Analyzing the child friendly city indicators in Ahvaz metropolis

(1)

Research Paper

Analyzing the child friendly city indicators in Ahvaz metropolis

Masoumeh Ahmadvand ^a,Zahra Soltani^{a }, Majid Goodarzi ^a

a. Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

A B S T R A C T A R T I C L E I N F O

Public spaces such as sidewalks, parks and playgrounds are places for socializing children. Preparing the urban space for children both increases their social responsibilities for urban life, makes them more respectful of the urban environment and spaces in the future, and also more diligent in its maintenance. For this purpose, the present study has been compiled with the aim of analyzing the child friendly city indicators in Ahvaz Metropolis.The present Study is applied-theoretical in terms of purpose and descriptive- analytical in terms of nature and method. The method of data collection is documentary and field. The results of the fit indices of the first-order factor analysis model indicate the confirmation of all indicators (children’s safety and ease of movement; children’s security; children's playground space; access to services, education and culture; and child friendly city).According to the results obtained from structural equations, it can also be said that the path coefficient between safety and ease of children's movement;

children’s security; children's playground space; access to services, education and culture; and child friendly city are respectively equal to 0.244,; 176/0; 225/0 and 194/0; And because these values are greater than 1.96; Therefore, the relationship of all indicators with the child friendly city is significant. The results of Friedman test also showed that the significance level obtained from Friedman test is less than 0.05, so there is a difference between the mean rank of research variables at 95% confidence level (p = 0.001); In other words, the priority of child friendly city indicators in the eight districts of Ahvaz was not the same from the perspective of research samples.

Keywords:

Urban Planning, Urban Spaces, Child Friendly City, Ahvaz Metropolis.

Received:

28 June 2022 Received in revised form:

1 November 2022 Accepted:

27 April 2022 pp.63-84

 . Corresponding author (Email: Z.soltani@scu.ac.ir)

Citation: Ahmadvand, M., Soltani, Z., & Goodarzi, M. (2022).Analyzing the Child Friendly City Indicators in Ahvaz Metropolis. Journal of Geographical Urban Planning Research, 10 (3), 63-84.

http://doi.org/10.22059/JURBANGEO.2022.339123.1662

(2)

Extended Abstract Introduction

Public spaces such as sidewalks, parks and playgrounds are places for socializing children. Preparing the urban space for children both increases their social responsibilities for urban life, makes them more respectful of the urban environment and spaces in the future, and also more diligent in its maintenance. A suitable urban space largely provides security and the presence of the child, and an inappropriate urban space eliminates it and creates all kinds of harms and social problems. In fact, public spaces such as sidewalks, parks and playgrounds are places for socializing children. Preparing the urban space for children both increases their social responsibilities for urban life, makes them more respectful of the urban environment and spaces in the future, and also more diligent in its maintenance. For this purpose, the present study has been compiled with the aim of analyzing the child friendly city indicators in Ahvaz Metropolis.

Methodology

The present Study is applied-theoretical in terms of purpose and descriptive- analytical in terms of nature and method.

The method of data collection is documentary and field. The statistical population of the present study consists of residents of the eight districts of Ahvaz, which according to the 2016 census; their number is as shown in the table below.

The sample size is calculated using the Cochran's formula. The sampling method was also done randomly with classes proportional to the volume.

Data analysis and answers to research questions were performed using structural equations, one-sample T-test techniques and Friedman test.

Results and Discussion

The results of the fit indices of the first- order factor analysis model indicate the confirmation of all indicators (children’s

safety and ease of movement; children’s security; children's playground space;

access to services, education and culture;

and child friendly city).According to the results obtained from structural equations, it can also be said that the path coefficient between safety and ease of children's movement; children’s security; children's playground space; access to services, education and culture; and child friendly city are respectively equal to 0.244,;

176/0; 225/0 and 194/0; And because these values are greater than 1.96;

Therefore, the relationship of all indicators with the child friendly city is significant. The results of Friedman test also showed that the significance level obtained from Friedman test is less than 0.05, so there is a difference between the mean rank of research variables at 95%

confidence level (p = 0.001); In other words, the priority of child friendly city indicators in the eight districts of Ahvaz was not the same from the perspective of research samples.

Conclusion

Indicators of children’s safety and ease of movement, children’s security, children's playground space, access to services, education and culture, child friendly city are the indicators that define child friendly city in Ahvaz. The fit of the model is desirable according to the path coefficients obtained from the relationship of expression of the indicators. There is also a difference between the observed value of the research variables and the mean of the null hypothesis, and the observed value is higher than the hypothetical mean. As a result of the variables of children’s safety and ease of movement, children’s security, urban space and children's play, access to services, education and culture and child friendly city based on stockholders' perspective is in a favorable situation.

(3)

Funding

There is no funding support.

Authors’ Contribution

All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work.

Conflict of Interest

Authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments

We are grateful to all the scientific consultants of this paper.

