻃﻼﻓا ، 1360 : 61 .(
يو ﻤﺘﺟا ﻲﻧﺎﻳﺮﺟ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ هدﻮﺑ ﻲﻋﺎ
ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷ و ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺎﺘﺧﺎﺳ حﻼﺻا و ﺮﻴﻴﻐﺗ نآ فﺪﻫ و ﻲﻣ دﺮﻓ ﻲﻧورد يﺎﻫداﺪﻌﺘﺳا ﺪﺷر ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ
نﻮﻃﻼﻓا اﺬﻟ ،ﺖﺳا ﺲﻔﻧ رد لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا و ﻲﻗﻼﺧا و ﻲﻧﻼﻘﻋ رد بﻮﻠﻄﻣ تادﺎﻋ دﺎﺠﻳا و ﺎﻫداﺪﻌﺘﺳا نﺪﺷ ﺎﻓﻮﻜﺷ ار ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻲﻣ دﺮﻓ ﺪﻧاد . ﺳد ار ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ فﺪﻫ ﻮﻄﺳرا ﺖ
تدﺎﻌﺳ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﻲﻣ ﻪﻧﺎﻴﻣ و لاﺪﺘﻋا رد ار نآ و ﺪﻧاد ﻲﻣ يور
ﺪﻨﻴﺑ . ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﻮﻄﺳرا :
» ﻪﻛ ﺖﺴﻫ هار ﻚﻳ لﺎﻤﻛ و ﺖﻠﻴﻀﻓ ﻪﺑ لﻮﺻو ياﺮﺑ
ﻲﻣزﺎﺑ فاﺮﺤﻧا و ﺮﻴﺧﺎﺗ تﺎﻓآ زا ار ﺺﺨﺷ هار نآ و دراد
ﺖﺳا لاﺪﺘﻋا و ﻂﺳو «
) ،ﺖﻧارود 1375
: 108 .(
ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺒﻟا
اﺪﻧا رﺎﻛ ﻪﺑ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ تدﺎﻌﺳ ﻮﻄﺳرا ﻪﺑ و ﻦﺘﺧ
ﻪﺑ ﺖﻠﻴﻀﻓ ندﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺒﺴﻧ ﻪﻧ ﻖﻠﻄﻣ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ و ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ
.
ﻲﻣ ﺪﻳﺪﭘ ﺰﻴﭼ ﻪﺳ زا ﻲﻜﻴﻧ و ﺖﻠﻴﻀﻓ يو ﻢﻋز ﻪﺑ ﺪﻳآ
: ،ﺶﻨﻣ
دﺮﺧ و تدﺎﻋ )
،ﻮﻄﺳرا 1381 : 410 .(
تدﺎﻌﺳ ﻪﺒﺗﺮﻣ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻧﻼﻘﻋ ﺖﻠﻴﻀﻓ ﻮﻄﺳرا ﻢﻋز ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺖﺳا نﺎﺴﻧا هﮋﻳو ﻪﻛ اﺮﭼ دور
. ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا هﺪﻤﻋ
ﺎﺑ ﻲﻣﻼﺳا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ﻲﻗﻼﺧا ﺚﺣﺎﺒﻣ رد ﻮﻄﺳرا يارآ ﻦﺘﻓﺮﻳﺬﭘ
ﻪﻧﺎﻴﻣ و لاﺪﺘﻋا ﺖﻳﺎﻋر ﻲﻠﻤﻋ و يﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻀﻓ ﻢﻴﺴﻘﺗ ،يور
ﻲﺧﺮﺑ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ؛ﺪﻧدﺮﻛ ﻆﻔﺣ ار يو ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻲﻠﻛ بﻮﭼرﺎﭼ هداد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻦﻳا رد ار ﻲﺗﺎﻜﻧ ﻲﺑارﺎﻓ نﻮﭼ ﺎﻣا ،ﺪﻧا
ﺖﺳا ﻮﻄﺳرا ﻪﺸﻳﺪﻧا نﺎﻤﻫ ﻪﻴﻀﻗ ﻞﺻا .
ﺑﺮﻏ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ نﺎﻓﻮﺴﻠﻴﻓ زا ﺖﻧﺎﻛ
هﺎﮔﺪﻳد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ يﺎﻫ
دراد ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ و قﻼﺧا هزﻮﺣ رد ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ .
ﺮﻈﻧ ﺮﺑ ﺎﻨﺑ
ﺎﻳ ﻲﻣدآ ناﺪﺟو ﻲﻗﻼﺧا نﻮﻧﺎﻗ و قﻼﺧا ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ ﺖﻧﺎﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻤﻋ دﺮﺧ .
ﺐﻄﻗ نﻮﭼ ﻪﻛ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا يﺎﻤﻨﻫار ﻲﻳﺎﻤﻧ
ﻲﻣرد ترﻮﺻ ود ﻪﺑ ﺖﺳا ﻲﻣدآ ﺪﻳآ
:
» ﻪﻛ ﻦﻛ رﺎﺘﻓر نﺎﻨﭼ
ﮕﻤﻫ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ،ﻮﺗ رﺎﺘﻓر ﻞﺻا ﻲﻫاﻮﺨﺑ ﻲﻧاﻮﺘﺑ دﻮﺷ ﻲﻧﺎ
« و
» نﺎﻨﭼ
فﺪﻫ هراﻮﻤﻫ ﺖﻴﻧﺎﺴﻧا و نﺎﺴﻧا ،ﻮﺗ رﺎﺘﻓر رد ﻪﻛ ﻦﻛ رﺎﺘﻓر نﻮﭼ هﺎﮕﭽﻴﻫ و ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻳﺎﻴﻧرد فﺮﺻ ﻪﻠﻴﺳو
« ) ﺐﻴﻘﻧ ،هداز
1381 : 133 .(
ﻚﻳ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻗﻼﺧا ﻲﻠﻤﻋ ﺖﻧﺎﻛ ﻢﻋز ﻪﺑ ﻮﺳ
هﺰﻴﮕﻧا ﺎﺑ ﻂﻘﻓ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و ﺪﺷﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ دﺮﻴﮔ مﺎﺠﻧا قﻼﺧا ﻪﺑ ماﺮﺘﺣا .
ﻪﺘﻜﻧ ﺎﺑ ﺖﻧﺎﻛ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﺠﻨﻳا
زا توﺎﻔﺘﻣ يﺪﺣ ﺎﺗ ار قﻼﺧا ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ دﻮﺧ شﺮﮕﻧ ﻪﻜﻨﻳا ﻲﻣ نﺎﻴﻨﻴﺸﻴﭘ نﺎﻧآ ﺎﺑ ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ ﺚﺤﺑ رد ﺎﻣا ،ﺪﻨﻴﺑ
ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ نﺎﺴﻧا ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺪﻣ و ﺖﺳا نﺎﺘﺳاﺪﻤﻫ ددﺮﮔ زﺎﻏآ طﺎﺒﻀﻧا .
ﻪﺘﻓر ﺮﺗاﺮﻓ طﺎﺒﻀﻧا وﺮﻤﻠﻗ زا ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻪﻟﻮﻘﻣ رد ﺖﻧﺎﻛ ﻪﺘﺒﻟا ﺑﺮﺗ رد ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ و يوﺮﻴﻧ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻣدآ ،ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴ
ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد توﺎﻀﻗ .
ﻲﻗﻼﺧا ناﺪﺟو ﺎﻳ دﺮﺧ ﻪﻜﻧآ ﺮﮕﻳد ﻪﺘﻜﻧ
ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا دراﺪﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻪﺒﻨﺟ ﺖﻧﺎﻛ ﺶﻳﺪﻧا ﻪﻛ يدﺮﻜﻳور ﺎﺑ ﺖﻧﺎﻛ دﺮﺧ ﺮﺑ نرﺪﻣﺎﺴﭘ ناﺪﻨﻣ
ﻲﻣ دﺎﻘﺘﻧا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻦﻳا و ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﻛ ﺖﺳا يا
ﻓﺮﮔ راﺮﻗ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺖﺳا ﻪﺘ
.
ﻪﺘﺳد ﺮﺿﺎﺣ ﺮﺼﻋ رد ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻪﻛ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا زا يا
ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ترﻮﻔﻜﻧاﺮﻓ ﺐﺘﻜﻣ ﺎﻳ يدﺎﻘﺘﻧا هﺎﮔﺪﻳد و ﺪﻧﻮﺷ
سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻦﮔرﻮﻳ ﻲﻜﻳ1
ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ زا ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻧآ ﻦﻳﺮﺗ
ﻢﻫ
هدﺮﻛ ﻲﻌﺳ و ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار نرﺪﻣ يروﺎﺑدﺮﺧ ﻪﺑ ﻪﭽﻴﻧ ﻪﻠﻤﺣ ﺪﻧا
يدﺎﻘﺘﻧا ﺖﻨﺳ ﻢﻫ و ﺪﻧﺮﺒﺑ هﺮﻬﺑ نآ زا دﻮﺧ يﺎﻫرﺎﻛ رد ﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻛ ﻲﻳاوژرﻮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺲﻛرﺎ شا
هداد راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ار ﺖﺳا داﺮﻓا ﻲﮕﻧﺎﮕﻴﺑدﻮﺧ ﺪﻧا
.
ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳد يﺎﻫوﺮﻤﻠﻗ ﻪﺑ ار ﻲﮕﻧﺎﮕﻴﺑدﻮﺧ زا نﺎﻨﻳا ﻪﺘﺒﻟا ﺪﻧداد شﺮﺘﺴﮔ .
هﺪﻧﺮﺑ ﺶﻴﭘ و ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻪﻛ نﺎﺑز نﺎﻨﻳا ﻢﻋز ﻪﺑ
ﻪﻤﻫ ﻪﻛ يراﺰﺑا يروﺎﺑدﺮﺧ ﻪﻄﻠﺳ رد ،ﺖﺳا ﻲﻣﻮﻤﻋ رﺎﻜﻓا و ﻻﺎﻛ ﺪﺣ رد ار ﺰﻴﭼ ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﻪﻟدﺎﺒﻣ شزرا
و نﺎﻜﻣا ،ﺪﻨﻛ
ﻲﻤﻧ ﺖﻘﻴﻘﺣ ﻒﺸﻛ ياﺮﺑ ار مزﻻ ﺶﻘﻧ ﺪﺑﺎﻳ
. نﺎﻨﻳا ﻊﻗاو رد
ﺎﻳ ﻢﻫﺎﻔﺗ و ﻢﻴﻬﻔﺗ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﻛ نﺎﺑز يدﺎﻘﻧ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻋﺪﻣ ﻢﻫ و ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﻄﻠﺳ ﺖﻟآ رﺎﻛ ﮓﻨﻫﺮﻓ يدﺎﻘﻧ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭼ
ﻲﻣ ار ﺶﻳﻮﺧ ﺖﺳرد ﺮﻴﺴﻣ ﻲﻔﺴﻠﻓ ﺪﺑﺎﻳ
.
