* ﺝ
دﺎﺘﺳا رﺎﻳ ﻲﺣاﺮﺟ هوﺮﮔ قوﺮﻋ و ﻲﻣﻮﻤﻋ
ﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ، ـ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮ نﺎﻬﻔﺻا ﺑ ، نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴ ءاﺮﻫﺰﻟا ﺶﺨﺑ ، قوﺮﻋ و ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺣاﺮﺟ ﻮـﮕﺨﺳﺎﭘ ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ
: ﻲﻠﻋ ﺮﺘﻛد ﻲﮕﻴﺑ ﺮـﺒﻛا
رﺎﻴﺘﺳد**
ﻲﺣاﺮﺟ هوﺮﮔ
،ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ـ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮ نﺎﻬﻔﺻا نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ، ءاﺮﻫﺰـﻟا ﺶﺨﺑ ، ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺣاﺮﺟ ﻦﻔﻠﺗ
: 3 - 6249031 - 0311
رﺎﻳدﺎﺘﺳا***
ﮔ ـ هوﺮ
،ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ـ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮ نﺎﻬﻔﺻا ﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ، نﺎ ءاﺮﻫﺰـﻟا Email: [email protected]
ﻤﻋ ﻚﺷﺰﭘ****
ـ ،ﻲﻣﻮ ﺮـﮕﺸﻫوﮋﭘ
*****
،ﻲﺣاﺮﺟ دﺎـﺘﺳا نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ ةﺪﻜﺸﻧاد
لﻮﺻو ﺦﻳرﺎﺗ : 05 / 02 / 1386
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
29 / 04 / 1386
نﺎﻣرد ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ماﺪﻧا قوﺮﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﻲﺣاﺮﺟ
MESS يﺎﻫ رد ﻞﻤﻋ زا ﻞﺒﻗ
اﺮﻫﺰﻟا نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ )
س ( نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻃ
لﺎﺳ يﺎﻫ – 1374
1384
ﺘﻛد ـ ﺮ ﻲﻠﻋ ﺒﻛا ـ ﻲﮕﻴﺑ ﺮ
،
*ﺮﺘﻛد ﻬﻣ ـ ﻲﺸﻳﺮﻗ دادﺮ ﺮﺘﻛد ،
**ﭙﻠﮔ ﺪﻤﺤﻣ ـ
***
روﺮ ، ﻤﺤﻣ ﻦﺴﺤﻣ ﺮﺘﻛد ـ
*
ﻪﻳدﻮ
ﻲﺒﺳﺎﻤﻬﻃ اوﺮـﻣ ﺮﺘﻛد
****
دار ، ﺘﻛد ـ ﺖﺤﺻ شوﺎﻴﺳ ﺮ
*****
ﻭ ﻩﮊﺍ ﻱﺪﻴﻠﻛ ﻱﺎﻫ :
،ﻥﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣﺁ ،ﻕﻭﺮﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﻲﺣﺍﺮﺟ ،ﺎﻣﻭﺮﺗ MESS
ﻩﺪﻴﻜﭼ :
ﺯ ﻣ ﻨﻴ ﻪ ﻑﺪﻫ ﻭ : ﻲﻣ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﻆﻔﺣ ﺐﺟﻮﻣ ،ﻲﻳﺎﻣﻭﺮﺗ ﻥﺍﺭﺎـﻤﻴﺑ ﺭﺩ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺐﻴﺳﺁ ﻊﻗﻮـﻣ ﻪﺑ ﻥﺎﻣﺭﺩ ﻭ ،ﺩﻮﺷ
ﻲﺑ ﺭﺍﺮﺻﺍ ﻲﻟ ﺭﺩ ﻥﻭﺪﺑ ﺪﻳﺪﺷ ﺐﻴﺳﺁ ﺩﺭﺍﻮـﻣ ﺭﺩ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﻆﻔﺣ ﺭﺩ ﺩﺭﻮﻣ
ﺖﺒﻗﺍﺮﻣ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ ﺖﺷﺍﺩ ﺪﻫﺍﻮﺧ ﻩﺍﺮـﻤﻫ ﻪﺑ ﻱﺩﺪﻌﺘﻣ ﺽﺭﺍﻮـﻋ، ﻩﮋﻳﻭ ﻱﺎﻫ
. ﺩﺎﺠﻳﺍ ﻲﻤﻜﺴﻳﺍ ﺭﺎﭼﺩ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺭﺩ ﻲﺘﻓﺎﺑ ﻥﮊﻮـﻴﻓﺮﭘ ﺩﺪـﺠﻣ ﻱﺭﺍﺮﻗﺮﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﹰﺎﺗﺪـﻤﻋ ﻪﻛ ﺽﺭﺍﻮﻋ ﻦﻳﺍ
ﻲﻣ ﺯﺍ ﺲﭘ ﻭ ﻦﻴﺣ ﻱﻭ ﺖﻴﻌﺿﻭ ﻭ ﺭﺎﻤﻴﺑ ﻲﺷﻮـﻬﻴﺑ ﻩﺭﺍﺩﺍ ،ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﺭﺍﺮﻗ ﺮـﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺍﺭ ﻞﻤﻋ
ﻲﻣ ﻥﺍﺭﺎﻤﻴﺑ ﺮﻴﻣ ﻭ ﮒﺮﻣ ﺐﺒﺳ ﻩﺎﮔ ﻭ ﺪﻨﻫﺩ ﺩﺩﺮﮔ
. ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﻥﺍﻮﺘﺑ ﺮﮔﺍ ﻭﺭ ﻦﻳﺍ ﺯﺍ
ﺶﻴﭘ ﺍﺭ ﺽﺭﺍﻮﻋ ﻦﻳﺍ ﺯﻭﺮﺑ ﺕﺪﺷ ﻭ ﻥﺍﺰـﻴﻣ ،ﻞﻤﻋ ﺯﺍ ﻞﺒﻗ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻱﺎﻫﺭﺎـﻴﻌﻣ ﻲﻣ ﻢﻫﺍﺮـﻓ ﺽﺭﺍﻮـﻋ ﻦﻳﺍ ﺶﻫﺎﻛ ﻭ ﺭﺎﻤﻴﺑ ﺮـﺘﻬﺑ ﻩﺭﺍﺩﺍ ﻥﺎﻜﻣﺍ ،ﺩﺮﻛ ﻲﻨﻴﺑ
ﺩﺩﺮﮔ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳﺍ ﺯﺍ ﺎﻣ ﻑﺪﻫ
ﭘ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲ ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻲﻀﻌﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻕﻭﺮـﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﻲﺣﺍﺮﺟ ﻝﺎﻤﻋﺍ ﺽﺭﺍﻮـﻋ ﻭ ﺪﻨﻳﺁ ﻲﻣ ﻞﻤﻋ ﺯﺍ ﻞﺒﻗ ﻱﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﺵﻭﺭ ﻭ ﺩﺍﻮﻣ ﺎﻫ
: ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ـ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﺕﺭﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳﺍ ﻝﺎﺳ ﻲﻃ ﻪﻛ ﻲﻧﺍﺭﺎﻤﻴﺑ ﺭﺩ ﺮﮕﻧ
ﻱﺎﻫ ۱۳۷۴ ـ ۱۳۸۴ ﺐﻴﺳﺁ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﺍﺮﻫﺰﻟﺍ ﻥﺎﺘﺳﺭﺎﻤﻴﺑ ﺭﺩ ﻲﻗﻭﺮﻋ ﻱﺎﻫ
ﺩﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻥﺎﻳﺮﺷ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﺖﺤﺗ ﺖﻓﺎﺑ ﺐﻴﺳﺁ ﺕﺪﺷ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻱﺎﻫﺭﺎﻴﻌﻣ ﺯﺍ ﻱﺩﺍﺪﻌﺗ ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﻭ ﺖﻓﺮﮔ ﺕﺭﻮﺻ ﺪﻧ
ﻡﺮﻧ ﻭ ﻲﻧﺍﻮﺨﺘﺳﺍ ﻱﺎﻫ ﻥﺎﻣﺯ ﺕﺪﻣ ،ﻙﻮﺷ ﻪﺟﺭﺩ ،
ﻩﺮﻤﻧ ،ﻦﺳ ﻭ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﻲﻤﻜﺴﻳﺍ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻱﺍ
Mangled Extremity Severity Score MESS=
ﺪﻳﺩﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺐﻴﺳﺁ ﻪﺟﺭﺩ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻱﺍﺮﺑ .
ﻪﺑ ﻥﺍﺭﺎﻤﻴﺑ ﺲﭙﺳ
ﺎﺑ ﻲﻜﻳ ،ﻩﻭﺮﮔ ﻭﺩ ﺯﺍ ﺮﺘﻤﻛ ﻩﺮﻤﻧ
۷ ﺯﺍ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻳ ﻱﻭﺎﺴﻣ ﺓﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﻱﺮـﮕﻳﺩ ﻭ ۷
ﻭ ﺪﻳﺩﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻩﻭﺮﮔ ﺮﻫ ﺭﺩ ﻞﻤﻋ ﺯﺍ ﺲﭘ ﻭ ﻦﻴﺣ ﺽﺭﺍﻮـﻋ ﻲﺧﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮﻓ ،ﻩﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ
ﺎﺑ ،ﻩﻭﺮﮔ ﻭﺩ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻦﻤﺿ ﻱﺭﺎﻣﺁ ﻥﻮﻣﺯﺁ
Fisher’s Exact Test ﻭ ﺖﻓﺮﮔ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻱﺭﺎﻣﺁ ﻞﻴﻠﺤﺗ
P value <0.05 ﻲﻨﻌﻣ
ﺪﺷ ﻲﻘﻠﺗ ﺭﺍﺩ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﺭﺩ ﻉﻮـﻤﺠﻣ ۶۸ ﻩﻭﺮﮔ ﻚﻳ ﻞﻣﺎﺷ ،ﻩﻭﺮﮔ ﺮﻫ ﺭﺩ ﺭﺎﻤﻴﺑ ۵۴
ﺎﺑ ﻱﺮﻔﻧ ﺯﺍ ﺮـﺘﻤﻛMESS
۷ ﻩﻭﺮﮔ ﻚﻳ ﻭ ۱۴
ﺎﺑ ﻱﺮﻔﻧ ﻱﻭﺎﺴﻣ ﺎﻳ ﺮﺘﺸﻴﺑMESS
۷ ﻭ ﻲﺳﺭﺮﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .
ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ﺽﺭﺍﻮـﻋ ﻲﺒﺴﻧ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮـﻓ :
ﻋ ﺯﺍ ﺪﻌﺑ ﺽﺭﺍﻮـﻋ ﻲﺒﺴﻧ ﻲﻧﺍﻭﺍﺮـﻓ ﻭ ﺯﺎﺑ ﻭ ﺪﻴﺳﺍ ﻝﻼﺘﺧﺍ ،ﺭﻮﺳﺮﭘﻭﺯﺍﻭ ﻱﺎﻫﻭﺭﺍﺩ ﻪﺑ ﺯﺎﻴﻧ ،ﻥﻮﻴﺴﻧﺎﺗﻮﭙﻴﻫ ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻤ
: ﻪﺑ ﺯﺎﻴﻧ
ﮒﺮـﻣ ،ﻡﺍﺪﻧﺍ ﻥﻮـﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣﺁ ،ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺩﺪـﺠﻣ ﻞﻤﻋ ،ﻪﺷﺍﺮﺗ ﻪﻟﻮﻟ ﻱﺯﺎﺳ ﺝﺭﺎﺧ ﺭﺩ ﺮﻴﺧﺄﺗ ،ﻲﻜﻴﻧﺎﻜﻣ ﻪﻳﻮﻬﺗ )
ﺭﺎﻤﻴﺑ ﺕﻮـﻓ ( ﻥﺎﻣﺭﺩ ﻝﻮﻃ ﺭﺩ ﻲﺒﻠﻗ ﺖﺴﻳﺍ ﻭ
، ﻲﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺕﺎﻨﺑﺮﻛ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻭ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻥﻮﺧ ﻭ ﻥﺍﺭﺎﻤﻴﺑ ﻦﻴﻨﻴﺗﺍﺮـﻛ ﻭBUN
۲۴ ﻱﺮﺘﺴﺑ ﺕﺪـﻣ ﻝﻮﻃ ﻭ ﻞﻤﻋ ﺯﺍ ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ ﺎﺑ ﻩﻭﺮﮔ ﺭﺩ ﻥﺍﺭﺎـﻤﻴﺑ
≥7 ﺎﺑ ﻩﻭﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧMESS
MESS<7 ﺩﻮﺑ ﺮـﺘﺸﻴﺑ
. ﻲﻨﻌﻣ ﻑﻼﺘﺧﺍ ﻩﻭﺮﮔ ﻭﺩ ﺭﺩ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ﻲﺒﻠﻗ ﺖﺴﻳﺍ ﻦـﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺖﺷﺍﺪﻧ ﻱﺭﺍﺩ
.
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻴﮔ ـ ﻱﺮ : ﻉﻮـﻴﺷ ۱۴ ﺯﺍ ﺩﺭﻮﻣ ۱۷ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺭﻮﻃ ﻪﺑ ،ﻩﺪﺷ ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻪﺿﺭﺎﻋ ﺩﺭﻮﻣ ﺎﺑ ﻥﺍﺭﺎﻤﻴﺑ ﺭﺩ ﻱﺍ
≥7 ﺎﺑ ﻩﻭﺮﮔ ﺯﺍ ﺮـﺘﺸﻴﺑMESS
MESS<7 ﻲﻣ
ﻭ ﺪﺷﺎﺑ
ﺶﻴﭘ ﻥﺪﺷ ﻢـﻴﺧﻭ ﻭ ﺽﺭﺍﻮـﻋ ﺕﺪﺷ ﺮﺑ ،ﻥﺍﺭﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳﺍ ﺭﺩ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﻆـﻔﺣ ﺮﺑ ﺭﺍﺮﺻﺍ ﻲﻣ ﻲﻬﮔﺁ
ﺪﻳﺍﺰـﻓﺍ . ﺭﺎﻴﻌﻣ ﻪﺟﺭﺩ ﺶﻳﺍﺰـﻓﺍ ﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳﺍ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺩﺎﺠﻳﺍ ﺽﺭﺍﻮـﻋ ﻥﺍﺰﻴﻣ ﺮﺑMESS
ﻲﻣ ﻩﺩﻭﺰـﻓﺍ ﮒﺮﻣ ﻝﺎﻤﺘﺣﺍ ﻭ ﻞﻤﻋ ﺯﺍ ﺲﭘ ﻩﺪﺷ ﺖﺳﺍ ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ،ﺍﺬـﻟ ﺩﻮﺷ
ﻪﻛ ﺭﺩ ﻲﻣ ﻡﺎـﺠﻧﺍ ﺎﻬﻧﺁ ﺭﺩ ﻕﻭﺮـﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﻪﺑ ﻡﺍﺪـﻗﺍ ﻪﻛ ﻲﻧﺍﺭﺎـﻤﻴﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻕﻮـﻓ ﺭﺎﻴﻌﻣ ﺭﺪﻘﭼ ﺮﻫ ﺩﻮﺷ
ﺖﺒﻗﺍﺮﻣ ﻭ ﺀﺎﻴﺣﺍ ﺕﺎﻣﺍﺪﻗﺍ ﺪﻳﺎﺑ ﺩﺮﻴﮔ ﺕﺭﻮﺻ ﺩﺍﺮـﻓﺍ ﻪﺘﺳﺩ ﻦﻳﺍ ﻱﺍﺮﺑ ﻞﻤﻋ ﺵﻮﺣ ﻭ ﻝﻮﺣ ﻲﺻﺎﺧ ﻩﮋﻳﻭ ﻱﺎﻫ
. ﺶﻧﺍﺩ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺖﻬﺟ ﺭﻮﺸﻛ ﺰﻛﺍﺮـﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺭﺩ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺕﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻡﺎﺠﻧﺍ
ﻭ ﻪﻨﻴﻣﺯ ﻦﻳﺍ ﺭﺩ ﺎﻣ ﺮﺘﺴﺑ ﻥﺩﺭﻭﺁ ﻢﻫﺍﺮـﻓ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻣ ﺩﺎـﻬﻨﺸﻴﭘ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺯﺍ ﻲﻠﻤﻋ ﻩﺩﺎـﻔﺘﺳﺍ ﻱﺍﺮﺑ ﺩﺩﺮﮔ
.
ﻨﻴﻣز ﻪ فﺪﻫ و
ﻦﻳﺮﺘﻌﻳﺎــﺷ زا ﻲــﻜﻳ نﺎــﻨﭽﻤﻫ ﻲــﻄﻴﺤﻣ قوﺮــﻋ ﺐﻴــﺳآ ﺲﻧاژروا ﻲﻣ ﻪﺟاﻮﻣ نآ ﺎﺑ ﻚﺷﺰﭘ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺣاﺮﺟ يﺎﻫ دﻮـﺷ
.
ﻬﺟ ﮓﻨﺟ لﻮﻃ رد ـ
ﻤﻌﻣ نﺎﻣرد ،مود ﻲﻧﺎ ـ
ﺐﻴﺳآ ﻦﻳا لﻮ ﻦﺘﺴﺑ ﺎﻫ
Ligation) (
دﻮﺑ نﺎﻳﺮﺷ ﻪﻛ
50 % ﻮـﻀﻋ نﻮﻴـﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻴﻣﺮﺗ ـ نﺎﻳﺮﺷ ﻢ هﺮـﻛ ﮓـﻨﺟ رد رﺎـﺑ ﻦﻴﻟوا ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ
ﻣ ـ ﻌﺑ و ﺪﺷ مﻮﺳﺮ ـ
ﻨﺘﻳو ﮓﻨﺟ رد ﺎﻫﺪ ـ
ـﻣ مﺎ ـ ـﺠﺗ درﻮ ـ ﺮـﻈﻧ ﺪﻳﺪ
ﻗ ـ ﮔ راﺮ ـ ﻣا ﺎﺗ و ﺖﻓﺮ ـ
ﺐﻴـﺳآ رد نﻮﻴـﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ ﺪـﺻرد ﻪـﻛ زوﺮ
زا ﻪﺘﻴﻠﭘﻮﭘ نﺎﻳﺮﺷ 33
ﻪﺑ ﺪﺻرد 5
ﺪﺻرد
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ
1.
