Archive of SID
ناﺮﻔﻋز ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ )
Crocus sativus L.
(
يﺪﻴﻣا ﺖﻤﺸﺣ يﺪﻘﻧ ﻲﻠﻌﻨﺴﺣ ،
12
يدﺎﺑ
،
*داﺰﻠﮔ ﻲﻠﻋ ﻲﺑاﺮﺗ ﻦﻴﺴﺣ ،
3نﺎﻴﻛﻮﺘﻓ ﻦﻴﺴﺣﺪﻤﺤﻣ ،
1 1
1 - ،ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ،رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناﺮﻬﺗ
2 - ﺎﻫﺎﻴﮔ هﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ ،يزروﺎﺸﻛ ﺶﻫوﮋﭘ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناﺮﻬﺗ ،ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاددﺎﻬﺟ ﻲﻳوراد ن
3 - ناﺮﻬﺗ ،ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﺖﻋارز ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد
*
ﻪﺒﺗﺎﻜﻣ سردآ :
ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ،جﺮﻛ 55
ﺗ هدﺎﺟ
دﺎﻬﺟ ﻲﺗﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻊـﻤﺘﺠﻣ ،ﻦﻳوﺰﻗ ناﺮﻬ نﺎـﻫﺎﻴﮔ هﺪﻜﺸـﻫوﮋﭘ ،ﻲﻫﺎﮕﺸـﻧاد
ﻲﻳوراد ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاددﺎﻬﺟ ،
قوﺪﻨﺻ ﻲﺘﺴﭘ : 1446 - 13145
ﻦﻔﻠﺗ : –9 4764010 )
0261 ( ﺮﺑﺎﻤﻧ ، : 4764021 ) 0261 (
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ :
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
9 / 11 / 87 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
25 / 3 / 88
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﻣﺪﻘﻣ :
ﺶﻳاﺰـﻓا ﺐﺒـﺳ و ﺪﻨﺘﺴـﻫ حﺮـﻄﻣ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ يﺎـﻫدﻮﻛ ياﺮـﺑ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ راﺪﻳﺎﭘ يزروﺎﺸﻛ رد ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ ﺎﺧ يﺰﻴﺨﻠﺻﺎﺣ ﻲﻣ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر و ك
ﺪﻧﻮﺷ . ﺮﺛا ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ دﻮﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ناﺮﻔﻋز ﺮﻴﻈﻧ ﻢﻬﻣ ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺮﺑ ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ
.
فﺪﻫ :
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺮﺛا ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ ناﺮﻔﻋز ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ
.
ﻲﺳرﺮﺑ شور :
رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ
دﺮﺴﺑآ ي - ناﺮﻬﺗ لﺎﺳ رد يﺎﻫ 1385 ﺎﺗ 1387 ﺐﻟﺎﻗ رد كﻮﻠﺑ حﺮﻃ
رد ﻲﻓدﺎﺼـﺗ ﻞـﻣﺎﻛ يﺎـﻫ
3
ﺪﺷ اﺮﺟا يدﻮﻛ رﺎﻤﻴﺗ رﺎﻬﭼ و راﺮﻜﺗ .
ﻞﻣﺎﺷ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
دﻮـﻛ فﺮﺼـﻣ نوﺪﺑ ﺎﻳ ﺪﻫﺎﺷ )
n1
( ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺑ هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ دﻮـﻛ ،
150
رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ )
n2
( ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﻮﻛ ، 5
رﺎﺘﻜﻫ رد ﺮﺘﻴﻟ )
n3
( هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ دﻮـﻛ ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ فﺮﺼﻣ رﺎﻤﻴﺗ و
ﺑ ناﺰﻴﻣ ﻪ 75 ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﻮﻛ و رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ 5
/ 2 رﺎﺘﻜﻫ رد ﺮﺘﻴﻟ )
n4
( ﺪﻧدﻮﺑ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ :
ﺮﺑ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻪﻟﻼﻛ لﻮﻃ
و هزﺎﺗ ﻪﻣﺎﺧ ، گﺮﺑ لﻮﻃ ،
گﺮﺑ داﺪﻌﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،مرﻮﻛ نزو ،
ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ ،ﻦﻴـﺳوﺮﻜﻴﭘ ناﺰـﻴﻣ ،
ﻲـﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ناﺮﻔﻋز ﻦﻴﺳوﺮﻛ و لﺎﻧﺮﻓﺎﺳ ﺘـﺷاد يراد
ﻪ ﺖـﺳا ) 01 / 0 (p<
. دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﻪـﭼﺮﮔا
ﻪـﻣﺎﺧ و ﻪـﻟﻼﻛ رﺎـﻤﻴﺗ رد
n2
) 150
رﺎﺘﻜﻫ رد نژوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
رﺎﻤﻴﺗ و n4
) ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ رﺎﻤﻴﺗ 75
ﻪﺑ ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﻮﻛ و رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
ناﺰﻴﻣ 5 / 2
رﺎﺘﻜﻫ رد ﺮﺘﻴﻟ (
ﻲﻟو ،ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ فﺮﺼﻣ
5
رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ )
n3
( دوﺪﺣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ 83
ﺪـﺻرد دﺮـﻜﻠﻤﻋ
هﺪﺷ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﻴﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ ﺖﺳا
. رﺎﻤﻴﺗ n3
) 5
رﺎـﺘﻜﻫ رد ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
و ﻦﻴـﺳوﺮﻜﻴﭘ ﺮـﻈﻧ زا رﺎـﻤﻴﺗ ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ ،
دﻮﺑ لﺎﻧﺮﻓﺎﺳ .
ﻢﻫ ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻦﻴﺳوﺮﻛ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻨﭼ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ
75 ﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﻮﻛ و رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﻦﻴﺴـﻛوﺮﺘﻴ
ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ 5 / 2 رﺎﺘﻜﻫ رد ﺮﺘﻴﻟ )
n4
( ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ :
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ناﺮﻔﻋز هﺎﻴﮔ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ .
ﻢﻫ دﻮـﻛ فﺮﺼـﻣ ﺎـﺑ ﻦﻴـﻨﭼ
ﻲﻣ ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز و راﺪـﻳﺎﭘ يزروﺎﺸـﻛ يﺎﺘـﺳار رد ﻲـﺘﻛﺮﺣ ﻪـﻛ داد ﺶﻫﺎـﻛ ار نژوﺮـﺘﻴﻧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ فﺮﺼﻣ ناﻮﺗ
ﺶﻫﺎـﻛ
ﻲﮔدﻮﻟآ ﻲﻣ ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻞﮔ نﺎﮔژاو :
،ناﺮﻔﻋز
،دﺮﻜﻠﻤﻋ ،نژوﺮﺘﻴﻧ
،لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ ،ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ ﻦﻴﺳوﺮﻛ
، ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ
Archive of SID
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻲﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ناﺮﻔﻋز .
Crocus sativus L هداﻮﻧﺎﺧ زا
1ﻖﺒﻧز
، مرﻮﻛ و ﻪﻗﺎﺳ نوﺪﺑ ،ﻪﻟﺎﺳ ﺪﻨﭼ ،ﻲﻔﻠﻋ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﺖﺳا راد
. رد
لﺎﺣ ﺮﺿﺎﺣ لﻮﺼﺤﻣ ﻲﻜﻳ ناﺮﻔﻋز زا
ا مﻼﻗ ﻢﻬﻣ ﻲﺗاردﺎﺻ رﻮﺸﻛ
بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ
دﻮﺷ ﻪﻛ ﺎﻬﻨﺗ 20 ﺪﺻرد نآ رد ﻞﺧاد فﺮﺼﻣ و
ﻪﺑ نآ ﻲﻘﺑﺎﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ
نﺎﻬﺟ ﻲﻣ ردﺎﺻ دﻮﺷ
. رازﺎﺑ رد
ﻮﻠﻴﻛ ﺮﻫ ناﺮﻳا ناﺮﻔﻋز ،ﻲﻧﺎﻬﺟ 500
- 350 ﻲﻟﺎﺣ رد و رﻻد ﻪﻛ
زﺎﺘﻤﻣ ناﺮﻔﻋز 1200
- 1000
ﺎﻜﻳﺮﻣآ رﻮﺸﻛ رد نآ ردﻮﭘ و رﻻد
4600 ﻲﻣ شوﺮﻓ ﻪﺑ رﻻد ﺪﺳر
] 1 .[
ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ
و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺢﻴﺤﺻ شور ﻪﺑ ناﺮﻔﻋز تاردﺎﺻ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻣ
ﺪﻣآرد ناﻮﺗ
دﺮﻛ ﻦﻴﻣﺎﺗ رﻮﺸﻛ ياﺮﺑ ار ﻲﻧﺎﻨﻴﻤﻃا ﻞﺑﺎﻗ يزرا .