ﺧا هزﻮﺣ ﻪﺑ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ هﺪﻴﺸﻛ ﺰﻴﻧ قﻼ
هﺮﻬﺑ ﺎﺑ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا و هﺪﺷ و نﺎﺑز يدﺎﻘﻧ زا يﺮﻴﮔ
ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲﻔﺴﻠﻓ رﺎﻛ ﻪﺑ قﻼﺧا وﺮﻤﻠﻗ رد ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻧا . هﮋﻳو ﻪﺑ ﺎﻬﻨﻳا ﻪﺸﻳﺪﻧا رد ﻪﺟﻮﺗ ﺐﻟﺎﺟ ﻪﺘﻜﻧ
ﻲﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ و نﺎﺑز ﺪﻘﻧ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ قﻼﺧا ناﻮﺗ
ﺘﺟا وﺮﻤﻠﻗ ﻪﺑ هﺪﺷ هﺪﻧار يدﺮﻓ هزﻮﺣ ﻪﺑ ﻪﻛ ار و ﺪﻧﺎﺸﻛ ﻲﻋﺎﻤ
ﺎﻴﻬﻣ ﻲﺳﺎﺳا ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﺑ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ياﺮﺑ ار ﻪﻨﻴﻣز ﺖﺧﺎﺳ . نرﺪﻣ دﺮﺧ در ﻦﻤﺿ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ )
ﻲﺘﻧﺎﻛ دﺮﺧ (
يﺎﻫﺎﻋدا
ﺶﻳﺪﻧا ﺖﺴﭘ ناﺪﻨﻣ نرﺪﻣ
) اﺮﮔﻮﻧاﺮﻓ ( ﻲﻣ در ﺰﻴﻧ ار ﺪﻳﺎﻤﻧ
. ﺎﺑ
1- Jurgen Habermas (1929- )
مﺎﻈﻧ ﺮﺜﻛا هار ﺮﺳ ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﻼﻜﺸﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ
يﺎﻫ
ﺶﻧاد تﻼﻜﺸﻣ هﮋﻳو ﻪﺑ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ ﻮﻣآ
يراﺮﻗﺮﺑ رد ناز
ﻚﻳ ﺎﺑ ﻲﻘﻄﻨﻣ و ﺢﻴﺤﺻ طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﻲﻘﻄﻨﻣ درﻮﺧﺮﺑ مﺪﻋ ،ﺮﮕﻳد
ﺶﻧاد ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻳﺎﻀﻗ ﺖﺳد مﺪﻋ ،نازﻮﻣآ
لﻼﻘﺘﺳا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ،ﻲﻗﻼﺧا و يﺮﻜﻓ ار سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ يﺎﻫ
ﻲﻣ يروﺮﺿ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا ﻪﻟﺎﺴﻣ اﺬﻟ ،ﺪﻳﺎﻤﻧ
هﺎﮔﺪﻳد ﻪﻛ ﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ هﮋﻳو ﻪﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﻔﺴﻠﻓ يﺎﻫ
ﺶ
ﺖﻟﻻد ﻪﭼ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻪﺑ ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ فاﺪﻫا وﺮﻤﻠﻗ رد ﻲﻳﺎﻫ
؟دراد لﺎﺒﻧد
ﻪﺸﻳﺪﻧا هﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ ﺎﺑ ،ور ﻦﻳا زا و سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز رد ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ يﺎﻫرﺎﻛ نآ ﺮﺑ ﻖﻘﺤﻣ ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ
ﻪﺘﺳد و ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ نداد راﺮﻗ رﻮﺤﻣ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا يﺪﻨﺑ
ﻪﺸﻳﺪﻧا ﺖﻟﻻد ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ يﺎﻫ نآ يﺎﻫ
ﺎﻫ ﺖﻴﺑﺮﺗ ياﺮﺑ ار
ﺪﻳﺎﻤﻧ جاﺮﺨﺘﺳا ﻲﻗﻼﺧا .
ﻖﻴﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا شور
ﻲﻣ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ عﻮﻧ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﺖﺳا ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ .
ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪﻟﻮﻘﻣ و هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ رﻮﺤﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺐﻟﺎﻄﻣ يﺪﻨﺑ
مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﺑﺮﺗ فاﺪﻫا ﻪﻌﺳﻮﺗ و يزﺎﺳ
ﻴﻫﺎﻔﻣ ﺖﻟﻻد ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﻢ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻳﺎﻤﻧ تردﺎﺒﻣ ﺎﻫ
ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ عﻮﻧ )
ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳا ( ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻲﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻪﻴﻟوا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻛ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ رﺎﺛآ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ و ﺪﻧﻮﺷ
ﺶﻫوﮋﭘ و دﺎﻨﺳا ،رﺎﺛآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ناﺮﮕﻳد يﺎﻫ
ﺷ ﻪﺑ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﻲﻣ رﺎﻤ
ﺪﻨﻳآ . هداد جاﺮﺨﺘﺳا ياﺮﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻪﺘﺳد و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﺶﻳﻮﺧ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا و ﻞﻴﻠﺤﺗ ،يﺪﻨﺑ
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻲﻣ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا و يا
دزادﺮﭘ .
ﺖﻳﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا تﺎﻋﻼﻃا ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ شور ﻲﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا و ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ عﻮﻧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ د سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻮﺗﺮﭘ ر
ﺎﺑ دﻮﺧ ﻂﺑاور و ﺎﻫ
ﺶﻳﺪﻧا يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﺳﺎﻴﺳ نﻻﺎﻌﻓ و ناﺪﻨﻣ
ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺮﻳﺬﭘدﺎﻘﺘﻧا يدﺮﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﻮﺷ
. ﻦﻳا ﺎﺑ
دراد نﺎﻋذا ﺶﻳﻮﺧ ندﻮﺑ ﻚﺸﺧ و ﻲﻤﺳر ﻪﺑ دﻮﺧ يو ﻪﻤﻫ .
شروﺮﭘ ﺎﻳ ﻞﻐﺷ ،يزﺎﺑ ،يﺮﻜﻓ ﻲﮔﺪﻧز سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻢﻋز ﻪﺑ ﺮﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔدﺎﻳ ﻲﺘﺣ و داﺪﻌﺘﺳا و شﻮﻫ ،ﺖﺴﻴﻧ يﺮﻴﮔدﺎﻳ يا
ﺖﺳا ﻪﻔﻴﻇو سﺎﺴﺣا ﻪﻤﻫ زا ﺶﻴﺑ ﻪﻜﻠﺑ .
ﻪﺒﻨﺟ ﻪﻤﻫ ﺮﺑ يو ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻳﺪﺟ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
يو يﺎﻫ
ﺖﺳد يو تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ فﺪﻫ و هﺪﻨﻜﻓا ﻪﻳﺎﺳ ﺮﺘﻬﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻬﺟ ؛ﺖﺳا ﺶﻴﺑ تﺎﻧﺎﻜﻣا و ﺎﻫ
،ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ يﺮﺗ
ﻲﻣ ﺎﻴﻬﻣ تدﺎﻌﺳ و دﺎﺤﺗا دزﺎﺳ
. ﻞﻘﻋ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ ﺎﺑ
ندﻮﺑ اﺮﮔ
ﺟ ،يو ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﺘﻬﺑ ﻪﻌﻣﺎ ﻲﻧﻼﻘﻋ يا
يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ و ﺮﺗ
ﻲﻣ ﻲﻌﻤﺟ ﺪﺷﺎﺑ
)
،يزﻮﻴﭘ 1379 : 11 - 10
،يرذﻮﻧ و 1386
:
25 .(
ﻫ ﻲﻣ ار سﺎﻣﺮﺑﺎ ﻪﻳﺮﻈﻧ ناﻮﺗ
ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ يزﺎﺳزﺎﺑ زادﺮﭘ
ﺖﺴﻧاد . ﻳﺮﻈﻧ ﻪ يﺎﻫ يو ﺖﻨﺳ ﻲﻣﺎﻤﺗ راﺪﻣاو ﻲﻨﻌﻣ مﺎﻤﺗ ﻪﺑ
ﺖﺳوا زا ﺶﻴﭘ ﻲﺑﺮﻏ ﻪﺸﻳﺪﻧا .
وا يدﺎﻘﺘﻧا ﻲﺘﺷادﺮﺑ و هﺎﮕﻧ ﺎﺑ زا
ترﻮﺻ ﻲﭘ رد ﺖﻨﺳ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﺸﻳﺪﻧا زا يﺪﻳﺪﺟ يﺪﻨﺑ
. ﺦﻳرﺎﺗ ظﺎﺤﻟ زا
ﺮﻈﻧ يﺪﻨﺑ ﻪﻳ ﻫ ﺎ ي ﻲﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻮﻴﺷ ناﻮﺗ
ه
ﻪﻳﺮﻈﻧ يزادﺮﭘ وا دﺮﻛ ﻢﻴﺴﻘﺗ هرود ود ﻪﺑ ار :1
بﺎﺘﻛ نآ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻛ لوا هرود رد
» ﻼﻋ و ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻳ
ﻖ
ﻲﻧﺎﺴﻧا « و ﺖﺳا ﺗ ﺎ ﻂﺳاوا ﻪﻫد 1970 ﻲﻣ لﻮﻃ ﺪﺸﻛ
ﺖﻳﻮﻟوا شور ﺪﻘﻧ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ يﺎﻫ ﺷ
ﺘﻳزﻮﭘ ﻲﺳﺎﻨ ﻴ
،ﻢﺴﻳﻮ
ﺸﻳﺪﻧا يزﺎﺳزﺎﺑ ﻪ
ﺮﺑو ،ﺲﻛرﺎﻣ تاﺮﻈﻧ و ترﻮﻔﻜﻧاﺮﻓ ﺐﺘﻜﻣ
ﻢﻫ و ﻞﻤﻳز و ﻣز ﻦﻴﻨﭼ
ﻴ ﻪﻨ ﻲﺘﺴﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ ﺶﺧﺮﭼ ياﺮﺑ يزﺎﺳ
سﺮﭘ ﻢﺴﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺖﺳا هدﻮﺑ 2
.
