* Corresponding author
Entezari, A., & Derakhshan, F. (2022). Analysis of policy-making in cultural economics. Journal of Applied Sociology, 33(1), 1-34.
2322-343x / © 2022
This is an open access article under the CC BY-NC-ND/4.0/ License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5 https://jas.ui.ac.ir/?lang=en
Journal of Applied Sociology E-ISSN: 2322-343X
Vol. 33, Issue 1, No.85, Spring 2022, pp. 1-34 Received: 24.05.2021 Accepted: 17.10.2021
Research Paper
Analysis of Policy-Making in Cultural Economics
Ali Entezari
Associate Professor, Depatment of Sociology, Faculty of social Sciences, AllamehTabataba'i University, Tehran, Iran [email protected]
Fatemeh Derakhshan
Ph.D Student of Cultural Sociology. Depatment of Sociology, Faculty of social Sciences, AllamehTabataba'i University, Tehran, Iran [email protected]
Introduction
According to the prevailing approach to development, the path of growth at its various micro and macro levels has been made through the production of and focus on high value-added industries like cultural industries in recent decades. According to UNESCO, cultural economics is a very strategic industry in the national economy in most developed countries in the world and governments have played an important role in it. Policy-making in the process of production, distribution, and consumption of cultural products is one of the most well-known and important tasks of governments throughout the world, which is considered as the main axis for the development of socio-cultural economics. Despite having rich cultural resources, Iran is far behind the developed countries and even the similar countries earning their incomes from the most important cultural industries according to the available evidence and statistics. Planning in the form of policies, laws, programs, and rituals in the cultural industry has an important role in the growth and development of this sector and thus the present policies need to be reviewed. Based on the theories, models, and policy discourses in the field of cultural industries and cultural economics, there are several components in policy- making that can be classified according to varied criteria, including level, section, type, and reaction to globalization. Based on the criterion of level, policies are made at the three local, regional, and national levels. Based on the criterion of sector, they are made in the sector of cultural economy, including production, distribution, and consumption concerning the required infrastructure. A type- based policy-making has two interrelated classifications, which include direct and indirect policies and regulations (distributional, regulatory, redistributive, and stakeholder policies). Finally, policies are categorized according to their types of response to globalization, which include prevention, resistance, and development policies. In this study, the upstream documents and their gaps were examined based on the different types of policy models in the field of cultural economics.
Materials & Methods
To analyze the policies of cultural economy in Iran the method of qualitative content analysis of documents was used with a descriptive-analytical approach in this research. The research population included the texts of upstream documents and laws, in which culture and cultural industries were discussed. Also, a summary content analysis was utilized.
The analysis of the hidden contents in the concepts was done by identifying and quantifying the keywords or themes extracted from the researcher's texts of interest or research literature. To assess the validity of the research process, the raw data related to those themes were also referred to in addition to the researcher’s long-term engagement and continuous observation of the texts. The theoretical validity
was increased by reviewing the theoretical foundations of the research at each stage of coding and referring to the extracted primary themes. In the next step, to ensure that the coding was suitably done and the content was properly extracted, the experts were provided with the categorized categories in the mentioned field under the title of "Peer Review".
Discussion of Results & Conclusions
The study and analysis of the upstream documents showed that the majority of policies in the field of cultural economics were related to the production sector based on the theoretical models presented. The lowest policies were related to the consumption sector. Although the production sector was very important in the cultural economy, other sectors were not
Journal of Applied Sociology, Vol. 33, Issue 1, No. 85, Spring 2022
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5 2
significant and the development of the cultural economy depended on the balanced attention and growth of all its sectors, including production, distribution, and consumption since the produced goods and services required the existence of distributional platforms, i.e., market and marketing, for supply on the one hand and the consumer market with the consumers, who received the expected cultural goods and services in proportion to their needs and demands on the other hand. The difference of the natures and values of the cultural goods (cultural and financial values) with those of other goods doubled the need to pay attention to the consumer sector because these goods could be developed by promoting cultural capital, i.e., knowledge and understanding of the consumers. Cultural and social assistance in a society occurs along with economic development.
In the studied documents and policies, the issue of Iranian-Islamic culture and identity and the need to revive them through cultural industries were considered, which indicated a preventive approach in policy-making. In this investigation, the issues of endogenous production, as well as extroversion and consumption of cultural products, were raised in the form of resistant culture economics. Also, strengthening and facilitating our presence in the international cultural forums, becoming part of a cultural hub in the region, and reinforcing international scientific centers for research communications were mentioned by referring to the documents and plans related to the subject of international relations in the field of cultural industries. However, in terms of the level of policy-making, most of the programs and policies were related to the national level.
In general, it can be said that although proper policy- making, regulation, and provision of policy infrastructure in any field, especially in the field of cultural economics, which are the responsibilities of governments, are essential, this policy can be further developed when suitably implemented by governmental and non-governmental organizations and institutions with the help of people.
Keywords: Cultural Economics, Policy-Making, Cultural Policy-Making, Cultural Industries, Transnational Policies
References
Alwani, S.M., Tavakoli, A., Homayoun. M., &BagheriFard, M. (2015). A study of diversity in iranian cultural policy case study: constitution and cultural engineering map document. Religion and Cultural Policy, 2(7), 54-33(In Persian).
Anderson, W.M. (2006). Michigan's local government records management task force. Michigan Dept of History, Arts and Libraries.
Boulding, K. E. (1985). The arts applied to economics, in managerial economics for the arts. V. Lee Owen,W.
Hendon (Eds), Association for Cultural Economics, University of Akron.
Bourdieu, P. (2014). Distinction: A social critique of the judgment of taste. Translated into Persian by Hassan Chavoshian,Tehran: Sales (In Persian).
Bucci, A., & Segre, G. (2011). Culture and human capital in a two-sector endogenous growth model. Research in Economics, 65(4), 279-293.
Chang, D. R., & Choi, K. (2011). What marketers can learn from korean pop music. Retrieved 2017-06-20.
Cultural times. (2015). The first global map of cultural and creative industries. UNESCO Publication.
Entezari, A. (2012). Polarization as an alternative to the concept of globalization. Journal of Politics, 12(30), 129- 158 (In Persian).
Entezari, A., & Derakhshan, F. (2018). The economics of culture and the economics of resistance; investigating the role of cultural production and consumption. Conference on Society, Culture and Resistance Economy, AllamehTabatabai Faculty of Social Sciences (In Persian).
Evans, G. (2001). Cultural planning: An urban renaissance.
London: Routledge.
Fiske, J. (1989) Television culture. London: Routledge.
Fry, B. (1997). The economics of culture and cultural policies (collection of articles).edited by Alan Peacock and Ild Rizzo, translated into Persian by Ali Azam Mohammad Beigi, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance (In Persian).
Galbraith, J. K. (1960). The liberal hour. London: Hamish Hamilton.
