* Corresponding author E-mail:
بلج داوم یخرب هسیاقم هدننک
هرشح و شک رد اه راکش هوبنا هنارتیدم هویم سگم یا
Ceratitis capitate
(Wiedemann) (Dip.: Tephritidae) زا هدافتسا اب
هلت لیفکم
ینامیلس هبابر یریعم فارص اضر دیمح ،1
2
و*
تمعن تقادص للها
3
1 . اد ،یکشزپهایگ هورگ دشرا یسانشراک قباس یوجشناد .ناریا ،ناجنز ،ناجنز هاگشناد ،یزرواشک هدکشن
2 . .ناریا ،ناجنز،ناجنز هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یکشزپهایگ هورگ رایشناد
3 . .ناریا ،ناردنزام ،لمآ یزرواشک و داهج نامزاس
:تفایرد خیرات(
33 / 30 / 1033 - :شریذپ خیرات 10
/ 31 / 1031 )
هدیکچ
بلج داوم یخرب هسیاقم روظنم هب دننک
هرشح رثا و ه شک
هنارتیدم هویم سگم هوبنا راکش رد اه Ceratitis capitate ،یا
(Wiedeman) کولب حرط تروص هب لمآ ناتسرهش رد یشیامزآ
نیئتورپ لماش رامیت جنپ و رارکت جنپ اب یفداصت لماک یاه
پید ،پارتارس ،یجراخ و یناریا تازیلوردیه .دش ماجنا رولدم و کت
یرگید شیامزآ رد لماش حطس راهچ رد مومس رثا شنکمهرب
بلج همعط ود اب )دهاش( مس نودب و نویتلاام ،نیزیلاپ ،سکرتپید پارتارس و یناریا تازیلوردیه نیئتورپ لماش حطس ود رد هدننک
رد
دش ارجا تابکرم غاب .
یم ناشن جیاتن شیب ،یناریا نیئتورپ و پارتارس هک دهد
سگم هنازور راکش دادعت نیرت م یاه
هنارتید ( هدام یا 0 / 3 و
310 / 3 ( رن و )درف 06
/ 2 و 66 / 2 هلت رد هنازور تروص هب ار )درف هتشاد لیف کم یاه
نینچمه .دنا هرشح
هدام هارمه هب سکرتپید شک
بلج نیئتورپ هدننک یناریا
( 330 /
3 40 / 3 ) هرشح و بلج هدام هارمه هب سکرتپید شک هدننک
( پارتارس 41 / 3 ) شیب گرثا نازیم نیرت یرذ
سگم گرم و بلج رد Ceratitis capitate
.تسا هتشاد ار هرشح اب یناریا نیئتورپ ای پارتارس بیکرت
هب ،سکرتپید شک ناونع
هنارتیدم هویم سگم هوبنا راکش رد ار هجیتن نیرتهب ،همعط دنتشاد یا
.
ژاو ه یاه یدیلک : ،ناردنزام ،تابکرم هلت
همعط یا هوبنا راکش ، هویم سگم ،
رتیدم هنا یا .
Comparative of some attractants and insecticides in mass trapping of Mediterranean fruit flies, Ceratitis capitate (Wiedemann) (Dip .: Tephritidae) using McPhail trap
Robabeh Soleimani1, Hamid Reza Sarraf Moayeri2* and Nematollah Sedaghat3 1.Former M.Sc. Student, Department of Plant Protection, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
2.Associated Professor, Department of Plant Protection, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
3.- Agricultural Jihad Organization of Amol, Mazandaran, Iran.
(Received: Oct, 22, 2021 - Accepted: Apr, 03, 2022)
ABSTRACT
In order to compare some attractants and insecticides in mass trapping of Mediterranean fruit flies, Ceratitis capitate (Wiedemann) an experiment was conducted in Amol city in a randomized complete block design with five replications and five treatment including Iranian and foreign hydrolyzate proteins, Ceratrap, Deptak and Medlur. In another experiment the effect of some insecticide in four level including Dipterex, Palizin, Malathion and without any insecticide (control) and its interaction with two level of attractants including Iranian hydrolyzate protein and Ceratrap was carried out in citrus orchards. The results show that the Ceratrap and Iranian hydrolyzate protein had the highest daily catch of female (2.65 and 2.55) and male (2.55and 2.65) of Mediterranean fruit fly in McPhail traps. Also, statistical comparison of second experiments revealed that Dipterex with the Iranian protein hydrolyzate (0.94 0.006) and Dipterex in combination with Ceratrap (0.91) were significantly effective treatment to attract and kill Ceratitis capitate flies. Base in this results the blend of Ceratrap or Iranian hydrolyzate protein and Dipterex suggest as a appreciate bait for mass trapping of the Mediterranean fruit flies.
Keywords: Citrus, Mazandaran, Bait trap, mass trapping, Mediterranean fruit fly
همدقم
ناهایگ هریت زا تابکرم
Rutaceae
زا شیب رد هزورما و هدوب
115 همین و یریسمرگ روشک یم شرورپ ایند یریسمرگ
دنبای
(
fetohi Gazvini & fattahi Moghaddam, 2016
.) عونت تافآ
تابکرم آ مکارت و ن
یحاون رد اه تابکرم
لامش زیخ روشک
هب
راب نازیم ندوب لااب ،امد ندوب لداعتم تلع تبوطر و یگدن
،
تسا دایز رایسب روشک بونج هب تبسن (
Abbasipour &
Taghavi, 2007
.)
