ناریا یعیبط عبانم هلجم ،تلایش هرود 96 هرامش ، 2
ناتسبات ، 5961
تاحفص 213
- 211
( هجنوی یلکلا هراصع و ردوپ فلتخم حوطس تارثا
Medicago sativa
)
ییایمیشویب یاهروتکاف یخرب و هشلا ییایمیشویب ،هیذغت ،دشر درکلمع رب ( یلومعم روپک یهام ینوخ مرس
Cyprinus carpio
)
یزرملاف ارهز یوسوم دمحم دیس ،5
2
یرکاذ دمحم ،*
ییوگنز میسن ،9 9
3 . عبانم هدکشناد ،تلایش هورگ ،نایزبآ شرورپ و ریثکت هتشر دشرا یسانشراک یوجشناد ف و مولع هاگشناد ،ایرد یعیبط
نون
ناریا ،رهشمرخ ،رهشمرخ ییایرد
2 . ناریا ،رهشمرخ ،رهشمرخ ییایرد نونف و مولع هاگشناد ،ایرد یعیبط عبانم هدکشناد ،تلایش هورگ ،رایشناد
1 . یا ،رهشمرخ ،رهشمرخ ییایرد نونف و مولع هاگشناد ،ایرد یعیبط عبانم هدکشناد ،تلایش هورگ ،رایداتسا نار
:تفایرد خیرات 11
/ 8 / 1394 :بیوصت خیرات 31
/ 1 / 1395
هدیکچ
روظنم هب شهوژپ نیا یسررب
یلومعم روپک نوخ مرس ییایمیشویب یاهروتکاف یخرب و هشلا ییایمیشویب ،هیذغت ،دشر یاهروتکاف تارییغت
قیقحت نیا یط .دیدرگ ماجنا ،هجنوی هایگ یلکلا هراصع و ردوپ فلتخم حوطس یواح هریج اب هدرش هیذغت 077
طسوتم نزو اب یهام هعطق
29 /
±7 76 / 17 طرسوتم لوط و مرگ 66
/
±7 08 / 22 ارس تدم هب رتم یتن 8
اب هتفه 9 یاهرامیت.دندررش هیذغت هدرش هتخارس ییاذغ رامیت
لماش هدرش هتخارس ییاذغ 6
حوطس( هجنوی ردوپ یشیازفا حوطس اب ییاذغ رامیت 0
، 6 ، 9 و 21 ،)دصرد 6 یشیازفا حوطس اب ییاذغ رامیت
حوطرس( هجنوی یلکلا هرارصع 2
، 1 ، 0 و 6 دوزفا نودب ییاذغ رامیت کی و )درصرد ساسا رب .دندوب )لرتنک هورگ ناونع هب( ردوپ و هراصع ن
،شیامزآ نایاپ رد هدمآ تسدب جیاتن نازیم ات هجنوی ردوپ فلتخم حوطس ندوزفا هک داد ناشن جیاتن
9 نازیم ات یلکلا هراصع و هریج دصرد
6 شر خرن ،هنازور درشر بیررض ،ندب نزو شیازفا درصرد ،ندب نزو شیازفا هب رجنم هریج درصرد و ییاشحا صخاش ،یقاچ بیرض ،هژیو د
،لک نیئتورپ ،یبرچ و نیئتورپ هدزاب تبرسن ،ییاذغ هدزاب تبرسن ،هرشلا یبرچ و نیئتورپ ،یدبک نیلوبولگ
رس رفرسف و زکولگ،
فلاتخا اب م
هدررش رجنم دهاررش رامیت هب تبررسن یراد ینعم (
75 /
>7 وحم یبرچ ،ییاذغ لیدبت تبررسن رد اه رامیت نیا رگید فرط زا و )P ،یمکررش هط
دنداد ناشن دهاش رامیت یراد ینعم شهاک لورتسلک و دیرسیلگ یرت ،هشلا تبوطر (
75 /
>7 یاه صخاش نیب یراد ینعم فلاتخا اما )P
دشن هدهاشم دهاش رامیت اب میرسلک و نیموبلآ ،هرشلا رترسکاخ و تاردیهوبرک ،یفررصم یاذغ لک ،هدور یبرسن لوط (
75 /
<7 نیا رد .)P
بت تبرسن صخارش قیقحت روپک یهام هیذغت رد یریگ راک هب یارب رامیت نیرت یداصتقا و نیرتهب جیاتن و دیدرگ هبساحم زین یداصتقا لید
رامیت 6 و هراصع دصرد 9
.دوب ردوپ دصرد شیازفا نینچمه و هیذغت و دشر یاهروتکاف دوبهب و قیقحت نیا زا هدمآ تسدب جیاتن هب هجوت اب