Gall, J., Borg, W., & Gall, M.G. (2014). Quantitative and qualitative research methods in educational sciences and psychology.Translated into Persian by Ahmad Reza Nasr et al., Volume 1,Tehran: ShahidBeheshti University (In Persian).
Gem Global Report. (2013). GEM global entrepreneurship monitor: https://www.gemconsortium.org/report/gem- 2013-global-report, Retrive in: 2020.
Gidden, A. (2000). The consequences of modernity. translated into Persian by Mohsen Solasi,Tehran: Markaz Publication (In Persian).
Girard, A. (1993). Cultural development. Translation into Persian by Abdul Hamid Zarrin Qalam, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance (In Persian).
Girard, A. (2009) The role of government officials, collection of cultural industries articles. Translated into Persian by Mehrdad Vahdati, Tehran: Negah Moaser (In Persian).
Golmohammadi, A. (2014). Globalization, culture, identity.
Tehran: Ney Publication (In Persian).
Guba, E., & Lincoln, Y. (1992). Effective evaluation:
Improving the usefulness of evaluation results through responsive and naturalistic approaches. California:
Jossey-Bass.
Horton, P., & Hunt, C. (2004). Sociology. New York:
McGraw Book Company.
Hutton, T. A. (2015). Cities and the cultural economy.
Routledge.
Iman, M. T., & Noshadi, M. (2011). Qualitative content analysis. Journal of Research, 3(2), 15-44 (In Persian).
Kazakova, G.M. (2019). Regional cultural policy: Ural Scenarios.International Scientific Conference: Man in the World of Culture: Problems of Science and Education, 20, 98-120.
Kim, M. (2011). The role of the government in cultural industry: some observations. from korea's experience.
Keio Communication Review, 33, 163-182.
Kowsari, M., & Sarfaraz, H. (2015). Confrontation of cultural policy-making with "culture industry" and its transition.
Culture Strategy, 8 (30), 112-91 (In Persian).
Lowi, T. J. (1972). Four systems of policy, politics, and choice. Public Administration Review, 32(4), 298-310.
Analysis of Policy-Making in Cultural Economics Ali Entezari & Fatemeh Derakhsha
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5
3
McGuigan, J. (2004). Rethinking cultural policy. UK:
McGraw-Hill Education.
Miller, V. (2011). Understanding digital culture. SAGE Publication.
Moeller, K. (2009). Intangible and financial performance:
causes and effects. Journal of Intellectual Capital, 10(2), 224–245.
Mosaei, M. (2014). Economics for social sciences. Tehran:
Sociologists (In Persian).
Naqib Sadat, R. (2009). Economics of culture and cultural industries. Journalof Social Science Month Book, 16, 4- 15(In Persian).
Oakley, K., & O'Connor, J. (2015). The routledge companion to the cultural industries. Taylor & Francis Publication.
Pahlevan, C. (2000). Cultural studies, discourses in the field of culture and civilization. Tehran: Payame Emrooz Publication (In Persian).
Palgrave, P. (2006). Critical theories of globalization.
Hayden & Patrick Publication.
Parchami, D. (2018). Sociology of economics. PhD textbook, Shahid Beheshti University (In Persian).
Parchami, D., & Derakhshan, F. (2019). A comparative study of the relationship between the development of economics of culture and order in society. Journal of Social Sciences, 26(86), 1-40 (In Persian).
Parkin, M., Powell, M., & Matthews, K. (2014). Economics.
London: Addison-Wesley Longman.
Peterson, R. A., & Anand, N. (2004).The production of culture perspective. Annual Review of Sociology, 30, 311- 34.
Rashidpour, A. (2014). Cultural economy and globalization:
concepts and theories. Tehran: National Center for Globalization (In Persian).
Robertson, R. (2015). Globalization: Social theory and global culture. Translated into Persian by Kamal Pooladi, Tehran: Sales Publication (In Persian).
Shirazi, H., & Izadkhah, M. (2015). Policy approach to cultural economics; case study: merchandising in animation licensed products. Public Policy, 2 (3), 161- 141 (In Persian).
Smith, P. (2012). Introduction to Cultural Theory.
Translatedinto Persian by Hossein Pouyan,Tehran:
Cultural Research Office (In Persian).
Shojaei, M., & Nouri, N. (2007). Investigating government policies in the tourism industry and presenting a model of sustainable development of the country's tourism industry. Management Knowledge, 20 (78), 90-63(In Persian).
Stommel, M., &Wills, C. (2004). Clinical research: concepts and principles for advanced practice nurses.
Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins.
The Globalisation of Cultural Trade.
(2015):http://uis.unesco.org,Retrive in: 2020.
Throsby, D. (2000). Production and consumption of cultural and artistic products / a look at the economics of culture.Translated into Persian by Ali AzamMohammadbeigi, Iranian Journal of Research Letter, No. 16 and 17(In Persian).
Throsby, D. (2015). The economics of cultural policy.
Translated into Persian by Soosan Alaee, Tehran:
Sooremehr Publication (In Persian).
Throsby, D. (2017). Economics and Culture. Translated into Persian by Kazem Farhadi,Tehran: Ney Publication (In Persian).
Towse, R. (2014). A Handbook of Cultural Economics.
Translated into Persian by Ali Farhangi and others, Tehran: Danjeh Publication(In Persian).
UNCTAD. (2015).Creative economy report: the challenges of assessing the creative. Retrive in: 2020.
UNESCO Institute for Statistics. (2018).
http://data.uis.unesco.org/. Retrive in: 2020.
UNESCO-UIS. (2012). Measuring the economic contribution of cultural industries. UNESCO Institute for Statistics.
Vitkauskaitė, I. (2015). Cultural industries in public policy.
Journal of International, 8 (1), 208-222.
Zokai, M., & Shafi'I, S. (2010). The anatomy of iran's cultural politics on women's lifestyle. Journal of Quarterly Journal of Iranian Association for Cultural Studies & Communication, 6(20), 77-120 (In Persian).