ﺑ ﻲﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد ناﺮﻔﻋز ﻪ
راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ
ﻲﻣ هدروآﺮﻓ و هرﺎﺼﻋ زا و دﺮﻴﮔ
،ﻢﺳﺎﭙﺳاﺪﺿ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نآ يﺎﻫ
ﻜﺴﺗ ،اﺬﻏ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻢﻀﻫ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﻦﻴ
ﻲﺘﺣارﺎﻧ هﺪﻨﻫد
،ﻪﺜﻟ يﺎﻫ
ﺪﺿ ﺪﺿ ،ﺶﺨﺑ مارآ ،شﺰﻳﺮﺑآ ﻂﻠﺧ ،ﻖﻳﺮﻌﺗ هﺪﻨﻳاﺰﻓا ،ﺦﻔﻧ
،روآ
سردوز ﻲﮔﺪﻋﺎﻗ دﺎﺠﻳا و ﻲﺴﻨﺟ تﻼﻳﺎﻤﺗ كﺮﺤﻣ ،هﺪﻌﻣ يﻮﻘﻣ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ
] 2 .[
ﻢﻫ
ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ و ﻪﻟﻼﻛ هرﺎﺼﻋ ﻦﻴﻨﭼ
ﺮﺛا لﺪﻣ رد ﻲﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ و يدردﺪﺿ ،ﻲﺑﺎﻬﺘﻟاﺪﺿ
ﻲﻧاﻮﻴﺣ يﺎﻫ
ﺳا هداد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ زا ﺖ
] 4،3 .[
ناﺮﻔﻋز شزرا ]
هﺪﺷ ﻚﺸﺧ ﻪﻟﻼﻛ [
ﻪﺳ دﻮﺟو ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
ﻲﻣ نآ تﺎﻘﺘﺸﻣ و ﻲﻠﺻا ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﺖﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. درز تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﮓﻧر
لﻮﻠﺤﻣ بآ رد ﻪﻛ ﻦﻴﺳوﺮﻛ ﺪﻧا
، ﺴﻣ ﺆ
تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ،ناﺮﻔﻋز ﮓﻧر لو
ﺴﻣ ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ ﺦﻠﺗ ﺆ
ﺴﻣ لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ و ﻢﻌﻃ لو ﺆ
و ﺮﻄﻋ لو
ﻲﻣ نآ يﻮﺑ ﺪﺷﺎﺑ
] 4 .[
ﻪﺘﺳد زا ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻮﻨﺗورﺎﻛ
ﻴﻳ ،ﺎﻫﺪ
ﻦﻴﻧﺎﻴﺳﻮﺘﻧآ ﻮﻨﭘﺮﺗ و ﺎﻫ
ﻳ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﮔ و ﻪﻟﻼﻛ رد ﺎﻫﺪﻴ
ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ نﺎﻴﻣ زا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ و ﻦﻳﺪﻴﻨﻴﻔﻟد ،ﻦﻴﺳوﺮﻛ ناﻮﺗ
دﺮﺑ مﺎﻧ ار لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ ]
5 .[
ﺪﺟاو ﻪﻛ ناﺮﻔﻋز زا ﻲﺗﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﺮﺛا
يﺎﻫ
ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻛﺎﻣرﺎﻓ ﻲﻣ
ﺷﺎﺑ ﺪﻨ
، و لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ زا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺨﻠﺗ داﻮﻣ
نﺎﻤﮕﻴﭘ ﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻖﺘﺸﻣ ﻦﻴﺘﺳوﺮﻛ ﺪﻴﻳﻮﻨﺗارﺎﻛ ﻪﺑ ط
ﺪﻧﻮﺷ .
،يﺪﻴﺳا ﺰﻴﻟورﺪﻴﻫ شور ﻪﺑ ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ ﺪﻳزﻮﻛﻮﻠﮔ ﻪﻳﺰﺠﺗ
ﻲﻣ لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ و راﺮﻓ نﻮﻜﻴﻠﮔآ ،ﺰﻛﻮﻠﮔ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺐﺟﻮﻣ دﻮﺷ
] 5 .[
1Iridaceae
ﺪﺣاو رد يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ فﺮﺼﻣ ﺮﻴﻈﻧ يدﺪﻌﺘﻣ ﻲﻋارز تﺎﻴﻠﻤﻋ ،ﺢﻄﺳ
ﻲﻣ ترﻮﺻ دﺮﻴﮔ
. ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻦﻳا ﻪﺠﻴﺘﻧ لﺎﺳ ﻲﻃ ﺎﻫ
ناﺮﺤﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
ﻲﮔدﻮﻟآ
بآ و كﺎﺧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ هﮋﻳو ﻪﺑ و ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ يﺎﻫ
هﺮﻴﺠﻧز ﻪﻛ هدﻮﺑ نﺎﺴﻧا ﻲﻳاﺬﻏ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ راو
ﺖﻣﻼﺳ و ﻪﺘﻓﺎﻳ هار ﺎﻫ
ﺖﺳا هداد راﺮﻗ ﺪﻳﺪﻬﺗ درﻮﻣ ار يﺮﺸﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ .
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ
شﻼﺗ هدﺮﺘﺴﮔ يﺎﻫ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻦﺘﻓﺎﻳ فﺪﻫ ﺎﺑ يا
ياﺮﺑ
هﺪﻨﻳﻻآ فﺬﺣ و يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ،كﺎﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ زﺎﻏآ .
مﺎﮕﻤﻫ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز تاﺮﻃﺎﺨﻣ ﻦﻳا ﺶﻫﺎﻛ
ﺑ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪ
يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺖﺳا ﻲﻋارز ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫ .
ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻦﻳا ﻪﻠﻤﺟ زا
ﻲﺳرﺮﺑ ،ﺎﻫ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ كﺎﺧ لﺎﻌﻓ و هﺪﻧز ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﺑﺎﻳزرا و
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﺪﻨﻣدﻮﺳ يﺰﻛﺎﺧ تادﻮﺟﻮﻣﺰﻳر
ﺖﺳا ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ .
ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ )
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ (
داﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ
ﺪﻴﻔﻣ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ عﻮﻧ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ﻚﻳ زا دﺎﻳز ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﺑ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ
تادﻮﺟﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ هدروآﺮﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻳ و يﺰﻛﺎﺧ
ﻲﻣ ﻪﺸﻳر فاﺮﻃا ﻪﻴﺣﺎﻧ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺶﺨﺑ ﺎﻳ و 1
يﺎﻫ هﺎﻴﮔ ﻲﻠﺧاد
شور ﺎﺑ ار نﺎﺑﺰﻴﻣ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر و هداد ﻲﻧﻮﻠﻛ ﻞﻴﻜﺸﺗ يﺎﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻲﻣ ﻚﻳﺮﺤﺗ ﺪﻨﻨﻛ
] 6 .[
ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻛ كﺎﺧ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﻳر ﻦﻴﺑ رد
ﻲﻣ ﺪﻧراد ار ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ ﻪﺑ ﻞﻳﺪﺒﺗ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ
يﺎﻫ
دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا يﺮﻔﺳوﺰﻳر .
ﻪﺸﻳر تﺎﺤﺷﺮﺗ دﻮﺟو ﻞﻴﻟد ﻪﺑ
و يا
ناواﺮﻓ ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ
، ﺎﺟ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و رﻮﻀﺣ
هﺪﻧز ﻪﻌﻣ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺰﻳر رد ﺎﻫ
و
فاﺮﻃا كﺎﺧ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﺮﻔﺳ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . يﺮﺘﻛﺎﺑ زا ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ ﻢﻫ و ﺎﻫ
چرﺎﻗ ﻦﻴﻨﭼ يﺎﻫ
هﺪﺷ ﻞﻴﻜﺸﺗ يﺪﻴﻔﻣ ﻲﺻﺎﺧ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا
) ﺪﻨﻧﺎﻣ
نﻮﻳ يزﺎﺳﺎﻫر و نژوﺮﺘﻴﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ زا ﻦﻫآ و ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ ،تﺎﻔﺴﻓ يﺎﻫ
لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ (
ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺪﻧﻮﺷ
. ا يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻦﻳ
ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻫ رد
يرﺎﻴﻤﻫ ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ رد ار هﺎﻴﮔ و هﺪﺷ ﺮﻘﺘﺴﻣ ﻪﺸﻳر فاﺮﻃا
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ ] 7،8،9 .[
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻢﻠﺴﻣ نﻮﻨﻛا
ﻚﻳ زا ﺶﻴﺑ ﺎﻫ
ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻲﻨﻌﻳ ،ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ
صﺎﺧ يﺮﺼﻨﻋ بﺬﺟ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ
يرﺎﻤﻴﺑ ﺶﻫﺎﻛ ،ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﻳﺎﺳ بﺬﺟ ﺚﻋﺎﺑ
نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ دﻮﺒﻬﺑ ،ﺎﻫ
و هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻳﺮﺤﺗ ،كﺎﺧ لﻮﺼﺤﻣ ﻲﻔﻴﻛو ﻲﻤﻛ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . زا ظﺎﺤﻟ ﻦﻳﺪﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻦﻳا ﻲﻤﻠﻋ ﺮﻈﻧ
ﺪﺷر كﺮﺤﻣ ﺎﻫ
1 Rhizosphere
Archive of SID
1هﺎﻴﮔ ﻲﻣ هﺪﻴﻣﺎﻧ ﺪﻧﻮﺷ
.
ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز ﻲﮔدﻮﻟآ ،ﺎﻫدﻮﻛ ﻦﻳا
و ﺎﻴﺣا ﺐﺟﻮﻣ و هداد ﺶﻫﺎﻛ ار ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ فﺮﺼﻣ زا ﻲﻣ ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ﻆﻔﺣ ﺪﻧﻮﺷ
.