ﻴﺳآ ـ ﺐ ﻧا يﺎﻫ ـ ﺮﮔا ماﺪ ﻣ ﻪﺑ ـ
ـﻗ ﺐـﺳﺎﻨﻣ نﺎـﻣرد ﺖﺤﺗ ﻊﻗﻮ ـ
راﺮ
ﻴﮔ ـ ﻤﺘﺣا ،ﺪﻧﺮ ـ
ﻔﺣ لﺎ ـ ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰﻓا هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ ماﺪﻧا ﻆ ﺪـﺑﺎﻳ
. زا
ﻃ ـ ﻣ رد ﻲﻓﺮ ـ
،ﺪـﺷﺎﺑ ﺪـﺣ زا ﺶﻴﺑ ماﺪﻧا ﺐﻴﺳآ تﺪﺷ ﻪﻛ يدراﻮ
ﻗا ـ ﻔﺣ ﻪﺑ ماﺪ ـ
ﻋ ،ماﺪﻧا ﻆ ـ
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ار ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ ضراﻮ ﺪﻫد
.
ﻨﻛﺎﺗ ور ﻦﻳا زا ـ
ﻛ نﻮ ـ ﺶﺷﻮ ناﻮـﺘﺑ ﺎﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻲﻧاواﺮﻓ يﺎﻫ
ﻞﺒﻗ ﺠﻧا زا ـ ﻗا ﺮﻫ مﺎ ـ لﺎـﻤﺘﺣا ، هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ ماﺪﻧا درﻮﻣ رد ﻲﻣاﺪ
ﻔﺣ ـ ﺺﺨـﺸﻣ ار ﻪـﻴﻟوا ترﻮـﺻ ﻪـﺑ نآ ﻊـﻄﻗ تروﺮـﺿ ﺎﻳ نآ ﻆ
دﻮﻤﻧ
2.
و
3
د ــﺳ ر ـ لﺎ 1990 ــﺘﻛد ـ ــﻫروژ ﺮ ـ ــﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺲﻧﺎ ـ
ود رد ﺶ
ﺟ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ـ ﮔاﺪ ـ هﺪﻨﻳآ ﻪﻧﺎ ﮕﻧ
ـ ﻪﺘﺷﺬﮔ و ﺮ ﻚـﻤﻛ ﺎـﺑ ﺮـﮕﻧ
4 رﺎـﻴﻌﻣ
ﺳا ـ ﻛ ﻲﺳﺎ ـ ﻣﺎﺷ ﻪ ـ ﺷ ﻞ ـ
،ﻲﺘﻓﺎﺑ ﺐﻴﺳآ تﺪ ـﻴﻣ
ـ ﺴﻳا ناﺰ ـﻤﻜ ـ ﻲ
ﻧا ـ ﺟرد ،ماﺪ ـ ﺷ ﻪ ـ دﻮـﺑ ﻦﺳ و كﻮ )
لوﺪـﺟ 1 ( ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪـﺑ
ﻴﺳر ـ ﻛ ﺪﻧﺪ ـ ﻴﻣ ﻪ ـ ﻣا ناﺰ ـ ﻔﺣ نﺎﻜ ـ ـﻧا ﻆ ـ ـﺑ ماﺪ ـ ـﻴﻌﻣ ﺎ ـ يﺎﻫرﺎ
ﻓ ـ ﺒﺗرا رد قﻮ ـ
ﺖﺳا طﺎ ﻴﻌﻣ اﺬﻟ4
ـ ـﺘﻔﮔ يﺎﻫرﺎ ـ
ﺖـﺤﺗ ار هﺪـﺷ ﻪ
ــﻨﻋ ـ ــﻴﻐﺘﻣ ناﻮ ـ
ــﺷ يﺎﻫﺮ ـ
ــﺟرد تﺪ ـ
ــﻴﺳآ ﻪ ـ ــﻧا ﺐ ـ ﺎــﻳ ماﺪ
Mangled Extremity Severity Score) MESS (
ﺪﻧﺪﻴﻣﺎﻧ
ﻪﺑ و هﺮﻤﻧ ﺎﺗ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا 7
، ﻋ ـ ﻴﻣﺮﺗ ضراﻮ ـ
ـﻋ ﻢ ـ قوﺮ
هﺮﻤﻧ زا ﺮﺘﻤﻛ 7
ﻲﻣ نآ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻌﻟﺎﻄﻣ ـ رد ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و ارﺎـﻣﺎﻧ ﻚـﻣ ﺮﺘﻛد ﻂﺳﻮﺗ يﺪﻌﺑ تﺎ
لﺎﺳ 1994 دﻮـﺑ قﻮﻓ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﺪﻳﻮﻣ
5. شور ﻪـﭼ ﺮـﮔا ردMESS
ﻬﺟ اﺪﺘﺑا ـ ﺘﺤﺗ ماﺪﻧا ﺐﻴﺳآ تﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖ ـ
ﻲﻟو ،هﺪﺷ عاﺪﺑا ﻲﻧﺎ
ﻘﻴﻘﺤﺗ ـ ﺮﺘﻛد تﺎ ﺳا
ـ ﻦـﻳا ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﺑﺮﺗدﻮ
ﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ شور ـ
ﻴﺳآ تﺪﺷ ﻦ ـ
ـﻓ ماﺪـﻧا ﺐ ـ
دﺮﺑرﺎـﻛ ﺰـﻴﻧ ﻲﻧﺎﻗﻮ
6دراد زا ﻞـﺻﺎﺣ هﺮـﻤﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻲﮕﻤﻫ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
ﻲﻣMESS ﻧاﻮﺗ ـ ﻴﭘ ﺪ ﻣﺎ ﺪ يﺎﻫ ﻧا ـ ﻴﺳآ ماﺪ ـ ﮕﺸﻴﭘ ار هﺪﻳد ﺐ ـ
ﻲﻳﻮ
ﻨﻛﺎﺗ ﺎﻣا ﺪﻨﻛ ـ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﻮ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ يا
ﺶﻴﭘ ردMESS
ﻲــﻨﻴﺑ ــﻓ و تﺪــﺷ ـ
ــﻋ ﻲﻧاواﺮ ـ
ﻢﻴﻣﺮــﺗ ﻲــﺣاﺮﺟ لﺎــﻤﻋا ضراﻮ
ﺐﻴﺳآ ﻌﻳﺎﺿ ﻪﻛ ماﺪﻧا يﺎﻫ ـ
ترﻮـﺻ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺎﻳﺮﺷ تﺎ
ﮕﻧ ـ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ يا
Deitch ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و
ﺠﻧا ـ ـﻤﻜﺴﻳا ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺪﺷ مﺎ ـ
ـﺷﺎﻧ ﻲﺘﻓﺎـﺑ ﻲ ـ
زا ﻲ ﻠﻠﻋ
ـ ﻴﺳآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲ ـ
ـﻋ ﺐ ـ ـﻴﻴﻐﺗ و قوﺮ ـ
ﺰـﻴﻧ و نآ ﺐـﻗﺎﻌﺘﻣ تاﺮ
ناﺰﻴﻣ يﻮـﻀﻋ ﺪـﻨﭼ دﺮﻛرﺎـﻛ لﻼﺘـﺧا زوﺮـﺑ ﺎـﺑ ﻻﺎـﺑMESS
Multiple Organe Failure) (
دراد ﻲﻤﻴﻘﺘـﺴﻣ ﻪـﻄﺑار
7. رد
ﻤﻋا ـ ﺟ لﺎ ـ ﻴﻣﺮﺗ ﻲﺣاﺮ ـ
ـﻋ ﻢ ـ
ـﺑ ماﺪـﻧا قوﺮ ﻪ
ـﻗﺮﺑ لﺎـﺒﻧد ـ
يراﺮ
ـﻀﻋ ﻚﻳ رد نﺎﻳﺮﺟ ـ
ـﻤﻜﺴﻳا ﺎـﺑ ﻮ ـ
هﺪﻴـﺸﻛ لﻮـﻃ ﻲ
، ﺶﻳاﺰـﻓا
ﻔﻧ ـ ـﻋ يﺮﻳﺬﭘذﻮ ـ
ـﻴﺘﻧ رد و قوﺮ ـ
ـﻴﺴﻧﺎﺗﻮﭙﻴﻫ زوﺮـﺑ ﻪﺠ ـ
مدا ،نﻮ
ـﻴﺴﻛا ﺶﻫﺎـﻛ و ﻲﺠﺴﻧ ـ
لﻮﻠـﺳ ﻪـﺑ ﻲﻧﺎـﺳر نﮋ و ﻲﺘﻓﺎـﺑ يﺎـﻫ
نﺎﮔرا ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺰـﻐﻣ و ﻪـﻴﻠﻛ ،ﺐـﻠﻗ ﻪـﻠﻤﺟ زا نﺪﺑ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ
ﻓا ـ ﻔﻧ ﺶﻳاﺰ ـ هدور راﺪﺟ يﺮﻳﺬﭘذﻮ ﺠﻴﺘﻧ رد و ﺎﻫ
ﺔ لﺎـﻤﺘﺣا ﺶﻳاﺰﻓا
و ﻲـﻤﺗوزا ،ﻲـﻣروا ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد و ﻪـﻴﻠﻛ ﻲﻳﺎﺳرﺎﻧ زوﺮﺑ ،ﺲﻴﺴﭙﺳ ﭙﻳﺎﻫ ـ
ـﻬﺗ ﺶﻫﺎـﻛ يﻮـﻳر مدا ،نآ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ ﻲﻤﻟﺎﻛﺮ ـ
ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻪﻳﻮ
ﻪﻳر ﻘﺘﻧا و ﺎﻫ ـ لﺎ ﻴﺴﻛا ـ ﻚﻴﻤﺘـﺴﻴﺳ زوﺪﻴﺳا زوﺮﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و نﮋ
ﻲﻳﺎـﺳرﺎﻧ ،نﺎـﻣرد ﻪـﺑ موﺎـﻘﻣ نﻮﻴـﺴﻧﺎﺗﻮﭙﻴﻫ ،نﺎـﻣرد ﻪﺑ موﺎﻘﻣ نﺎﮔرا ﻌﺘﻣ يﺎﻫ ـ ﻲﻣ رﺎﻤﻴﺑ گﺮﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و دﺪ دﻮـﺷ
. ﻦـﻳا ﻞـﻴﻟد
لﺎﻜﻳدار ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﻚﻴﺴﻛﻮﺗ داﻮﻣ دورو زا ﻲﺷﺎﻧ تﺎﻗﺎﻔﺗا دازآ يﺎﻫ
ﻚﻴﻤﺘـﺴﻴﺳ نﻮـﺧ شدﺮﮔ ﻪﺑ ،ﻚﻴﻤﻜﺴﻳا ماﺪﻧا رد هﺪﺷ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ
7.