Journal of Applied Sociology, Vol. 33, Issue 1, No. 85, Spring 2022
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5 4
هیرشن هعماج يسانش يدربراك
لاس موس و يس
، هرامش يپايپ ( 58
،) هرامش لوا
، راهب 1041 ، ص 1 - 40
خیرات :تفایرد 44 / 44 / 1044 خیرات
:شریذپ 28 / 7 / 1044
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5
یشهوژپ هلاقم
تسایس لیلحت گنهرف ِداصتقا رد یراذگ
یراظتنا یلع
،
رايشناد
، يسانش هعماج هورگ
،يعامتجا مولع هدکشناد ، بط هملاع هاگشناد
يئابطا ناریا ،نارهت ،
ناشخرد همطاف
يگنهرف يسانش هعماج يرتكد يوجشناد،
،يعامتجا مولع هدکشناد ، يئابطابط هملاع هاگشناد
،نارهت ،
ناریا
هدیکچ مهم زا يگنهرف عیانص هزورما هفلؤم نیرت
اب ِعیانص ءزج و گنهرف ِداصتقا يزكرم ياه ا
تسايس رد هك تسلااب ۀدوزفا شزر يراذگ
يارب ،اه
دم هعسوت هب يبايتسد يم رارق رظن
هعسوت .دريگ اپون و يگنهرف ينغ ریاخذ دوجو اب گنهرف ِداصتقا رد ناریا يگتفاين
تسايس ندوب رد يراذگ
تسايس يسررب ،هزوح نیا يم يرورض ار نآ اب طبترم ياه
اج يسررب ،رضاح ۀعلاطم زا فده .دزاس هفلؤم و هاگی
رد گنهرف ِداصتقا ياه
تسايس يراذگ اب نآ ياهلأخ و اه وگلا هب هجوت
اب ،طبترم يتسدلااب دانسا روظنم نیدب ؛تسا يرظن ياه و يسررب يفيك ياوتحم ليلحت شور
088 و هيلوا دك 44 يم ناشن قيقحت جیاتن .دش جارختسا هلوقم هب هك دهد
لؤم هب يتسدلااب دانسا رد يلك روط هف
رد گنهرف ِداصتقا ۀعسوت ياه
يناهج هب شنكاو و عون ،حطس ،تخاسریز ،فرصم ،عیزوت ،ديلوت ِيلصا نيماضم بلاق اهنآ يگنوگچ و تيمك اما ؛تسا هدش هجوت ندش
يتساك دراوم يخرب رد و توافتم هتفای .دراد يیاه
يم ناشن شهوژپ ياه هفلؤم نايم زا هك دهد
تسايس ياه ِداصتقا رد يراذگ
هب ،گنهرف
تسايس رد فرصم و عیزوت زا شيب ديلوت شخب اب بسانتم ،يگنهرف تلاوصحم ديلوت هب نينچمه ؛تسا هدش هجوت روشك نلاك ياه
هقطنم و يناهج ياهرازاب تسايس رثكا و رتمك يهجوت اهرازاب نیا رد نآ ۀئارا و يا
رب هلاقم ديكأت نیاربانب ؛تسا هدش ميظنت يلم حطس رد اه
وضوم نیا تفرشيپ هك تسا ع گنهرف ِداصتقا
رد ورگ هجوت و دشر لداعتم ۀمه شخب ياه نآ معا زا
،ديلوت عیزوت و فرصم هجوت و تسا
شخب هب ناسکی تسايس نیودت رد گنهرف ِداصتقا فلتخم حوطس و اه
.تسا يرورض اه
هژاو یدیلک یاه تسايس ،گنهرف ِداصتقا :
تسايس ،يراذگ گنهرف عیانص ،يگنهرف يراذگ
تسايس ،ي يلمارف ياه
لوؤسم هدنسیون
يراظتنا
، و .ع ناشخرد .ف ، ( 1044 .)
« تسايس ليلحت گنهرف ِداصتقا رد يراذگ
» ، هیرشن يدربراك يسانش هعماج ،
44 ( 1 :) 1 - 40 .
2322-343x / © 2022
This is an open access article under the CC BY-NC-ND/4.0/ License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).
6 هیرشن
هعماج يسانش
،يدربراك لاس و يس س مو
، هرامش پ يپاي ( 58
،) هرامش راهب ،لوا 1041
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5
هلئسم نایب و همدقم لاس زا يناهج داصتقا 2444
،يدلايم
ًامسر ار گنهرف هب
ناونع
يکی زا هفلؤم ياه يرورض ۀعسوت
يداصتقا تفریذپ
و رب
شقن نآ رد تسايس يراذگ ياه يداصتقا ديكأت
درك . رد
ههد زا ،عماوج دشر ريسم ،هعسوت بلاغ درکیور اب ريخا ياه
ديلوت اب ِعیانص رب زكرمت و شزرا
و درخ حطس رد لااب ۀدوزفا
يم نلاك رصع .درذگ داصتقا
ماخ يشورف و کت يلوصحم
تدم تساه هك يرپس هدش و ياهروشك ياراد
داصتقا
شناد
،ناينب شهوژپ
،اه تیامح
،اه هیامرس
،اه و بسك و
ياهراك دوخ ار هب تمس
ِعیانص اب شزرا ۀدوزفا لااب عیانص ريظن
لاخ قوس يگنهرف و ق يم
دنهد . نايم نیا رد شقن
رد گنهرف
تفرشيپ عماوج
رتشيب و رد ديلوت تورث يداصتقا و
ۀیامرس
يگنهرف هب و
همانرب هب گنهرف ِداصتقا يترابع يا
هدش لیدبت
تسا . موهفم يزكرم يگنهرف عیانص ،گنهرف ِداصتقا هك تسا
يم ار نآ ناوت زا
مهم نیرت عیانص اب شزرا ۀدوزفا لااب باسح هب
دروآ . هعومجمریز يگنهرف عیانص هدرتسگ يا
هقبط زا رت يدنب
ار نآ ًاحلاطصا هك تسا يعیانص
« قلاخ » يم و اهلااك .دنمان
حطس دنمزاين اهنآ ديلوت هك دنتسه يتلاوصحم قلاخ تامدخ ریاس ًاموزل هکنیا نودب ؛تسا تيقلاخ زا يهجوت روخرد يگنهرف ياهرايعم اعر نآ رد ندوب
بيترت نیدب ؛دشاب هدش تی
يم رتارف يگنهرف ياهلااك زا قلاخ ياهلااك ات دنور
مرن و تاغيلبت دننام يتلاوصحم ًاساسا .دنريگبربرد ار اهرازفا
يم ار قلاخ تامدخ و اهلااك هب زين يراجت تلاوصحم ناوت
هتفر راك هب تيقلاخ يدح ات اهنآ ديلوت رد هك دروآ باسح تسا
،يبسارت .کر(
1434 : 05
.«)
يگنهرف عیانص »
هـنوگ يا زا
تـعنص تـسا
هـك هـب قـلخ
،هدـیا دـيلوت و عـیزوت
يـتلاوصحم يم
دزادرـپ هـك تـيهام دنراد يـگنهرف
( Oakley
and O'Connor, 2015: 13 .)
نيلوا قبط شرازگ
ۀشقن يناهج عیانص ف يگنهر و
1قلاخ لاس رد 2418 ِداصتقا ۀرابرد يناهج شرازگ اهنت هك
،تسا گنهرف دمآرد
عیانص يگنهرف رد ناهج دودح 25284
1 The first globalmap of cultural andcreative industries
درايليم رلاد و 4 دصرد زا يناهجGDP
ار هب دوخ صاصتخا
يم دهد و 23 نويليم رفن زا مدرم ناهج رد نیا شخب لوغشم
هب راك دن . نیرتشيب دمآرد رد گنهرف ِداصتقا ب
ه بيترت رد ۀقطنم
ايسآ - اب هيسونايقا 704
،رلاد درايليم اپورا
اب 743 رلاد درايليم
و ياکیرمآ اب يلامش
624 رلاد درايليم رد نينچمه ؛تسا
اپورا گنهرف ِداصتقا اب
خرن 454 و سپ زا نآ اکیرمآ اب 254
نیرتشيب نازيم تيعمج ار لغاش اب هسیاقم رد
لك تيعمج
دراد لغاش (
Cultural Times, 2015
رگنايب رما نیا هك.)