رتیدم هویم سگم هنا
،یا
Ceratitis capitate
(Wiedemann)
مهم زا کانرطخ و نیرت عاونا تافآ نیرت
( هدوب ایند رد هویم ناتخرد
. Abbaspour et al., 2011;
Gholamian et al., 2013
) طیارش رد و قطانم یاوه و بآ
هب ،جنران و شرت ومیل ،یگنران ،لاقترپ زا ریغ ،لامش هدولآ هویم زا یدایز دادعت هب و تابکرم ناتخرد عاونا ریاس یاه
راسخ زین رگید ناهایگ یم دراو ت
( دنک
Damavandian,
.)2020
یسررب یم ناشن ناردنزام ناتسا رد هدش ماجنا یاه -
ات تسا رداق تفآ نیا هک دهد 3
لوط .دنک دیلوت لاس رد لسن
زا یطیحم طیارش هب هتسب لسن ره هرود 53
ات 34 نیمخت زور
لوط مامت رد یریسمرگ قطانم رد تفآ نیا .تسا هدش هدز یم هدهاشم لباق نآ یتسیز لحارم همه و هدوب لاعف لاس -
( دنشاب
Mafi pashakolaei & Berari, 2018
هدام تارشح .)
لب هب ندیسر تهج تفآ نیا زاین ،مخت ندرک لماک و یسنج غو
زا یعیبط طیارش رد هک دنراد بسانم ینیئتورپ عبنم کی هب لگ دهش یم تسدب ناگدنرپ هلضف ای و تارشح کلسع ،اه -
دنروآ (
Mafi pashakolaei & Berari, 2018
).
یم ناشن سراف ناتسا هویم تاغاب رد هدش ماجنا تاقیقحت -
دهد بلج هدام اب لیفکم هلت هک دننک
اب اتلد هلت و پارتارس ه
بلج هدام نیرترثؤم و نیرتهب رولویب ای و ینومورفاراپ هدننک
یم هویم سگم شیاپ یارب رازبا ( دنشاب
Pezhman, 2012
یکی .)
هدافتسا رب هولاع زین تفآ نیا لرتنک یارب موسرم یاهشور زا هلت زا مومسم همعط زا هدافتسا ،اه هدام شور نیا رد هک تسا
م ییاذغ هرشح اب هدش مومسم تروص هب بسان طسوت شک
یم رارق تفآ سرتسد رد رادغاب نآ زا هیذغت اب هرشح و دریگ
یم فلت ( دوش
mafi pashakolaei & berari, 2018
؛
Pezhman, 2019
عون دنچ ییاراک یشهوژپ یط نینچمه .)
،سنسیرگا لماش تازیلوردیه نیئتورپ یراجت نویسلاومرف ا و پارتارس ،وبسویب لمس
تسا هتفرگ رارق هعلاطم دروم لوف
(
Pezhman, 2016
راکش نیگنایم قیقحت نیا جیاتن قبط .)
هنارتیدم هویم سگم یگتفه بیترت هب قوف اهرامیت رد یا
73 / 5 ، 34 / 5 ، 77 / 9 و 03 / 5 نیا رد .تسا هدوب هلت ره رد سگم هب پارتارس عیام نویسلاومرف شهوژپ
رامیت نیرتهب ناونع
ریاس هب تبسن نویسلاومرف
یارب تازیلوردیه نیئتورپ یاه
همانرب هنارتیدم هویم سگم هوبنا راکش یاه هدش داهنشیپ یا
هلت ییاراک رگید یشهوژپ رد .تسا بلج هدام اب لیفکم یاه
-
یرت و نیسرتوپ ،تاتسا موینومآ هدننک لیتم
نیمآ زا هدافتسا اب
کم و نوسکج هلت هنارتیدم هویم سگم راکش یارب لیف
یا رد
غاب تسا هتفرگ رارق هسیاقم دروم نانوی هویم یاه
Papadopoulos et al., 2001)
.)
یور لیفکم هلت هک تسا هداد ناشن روکذم شهوژپ جیاتن هلت زا رترثؤم هویم سگم راکش رد ولآدرز و وله ناتخرد
هعلاطم رد .تسا هدوب نوسکج هدام عون ود ریثات رگید یا
بذج روت رمخم لماش هدننک لیفکم هلت رد پارتارس عیام و لاو
هنارتیدم هویم سگم راکش یارب رد عقاو هوهق هعرزم رد یا
یم ناشن هک تسا هتفرگ رارق هسیاقم دروم ییاواه دهد
هسیاقم رد هویم سگم هدامو رن سنج ود ره راکش رد پارتارس تسا هدوب رترثؤم لاوروت رمخم اب
(
2016 (Shelly &
Kurashima,
وژپ یط رد . هلت شور نیدنچ هسیاقم یشه
-
روشک تفه رد هنارتیدم هویم هدام سگم بلج یارب یراذگ ایناپسا ،لاغترپ ،شکارم ،سوتیرویام ،سارودنه ،نانوی( فلتخم تسا هتفرگ رارق یسررب دروم )هیکرت و (
Epsky et al., 1999
.)
هناوتسا ،نوسکج هلت لیبق زا اه هلت عاونا یرفت ،لیف کم ،یا
هلت و پرت لماش هدننک بلج داوم هارمه هب درز هدنبسچ
یرت شهوژپ نیا رد تازیلوردیه نیتورپ و زولون ،رولویب ،رولدم
هلت هک تسا هتفرگرارق یسررب دروم هدننک بلج اب نوسکج
یرت شور نیرتهب زا یکی ناونع هب رولدم تفآ نیا لرتنک یاه
هدش هتخانش یسررب قبط .تسا
هدش ماجنا یاه بلج هدام
-
هلت اب هارمه رولویب هدننک ای لیف کم هلت
عون( پارت یرفت
فرصمرپ )لیفکم هلت دیدج و هتفای رییغت هدننک بلج نیرت
هنارتیدم هویم سگم هوبنا راکش تهج هلتو یاهروشک رد یا
یم هنارتیدم هزوح ( دشاب
Miranda et al., 2001; Kouloussis,
et al., 2022
.)