(4)

هلاقم یشهوژپ

لیلحت صخاش یاه رهش رادتسود کدوک

رد نلاک رهش زاوها



هموصعم دنودمحا - هورگ و ایفارغج همانرب ری ز

،یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد ،یرهش ی ناریا ،زاوها ،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد

ارهز ناطلس

1ی - هورگ و ایفارغج همانرب ری ز

دیجم زردوگ ی - هورگ و ایفارغج همانرب ری ز

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

ناگژاو یدیلک :

همانرب ری ز ی رهش ی

، اهاضف ی

رهش ی

، ،کدوک رادتسود رهش

نلاک .زاوها رهش

خیرات تفایرد :

08 / 04 / 1401

خیرات یرگنزاب :

10 / 06 / 1401

خیرات شریذپ :

10 / 08 / 1401

.صص 84 - 63

اهاضف ی مومع ی بق زا ی ل کراپ ،رباعم مز و اه

ی ن اه ی زاب ی

، هصرع ا ی ارب ی عامتجا ی ندش

م بوسحم ناکدوک ی

دوش . هدامآ زاس ی اضف ی ارب رهش ی لوئسم مه ناکدوک ی

ت اه ی عامتجا ی

ارب ار نانآ ی گدنز ی رهش ی م ثعاب مه و هدربلااب ی

دوش آ رد نانآ هک ی

هدن ب ی رتش حم هب ی ط و

اهاضف ی رهش ی مارتحا دنراذگب رادهگن و ظفح رد و ی

مه هب .دنشوکب نآ ی

ن شهوژپ روظنم

لحت فدهاب رضاح ی

ل صخاش اه ی دوک رادتسود رهش نلاک رد ک

ودت زاوها رهش ی

ن هدش هب .تسا

ا ،فده ظاحل ی

ن قحت هرمز رد شهوژپ ی

تاق دربراک –ی رظن ی هام ظاحل هب و ی

ت رد ،شور و

قحت هرمز ی تاق صوت یف –ی لحت یل ی اتن .تسا ی ج صخاش اه ی لحت لدم شزارب ی

ل لماع ی هبترم

کاح لوا ی أت زا یی د مامت ی صخاش اه ی ا(

ی نم ی نما ؛ناکدوک ددرت تلوهس و ی

ت اضف ؛ناکدوک ی

زابرهش ی سرتسد ؛ناکدوک ی

م )کدوک رادتسود رهش و ؛گنهرف و شزومآ ،تامدخ هب ی

دشاب .

نچمه ی ن اتن قبط ی ج هب تسد راتخاس تلاداعم زا هدمآ ی

م ی ناوت رض هک تفگ ی

سم ب ی ر ب ی ن

ای نم ی نما ؛ناکدوک ددرت تلوهس و ی

ت اضف ؛ناکدوک ی

زابرهش ی سرتسد ؛ناکدوک ی

،تامدخ هب

ف و شزومآ ترت هب کدوک رادتسود رهش و ؛گنهر ی

ب اب ربارب 244 / 0 ؛ 176 / 0 ؛ 225 / 0 و 194 / 0 ؛

م ی دشاب ا نوچ و ی ن داقم ی ر ب ی رتش زا 96 /

±1

؛تسا اذل هطبار همه صخاش اه اب رهش رادتسود

وک کد م رادانعم ی دشاب اتن . ی ج رف نومزآ ی نمد ن ی ز رادانعم حطس هک داد ناشن ی

هب تسد زا هدمآ

رف نومزآ ی نمد تمک زا ر 05 / 0 م ی

،دشاب تنرد ی هج ب ی ن م ی گنا ی ن غتم هبتر ی اهر ی حطس رد شهوژپ

95 مطا دصرد ی نان ( دراد دوجو توافت 001

/ 0 p = هب ؛) ترابع دی رگ ولوا ی ت صخاش اه ی رهش

د زا زاوها رهش هناگتشه قطانم رد کدوک رادتسود ی

هاگد وگخساپ ی نا ی ناسک .دوبن

.

زا هتفرگرب هلاقم نیا . نایاپ

یسانشراک همان هموصعم مناخ دشرا

دنودمحا هتشررد و ایفارغج همانرب ری ز یرهش ی هدنسیون هرواشم و مود هدنسیون یامنهار هب

رد موس

،یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد زاوها نارمچ دیهش هاگشناد

یم .دشاب

1 لوئسم هدنسیون . Email: Z.soltani@scu.ac.ir

:دانتسا دنودمحا

، هموصعم ؛ ناطلس

،ی و ارهز زردوگ ی .دیجم ، ( 1401 .) لحت ی ل صخاش اه ی نلاک رد کدوک رادتسود رهش زاوها رهش

هلجم .

شهوژپ یاه یایفارغج همانرب یزیر یرهش 10 ، ( 3 ،) 84 - 63 . http://doi.org/10.22059/JURBANGEO.2022.339123.1662

(5)

همدقم یم یرهش یاهاضف و اهرهش وت

ناکم دننا اه یی هب .دنشاب ناکدوک یگدنز یارب یفنم ای تبثم ا روط

لا هدی اسمه ، یگی اه و

هلحم ناکم دیاب اه اه

یی دنشاب ناکدوک یارب یعامتجا

؛ هب روط ی هک هب دنناوتب تحار ی گنهرف و عماوج لوصا تلادابت و اه

نآ نایب ناکدوک یارب ار اه ( دننک

:25 Saridar Masri, 2017

).