یلوبولگ و مات نیئتورپ یمررس حوطرس تاریرات نینچمه و ،رگید یوس زا دیرسیلگ یرت و لورترسلک یکررس ریداقم شهاک و ورس کی زا ن
روپک یهام ییاذغ هریج رد هدافتسا تهج بسانم یهایگ لمکم کی ناونع هب ناوت یم ار هجنوی ،رفسف و میسلک یمررس حوطرس رب تبثم .دومن یفرعم ،یلومعم
:یدیلک ناگژاو
جنوی یلومعم روپک ،مرس ییایمیشویب یاهرتماراپ ،هشلا ییایمیشویب ،هیذغت و دشر ،ه
هبتاکم لوئسم هدنسیون*
:نفلت 79266221511 [email protected]
email:
5 . همدقم
رد و هتررشاد یدایز یتررسیز تیمها روپک یهام .دوش یم هداد شرورپ یعیررسو روط هب ایند ررساتررس
هنوگ نیا مورررسرم شرورپ یاهرررشور رد
هوحن و ناریا
فلتخم یاه یرررسررب دروم هراومه ،یهام نیا هیذرغت هب هجوت اب ریخا یاه لاررس رد یلو تررسا هتفرگ رارق عرازم رد دررررشر شهاررک و ارره یراررمیب یخرب زورب یاه لمکم و لمکم تابیکرت زا هدافترررسا ،یرررشرورپ نامدنار شیازفا فده اب نایزبآ ییاذغ هریج رد یهایگ ب لااب و هیذغت و درشر دروم هنوگ نیا ینمیا حطس ندر
شیب یرورپ یزبآ رد .ترررسا هتفرگ رارق صاخ هرجوت 57 شرورپ هعرزم کی یراج یاه هرنیزه زا درررصرد یم هداد صاصتخا یهد اذغ و هیذغت تیریدم هب یهام هب شرورپ دروم رد ثحابم نیرتمهم زا نیاربانب دوررش ( تررسا هیذغت رما هب هجوت یعونررصم تروررص Zarif
Manesh and Zoreh Zahra, 2012 یاهرررشور .)
رد هیذغت تریریدرم یاره هرنیزه شهارک رد یفلتخم عبانم زا هدافتررسا هک تررسا هدررش ناونع یرورپ یزبآ رد اه شور نیا زا یکی ترمیق نازرا یهاریگ نیئتورپ نارریزبآ شرورپ عرازم یتیریدرم یاره هرنیزه شهارک .ترررسا یاهرتماراپ دروم رد تاعلاطا ،رگید یورررس زا
یایمیررشویب یبایزرا هب ینایاررش کمک یزبآ نیا نوخ ی
.دنک یم شورپ و تسیز طیحم رد نآ ءاقب و تملارس تاقیقحت یدایز
هعرررسوت رد یژتارترررسا
یاه دیدج
لمکم ییاذغ رد درشر و یتملاس دوجو دراد و رد نیا
هرطبار یتابیکرت نوچمه
،کیتویب ورپ یرپ
تویب
،کی
نیررس کیتویب و کیتویبوتیف دروم
یبایزرا رق را هتفرگ
.دنا نینچمه یررسررب
نوماریپ کیتویبوتیف
رد بآ یز
یرورپ یعورضوم اتبسن
دیدج تسا و جیاتن یسررب آ ن
لباق هجوت و هدننکراودیما تررسا
( Cristea et al.,
.)2012 هجنوی زا هلمج لمکم یاه یهایگ تررسا هک هب
لیلد نترشاد صاوخ دنمشزرا رارق هجوت دروم هراومه
هب .ترررسا هتفرگ روط
لومعم هجنوی یاراد 16 - 20
دررصرد نیئتورپ ماخ
یم دررشاب ( Putnam et al.,
.)2008 نینچمه یاراد
ریداقم یفراعتم زا
یاهدیررسا
،هرنیمآ نیمارتیو
،اه اهدیئونتراک (
Chatzifotis et
al., 2006 )
و لیافورپ دیرررسا یاه برچ یروررررض
( European Food Safety Authority, 2009 )
یم هکدرررشاب نیا
ازجا نکمم ترررسا و درررشر یور
ینوخ یاهرتمارارپ یهام
ررا تبثم هترررشاد درررشاب
.