شهوژپ نیا فده اب
و یسررب ییاراک هسیاقم
جنپ هدام عون
هویم سگم هدننک بلج لماش
یناریا تازیلوردیه نیئتورپ ،
نیئتورپ ،یجراخ تازیلوردیه
بلج پارتارس هدننک ،
-بلج
پید هدننک کت
، رولدم هدننک بلج هرشح عون راهچ و
شک
نودب هدننک بلج همعط و سکرتپید ،نیزیلاپ ،نویتلاام هرشح افتسا اب دهاش ناونع هب شک زا هد
هلت لیفکم یاه یارب
هدننک بلج همعط و شک هرشح مس بیکرت نیرتهب یفرعم رد
غاب زا یکی تابکرم یاه
ناتسرهش .تسا هدش ماجنا لمآ
شور و داوم اه
شهوژپ نامز و لحم همین ات هام رهم لوا ینامز هزاب رد زیئاپ لصف رد شهوژپ نیا
لاس نابآ 1593
تارشح یرثکادح روضح لیلد هب(
رد )لماک
تابکرم غاب یاتسور ،هوکتیل نابایخ نییاپ ناتسهد رد عقاو
هدنارم رد عافترا اب شیامزآ ناکم .دش ماجنا لمآ ناتسرهش 77
ییایفارغج تاصتخم و ایرد حطس زا رتم 35
و هجرد 51 هقیقد
و یقرش لوط 57
و هجرد 53 .تشاد رارق یلامش ضرع هقیقد
که کی تحاسم هب هعلاطم دروم غاب یواح و رات
044 تخرد
لاقترپ 15 - 14 ( لوان نوسمات مقر اب هلاس
Citrus sinensis
(Linnaeus) var. novel
یفیدر هلصاف اب هک دوب ) 7
رد رتم 0
دودح ناتخرد عافترا .دوب هدش ثادحا رتم 3
/ 5 .دوب رتم
هدننک بلج تابیکرت :زا دندوب ترابع لوا شیامزآ رد هعلاطم دروم یاهرامیت 1
-
رپ یناریا تازیلوردیه نیئتو (
رذآ نیواک .) 5 - نیئتورپ
( یجراخ تازیلوردیه لِمسا
عجرم ایناپسا روشک دیلوت ترِو
هضرع شیدنااهر تکرش هدننک ناواک
.) 5 - بلج پارتارس هدننک
تکرش(
تسیز یناب ایوپ ) . 0 - بلج ردوپ پید هدننک
کت یواح(
هوهق رکش ،یهام ردوپ امزآ رد هدش هتخاس رمخم و یا
هاگشی
.)ناجنز هاگشناد یژولوکا 3
- رولدم هدننک بلج (
تکرش
ایمیک روآزبس .)
تازیلوردیه نیئتورپ فرصم نازیم 53
هب نیواکرذآ تکرش %
،تکرش لمعلاروتسد قبط ،پارتورگا مان 544
یس ره رد یس
لماش کیناگرا و یلآ داوم عاونا یواح لولحم نیا .دوب هلت یولوف ،نژورتین ،هنیمآ یاهدیسا یم دیسا کیمویه و دیسا ک
-
یم دنت یوب اب درز گنر هب پارتارس .دشاب نلاگ رد هک دشاب
-
یاه 53 و 0 یم هضرع رازاب هب یرتیل یواح پارتارس .ددرگ
یم هیلوا کیلکیسورته یاهدیساونیمآ زا یرارف تابیکرت دشاب
تردق ،دوخ زا کیناگرا یاهدیسا راخب ندومن دعاصتم اب هک قوف هداعلا ب یا سگم بذج یار هنارتیدم هویم یاه
هب ،غلاب یا
یم اراد ار هدام سنج صوصخ .دشاب
ترو لمسا هدننک بلج
رد هک توافت نیا اب یلو دوب پارتورگا تاصخشم نامه اب یم هتخاس ایناپسا روشک یطولخم زین کت پید دروم رد و دوش
بلج یاه هلت رد هک تسا یا هوهق رکش و رمخم یهام ردوپ زا دننک شهوژپ نیا رد و تسا هدش هیصوت یگناخ سگم یارب ه
یم نومزآ هنارتیدم سگم یارب نآ ییاراک راب نیتسخن یارب -
.دوش هلت عافترا رد اه 3
/ 1 رد نیمز حطس زا ناتخرد یرتم
باتفآ تمس( ناتخرد یقرش بونج تهج )هیاس رد یمک ،ریگ
.دیدرگ بصن لیفکم عون زا قیقحت نیا رد هدافتسا دروم هلت
.دوب بلج هدام ود ییاراک مود شیامزآ رد شیامزآ رد رثوم هدننک
تفآ عون هس اب بیکرت رد لوا هویم سگم لرتنک رد شک
هنارتیدم .تفرگ رارق یسررب دروم یا لوا شیامزآ مامتا زا سپ
هداد زیلانآ و یاه
هدمآ تسدب بلج هدام ود
رترثؤم هدننک یارب
دش هدافتسا مود شیامزآ ماجنا .