هرود ﻦﻳا رد يو
ﺿﺮﻋ ﻲﭘ رد ﻪ
هزﺎﺗ ﺮﻴﺒﻌﺗ ﻪﻳﺮﻈﻧ زا يا
ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺪﻘﻧ ﺎﺑ و دﻮﺑ ﻢﺴﻴﺴﻛرﺎﻣ رد ﺖﺧﺎﻨﺷ و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻧﻼﻘﻋ دﺮﻛ حﺮﻃ ار ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ مﻮﻬﻔﻣ ،يراﺰﺑا ﺖﻴ .
وا
لﺎﺳ ﻦﻴﻤﻫ رد ﺜﺣﺎﺒﻣ دراو ﺎﻫ
ﻪ ﻪﻳﺮﻈﻧ بﺎﺤﺻا ﺎﺑ ﻲﻧﻻﻮﻃ يا
ﺘﻳزﻮﭘ ﻴ ﺪﺷ ﻢﺴﻳﻮ .
لﺎﺳ رد سﺎﺳا رد ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ ﻦﻳا 1961
نﺎﻴﻣ
ﺮﭘﻮﭘ لرﺎﻛ و فﺮﻃ ﻚﻳ زا ﻮﻧرودآ رودﻮﺌﺗ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا 3
ﻲﻠﻋ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔرد توﺎﻔﺗ ﻢﻏر
ﺶﻨﻴﺑ رد ﻪﻛ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
دﻮﺟو ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺖﺷاد
، توﺎﻔﺗ ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ نﺎﻳﺮﺟ رد ﻊﻗاو رد ﺎﻣا
ﻲﻤﻧ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﻲﻧاﺪﻨﭼ يﺮﻈﻧ درﻮﺧ
. لﺎﺳ رد 1963 سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
فﺮﻃ ﻪﺑ و ﺪﺷ ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ دراو ﻮﻧرودآ يﺮﻜﻓ ﻊﺿﻮﻣ زا يراد
ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ ،ﺮﭘﻮﭘ نادﺮﮔﺎﺷ زا ﻲﻜﻳ ،تﺮﺒﻟآ ﺲﻧﺎﻫ ﻲﻳﻮﮔ
ﺖﺧادﺮﭘ .
١
‐ ﻪﺘﺒﻟﺍ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻦﻳﺍ ﻱﺪﻨﺑ ﻂﻘﻓ ﺭﺎـﮐ ﻪﺑ ﺱﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﺸﻳﺪﻧﺍ ﻥﺎﻳﺮﺟ ﻢﻬﻓ ﻅﺎﺤﻟ ﻪﺑ
ﻲﻣ ﻪﺸﻳﺪﻧﺍ ﺖﺧﺎﺳﺮﻳﺯ ﻻﺍ ﻭ ﺪﻳﺁ ﻱﺎﻫ
ﺱﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻩﺪـﻧﺎﻣ ﺎـﺟﺮﺑﺎﭘ ﻥﻮﻨﮐﺎﺗ ﺯﺎﻏﺁ ﺯﺍ
ﺖﺳﺍ . ﻪﺘﺷﺭ ﻪﺸﻳﺪﻧﺍ ﻭ ﺭﺎﺛﺁ ﻪﮐ ﻱﺍ ﺱﺎـﻣﺮﺑﺎﻫ ﻱﺎﻫ
ﺍﺭ ﻲـﻣ ﺪـﻧﻮﻴﭘ ﻢـﻫ ﻪـﺑ ﺪـﻧﺯ
ﻲﻳﺎﻫﺭ ﻥﺎﻣﺭﺁ ﻭ ﻲﻧﺎﺴﻧﺍ ﻢﻠﻋ ﻥﺎﻴﻣ ﺪﻧﻮﻴﭘ ﻪﺸﻳﺪﻧﺍ ﺖﺳﺍ ﻲﺸﺨﺑ
.
2- Charles Sanders Peirce (1839- 1914) 3- Karl Pooper ( 1902- 1994)
مود هرود ﺎﻳ
هرود ﻪﺑ ًﺎﺣﻼﻄﺻا ﻪﻛ يا
» ﻲﻧﺎﺑز ﺶﺧﺮﭼ «
ﺖﺳا هﺪﺷ فوﺮﻌﻣ .
رد ﻦﻳا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ هرود ﻲﭘ رد
ﻊﻓر
رﺎﻛ تﻼﻜﺸﻣ
» ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻖﺋﻼﻋ و ﺖﺧﺎﻨﺷ «
دﻮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و
حﺮﻃ نﺎﺑز بﺎﺑ رد ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ نﺎﻓﻮﺴﻠﻴﻓ تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻪﻳﺮﻈﻧ
ﺶﻨﻛ
ﺖﺨﻳر ﻲﭘ ار نﺎﺑز ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻃﺎﺒﺗرا .
ﻦﻳﺎﺘﺸﻨﮕﺘﻳو يارآ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﺑ و 1
صﻮﺼﺧ
يرﺎﺘﻔﮔ لﺎﻤﻋا بﺎﺑ رد لﺮﺳ و ﻦﻴﺘﺳآ ﻪﻳﺮﻈﻧ زا 2
فﺮﻃ ﻚﻳ
) ﻦﺴﻨﻳ ، 1385 ( ﻪﻳﺮﻈﻧ و ﻲﻜﺴﻣﺎﭼ ﻮﺤﻧ ﺪﻘﻧ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا 3
ﻪﻔﺴﻠﻓ ﺖﺧادﺮﭘ هژﻮﺳ ﻦﻴﺑ لﺎﻤﻋا ﺮﺑ ار ﺖﺧﺎﻨﺷ نﺎﻴﻨﺑ و
داد راﺮﻗ ﻲﻧﺎﻫذﻻا .
ﻲﺘﻴﻌﻗاو ار ﺖﺧﺎﻨﺷ عﻮﺿﻮﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻴﻧد ﻦﻳدﺎﻤﻧ ﻲﻠﻜﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺴﻧاد ﺪﻫد
ار ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻂﺑاور ﺪﻋاﻮﻗ ﻲﻧﺎﻬﻨﭘ ﺖﺧﺎﺳ ﺖﺳا ردﺎﻗ و نﺎﺸﻧ
ﺪﻫد . ار ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻦﻳا وا
» مﺎﻋ ﻚﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ
« 4
ار ﻲﻣﻮﻠﻋ و ﺪﻴﻣﺎﻧ
ﺪﻨﺘﺴﻫ دﻮﺼﻘﻣ ﻦﻳا هﺪﻧروآﺮﺑ ﻪﻛ
» هﺪﻧزﺎﺳزﺎﺑ مﻮﻠﻋ «5
ﻲﻣ ﺖﺴﻧاد . زﻮﺣ نﺎﻴﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻛ ﻦﻳا ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ه
يﺎﻫ
و ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا نﺎﻬﺟ و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖﻓﺮﻌﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺘﺴﻫ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺖﺧﺎﻨﺷ لﺎﻜﺷا ﻪﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ تﺎﺒﺛا ﺪﻧاﻮﺘﺑ و ﺪﻨ
ﻲﻣ ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ يﺮﺸﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﻪﻳﺮﻈﻧ ،ﺪﻧﺮﻴﮔ
» ﻪﺑ فﻮﻄﻌﻣ ﻖﻳﻼﻋ
ﺖﺧﺎﻨﺷ «6
ﻲﻣ حﺮﻃ ار ﺰﻴﻴﻤﺗ ﻢﻫ زا ار ﻪﻗﻼﻋ عﻮﻧ ﻪﺳ و ﺪﻨﻛ
1- Ludwig Josef Johann Wittgenstein (1889- 1951) 2- Speech Acts
3- Noam Chamsky (1928- ) 4- Universal Pragmatic 5- Reconstructive Sciences 6- Knowledge constitutive interests
ﻲﻣ هﻮﻴﺷ فﺮﻌﻣ ﻊﻗاو رد ﻪﻛ ﺪﻫد نﺎﻣزﺎﺳ و ﺮﻴﺴﻔﺗ يﺎﻫ
ﻲﻫد
ﺪﻨﺘﺴﻫ يﺮﺸﺑ تﺎﻴﺣ و ﻪﺑﺮﺠﺗ :
ﻗﻼﻋ ﻪ ﻲﻨﻓ ﺎﻳ يراﺰﺑا :
ﺎﻣ ﻪﻄﺑار ﻪﻗﻼﻋ ﻦﻳا ﺖﻌﻴﺒﻃ ﺎﺑ ار
ﻲﻣ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﺪﻨﻛ
. ﻋ رد لﺎﻤﻋا ياﺮﺑ ﺎﻣ ﺶﺷﻮﻛ ﻲﻌﻴﺒﻃ مﻮﻠ
ﻧا و ﻪﻄﻠﺳ ﻀ
ﻲﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺖﻌﻴﺒﻃ ﺮﺑ طﺎﺒ ار نآ ﻪﻛ ﺪﻣﺎﺠﻧا
يرﺎﺘﻔﮔ ﻚﺗ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻲﻣ7
ﻢﻴﻣﺎﻧ .
ﻗﻼﻋ ﻪ ﻲﻠﻤﻋ : ﺮﺳ ﻢﻫﺎﻔﺗ و ﻲﻨﻫذ ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﺎﺑ ﻪﻗﻼﻋ ﻦﻳا
دراد رﺎﻛ و .
و ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻢﻫﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻞﻴﻧ ﺎﺑ ﺎﻣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ مﻮﻠﻋ رد
عﻮﻧ ﻦﻴﻤﻫ ﺎﺑ هﺮﻣزور رﻮﻣا نﺎﻳﺮﺟ رد ﻲﻤﻬﻓدﻮﺧ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﻗﻼﻋ
ﻢﻴﺘﺴﻫ . ﻲﻳﺎﻫر ﻪﻗﻼﻋ ﺶﺨﺑ
: نﺎﺸﻧ ﻪﻗﻼﻋ ﻦﻳا رد ﺎﻣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ هﺪﻨﻫد
ﺖﺳا نﺎﻣدﻮﺧ تﺎﻴﻨﻫذ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ .
ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﻲﻳﺎﻫر ﺖﻬﺟ ﻦﻳا زا ﻪﻗﻼﻋ ﻦﻳا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺶﺨﺑ
ﻲﻣ نآ ﻪﻄﺳاو ﺮﻴﻏ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ رﺎﺸﻓ زا ار نﺎﻣدﻮﺧ ﻢﻴﻧاﻮﺗ
ﻢﻴﻧﺎﻫﺮﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ )
يرذﺎﺑا ، 1377 : 29 و بﻻﻮﻫ ، 1375 : 7 - 5 (.
ﺮﻫ نﺎﻣﺎﺳ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺳ ﺎﺑ ﻖﻳﻼﻋ ﻦﻳا زا ماﺪﻛ ﻲﻫد
ﻲﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧﻮﺷ
: 1 ( ﺶﻨﻛ ﺎﻳ رﺎﻛ
،يراﺰﺑا 2 (
،ﻲﻣﻼﻛ طﺎﺒﺗرا ﺎﻳ ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻞﻣﺎﻌﺗ 3
( ﺎﻳ ترﺪﻗ
ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻂﺑاور ﺪﻨﺘﺴﻫ دﺎﻴﻘﻧا
زا ﻞﻜﺷ ﻪﺳ دﺎﺠﻳا ﻂﻳاﺮﺷ و
ﻲﻌﻴﺒﻃ مﻮﻠﻋ ﻲﻨﻌﻳ يﺮﺸﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ )
ﻲﺑﺮﺠﺗ ( مﻮﻠﻋ ، ﻲﻧﺎﺴﻧا
) ﻲﺨﻳرﺎﺗ ( ﻲﻣ يدﺎﻘﺘﻧا مﻮﻠﻋ و ﺪﻧﻮﺷ
.
ﻫ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ فﻮﻄﻌﻣ ﻖﻳﻼﻋ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻲﻠﺻا فﺪ نﺎﺸﻧ ،
ﻞﻋﺎﻓ ﺶﻘﻧ ﻪﭼ ﺮﮔا و ﺖﺳا ﺖﻓﺮﻌﻣ ﺐﺴﻛ مﺎﻋ ﻂﻳاﺮﺷ نداد ﻲﻤﻧ هﺪﻳﺪﻧ ﺖﻓﺮﻌﻣ ﺖﺧﺎﺳ رد ار ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻣا ،دﺮﻴﮔ
7- Monological knowledge
ﻲﻤﻧ هﻮﻴﺷ ﻪﺑ ار ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳا ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺨﻳرﺎﺗﺮﻴﻏ يا
ﺮﺑ يﺮﻣا ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻴﻌﻗاو وا ﺮﺸﺑ ﺶﻨﻛ و رﺎﻛ زا ﻪﺘﺳﺎﺧ
ﻲﻣ ﻲﻣ شﻼﺗ و ﺪﻧاد رد ار ﺖﻓﺮﻌﻣ ﺪﺷر مﺎﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﻨﻛ
ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻂﻳاﺮﺷ .
ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻲﭘ رد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ،ﻊﻗاو رد يدﺎﻴﻨﺑ
ياﺮﺑ ار
دروآ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﻗﻼﺧا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻚﻳ .
ﻲﻗﻼﺧا ﻞﺻا تﺎﺒﺛا ياﺮﺑ وا
ﻪﻗﻼﻋ ،ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ دﻮﺧ ﻪﺑ ﺪﻨﻣ
ﺖﺳد و ﻲﺑﺎﻳ
طﺎﺒﻨﺘﺳا ﺗ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ درﻮﻣ رد لﻻﺪﺘﺳا و نﺪﻴﺸﻳﺪﻧا زا ﻲﻨﻴﻴﺒ
ﺚﺤﺑ ﺖﺳا ﺰﻴﮕﻧا .
ﺚﺤﺑ ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻢﻋز ﻪﺑ
ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﺖﻛﺮﺷ دﻮﺧ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺖﻬﺟ رد ار دﻮﺧ هﺎﮔﺪﻳد نآ رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻣ زاﺮﺑا ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻌﻗاو لﻻﺪﺘﺳا و ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ ﻚﻳ ،ﺪﻧراد .
ﺖﻛﺮﺷ مﺎﻤﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا رﺎﺘﺳاﻮﺧ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﺎﺨﺗا ﻲﺿﺮﻓ ﻲﺷﺮﮕﻧ ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ار دﻮﺧ و ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ذ
ﺪﻧزﺎﺳ رود ﺚﺤﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﺼﺨﺷ .
،ﻲﺳﺎﺳا ﻲﻗﻼﺧا ﻞﺻا ﻦﻳا زا ﺖﻳﺎﻤﺣ رد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ار ﻲﻨﻏ و هﺪﻴﭽﻴﭘ ﺖﻳﺎﻏ ﻪﺑ ﻲﻟﻻﺪﺘﺳا و ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ دراد
.
ﻢﻬﻣ نﺎﻤﻫ ،لﻻﺪﺘﺳا ﻦﻳا ﻪﺒﻨﺟ ﻦﻳﺮﺗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ
ﻲﻣ راﺮﻗ لﻻﺪﺘﺳا ﻚﻳ نآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺪﻫد
» ﻳﻼﻌﺘﺳا ﻲ -
ﻲﻜﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ «
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﺖﺴﺟ رد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ،ﻊﻗاو رد ﺶﻴﭘ يﻮﺟو
ضﺮﻓ زا ﻲﻳﺎﻫ
ﺖﻔﮔ ﻮﮔو ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺗ ﺖﺳا راوﺪﻴﻣا و ﺖﺳا ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ يﺎﻫ
ﻲﻜﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ ﺖﻔﮔ ﻪﻨﻴﻣز ﻪﻛ
ﺪﺑﺎﻴﺑ ار ﺪﻨﺘﺴﻫ مﺎﺗ يﻮﮔو .
زا ار دﻮﺧ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪﻛ ﺪﻳد ﻦﻳا زا يو هﻮﻴﺷ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﻔﮔ ﻲﻌﻗاو يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻮﮔو
ﻲﻣ هﺮﻣزور ي
،دﺮﻴﮔ ﻲﻜﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ
ﻲﻳﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺖﻬﺟ رد هﻮﻴﺷ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻳد ﻦﻳا زا ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﻲﻣ ﻲﻳﻼﻌﺘﺳا ،ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺶﻴﭘ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ضﺮﻓ نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﺎﻫ
لﻻﺪﺘﺳا مﺎﮕﻨﻫ ﻪﺑ ﺮﻔﻧ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻲﻋﻮﻧ نآ زا ،ﺖﺳا ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ و ندﺮﻛ ﺶﻴﭘ ﻪﻜﻠﺑ ،دﺮﻴﮔ
ضﺮﻓ ﻲﻳﺎﻫ
» ﻲﻧﺎﮕﻤﻫ « هدﻮﺑ عﻮﻧ رد نﺪﺷ ﺮﻴﮔرد مﺎﮕﻨﻫ ﻪﺑ ًﺎﻣوﺰﻟ ،دﺮﻓ ﻪﻛ
نآ ،طﺎﺒﺗرا زا ﻲﺻﺎﺧ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ار ﺎﻫ
ﺪﻫد .
ﻂﻳاﺮﺷ زا ار ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻞﺻا ﻚﻳ ﻪﻛ دراد رﺎﻈﺘﻧا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز و هﺮﻣزور ﺖﻔﮔ يا
رد ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﺪﻳﺎﻤﻧ جﺎﺘﻨﺘﺳا ﻮﮔو
هﺪﻳا ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻪﺑ هرﺎﺷا زا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ بﺎﻨﺘﺟا ﻲﻋاﺰﺘﻧا و لآ
ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ،ﺪﻨﻛ ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻫﺎﻋدا ياﺮﺑ ﻢﻜﺤﻣ و راﻮﺘﺳا
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﺪﻨﻛ ) ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ 1990
: 84 - 83 .(
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﻌﺑ ﻪﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﭼﺮﮔا نﺎﺑز ﻲﻜﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ –
ﻲﻣ ﻞﺳﻮﺘﻣ نآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻃوﺮﺷ ﺎﻣا ،دﻮﺷ
مﻮﻬﻔﻣ نﺎﺑز ﺎﻫ
ﻲﻣ هرﺎﺷا لﻮﻤﻌﻣ ﺖﻴﻌﻗاو ﻪﺑ و هدﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﻲﻘﻄﻨﻣ رﺎﻨﻛ ار ﺪﻨﻛ
ﻲﻤﻧ دراﺬﮔ . كرد يﻮﺳ ﻪﺑ ﺶﻨﻛ رد )
يرﺎﺘﻔﮔ ﺶﻨﻛ ﺎﻳ (
،
ﻪﻛ رﺎﺒﺘﻋا و ﻲﺘﺳرد ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ يﺎﻋدا عﻮﻧ ﻪﺳ ﻦﻴﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﻣ ﻞﻳﺎﻗ ﺰﻳﺎﻤﺗ ،ﺪﻧراد نﺎﮔﺪﻨﻳﻮﮔ
،دﻮﺷ
ﻲﻨﻌﻳ : 1 - هراﺰﮔ ﺖﻘﻴﻘﺣ و ﻲﺘﺳرد يﺎﻋدا ﺎﻣ ار ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻛ ﻢﻳراد ﻢﻴﻫد
2 - ﺖﻴﻧﺎﻘﺣ يﺎﻋدا ﺎﻣ
شزرا ﺎﻳ ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ درﻮﻣ رد ﻪﻨﻴﻣز رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻦﻴﺑ يﺎﻫ
ﺮﻓ ﻢﻳراد ار ﻦﻴﻌﻣ يد .
3 - دﻮﺧ شﺮﮕﻧ رد ﺖﻗاﺪﺻ ﻲﻋﺪﻣ ﺎﻣ
ﻢﻴﺘﺴﻫ يرﺎﺘﻔﮔ ﺶﻨﻛ رد .
،توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫﺎﻋدا ﻦﻳا زا ماﺪﻛ ﺮﻫ
دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺎﻣ برﺎﺠﺗ زا توﺎﻔﺘﻣ ﻲﺸﺨﺑ ﺎﺑ :
1 - يﺎﻴﻧد ﺖﻬﺟ رد ﺖﻘﻴﻘﺣ و ﻲﺘﺳرد ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ يﺎﻫﺎﻋدا
ﻲﻨﻴﻋ ) ﻲﺟرﺎﺧ ( ﺪﻨﺘﺴﻫ .