ﻋ ﻦﻳا ـ يو ﺖﻴﻌﺿو و رﺎﻤﻴﺑ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هرادا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ضراﻮ
ـﺗ ﺖﺤﺗ ار ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ هرود رد ﺄ
ﺪـﻫد راﺮـﻗ ﺮﻴﺛ .
ﺮـﮔا ور ﻦـﻳا زا
ﺘﺑ ـ هﺪـﻳد ﺐﻴـﺳآ ماﺪـﻧا درﻮـﻣ رد ﻲﻣاﺪﻗا ﺮﻫ مﺎﺠﻧا زا ﻞﺒﻗ ناﻮ
ﺑ ﻮﻀﻋ ﻊﻄﻗ تروﺮﺿ ﺎﻳ ﻆﻔﺣ لﺎﻤﺘﺣا ﻪ
ﺺﺨـﺸﻣ ار ﻪـﻴﻟوا ترﻮﺻ
دﺮــﻛ ﻲــﺿراﻮﻋ زوﺮــﺑ تﺪــﺷ و ناﺰــﻴﻣ ﻦﻤــﺿ رد و نﻮــﭼ
ﺢﻄــﺳ ﺶﻫﺎــﻛ و ﻲــﺴﻔﻨﺗ ﻲﻳﺎــﺳرﺎﻧ ،زوﺪﻴــﺳا ،نﻮﻴــﺴﻧﺎﺗﻮﭙﻳﺎﻫ ﻴﺷﻮﻫ ـ ﻴﺣ يرﺎ ـ ﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ و ﻦ ـ
ﺶﻴﭘ ار ﻞ ﺖـﺒﻗاﺮﻣ ﺎﺑ و دﻮﻤﻧ ﻲﻨﻴﺑ
زا نارﺎـﻤﻴﺑ مﺎـﻤﺗ ياﺮﺑ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ شﻮﺣ و لﻮﺣ ﻞﻣﺎﻛ ءﺎﻴﺣا و ﻲﻣ ﻻﺎﺑ ﺐﻴﺳآ ﻪﺟرد ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻠﻤﺟ ﻋ زا يرﺎﻴﺴﺑ زا ناﻮﺗ
ـ ضراﻮ
ﻴﮔﻮﻠﺟ نﺎﻣرد ﺮﻴﺳ رد ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ ـ
يﺮ دﻮـﻤﻧ ه ﺎـﻬﻧآ تﺪـﺷ زا ﺎـﻳ
ﺖﺳﺎﻛ
7. ﻲﭘ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ لﺎـﻤﻋا ضراﻮـﻋ و ﺪﻨﻳآ
ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ماﺪﻧا قوﺮﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﻲﺣاﺮﺟ MESS يﺎﻫ
ﻞﺒﻗ
لﺎـﺳ ﻲﻃ نﺎﻬﻔﺻا اﺮﻫﺰﻟا نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد ﻞﻤﻋ زا يﺎـﻫ
1374 ﺎـﺗ
1384 ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻣ ـ شور و داﻮ ﺎﻫ
ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ ترﻮـﺻ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ـ
ارﺎـﻤﻴﺑ يور ﻲـﻠﻴﻠﺤﺗ ن
لﺎﺳ ﻦﻴﺑ اﺮﻫﺰﻟا نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﻌﺟاﺮﻣ يﺎﻫ
1374 ﺎﺗ 1384
ﺑ ﻪ ﻴﻟد ـ ﻴﺳآ ﻞ ـ ﺐ ﻓ ماﺪﻧا يﺎﻫ ـ
ﻲﮔرﺎـﭘ رﺎـﭼد ﻲﻧﺎـﺘﺤﺗ ﺎـﻳ ﻲﻧﺎﻗﻮ
ﻜﻳ ـ ﻧا ﻲﻠﺻا ﻦﻴﺋاﺮﺷ زا ﻲ ـ
ﮔا ﻲﻨﻌﻳ ماﺪ ـ
لارﻮﻤﻓ ،لﺎﻴﻛاﺮﺑ ،يرﻼﻳﺰ
ﺘﻴﻠﭘﻮﭘ ﺎﻳ ـ ﻪ ﺷ لآ ـ ﺤﺗ و هﺪ ـ ﺟ ﻞﻤﻋ ﺖ ـ
ـﻴﻣﺮﺗ ﻲﺣاﺮ ـ
ـﺷ ﻢ ـ نﺎﻳﺮ
ﻗ ـ ﮔ راﺮ ـ ﻪﺘﻓﺮ ﻘﻓ و ﺪﻧا ـ ﻤﻴﺑ ﻂ ـ ارﺎ ﻛ ﻲﻧ ـ ﻴﺳآ ﻪ ـ ـﻧا نﺎﻳﺮﺷ ﺐ ـ
ماﺪ
ﺘﺤﺗ ـ ﺘﺷاد ﻲﻧﺎ ـ ﻪ ﻌﻟﺎﻄﻣ دراو ﺪﻧا ـ
ﺷ ﻪ ـ ﺪﻧﺪ . ﻋﻼﻃا ـ ﻣ تﺎ ـ زﺎﻴﻧ درﻮ
ﻃ زا ـ ﺑ ﻖﻳﺮ ـ ﻧوﺮﭘ ﻲﺳرﺮ ـ
هﺪ
ـﻤﻴﺑ يﺎـﻫ ـ
ﻚـﭼ ﻚـﻤﻛ ﻪـﺑ و نارﺎ
ــﺘﺴﻴﻟ ـ ــﻤﺟ ﻲ ـ ﻊ ــﺷ يروآ ـ
ﺪ . ــﻋﻼﻃا ـ ــﻣﺎﺷ تﺎ ـ ﻞ 3 ﻪﺘــﺳد :
ﻤﻴﺑ تﺎﺼﺨﺸﻣ ـ
رﺎ
، ﻘﺑﺎﺳ ـ ﺔ ﻜﺷﺰﭘ ـ يو ﻲ ) ﺳ ـ ـﻘﺑﺎﺳ ،ﺲﻨﺟ ،ﻦ ـ
ﺔ
ﺼﻣ و ﻲﻠﺒﻗ يرﺎﻤﻴﺑ ـ
وراد فﺮ ( ، و ﻴﻐﺘﻣ ـ ﻛ ﻲﻳﺎﻫﺮ ـ ﺑ ﻪ ـ ﻪ ـﺳاو ـ ﻪﻄ
ﻤﻧ ﺎﻬﻧآ ـ هﺮ ﻪﺑ مﻮﺳﻮﻣ يا ـﻫ ياﺮﺑMESS
ـ ـﻤﻴﺑ ﺮ ـ ـﺤﻣ رﺎ ـ ﻪﺒﺳﺎ
ﻲﻣ دﻮﺷ ) لوﺪﺟ 1 ( .