رامیت ترابع شیامزآ یاه
: زا دندوب 1 - 544 یس یس پ نیئتور تازیلوردیه نودب یناریا
هرشح شک
5 - 544 یس یس پارتارس هرشح نودب شک
5 - 544 یس یس +پارتارس نویتلاام
37 تبسن هب % 5
رازه رد 0 - 544 یس یس + پارتارس یرت
نفرلک هب )سکرتپید(
تبسن 5 رد رازه
3 - 544 یس یس پارتارس + تبسن هب نیزیلاپ 5
د رازه ر
7 - 544 یس یس + یناریا تازیلوردیه نیئتورپ نویتلاام
37 تبسن هب % 5
رد رازه
7 - 544 یس یس + یناریا تازیلوردیه نیئتورپ
یرت نفرلک )سکرتپید(
تبسن هب 5
رازه رد
3 - 544 یس یس یناریا تازیلوردیه نیئتورپ +
نیزیلاپ
تبسن هب 5
رازه رد
باختنا لیلد تفآ
شک نیا مسا دوجو نویتلاام تفآ
شک رد
روتسد تسیل روشک تاتابن ظفح نامزاس لمعلا
دوب . نینچمه
تفآ شک نلاابود یور یباختنا رثا لیلد هب زین سکرتپید و
تفآ شک ندوب رطخ مک و یهایگ ءاشنم رطاخ هب مه نیزیلاپ
دش باختنا قیقحت نیا یارب نآ .
هلت یبایزرا اه
کولب حرط بلاق رد ،لوا شهوژپ فداصت لماک یاه
جنپ اب ی
ترک لکدادعت ،بیترت نیا هب .دش ماجنا رارکت جنپ و رامیت یاه
یشیامزآ 53
دوب ددع . هلت نیب لصاوف اه
13 - 15 لصاوف و رتم
کولب نیب لقادح یشیامزآ یاه
54 رتم .دش هتفرگ رظن رد
هلت و تفرگ رارق دیدزاب دروم نومزآ هام کی یط رد هنازور اه
سگم دادعت هب هدش راکش یاه
رد و شرامش تیسنج کیکفت
.دیدرگ تبث هطوبرم لوادج بلج اه هلت لخاد رد هک یتارشح
هلت لخاد رد لاعف و هدنز تروصب یلو دندوب هدش هدهاشم اه
یم .دندش کیکفت هدنز راکش ناونع هب زین دندش همعط روتکاف ود اب لیروتکاف شیامزآ بلاق رد مود قیقحت
یا نیئتورپ( حطس ود رد هدننک بلج هرشح و )پارتارس و ینار
-
شک )سکرتپید و نیزیلاپ ،نویتلاام ،دهاش( حطس راهچ رد اه
ترک لک دادعت .دش ماجنا رارکت هس و شیامزآ رد یشیامزآ یاه
مود 50 .دوب ددع هلت
تدم هب و هنازور اه 53
دیدزاب دروم زور
سگم دادعت و تفرگ رارق لوادج رد و شرامش هدش راکش یاه
رگ تبث هطوبرم .دید
یرامآ لیلحت و هیزجت هداد مرن اب هدمآ تسدب یاه یرامآ رازفا
SAS version 9.4
رد
کولب حرط بلاق هب لیروتکاف شیامزآ و یفداصت لماک یاه
زیلانآ هفرط ود سنایراو هیزجت شور اهرامیت نیگنایم .دیدرگ
نومزآ اب زین رد اهرادومن و هسیاقم LSD
Excel
مسر دش هب .
لامرن لیلد ندوبن
هداد اه رد ددعتم یاهرفص دوجو(
هداد لومرف اب ،)اه هداد لیدبت
تروص اه .تفرگ
جیاتن
لوا شیامزآ :
یم ناشن سنایراو هیزجت زا لصاح حیاتن هک دهد
رد هدنز سگم و هدام سگم ،رن سگم راکش رظن زا اهرامیت حطس 3 ینعم فلاتخا مه اب دصرد .دنتشاد یراد
هسیاقم
ت نیگنایم یناریا نیئتورپ و پارتارس هک داد ناشن زین اهرامی
هب ینعم روط یراد
F= 4.46, df= 4, p< 0.01)
) شیب نیرت
هنارتیدم سگم راکش دادعت نیگنایم اب بیترت هب ار هدام یا
11 /
4 73 / 5 و 43 /
4 33 / 5 هتشاد اهرامیت رگید هب تبسن
لکش( تسا 1
.)
لکش 1 - هسیاقم نیگنایم بلج هنازور م هدام سگ
،هنارتیدم هویم
Ceratitis capitate
همعط ساسا رب .فلتخم هدننک بلج یاه
Figure 1- Comparison of the daily average trap of the female Mediterranean fruit flies, Ceratitis capitate in based on different lures.
رامیت هنازور نیگنایم اب کَت پید یاه 45
/
4 59 / 4 نیئتورپ ،
هنازور نیگنایم اب یجراخ 414
/ 01 / 4 هنازور نیگنایم اب رولدم ،
41 /
4 03 / 4 هنازور نیگنایم اب یناریا نیئتورپ ، 410
/
4
37 / 4 هنازور نیگنایم اب پارتارس و 45
/
4 7 / 4 بیترت هب
و پارتارس نایم نیا زا هک دنتشاد ار رن سگم راکش نیرتمک روط هب یناریا نیئتورپ ینعم
توافتم اهرامیت ریاس اب یراد
دندوب
F= 8.23, df= 4, p< 0.01)
) لکش(
5 .) نیگنایم هسیاقم یم ناشن
ینعم روط هب یناریا نیئتورپ و پارتارس هک دهد
شیب یراد بیترت هب ار )هدام و رن( سگم لک راکش دادعت نیرت
هنازور نیگنایم اب 50
/
4 53 / 5 و 15 /
4 11 / 5 هب تبسن ار
رگید یاهرامیت یارب هنازور بلج نیگنایم .دنتشاد اهرامیت
رولدم 437 /
4 51 / 5 یجراخ نیئتورپ ، 473
/
4 51 / 5 و
کَت پید 415
/
4 47 / 5 ینعم توافت مه اب هک دوب یراد
دنتشادن
F= 9.62, df= 4, p< 0.01)
) لکش(
5 .)