ارب ی ا ناکم هب اهرهش هکنی اه

یی ناکدوک تفرشیپ یارب

لباق دیاب دوش نیمأت نانآ قوقح و اهزاین و دنوش لیدبت تی

یاه نآ رما نیا .دومن هدافتسا یکمک رازبا زا و هداد شیازفا ار اه

ناکم قلخ اب اهنت اه

ی راکمه هیاپ رب دیدج ی

اه یاهورملق و یلحم یحاون ،فلتخم حوطس رد یهورگ تلاماعت و یعامتجا

ناکما ذپ ری م ی دشاب ( یلیهس و دنوثایغ ینیسح ییلابرک ،

1392 : 61 .) ( نوهنیو 1994

یخرب هک تسا هدیقع نیا رب )

ادیپ اضف رد ار دوخ خساپ ناسنا یاهزاین م

ی دنک و دراد ار صاخ ییاضف عقوت ناسنا نهذ ،یصاخ زاین ره یارب . م

ی دبلط

اضرا یارب ار رتسب نیرتهب دناوتب اضف هک مهارف ناسنا زاین ی

( دنک و نایداجس نماد

غاب ، 1400 : 762 ،دازکاپ زا لقن هب ؛

1385 : 145 .) لکش ناکما مدع زا یطیحم نازیر همانرب هزورما گ

یری یرتشیب یهاگآ کدوک یارب بسانم یرهش یاضف

هتفای دنا هچب نتفای هزاجا هرابرد دوخ ینارگن زا تحارص اب اهردام و ردپ و هب اه

ب روظنم خ رد یزا نابای

اه هدایپ یاهریسم و

م نایم هب نخس هسردم و هناخ نیب ی

( دنروآ ،ریقح و این لماک 1388

: 85 .) ناکم ناکدوک هب ار اه

ش هوی دوخ لیخت اب و دوخ

م ی دنزاس . نآ هب اما ؛دنتسه دوخ فارطا یایند رد یزاب و حیرفت لها و شیدنا تبثم هشیمه اه تسار

ی ناکدوک یاهزاین رد

اضف مدک یرهش یاه تخاس و اضف اب میقتسم طابترا رهش رد ناکدوک رثؤم روضح ؟دنا

اهزاسو ی یاضف کی .دراد یرهش

مأت یدایز دح ات بسانم یرهش نی

هدننک و نآ هدنرب نیب زا زین بسانمان یرهش یاضف کی و هدوب کدوک روضح و تینما

مز هنی زاس سآ عاونا بی اه م یعامتجا تلاضعم و ی

دشاب . عقاورد کراپ ،رباعم لیبق زا یمومع یاهاضف مز و اه

نی یاه ،یزاب

هصرع ا ی م بوسحم ناکدوک ندش یعامتجا یارب ی

دوش

Saumel et al., 2015: 76)

.)

هدامآ زاس ی لوئسم مه ناکدوک یارب رهش یاضف تی

یاه م ثعاب مه و هدربلااب یرهش یگدنز یارب ار نانآ یعامتجا ی

دوش

ب رتشیب هدنیآ رد نانآ هک ظفح رد و دنراذگب مارتحا یرهش یاهاضف و طیحم ه

نآ یرادهگن و ( دنشوکب

،ولگیب هرق 1391

:

24 .) نامه یم یرهش یاهاضف هک روط همانرب اب دنناوت

ر یزی حرط و ر یزی ،دنشاب یناسنا لئاضف زورب لحم حیحص

م ی دنناوت همانرب و یگدشاهر قیرط زا ر

یزی یاهاضف هب تسردان ب

ی عافد کدوک یارب لیدبت زین نا

( دندرگ

Witten et al.,

2015: 288

).

هب کدوک رادتسود رهش موهفم لکروط

ی ساسا رب ار اهرهش نیا هنوگچ نادرمتلود هک تسا ینعم نیا هب

هچب قیلاع م هرادا اه

ی دننک م هتفگ ییاهرهش هب زین و ی

دوش و شزومآ ،تملاس لثم ناکدوک یساسا قوقح نآ رد هک

ینما ،ینمیا ،گنهرف م ظاحل یزاب یاهاضف و زبس یاهاضف ،ت

ی ( دوش

Korpela, 2014: 65

).

درادن ینادنچ هقباس کدوک رادتسود یاهرهش موهفم ناریا رد سپ عوضوم نیا هب یدج هجوت نیلوا تفگ ناوتب دیاش و

لاس هلزلز زا 1382

؛هتفرگ تروص مب رد هب

هنوگ ا هژورپ ،اهداهن رگید یراکمه اب فسینوی نامزاس هک ی رادتسود رهش

ار کدوک فدهاب

« یعمج تکراشم »

هچب اه ار نآ و فیرعت فده

راذگ ی ( دومن ،ریقح و این لماک 1388

: 80 .) هب تیانع اب

رضاح شهوژپ ،روکذم دراوم فدهاب

لیلحت صخاش یاه رهش رادتسود رد کدوک نلاک

رهش زاوها ودت نی رد و تسا هدش

نیا هب میتسه شلات تلااؤس

:دوش هداد خساپ صخاش هچ

فیرعت ار کدوک رادتسود رهش ییاه م

ی ؟دننک و هبتر دنب ی

صخاش یاه رهش رادتسود کدوک

؟تسا هنوگچ زاوها رهش یرهش قطانم رد

یط لاس اه ریخا ی مزرد هنی اهرهش ناریا و ایند حطس رد ینوگانوگ تاقیقحت کدوک رادتسود ی ماجنا

هدش ،تسا

ااب نی خاش یارجا و شرتسگ مدع ببس هب دوجو ص

بولطم دح هب یکدنا یاهرهش ایند لک رد زونه راظتنا دروم یاه

کیدزن هدش دنا . دروم نیا رد شون

هداز و عامسا یلی ( 1398 ناونع اب یشهوژپ رد )