هعسوت .تسا قطانم نیا رد گنهرف ِداصتقا يگتفای
تلود ،يیوس زا اه
هب ناونع يکی زا مهم نیرت نزاخم يدام
و يونعم زا قیرط تسايس يراذگ و يدام رصانع ظفح رد ،اه
گنهرف ِداصتقا ۀعسوت و تلم کی گنهرف يونعم رد عماوج
لاح نیا زا .دنراد ار يمهم شقن هعسوت هتخانش ور
هدش و نیرت
مهم تسايس ،ناهج حطس رد تلود فیاظو نیرت يراذگ
و
همانرب يزیر رد دنیارف
،ديلوت عیزوت و فرصم تلاوصحم
يگنهرف هك تسا
زا نآ هب ناونع روحم يلصا رد ۀعسوت
يگنهرف عماوج گنهرف ِداصتقا ۀعسوت نآ عبت هب و دای
يم دوش .
رب گنهرف ِداصتقا ،دوجوم ياهرامآ و دهاوش ساسا ناریا
نازيم رد دمآرد لصاح زا مهم نیرت عیانص هك يگنهرف هب
ناونع
شورف هاگنب هب يرتشم و هاگنب هب هاگنب فیرعت يم دوش
(
: 13 2015 Cultural Times,
دننام )
،مليف
،باتك يقيسوم
،
ياهرنه يشیامن
و ياهرنه اب يدایز هلصاف يمسجت
هعسوت ياهروشك دننام دوخ هباشم ياهروشك يتح و هتفای
( دراد هيكرت لودج
1 اب .) دوجو عبانم و ریاخذ ينغ يگنهرف
،ناوارف مهس ناریا رد نیا شخب زا داصتقا رايسب زيچان و
کیدزن هب رفص ناشن هك تسا ۀدنهد
مك ذوفن بیرض رد
ۀصرع ج .تسا يگنهرف هزوح رد و يناه
تسايس ليلحت گنهرف ِداصتقا رد يراذگ
ناشخرد همطاف و يراظتنا يلع 7
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5 لودج
1 - لاس رد هیکرت و اکیرما اب ناریا ِگنهرف ِداصتقا تیعضو ۀسیاقم 8112
Table 1- Comparison of Iran's cultural and economic situation with the United States and Turkey in 2018
ملیف شورف روشک )رلاد نویلیم(
یقیسوم شورف لاد نویلیم(
)ر باتک شورف
)رلاد نویلیم(
یزاب شورف )رلاد نویلیم(
تارداص یلااک یگنهرف تادراو
یلااک یگنهرف لاغتشا دصرد
یگنهرف
اکیرما 11454
8316 1834456
41848 2756758
4447558 5256
هيكرت 244
415 18757
584 0138
1028 6255
ناریا 2753
25 26
057 688
12258 2857
هشقن :عبنم اهج ين عیانص يگنهرف و ( قلاخ ( يناهج يگنهرف تراجت ،)2015
وکسنوی يرامآ هسسؤم ،)2015 2018(
.)
تسايس نييعت زوح رد حيحص ياه
شخب و ه ياه
ِداصتقا
؛گنهرف ينعی
،ديلوت عیزوت و فرصم اهلااك و تامدخ
ف يگنهر زا مهم نیرت و يديلك نیرت لماوع ۀعسوت نآ تسا .
هصرع زا يکی ،گنهرف ِداصتقا تفرشيپ و دشر هك تسا يیاه
يم دوخ نورد رد هوقلاب شخب دشر هب دناوت
رجنم رگید ياه
هب ؛دوش رد هژیو هرود يا هك ديكأت رب داصتقا و يتمواقم تیامح
زا ديلوت و يلااك يلخاد عیانص يیایوپ .تسا يم يگنهرف
دناوت
نورد دشر هب دوبن نیاربانب ؛دنك کمك روشك يداصتقا ياز
يوگلا بسانم رد تیریدم
،گنهرف ِداصتقا تاراسخ
هب يدایز
روشك دراو يم دنك هك قیداصم نآ
ار يم ناوت رد دوجو
تلاضعم يعامتجا
-
،يگنهرف مك
ريثأت ندش تامادقا
نامزاس ياه يگنهرف رد
لح
،اهنآ يزاوم
،يراك فعض رد
ديلوت و فرصم تلاوصحم يگنهرف
و ...
هدهاشم .درك
عضو ي ت و اج ی هاگ نونك ي روشك و عماج ۀ ام رد
،ناهج
ساسح ي ت اه يی هك تبسن هب نآ دوجو دراد و لاعف ي ت اه ي
گنهرف ي لمارف ي هك تروص م ي گ ي در
، مها ي ت شقن تلود و
تسايس يراذگ ار رد
ِداصتقا گنهرف ود نادنچ م ي دنك . رد
تسايس ه هب ناریا ِيتسدلااب دانسا و ا لاس رد صوصخ
ياه
و هعسوت مشش و مراهچ ۀمانرب دننام ريخا دنس
يلم ۀعسوت
يروانف ياه يگنهرف و
مرن و گنهرف ِداصتقا عوضوم هب
شخب هك اجنآ زا اما ؛تسا هدش هجوت نآ فلتخم ياه
تسايس يراذگ همانرب و اه يزیر
تسايس بلاق رد اه ،نيناوق ،اه
مانرب ه نيیآ و اه و دشر رد مهم يشقن يگنهرف عیانص رد اه
تسايس نیا اذل ،دنراد شخب نیا تفرشيپ يسررب دنمزاين اه
هب ؛تسا ِگنهرف ِداصتقا هك ناریا دننام يعماوج رد هژیو هعسوت و فيعض
هتفاين تسايس هب هجوتاب و دراد يا طوبرم ياه
هب هك شخب نیا هب ظنت مجسنمريغ و هدنكارپ تروص
،هدش مي
يم ساسحا نادنچ ود يزاين .دوش
رد نيع لاح شسرپ يلصا نیا تسا هك ات هچ هزادنا رقف
تسايس يراذگ ياه يتلود و ای تسايس يراذگ ياه هبان اج
بجوم هدش تسا ات رد ۀزوح
ِداصتقا گنهرف زا توق مزلا
هرهب و يسررب هلاقم نیا عوضوم ،ساسا نیا رب ؟ميشابن دنم
تسايس يواكاو گ
يراذ و گنهرف ِداصتقا هب طوبرم ياه
اب نآ ياهلأخ تسايس وگلا هب هجوت
شور اب هك تسا يراذگ
.دش دهاوخ هعلاطم يتسدلااب دانسا ياوتحم ليلحت