لکش –5 هسیاقم نیگنایم بلج هنازور رن سگم
،هنارتیدم هویم
Ceratitis capitate
همعط ساسا رب فلتخم هدننک بلج یاه
.
Figure 2 - Comparison of the daily average trap of the male Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitate in based on different lures.
1
لکش 5 –5 هسیاقم نیگنایم بلج
،هنارتیدم هویم سگم )هدام و رن( لک هنازور
Ceratitis capitate
همعط ساسا رب
فلتخم هدننک بلج یاه 5
Figure 3 - Comparison of the total (male and female) daily average trap of the Mediterranean fruit flies, Ceratitis 0
capitate in based on different lures. 3
7 شیب نیگنایم اب بیترت هب هدنز سگم راکش دادعت نیرت 479
/
4 7
33
/ 1 و 15 /
4 51 / 1
پارتارس و یناریا نیئتورپ هب طوبرم 3
نیگنایم اب کَت پید بیترت هب رامیت ود نیا زا دعب و دوب 15
/
4 9
47
/ 1 نیگنایم اب یجراخ نیئتورپ ، 33
/ 4 473 /
4
اب رولدم و 14
نیگنایم 49 /
4 03 / 4
ریاس اب یناریا نیئتورپ هک دمآ تسدب 11
خا پارترس زا ریغ هب اهرامیت
لکش( تشاد یراد ینعم فلات 15
0 .) 15
10 مود شیامزآ 13 هداد سنایراو هیزجت رظن زا اهرامیت نیب هک داد ناشن اه 17 هرشح فرصم
ینعم فلاتخا شک
جنپ لامتحا حطس رد یراد 17
دراد دوجو دصرد
F= 3.89, df= 3, p< 0.05)
) مه .
رثا نینچ 13
بلج هدام لباقتم هرشح اب هدننک
شک ینعم اه دیدرگن راد
F= 19
0.14, df= 3, p> 0.05)
). 54
یم ناشن اهرامیت نیگنایم هسیاقم بلج هدام هک دهد
هدننک 51
هرشح هارمه هب یناریا نیئتورپ شیب سکرتپید شک
راکش نیرت 55
هنارتیدم هویم هدام سگم یا
نیگنایم اب 447
/
4 90 / 4
هب ار 55
مکو تسا هداد صاصتخا دوخ
همعط هب طوبرم نازیم نیرت 50
بلج نیگنایم اب صلاخ هدننک 415
/
4 75 / 4 یم مه .دشاب
- 53
هرشح نیگنایم هسیاقم نینچ یم ناشن اه شک
رظن زا هک دهد 57
هرشح ،هدام سگم راکش نیگنایم اب نیزیلاپ شک
455 /
4 57
79 / 4 نیگنایم اب نویتلاام ، 459
/
4 34 / 4 بلج هدام ،
هب هدننک 53
صلاخ تروص 457
/
4 31 / 4
لکش( دنداد صاصتخا دوخ هب ار 59
3 یم ناشن اهرامیت نیگنایم هسیاقم .) بلج هدام هک دهد
هدننک 54
هرشح هارمه هب پارتارس شیب سکرتپید شک
سگم راکش نیرت 51
هنارتیدم هویم نیگنایم اب ار یا
45 /
4 91 / 4 مک و
نازیم نیرت 55
نیگنایم اب صلاخ پارتارس مه 453
/
± 4 37 / 4
دوخ هب ار 55
نداد صاصتخا لکش( د
7 هلت راکش نازیم .)
هدننک بلج یارب اه 50
نویتلاام مس اب هارمه پارترس 413
/
± 4 33 / 4
نیزیلاپ و 53
453 /
±4 79 / 4
.دوب 57
57
لکش 53 0 - هسیاقم نیگنایم بلج هنازور هدنز سگم
،هنارتیدم هویم
Ceratitis capitate
همعط ساسا رب فلتخم هدننک بلج یاه
. 59
Figure 4 - Comparison of the daily average trap of the living Mediterranean fruit flies, Ceratitis capitate in based 04
on different lures. 01
لکش 3 - هسیاقم نیگنایم بلج هنازور هنارتیدم هویم سگم
Ceratitis capitate
هرشح ساسا رب شک
فلتخم یاه تازیلوردیه نیتورپ بیکرت اب
.یناریا
Figure 5- Comparison of the daily average trap of the Mediterranean fruit flies, Ceratitis capitate in based on different insecticides in combination with the Iranian protein hydrolyzate.