رﻮﭘﺎﻛ نارﺎﻜﻤﻫ و 2
) 2004 ( هدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺪﻧا
ﻢﻫ ﻪﻛ ﺘﺴﻳز ﻲ
چرﺎﻗ ﻪﻧﻮﮔ ود ﺎﺑ ﻪﻧﺎﻳزار ﻪﺸﻳر
ﺑ VAM ﻪ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﺐﺒﺳ يراد
اﺰﺟا و دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ي
ﻪﻧﺎﻳزار دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺷ
ﺪ ] 10 [ . ار ﺋ
3ﻲ و
نارﺎﻜﻤﻫ )
2004 ( يور ﺮﺑ دﻮﺧ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﺰﻴﻧ ﻪﻧﻮﮔ
رﻮﻬﻛ يا
يﺮﺘﻛﺎﺑ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ مﻮﻴﺑوﺰﻳر
و ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ،
ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ار ﻲﻫﺎﻴﮔ سﺎﻣﻮﻴﺑ داد
] 11 [ . رﺎﻣﻮﻛ
4
نارﺎﻜﻤﻫ و )
2001 ( ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ رد دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ
مﺪﻨﮔ و
5ﻦﻴﻟ نارﺎﻜﻤﻫ و )
1983 ( ﺰﻴﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ
و ترذ
مﻮﮔرﻮﺳ يﺮﺘﻛﺎﺑ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ مﺎﮕﻤﻫ ار
شراﺰﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ
هدﺮﻛ ﺪﻧا .
بﺬﺟ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻨﻴﻣز رد
ﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﻛ و ﺮﺻﺎﻨﻋ
نﺎﻫﺎﻴﮔ يور ﺮﺑ ﻲﻳﺎﻴﻤ
ﺐﻴﺳ ،ﻮﺟ ،مﺪﻨﮔ ﻞﻴﺒﻗ زا ﻲﻋارز ﺪﻨﻗرﺪﻨﻐﭼ ،ﻲﻨﻴﻣز
، و ﺮﻜﺸﻴﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻮﻫﺎﻛ و ترذ ]
11،12،13،14 [
. ﻪﺑ
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﻚﻳﺮﺤﺗ لﺎﺣ ﺮﻫ زا يﺮﻔﺳوﺰﻳر يﺎﻫ
ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺮﻔﺴﻤﺗا نژوﺮﺘﻴﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﻖﻳﺮﻃ وﺰﻳر ﻪﻴﺣﺎﻧ رد ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﻪﺸﻳر سﺎﻤﺗ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺮﻔﺳ
هﺪﻨﻨﻛ يﺎﻫ
ﻢﻫ دﻮﺒﻬﺑ و ﺪﺷر ﻲﺘﺴﻳز
ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد نﺎﺑﺰﻴﻣ هﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﺪﻴﻔﻣ
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا دﺮﻴﮔ ] 15 .[
هدﺮﺘﺴﮔ فرﺎﺼﻣ و ناﺮﻔﻋز ﻲﻳوراد هﺎﻴﮔ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
راﺪﻳﺎﭘ يزروﺎﺸﻛ يﺎﺘﺳار رد ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻳﺎﻨﺻ رد نآ
ﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ لﻮﺼﺣ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺎﺑ مﺎﮕﻤﻫ لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤ
هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﻛ
ﺮﻴﺛﺎﺗ ،نآ ﻲﻃ ﻪﻛ ﺖﺳا
ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ يﺎﻫدﻮﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا ناﺮﻔﻋز ﺪﺷ
ﺖﺳا ه .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻲﺘﺴـﻳز و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ دﻮﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻀﻌﺑ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﻧژوﺮﺘﻴﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد ناﺮﻔﻋز ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺎـﺑ ﻲﻓدﺎﺼـﺗ ﻞـﻣﺎﻛ يﺎﻫ
3 ﻲـﻋارز لﺎـﺳ رد راﺮـﻜﺗ
1 Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR)
2Kapoor 3 Rai
4Kumar 5 Lin 87
- 1386 رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﻣآرد اﺮﺟا ﻪﺑ ناﺮﻬﺗ دﺮﺴﺑآ ي )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ
1 .(
ﻞﻣﺎـﺷ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ n1
) دﻮـﻛ فﺮﺼـﻣ مﺪـﻋ ﺎـﻳ ﺪﻫﺎـﺷ
ﻚــﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ و نژوﺮــﺘﻴﻧ (
، n2
) ناﺰــﻴﻣ ﻪــﺑ هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷ دﻮــﻛ
150
رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
، n3
) ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺑ ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ 5
رﺎــﺘﻜﻫ رد ﺮــﺘﻴﻟ (
و n4
) راﺪــﻘﻣ ﻪــﺑ هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷ دﻮــﻛ ﺐــﻴﻛﺮﺗ
75 راﺪــﻘﻣ ﻪــﺑ ﻦﻴﺴــﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴــﻳز دﻮــﻛ و رﺎــﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮــﻠﻴﻛ
5 / 2 ﺮﺘﻴﻟ رد رﺎﺘﻜﻫ ( ﺪﻧدﻮﺑ . ﺮﻫ تﺮﻛ لدﺎـﻌﻣ يدﺎﻌﺑا ياراد ﻲﺸﻳﺎﻣزآ
2m × 7m ) 14 ﻊـــﺑﺮﻣﺮﺘﻣ (
دﻮـــﺑ . ﺖـــﺷﺎﻛ ﻒـــﻳدر ﻞـــﺻاﻮﻓ
30 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ
ﺰﻴﻧ ﻒﻳدر يور ﻪﺗﻮﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ، 10
ﻲﺘﻧﺎـﺳ ﻖـﻤﻋ و ﺮـﺘﻣ
مرﻮﻛ ﺖﺷﺎﻛ دوﺪﺣ ﺎﻫ
10 ﻲﺘﻧﺎﺳ دﻮﺑ ﺮﺘﻣ .
،ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا رد هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﻦﻴﺴـﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﻮﻛ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ياراد
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻦﻳﺮﺗﺮﺛﻮﻣ زا يا ﺖﻴﺒﺜﺗ يﺎﻫ
زا نژوﺮـﺘﻴﻧ هﺪﻨﻨﻛ
ﺲﻨــﺟ يﺎــﻫ Azotobacter/Azospirillum ﺖــﺳا
ﻂــﺳﻮﺗ ﻪــﻛ
ﻦﻓ ﻪﺴﺳﻮﻣ ﺴﻳز يروآ
ﺎﻴﺳآ ﻲﺘ
هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﺳا
. زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ ﻢﻬـﺳ
ﺲﻨﺟ
ﻲﻠﻴﻣ ﺮﻫ رد يﺮﺘﻛﺎﺑ يﺎﻫ داﺪـﻌﺗ ﻪـﺑ ﻦﻴﺴـﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮﺘﻴﻟ
CFU) (
108 ﺖﺳا هﺪﻧز لﻮﻠﺳ .
مﺎــﺠﻧا ﺖــﻬﺟ ﻪــﻋرﺰﻣ كﺎــﺧ زا ،ناﺮــﻔﻋز ﺖــﺷﺎﻛ زا ﻞــﺒﻗ ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪﺷ يرادﺮﺑ )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 (
ﻦﻴﻴﻌﺗ نآ يدﻮﻛ يﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﺷ
ﺪ ﺪﺷر ﺖﻬﺟ
ﻨﻣ ﻮﻤﻧ و و هﺎـﻴﮔ ﺐـﺳﺎ
ﺎﭘ رد حﺮﻃ ﻪﻋرﺰﻣ ،بﻮﻠﻄﻣ و بﻮﻏﺮﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻳ
ﻞـﺒﻗ لﺎﺳ ﺰﻴ
هدز ﻖﻴﻤﻋ ﻢﺨﺷ ،ﺖﺷﺎﻛ زا رﺎـﺑود ﻪﻋرﺰﻣ ﺰﻴﻧ رﺎﻬﺑ ﻂﺳاوا رد و ﺪﺷ
ﻢﺨـﺷ ﻢـﻫ ﺮﺑ دﻮﻤﻋ تﺎﻬﺟ رد
ـﺷ هدز ﺪ . رﺎـﺘﻜﻫ ﺮـﻫ رد ﺰﻴﻳﺎـﭘ رد
30 كﺎـﺧ ﺎـﺑ دﺪـﺠﻣ ﻢﺨـﺷ ﺎـﺑ و ﺶـﺨﭘ هﺪﻴﺳﻮﭘ ﻲﻧاﻮﻴﺣ دﻮﻛ ﻦﺗ
ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ .
ﺎﺠﻧآ زا ﻳ ﻲ
ﻛ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻛ دﺎﺠﻳا رد ﺖﺷﺎﻛ ﺖﻬﺟ بﻮﻏﺮﻣ مرﻮ
ﺖـﺧاﻮﻨﻜﻳ و ﺐـﺳﺎﻨﻣ مرﻮﻛ اﺬﻟ ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﻻﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ) ﻂﺳﻮﺘﻣ نزو ﺎﺑ 6
و ﻢـﺧز نوﺪـﺑ و ﻢﻟﺎـﺳ ،مرﻮﻛ ﺮﻫ ياﺮﺑ مﺮﮔ
يرﺎﻤﻴﺑ عﻮﻧ ﺮﻫ زا يرﺎﻋ و ﻲﮔﺪﻴﺷاﺮﺧ (
ﺪـﺷ ﻪﻴﻬﺗ ﺖﺷﺎﻛ ياﺮﺑ .
هرود ﻲﻃ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺖﺣاﺮﺘﺳا ﺎﻳ باﻮﺧ ي
) دادﺮﻣ ﺮﺧاوا (
ﺎﻤﻋا ناﺮﻔﻋز ﻪﻋرﺰﻣ ﺪﻧﺪﺷ ل
.