قیقحت ۀینیشیپ رب ون ساسا ۀزوح يروهظ تاعلاطم
رد گنهرف ِداصتقا ناریا
هك
هب ود ههد يمن
،دسر تاعلاطم يكدنا
نآ ۀرابرد ماجنا
فرگ هت
هك . تسايس ۀعلاطم هنيمز نیا رد نآ لابند هب رتمك مه يراذگ
تسايس ۀرابرد .تسا هدش ماجنا زين گنهرف ۀزوح رد يراذگ
هب موهفم ود نايم توافت ليلد
« يگنهرف تسايس »
و
« تسايس يگنهرف يراذگ »
هراشا نآ هب يرظن شخب رد هك
تسايس ۀزوح رد تاعلاطم بلغا ،دش دهاوخ ماجنا يگنهرف
ش اب ؛تسا هد دوجو
،نیا رد نیا شخب يخرب تاعلاطم ماجنا
هدش کیدزن هب
،عوضوم يم يسررب .دوش
( ناراکمه و يناولا 1438
اب يقيقحت رد ) ناونع
« يسررب
تسايس رد عونت نوناق :يدروم هعلاطم ؛ناریا يگنهرف يراذگ
يساسا » اج ی هاگ تائاضتقا موب
ي و عونت اه ي دوجوم رد روشك
ار رد تسايس يراذگ گنهرف ي ا ی نار سررب ي م ي دننك شور اب
5 هیرشن
هعماج يسانش
،يدربراك لاس و يس س مو
، هرامش پ يپاي ( 58
،) هرامش راهب ،لوا 1041
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5
ۀشقن دنس و يساسا نوناق يتسدلااب دنس ود نومضم ليلحت هتفای و تسا هتفرگ رارق يسررب دروم يگنهرف يسدنهم اه
يم ناشن عونت هك دهد يموق ياه
- ينید و ينابز -
رد ،يبهذم
تسايس هژیو هاگیاج ،يگنهرف نلاك ياه نیودت ۀلحرم رد يا
.تسا هدشن يدج هجوت يیايفارغج عونت صوصخ رد و دنراد يزاريش و
هاوخدزیا (
1438 ) رد هعلاطم يا اب ناونع
« درکیور يتسايس
رد
؛گنهرف ِداصتقا دروم
هعلاطم :
يراجت يزاس تلاوصحم يبناج
نشيمينا
» اب يسررب عوضوم
يراجت يزاس تيصخش ه يا ينشيمينا هب
ناونع عوضوم
ۀعومجمریز
،گنهرف ِداصتقا دندقتعم
زا هك نیا هزوح هب روط
لك تلفغ هدش تسا و دامن ان يتيقفوم
،نآ يراجت يزاس
تلاوصحم اب
تيصخش ياه يجراخ تسا
. نانآ شقن
ناگدننكديلوت نشيمينا
و ياهداهن ار يتيمكاح
هب ناونع
زاسرتسب يديلك هتسناد دنا و رد اهن تی هيصوت يیاه ار رد ۀزوح
تسايس يراذگ هب ياهداهن يتيمكاح يم
.دنهد
( زارفارس و يرثوك 1430
هعلاطم رد ) اب يا
ناونع
« ههجاوم
تسايس نآ زا راذگ و گنهرف تعنص اب يگنهرف يراذگ »
اب
دحاو يتسايس دنس ليلحت رب ينتبم ،يليلحت يفيصوت شور ت و شهوژپ ( اپورا ياروش يگنهرف تسايس ۀعسو
1333 ،)
تسايس ههجاوم ۀلئسم کيتاملبورپ اب ار يگنهرف يراذگ
يم رارق يسررب دروم گنهرف تعنص يداقتنا نیا هب اهنآ .دنهد
يم تسد هجيتن حرط هك دنبای
نیا هلئسم زا قیرط راذگ
يموهفم زا
« تعنص گنهرف
» هب يوس
« عیانص يگنهرف
» و
ًاريخا
« عیانص لاخ ق
» رد رتسب تسايس ياه يگنهرف ۀناگود
«
هزيتاركومد ندرك
گنهرف » و
« يساركومد يگنهرف
» تروص
يم .دريگ ( يرون و يعاجش قيقحت جیاتن 1456
هعلاطم رد ) يا
اب ناونع
« تسايس يسررب و يرگشدرگ تعنص رد تلود ياه
ك يرگشدرگ تعنص رادیاپ هعسوت يوگلا ۀئارا روش
» ناشن
يم تسايس ،دهد همانرب زا کی ره رد يرگشدرگ ياه
ياه 8
تسايس يوگلا لأخ زا هك موس ۀمانرب هلمج زا هلاس يراذگ
يب و نيعم صخاش هب يهجوت
تسايس نیداينب ياه يراذگ
ماظن هاگدید زا فادها رد ماجسنا و زكرمت نوچمه و دنم
تسايس نايم رد هچراپکی ا هدوب رادروخرب ناراذگ
.تس
رد نايم تاعلاطم
،يجراخ اوكازاك ( 1
هعلاطم رد )2019
يا
اب ناونع
« تسايس هقطنم ِيگنهرف يراذگ يا
» تسايس ياه
همانرب و هيسور لاروا لاردف ۀقطنم ِيگنهرف لاس زا تلود ياه
2411 ات 2415 رظن رد اب هك تسا هدرك يسررب ار نتفرگ
ف ليسناتپ رب راذگريثأت ياهرايعم يیاسانش و هقطنم ره يگنهر
تسايس يم ،يگنهرف عیانص ۀزوح رد يراذگ هعسوت دنور ناوت
اب نیاربانب ؛درك مهارف ار تلاکشم لح ناکما و ليهست ار تيفرظ زا هدافتسا و يیاسانش يم هقطنم ِيگنهرف ياه
هب ناوت
.درك کمك يگنهرف عیانص ۀعسوت يتیاکساکتیو ( 2
هعلاطم رد )2015
اب يا ناونع
« عیانص
تسايس رد يگنهرف يمومع يراذگ
» شقن نوزفازور تيمها
رد يگنهرف و يداصتقا تفرشيپ و دشر رد ار يگنهرف عیانص يم نايب ،يناوتيل ِدنمزاين عیانص نیا ۀعسوت .دنك
تسايس يراذگ
ًاريخا هك تسا يتلود دنمفده ياه رد
تسايس يسررب اب يو .تسا هدش هدناجنگ يگنهرف يراذگ
تسايس يراذگ ار تسايس عون هس يگنهرف عیانص ۀزوح ياه
يم صيخشت رب لرتنك نازيم هك لاربيل و يتیامح ،هناردپ :دهد
.تسا توافتم اهنآ زا کیره رد يگنهرف عیانص ميك ميليم ( 4