« رادتسود رهش درکیور اب هلحم یحارط

(6)

یرادلگنجرس هلحم :یدروم هنومن کدوک 2

نامرک » دومن نایب ات هسردم ریسم کدوک رادتسود رهش رد هک

دیاب هناخ

یروج حارط ی هدش هلحم رد ًامئاد هراوس اب هدایپ ریسم لخادت .دنک تینما ساسحا کدوک هک دشاب هعلاطمدروم

هدید

م ی دوش ثعاب هک م

ی دوش ار هیلقن هلیسو ناکدوک تیرثکا یارب

تفر تشگربو .دننک باختنا

ییازخ ییازخ و ( 1398 رد )

یسررب هب یشهوژپ لحت

یل ی رهش رب وک رادتسود کد

تخادرپ دیسر هجیتن نیا هب و هک

موهفم

« کدوک رادتسود رهش »

هب لکروط ی ا هب ی ن نعم ا هک تسا تلود

نادرم ا هنوگچ ی ن لاع ساسا رب ار اهرهش ی

ق هچب اه هرادا م ی دننک . و یمساق

ناراکمه ( 1399 یسررب هب )

« اب کدوک رادتسود نکسم کأت

دی اپ هعسوت رب ی

راد دروم هنومن ی

هقطنم ی ک هت رهش نار »

هک دنداد ناشن و دنتخادرپ بی

رتش ی ن م ی گنا ی ن غتم هب طوبرم ی

ر اناوخ یی اسآ و ی ش حم ی ط ی م طسوتم زا هک ی

گنا ی ن هدوب رتلااب

ازفا رد هک ی

ش سب کدوک رادتسود نکسم هعسوت و ی

را مها ی ت .دراد دیشر ناراکمه و ریولک (

1399 یسررب هب یشهوژپ رد )

« زرا ی با ی ا ی داج هفلؤم اه ی رادتسود رهش لزناردنب رهش رد کدوک

ی » دنتخادرپ . هک داد ناشن جیاتن فاطعنا

ذپ یری حم ی

،ط

بی رتش ی ن رض ی ب ا ثعاب هک هتشاد ناکدوک رد ار رثا ی

داج قلاخ ی ت زاب ندروآ دوجو هب و تخاس رد ی

حم رد ی ط طسوت

کدوک م ی دوش . و یبلطم ( ناراکمه 1400

یسررب هب یشهوژپ رد )

« هفلؤم اه ی اضر اب طبترم ی

دنمت ی هش رط زا نادنور ی

ق

هعسوت حم طی یاه کدوک رادتسود

» دروم هعلاطم(

ی هقطنم : ی

ک )نارهت رهش دنتخادرپ

. یم هک داد ناشن جیاتن ناز

اضر ی دنمت ی لک ی زاب هطوحم رد ی

نودب هدودحم ربارب هس ناکدوک تسا ناکدوک روضح

. لوراک ناراکمه و1

( 2015 رد )

هبرجت و ناکدوک تکراشم یشهوژپ نآ

اه وا رد ار دنلک سرربدروم ی اهرهش هک دندقتعم و هداد رارق

ًارثکا یارب گرزب نلااس

و بموتا لی اه حارط ی هدش دنا دیدج درکیور یارجا .ناکدوک هن ،

« ناکدوک لوا »

،دنلکوا رهش رد ناشن

هدنهد زکرمت رد رییغت

و تسا ناکدوک یاهزاین نتفرگ رظن رد تسایس هرهب

گ یری ضف یحارط رد ناکدوک تکراشم زا بسانم یاها

نآ اه م ی دناوت

دیامن کمک تسایس نیا دربشیپ هب .

هچشات یلاوگ و نمکوگ (2

2016 ) یشهوژپ رد عوضوم اب

« هرابرد ناکدوک هاگدید

ریمزا یدروم هنومن :کدوک رادتسود رهش

» تیلاعف ؛کدوک رادتسود رهش کی زا ناکدوک هاگدید هک دندیسر هجیتن نیا هب ؛

دوخ اب دروخرب دیدهت نودب .تسا هارمه ور

یل و یل (3

2017 جیاتن رد ) هلاقم

ا ی ناونع تحت

« زجت هی لیلحتو شور اه ی

اشگناچ یدروم هنومن ،کدوک رادتسود رهش یحارط رد زبس یاضف صیصخت

» ، ا نی هنوگ نایب م ی دنراد صیصخت یارب هک

رد زبس یاضف ا

نی هنوگ هرابرد هیاپ و ییادتبا تاقیقحت اهرهش ناور

سانش ی و یطیحم هک تسا مزلا یراتفر

م ی ناوت اب

شقن لیلحت و کدوک اب هبحاصم ،همانشسرپ و

یگژی یاه هجیتن هب ؛یزاب ماگنه رد زبس یاضف زا هدافتسا رد وا یتیصخش

بولطم تسد تفای . نوارب ناراکمه و 4

( 2019 ناونع اب دوخ هعلاطم رد )

« کدوک رادتسود رهش

» یلصا یاهرایعم هب

ب کدوک رادتسود رهش شجنس ناشن شهوژپ جیاتن .تسا هتخادرپ ناکدوک تملاس رب زکرمت ا

م ی دهد رد طیحم شقن هک

رایسب ناکدوک تملاس ثأت

راذگری م ی دشاب لماوع هب عجار یفاک تاعلاطا رهش تسا مزلا اتسار نیا رد . ثأت

راذگری رب

لماعت هوحن و دشاب هتشاد ناکدوک تملاس نآ

اه یتملاس شیازفا بجوم هک طیحم اب نآ

اه م ی دوش ار هب بوخ ی و هتخانش

دهد رارق تیولوا رد .