2 - يﺎﻴﻧد ﺖﻬﺟ رد ﺖﻴﻧﺎﻘﺣ ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ يﺎﻫﺎﻋدا
ﺴﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﻨﺘ
.
3 - ﻲﻨﻫذ يﺎﻴﻧد ﺖﻬﺟ رد ﺖﻗاﺪﺻ ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ يﺎﻫﺎﻋدا
ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﻢﻫ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻋدا عﻮﻧ ﻪﺳ ﻦﻳا ﻪﭼ ﺮﮔا رﺎﺘﻔﮔ رد نﺎﻣز
زا ﻲﻜﻳ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺎﻣا ،ﺪﻧدﻮﺟﻮﻣ ﺎﻣ ﺖﺳا طﺎﺒﺗرا ﺢﻳﺮﺻ ﺰﻛﺮﻤﺗ رﻮﺤﻣ رد ﺎﻫﺎﻋدا ﻦﻳا )
،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
1979 : 66 - 65 .(
ﻢﻫ ﻪﻄﺑار عﻮﻧ ﻪﺳ ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻪﻧﺎﺘﺴﻳز ﻦﻳا درﻮﻣ رد ﺎﻋدا
ﻪﻛ
ﻊﺒﻨﻣ ،ﺖﺳا ﺖﻘﻴﻘﺣ و ﺖﺳرد ﻪﻄﺑار مﺎﻤﺗ رد يﺰﻴﭼ ﻪﭼ ﺖﻓﺮﻌﻣ ﺖﺳا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ قﻼﺧا ﻪﻔﺴﻠﻓ و ﻲﺳﺎﻨﺷ .
ﺪﻌﺑ ود ًﺎﻌﻗاو
دراد دﻮﺟو يو ﻪﻳﺮﻈﻧ رد يرﺎﺠﻨﻫ .
ﻞﻜﺷ شور ﻦﻳﺪﺑ ﻲﻟوا
ﻲﻣ ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ يﺎﻫﺎﻋدا ﻞﻣﺎﺷ ،ﺎﻣ ﺖﻓﺮﻌﻣ مﺎﻤﺗ نآ رد ﻪﻛ ﺪﺑﺎﻳ
ﻲﻣ ﻖﻠﺧ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻛ ﺖﻘﻴﻘﺣ و ﻲﺘﺳرد ﺪﻧﻮﺷ
.
ﺪﻣ ﻲﻋﺎﻤﺟا ﺶﻨﻛ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﺖﻘﻴﻘﺣ و ﻲﺘﺳرد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ يﺎﻋدا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار يﺰﻴﭼ داﺮﻓا ﻲﻨﻌﻳ ؛ﺪﻫد
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻘﻴﻘﺣ و ﺖﺳرد ﺲﻛ ﺮﻫ ﺪﻨﻨﻛ ﺮﻜﻓ ﻪﻛ ﺪﻧﺮﻴﮔ
ﺖﻔﮔ دراو ﻪﻛ يﺮﮕﻳد نآ ﺎﺑ ﻮﮔو
ﻲﻣ ﺎﻫ ار ﺎﻋدا نﺎﻤﻫ ،دﻮﺷ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ )
،ﻲﺗرﺎﻛ ﻚﻣ 1988
: 299 .(
فﻼﺧﺮﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻪﺑﺮﺠﺗ نﺎﻳاﺮﮔ ﻲﻣ رﻮﺼﺗ ، نﺎﺴﻧا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻫ
ﺖﺳد ﺖﻘﻴﻘﺣ ﻪﺑ ﻲﺴﺣ برﺎﺠﺗ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺚﺤﺑ و يدﺎﻘﺘﻧا ﻲﻣ ﺪﻨﺑﺎﻳ . وا ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻳﺮﻈﻧ زا يرﺎﺠﻨﻫ ﺪﻌﺑ ﻦﻴﻣود رد
ﺶﻴﭘ ضﺮﻓ ﻪﻨﻴﻣز رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﻦﺷور ار ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﻛ دزﺎﺳ
نآ رد شزرا و ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺎﻫ
ﺢﻳﺮﺻ نﻮﻧﺎﻛ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﺖﻔﮔ ﺘﺴﻫ ﻮﮔو ﺪﻨ . ﺎﻳآ ﻪﻛ ﻦﻳا درﻮﻣ رد ندﺮﻛ ﺚﺤﺑ مﺎﮕﻨﻫ
هﮋﻳو ﻞﻤﻋ رﺎﺠﻨﻫ ﺮﮔا ﻲﺘﺣ ،نﺎﮔﺪﻨﻳﻮﮔ ،ﺖﺳا لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ يا
رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا درﻮﻣ رد ﻲﻨﻤﺿ ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺚﺤﺑ نﻮﻧﺎﻛ
ﻲﻨﻫذ شﺮﮕﻧ و رﺎﺘﻔﮔ ﻲﻘﻄﻨﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﻲﻣ ﺎﻋدا نﺎﺷ
ﺪﻨﻨﻛ
) رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ يﺎﻫﺎﻋدا ]
1 [ و ] 3 [ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ) ( ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
:1990 88 - 87 .(
ﺎﺑ نﺎﻬﺟ درﻮﻣ رد رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ يﺎﻫﺎﻋدا لﺎﺣ ﻦﻳا
ﺖﻔﮔ قﻼﺧا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺎﻳ ﻮﮔو
» ﻲﻠﻤﻋ
« ﺶﻴﺑ ﻦﻳﺮﺗ
دراد ار طﺎﺒﺗرا .
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺎﺗ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
رد ﺚﺤﺑ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
عوﺮﺸﻣ درﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺲﻛ ﺮﻫ ،رﺎﺠﻨﻫ ﻚﻳ ندﻮﺑ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ و
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ نآ ﻪﻠﻴﺳو ﺮﻫ نوﺪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ردﺎﻗ ﺪﻳﺎﺑ دﺮﻴﮔ
ﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا هﺪﻨﻨﻛ دوﺪﺤﻣ ﻲﺟرﺎﺧ ﺎﻳ ﻲﻠﺧاد رﺎﺒﺟا و ﺪﻳﺪﻬ
ﺖﻔﮔ رد ﻲﻟﺎﻌﻓ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﻖﺣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻮﮔو
) ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
:1990 89 .(
ﻪﺑ ار ﻲﻗﻼﺧا و ﻲﻤﻠﻋ ﺚﺣﺎﺒﻣ لﻮﺻا ﻦﻳا ﻪﭼﺮﮔ
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ نﺎﺴﻜﻳ يا ﺢﻳﺮﺻ يﺎﻫدﻮﻤﻨﻫر ﺎﻣا ،ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ
ﺮﺗ
و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﺳرﺮﺑ صﻮﺼﺧ رد ﻪﻤﻟﺎﻜﻣ و ﺚﺤﺑ ﺖﻬﺟ ﺎﻨﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار هﺮﻇ
ﺪﻧروآ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ هﺪﻧزﺎﺳ يﺎﻫ
يدﺎﻘﺘﻧا ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ يا
يﺎﻫزﺎﻴﻧ رد ﻪﺸﻳر ﻪﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﺎﻫدﺎﻬﻧ درﻮﻣ رد ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺪﻧراد طﺎﺒﺗرا ﻲﻌﻗاو ﺪﻳﺎﻤﻧ
.
ﻪﻧ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ رد يدﺎﻘﺘﻧا ﻪﺸﻳﺪﻧا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺪﻳد زا دﺎﻬﻧ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ،ﺖﺳا گرﺰﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳد ﺢﻳﺮﺻ فﺪﻫ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﺖﺴﻫ ﺰﻴﻧ ﺮﺑاﺮﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻈﺣﻼﻣ .
ﺶﻳﻮﺧ قﻼﺧا ﻪﻔﺴﻠﻓ و ﺖﻓﺮﻌﻣ ﻪﻳﺮﻈﻧ رد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ -
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ار ﻲﺨﻳرﺎﺗ وا ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻲﻣ ار زﺎﻴﻧ درﻮﻣ و مزﻻ يﺎﻀﻓ مﺎﻈﻧ ﺪﺷر ﺎﺗ ﺪﻫد
ﻟﻮﺻا و ﺪﻨﻣ ﻲ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻲﻌﻗاو يﺎﻨﺒﻣ و ﺪﺑﺎﻴﺑ ار شا ﺎﻴﻬﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﻘﻧ ياﺮﺑ يﺮﺗ
دزﺎﺳ . يدﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻞﻣﺎﺷ ،ﺖﻓﺮﻌﻣ مﺎﻤﺗ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺪﻳد زا
ﺖﺳا عﺎﻤﺘﺟا ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺪﺷر زا ﻲﺷﺎﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﻚﻳ و طﺎﺒﺗرا .
نآ رد رﺎﺘﻓر يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﺖﻓﺮﻌﻣ مﺎﻤﺗ ﻪﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻛ ﻪﭼ
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نآ
» نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز «
ﻫﻮﮕﻟا نﺰﺨﻣ ،ﻲﻨﻌﻳ يﺎ
يﺮﻴﺴﻔﺗ
نﺎﺑز ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ و ﻪﺘﻓﺎﻳ لﺎﻘﺘﻧا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ هرﺎﺷا هﺪﺷ ﻲﻫد
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ،ﺪﻨﻛ
) ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ 1987
: 124 .(
نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يراﺰﺑا ،نﺎﺑز و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا ﻲﻣ قﺎﻔﺗا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ دراد مﺎﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑ و ﺪﺘﻓا
سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﺳا راوﺪﻴﻣا
ﺪﺷﺎﺑ هدﺮﻛ .
ﻦﻳا دﻮﺟو ﺎﺑ
ﮓﻨﻫﺮﻓ هدﺮﺧ زا ﻲﻀﻌﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺪﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻦﻜﻤﻣ ﺎﻫ
ضﺮﻓ و ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد دﻮﺧ ﻲﻌﻴﺒﻃ يﺎﻨﺒﻣ رﺎﻜﻧا ﺎﺑ ﺖﺳا ﺪﻧﻮﺷ اﺪﺟ نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز زا بﺎﻧ يراﺰﺑا ﺶﻨﻛ ﻚﻳ .