1
لکش 5 7 - هسیاقم نیگنایم بلج هنازور
،هنارتیدم هویم سگم
Ceratitis capitate
ا رب هرشح ساس شک
فلتخم یاه
.پارترس بیکرت اب 5
Figure 6- Comparison of the daily average trap of the Mediterranean fruit flies, Ceratitis capitate in based on 0
different insecticides in combination with Ceratrap. 3
7 ثحب
راکش هوبنا زا لوادتم نیرت ور ش یاه لرتنک سگم ه یا هویم
تسا . نیا شور هب روط هدرتسگ یارب لرتنک سگم ةویم
هنارتیدم و سگم نوتیز هدافتسا یم ( دوش
Broumas et al.,
.)2002
هلت عون دننام یفلتخم یلماوع هب هوبنا راکش شور ریثات هایگ ،هلت مکارت ،هدننک بلج هدام تطلغ و عون ،)لکش و گنر(
تفآ تیعمج مکارت ،تفآ هنوگ ،نابزیم ییاوه و بآ طیارش و
( دراد یگتسب
Papadopoulos et al., 2001; AEA, 2003;
IAEA, 2007
تابیکرت زا ریغ رثوم لماوع همه هک اجنآ زا .)
هرشح و هدننک بلج شک
شیامزآ رد یفرصم یاه ماجنا یاه
یم نیاربانب ،دندوب تباث هدش هب ار اهرامیت درکلمع توافت ناوت
دننک بلج هدام رد توافت هرشح عون و ه
هتفای .داد تبسن شک -
بلج همعط هک داد ناشن رضاح شهوژپ یاه و پارتارس هدننک
هرشح مس نینچمه و تازیلوردیه نیئتورپ ای سکرتپید شک
تارشح بلج یارب ییاراک نیرتشیب اب ،رترب رامیت ناونع هب یم هنارتیدم هویم سگم لماک هدرتسگ تاعلاطم رد .دنشاب
یا
سگم هوبنا راکش هویم
هدننک بلج طسوت یسررب فلتخم یاه
( تسا هدش
Duan & Prokopy, 1995; Vargas et al., 1997;
Pezhman, 2016; Kouloussis, et al., 2022
رظن دم اب .)
هبنج ندادرارق دش یعس رضاح هعلاطم رد یدربراک یاه
نیتورپ و کت پید دننام یلخاد هدش دیلوت هیلوا تابیکرت اب تازیلوردیه همعط
هک ددرگ هسیاقم لوادتم هدننک بلج یاه
ینعم روطب لخاد دیلوت تازیلوریه نیتورپ داد ناشن جیاتن -
یم رتراذگرثا هباشم دراوم زا یراد یشهوژپ رد .دشاب
ییاراک
هویم سگم هوبنا راکش یارب تازیلوردیه نیئتورپ عون دنچ هنارتیدم یا
C. capitata
زاریش هقطنم رد رانا غاب کی رد ناشن
ریاس هب تبسن پارتارس عیام نویسلاومرف هک هک تسا هداد نویسلاومرف همانرب یارب تازیلوردیه نیئتورپ یاه
راکش یاه
هنارتیدم هویم سگم هوبنا دراد یرترب لوصحم نیا رد یا
(
Pezhman, 2016
.) مه نینچ هدش هدهاشم یشهوژپ رد تسا
هک
،پارتارس همعط
یا نورقم هب هفرص و رایسب یارب دمآراک
غاب رد هنارتیدم سگم بلج تابکرم یاه
( تسا هدوب
Lasa et
al., 2015; Bortoli et al., 2015
تسدب جیاتن هب هجوت اب .)
ینعم توافت مدع لباق هتکن هدمآ تازیلوردیه نیئتورپ نیب راد
زا هدافتسا لیسناتپ شخب دیون هک تسا پارترس اب لخاد دیلوت لخاد دیلوت بیکرت نیا ییاراک اب یتادراو پارترس یاج هب
یم هباشم .دشاب
نینچمه هک تسا هدش هدهاشم
بلج همعط
هنارتیدم هویم سگم سنج ود ره راکش رد پارتارس هدننک یا
( دراد ریثات
Shelly & Kurashima, 2016
لصاح جیاتن اب هک )
راکش نازیم یرگید یسررب رد .دراد تقباطم قیقحت نیا زا ویم سگم رن هرشح هلت یاهرامیت رد راکش لک هب تبسن ه
یرت هارمه لیفکم هلت و نوسکج زا شیب رولدم
93 رد و دصرد
یرفت هلت یاهرامیت اب هلت نیمه و رولویاب بیکرت اب هارمه پارت
هب پارتارس عیام هارمه یکیتسلاپ یرطب هلت و پارتارس عیام بیترت 57 ، 50 و 3 / 55 ( تسا هدش شرازگ دصرد
Pezhman,
یم ناشن زین شهوژپ نیا جیاتن .)2012
بلج دصرد دهد
هدش بلج تارشح لک هب رن تارشح هلت رد
رد لیف کم یاه
دودح یناریا تازیلوردیه نیئتورپ و پارترس رامیت 54
دصرد
تیعمج رتشیب بلج ،هدش رکذ جیاتن اب هباشم هک تسا هدوب هدام یم ناشن تابیکرت نیا رد ار اهرن هب تبسن اه .دهد
م هنارتیدم هویم سگ یم یا
شک هرشح ربارب رد دناوت ریظن ییاه
مک هدام سگم رد رما نیا هک دوش تمواقم راچد نویتلاام رت
تسا (
Hsu et al., 2004
) یم تمواقم نیا لیلد هک دناوت
لیتسا نژ یلاوت رد رییغت هب طوبرم نیلوک
زارتسآ دشاب
(
Magana et al., 2008
تمواقم لکشم رب نوزفا .) لیلد هب ،
هدش هتخانش ضراوع ،ناریا تاغاب رد مس نیا ررکم هدافتسا تفآ نیا رگید و ناگدنرپ یور دیدش هدنشک تارثا دننام شک
ناشفا هدرگ زا هدافتسا هب هیصوت رد ار ام شهوژپ هجیتن اه
تفآ اه هلت رد مه ار نویتلاام یاج هب سکرتپید یباختنا شک
همعط تروصب هدافتسا رد مه و اپ
یم هیجوت یش نیا .دنک
یم شهوژپ هیصوت ناونع هب دناوت
رییغت رد یدربراک یا
لمعلاروتسد و شیاپ یارب تاتابن ظفح رد هدافتسا دروم یاه
دریگ رارق هجوت دروم هنارتیدم سگم لرتنک .