ﻝﻭﺪﺟ ۱ ﻡﺍﺪﻧﺍ ﺐﻴﺳﺁ ﺔﺟﺭﺩ ﺕﺪﺷ ﻱﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ـ ۴
ﻩﺮﻤﻧ
ﺖﻓﺎﺑ ﺐﻴﺳﺁ ـ ﻒﻟﺍ ﻡﺮﻧ ـ ﻲﻧﺍﻮﺨﺘﺳﺍ ﻱﺎﻫ
۱ ﻱﮊﺮﻧﺍ ﻢﻛ ـ )
ﺮـﻴﻏ ﮓـﻨﻔﺗ ﺔـﻟﻮﻠﮔ ـ ﻩﺩﺎـﺳ ﻲﮕﺘـﺴﻜﺷ ـ ﻩﺪـﻧﺮﺑ ﻢـﺴﺟ
ﻲﮕﻨﺟ ( ۱
۲ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻱﮊﺮﻧﺍ ـ )
ﻪﻌﻄﻗ ﺎﻳ ﺯﺎﺑ ﻲﮕﺘﺴﻜﺷ ﻲﻳﺎﺠﺑﺎﺟ ،ﻱﺍ
( ۲
۳ ﺩﺎﻳﺯ ﻱﮊﺮﻧﺍ ـ )
ﻪﻤﭼﺎﺳ ﮓﻨﻔﺗ ﺔﻟﻮﻠﮔ ﮓـﻨﻔﺗ ﺎـﻳ ﻚـﻳﺩﺰﻧ ﺔﻠـﺻﺎﻓ ﺯﺍ ﻱﺍ
ﻲﮔﺪﺷ ﻪﻟ ،ﻲﮕﻨﺟ (
۳
۴ ﺩﺎـﻳﺯ ﺭﺎﻴـﺴﺑ ﻱﮊﺮـﻧﺍ ـ )
،ﻢـﺧﺯ ﺢـﺿﺍﻭ ﻲﮔﺩﻮـﻟﺁ ﻩﻭﻼـﻌﺑ ﻕﻮـﻓ ﺩﺭﺍﻮـﻣ
ﻡﺮﻧ ﺖﻓﺎﺑ ﻲﮔﺪﻨﻛ (
۴
ﻡﺍﺪﻧﺍ ﻲﻤﻜﺴﻳﺍ ـ ﺏ
۱ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻥﮊﻮﻴﻓﺮﭘ ﻲﻟﻭ ﺩﺭﺍﺪﻧ ﺩﻮﺟﻭ ﺎﻳ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺾﺒﻧ ـ ﺖﺳﺍ
۱
۲ ﻲﮔﺮﻳﻮﻣ ﻲﮔﺪﺷﺮﭘ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻱﺰﺘﺳﺭﺎﭘ ،ﺾﺒﻧ ﺩﻮﺟﻭ ﻡﺪﻋ ـ ۲
۳ ﻲﺑ ﻭ ﺞﻠﻓ ،ﺩﺮﺳ ﻡﺍﺪﻧﺍ ـ ﻲﺴﺣ
۳
ﺯﺍ ﺶﻴﺑ ﻲﻤﻜﺴﻳﺍ ﺕﺪﻣ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ۶
ﻕﻮﻓ ﺩﺭﺍﻮﻣ ﺯﺍ ﻚﻳ ﺮﻫ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺖﻋﺎﺳ
) ﺩﻮﺟﻭ ﺕﺭﻮﺻ ﺭﺩ (
ﺩﻮﺷ ﺭﻮﻈﻨﻣ ﺮﺑﺍﺮﺑ ﻭﺩ ﻩﺮﻤﻧ ﺎﺑ .
ﻙﻮﺷ ـ ﭖ
۱ ﺯﺍ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻩﺭﺍﻮﻤﻫ ﻲﻟﻮﺘﺴﻴﺳ ﻥﻮﺧ ﺭﺎﺸﻓ ـ ۹۰
ﻲﻠﻴﻣ ﺍ ﻩﺩﻮﺑ ﻩﻮﻴﺟ ﺮﺘﻣ ﺖﺳ
۰
۲ ﺯﺍ ﺮﺘﻤﻛ ﺎﻳ ﻱﻭﺎﺴﻣ ﻲﻫﺎﮔ ﻲﻟﻮﺘﺴﻴﺳ ﻥﻮﺧ ﺭﺎﺸﻓ ـ ۹۰
ﻲـﻠﻴﻣ ﻩﻮـﻴﺟ ﺮـﺘﻣ
ﺖﺳﺍ ﻩﺩﻮﺑ ۱
۳ ﺯﺍ ﺮﺘﻤﻛ ﺎﻳ ﻱﻭﺎﺴﻣ ﻩﺭﺍﻮﻤﻫ ﻲﻟﻮﺘﺴﻴﺳ ﻥﻮﺧ ﺭﺎﺸﻓ ـ ۹۰
ﻲﻠﻴﻣ ﻩﻮـﻴﺟ ﺮﺘﻣ
ﺖﺳﺍ ﻩﺩﻮﺑ ۲
ﺕ ﻦﺳ ـ
۱ ﺯﺍ ﺮﺘﻤﻛ ـ ۳۰ ﻝﺎﺳ ۰
۲ ﻦﻴﺑ ـ ۳۰ ﺎﺗ ۵۰ ﻝﺎﺳ ۱
۳ ﺯﺍ ﺮﺘﺸﻴﺑ ـ ۵۰ ﻝﺎﺳ ۲
ﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ـ
نﺪﻴـﺳر ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﺮ درﻮـﻣ فاﺪـﻫا ﻪـﺑ
ﺪﻧدﻮﺑ مزﻻ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ )
ﭙﻳﺎﻫ زوﺮﺑ ـ ﻴﺣ نﻮﻴﺴﻧﺎﺗﻮ ـ
،ﻞـﻤﻋ زا ﺪـﻌﺑ و ﻦ ﻴﻧ
ـ ﭘوزاو يﺎﻫوراد ﻪﺑ زﺎ ـ
ﺳوﺮ ـ ﻮ ر ﻴﻣ ، ـ
ﻲـﺑ ﻪـﺑ زﺎﻴﻧ ناﺰ و تﺎـﻨﺑﺮﻛ
ﺧ ـ ﺳ و نﻮ ـ ﻴﻣ ،مﺮ ـ ﻴﻧ ناﺰ ـ ـﻬﺗ ﻪﺑ زﺎ ـ ـﻜﻴﻧﺎﻜﻣ ﻪﻳﻮ ـ
ﻪـﺑﻮﺘﻨﻳا و ﻲ
ﻤﻋ زا ﺲﭘ ندﻮﺑ ـ
ـﻣ لﻮﻃ ،ﻞ ـ
ـﺘﺴﺑ تﺪ ـ
ـﻴﻣ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ يﺮ ـ
ناﺰ
ﺎﺗ ﻦﻴﻨﻴﺗاﺮﻛ وBUN 24
ﻋﺎﺳ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ناﺰﻴﻣ ،ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖ
ﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ و دﺪﺠﻣ ـ
ﻣ و نﻮ ـ گﺮ .(
ـﻋﻼﻃا ﻪـﻛ ﻲﻧارﺎـﻤﻴﺑ ـ
مزﻻ تﺎ
ﻤﻧ ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ ـ
MESS هﺮ ﭘ رد ـ ﻣ ﺎﻬﻧآ هﺪﻧوﺮ ـ
ﻪـﺑ ،دﻮـﺒﻧ دﻮﺟﻮ
ـﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﻠﻛ ـ
ﺪﻧﺪـﺷ جرﺎ
، ـﻴﻨﭽﻤﻫ ـ زا يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ ياﺮـﺑ ﻦ
ﺗ ـ ﻤﻴﺑ ،شرﻮ ـ
زا ﺮﺘﻤﻛ نارﺎ 15
ﺪﻧﺪﺷ فﺬﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا لﺎﺳ .
ﺲﭙﺳ
ﺳاﺮﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﺑ هﺮﻤﻧ سﺎ
ﻪ ﺳد ـ هﺮـﻤﻧ ﺎـﺑ ﻲﻜﻳ ،هوﺮﮔ ود ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖ
MESS
>
7
ـﻤﻧ ﺎـﺑ يﺮﮕﻳد و ـ
MESS هﺮ 7≤
ﺪﻧﺪـﺷ ﻢﻴـﺴﻘﺗ .