ﻪﺑ گﺮﺒﻠﻛ ﻲﻗﻼﺧا ﺪﺷر ﻪﻳﺮﻈﻧ زا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﻣﺎﻛ يﺮﻳﻮﺼﺗ ،دﻮﺧ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺪﻴﻳﺎﺗ رﻮﻈﻨﻣ عﻮﻧ زا ﺮﺗ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﻪﻳارا هداد راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ هﺮﻇﺎﻨﻣ و ﺚﺤﺑ رد وا ﻪﻛ ار ﻲﻨﻫذ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺳ هرود زا گﺮﺒﻠﻛ حﺮﺷ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻜﻔﺗ يا
ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻲﻨﻌﻳ ،ﻲﻗﻼﺧا
» يدادراﺮﻗ ﺶﻴﭘ ﺮﻜﻔﺗ «
درﻮﻣ رد
ﻪﻠﺣﺮﻣ ،شادﺎﭘ و ﻪﻴﺒﻨﺗ
» يدادراﺮﻗ ﺮﻜﻔﺗ «
يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ درﻮﻣرد
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ عﺎﻤﺘﺟا و نﺎﺘﺳود
» ادراﺮﻗﺪﻌﺑﺎﻣ ﺮﻜﻔﺗ يد
« ﻪﻛ
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻬﺟ لﻮﺻا و قﻮﻘﺣ درﻮﻣرد )
،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ 1990
:
125 - 123 ( ﻲﻣ ار دﺮﻳﺬﭘ .
ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا مﺰﻠﺘﺴﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﻛ
ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ار ﻪﺸﻳﺪﻧا ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻂﻘﻓ ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻪﻄﺳاو
ﺪﻣ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫﺎﻋدا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ و ﻲﺿﺮﻓ ﻲﺷﺮﮕﻧ ذﺎﺨﺗا ﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺪﻨﻫد راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﻪﻛ گﺮﺒﻠﻛ يدادراﺮﻗ ﺪﻌﺑﺎﻣ ﻪﻠﺣﺮ
نﺎﻜﻣا ﻲﻠﻛ لﻮﺻا ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ لﻻﺪﺘﺳا و نﺪﻴﺸﻳﺪﻧا نآ رد ﺮﻳﺬﭘ
ﻲﻣ ﻲﻣ ﺎﻔﻳا ار ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻳﺮﻈﻧ رد ،ددﺮﮔ ﺪﻨﻛ
.
ﺮﻜﻔﺗ ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﻗﻼﺧا ﻪﻳﺮﻈﻧ رد ،ﻊﻗاو رد
ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ و ﻲﻠﺻا ﺶﻘﻧ يدادراﺮﻗﺪﻌﺑﺎﻣ يو ﻪﻛ اﺮﭼ ،دراد يا
ﺎﻳز ﺪﺣ ﺎﺗ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖﻓﺮﻌﻣ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ يد
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا - ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ددﺮﮔ
. ﺮﻫ ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻧ زا
ﻪﺠﻴﺘﻧ يدﺮﻓ
» نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز «
ﺖﻨﺳ ﺎﻳ دﻮﺧ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ
–
نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺑز دراد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﻫ
.
،نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز
د ﺚﺤﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ هﺮﻇﺎﻨﻣ ﺮﻫ ر
ﻲﻣ ﻦﻴﻌﻣ ار يا دزﺎﺳ
:
تﺎﻴﻬﻳﺪﺑ زا ﻲﻧﺰﺨﻣ داﺮﻓا كﺮﺘﺸﻣ نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز
ﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻣ ﻪﺿﺮﻋ ار ﻢﻠﺴﻣ ﻲ ﺖﻛﺮﺷ داﺮﻓا ﻪﻛ دراد
رد هﺪﻨﻨﻛ
نآ ﺮﺑ ﻲﮕﻤﻫ ﻪﻛ ار يﺮﻴﺴﻔﺗ يﺎﻫﻮﮕﻟا ،ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ و طﺎﺒﺗرا ﺎﻫ
شﻼﺗ رد هدﺎﻔﺘﺳا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ لﻮﻘﻟاﺪﺤﺘﻣ و ﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻣ نآ زا دﻮﺧ يﺮﻴﺴﻔﺗ يﺎﻫ ﺪﻧﺮﻴﮔ
) ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ 1990
:
135 .(
نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز زا ﺪﻌﺑ ﻪﺳ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺪﻳد زا ،لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ
دﻮﺟو دراد : ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻪﺸﻳﺪﻧا زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ار ﻲﻘﻳﺎﻘﺣ ﻪﻛ ﻲﻨﻴﻋ يﺎﻴﻧد
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻬﺟ ﻲﻟواﺪﺘﻣ ﻒﻄﻋ ﻪﻄﻘﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و دراد
ﻲﻣ رﺎﻛ ﻪﺑ ﺖﻘﻴﻘﺣ
؛دور
ﻦﻴﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا زا ﺐﻛﺮﻣ ﻪﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻴﻧد ﻲﻧﺎﻫذﻻا
ﺖﺳا داﺮﻓا
؛ داﺮﻓا ﻲﺼﺨﺷ برﺎﺠﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻛ ﻲﻨﻫذ يﺎﻴﻧد و
ﺖﺳا . ﻪﻛ يدﺮﻓ ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺪﻳد زا ﻲﻣ
ﻪﺒﻨﺟ ﻪﺳ ﻦﻴﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
هﺎﮔﺪﻳد و ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺪﻧرادﺮﺑ رد ﻪﺒﻨﺟ ﻪﺳ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻛرد ﻪﺑ ،دﻮﺷ ﻞﻳﺎﻗ ﺰﻳﺎﻤﺗ
» ﺰﻛﺮﻤﺘﻣﺎﻧ « ﻞﻳﺎﻧ نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز زا
ﻲﻣ ددﺮﮔ . ﻲﻣ هزﺎﺟا دﺮﻓ ﻪﺑ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣﺎﻧ كرد ﻦﻳا ﺎﺗ ﺪﻫد
عﻮﺿﻮﻣ و ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ار قوذ و ﺖﻟاﺪﻋ ،ﺖﻘﻴﻘﺣ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫ
هﺎﮔﺪﻳد ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﻨﻴﻋ يﺎﻫ
ﺪﻫد ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻲﻨﻫذ و ﻲ
)
،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ 1990
: 141 - 133 .(
ﺎﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ مﺪﻋ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻲﻨﻌﻳ ،دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ گﺮﺒﻠﻛ يدادراﺮﻗ ﺪﻌﺑﺎﻣ ﻲﻗﻼﺧا ﻪﻠﺣﺮﻣ و ﻲﺼﺨﺷ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﺑ نﺪﻣآ ﻖﻳﺎﻓ ﺮﺑ ردﺎﻗ دﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺟ ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﺑ ار ﻲﻗﻼﺧا ﻞﻳﺎﺴﻣ ﺎﺗ ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺪﻫد راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻲﻠﻛ .
ﺖﻟﻻد ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ ﻫ
ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﺘﻴﺑﺮﺗ يﺎ
ﺎﺑ ﻪﻛ ﻢﻴﺘﺴﻫ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ يﺪﻴﻠﻛ تﺎﻜﻧ ﻲﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺘﻜﻧ ﺪﻨﭼ ﺚﺤﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ددﺮﮔ
:
رد ﻪﻛ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﺸﻳﺪﻧا يﺪﻴﻠﻛ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻞﻜﺷ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺶﻘﻧ ﺰﻴﻧ يو ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ يﺮﻴﮔ يا
ﻲﻣ يزﺎﺑ ﺖﺳا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺪﻨﻛ .
ﻫ ،ﻊﻗاو رد ﺎﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎ
ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻖﻳﻼﻋ حﺮﻃ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ زﺎﺳ
نﺎﺴﻧا ﻪﻛ ﺪﻫد مﺎﻘﻣ رد ﺎﻫ
ﺶﻨﻛ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تادﻮﺟﻮﻣ ﻚﻳ ﺎﺑ ﻲﻌﻤﺟ ناﺮﮔ
ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺮﮕﻳد
ﻚﻳ كرد و ﻢﻬﻓ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻞﻣﺎﻌﺗ ياﺮﺑ و ﺪﻧراد ،ﺪﻧﺮﮕﻳد
رد و ﺖﺳا ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ كﺮﺘﺸﻣ نﺎﺑز ﻪﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﺷور ﻲﻣ ﻖﻘﺤﺗ ﻲﻧﺎﺑز ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻦﻳا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻚﻳ ﺐﻟﺎﻗ ﺎﻳ
ﺪﺑ .
ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تادﻮﺟﻮﻣ زﺎﻴﻧ و ﻪﻗﻼﻋ ،ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ مﺰﻠﺘﺴﻣ ﻖﻓاﻮﺗ و ﻢﻫﺎﻔﺗ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻞﻣﺎﻌﺗ
نﺎﺑز ﺖﺳا راﺪﻣ .
ﺎﺑ ﻖﻓاﻮﺗ و ﻢﻫﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻪﻗﻼﻋ نﺎﻴﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﺖﻌﻴﺒﻃ لﺮﺘﻨﻛ و ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﻪﻗﻼﻋ )
يراﺰﺑا ﺶﻨﻛ (
ﺖﺧﺎﻨﺷ و
نﺎﺴﻧا نﺎﻬﺟ ﺎﻫ
) ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺶﻨﻛ (
ﻲﻣ ﻞﻳﺎﻗ ﺰﻳﺎﻤﺗ دﻮﺷ
. ﻪﺑ
ز ،ﻖﻓاﻮﺗ و ﻢﻫﺎﻔﺗ ﻪﺑ فﻮﻄﻌﻣ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻢﻋ ﻲﻣ ترﺪﻗ و ﻪﻄﻠﺳ زا ﻲﻳﺎﻫر ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
و دﻮﺼﻘﻣ ﻦﻳا و دﻮﺷ
ﺶﻨﻛ بﻮﻠﻄﻣ ﺖﺳا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ناﺮﮔ
.
ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ
ﺶﻨﻛ ﺖﻴﻌﺿو درﻮﻣ رد يﺮﮕﻧزﺎﺑ و ﻞﻣﺎﺗ ﻪﺑ راداو ار ناﺮﮔ
ﺶﻨﻛ ﺮﻴﺴﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ،ﺶﻨﻛ ندﻮﻤﻧ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﻪﺸﻘﻧ ﻮﻘﺗ و ﻲﻌﻤﺟ ﻞﻤﻋ يﺎﻫ
رد ﻪﻧﻻوﻮﺴﻣ يرﺎﺘﺨﻣدﻮﺧ ﺖﻳ
ﻲﻣ يﺮﺑاﺮﺑ و يدازآ ﻮﺗﺮﭘ ﺪﻨﻛ
.
يراﺰﺑا ﺶﻨﻛ فﻼﺧﺮﺑ ،ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ هار ﺶﻨﻛ و ﺶﻨﻛ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺸﻨﻛ ،يدﺮﺑ
ناﺮﮔ
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻚﻳ ﺎﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﺘﻔﮔ ﻦﺨﺳ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻪﻛ يﺮﮔ ﺮﮕﻳد
ﻲﻣ راﺮﻗﺮﺑ ﻲﺼﺨﺷ ﻂﺑاور و كرد ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﻲﭘ رد و ﺪﻨﻨﻛ
و زا ﻲﻋﺎﻤﺟا ﻲﻤﻬﻓ ﻞﻤﻋ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ يﺎﻫﺮﻴﺴﻣ و ﺶﻨﻛ ﺖﻴﻌﺿ
ﻪﻛ ﻲﻤﻫﺎﻔﺗ ﺶﻴﭘ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ رﻮﻈﻨﻣ نآ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ عﺎﻤﺟا و ﻖﻓاﻮﺗ ﺎﺑ ار دﻮﺧ لﺎﻤﻋا ﺪﻧراد ) ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ 1984
: 95 - 85 .(
ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ترﻮﺻ زا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻢﻋز ﻪﺑ ﻦﻴﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻧﺎﻫذﻻا
. ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻨﻌﻣ ﻦﻳﺪﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ اﺪﻴﭘ ﻖﻘﺤﺗ ﻲﻣﺎﻤﻀﻧا رﻮﻃ ﻪﺑ و نﺎﺑز زا ﺪﻨﻛ
. رد
ﻪﺑ نﺎﺑز زا هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ دﺰﻧ بﺎﺠﻣ ناﻮﺗ و تﻮﻗ و ﻲﻧﻼﻘﻋ ﺚﺤﺑ و لﻻﺪﺘﺳا ترﺪﻗ هاﺮﻤﻫ ﺶﻨﻛ ﻲﻧﻼﻘﻋ ندﻮﻤﻧ ﻚﻳ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ ناﺮﮔ
يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺮﺳ ﺮﺑ ﻖﻓاﻮﺗ و ﻢﻫﺎﻔﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يرﺎﺠﻨﻫ يﺎﻨﻌﻣ ﺧا ﺖﺳا ﺶﻨﻛ ﻲﻗﻼ .
يﺎﻫﺎﻋدا ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﻬﺟ ﻦﻳا زا
ﻲﻣ ار دﻮﺧ ﺖﻴﻤﻫا يرﺎﺒﺘﻋا ﺪﻨﺑﺎﻳ
.
ﺲﭘ زا ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا نآﺮﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ندرﻮﺧ ﻚﺤﻣ و ﺪﻘﻧ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ زا ًﺎﺗاذ ﻪﻛ يرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫﺎﻋدا
ﺪﻳآﺮﺑ ،ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﺮﻫ لد رد ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا
ﻣز ندﻮﻤﻧ ﻪﻴﺟﻮﺗ و ﻦﺘﺳاﻮﺧ ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻪﻨﻴ
،ﺶﻨﻛ ﻲﻨﻴﻋ يﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز و ﺖﻘﻴﻘﺣ و قﺪﺻ و ﺖﻴﻧﺎﻘﺣ ،ﺶﻨﻛ يرﺎﺠﻨﻫ يﺎﻫ
ﻲﻧﻼﻘﻋ ﺖﻴﻟوﻮﺴﻣ و ﻲﻗﻼﺧا ﺪﻬﻌﺗ ﺐﺟﻮﻣ ،يرﺎﺠﻨﻫ ﻲﺘﺳرد ﺶﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ناﺮﮔ
ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ اﺬﻟ ،دﻮﺷ
ﻦﻴﺑ ﻲﻣ ﻢﻜﺣ ﻲﻧﺎﻫذﻻا ،ﺪﻬﻌﺗ ،يدازآ زا ﺶﻨﻛ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﻮﺗ و عﺎﻓد ،دﺎﻘﺘﻧا ياﺮﺑ مزﻻ يرﺎﺘﺨﻣدﻮﺧ و ﺖﻴﻟوﻮﺴﻣ ﻪﻴﺟ
ﺪﻨﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫﺎﻋدا )
،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ 1984
: 95 -
85 .(
ﺖﻔﮔ قﻼﺧا ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﺮﮕﻳد ﻪﻟﺎﺴﻣ و ﻲﻳﻮﮔو
ﺖﺳا يرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫﺎﻋدا .
نآ زا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺎﺟ
و نﺎﮔﺪﻨﻳﻮﮔ ﻲﮔدﺎﻣآ ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ نﺎﮔﺪﻧﻮﻨﺷ )
ﺶﻨﻛ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ناﺮﮔ (
و ﺚﺤﺑ ﻪﺑ دورو ياﺮﺑ
ﻼﻘﻋ لﻻﺪﺘﺳا ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ ﺎﺑ نﺎﻧآ ﺮﻈﻧ ﺮﮔا ﺎﺗ دراد ﻲﻧ
ﻪﺟاﻮﻣ ﻲﻳﺎﻫ
نآ زا ﻲﻧﻼﻘﻋ عﺎﻓد و تﺎﺠﻧ ياﺮﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺪﺷ يﺎﻫﺎﻋدا ﺎﻫ
ﻲﻗﻼﺧا ﺖﻴﻧﺎﻘﺣ و ﺖﻘﻴﻘﺣ ،قﺪﺻ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ار دﻮﺧ يرﺎﺒﺘﻋا ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻟوا ﻪﻟﺎﺴﻣ اﺬﻟ ،ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ تﺎﺒﺛا ﺖﺳا يرﺎﺠﻨﻫ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮔ
ﺖﺳا ﺎﻫﺎﻋدا ﻲﻗﻼﺧا و يرﺎﺠﻨﻫ ﺖﻴﻧﺎﻘﺣ .
نآ ﻪﺑ ﻒﻇﻮﻣ ﺎﻫ
اﺮﻤﺘﺳا ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻚﻳ ر و ﻪﻧﺎﺸﻳﺪﻧازﺎﺑ شﺮﮕﻧ ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻫذﻻا
ﻢﻫﺎﻔﺗ ﻪﺑ لﻮﺼﺣ ياﺮﺑ يدﺎﻘﺘﻧا )
ﻚﻳ رﻮﻈﻨﻣ ﻢﻬﻓ ﺮﮕﻳد
( و
ﻖﻓاﻮﺗ ) ﻚﻳ رﻮﻈﻨﻣ شﺮﻳﺬﭘ ﺮﮕﻳد
( ﺪﻨﺘﺴﻫ )
،فﺎﻨﺴﻟ 1378 :
457 - 452 .(
ﺖﻔﮔ قﻼﺧا حﺮﻃ رد ٌﻻﻮﻤﻌﻣ ﻞﺣ ﻲﻳﻮﮔو
ﺶﻜﻤﺸﻛ ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻫ
ﻲﻣ ترﻮﺻ ﻖﻓاﻮﺗ و ﻢﻫﺎﻔﺗ ﭘ
دﺮﻳﺬ . ﻲﻋﺪﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺖﻔﮔ قﻼﺧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻛ ﺖﺳا مواﺪﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻳﻮﮔو
ﺶﻨﻛ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻖﻓاﻮﺗ و ﻢﻫﺎﻔﺗ ﻪﺑ لﻮﺼﺣ ﺎﺗ و ﻲﻃﺎﺒﺗرا ناﺮﮔ
ﺶﻜﻤﺸﻛ ﻞﺼﻓ و ﻞﺣ ﺪﺑﺎﻳ ﻪﻣادا هﺪﻣآ ﺶﻴﭘ يﺎﻫ
. ﻦﻳا رد
ﺖﻴﻌﺿو ﻚﻳ رد ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻘﻧ نﺎﻴﻣ هﺪﻳا ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا ﺰﻳﺎﺣ يرﺎﺘﻔﮔ لآ )
ﻫ ،سﺎﻣﺮﺑﺎ 1990 : 67 .(
ﻪﺘﻜﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻖﻳﻼﻋ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﮕﻳد ﻢﻬﻣ ،زﺎﺳ
ﻲﻳﺎﻫر ﻲﻠﻤﻋ ﻞﻘﻋ
كراﺪﺗ هﺪﺷ ﺎﻫر ﻲﻧﻼﻘﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﺶﺨﺑ
ﻲﻣ هﺪﻳد دﻮﺷ
.
ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺖﺴﺑرﺎﻛ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ياﺮﺑ
ﻲﻳﺎﻫر ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻲﻌﻤﺟ ﻲﮔﺪﻧز رد ﺶﺨﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ
هزﻮﺣ ﻲﻣﺎﻤﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ناﻮﺘﺑ ار ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﻲﻳﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻲﭘ
ر عﺎﻤﺟا ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﻌﻣﺎﺟ يﺎﻀﻋا ﻪﻛ دﻮﻤﻧ يﺰﻳ
و ﻪﻄﻠﺳ زا دازآ طﺎﺒﺗرا ﻚﻳ بﻮﭼرﺎﭼ رد و ﻲﻘﻓاﻮﺗ ﻲﻤﻫﺎﻔﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳد نآ ﻪﺑ بﻮﻛﺮﺳ .
ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ
ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ ترﺪﻗ و ﻪﻄﻠﺳ زا دازآ طﺎﺒﺗرا زا ﻲﺣﺮﻃ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻲﻣ ،يرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫﺎﻋدا ،ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻧاﻮﺗ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻪﻛ ﺪﺸﻛ
ﺖﻔﮔ ﻲﻠﻤﻋ يﻮﮔو ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺑز ﺶﺧﺮﭼ و
.
ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻲﻧﺎﻫذﻻا
نﺎﻴﺑ ، ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ،طﺎﺒﺗرا ﺖﻳرﻮﺤﻣ ﺮﮔ
ﺖﺳا ﺶﻨﻛ و .