یتاواینروک و ینیتناه یرپ (5

2019 ناونع اب یشهوژپ رد )

« هشقن رادرب ی هب یسرتسد زا کراپ

اه ی

تهج کدوک رادتسود دبت

لی ندش گنارامس کدوک رادتسود رهش هب )یزنودنا(

» دادعت ،یرهش هعسوت نازیم مز

نی یاه

روخرب و یسرتسد ،یزاب ار تاناکما زا یراد

سرربدروم ی رارق هداد دنا ناشن قیقحت جیاتن ، م

ی دهد گنارامس م

ی دناوت هزیاج

زا یرادروخرب کراپ

اه ی اضف یاهدرادناتسا درادناتسا ،تاناکما زا یرادروخرب ،دادعت ظاحل هب ار کدوک رادتسود مز

نی یاه

1 . Caroll

2 . Gokmen & Gulay Tasci 3 . Li and Li

4 . Brown

5 . Prihantini & Kurniawati

(7)

دهد صاصتخا دوخ هب یزاب .

وا ردن

1فارگ ( 2020 رد ) هلاقم ا ی ناونع اب

« دنمشوه یرهش طیحم و ناکدوک رادتسود رهش

»

هجیتن نیا هب م

ی دسر هدیدان رهش رد ناکدوک یعامتجا یاهزاین و براجت هک هتفرگ

هدش تسا ؛ هداد داهنشیپ نیاربانب

م ی دوش هک ا هدی یاه هب رد روحم قوقح لمعلاروتسد کی رضاح هلاقم هک ینعم نیدب دنوش دیدزاب و رظندیدجت دوجوم دوب

یارب جیاتن هچب

اه .دنوشب دنمشوه رهش رد ناکدوک رادتسود ات تساهرهش ندرک بیغرت دیما هب

بوچراچ یرظن

عقاورد هلوقم رهش رادتسود کدوک ی ک شبنج ناهج ی تسا هک زا ارجا یی ندش قوقح ناکدوک رد حطس اهرهش و عماوج

امح ی ت یم دنک

(UNICE & Child Watch, 2011: 7)

. ای ن شبنج ماض ن و ظفاح تصرف دشر

،لماک سرتسد ی هب

عبانم زایندروم تهج افوکش یی

، تظفاحم و

تبقارم رد لباقم همه عون

،هدافتساءوس رامثتسا

و تنوشخ ارب ی مامت ی ناکدوک

؛تسا اربانب ی ن رد رهش رادتسود

،کدوک ناکدوک هجوتدروم هدوب

و دنمشزرا یم دنشاب و تهج تکراشم دنوررد

میمصت یریگ ییاه هک بر ح ی تا نانآ ثأت ی راذگر

،تسا وشت ی ق یم ( دنوش

Arab Urban Development Institute,

2013: 5

.)

زا ای ن ح ی

،ث ی ک رازبا دنمتردق و ژتارتسا ی ک تهج هدایپ یزاس و ازفا ی ش هاگآ ی تبسن هب قوقح کدوک و زا

همه مهم رت مهارف ندرک ناکما نش ی هد ندش و هجوتدروم رارق

نتفرگ ناکدوک ( تسا

UNICEF, b2017:2

و )

رد تلاح

لک ی ای ن

،حرط ارجا ی سناونک ی نو قوقح کدوک ار رد حطس ی هک بی رتش ی ن ثأت ی ر قتسم ی م ار رب گدنز ی ناکدوک دراد ورت ی ج

یم ( دهد

UNICEF, 2004: 1

عقاورد .)

رهش بسانم ارب ی

،ناکدوک رهش ی بسانم ارب ی همه نس ی ن تسا

Sawsan, (

2017: 3

سپ .)

ره هچ حم ی ط رهش ی مص ی نام ه و ذپ ی ار ی ناکدوک

،دشاب نآ اه دوخ ار بی رتش قلعتم هب هعماج و حم ی ط

یم دنناد مه.

ی ن اهاضف رگا بی هناگ اب حور ی تا ناکدوک

،دشاب نانآ ار رگ ی ناز زا رهش و هعماج دهاوخ

،تخاس هکارچ ره درف

لوصحم لماکت حم ی ط و برت ی ت هعماج دوخ ( تسا صن ی ر ی بسن ناجنسفر ی حرف و

، 1387 : 102 .)