)2011
علاطم رد ه اب يا ناونع
« رد تلود شقن
هرك تايبرجت زا يتادهاشم :يگنهرف تعنص »
ظاحل زا
تسايس ،يخیرات لاس زا ار يبونج هرك ياه
1364 ات 244
يم يسررب يگنهرف عیانص هزوح رد يدلايم ۀعلاطم جیاتن .دنك
يم ناشن يو هرود رد يبونج هرك هك دهد
لبق ات يخیرات ياه
زا 2444 رف عیانص ۀزوح رد رد ار وگلا کی ،يگنه
تسايس زا يريگولج و تعنامم نآ و تسا هدرك ذاختا يراذگ
تكرش دورو و يگنهرف عیانص ۀزوح رد يجراخ ياه
تيلاعف لاس زا اما ؛تسا يلخاد ياه 2444
تكرش دورو ياه
يفيك دشر زا شيب عیانص نیا يمك دشر هب و دازآ يجراخ
1 Kazakova
2 Vitkauskaitė
3 Milim kim
تسايس ليلحت گنهرف ِداصتقا رد يراذگ
ناشخرد همطاف و يراظتنا يلع 3
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5
.دش هجوت اهنآ ب جیاتن زا رضاح ۀعلاطم رد رد هدش حرطم تاقيقحت يخر
تسايس وگلا يحارط يسررب و گنهرف ِداصتقا يراذگ
هفلؤم دم ياه تسايس رد رظن هدش هدافتسا هزوح نیا رد يراذگ
نیا رد هدش ماجنا تاعلاطم يخرب رورم اب نينچمه ؛تسا هب ،هزوح يسررب و هعلاطم ،يلخاد تاعلاطم هژیو
تسايس يراذگ گنهرف ِداصتقا ۀزوح رد اه هب
و صخشم روط
شخب يازجا همانرب و دانسا رد نآ فلتخم ياه
يتسدلااب ياه
هب ناریا رد يم ترورض نآ يروهظون و تيمها ليلد
هك دبای
.دوش يسررب
یرظن ینابم تسايس و گنهرف ِداصتقا موهفم يرظن شخب رد رد هك يراذگ
اب نآ زا هزوح نیا ناونع
« تسايس يگنهرف يراذگ »
هدرب مان
ب ،هدش يم يسرر .دوش
گنهرف ِداصتقا هب و فیرعت يداصتقا يدرکیور اب گنهرف ِداصتقا لومعم روط
تيلاعف دمآرد بسك يارب يتصرف زين ار يرنه و يگنهرف ياه
يم باسح هب تورث و شور اب هك دروآ
و ليلحت يداصتقا ياه
يم نييبت .دوش رب ود هب گنهرف و داصتقا ،هاگدید نیا ساسا
م ًلاماك ۀويش رگیدکی اب توافت
قيفلت هدش :دنا
1 - هبنج ليلحت لکش هب يدام ای يداصتقا ياه
تيلاعف هب تیاهن رد و يرنه و يگنهرف ياه ليلحت لکش
.يرنه و يگنهرف روما رد يلوپ تلادابم 2 - شور دربراك يسانش
« يداصتقا » ًاحيجرت ای
« باختنا
يیلاقع » يگنهرف روما يارب
،يارف .کر(
1476 : 0 .)
يـگنهرف ياـهدرگارف و تابـسانم بـلاغ هاگدـید نیا رد تسا هدش ريسفت يداصتقا طیارش و هنيمز اب قباطم (
Galbraith,
:8 1985 Boulding,
; :3
)1974
دــشر هــك تـسا نــیا رـب اــنبم و
و گنهرف يم لباقم رد و دراد زاين يداصتقا ۀیاپ هب رنه
دـنناوت
تحت يدح ات ار هعماج داصتقا دـنهد رارق ريثأت
،يیاـسوم .کر(
1434 : 10 .)
رد نیا
،فیراعت ماظن يگنهرف رثأتم زا ماظن يداصتقا دوب
و يشناد هب مان گنهرف ِداصتقا نیا
ريثأت ار هعلاطم يم ك دن
(
Anderson, 2006: 9
نیا دوجو اب .) هچرگ
رنه و ياهلااك
يگنهرف ار يم يعون ناوت يلااك
يداصتقا تسناد
هك اب ميهافم
يساسا
،داصتقا ريظن ۀنیزه
،تصرف
،هضرع ديلوت ،اضاقت و
،فرصم ۀرابرد نآ تبحص
؛درك اما يگژیو صاخ ياه رنه
و
عیانص لاخ عيسو يشرگن دنمزاين هك ق
،دنتسه رت ام
ار هب مزلم
نآ يم رد هك دزاس هب
يريگراك هیرظن
ياه يداصتقا يارب
اهنآ
يرگید راتفر هتشاد
ميشاب و نیا نامه يزيچ تسا هك ِداصتقا
گنهرف ار زا داصتقا زیامتم يم دنك
،يبسارت .کر(
1438 : 24
.)
صتقا موهفم رارق مه رانك زا گنهرف ِدا
موهفم ود نتفرگ
بيكرت هك تسا هدش ليکشت گنهرف و داصتقا زا يفلتخم ياه
هب نآ يم دوجو دننام .دیآ
يداصتقا گنهرف ِداصتقا ،1
گنهرف و2
ِ داصتقا يگنهرف
ِ داصتقا موهفم هعلاطم نیا رد .4
دم گنهرف رظن
بيكرت ِرگید ميهافم اب هك تسا فاضا و يفصو ياه
توافتم ي
.تسا رد هعماج يسانش يداصتقا و
،يگنهرف رد
هیزجت و
ليلحت موهفم گنهرف ِداصتقا هولاع
رب اهريغتم و لماوع
،يداصتقا هب
لماوع يگنهرف و يعامتجا زين
هجوت يم دوش . رد
هاگدید نیا هب داصتقا
،شنك يعون ناونع اهنت
عبات
نوناق يدنم ياه يداصتقا بان
،تسين هکلب
هولاع ب ر
نوناق يدنم ياه
،يداصتقا نوناق
يدنم ياه
،يعامتجا يگنهرف
و يسايس مه رب نآ تسا راذگريثأت
،ناشخرد و يمچرپ .کر(
1435 : 7 .)
ا
،داصتق هکبش يا
ًاتبسن تباث زا وگلا ياه
ِيطابترا شنك
ِنارگ
،ديلوت عیزوت و فرصم لااك و تامدخ يارب دربراك نيهب ۀ
،عبانم هب هژیو عبانم بايمك و بسك نیرتشيب يداصتقاۀیامرس
تسا
،ناشخرد و يمچرپ .کر(
1435 : 5
قبط و .)