راﺰـﻓا مﺮـﻧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ هوﺮﮔ ود زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﺑ فﻼﺘﺧا ﺮﺸﻴﻓ نﻮﻣزآ وSPSS Fisher's Exact Test)
( ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
ﻗ ـ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮ P value<0.05
ا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧ
ﻲﻘﻠﺗ راد
ﺪﺷ ) لوﺪﺟ 2 ( . لوﺪﺟ 2 ـ هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ
ﻩﻭﺮﮔ
ﺮﻴﻐﺘﻣ MESS<7
≥7 MESS P.V
ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ﺭﺎﺸﻓ ﺖﻓﺍ ۱۳
% ۵۰
% ۰۰۶ / ۰
ﭘﻭﺯﺍﻭ ﻱﺎﻫﻭﺭﺍﺩ ﻪﺑ ﺯﺎﻴﻧ ﺮ
ﺭﻮﺳﻭ
ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ۰
۱۵
% ۰۰۴ / ۰
ﺪﻴﺳﺍ ﻝﻼﺘﺧﺍ ﺲﭘ ﺎﻳ ﻦﻴﺣ ﺯﺎﺑ ﻭ
ﻞﻤﻋ ﺯﺍ ۳۰
% ۹۳
% ۰۰۱ / ۰
ﻬﺗ ﻪﺑ ﺯﺎﻴﻧ ـ ﺯﺍ ﺲﭘ ﻲﻜﻴﻧﺎﻜﻣ ﺔﻳﻮ
ﻞﻤﻋ ۲
% ۲۵
% ۰۰۱ / ۰
ﻥﻮﺧ ﻖﻳﺭﺰﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ )
ﺣﺍﻭ ـ ﺪ ( ۲ /
±۲ ۳ / ۳ ۴ /
±۵ ۳ / ۷ ۰۰۳ / ۰
ﻲﺘﻓﺎﻳﺭﺩ ﻡﺮﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ )
ﺘﻴﻟ ـ ﺮ (
±۲ ۱ / ۳ ۲ /
±۲ ۲ / ۴ ۰۰۲ / ۰
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ BUN
±۶ ۱۸
±۱۴ ۰۰۱ ۳۱
/ ۰
ﻛ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ـ ﻦﻴﻨﻴﺗﺍﺮ ۳
/
±۰ ۹ / ۰ ۲ /
±۱ ۶ / ۱ ۰۰۱ / ۰
ﻲﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻛ ـ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﺕﺎﻨﺑﺮ
Meq/ dl ۴
/
±۰ ۹ / ۰ ۴ /
±۲ ۳ / ۳ ۰۰۲ / ۰
ﻴﻣ ـ ﺰ
ﻞﻤﻋ ﺎﻳ ﻥﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣﺁ ﻥﺍ
ﺠﻣ ـ ﺩﺪ ۵
/ ۷
% ۷۳
% ۰۰۱ / ۰
ﻴﻣ ـ ﺮﻴﻣ ﻭ ﮒﺮﻣ ﻥﺍﺰ
۲
% ۳۰
% ۰۰۱ / ۰
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ
ﻤﺠﻣ رد ـ عﻮ 137 ﻤﻴﺑ ـ ـﻣ رﺎ ـ ـﺑ درﻮ ـ ،ﻲﺳرﺮ 69 ـﻤﻴﺑ ـ ـﺑ رﺎ ﻪ
ﻴﻟد ـ ﻋ ﻞ ـ ﺟو مﺪ ـ ﻋﻼﻃا دﻮ ـ ﭘ رد مزﻻ تﺎ ـ
ﺳ ﺎﻳ هﺪﻧوﺮ ـ
ـﺘﻤﻛ ﻦ ـ ﺮ
زا 15 ﻴﺳآ ﺎﻳ و لﺎﺳ ـ
ﻴﻏ ﻪﺑ ﺐ ـ نﺎﻳﺮﺷ زا ﺮ ﻫ
ـ ﺘﺤﺗ ماﺪﻧا يﺎ ـ
زا ﻲﻧﺎ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ـ ﻪ ـﺣ ـ ـﺷ فﺬ ـ ﺪﻧﺪ
، زا 68 رﺎـﻤﻴﺑ 59 ـﻤﻴﺑ ـ ـﻣ رﺎ ـ ﺎـﺑ دﺮ
ﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ـ ﻨﺳ ﻦ ـ ﻲ 34 ﺳ ـ و لﺎ 9 ـﻤﻴﺑ ـ ﻲﻨـﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﺎـﺑ نز رﺎ
31 ،ﺪــﻧدﻮﺑ لﺎــﺳ 54
ــﻔﻧ ـ ــﻤﻴﺑ زا ﺮ ـ نارﺎ MESS<7 و
14 ﺮــﻔﻧ
≥7 ﺪﻨﺘﺷادMESS
. ﺘﺸﻴﺑ ـ ﻓ ﻦﻳﺮ ـ
ـﻣ ﻲﺒـﺴﻧ ﻲﻧاواﺮ ـ
ﻪـﺑ طﻮﺑﺮ
ﻤﻧ ـ هﺮ 5 ﺘﻤﻛ و ـ ﻓ ﻦﻳﺮ ـ ﺮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﺒﺴﻧ ﻲﻧاواﺮ ه
9 دﻮﺑ . ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻴﻐﺘﻣ ﻲﺳرﺮﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ـ
ﮔ ود رد ﺎﻫﺮ ـ
لوﺪﺟ رد هوﺮ 2
هﺪـﺷ ﺪـﻴﻗ
ﺖﺳا .
ﺚﺤﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ و يﺮـﻴﮔ
ﻲﭘ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا فﺪﻫ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا ضراﻮﻋ و ﺪﻨﻳآ
ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ماﺪﻧا قوﺮﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ MESS يﺎﻫ
ﻞﻤﻋ زا ﻞﺒﻗ
لﺎﺳ ﻲﻃ اﺮﻫﺰﻟا نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد يﺎﻫ
– 1374 1384 ﺖﺳا هدﻮﺑ .
رد نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻨﻴﻣز
ﺔ
قوﺮﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا ضراﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﻴﻟوا ﻢﻴﻣﺮﺗ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ نﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ ﻪﺿرﺎﻋ ﺎﻬﻨﺗ ،ماﺪﻧا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
زا ﺲﭘ ﻢﻬﻣ ضراﻮﻋ ﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻲﻟو
ﻲﺣاﺮﺟ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ قوﺮﻋ ﻢﻴﻣﺮﺗ يﺎﻫ .
ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺔ ﺎﻣ 8 ﺮﻔﻧ
لدﺎﻌﻣ 80 / 72 %
،دراﻮﻣ ﻞﻛ
≥7 ﻴﻧ MESS نﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ ﻪﺑ زﺎ
نﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ ﻲﻧاواﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﺪﻧدﺮﻛ اﺪﻴﭘ هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ ماﺪﻧا هﺮﻤﻧ ﺎﺑ هوﺮﮔ رد MESS<7
ﻂﻘﻓ 4 ﻲﻨﻌﻳ ﺮﻔﻧ 5
/ 7 % دﻮﺑ دراﻮﻣ ﻞﻛ
P<0.001) (
. ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد Slauterbeck
ﺪﺻرد نارﺎﻜﻤﻫ و
ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ رد ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ نﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ
≥7 لدﺎﻌﻣMESS
100 % رد و
ﺑ ﺎﺑ نارﺎﻤﻴ MESS<7
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﻔﺻ
6. ﻌﻟﺎﻄﻣ رد Jobuasenﺔ
و
ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﻲﺳرﺮﺑ ود ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﮕﻧ
هﺪﻨﻳآ ﺎﺑ دراﻮﻣ مﺎﻤﺗ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﮕﻧ
≥7 ﻪﺑ زﺎﻴﻧ MESS
ﻲﻣﺎﻤﺗ رد هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ ماﺪﻧا ﻲﻟو ،ﺪﻧدﺮﻛ اﺪﻴﭘ ماﺪﻧا نﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ MESS<7
ﺪﺷ ﻆﻔﺣ P<0.01)
(
4. ﺮﮕﻧ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
MC Namara ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و
≥7 ردMESS
ﺖﺳا هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ ماﺪﻧا نﻮﻴﺳﺎﺗﻮﭙﻣآ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ دراﻮﻣ ﺪﺻ رد ﺪﺻ P=0.001) (
. ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺔ عﻮﻤﺠﻣ زا ﺎﻣ 54
ﻪﻛ رﺎﻤﻴﺑ ﺮﺘﻤﻛMESS
زا 7 ﻂﻘﻓ ﺪﻨﺘﺷاد 7
ﻲﻨﻌﻳ ﺎﻬﻧآ ﺮﻔﻧ 13
%
رﺎﭼد ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ
ﺎﻫ زا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﺪﻧﺪﺷ نﻮﻴﺴﻧﺎﺗﻮﭙﻳ 14
ﺎﺑ ﺮﻔﻧ
≤MESS ،7
7 ﺮﻔﻧ
ﻲﻨﻌﻳ 5 % ﺪﻧﺪﺷ نﻮﻴﺴﻧﺎﺗﻮﭙﻳﺎﻫ رﺎﭼد ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ P=0.006)
( ﻦﻳا
ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ رﻮﺳﺮﭘوزاو ﻖﻳرﺰﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ رد ﺢﺿاو فﻼﺘﺧا
دﻮﺑ دﻮﻬﺸﻣ هوﺮﮔ رد ﺰﻴﻧ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يا
Chamber و
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ 70
% ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ
≥7 ﻪﺑ زﺎﻴﻧ MESS
ﺑ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ رﻮﺘﻜﻳﺮﺘﺴﻧﺎﻛوزاو يوراد ﻚﻳ ﻖﻳرﺰﺗ ﻪ
ﻞﻴﻟد
ﺪﻧدﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ نﻮﻴﺴﻧﺎﺗﻮﭙﻳﺎﻫ
8. ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺔ ﺎﻣ 30 % نارﺎﻤﻴﺑ
MESS<7 ﺎﺑ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد
9 / 92 % ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ
≥7 رﺎﭼدMESS
ﺪﻧﺪﺷ زﺎﺑ و ﺪﻴﺳا لﻼﺘﺧا P<0.001)
( . رد ﺢﺿاو فﻼﺘﺧا ﻦﻴﻤﻫ ﻲﺑ ﻖﻳرﺰﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ناﺰﻴﻣ
ﻖﻳرﺰﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ناﺰﻴﻣ ،ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ تﺎﻨﺑﺮﻛ
دﻮﺑ دﻮﻬﺸﻣ هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ نﻮﺧ و ﺪﻴﺋﻮﻟﺎﺘﺴﻳﺮﻛ .