ارب ی عفر عناوم و تیدودحم یاه

روضح لاعف و کیرشت یعاسم ناکدوک رد لکش یریگ یاهاضف یتسیز دوخ هب طوبرم و

بانتجا زا عییضت قوقح یدنورهش نانآ

هیرظن رهش رادتسود کدوک رد ههد یاه ریخا حرطم هدش .تسا رب ساسا هیرظن نیا

ناکدوک هب ناونع یکی زا ناربراک یرهش هب تیمسر هتخانش یم ( دنوش

Torres, 2009: 12

. )

موهفم رادتسود رهش کدوک

هب روط لک هب نیا ینعم تسا هک نادرمتلود هنوگچ

نیا اهرهش ار رب ساسا قیلاع ناکدوک هرادا م ی دننک و زین هب ییاهرهش

هتفگ یم دوش هک رد

،نآ قوقح یساسا ناکدوک لثم

،تملاس لمح

،لقنو

،تیامح شزومآ گنهرف و تیاعر

یم .دوش بر نیا

،ساسا ناکدوک هب ناونع ینادنورهش فیرعت

هدش دنا هک یقوقح دنراد و قح ناشتارظن دنراد ار

زاربا .دننک رهش رادتسود

کدوک اهنت کی رهش بوخ یارب کدوک

؛تسین هکلب یرهش تسا هک هب سو هلی ناکدوک هتخاس یم ( دوش

Riggio, 2002:

)46

. ،یزورما موهفم هب یرهش یحارط ام روشک رد و درادن ینلاوط نادنچ هقباس

ارد نی نیب ناکدوک صتخم یاهاضف یحارط

و اضف هب نینکاس قلعت ساسحا و یدنم تیوه لیلد هب ام یتنس یزاسرهش رد .تسا هتشاد ار یرتمک تیولوا مه ناکدوک ،یتنس عماوج اب نآ ندوب رتراگزاس هب

تحار ی م ی دنتسناوت یاضف ندروم زای .دنبایب یزاب یارب ار دوخ شیازفا هزورما

یگدنز هوحن رییغت و ینیشنرهش دودحم

تی یاه یزاب و ناکدوک یارب ار یرتشیب ینامز و ییاضف نآ

اه هک هدرک داجیا

یزاب شور ات هدش بجوم نآ

اه جاور .دوش لبق لسن زا توافتم ًلاماک زاب

ی یاه زا شیب نیب یرتویپماک 80

دصرد

موزل و تباث ار هلئسم نیا زورما ناکدوک هار

لح اه ی یارب بسانم یاضف صاصتخا یارب رصاعم یاهرهش رد ار هنازاسرهش

1 . Shenja vander Graf

(8)

باجیا ینس رشق نیا م

ی دنک یمیهاربا(

ناراکمه و

، 13:1390 .) زا هاگدید یزاسرهش رهش

بوخ یارب ناکدوک دیاب طیارش

ریز ار اراد دنشاب :

رد

کی رهش بوخ یارب

،ناکدوک دیاب نامزاس یهد یدبلاک و یعامتجا رب سا سا سح دامتعا و فاصنا و تلادع رارق

هتشاد دشاب و نآ اه ار ءاقترا دهد

؛

گرزب

نلااس دیاب هولاع رب ناکدوک

،دوخ تبسن هب ریاس ناکدوک رهش و هلحم اه ی یرهش ساسحا تیلوئسم دنیامن

.

رد اهرهش دیاب یاهاضف یمومع

،نما هارمه اب یرباعم رود زا تارطاخم تفر

دمآو هراوس هک هب اکدوک ن هزاجا نآ ار

م ی دهد هک

،رهش ناگیاسمه و

مه هلحم ا ی یاه دوخ ار فشک هدرک و هراظن رگ نآ

،دنشاب رد فیط هدرتسگ ا ی هب

دوجو دیآ

؛

کی

طیحم یرهش

،فافش ملاس و لباق کرد یارب ناکدوک ییاج تسا هک ناوتب هب تحار ی و هب تروص هدایپ رد نآ

تکرح درک

؛

هجوت

هب شقن اه ی دنمشزرا متجا یعا و یگنهرف و تکراشم نداد ناکدوک رد یاهدادیور یعامتجا

رایسب تیمها دراد

(

Yao & Xiaoyan, 2017: 116

).

شور شهوژپ یدربراک ،فده رظنزا رضاح شهوژپ -

یفیصوت ،شور و تیهام ظاحل هب و یرظن -

یم یلیلحت .دشاب

شور یروآدرگ

هداد اه هب تروص .تسا ینادیم و یدانسا یرامآ هعماج

قطانم نانکاس ار رضاح شهوژپ تشه

هناگ لیکشت زاوها رهش

م ی لاس یرامشرس قبط هک دنهد 1395

دادعت نآ اه نارکوک لومرف زا هدافتسا اب هنومن مجح .تسا لیذ لودج حرش هب

هبساحم هدش قطانم تیعمج هب هجوت اب .تسا 8

،هنومن مجح ،زاوها رهش هناگ 384

عیزوت هقطنم ره تیعمج تبسن هب و

.تسا هدش زجت

هی لیلحتو هداد اه تروص نمدیرف نومزآ و یراتخاس تلاداعم زا هدافتسا اب شهوژپ تلااؤس هب خساپ و

.تسا هتفرگ هدودحم هعلاطمدروم

نلاک رهش زاوها تحاسم اب 220

ک ی مود عبرمرتمول ی

سو رهش ن ی

ا ع ی م نارهت زا سپ نار ی

( دشاب ،هدازیلع 1400 : 1113 ) .