رد عومجم زا رظن
صخاش یاه دروم هعلاطم نیا شهوژپ ناشن داد هک هرشح شک
یرت( سکرتپید هک )نفورلک
هرشح کی و یشراوگ ،یسامت شک
هرشح کی ناونع هب و تسا یلآ هرفسف هورگ زا رد یبصع شک
نیلوک میزنآ راهم
،دراد ییازس هب شقن زارتسا هدام هارمه هب
بلج نیئتورپ هدننک یناریا
( رذآ نیواک ) ، نیگنایم اب 447
/
4
90 / 4 بلج هدام هارمه هب و هدننک
پارتارس ( تسیز یناب ایوپ ) ، اب
نایم نیگ 45 /
4 91 / 4 هنارتیدم هویم سگم بلج نیرتشیب یا
هک هتشاد ار هدام تهج
هوبنا راکش و
لرتنک سگم هویم
هنارتیدم یا رد غاب یاه هویم تابکرم یم دناوت یرثوم طولخم
دشاب .
هجیتن یریگ
زا هلصاح جیاتن تازیلوردیه نیئتورپ هک داد ناشن شیامزآ نیا
ناونع هب ،پارتارس و یناریا بلج هدام
سگم راکش رد هدننک
هنارتیدم هویم ینعم فلاتخا یا
مه اب یراد یم و هتشادن رگید
-
نآ زا کی ره ناوت بلج همعط ناونع هب ار اه
یبایدر رد هدننک هب هویم سگم راکش و
شیب .درب راک ،هدام سگم راکش نیرت
بلج همعط رد سگم لک و رن سگم و یناریا نیئتورپ هدننک
تسدب پارتارس هب هدام سگم راکش تبسن رظن زا یلو دمآ
هدننک بلج یاهرامیت زا کی چیه یروتلاب راکش و رن سگم ینعم فلاتخا .دنتشادن رگیدمه اب یراد
نیا جیاتن یلک روط هب
بلج هدام هک داد ناشن قیقحت اب نآ بسانم بیکرت و هدننک
هرشح شک هنارتیدم سگم هوبنا راکش نازیم رد یمهم شقن اه -
و یا هرشح صخاش رظن زا .دراد فده ریغ یاه دروم یاه
بیکرت ،شهوژپ نیا رد هعلاطم بلج همعط
هدننک نیئتورپ
هرشح اب هارمه پارتارس ای و یناریا تازیلوردیه سکرتپید شک
نیگنایم اب 93
/ 4 شیازفا اب و 5
/ 17 رامیت هب تبسن دصرد
.دوب اهرامیت ریاس زا رترب ،مس نودب نیاربانب
رامیت رپ نیئتو
هرشح اب هارمه پارتارس ای و یناریا تازیلوردیه سکرتپید شک
هرشح کی هک یم نلاابود یارب یباختنا شک
لرتنک یارب دشاب
شیاپ و هنارتیدم سگم یا
C. capitate
شیامزآ ماجنا زا سپ -
یم هیصوت یمیلقا ظاحل هب توافتم قطانم رد یلیمکت یاه -
.دوش
یرازگساپس
زا هلیسو نیدب راکمه
ی هنامیمص مرتحم زرواشک
نسح جاح
و یهللادبع ناتسرهش هدنارم یزرواشک داهج زکرم ناسانشراک
ماجنا رد تکراشم و تابکرم غاب نداد رارق رایتخا رد تباب لمآ یم رکشت و ریدقت هژورپ نیا ددرگ
.
عفانم ضراعت
"
چیه درادن دوجو ناگدنسیون طسوت عفانم ضراعت هنوگ
"
.
REFERENCES
1. Abbasipour, H. & Taghavi, A. (2007). Description and seasonal abundance of tea mealybug, Pseudococcus viburni (affinis) (Signoret) (Homoptera: Pseudococcidae) found on tea in Iran. Journal of Entomology, 4(6):
474-478.
2. Abbaspour, M., Rastegar, J., Mafi Pashaklaei, S. h.& slaves, A. 2011. Biology of Mediterranean fruit flies of Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae) on five commercial tangerine cultivars in Mazandaran province.
Journal of Plant Protection, 3 (4): 305-313. (In Farsi)
3. Bortoli L. C., Macota R., Mello Garcia F. R., & Botton M. 2016. Evaluation of food lures for fruit flies (Diptera: Tephritidae) captured in a citrus orchard of the Serra Gaúcha. Florida Entomologist, 99 (3): 381–
384.
4. Broumas, T., Haniotakis, G., Liaropoulos, C., Tomazou, T. & Ragoussis, N. (2002). The efficacy of an improved form of the mass‐trapping method, forthe control of the olive fruit fly, Bactrocera oleae
(Gmelin)(Dipt., Tephritidae): pilot‐scale feasibility studies. Applied Entomology, 126(5), 217-223.
5. Damavandian, M.(2020).Important citrus pests (with emphasis on Mazandaran conditions and biological control methods). Publications of Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Sari, 525 pages.