ﻦﻳا زا ﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﻣﺎﻛ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻬﺟ هوﻼﻋ ﻪﻛ هدﻮﺑ ﺮﺗ
توﺎﻔﺗ نداد نﺎﺸﻧ ﺮﺑ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ،هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ قﻮﻓ يﺎﻫ
ﻛ ﺪﻫد ﻪ
ناﺰﻴﻣ وBUN رد Cr
24 ﺎﺑ هوﺮﮔ رد ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ لوا ﺖﻋﺎﺳ
≤MESS ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا 7
هوﺮﮔ ﺎﺑ يراد
≥7 دراد MESS . رد
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زﻮﻨﻫ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ ﻪﺘﻓﺎﻳ يوﺎﺣ ﻪﻛ يا
نﻮﻨﻛا ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ قﻮﻓ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا دﻮﺷ
. ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا
ﻣ لﻮﻃ ـ ﺘﺴﺑ تﺪ ـ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد يﺮ
نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد يﺮﺘﺴﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻛ هدﻮﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ هوﺮﮔ رد
≥7
،MESS
11 + 7 / 17 ﺎﺑ هوﺮﮔ رد و زور MESS<7
،
2 / 8 + 8 / 8 ﺑ زور ـ دﻮ ) 9 / 2 t= P=0.005 و (
ﻛ ـ ﮕﻧﺎﻴﺑ ﻪ ـ ـ ﺟو ﺮ ـ دﻮ
ﺘﺧا ـ ﻨﻌﻣ فﻼ ـ ﻲ ﻴﺑ راد ـ ﮔ ود ﻦ ـ ـ ﻲﻣ هوﺮ ﺷﺎﺑ ـ ﺪ
8. ناﺰﻴﻣ 6 / 28 %
ﻤﻴﺑ ـ نارﺎ ) 4 ﺮﻔﻧ ( ﮔ رد ـ 7 هوﺮ MESS≥ ﻓ
ـ ﻤﻧ تﻮ ـ رد ﺪﻧدﻮ
ﮔ رد داﺪﻌﺗ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ ـ
ﺎﺑ هوﺮ MESS<7 ،
2 ﺮﻔﻧ ) 8 / 3 (%
دﻮﺑ
ﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﮕﻳد ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻪﻛ ـ
دﻮ
8.
) GCS
Glasgow Coma
Score ( ﻤﻴﺑ ﻪﻴﻠﻛ ـ ﮔ ود نارﺎ ـ
هوﺮ 24 ﭘ ﺖﻋﺎﺳ ﻞﻤﻋ زا ﺲ 15
زا
15 ﻢﺸﭼ ﺮﻈﻧ ﻦﻳا زا هوﺮﮔ ود يرﺎﻣآ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ زا اﺬﻟ هدﻮﺑ
ﻲﺷﻮﭘ ﻢﻳدﻮﻤﻧ . ﻤﺠﻣ زا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ـ
عﻮ 68 ﮔ ود رﺎﻤﻴﺑ ـ
ﻘﻓ هوﺮ ـ ﻂ
14 رﺎﻤﻴﺑ 24 ﻋﺎﺳ ـ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ زا اﺬﻟ ،ﺪﻨﺘﺷادABG
ﻴﺳا لﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ـ
زﺎﺑ و ﺪ 24
ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﺷ ﺮﻈﻧ ﻪﻓﺮﺻ .
ﻠﻛ هﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻲ
، ﺷور عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻦ
ﻲﻣ ﻪـﻛ دﻮﺷ
ـﺑ نآ زا ﺲـﭘ ﻪﭼ و ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ﻪﭼ ضراﻮﻋ ﻲﺒﺴﻧ ﻲﻧاواﺮﻓ ﻪ
رﻮـﻃ
ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ رد ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ
≥7 ﺖﺳا ﺮﺘﺸﻴﺑMESS
.
ًﺎـﺒﻳﺮﻘﺗ رد
ﺎﺑ دراﻮﻣ ﻲﻣﺎﻤﺗ
≥7 ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﺰـﻴﻧ اﺪـﺘﺑا نﺎـﻤﻫ زاMESS
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﮕﻳد و ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا يﺎﻫ ـ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮ ـ ﺤﻟ زا تﺎ ـ لﺎﻤﺘﺣا ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ظﺎ
ﻔﻴﻌﺿ ـ ﻔﺣ ياﺮﺑ ﻲ ـ
ﻆ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳد ﺐﻴﺳآ ماﺪﻧا ـ
هدﻮـﺑ حﺮـﻄﻣ هﺪ
ﺖﺳا . ﻜﻴﻟ ـ ﻔﺣ ﺮﺑ نارﺎﻤﻴﺑ راﺮﺻا ﻦ ـ
،يدراﻮـﻣ رد ﺪﻳﺎﺷ ﺎﻳ ماﺪﻧا ﻆ
ﻔﺣ رد ﻲﻌﺳ ـ
ماﺪﻧا ﻆ Leg Salvage)
( ﺑ ﻪ شﺮـﮕﻧ ﻚـﻳ ناﻮـﻨﻋ
هﺪﻳا ﻴﻠﻋ ،ﻲﻧﺎﻣرد هوﺮﮔ لآ ـ
ﺐﻴﺳآ يﻻﺎﺑ تﺪﺷ ﻢﻏﺮ زوﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ﻋ ـ ﻣ رد ﻲﺘﺣ و ﺪﻨﻳﺎﺷﻮﺧﺎﻧ ضراﻮ ـ
ﻲﻣ نارﺎﻤﻴﺑ گﺮﻣ يدراﻮ دﻮـﺷ
.
ﻴﺷ ـ ﻋ يﻻﺎﺑ عﻮ ـ
ﺐـﻠﻄﻣ ﻦـﻳا ﺮﮕﻨﺷور ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ و ﻦﻴﺣ ضراﻮ
ماﺪﻧا نﺎﻣرد شور درﻮﻣ رد يﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻦﻴﺣ نﺎﺣاﺮﺟ ﻪﻛ ﺖﺳا ماﺪﻧا ﻪﺑ هدراو ﺐﻴﺳآ تاﺮﺛا ﺪﻳﺎﺑ ،هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ و
ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﺖﻴﻌﺿو
ﻤﻴﺑ ـ ﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﻈﻧ رد ﺰﻴﻧ ار رﺎ ﺪﻨﺷﺎ
، ﻲﻣاﺪﻧا تﺎﺠﻧ ياﺮﺑ شﻼﺗ اﺮﻳز
ﻛ ـ تاﺪـﻴﻬﻤﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نوﺪﺑ ﺖﺳا هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ تﺪﺷ ﻪﺑ ﻪ
ﺒﻗ مزﻻ ـ ﺟ ﻦﻴﺣ و ﻞ ـ
ﺑ و ﻲﺣاﺮ هﮋﻳو ﻪ
ـﻤﻋ زا ﺪـﻌﺑ ـ
ﺮـﺑ هوﻼـﻋ ﻞ
ًﺎﺘﻳﺎﻬﻧ ﻪﻜﻨﻳا ﻜﻤﻣ
ـ ﻲﺑ ﺖﺳا ﻦ ﻤﺛ
ـ ﻲﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮ ﺗ
ـ ار رﺎﻤﻴﺑ نﺎﺟ ﺪﻧاﻮ
ﻄﺧ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ـ
دزاﺪﻨﻴﺑ ﺮ .
ﻴﻗد ﺖﺒﺛ ـ ﺐﻴﺳآ ماﺪﻧا ﺖﻴﻌﺿو ﻞﺼﻔﻣ و ﻖ
ﻳد ﻤﻴﺑ دورو وﺪﺑ رد هﺪ ـ
ﻜﻤﻛ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ رﺎ ﻲ
يﺮﻴﮕﻴﭘ ﻪﺑ نﺎﻳﺎﺷ
ﻣ رد ماﺪﻧا ﺖﻴﻌﺿو ـ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﺠﻧا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و نﺎﻣرد يﺪﻌﺑ ﻞﺣاﺮ
ﻲﻣ نارﺎﻤﻴﺑ هﺪﻧوﺮﭘ دراﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺪﻳﺎﻤﻧ
.
ﺎـﻀﻋا دﺮﻛرﺎﻛ لﻼﺘﺧا ﺺﻴﺨﺸﺗ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﺸﻳﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﻣ رد ـ ﻚﻤﻛ ﻪﻴﻟوا ﻞﺣاﺮ ﻗ
ـ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎ ﻲﻣ
ﻋ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﻤﻧ ،لﺎـﺜﻣ ناﻮﻨ
هزاﺪﻧا ﻴﮔ ـ BUN يﺮ Cr و ﻪـﺑ ﻲﻧﻮـﺧ يﺎـﻫزﺎﮔ ﺶﺠﻨـﺳ و رﺎﻤﻴﺑ
ﻴﻠﻛ ﻲﻳﺎﺳرﺎﻧ ﺺﻴﺨﺸﺗ رد ﺐﻴﺗﺮﺗ ـ
ﺖﺳا ﺪﻴﻔﻣ يﻮﻳر و يﻮ .