ش تمس زا زاوها رهش اهرهش هب لام

ی ش ی و ،ناب ی ناثلام ،س ی

زا ؛زمرهمار ناتسرهش هب قرش زا ؛شوش و لوفزد ،رتشوش ،

مح رهش هب برغ ی

د ی اهرهش هب بونج تمس زا و ناگدازآ تشد و ه ی

دودحم نادابآ و رهشمرخ ،رهشهام ردنب ،ناگداش

م ی رد زاوها رهش تعسو .ددرگ هدودحم

نوناق ی رهش ی 222 ک ی رد ،عبرمرتمول هدودحم

تامدخ ی 300 ک ی رد و عبرمرتمول

هدودحم ظافحتسا ی 895 ک ی م عبرمرتمول ی

( دشاب ین هرد خیش

، 1396 : 97 ).

(9)

لکش 1 . تیعقوم هقطنم ییاضف هعلاطمدروم

ناتسا و روشک رد

م عبن ،ناتسزوخ یرادناتسا( : 1400

)

هتفای اه ثحب و

لاؤس :لوا صخاش هچ فیرعت ار کدوک رادتسود رهش ییاه

م ی

؟دننک د یرامآ لیلحت زا تمسق نیا ر هداد

اه ی ،شهوژپ

درکیور زا هدافتسا اب همادا رد و هئارا شهوژپ یلصا اهریغتم یلماع رابتعا ادتبا لدم

زاس ی نیب طباور یراتخاس هلداعم

شهوژپ یاهریغتم سرربدروم

ی هتفرگرارق دنا :

ا ریغتم یلماع رابتعا ی

نم ی ناکدوک ددرت تلوهس و

لودج 1 . تلاداعم نا هزاد گ ی ر ی غتم ی ر نونکم ای نم ی ناکدوک ددرت تلوهس و

رب آ درو

غ درادناتساری

یاطخ رایعم

تبسن ینارحب

نعم ی

یراد راب

لماع ی

q1 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 1/000 0/908

q2 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 0/928 0/34 27/471 *** 0/868 q3 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 0/931 0/037 24/981 *** 0/892 q4 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 0/879 0/040 22/015 *** 0/839 q5 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 0/470 0/039 11/926 *** 0/581 q6 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 0/858 0/042 20/536 *** 0/819 q7 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 0/750 0/040 18/992 *** 0/765 q8 <--- ناکدوک ددرت تلوهس وینمای 0/887 0/054 16/482 *** 0/699

لودج رد (

1 ) اتن ی لحت زا لصاح ج ی

لماع ل أت یدیی لوا هبترم تلااؤس

ا ی نم ی ناکدوک ددرت تلوهس و سررب

ی هدش .تسا

ناشن جیاتن م

ی دهد یمامت یلماع راب تلااؤس

زا رتشیب 5

/ 0 و حطس نعم ی یراد نآ اه زا رتشیب 96

/ 1 م ی دشاب دیاب .

ناشنرطاخ یلماع لیلحت رد هک درک

أت یدیی یارب ئات دی تلااؤس یلااب دیاب یلماع راب 3

/ 0 حطس و نعم ی یراد نیب دیابن

( 96 /

±1 ) .دشاب

(10)

لکش 2 . لدم لیلحت یلماع أت یی د ی هبترم رد ناکدوک ددرت تلوهس و ینمیا لوا تلاح

غ ی دناتسار درا

؛ لکش 3 . لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم ا لوا ی نم ی تلوهس و

رد ناکدوک ددرت تلاح

درادناتسا

لودج 2 . صخاش اه ی شزارب لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم لوا ا ی نم ی ناکدوک ددرت تلوهس و

CMIN صخاش CMIN/DF

RMSEA GFI

NFI RFI CFI IFI

ریداقم هب تسد هدمآ 819 صخاش

/ 30 802 / 2 069

/ 0 981 / 0 988 / 0 968 / 0 992 / 0 992 / 0

جیاتن صخاش اه ی لودج رد لوا هبترم یلماع لیلحت لدم شزارب (

2 ) ناشن هدنهد یمامت هک تسا نیا صخاش

اه ی

لوا هبترم یلماع لیلحت شزارب تلااؤس

ا ی نم ی ناکدوک ددرت تلوهس و ئات

دی .دندیدرگ

نما ریغتم یلماع رابتعا ی

ناکدوک ت لودج

3 . تلاداعم هزادنا گ ی ر ی غتم ی ر نونکم نما ی ناکدوک ت

رب آ درو

یاطخ رایعم

نعم ی

یراد راب

لماع ی

q9 <--- ناکدوک تینما 1/000 0/674

q10 <--- ناکدوک تینما 1/074 0/095 11/343 *** 0/784 q11 <--- ناکدوک تینما 0/714 0/068 10/446 *** 0/665 q12 <--- ناکدوک تینما 0/671 0/081 8/244 *** 0/555 q13 <--- ناکدوک تینما 0/647 0/072 8/956 *** 0/558

لودج رد (

لماع ل أت

یدیی لوا هبترم تلااؤس

نما ی ناکدوک ت سررب

ی هدش ناشن جیاتن .تسا

م ی دهد یمامت یلماع راب تلااؤس

زا رتشیب 5 / 0 حطس و نعم ی یراد نآ اه زا رتشیب 96 / 1 م ی دشاب دیاب . ناشنرطاخ هک درک

یلماع لیلحت رد أت

یدیی یارب ئات دی تلااؤس یلااب دیاب یلماع راب 3

/ 0 حطس و نعم ی یراد ( نیب دیابن 96

/

±1 ) .دشاب

(11)

ش لک 4 . لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم نما لوا ی رد ناکدوک ت تلاح