6. Duan, J. J. & Prokopy, R. J. (1995). Control of apple maggot flies (Diptera: Tephritidae) with pesticide- treated red spheres. Journal of Economic Entomology, 88(3), 700-707.
7. El-Gendy, I. S. 2018. Insecticide Resistance of a Field Strain of Mediterranean Fruit Fly, Ceratitis capitata
(Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) in Egypt. Journal of Applied Sciences, 18 (1): 25-32.
8. Epsky, N. D., Hendrichs, J., Katsoyannos, B. I., Vasguez, L. A., Ros, J. P., Zummerogula, A., Pereira, R., Bakri, A., Seewooruthum, S. I. & Heath, R. R. (1999). Field evaluation of female-targeted trapping systems for Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae) in seven countries. Journal of Economic Entomology, 92:156- 164.
9. Fetohi Moghaddam. R. & Fattahi, J. (2016). Citrus cultivation in Iran. fourth edition. University of Guilan Publications. Rasht. 464 pages. (In Farsi)
10. Gholamian, A., Aghajanzadeh, S. & Glain, b. (2013). Tracing of Mediterranean fruit flies of Ceratitis capitata (Wiedemann) (Dip., Tephritidae) in citrus orchards in western Mazandaran province and eastern Gilan province. Plant Pest Research. 3 (1): 59-67. (In Farsi)
11. Heath, R. R., Epsky, N. D., Duebben, B. D., Rizzo, J. & Jeronimo, F. (1997). Adding methyl-substituted ammonia derivatives to a food-based synthetic attractant on capture of the Mediterranean and Mexican fruit flies (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology, 90:584-589.
12. Hsu J., Feng H., & Wu W. (2004). Resistance and synergistic effects of insecticides in Bactrocera dorsalis (Diptera: Tephritidae) in Taiwan. Journal of Economic Entomology, 97 (5): 1682–1688.
13. Heath, R. R., Epsky, N. D, Midgarden D. & Katsoyannos, B. I. (2004). Efficacy of 1, 4-diaminobutane (putrescine) in a food based synthetic attractant for capture of Mediterranean and Mexican fruit flies (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology, 97: 1126-1131.
14. IAEA. (2003). Trapping guidelines for area-wide fruit fly programmes. International Atomic Energy Agency, Vienna, Austria, p. 47.
15. IAEA. (2007). Development of improved attractants and their integration into fruit fly SIT Management Programmes. International Atomic Energy Agency, Vienna, Austria, p. 230.
16. Kouloussis, N. A., Mavraganis, V. G., Damos, P., Ioannou, C. A., Bempelou, E., Koveos, D. S. and Papadopoulos, N. T. (2022) Trapping of Ceratitis capitata Using the Low-Cost and Non-Toxic Attractant Biodelear. Agronomy, 12:1-13.
17. Lasa, R., F. Herrera, E. Miranda, E. Gómez, S. Antonio, & Aluja, M. (2015). Economic and highly effective trap-lure combination to monitor the Mexican fruit fly (Diptera: Tephritidae) at the orchard level. Journal of Economic Entomology, 108: 1637–1645.
18. Magana, S.M., Quintana, P., Aguilar, D.H., Toledo, J.A., Angeles-Chavez, Cortes, M.A., Leon, L., Freile- Pelegrin, Lopez, T., & Torres Sanchez, R.M. (2008). Antibacterial activity of montmorillonites modified with silver. Journal of Molecular Catalysis, 281: 192-199.
19. Mafi Pashakolai, S. h. & Berary, H. (2018). Integrated control management of Mediterranean fruit flies in orchards of Mazandaran province. Research project of Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, 36 pages. (In Farsi)
20. Miranda, A, M. A., Alonso, R. & Alemany, A. (2001). Field evaluation of med fly (Dip, Tephritidae) female attractants in a Mediterranean agro-system (Balearic Islands, Spain). Journal of Applied Entomology, 125:
333 -339.
21. Papadopoulos, N. T., Katsoyannos, B. I., Kouloussis, N. A., Hendrichs, J., Carey, J. R., & Heath, R. R.
(2001). Early detection and population monitoring of Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae) in a mixed- fruit orchard in northern Greece. Journal of Economic Entomology, 94(4): 971-978.
22. Pezhman, H. (2012). Determining the best combination of traps and attractants for mass hunting of Mediterranean fruit flies Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae) in a pomegranate orchard in Shiraz.
Applied Entomology and Phytopathology, 35 (4): 45-59. (In Farsi)
23. Pezhman, H. (2016). Comparison of the efficiency of several types of hydrolyzed proteins for mass hunting of Mediterranean fruit flies Ceratitis capitata (Wiedemann) (Dip., Tephritidae) in a pomegranate orchard in Shiraz region. Plant Pest Research, 6 (1): 61-70. (In Farsi)
24. Pezhman, H. (2019). Integrated management of Mediterranean fruit-fly. Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, 24 pages. (In Farsi)
25. Shelly, T. E. & Kurashima, R. S. (2016). Capture of mediterranean fruit flies and melon flies (Diptera:
Tephritidae) in food-baited traps in Hawaii. In: Proceedings of 48 the Hawaiian Entomological Society. 27 august, Hawaii, USA. pp. 71–84.
26. Vargas, R. I., Prokopy, R. J., Duan, J. J., Albrecht, C. & Li, Q. X. (1997). Captures of wild Mediterranean and oriental fruit flies (Diptera: Tephritidae) in Jackson and McPhail traps baited with coffee juice. Journal of Economic Entomology, 90 (1), 165-169.