Archive of SID
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 1
- ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻤﻴﻠﻗا تﺎﺼﺨﺸﻣ
ﻪﻧﺎﻴﻟﺎﺳ ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ ) ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻣ ( لﻮﻃ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺢﻄﺳزا عﺎﻔﺗرا
ﺎﻳرد ) ﺮﺘﻣ ( ﻪﻧﺎﻴﻟﺎﺳ يﺎﻣد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
) ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد داﺮﮔ
(
′ 309 07
°و
′ 52 41
°و 35 2333
9
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 2
- كﺎﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻖﻤﻋ ﺎﺗ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ
30 ﻲﺘﻧﺎﺳ يﺮﺘﻣ
ءاﺰﺟا ﺪﺻرد
ﺖﻓﺎﺑ سﻼﻛ
كﺎﺧ سر
ﺖﻠﻴﺳ ﻦﺷ ﺪﺻرد
ﻚﻫآ ﻞﺑﺎﻗ ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ
بﺬﺟ (ppm) ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻔﺴﻓ
بﺬﺟ
(ppm) ﻞﻛ تزا
) ﺪﺻرد ( ﻲﻟآ ﻦﺑﺮﻛ
) ﺪﺻرد ( يرﻮﺷ
(dS/m) ﻪﺘﻳﺪﻴﺳا
(pH)
ﻲﺳر مﻮﻟ 28 40 32 69 / 2 1280 3
/ 148 15
/ 0 59
/ 1 16
/ 2 35 / 7
وﺮﺷ رد لﺎﺳ ﺮﻫ زا ﻲﻨﻜـﺷ ﻪﻠﺳ ياﺮﺑ ،ﺪﻳﺪﺟ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ع
ﻪﻧاﻮﺟ ﺎﺗ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻛ ﻖﻤﻋ ﺎﺑ يﺰﻠﻓ خﺎﺷ رﺎﻬﭼ و ﻞﻴﺑ ﺞﻛ يﺎﻫ
ﻲﺑﻮـﻠﻄﻣ ﺪـﺷر و هﺪـﻣآ نوﺮـﻴﺑ كﺎﺧ زا يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻟﻮﻬﺳ ﺎﺑ ﻞﮔ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد .
دوﺪﺣ 15 ﺎﺗ 20 ﻦﻴـﻟوا ،لوا يرﺎـﻴﺑآ زا ﺲـﭘ زور
ﻞﮔ
ﺪﻧﺪﺷ ﺮﻫﺎﻇ ناﺮﻔﻋز يﺎﻫ .
زا ﺪﻌﺑ ناﺮﻔﻋز ﻪﻋرﺰﻣ ﻦﻴﺟو ﻦﻴﻟوا
ادﺮﺑ ﻞﮔ ﺖﺷ ﺎﻫ )
مود يرﺎﻴﺑآ زا ﺲﭘ (
دراﻮـﻣ رد ﻦﻴـﺟو ﻦﻴﻣود و
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا مﻮـﺳ يرﺎـﻴﺑآ زا ﻞﺒﻗ هﺎﻣ ﻚﻳ دوﺪﺣ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻪﺑ موﺰﻟ .
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا زور لوا تﺎﻋﺎﺳ رد ﻞﮔ ﺖﺷادﺮﺑ ﺪﺷ
.
هزاﺪﻧا يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻞﻣﺎﺷ هﺪﺷ يﺮﻴﮔ
ﺮﻄﻗ ﻪـﻟﻼﻛ لﻮـﻃ ،مرﻮـﻛ و
هزﺎﺗ ﻪﻣﺎﺧ ،مرﻮﻛ نزو ، گﺮﺑ لﻮﻃ
،
ـﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ نوﺪﺑ هزﺎﺗ ﻞﮔ نزو ﻪ
ﻪﻟﻼﻛ ﻚﺸﺧ نزو و ﻪﺗﻮﺑ رد گﺮﺑ داﺪﻌﺗ ،رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﻪﻣﺎﺧ و )
رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺐﺴﺣﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ (
دﻮﺑ . رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺘﺒﻟا
فﺬــﺣ زا ﺲـﭘ تﺮــﻛ ﺮـﻫ زا ،ﻲــﻔﻴﻛ و ﻲـﻤﻛ دﺮــﻜﻠﻤﻋ ﻦﻴـﻴﻌﺗ ﺮــﺛا
ﻪﻴﺷﺎﺣ
،يا 2
ﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ ﻂﺧ .
ﻊﻤﺟ زا ﺲﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يروآ
،ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رود ﻪﺑ و قﺎﻃا يﺎﻣد رد ﺎﻫ ﺪﻧﺪﺷ ﻚﺸﺧ رﻮﻧ زا
.
ﺖــﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻦﻴــﺳوﺮﻛ ﻲﻠــﺻا ﻪــﻳﻮﻧﺎﺛ يﺎــﻫ
) ﮓــﻧر ﻞــﻣﺎﻋ (
،
ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ )
ﻢﻌﻃ ﻞﻣﺎﻋ (
لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ و )
ﺮـﻄﻋ ﻞﻣﺎﻋ (
شور ﻪـﺑ
ﻲـﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘـﺳا ﻖﺒﻃ يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﻜﭙﺳا
ناﺮـﻳا هرﺎﻤـﺷ 2 - 259
هزاﺪﻧا ﺪﻧﺪﺷ يﺮﻴﮔ ]
16 [ .
هداد
مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا يﺎﻫ يرﺎﻣآ راﺰﻓا
و ﻪﻳﺰﺠﺗ SAS
ﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
ﻦﻴﮕﻧ
ﻲـﻨﻌﻣ فﻼﺘـﺧا ﻞﻗاﺪـﺣ نﻮـﻣزآ شور ﻪﺑ ﺎﻫ راد
) LSD1 ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﮔﮋﻳو ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣ يﺎﻫ
و ﻪﻟﻼﻛ لﻮﻃ هزﺎﺗ ﻪﻣﺎﺧ
و ﻪﻟﻼﻛ لﻮﻃ ﺮﺑ ﻲﺘﺴﻳز و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷدﻮﻛ فﺮﺼﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ هزﺎﺗ ﻪﻣﺎﺧ
ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺷاد يراد )
01 / 0 p<
( ،ﺎﻫدﻮﻛ ﻦﻳا فﺮﺼﻣ ﺎﺑ و و ﻪـﻟﻼﻛ لﻮﻃ
ﺑ ﻪﻣﺎﺧ ﻪ
ﻲـﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰـﻓا يراد )
ﺪـﺟ ا لو
هرﺎﻤـﺷ 3 و 4 .(
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
و ﻪﻟﻼﻛ لﻮﻃ هزﺎﺗ ﻪﻣﺎﺧ
ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ رﺎﻤﻴﺗ رد 5
/ 2 ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮﺘﻴﻟ
و 75
هروا مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ )
n4
(
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .
نآ ﺐﻟﺎﺟ
و ﻪـﻟﻼﻛ لﻮـﻃ ﻪـﻛ
ﻦﻴﺴـﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴـﻳزدﻮﻛ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻪﻣﺎﺧ )
n3
( و 150 دﻮـﻛ مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ )
n2
( ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ د
ﺖﺷاﺪﻧ يرا .
ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ لﺎـﺣﺮﻫ ﻪـﺑ
نژوﺮـﺘﻴﻧ دﻮـﻛ نوﺪـﺑ ﺎﻳ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻪﺗﻮﺑ هزﺎﺗ ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ لﻮﻃ ) n1
( ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ .
گﺮﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﺗﻮﺑ رد
ــﺑ يرﺎــﻣآ ﺮــﻈﻧ زا مرﻮــﻛ گﺮــﺑ داﺪــﻌﺗ ﻪ
ﻲــﻨﻌﻣ رﻮــﻃ يراد
) 01 / p<0 (
ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ )
لوﺪـﺟ
1 Least Significant Difference
Archive of SID
Archive of SID
هرﺎﻤﺷ 3 .(
ﺑ ﻪ يرﻮﻃ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ دﻮﻛ رﺎﻤﻴﺗ رد مرﻮﻛ گﺮﺑ داﺪﻌﺗ
ﻲﺘﺴﻳز 5
رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮﺘﻴﻟ )
n3
( رﺎﻤﻴﺗ و 150 مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ )
n2
( ﺎﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ 33
/ 6 و 6 ﺪـﺷ ﻞﺻﺎﺣ دﺪﻋ
فﺮﺼـﻣ نوﺪـﺑ ﺎـﻳ ﺪﻫﺎـﺷ رﺎﻤﻴﺗ رد مرﻮﻛ گﺮﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺎﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ 22
/ 4 هﺪﻫﺎﺸﻣ گﺮﺑ دﺪﻋ ﺪﺷ
) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 4 .(
گﺮﺑ لﻮﻃ
ــﻣ ﺮﻴﺛﺎــﺗ گﺮــﺑ لﻮــﻃ ﺮــﺑ ﻲﺘﺴــﻳز و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷدﻮﻛ فﺮﺼ
ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺷاد يراد )
01 / p<0 ( لﻮـﻃ ،ﺎـﻫدﻮﻛ ﻦـﻳا فﺮﺼـﻣ ﺎﺑ و
ﺑ گﺮﺑ ﻪ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا يراد )
لوﺪـﺟ
هرﺎﻤـﺷ 3 .(
رد
يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا 150
هروا مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ )
لﻮـﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﺎـﺑ
گﺮﺑ 82 / 25 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ( و 5
ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮﺘﻴﻟ )
لﻮـﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﺎـﺑ
گﺮــﺑ 50 / 25 ﻲﺘﻧﺎــﺳ ﺮــﺘﻣ ( گﺮــﺑ لﻮــﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ ، ــﺑ ﺎــﻫ
ﻪ رﻮــﻃ
ﻲﻨﻌﻣ
دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يراد )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 4 .(
نژوﺮـﺘﻴﻧ دﻮـﻛ فﺮﺼـﻣ نوﺪـﺑ ﺎﻳ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﻴﺗ رد لﺎﺣﺮﻫ ﻪﺑ )
ﺎـﺑ
گﺮﺑ لﻮﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 15
/ 21 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ (
گﺮـﺑ لﻮـﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ، ﺎـﻫ
دﻮﺑ ﺮﺘﻤﻛ ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 4 .(
ﺎﺗ ﻲﮔﮋﻳو ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛﺮﻴﺛ ﻲﻋارز يﺎﻫ
مرﻮﻛ نزو
مرﻮــﻛ نزو ﺮــﺑ ﻲﻓﺮﺼــﻣ دﻮــﻛ عﻮــﻧ ﻲــﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎــﺗ ﺎــﻫ
يراد
) 01 / 0 p<
( ﻪﺘــﺷاد ﺖــﺳا ) لوﺪــﺟ هرﺎﻤــﺷ 3 .(
نزو ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ
مرﻮﻛ رﺎﻤﻴﺗ رد ﺎﻫ 5
ﺮـﻈﻧ زا ﻪـﻛ ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻦﻴﺴـﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮـﺘﻴﻟ
مرﻮﻛ نزو ﺎﺑ يرﺎﻣآ رﺎﻤﻴﺗ رد ﺎﻫ
150 هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
و ﻴﺗ ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ رﺎﻤ 5
/ 2
و ﻦﻴﺴـﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮـﺘﻴﻟ 75
هروا مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ )
n4
(
ﻲـﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺖـﺷاﺪﻧ يراد
) لوﺪـﺟ هرﺎﻤـﺷ 4 .(
نزو ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ
مرﻮﻛ ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﻴﺗ رد ﺎﻫ .
هدﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ ﻚﺸﺧ
ﻚﺸـﺧ هدﺎـﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
و ﻪـﻟﻼﻛ ﻪـﻣﺎﺧ
ﻲـﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺢﻄـﺳ ﺪـﺣاو رد ناﺮﻔﻋز يراد
) 01 / 0 p<
( د ﺖـﺷا
) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 3 ( ﺎـﺑ ﻪـﻣﺎﺧ و ﻪـﻟﻼﻛ ﻚﺸـﺧ هدﺎـﻣ دﺮـﻜﻠﻤﻋ و
ﺑ ﻲﺘﺴﻳز و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ فﺮﺼﻣ ﻪ
ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﺶﻳاﺰـﻓا يراد
ﺖﻓﺎﻳ . رﺎﻤﻴﺗ رد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ ،لﺎﺣ ﺮﻫ ﻪﺑ 150
دﻮﻛ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ هروا
) n2
( رﺎﻤﻴﺗ و
هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ و ﻲﺘﺴـﻳز دﻮﻛ ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ فﺮﺼﻣ
) n4
( ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 4 .(
ﺮﺼﻣ ﻪﺘﺒﻟا دﻮﻛ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ف
ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ )
n3
( ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ 83
دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺪﺻرد
ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ و ﺪﺷ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﻴﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ
ﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 4 .(
ﻲﮔﮋﻳو ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ناﺮﻔﻋز ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ )
ﻢﻌﻃ (
ﻦﻴـﺳوﺮﻜﻴﭘ ناﺰـﻴﻣ ﺮـﺑ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲــﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎــﺗ يراد
) 01 / p<0 ( ﺖــﺷاد ) لوﺪــﺟ هرﺎﻤــﺷ 4 ( و
ﻦﻴﺳوﺮﻜﻴﭘ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ )
ﻲﺑآ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ ﺮﺜﻛاﺪﺣ 1
ﺪﺻرد
جﻮﻣ لﻮﻃ رد 254
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ -
ﻚﺸـﺧ هدﺎـﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ (
رﺎـﻤﻴﺗ رد
5
ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮﺘﻴﻟ )
n3
( رﺎﻤﻴﺗ رد نآ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و 150
مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ رد
هروا رﺎﺘﻜﻫ )
n2
( ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 5 .(
نآ ﺐﻟﺎﺟ ﺎﺑ ﻪﻛ
ﻲﺑآ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ 1
ﺪـﺻرد ﺪﻫﺎـﺷ رﺎـﻤﻴﺗ رد ناﺮـﻔﻋز
ﺎــﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻳﺎــﺳ ﻪــﺑ ﺖﺒﺴــﻧ ﻲﺘﺴــﻳز دﻮــﻛ ﻪــﻛ ﺖــﺳا ﺺﺨﺸــﻣ
ناﺮﻔﻋز ﻢﻌﻃ ﺮﺑ ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ )
ﻦﻴﺳوﺮﻜﻴﭘ ناﺰﻴﻣ (
ﻪﺘـﺷاد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ
رد ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ ﻲـﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ناﺮﻔﻋز ﻢﻌﻃﺮﺑ هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ ﻪﻛ
ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا .
ناﺰﻴﻣ لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ )
ﺮﻄﻋ (
ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ عﻮﻧ لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ
) ﻲـﺑآ لﻮـﻠﺤﻣ بﺬـﺟ
1 ﺪﺻرد جﻮﻣ لﻮﻃ رد 330
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ -
ﻚﺸـﺧ هدﺎـﻣ ﺐﺴـﺣ ﺮﺑ (
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ناﺮﻔﻋز
يراد ) 01 / 0 p<
( ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ
4 .(
ﻧاﺮﻓﺎﺳ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ لﺎ
) ﻲـﺑآ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ
1 ﺪﺻرد جﻮﻣ لﻮﻃ رد 330
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ -
ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ (
رد
يﺎــﻫرﺎﻤﻴﺗ 5
ﻦﻴﺴــﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮــﺘﻴﻟ )
n2
(
، 150 هروا مﺮﮔﻮــﻠﻴﻛ )
n3
( و
ﻖﻴﻔﻠﺗ 5 / 2
و ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺮﺘﻴﻟ 75
هروا مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ )
n4
( ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ و
ﺪﻫﺎـﺷ رﺎـﻤﻴﺗ ﺎـﻳ نژوﺮـﺘﻴﻧ دﻮﻛ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ رﺎﻤﻴﺗ رد نآ ناﺰﻴﻣ ) n1
( ﺎﺣ ﺪﺷ ﻞﺻ ) هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 5
.(
Archive of SID
ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﺳوﺮﻛ )
ﮓﻧر (
ﺎﻳ ﻦﻴﺳوﺮﻛ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ناﺮﻔﻋز ﮓﻧر
) بﺬﺟ
ﻲﺑآ لﻮﻠﺤﻣ 1
ﺪﺻرد
جﻮﻣ لﻮﻃ رد 440
هدﺎـﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
ﻚﺸﺧ ( ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ
يراد ) 01 / 0 p<
( ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 5
.(
ﻲــﻘﻴﻔﻠﺗ رﺎــﻤﻴﺗ رد ﻦﻴــﺳوﺮﻛ ناﺰــﻴﻣ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎــﺑ 5
/ 2 ﺮــﺘﻴﻟ
ــﻛوﺮﺘﻴﻧ و ﻦﻴﺴ 75 هروا مﺮﮔﻮــﻠﻴﻛ )
n4
( رد نآ راﺪــﻘﻣ ﻦﻳﺮــﺘﻤﻛ و
رﺎﻤﻴﺗ نژوﺮـﺘﻴﻧ دﻮـﻛ فﺮﺼـﻣ مﺪﻋ )
n1
( ﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ )
لوﺪـﺟ
هرﺎﻤﺷ 6 .(
Archive of SID
ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
هدﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ ﻚﺸﺧ
،مرﻮـﻛ ﺮـﻄﻗ ﺎـﺑ لﻮـﻃ
و ﻪﻟﻼﻛ هزﺎﺗ ﻪﻣﺎﺧ
،
گﺮﺑ لﻮﻃ و
هزﺎﺗ ﻞﮔ نزو ﺖـﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
ﻲﻨﻌﻣ و ﺖﺷاد يراد .
ﻢـﻫ ـﻨﭼ ﺎـﺑ هزﺎـﺗ ﻪـﻣﺎﺧ و ﻪـﻟﻼﻛ لﻮـﻃ ﻦﻴ ﺮﻄﻗ
/
ﻲـﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ مرﻮﻛ نزو
ﺖـﺷاد يراد )
لوﺪـﺟ
هرﺎﻤﺷ 7 .(
و لﺎﻧاﺮﻓﺎـﺳ ناﺰـﻴﻣ ﺎﺑ ﻦﻴﺳوﺮﻛ ناﺰﻴﻣ ،ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻔﺻ ﻦﻴﺑ رد
و ﻪــﻟﻼﻛ لﻮــﻃ ﻲــﻨﻌﻣ و ﺖــﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘﺴــﺒﻤﻫ ﻪــﻣﺎﺧ
ﺖــﺷاد يراد
) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 7 .(
Archive of SID
ﺚﺤﺑ
ﻼﻛ لﻮﻃ ﺮﺑ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪـﻣﺎﺧ و ﻪﻟ
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﺘﺷاد يراد
ﺖﺳا ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 3 ( لﻮـﻃ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و
ﺎـﻳ ﻲﺘﺴـﻳز دﻮـﻛ ﻪـﻛ هﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ
ﺖﺳا هﺪﺷ فﺮﺼﻣ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ .
ﻲﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪـﻛ ﺖـﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ناﻮﺗ
] 1 [
گرﺰﺑ ﻪﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﻪـﺑ نژوﺮـﺘﻴﻧ دﻮﻛ ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ﺮﺗ
دﻮﺷ فﺮﺼﻣ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﺎﻳ ﻲﺘﺴﻳز مﺮﻓ ]
2 [ ﺑ هﺎـﻴﮔ زﺎـﻴﻧ ﻦﻴﻣﺎﺗ ياﺮ
ﻲﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ دﻮـﻛ يﺎـﺟ ﻪﺑ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ زا ناﻮﺗ
دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺴﻣ ﻦﻳا ﺄ ﻲﻣ ار ﻪﻟ
نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ناﻮﺗ
) تاﺮﺘﻴﻧ ( ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد ﻪـﻛ داد ﺖﺒﺴـﻧ يدﻮﻛ رﺎﻤﻴﺗ عﻮﻧ ود ﺮﻫ رد
هﺪــﺷ ﻪــﻣﺎﺧ و ﻪــﻟﻼﻛ لﻮــﻃ ﺶﻳاﺰــﻓا ﺐــﺟﻮﻣ ﺖــﺳا
. و رﻮﭘﺎــﻛ
نارﺎﻜﻤﻫ )
2004 ( ﻚﻴﻠﮔ و ) 1
1995 (
ماﺪـﻧا ﺪـﺷر ﺶﻳاﺰﻓا ، يﺎـﻫ
يﺮﺘﻛﺎﺑ رﻮﻀﺣ رد ﻲﻳاﻮﻫ
ًﻼﺒـﻗ ار ﺪـﺷر ﺮـﺑ ﺮﺛﻮـﻣ يﺎﻫ شراﺰـﮔ
هدﺮﻛ ﺪﻧا ] 10،15 [
دراد ﻖﺑﺎـﻄﺗ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﻛ .
ﻪـﭼﺮﮔا
ماﺪﻧا ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر رد ﺎﻫدﻮﻛ عاﻮﻧا رد دﻮﺟﻮﻣ تاﺮﺘﻴﻧ ﻲﻤﻫاﺮﻓ يﺎﻫ
ﺑ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﻳاﻮﻫ ﻪ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻲﻳاﺰﺳ
دﻮﻛ رد نآ ﺮـﺑ هوﻼـﻋ ﺴـﻳز
ﻲﺘ
ﻢﺴــﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﻦﻴﺴــﻛوﺮﺘﻴﻧ ﺪــﻴﻟﻮﺗ ﺐﺒــﺳ دﻮــﻛ يﺎــﻫ
نﻮﻣرﻮﻫ ﺑ ﺎﻫ ﻪ
ﻲﻣ ﻦﻴﻟﺮﺒﻴﺟ هﮋﻳو ﻪـﻣﺎﺧ و ﻪﻟﻼﻛ لﻮﻃ رد ﻪﻛ ﺪﻧﻮﺷ
ﺖﺳا هدﺮﻛ اﺪﻴﭘ دﻮﻤﻧ .
ـﻴﻟﺮﺒﻴﺟ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺮـﺑ ﻲﻨﺒﻣ تاﺪﻨﺘﺴﻣ ﻪﺘﺒﻟا ﻚ
ﺪﻴﺳا )
(GA
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﺖـﺳا ﻢـﻛ رﺎﻴﺴـﺑ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ
] 17 [
هداد نﺎﺸــﻧ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲــﺧﺮﺑ ﻪــﻛ ﺪــﻨﭼﺮﻫ ، ا
ﻪــﻛ ﺪــﻧ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺪ ﻚـﻳﺮﺤﺗ ﻪـﺑ ردﺎـﻗ ،نﻮﻣرﻮﻫ ﻦﻳا هﺪﻨﻨﻛ
ﺰﺘﻨـﺳ ﻖﻳﺮــﻃ زا دﻮﺧ نﺎﺑﺰﻴﻣ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ،هﺪـﺷ دازآ لﺎـﻌﻓ GAs
ﺪﻨﺘﺴــﻫ . زﺮﻴﺗﻮــﮔ - نارﺎــﻜﻤﻫ و وﺮﻧﺎــﻣ ]
18 [ زا ﻲﻋاﻮــﻧا ار GA
ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ Bacillus sp.
هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺗ و ﺪﻧا
ﺎ ﺮﻴﺛ
ﺮــﺑ ﻲــﺘﺒﺜﻣ ﺮﺘﺸــﻴﺑ
ــﻧا و ﻪﺸــﻳر ﺪــﺷر نﺪــﺷ ماﺪ
يﺎــﻫ ﻲﻳاﻮــﻫ
Alnus glutinosa ﻪﺘﺷاد
ﺪﻧا .
ﻲــﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎــﺗ گﺮــﺑ داﺪــﻌﺗﺮﺑ يدﻮــﻛ يﺎــﻫرﺎﻤﻴﺗ يراد
) 01 / 0 p<
( ﺖﺷاد ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 3 ( رد گﺮﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و
رﺎﻤﻴﺗ 5 رﺎـﻤﻴﺗ و ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳزدﻮﻛ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ 150
مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ هروا دﻮﻛ )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 4 .(
ﺴﻣ ﻦﻳا ﺄ ﺶﻘﻧ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻪﻟ
ﻮﻛ ﺮﺛﻮﻣ ﻦﻴﻣﺎـﺗ ﻪﺑﺎﺸـﻣ هﺎﻴﮔ زﺎﻴﻧدرﻮﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻦﻴﻣﺎﺗ رد ﻲﺘﺴﻳز د
1 Glick
دﻮـﻛ و ﺖـﺳا هروا دﻮﻛ ﻂﺳﻮﺗ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴـﻳز
) يﺮﺘﻛﺎـﺑ يﺎـﻫ
هﺪﻨﻨﻛ لﻮﻠﺤﻣ (
ﻪﺘﺷاد ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺳا
] 5 .[
ﻪﺑ
ﻲﻳارﺎـﻛ و نژوﺮـﺘﻴﻧ بﺬـﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻲﺘﺴﻳزدﻮﻛ ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ
ﺰﺒﺳ ﺢﻄﺳ ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد ﺮﺼﻨﻋ ﻦﻳا
ﺑ ﺶﻘﻧ ﻪ ﻲﻳاﺰﺳ
هدﻮﻤﻧ ﺎﻔﻳا ار ﺖﺳا
.
هﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻲﺘﺴـﻳز دﻮﻛ رﺎﻤﻴﺗ رد مرﻮﻛ نزو ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺳا ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 4 ( ﻲﻣ ﺮﺑ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﺐـﺟﻮﻣ ﻪـﻛ داد ﺖﺒﺴـﻧ ﻪﺸـﻳر ياﺮـﺑ دﺪـﻌﺘﻣ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﻤﻫاﺮﻓ
ﺖﺳا هﺪﺷ مرﻮﻛ نزو و ﺪﺷر ﺶﻳاﺰﻓا .
اﺮﻳز يﺮﺘﻛﺎﺑ دﻮـﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﻮﻛ رد اﻮـﻫ نژوﺮـﺘﻴﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴ
و
ﺮﭘ ﻲﻠـﺻا ﺮـﺻﺎﻨﻋ بﺬـﺟ ندﺮﻛ لدﺎﻌﺘﻣ يﺬـﻐﻣ ﺰـﻳر و فﺮﺼـﻣ
رﻮﻣ د عاﻮﻧا ﺮﻴﻈﻧ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ داﻮﻣ ﺢﺷﺮﺗ و ﺰﺘﻨﺳ ﺎﺑ ،هﺎﻴﮔ زﺎﻴﻧ
نﻮﻣرﻮﻫ ﻢﻴﻈﻨﺗ يﺎﻫ ﻦﻴﺴـﻛا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﻛ
)
(IAA
ﻢـﻫ ، ﻦﻴـﻨﭼ
ﻲﺘﻧآ عاﻮﻧا ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻨﻴﻣآ يﺎﻫﺪﻴﺳا ﺢﺷﺮﺗ و ﻚـﻴﺗﻮﻴﺑ
...
ﺐـﺟﻮﻣ ،
ﺷر
ﺖﻤﺴﻗ و ﻪﺸﻳر ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪ ناﺮﻔﻋز ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ
ـﺷ هﺪ ﺖـﺳا .
ﺴﻣ ﻦﻳا ﺄ
ماﺪﻧا ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ لﺎﻘﺘﻧا و ﺮﺘﺸﻴﺑ تﻼﻴﻤﺳآ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺐﺒﺳ ﻪﻟ يﺎﻫ
ﺶﻳاﺰـﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺖﺳا هﺪﺷ ناﺮﻔﻋز مرﻮﻛ و ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
ﺎـﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻳﺎـﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد مرﻮﻛ نزو )
دﻮـﻛ و ﺪﻫﺎـﺷ رﺎـﻤﻴﺗ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ( ﺷ ﺖﺳا هﺪ . ﻢـﻫ
عاﻮـﻧا زا ﻲـﺧﺮﺑ ﻦﻴـﻨﭼ
يﺮﺘﻛﺎـﺑ يﺎـﻫ
ﻢﻳﺰﻧآ ،ﺪﺷر كﺮﺤﻣ ACC deaminase
ﻲـﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ار ﻪـﻛ ﺪـﻨﻨﻛ
هﺎـﻴﮔ ﻪﺸـﻳر رد ﻦﻠﻴـﺗا ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺶﻫﺎـﻛ ﺐﺒـﺳ ﻢﻳﺰـﻧآ ﻦﻳا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻣ ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺸﻳر ﺪﺷر ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و دﻮﺷ دﻮﺷ
] 18 .[
ﺑ ﻪ ﻲﻣ ﻲﻠﻛرﻮﻃ نژوﺮـﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز يﺎﻫدﻮﻛ ﻪﻛ دﺮﻛ نﺎﻴﺑ ناﻮﺗ
نژوﺮﺘﻴﻧ ﺮﺼﻨﻋ بﺬﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ]
19 [
ﻓا رد ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺪـﺷر ﺶﻳاﺰ
ماﺪﻧا
ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺖﺒﺜﻣ ﺶﻘﻧ هﺎﻴﮔ ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ .
ﻢـﻫ دﻮـﻛ ﻦﻴـﻨﭼ
يﺮﺘﻛﺎـﺑ هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺣ تﺎﺤﺷﺮﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﺘﺴﻳز ﺶﻫﺎـﻛ و ﺎـﻫ
pH
ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ار يﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻲﻳاﺬـﻏ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ
ﺪﻫد راﺮﻗ هﺎﻴﮔ رﺎﻴﺘﺧا رد لﻮﻠﺤﻣ ]
15 ، 7 [ داﻮـﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺎﺑ و
ﻊﻗاو ﺮﺛﻮﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا رد يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ هﺪﺷ
ﺪﻧا ] 8 .[
ناﺮـﻔﻋز دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ عﻮﻧ رﺎﻤﻴﺗ )
ﻚﺸـﺧ نزو
و ﻪﻟﻼﻛ ﻪﻣﺎﺧ (
ﻲـﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ يراد
) 01 / 0 p<
( ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ و ﺖـﺷاد
هروا دﻮـﻛ ﻲﻳﺎـﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﺎﻳ ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ فﺮﺼﻣ رد ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ .
ﻢﻫ
دﻮﻛ ﻲﻳﺎـﻬﻨﺗ ﻪـﺑ فﺮﺼـﻣ ﻦﻴـﻨﭼ ﻲﺘﺴـﻳز
،
83 ﺪﺻرد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار
هﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﺖﺳا
.
Archive of SID
ﻲﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا رد ار ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ ﺶﻘﻧ ﻦﻳا ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ زا هوﺮﮔ ﻦﻳا ﺖﺒﺴـﻧ هﺎﻴﮔ ﻲﻳاﺬﻏ زﺎﻴﻧ ﻦﻴﻣﺎﺗ رد ﺎﻫ
ﺪﺷ ﺚﺤﺑ ﻻﺎﺑ رد ﻪﻛ داد .
يﺮﺘﻛﺎـﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴـﻣﺮﻴﻏ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺮـﺻﺎﻨﻋ بﺬـﺟ ﺮـﺑ ﺎـﻫ
ﻢﺴــﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ،ﻲﻳاﺬــﻏ زا ﻲﺘﺴــﻳز يﺎــﻫدﻮﻛ يﺎــﻫ
شور يﺎــﻫ
ﺮﮕﻳد ﻪﻛ ﺪﻧراد ﻲﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ي
نآ زا ﻲـﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﺎـﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﻞﻳذ رد :
ﻢﺴـﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ زا ﻲﻋاﻮﻧا ﺪـﻧردﺎﻗ ﺎـﻫ
ﻦﻴـﻧدآ هدﺎﻣ ﺶﻴﭘ زا ار ﻦﻴﻨﻴﻛﻮﺘﻴﺳ 1
ﺪـﻨﻳﺎﻤﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ]
21 [ ﺪـﻴﻟﻮﺗ و
ﻞــﻴﺘﻨﭘوﺰﻳا ﻞــﻜﻟا و ﻦﻴــﻧدآ زا ﻦﻴﻨﻴﻛﻮﺘﻴــﺳ IA)
( رﻮﻀــﺣ رد
Azotobacter و
Pseudomonas
ﺖﺸﻛ ﻂﻴﺤﻣ رد تﺎـﺒﺛا ﻪـﺑ
ﺖــﺳا هﺪﻴــﺳر ]
22 .[
ﻢــﻫ ماﻮــﺗ دﺮﺑرﺎــﻛ ﻦﻴــﻨﭼ
،ADE
و IA
Azotobacter ﺗ
ﺎ ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛ يﺮﺘﻛﺎـﺑ ﻦـﻳا اﺮﻳز دراد ﺪﺷر ﺮﺑ يراد
ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ADE+IA
ﻖـﻳﺮﻃ زا بﺬﺟ زا ﻞﺒﻗ ﻦﻴﻨﻴﻛﻮﺘﻴﺳ ﻪﺑ
ﺎـﺑ ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ رد ترذ يور ﺮـﺑ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻪﻛ دراد ار هﺎﻴﮔ ﻪﺸﻳر ﺴﻣ ﻦﻳا ﺪﻫﺎﺷ ﺄ
ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻟ ﺷ
هﺪ ﺖﺳا ] 23 .[
ﻢـﻫ ﻦﻴـﻘﻘﺤﻣ ﻦﻴـﻨﭼ
ﻪﻳﻮﺳ و مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ ،ﺮﺘﻛﺎﺑﻮﺗزا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ مﻮﻴﺑوﺰﻳر يﺎﻫ
ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو مﺎﻤﺗ ﺎﻳ و ﻲﺧﺮﺑ ﺰﺘﻨﺳ ﻪﺑ ردﺎﻗ هوﺮـﮔ يﺎﻫ
رد لﻮـﻠﺤﻣ B
ﻦﻴﻣﺎـﻴﺗ ،ﻚـﻴﻨﺗﻮﺘﻨﭘ ﺪﻴﺳا ،ﻦﻴﺳﺎﻴﻧ ﻞﻣﺎﺷ بآ B1)
( ﻦﻳوﻼﻓﻮـﺒﻳر ،
B2) ( ﻦﻴﻣﻻﺎﺑﻮﻛﻮﻧﺎﻴﺳ ، B12)
( ﻦﻴﺴﻛوﺪﻳﺮﻴﭘ ، B6)
( رد ﻦﻴﺗﻮﻴﺑ و
هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺖﺸﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ
. رﻮﻓورﺪﻴـﺳ لﺎﺼﺗا ﻲﻓﺮﻃ زا
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﻦـﻫآ تﻼﻛ ﻞﻴﻜﺸﺗ و ﻦﻫآ نﻮﻳ ﻪﺑ ﺎﻫ
يرﺎﻤﻴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ عاﻮﻧا سﺮﺘﺳد زا ار ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺼﻨﻋ ﻦﻳا ﻲﻫﺎـﻴﮔ ياز
راﺮـﻗ ﺖـﻳﺎﻤﺣ درﻮـﻣ ار هﺎـﻴﮔ ﺪﺷر ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ و هدﺮﻛ جرﺎﺧ ﻲﻣ ﺪﻨﻫد ] 24 .[
،ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ P. fluorescens
ﻲﻣ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻦﻴﻨﭼ لﺮﺘﻨﻛ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﺗﺎﺒﻴﻛﺮﺗ هﺪﻨﻨﻛ
Pythium uttimum
ﺪﻨﻛ ﻞﻤﻋ ]
25 .[
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻲﺘﺴـﻳز دﻮـﻛ رد دﻮـﺟﻮﻣ يﺎـﻫ
ﻲﻣ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺮﻔـﺳوﺰﻳر يﺎﻫ
ﺮـﺛا ﻢـﻫ ﻲـﻳاﺰﻓا
) ﺖﺴﻳژﺮﻨﻴﺳ (
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺮﺑ يﺪﻴﻔﻣ .
رد ﻲـﻔﻴﻛ تﺎﻴﺻﻮﺼـﺧ ﺮﺑ ﻲﻓﺮﺼﻣ دﻮﻛ عﻮﻧ ﺮﻴﺛﺎﺗ صﻮﺼﺧ
ﻳﺎﺑ ناﺮﻔﻋز
ﻪـﻔﻟﻮﻣ ﻞﻣﺎـﺷ ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ دﻮﻤﻧ نﺎﻴﺑ ﻲﺘﺴ
ﮓـﻧر يﺎـﻫ
) ﻦﻴﺳوﺮﻛ ( ﻢﻌﻃ ، ) ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ (
ﺮـﻄﻋ و ) لﺎﻧاﺮﻓﺎـﺳ ( و ﺖـﺳا
ﻪـﻔﻟﻮﻣ ﻦـﻳا ﺮﺑ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺎـﻫ
) ﺖـﻴﻔﻴﻛ ( يرﺎـﻣآ ﺢﻄـﺳ رد
1 ADE 1
ﺪﺻرد
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﺘﺷاد يراد
ﺖﺳا ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 5 .(
ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا :
- ﻦﻴــﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ ناﺰــﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ )
ﻢــﻌﻃ ناﺮــﻔﻋز ( رﺎــﻤﻴﺗ رد
5 ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
رﺎﻤﻴﺗ رد 150 هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ هروا مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺖﺳا
.
- لﺎﻧاﺮﻓﺎــﺳ ناﺰــﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ )
ناﺮــﻔﻋز ﺮــﻄﻋ ناﺰــﻴﻣ (
رﺎــﻤﻴﺗ رد
5
،ﻦﻴﺴــﻛوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮــﻠﻴﻛ 150
ﻲــﻘﻴﻔﻠﺗ رﺎــﻤﻴﺗ و هروا مﺮﮔﻮــﻠﻴﻛ
5 / 2
و ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ 75
ﮔﻮﻠﻴﻛ
ﺑ هروا مﺮ ﻪ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﺖـﺳا
.