غ ی درادناتسار

، لکش 5 . لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم نما لوا ی ت

رد ناکدوک تلاح درادناتسا لودج 4 . صخاش اه ی شزارب لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم لوا نما ی ناکدوک ت

RMSEA GFI

NFI RFI CFI IFI

ریداقم هب تسد هدمآ صخاش 638

/ 8 159 / 2 055

/ 0 991 / 0 982 / 0 956 / 0 992 / 0 990 / 0

جیاتن صخاش اه ی ت لدم شزارب لودج رد لوا هبترم یلماع لیلح

( 4 ) ناشن هدنهد یمامت هک تسا نیا صخاش

اه ی

نما ی ناکدوک ت ئات

دی .دندیدرگ

اضف ریغتم یلماع رابتعا ی

رهش ی و زاب ی ناکدوک

لودج 5 . تلاداعم هزادنا گ ی ر ی غتم ی ر اضف ی رهش ی و زاب ی ناکدوک

رب آ درو

یاطخ رایعم

نعم ی

یراد راب

لماع ی

q14 <--- ناکدوکیزاب ویرهشیاضف 1/000 0/676

q15 <--- ناکدوکیزاب ویرهشیاضف 1/102 0/051 21/581 *** 0/743 q16 <--- ناکدوکیزاب ویرهشیاضف 1/377 0/098 14/046 *** 0/858 q17 <--- ناکدوکیزاب ویرهشیاضف 1/437 0/101 14/168 *** 0/865 q18 <--- ناکدوکیزاب ویرهشیاضف 1/403 0/130 10/835 *** 0/786

رد ( لودج 5 ) اتن ی لحت زا لصاح ج ی

اضف ریغتم ی

رهش ی و زاب ی ناکدوک سررب ی هدش

ناشن جیاتن .تسا م

ی دهد یمامت یلماع راب تلااؤس

زا رتشیب 6 / 0 س و حط نعم ی یراد نآ اه زا رتشیب 96 / 1 م ی دشاب دیاب .

ناشنرطاخ یلماع لیلحت رد هک درک

أت یدیی یارب ئات دی تلااؤس یلااب دیاب یلماع راب 3

/ 0 حطس و نعم ی یراد نیب دیابن

( 96 /

±1 ) .دشاب

لکش 6 . لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم اضف لوا ی رهش ی و زاب ی ناکدوک ؛ لکش 7 . لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم اضف لوا ی رهش ی و

زاب ی ناکدوک

(12)

لودج 6 . صخاش اه ی شزارب لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم لوا اضف ی رهش ی و زاب ی ناکدوک

RMSEA GFI

NFI RFI CFI IFI

ریداقم هب تسد هدمآ صخاش 223

/ 3 611 / 1 040

/ 0 997 / 0 997 / 0 987 / 0 999 / 0 999 / 0

جیاتن صخاش اه ی لودج رد لوا هبترم یلماع لیلحت لدم شزارب (

6 ) ناشن هدنهد یمامت هک تسا نیا صخاش

اه ی

اضف ی رهش ی و زاب ی ناکدوک ئات دی .دندیدرگ

سرتسد ریغتم یلماع رابتعا ی

لدم رد تامدخ هب تذل

شخب ندوب

لودج 7 . تلاداعم هزادنا گ ی ر ی غتم ی ر نونکم رتسد س ی تامدخ هب

رب آ درو

یاطخ رایعم

نعم ی یراد

راب لماع ی

q19 <--- تامدخ هبیسرتسد 1/000 0/523

q20 <--- تامدخ هبیسرتسد 1/147 0/131 8/786 *** 0/768 q21 <--- تامدخ هبیسرتسد 1/238 0/128 9/685 *** 0/730 q22 <--- تامدخ هبیسرتسد 1/528 0/202 7/582 *** 0/668 q23 <--- تامدخ هبیسرتسد 0/989 0/129 7/688 *** 0/560

لودج رد (

سرتسد ریغتم ی

تامدخ هب سررب

ی هدش جیاتن .تسا

ناشن م ی دهد یمامت یلماع راب تلااؤس

زا رتشیب 5 / 0 حطس و نعم ی یراد نآ اه زا رتشیب 96 / 1 م ی دشاب دیاب . ناشنرطاخ

یلماع لیلحت رد هک درک أت

یدیی یارب ئات دی تلااؤس یلااب دیاب یلماع راب 3

/ 0 حطس و نعم ی یراد ( نیب دیابن 96

/

±1 )

.دشاب

لکش 8 . لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم سرتسد لوا ی

تامدخ هب رد

تلاح غ ی درادناتسار ، لکش 9 . لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم لوا

سرتسد ی تامدخ هب رد تلاح درادناتسا

لودج 8 . صخاش اه ی شزارب لدم لحت ی ل یلماع أت یی د ی هبترم سرتسد ی تامدخ هب

RMSEA GFI

NFI RFI CFI IFI

ریداقم هب تسد هدمآ 358 صخاش

/ 1 453 / 0 001

/ 0 999 / 0 997 / 0 990 / 0 000 / 1 004 / 1

جیاتن صخاش اه ی دم شزارب رد لوا هبترم یلماع لیلحت ل

( لودج 8 ) ناشن هدنهد یمامت هک تسا نیا صخاش

اه ی

اضف ی رهش ی و زاب ی ناکدوک ئات دی .دندیدرگ