درکیور هیلا يا ای
دنچ هفلؤم گنهرف يا زا
کی وس رد و تفرعم ،تیونعم
ناهج ينيب کی هعماج هشیر دراد و زا يوس رگید هیلا يا
1 Economic Culture
2 Economics of Culture
3 Cultural Economy-Cultural Economics
14 هیرشن
هعماج يسانش
،يدربراك لاس و يس س مو
، هرامش پ يپاي ( 58
،) هرامش راهب ،لوا 1041
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5
ينوريب و رهاظ ي تسا هشیر هك رد
بلاق عاونا ياهلااك يدام
و تيلاعف ياه طبترم اب کبس يگدنز دراد
Hunt, Horton and (
)
رد 2004
ثحب
ِداصتقا
،گنهرف هب ًلاومعم
تايبدا يرظن
و هتخادرپ رد
نیا
،هزوح رتشيب رب دعب يدام گنهرف ديكأت
تسا هدش و
لاکشا يگنهرف ( ياهلااك يگنهرف ) هب ناونع روما
يعازتنا رد رظن هتفرگ يمن دنوش
،تيمسا .کر(
1431 : 274
.)
اب ماظن گنهرف ِداصتقا ،هدش حرطم بلاطم هب هجوت
شقن زا يمجسنم تيعقوم ،اه
هکبش ،اه شنك ،اه
و نارگ
یرتشيب بسك يپ رد يفرط زا هك تسا يطابترا ياهوگلا ن
و لااك فرصم و عیزوت ،ديلوت قیرط زا يداصتقا ۀیامرس يم مه رگید يفرط زا و تسا يگنهرف تامدخ هب دناوت
.دنك کمك يگنهرف ۀیامرس شیازفا
،گنهرف ِداصتقا ياهوگلا
يطابترا هکبش يا زا شنك نارگ رد ۀصرع
،ديلوت عیزوت و
فرصم لااك و تامدخ يگنهرف تسا هك اب يريگراك هب ۀنيهب
م
،عبان هب هژیو عبانم بايمك هب بسك لابند رمتسم
نیرتشيب
رد يگنهرف ۀیامرس زا يداصتقا ۀیامرس حوطس
فلتخم رد و
يطیارش صاخ تسا
،ناشخرد و يمچرپ .کر(
1435 : 37 .)
مهم زا عیانص ،گنهرف ِداصتقا يزكرم ميهافم نیرت
ا يگنهرف تامدخ و لااك ،يگنهرف رد .تس
لمع هدافتسا زا
ۀژاو تعنص ۀرابرد
،گنهرف رب ياهدنیارف يداصتقا
زكرمتم
تسا هك زا قیرط نآ اهلااك و تامدخ يگنهرف و هتخاس هب
رازاب هضرع يم دنوش و فرصم ناگدننك اب ندیرخ عورش اهنآ
هب فرصم يم دننك
،يبسارت .کر(
1438 : 24
وکسنوی .)
ص عیان
يگنهرف ار تيلاعف يیاه فیرعت يم دنك هك فده يلصا اهنآ
،ديلوت
،ديلوتزاب
،اقترا عیزوت ای يراجت يزاس
،اهلااك تامدخ و
تيلاعف ياه طوبرم هب
ِگنهرف رنه ای ثاريم يگنهرف تسا
.
تيلاعف
ِيگنهرف ازدمآرد و راذگريثأت ار
هب 11 تعنص يگنهرف
ميسقت يم دنك هك لماش 1 -
،مليف 2 -
،باتك 4 -
،يقيسوم 0
-
ياهرنه
،يمسجت 8
- ياهرنه
،يشیامن 6 - يزاب ياه
،لاتيجید
7 -
،نویزیولت 5
-
،ویدار 3 - همانزور و
،هلجم 14 - يرامعم و
11 - تاغيلبت تسا (
UNESCO-UIS, 2012:16
.)
تامدخ و لااك هورگ ود هب يگنهرف عیانص تاديلوت ميسقت يگنهرف
يم .دنوش يلااك ءيش يگنهرف و
تمدخ تسا
هعماج دارفا نيب هك يارب
اضرا ياهزاين يگنهرف (
هیامرس
يگنهرف ) رد دنیآرف
،راك ديلوت و اب اهلااك و تامدخ رگید معا
زا يگنهرف ای
يگنهرفريغ هلدابم
يم دوش (
Palgrave, 2006
).
س هب يگنهرف ياهلااك يبيكرت و يمومع ،يصوصخ عون ه
يم ميسقت نآ يصوصخ يگنهرف يلااك .دنوش
هتسد تسا هك
عفانم اهنآ هب روط لماك رد رايتخا نلاماع
،يصوصخ دارفا
ای
هاگنب اه رارق يم يم باتك هك يدارفا ًلاثم .دريگ رد ای و دنرخ
يم اديپ روضح شیامن نلاس کی ،يمومع يگنهرف يلااك .دننك
تسا يیلااك هك
عفانم اهنآ رد رايتخا ۀمه دارفا کی هعماج
صاخ رارق يم دريگ . نیا اهلااك هب ناونع ۀیامرس يگنهرف کی
تلم ای ناهج هتخانش يم و يلم عافد تامدخ دننام .دنوش
همانرب شخپ ينویزیولت ناگیار ياه
،يبسارت .کر(
1434 : 82 - 81 ).
زين يبيكرت يلااك هب
مه روط و يمومع يلااك يگژیو زا نامز
هك يفورعم ِيشاقن ولبات دننام .تسا رادروخرب يصوصخ يم شورف و دیرخ هب اما ؛دوش
کی خیرات زا يرصنع ناونع
يم بوسحم روشك دوش
،يبسارت .کر(
1438 : 00 .)
يدام ياهلااك فرعم هك تسا يتامدخ ،يگنهرف تامدخ هئارا يگنهرف قیلاع ای و اهزاين نيمأت فده اب اما ؛تسين
يم هعومجم لماش و دوش تلايهست و تامادقا زا يا
تیامح و يصوصخ تاسسؤم و تلود هك تسيگنهرف رگ
همين تكرش ای و يتلود يم رارق هعماج رايتخا رد اه
؛دنهد
همانرب تامدخ لماش نينچمه همانرب يارجا دننام( يا
ياه
م ،رتائت ،يرامعم ،يطابترا ،يربخ ،رشن تامدخ ،)... و يقيسو
هناسر يیویدار ۀمانرب ،مليف عیزوت ،ژلابود دننام( يا -
ديلوت نابيتشپ تامدخ مامت لماش و )يگناخ ۀکبش ،ينویزیولت تامدخ ،)مليف شیامن ،ريثکت ،پاچ دننام( يگنهرف ياهلااك هراوهام ،يلباك يم يا
دوش
روپديشر .کر(
و ناراکمه
، 1434 : 444 .)
اب هس ياراد گنهرف ِداصتقا ،هدش هئارا فیرعت هب هجوت
ديلوت .تسا يگنهرف تلاوصحم فرصم و عیزوت ،ديلوت ِشخب
،يگنهرف زا
مهم نیرت لحارم ۀيلوا گنهرف ِداصتقا تسا
رد
،داصتقا )... و هیامرس ،نيمز ،راك يورين لماش( ديلوت هب
عم يان
تسايس ليلحت گنهرف ِداصتقا رد يراذگ
ناشخرد همطاف و يراظتنا يلع 11
http://dx.doi.org/10.22108/jas.2021.128784.2111 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.1.2.5
لیدبت عبانم هب لااك و تامدخ تسا .