نینچمه شهاک
لورتررسلک
،نوخ تعنامم زا شیازفا
راررشف
،نوخ لرتنک و یریگولج زا
تباید و مخز یاه
یرررشراوگ رامرررش هب هایگ نیا ینامرد صاوخ هلمج زا
یرم یتنآ زا ینغ عبنم هررجنوی هارریگ نینچمه .دور
لثم اه نادیرسکا موینلس ،سم ،کنیز ،نهآ ،نینوپاس
( Rechulicz et al., 2014 ،اه ننات ،ارهدریئونولاف )
( دشاب یم اه لوکوت و اهدیئونتراک ،لورتسماک Eskin
and Tamir, 2006 هریج رد هجنوی حطس شیازفا اب .)
ارفص زا یدیسا تاحشرت ،نینوپارس نازیم نتفر لااب و عفد اب تاحررشرت نیا هک دبای یم شیازفا هدیئورتررسا
ا
)لورترررسلک لثم( ترررسا هارمه رما نیا تیاهن رد هک
(ددرگ یم نوخ لورتررسلک شهاک ثعاب Rechulicz
et al., 2014 رد دوجوم یذررغم داوم یلک روط هررب .)
و هدش نوخ لورتسلک حطرس شهاک ثعاب هجنوی هایگ و دشخب یم دوبهب ار یژولوتامه و ینوخ یاه صخاش ین هیذغت نامدنار شیازفا ثعاب ( دورررش یم ز
Gawel
and Grzelak, 2012 تبثم تاریرات هرب هرجوت ارب .)
یاه همانرب و نایزبزآ و تاناویح یخرب رب هرجنوی هاریگ نیزگیاج یهایگ یاه لمکم زا هدافتسا تهج ،هعرسوت یرررسررب قیقحت نیا زا فده ،نایهامروپک شرورپ رد رب هجنوی یلکلا هراررصع و ردوپ فلتخم حوطررس تاررا هیذغت و درشر مرس ییایمیررشویب یاهروتکاف یخرب و
.دشاب یم یلومعم روپک یهام ینوخ
2 اهشور و داوم .
قیقحت رررضاح رد هاگررشیامزآ سیخ
هاگررشناد
مولع و نونف ییایرد رهرررشمرخ رد
ترررشهبیدرا هام
2090 هب تدم 8 هتفه ماجنا درررش . یارب ماجنا نیا
هعلاطم زا 25 نزخم سلاگربیاف رودم
077 یرتیل
هدافترسا درش
. 107 یهام هعطق هب
روط
ًلاماک یفداصت
نیب 10 نزخم سلاگربیاف عیزوت
دندرررش ( 27 هعطق
یهام هب یازا ره نزخم .) هرود ی یراگزاررس نایهام
تهج راگزارس ندش اب طیارش دیدج هب تدم ود هتفه
لبق زا عوررررش شیامزآ
رد دوخ نزخم اه هب لوط
دیماجنا . رد لوط هرود ی
،یراگزاررس هنازور نایهام
0
راب رد هب زور نازیم یریررس اب یاذغ تلپ یراجت یهام
روپک زا هدرررش هیهت(
تکررررش 12
ءارررضیب )زاریرررش
( لودج 2 ) .دندش هیذغت ،
.2 .5 هجنوی هایگ هراصع و ردوپ هیهت
هارریرگ هررجنوری هررب
نازیم دروم رظن زا عرازم
یزرواررشک ناتررسا
ناتررسزوخ رد
نیدرورف هام
2090
هیهت و سپ زا یزاررسادج گرب
و هناوج اه زا
،هقاررس
هجنوی اه رد یامد قاتا ( 15 هجرد یتنارررس دارگ
) هب
تدم 68 تعارس کرشخ و سپرس اب هاگترسد بایسآ
یقرب لاماک درخ هدرررش و سپ زا روبع نداد زا کلا
( 5 / 7 نورکیم ) یرادقم ، زا
نآ تهج هیهت هریج یاه
یواح ردوپ و یقبام تهج هیهت هراررصع یلکلا رد رظن
هتفرگ دندرش . هرارصع روظنم هب
،یریگ ردوپ لصاح ب ه
تبسن 2 هب 27 ( یمجح / یمجح )،
هب لوناتا 98 دصرد
هفاررضا و دررش طولخم رد لررصاح نلرا
هک اب لیوف
موینیمولآ هدیررشوپ
هدررش
،دوب هب تدم 01 تعاررس رد
هاگشیامزآ
رب یور هاگتسد تاه تیلپ اب رود 217 رود
رد هرقیقد رد یارمد قاتا یرادهگن و
لاماک طولخم
دیدرگ . سپرررس هب
هلیرررسو ی
ذغاک یفارررص نمتاو
( هرامررش 2
، زیاررس همررشچ ی
61 نورکیم ) کمک اب و
رد ،رنخوب فیق 0
هلحرم فاررص دیدرگ . عیام تررسدب
هدمآ رد یراتور ( 07 هجرد یتناس دارگ ) اب 97 رود رد
هقیقد رارق هداد دررش ات لکلا نآ ریطقت و زا نآ ادج
و ددرگ سپ زا
،ریطقت هراررصع ی
هایگ دروم رظن رد
یامد 6 هجرد یتناررس دارگ ات نامز هدافتررسا یرادهگن
( درررش Zargari, 2001 داوم زا نانیمطا روظنم هب .)