ناﺮـﻔﻋز ﺮﻄﻋ ﺮﺑ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﻧﺎﺴﻜﻳ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺪﻧا
.
-
ﻦﻴـﺳوﺮﻛ ﺪﻳزﻮﻛﻮﻠﮔ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ )
ناﺮـﻔﻋز ﮓـﻧر (
رﺎـﻤﻴﺗ رد
ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ 5 / 2
و ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ 75
هﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ هروا مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
ﺖﺳا ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 6 .(
ﺑ ﻪ
ﺎﺘﻧ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ
ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا ﺞﻳ :
نآ لوا ﻪـﻛ
ﻲـﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ناﺮﻔﻋز ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﺑ يدﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
ﻪﺘـﺷاد يراد ،ﺪـﻧا
مود آ ن يﺪـﻴﻟﻮﺗ ناﺮﻔﻋز ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﺑ ﻲﻓﺮﺼﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ عﻮﻧ ﻪﻛ
هدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ
ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻪﺳ ﺮﺑ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ و ﺖﺳا )
ﻢـﻌﻃ ،ﮓﻧر
ﺮﻄﻋ و (
ﻪﺘﺷاد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺳا
. ﺴﻣ ﻦﻳا ﺄ
ـﻳا ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻟ ﻦ
تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲـﻤﻫاﺮﻓ ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻴﻟد
، داﻮـﻣ
ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ و ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو يرﺎـﻜﻤﻫ ﺖﻟﺎﺣ دﺎﺠﻳا ،بآ رد لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ رد ﺮﺛﻮﻣ ﻪﻴﻟوا تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﺎﻫ
ناﺮـﻔﻋز ﻪـﻳﻮﻧﺎﺛ تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﺎﻫﺪﻳزﻮﻛﻮﻠﮔ ﺰﺘﻨﺳﻮﻴﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺶﻘﻧ ]
20،21،22،23 [.
ﺑ ﻪ
ﺑ داد نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪ
فﺮﺼـﻣ يﺎـﺟ
ﻲـﻣ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ مواﺪﻣ
هدﺎـﻬﻧ زا ﻪـﻨﻴﻬﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ناﻮـﺗ يﺎـﻫ
ﻲـﺷﺎﻧ ﻲﮔدﻮﻟآ ﺶﻫﺎﻛ و راﺪﻳﺎﭘ يزروﺎﺸﻛ يﺎﺘﺳار رد ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ﺖﺷادﺮﺑ مﺎﮔ هروا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻧژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ فﺮﺼﻣ زا .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮـﺑ ﻪـﻧژوﺮﺘﻴﻧ دﻮـﻛ عﻮـﻧ
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ناﺮﻔﻋز هﺎﻴﮔ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻪﺘﺷاد يراد ﺖـﺳا
ناﺮﻔﻋز ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺜﻛاﺪﺣ لﻮﺼﺣ ﺖﻬﺟ و
ﺎـﻳ ﻲﻳﺎـﻬﻨﺗ ﻪـﺑ ﻦﻴﺴﻛوﺮﺘﻴﻧ ﻲﺘﺴﻳز دﻮﻛ فﺮﺼﻣ ،ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد
ﻣ ﺎﺑ نآ ماﻮﺗ فﺮﺼﻣ ﺮﻳدﺎـﻘ
هروا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ دﻮـﻛ ﺮـﺘﻤﻛ )
ﺮﺜﻛاﺪـﺣ
Archive of SID
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ راﺪﻘﻣ ﻒﺼﻧ (
ﻮﺗ
ﻲـﻣ ﻪﻴـﺻ دﻮـﺷ
. ﻢـﻬﻣ نآ ﺮـﺗ ،ﻪـﻛ
،ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷ يﺎــﻫدﻮﻛ يﺎــﺟ ﻪــﺑ ﻲﺘﺴــﻳز يﺎــﻫدﻮﻛ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎــﺟ ﺪـــﻳﻮﻧ
راﺪـــﻳﺎﭘ يزروﺎﺸـــﻛ ﺶﺨﺑ ﻲﮔدﻮـــﻟآ ﺶﻫﺎـــﻛ و
يﺎـــﻫ
ﺖﺴﻳز ﻲﻣ هﺪﻨﻳآ رد ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1. Paseban f. Effective factors on exporting Iranian saffron. The Economic Res. 2006; 6 (2): 1 - 15.
2. Rios JL, Recio MC, Giner RM and Manez S.
An update review of saffron and its active constituents. Phytother. Res. 1996; 10: 189 - 93.
3. Karimi G, Hosseinzadeh H, Khaleghpanah P.
Study of antidepressant effect of aqueous and ethanolic extract of Crocus sativus in mice. Irn. J.
Basic Med. Sci. 2001; 4: 11 - 15.
4. Hosseinzadeh H. Younesi H. Petal and stigma extracts of Crocus sativus L. have antinociceptive and anti-inflammatory effects in mice. BMC Pharmacol. 2002; 2, 7.
5. Cakmakc R, Donmez Mf and Erdogan U. The effect of plant growth promotingRhizobacteria on barley seeding growth, nutrient uptake, some soil properties, and bacteria Counts. Turk J. Agric. for.
2007; 31:189 - 99.
6. Singh S and Kapoor KK. Inoculation with phosphate solubilizing microorganisms and a vesicular arbuscular mycorrhizal fungus improves dry matter yield and nutrient uptake by wheat grown in a sandy soil. Biol. Fertil. Soils. 1998; 28:
139 – 44.
7. Han HS, Supanjani and Lee KD. Effect of co- in coculation with phosphate andpotassium solubilizing bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant soil Environ. 2006;
52 (3): 130 - 6.
8. Kucey RMN. Effect of penicillium bilaji on the sail and uptake of P and, micronutrients from soil by wheat. Canadian J. soil sci. 1988; 68: 261 - 70.
9. Dokora FD, Matiru V, king M and Phillips DA. Plant growth promotion in legumes and cereals by lumichrome, a rhizobial signal metabolite. In: Finan TM, O'Brain MR, layzell DB, vessey K, Newton WE, eds. Nitrogen fixation:
global perspectives. Wallingford, UK: CABI publishing, 2002; 321 - 2.
10. Kapoor R, Giri B, Mukerji KG. Improved growth and essential oil yield and quality in Foeniculum vulgare mill on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer.
Bioresource Technol. 2004; 93: 307 – 11.
11. Rai UN, Pandey K, Sinha S, Singh A, Saxena R and Gupta DK. Revegetating fly ash landfills with Prosopis juliflora L.: impact of different amendments and Rhizobium inoculation. Environ.
Int. 2004; 30: 293 – 300.
12. Kumar V, Behl RK and Narula N. Effect of phosphate solubilizing strains of Azotobacter chroococcum on yield traits and their survival in the rhizosphere of wheat genotypes under field conditions. Acta Agron. Hung. 2001; 49: 141 – 9.
13. Lin W, Okon Y, Hardy RWF. Enhanced mineral uptake by Zea mays and Sorghum bicolor roots inoculated with Azospirillum brasilense.
Appl. Environ. Microbiol. 1983; 45: 1775 – 9.
14. Oda Steenhoudt, Jos Vanderleyden.
Azospirillum, a free-living nitrogen-fixing bacterium closely associated with grasses: genetic, biochemical and ecological aspects. FEMS Microbiol. Rev. 2000; 24: 487 - 506.
15. Glick BR. The enhancement of plant growth by free-living bacteria. Can. J. Microbiol. 1995;
41: 109 – 17.
16. Institute of Standards and Industrial Research of Iran. Saffron – Test methods. ISIRI NUMBER:
259-2. 1st. Revision, http://www.isiri.org/asp/account/checklog.asp?ID=
259-2.doc
17. Rademacher W. Gibberellin formation in microorganisms. Plant Growth Regul. 1994; 15:
Archive of SID
303 – 14.
18. Gutierrez-Manero FJ, Ramos-Solano B, Probanza A, Mehouachi J, Tadeo FR and Talon M.
The plant-growth promoting rhizobacteria Bacillus pumilus and Bacillus licheniformis produce high amounts of physiologically active gibberellins.
Physiol. Plant. 2001; 111: 206 – 11.
19. Rojas A, Holguin G, Glick B and Bashan Y.
Synergism between Phyllobacterium sp. (N2 – Fixer), and Bacillus licheniformis (P-Solubilizer), both from a Semiarid mangrove rhizosphere, FEMS Microbiol. Ecol. 2001; 35: 181 - 7.
20. Patten CL and Glick BR. Bacterial biosynthesis of indole-3-acetic acide. Can. J.
Microbiol. 1996; 42: 207 - 20.
21. Nieto KF and Frankenberger WT.
Biosynthesis of cytokinins in soil. Soil. Sci. Soc.
Am. J. 1989; 53: 735 - 40.
22. Nieto KF and Frankenberger WT. Biosynthesis of cytokinins produced by Azotobacter chroococcum.
Soil. Biol. Biochem. 1989; 21: 967 - 72.
23. Nieto KF and Frankenberger WT. Influence of adenine, isopentyl alcohol and Azotobacter chroococcum on vegetative growth of Zea mays.
Plant. Soil. 1991; 135: 213 - 21.
24. Kloepper JW, Lifshitz R and Novacky A.
Pseudomonas inoculation to benefit plant production. Anim. Plant. Sci. 1988; 60 - 4.
25. Kumar RN, Thirumalai Arasu V and Gunasekaran P. Genotyping of antifungal compounds producing plant growth-promoting rhizobacteria, Pseudomonas fluorescens. Cur. Sci.
2002; 82: 12 - 25.