ﺎﺠﻧآ زا
ﻣ ﻪﻛ ـ تﺪـﺷ ﻦﻴـﻴﻌﺗ رد ﻲـﻤﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ماﺪﻧا ﻲﻤﻜﺴﻳا نﺎﻣز تﺪ
ﻲﻣ ﺐﻴﺳآ ﺪﺷﺎﺑ
. زا ﺰـﻴﻫﺮﭘ و ﻲﻧﺎﻳﺮـﺷ ﺐﻴـﺳآ ﻢﻴﻣﺮﺗ رد ﻊﻳﺮﺴﺗ
ــﺠﻧا ـ ــﻗا مﺎ ـ ــﻴﮔ ﺖــﻗو ﻚــﻴﻨﻴﻠﻛارﺎﭘ تﺎﻣاﺪ ـ
ــﻴﻈﻧ ﺮ ـ ﺮــﻠﭘاد ﺮ
ﮔﻮﻧﻮﺳ ـ ﮔﻮﻳﮋﻧآ و ﻲﻓاﺮ ـ
ﺘﻤﻛ رد ،ﻲﻓاﺮ ـ
ضراﻮـﻋ تﺪـﺷ نﺪـﺷ ﺮ
ﻣ ﺆـ ﻴﺳﺎﺗارﺪﻴﻫ ﺖﺳا ﺮﺛ ـ
ﻴﺣ ﻲﻓﺎﻛ نﻮ ـ
،ﻞـﻤﻋ ﻦ
ندﺮـﻛ ﻲﺋﺎـﻴﻠﻗ ﻔﺘﺳا ﺎﺑ راردا
ـ ﻲﺑ زا هدﺎ ﻛ
ـ ﺠﻳا ،تﺎﻨﺑﺮ ـ
ـﻴﺣ ﺐـﺳﺎﻨﻣ زرﻮﻳد دﺎ ـ
ﻦ
ـــﺠﺗ و ﻞـــﻤﻋ ـ
ـــﺘﻴﻧﺎﻣ ﺰﻳﻮ ـ
ـــﻤﻋ ﻦﻴـــﺣ لﻮ ـ
زا ﺪـــﻌﺑ و ﻞ
ﺪﺼﻓ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و نﻮﻴﺳاﺰﻳرﻻﻮﻜﺳاور )
ﺒﻠﻓ ـ ﻲﻣﻮﺗﻮ ( ﻗاﺪﺣ ـ ﻚـﻳ ﻞ
ــﺣاو ـ ــﺧ ﺪ ـ
ــﺠﻧا زا ﺪــﻌﺑ ﻼﺘــﺒﻣ ماﺪــﻧا يﺪــﻳرو نﻮ ـ
مﺎ
ــﻜﺳاور ـ ــﻬﺟ رد نﻮﻴﺳاﺰﻳرﻻﻮ ـ
ﻞــﻣاﻮﻋ يزﺎــﺳدازآ ﺶﻫﺎــﻛ ﺖ
لﺎﻜﻳدار و ﻚﻴﺴﻛﻮﺗ ﻴﺴﻛا دازآ يﺎﻫ
ـ نآ ﻚﻴﻤﺘﺴﻴﺳ تاﺮﺛا و نﮋ
ــﻴﮔﻮﻠﺟ ﺖــﻬﺟ رد ـ
ــﻋ زا يﺮ ـ
ﺗ ﻪﺘــﺳاﻮﺧﺎﻧ ضراﻮ ﺄ
ــﻴﺛ ـ ﻞــﺑﺎﻗ ﺮ
ﻪﻈﺣﻼﻣ دراد يا
ًﺎﺘﻳﺎﻬﻧ و ـﺟ ﻪﺑ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ـ
ـﻴﻧ ﺰ ـ زﺎ
آ ﻪﺑ ﭙﻣ ـ ﺑ نﻮﻴﺳﺎﺗﻮ ﻪ
ـﮔ ﻦﻳا ضراﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ رﻮﻃ ـ
لﺎـﻤﻋا ﻪﻧﻮ
ﻣ ﻲﺣاﺮﺟ ـ ـﻗ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮ ـ
ـﮕﻧ راﺮ ـ ﻪﺘﻓﺮ دﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ ﺪـﻧا
ﻲﻣ ﻣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ،دﻮﺷ ـ
ﮕﻳد ﺰﻛاﺮ ـ ـﻋ ﻲﺣاﺮﺟ ياراد ﺮ ـ
و قوﺮ
ﻜﺗ ﺎﻣوﺮﺗ ـ ـﻣ ،ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﻴﺋﺎﺗ ترﻮﺻ رد ﺎﺗ دﻮﺷ راﺮ ـ
درﻮ
ﻗ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ـ
دﺮﻴﮔ راﺮ .
Abstract:
Treatment Results of Vascular Repair Surgery Regarding to MESS Preoperatively in Al-Zahra Hospital in 1995 till 2005
Beigi A. MD*, Goraishi M. MD**, Golparvar M. MD***, Mahmodie M. MD*, Tahmasbi Rad M. MD****, Sehhat S. MD. FACS*****
Introduction & Objective:Appropriate management of extremity injuries results in limb salvage but such attempts in severe injuries may cause several complications. These complications are due to restoration of perfusion to ischemic tissues and include: respiratory failure, renal failure, decreased level of consciousness and decreased cardiac output. These can disturb managing patient, both intraoperatively and postoperatively.
Thus predicting such events preoperatively, can help in better management .
We are aiming at assessing outcome and complications of limb vascular repair operations, regarding MESS preoperatively.
Materials & Methods: As a descriptive - analytic study, we evaluated all patients operated due to extremity vascular injuries during years 1995-2005.
An score named Mangled Extremity Severity Score (MESS) was calculated for each patient, using certain clinical criteria including: skeletal/soft tissue injuries, limb ischemia, shock and age. Then patients divided into two groups: one with scores less than 7 and the other with scores≥7.
Relative frequency was calculted for certain complications in each group and then the results were compared and analyzed statistically by Fisher's Exact Test.
Results: Of 68 patients, 54 had MESS<7 and 14 had MESS≥7. Relative frequency of intraoperative complications, including hypotension, need to vasopressors, and acid - base disturbance were 50%, 14.3% and 92.9% in group with MESS ≥7 and 13%, zero and 29.6% in group with MESS<7, respectively.
Relative frequency of postoperative complications, including mechanical ventilation, delay in extubation, limb reoperation, limb amputation, mortality and cardiac arrest were 25%, 35.7%, 72.7%, 72.7%, 28.6% and 28.6% in group with MESS≥7 and 2%, 1.9%, 13.2%, 7.5%, 1.9% and 3.8% in group with MESS<7, respectively.
Mean of bicarbonate and blood infused intraoperatively were 0.4±0.9 vial and 3.3±2.7 unit in group with MESS<7 and 2.4±3.3 vial and 7.3±5.4 unit in group with MESS≥7, respectively.
Mean of BUN and creatinine 24 hour after operation and duration of hospitalization were 18±6mg/dl, 0.9±0.3mg/dl and 8.8±8.2 days in group with MESS<7 and 31±14mg/dl, 1.6±1.2mg/dl and 17.7+11 days in group with MESS≥7, respectively. There were no statistically significant difference in mean of fluids infused intraoperatively, relative frequency of acid - base disturbance and mean of GCS, both 24 hours after operation, comparing two groups.
Conclusions: Relative frequency of complications in patients with MESS ≥7 was significantly more than those with MESS<7 and limb salvage efforts, when not indicated, caused more severe complications and poorer prognosis.
Key Words: Trauma, Vascular Repair Surgery, Amputation, MESS
*Assistant Professor of General Surgery, Esfahan University of Medical Sciences and Health Services, Al-Zahra Hospital, Esfahan, Iran
**Resident of General Surgery, Esfahan University of Medical Sciences and Health Services, Al-Zahra Hospital, Esfahan, Iran
***Assistant Professor of Anesthesia, Esfahan University of Medical Sciences and Health Services, Al-Zahra Hospital, Esfahan, Iran
****General Practitioner, Researcher
*****
Professor of Surgery, Esfahan University of Medical Sciences and Health Services, Esfahan, Iran
References:
1. Weaver FA, Papanicolaou G, Yellin AE: Difficult peripheral vascular injuries. Surg Clin North Am.
1996 August; 79(4): 843-859.
2. Durham RM, Mistry BM, Mazuski JE, Shapiro M, Jacobs D: outcome and utility of scoring in the management of the mangled extremity. Am J Surg.
1996 Now; 172(5)L569-73
3. Gregory RT, Peclet M, Wagner IS, et al: the mangled exteremity syndrome (M.E.S): a severity grading system for maltisystem injury of the extremity. J Trauma. 1985; 25 (12):1147-50.
4. Johansen K, Daines M, Howey T, Helfet D, Hansen ST: objective criteria accurately predict amputation following lower extremity trauma. J trauma 1990 May; 30(5): 368-72.
5. MC Namara MG, Heckman JD, Corley FG: severe open fractures of the lower extremity: a retrospective evaluation of the mangles extremity severity score (MESS). J Orthop Trauma, 1994; 8 (2)81-7.
6. Slauterbeck JR, Britton C, Moneim MS, Clevenger FW: Mangled severity score: an accurate guide to treatment of the severely injured upper extremity. J Orthop trauma. 1994 Aug: 8(4): 282-5.
7. Deitch EA: Multiple organ failure. Ann Surg. 1992 Aug; 216(2): 117-134.
8. Chambers, Lowell W. Tactical surgical intervention with MD. Journal of Trauma Injury Infection; 61(4):
824, 830-October 2006.