زیلاررنآ ،هرجنوی ردوپ و یلکلا هرارررصع رد دوجوم هرروم GC Mass ییایمیررشویب زیلانآ و یلکلا هراررصع یارب
لوادج رد نآ جیاتن هک دررش ماجنا هجنوی ردوپ یارب 8
و 9 هدروآ هدش دنا . .2
.2 یشیامزآ یاه هریج تخاس لحارم یرررشیامزآ ییاذغ یاره هریج ترخارررس یارب
لودرج(
1 ادرتبا ) کری مرگولیک یاذغ
یراجت یهام
هکروپک طسوت بایسآ ردوپ هدش
،دوب رد یفرظ یر
،هتخ
سپرس ردوپ ای هراصع ی هجنوی هب هارمه بآ هب یاذغ
یهام هفارضا هدش و 07 هقیقد طسوت نزمه یراجت هب
مه هدز درش ات
ًلاماک تخاونکی و
،بآ هراصع و ردوپ اب
یمامت تارذ اذغ طولخم دوررش . خرچ طررسوت سپررس
ترشوگ خرچ
هب هدرش تدم
68 تعاس رد یامد قاتا
یرادهگن ات
ًلاماک کرررشخ دیدرگ
. رد نیا ،هعلاطم 9
رامیت اب 0 رارکت اب هریج یاه حوطرس یواح 0
، 6 ، 9 و
21 دررصرد ردوپ هجنوی ( نیوانع اب بیترت هب ،P3
،P6
وP9 ) P12 حوطس و 2
، 1 ، 0 و 6 دصرد هراصع هجنوی
( نیوانع ارب بریترت هرب ،E1
،E2 و E3 )E4 و هورگ
دهاررش نودب ندوزفا ردوپ ای هراررصع ( لرتنک ) رد رظن
هتفرگ ( دندش Saligheh Zadeh et al., 2015 .)