ﻪﻳﺮﻈﻧ ياﺮﺑ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻦﻳا ﺶﻨﻛ و ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ يﺎﻫ
ﺖﻔﮔ قﻼﺧا و ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﺳا يدﺎﻴﻨﺑ هﺪﻳا ﻚﻳ ﻲﻳﻮﮔو
.
قﻮﻓ ﺖﻴﻤﻫا دﻮﺧ ﻪﻔﺴﻠﻓ رد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﺷور هدﺎﻌﻟا
ﻪﺑ يدﺎﻳز ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا
ﻲﻧﺎﻫذﻻا ﻲﻣ ا و ﺪﻫد دﺮﻜﻳور زا ﺮﻣا ﻦﻳ
ﻲﻣ تﺎﺸﻧ يو ﻲﻔﺴﻠﻓ دﺮﻴﮔ
. ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻧﺎﻓﻮﺴﻠﻴﻓ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
هژﻮﺳ ﻪﻔﺴﻠﻓ ﻲﺘﺳرد ﻪﺑ ﻪﭼﺮﮔا ﻮﻛﻮﻓ و اﺪﻳرد ،ﺮﮔﺪﻳﺎﻫ رﻮﺤﻣ
هدﺮﻛ دﺮﻃ ار ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎﻣا ،ﺪﻧا
نآ يﺮﻴﮔ ﺎﻄﺧ هار ﻪﻔﺴﻠﻓ ﻦﻳا زا ﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﻤﻴﭘ .
ﺖﺴﺑ ﻦﺑ زا جوﺮﺧ ياﺮﺑ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
هژﻮﺳ ﻲﻔﺴﻠﻓ رﻮﺤﻣ
ﺖﻓﺮﮔ ﺶﻴﭘ رد يﺮﮕﻳد هار ﺪﻳﺎﺑ .
ﺖﻬﺟ ﻦﻳا زا سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا
ﻲﻧﺎﻫذﻻا ﻲﻣ حﺮﻃ ار ﺪﻨﻛ
.
هژﻮﺳ ﺖﻴﻌﻗاو رد ﻚﻴﻜﺸﺗ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ وا و يرﻮﺤﻣ
نﺎﻨﻴﻤﻃا ناﺪﻨﭼ ﻪﻧ ﺪﻳدﺮﺗ ،هار ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ درﻮﻣ ﻦﻳا رد ﺶﺨﺑ
ﺶﻨﻛ زا ﻲﻳﻮﮕﻟا ﻲﻧﻼﻘﻋ يزﺎﺳزﺎﺑ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا
ﻲﻧﺎﻫذﻻا ﺮﺑ
ﺖﺳا ﻢﻫﺎﻔﺗ يﺎﻨﺒﻣ )
ﺮﺑﺎﻫ ،سﺎﻣ 1987 : 315 - 296 .(
نﺎﻤﻫ ﺶﺨﺑ رد ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ،ﺪﻳدﺮﮔ نﺎﻴﺑ ﺰﻴﻧ ﻦﻴﺸﻴﭘ يﺎﻫ
ﻞﻴﻠﺤﺗ نﺎﺑز زا مﺎﻋ ﻚﻴﺗﺎﻤﮔاﺮﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﺚﺤﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻢﻋز ﻪﻨﻴﻣز ﻲﮔﮋﻳو يزﺎﺳزﺎﺑ ﻪﻧ و نﺎﺑز زا هدﺎﻔﺘﺳا صﺎﺧ يﺎﻫ يﺎﻫ
ﺖﺳا تارﺎﻬﻇا رد تﻼﻤﺟ دﺮﺑرﺎﻛ مﺎﻋ .
نﺎﻤﻫ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ
ﻦﻳا زا ار دﻮﺧ فﺪﻫ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺪﺷ ﺢﻳﺮﺼﺗ يزﺎﺳزﺎﺑ ﻪﻟﺎﺴﻣ
ﻲﻣ ﻦﻜﻤﻣ ﻢﻬﻓ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ مﺎﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﻧاد
. رﺎﺒﺘﻋا يﺎﻨﺒﻣ دﺮﺑرﺎﻛ
دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﺮﻈﻨﻣ ﻦﻳا زا رﺎﺘﻔﮔ .
سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز رﺎﺘﻔﮔ رﺎﺒﺘﻋا يﺎﻨﺒﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺪﻣ شﺮﺘﺴﮔ ياﺮﺑ يا
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يرﺎﺘﻔﮔ ﺶﻨﻛ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪﺑ و ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ اﻮﺗ و ﻢﻫﺎﻔﺗ ﺪﺼﻗ ﻪﺑ يرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫﺎﻋدا ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻖﻓ
ﺪﻨﻛ .
ﺶﻨﻛ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا مزﻻ ور ﻦﻳا زا ار ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻦﻳا ﺮﮔ
ﺐﻴﻘﻌﺗ ﺪﻳﺎﻤﻧ :
1 ( ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ ﺚﺣﺎﺒﻣ ندﻮﻤﻧ رﺎﻬﻇا .
2 ( رﻮﻈﻨﻣ ار نآ ﻢﻬﻓ هﺪﻧﻮﻨﺷ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫرﺎﺘﻔﮔ ﻦﺘﻔﮔ
ﺪﻳﺎﻤﻧ . 3 ( ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ ﺚﺣﺎﺒﻣ شﺮﻳﺬﭘ ياﺮﺑ ﻲﮔدﺎﻣآ .
4 ( ﺮﮕﻳد ﺺﺨﺷ ﻢﻬﻓ ياﺮﺑ شﻼﺗ )
ثوا ،ﺖﻳو 2000 :
131 - 118 .(
ﺮﺑﺎﻫ ﺶﻨﻛ يﻮﮕﻟا زا ﺪﺼﻗ ﻦﻳا ﻪﺑ سﺎﻣ يرﺎﺘﻔﮔ يﺎﻫ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا يرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫﺎﻋدا ﻦﻳا ﻪﻧﻮﮕﭼ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ
ﺖﻔﮔ و ﻲﻧﺎﺑز ﺢﻄﺳ رد ﻲﻣ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﻲﻳﻮﮔو
ﺪﻧﻮﺷ . سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺖﻔﮔ ياﺮﺑ ﻢﻬﻣ ﺖﻴﻟوﻮﺴﻣ ﻪﺳ
ﺪﻴﻛﺎﺗ درﻮﻣ ار نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﻮﮔو
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺪﻫد : ﻪﻨﻴﻣز ندﺮﻛ هدﺎﻣا ﻪﺑ ﻒﻠﻜﻣ نﺎﻧآ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ
.
ﺮﺑﺎﻫ ﻢﻋز ﻪﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ يوﺎﺣ يرﺎﺘﻔﮔ ﺶﻨﻛ سﺎﻣ
ﺖﻔﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺎﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﻮﮔو
دﻮﺧ تارﺎﻬﻇا ﺖﻴﻌﻄﻗ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻖﻳﺪﺼﺗ ار ﺪﻨﻨﻛ
. نﺎﻨﭼ ﻲﻌﺿﻮﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻦﻳا ﻪﭼ
ﻲﻣ قﺪﺻ يﺎﻋدا ﻞﻀﻌﻣ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ رﺎﻜﻧا ﺎﻳ ﺪﻳدﺮﺗ درﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
هﺰﻴﮕﻧا ﺖﻔﮔ راﺮﻤﺘﺳا ياﺮﺑ يا ﺪﺷﺎﺑ يﺮﻈﻧ يﻮﮔو
. سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﻢﻫ ﺖﻔﮔ ﻪ
و ﻮﮔ ﻪﺑ ﻒﻠﻜﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﻪﻳارا ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻨﻌﻳ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺰﻴﻧ لﺪﺘﺴﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ ندﻮﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﻨﻴﻣز تارﺎﻬﻇا ﻲﺘﺳرد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار هﺪﻧﻮﻨﺷ يرﺎﺠﻨﻫ يﺎﻫ
ﻊﻧﺎﻗ هﺪﻨﻳﻮﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺪﻣ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ﺪﻨﻨﻛ
ﺖﻔﮔ
ﻲﺘﺳرد و ﺖﻗاﺪﺻ تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ﻒﻠﻜﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﻮﮔو
يﺪﺻﺎﻘﻣ و تﻼﻳﺎﻤﺗ ﺘﻓر ﺲﭘ رد ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺶﻨﻛ و ﺎﻫرﺎ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻔﻬﻧ نﺎﻧآ .
نﺪﺷ ﻲﻧﻼﻘﻋ لﻮﺤﺗ ﺪﻨﻳآﺮﻓ نداد نﺎﺸﻧ ياﺮﺑ سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ
ﻦﻴﺑ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز ﻪﻟﻮﻘﻣ زا ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻲﻧﺎﻫذﻻا ﺪﻨﻛ
.
ﻪﻳﻻﺮﻳز ﻊﻗاو رد نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يا
ﻦﻴﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺶﻨﻛ ﺖﺳا ﻲﻘﻓا و هﺪﺷ ﺮﻴﮕﻳﺎﺟ نآ رد ﻲﻧﺎﻫذﻻا
ﺮﻴﺴﻣ رد ﺶﻨﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ نآ
ﺪﻨﻛ . نﺎﻤﻫ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد ﺪﺷ هرﺎﺷا يا
ﻪﻨﻴﻣز كﺮﺘﺸﻣ تادﺎﻘﺘﻋا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ زا ﻞﻜﺸﺘﻣ هرﺎﺑرد يا
ار نآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ يﺎﻀﻋا ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺪﻨﻧﺎﻣ و نﺎﻬﺟ ،ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻣ ﻢﻠﺴﻣ ﺪﻨﻧاد . ﻲﻗﺎﻓو نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز )
ﻲﻘﻓاﻮﺗ ﻲﻤﻫﺎﻔﺗ (
زا ﺰﻴﻧ
ﺎﻗ ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻨﻣ ﺖﺳا ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻞﺑ
.
سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻨﻌﻣ رد ﻲﻗﺎﻓو نﺎﻬﺟ ﺖﺴﻳز ،يرﺎﺠﻨﻫ قﺎﻓو ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ ياﺮﺑ ار ﻲﻣﺎﻤﻀﻧا ﻪﻨﻴﻣز ﻚﻳ ﺖﺳا