،فیرعت نیا عبت هب ديلوت
يگنهرف زين
يدنیارف تسا هك ياهاوتحم نآ نورد يگنهرف
يواح رصانع نیدامن
،يگنهرف يتخانشابیز
و يرنه هك تسا
زا قیرط
ِلاناك
،يديلوت
،داجیا
،شزومآ يورين
،يناسنا
،عیزوت
يبایزرا و ظفح يم دوش (
Peterson and Anand, 2004
.) زا
مهم نیرت رصانع ديلوت
،يگنهرف بسك
اهراك و ای
هاگنب
،اه
يورين ،هیامرس يناسنا
و شزومآ تسا . هاگنب ياه طوبرم هب
،يگنهرف ِديلوت نوچمه
هاگنب ياه رگید اب بيكرت ندرك
،هیامرس
يورين راك نينچمه و اب
يريگراك هب ژولونکت
ي
،ينعم هب ديلوت
لوصحم يم دنزادرپ
،يبسارت .کر(
1473 : 03 ).
بسك ياهراك و يگنهرف
لماش تلاوصحم و يدام
،سوملم يدامريغ
و يونعم ای تامدخ يرنه
اب ياوتحم
قلاخ ياراد هك دنا شزرا
يداصتقا و
فده ياه يرازاب دنتسه
(
UNCTAD, 2015
رد.) بسك ياهراكو
،يگنهرف نورد
ۀريجنز
،تيلاعف رارق نتفرگ نادنمرنه و
،ناگدننكديلوت دوجو
نزاوت و
ِيگنهامه تیامح
اه رد هزوح ياه فلتخم عیانص يگنهرف و
لحارم فلتخم
ِديلوت
،لوصحم ريظن
قلخ و شنیرفآ
،رثا
هعسوت شيپ زا
،ديلوت ديلوت و سپ زا
،نآ رازاب يبای و
،راشتنا
عیزوت و
،هضرع شزومآ يورين
،يناسنا تخاسریز ياه
قيقحت
و
،هعسوت يزاسرتسب ياه
يگنهرف و يعامتجا (
GEM Global
Report, 2013: 21
ۀنيمز ) ۀعسوت
ِداصتقا گنهرف ار مهارف
يم ك دن
؛ دح نیاربانب و
زرم گنهرف ِداصتقا زا
رتسب تاقيقحت و
شزومآ ىم درذگ . رد ماظن شهوژپ و
،قيقحت تهج ىريگ ىاه
هك تسا نیا ۀدننك نييعت ،شریذپ مدرم
هچ ىلااك ىگنهرف ىا
ار دنریذپب و ای دنریذپن و ديلوت هدننك هچ يلااك يگنهرف ار اب
هچ تيفيك و يیاوتحم بسانتم
اب اضاقت ديلوت دنك و
راکهار ار يیاه هب
،مدرم ناگدننكديلوت و
رد ك ل تلود اه هئارا
يم .دهد سپس نآ ىلااك ىگنهرف دیاب
هب هعماج لقتنم ات
هتفریذپ و ای در دوش . ىاهزاين لماش ىمدآ ىاهزاين
،ىحور
ىرکف و ىمسج تسا . گنهرف ىاهزاين ىرکف ار نيمأت ىم دنك
و هچنانچ ماظن ىحيحص تاقيقحت رد
هعماج دوجو هتشادن
،دشاب ماظن شزومآ و شخب غيلبت مه اچد ر لکشم دهاوخ
؛دش نیاربانب تاقيقحت هب طوبرم تيساسح بیرض نیرتلااب
تسا هك مهس ىرتشيب زا عبانم ىلام ار هب دوخ صاصتخا
ىم دهد
بيقن .کر(
،تاداسلا 1455 : 5 ) .
يگنهرف تلاوصحم عیزوت ،گنهرف ِداصتقا رگید شخب ليهست .تسا هويش
ياه يبايتسد هب
لااك ياه يگنهرف رد
شیازفا فرصم و يروآدوس رايسب
رثؤم تسا . زا مهم نیرت
شخب ياه
،گنهرف ِداصتقا عیزوت
و مهم نیرت رتسب
،نآ رازاب
تسا .
،رازاب يرتسب تسا رد بلاق تابيترت يداهن و يدادرارق
ای هکبش يا هك تاميمصت و
تيلاعف ياه هاگنب اه ( ناگدننكديلوت
و فرصم ناگدننك ) و تلود رد نآ گنهامه يم دوش (
Parkin et
al., 2014
.) رازاب رد ياهلااك
،يگنهرف تلادابم
ياهلااك
يگنهرف ماجنا يم دوش و دوبن يحارط تاطابترا حيحص
رد
رازاب يرنه ثعاب شهاك ديلوت ای مدع يیوگخساپ هب
ياهزاين
يگنهرف يم دوش . ياهلااك يگنهرف رد ود رازاب نایرج يم دنبای :
رازاب يلام و رازاب يگنهرف . رازاب يلام رتشيب اب شزرا هلدابم يا
ياهلااك يگنهرف
راكورس
؛دراد رد يلاح هك رازاب يگنهرف
شزرا يفرصم اهنآ ار رد رظن دراد (
Fiske, 1989
.)
يگژیو ياه يراتخاس رازاب
تلاوصحم يگنهرف
ات
دودح ي نايم عماوج توافتم
؛تسا اما هب روط يلك رازاب نیا
تلاوصحم ار
يم ناوت رد حوطس فلتخم مه ميسرت رازاب .درك
رد :هيلوا نيیاپ
نیرت حطس نیا
،رازاب راثآ نادنمرنه رد
ديق
تايح دیرخ و شورف يم دوش و ۀضرع رازاب هب دادعت
نادنمرنه و
تاديلوت يراج
نادنمرنه لقتسم
يگتسب دراد .
رازاب رد :هیوناث ياهرهش
گرزب نادنمرنه
،سانشرس نارگادوس
و ...
راثآ يرنه ينادنمرنه هك
رد يپ راذگ زا رازاب هيلوا دنتسه
و نادنمرنه يفوتم
هتخانش هدش ار هلدابم يم دننك
،يبسارت .کر(
1438 : 04 ،زوات ؛ 1434 : 142
رازاب و )
نيب نآ رد هك يللملا
تلاوصحم يگنهرف
رد يرتسب يلمارف و نيب يللملا هضرع و
لحم دیرخ و شورف رارق يم دريگ (
Hutton, 2015: 233
.)
هزورما نينچمه ياهرازاب
يزاجم رد ياضف ربیاس
( تنرتنیا ) يارب عیزوت ياهلااك يگنهرف ناکما
سرتسد ي ار
رايسب ليهست هدرك تسا . اب دشر ناباتش يروانف ياه تاطابترا