ییایمیررشویب زیلانآ لماررش ییاذغ هریج
نازیم
تورپ ،ماخ یبرچ ،تبوطر یئ
هدافتسا اب رتسکاخ و ماخ ن
( تفرگ ترورررص درادناترررسا رارک شور زا AOAC,
ارب .)2000 تبوطر هبرررسارحم ی و نوآ زا
یامد 275
دارگ یتنارس هجرد نازیم یریگ هزادنا .دیدرگ هدافتسا
هلررسکوررس شور هب ماخ یبرچ ،
هزادنا اب ماخ نیئتورپ
لادررلجک شور زا هداررفترررسا اررب لررک نژورتین یریگ هاگترسد(
Buchi K370, Auto Kejldahl برض و )
ددع رد نآ 15
/ 6 و ،رتررسکاخ نداد رارق اب
اه هنومن هب
تدم 26 د رد یکیرتکلا ی هروک رد تعاررس یام
557
دارگ یتناس هجرد .تفرگ تروص
لودج 1 . بیکرت هریج )ییایمیشویب زیلانآ(
هیاپ دروم هناخراک طسوت هدش هئارا و هیهت روپک یهام یاذغ هیاپ هریج( هدافتسا 11
)زاریش ءاضیب یذغم داوم رادقم
)%( تبوطر 27
)%( ماخ نیئتورپ 08
- 01
( مضه لباق یژرنا Cal/kg
) 0877 - 0677
)%( ماخ ربیف 5
/ 5
)%( یبرچ 8
- 5
)%( رتسکاخ 21
(TVN mg/100g )
57
)%( نیزیل 8
/ 2 - 6 / 2
)%( نینویتم 68
/ 7 - 61 / 7
)%( نینوئرت 15
/ 2 - 75 / 2
لودج 1 . ناوج یلومعم روپک نایهام فلتخم یشیامزآ یاه هریج تخاس تهج هدافتسا دروم تابیکرت نازیم
یشیامزآ یاهرامیت لرتنک
P3 P6
P9 P12
E1 E2
E3 E4
)مرگ(هیاپ هریج 887
887 887
887 887
887 887
887 887
)مرگ( هجنوی یلکلا هراصع 7
7 7
7 7
07 27
17 67
)مرگ(هجنوی ردوپ 7
07 67
97 217
7 7
7 7
))مرگ( نس ردوپ(هدننکرپ 217
97 67
07 7
97 227
277 87
)یس یس(بآ 577
577 577
577 577
577 577
577 577
.2 .9 یرادرب هنومن
رد لوط شیارمزآ یهارم
اه 0 راب رد زور رد
تاعاررس 8:77
، 26:77 و 28:77 هب نازیم یریررس
هیذغت دندررش . ییایمیررشوکیزیف یاهرتماراپ هنازور آ
ب
هررجرد(
،ترارح نژیرررسکا
لولحم و دروم )بآ pH
یاه رتماراپ ریداقم .دیدرگ تبر و هتفرگ رارق شجنررس یفیک هب بآ بیترت
±2 18 هجرد یتناررس
،دارگ 8 - 0
یلیم مرگ رد رتیل لولحم نژیررسکا و
5 pH / 0 - 5 / 6 ،
تبر دیدرگ . رد لوط تدم
،شیامزآ هنازور
27
% مجح
بآ ضیوعت دریدرگ . هرود یاهتنا رد و
زا لبق زور کی
اذغ یرادرب هنومن اه یهام مامت .دش عطق یهد
تسیز
یجنرررس دندرررش
و ءاعما نزو یریگ هزادنا روظنم هب و
سپس و دندرش حیررشت اه یهام ،دبک و ارشحا 0
ددع
زیلاررنآ یارب یفدارررصت ترورررصب رارکت ره زا یهاررم باختنا هشلا ییایمیرشویب یدرگ
د و تاشیامزآ نامز ات
رزیرف رد یدرعب 87
- یرادررهگن دارگ یتنارررس هررجرد
.دندش نزخم ره زا زین نارریهاررم زا یدادررعت نینچمه هدام اب یشوهیب زا سپ و دش باختنا یفداصت ترورصب
( لونژوا 67 ppm
یریگ نوخ ،) زا
نایهام هلیرررسوب
نرس 5 / 1 یس یس هتشغآ هب هدام دض داقعنا نیراپه
زا قیرط دیرو هقاررس یمد ماجنا دررش . هنومن یاه نوخ
Weight gain
1
io Daily growth rat
2
io Specific growth rat
3
Condition factor
4
io Protein efficiency rat
5
io Feed conversion rat
6
io Lipid efficiency rat
7
Viscero somatic index
8
رد پویتورکیم یاه
5 / 2 یلیم یرتیل اب و هتفای لاقتنا
رود 27777 رود
رد هررقیقد هررب تدررم 25 هررقیقد
یزاسادج مرس یاه هنومن و درش ژویفویرتنارس دندش
.
شور هب مررررس ییایمیرررشویب یاهرتماراپ شجنرررس هاگترررسد زا هدافترررسا اب و )کریرتموتف( یرتمیرلارک لااررنآورتا ( ییارریمیرررشویب رزی Mindrey BS-200,
China نومزآ سراپ یصیخشت تیک زا هدافترسا اب و )
.دش ماجنا ریز شور هب .2 .4 هیذغت و دشر یاه صخاش زیلانآ
یاه صخاش دشر
نزو شیازفا ریظن هیذغت و
2(WG) ( هنازور دشر بیرض ، )DGR
هژیو دشر خرن ،1
(SGR%) ( یقاچ بیرض ،0
6(CF%
، بیرض هدزاب
( نیئتورپ )PER
(ییاذغ لیدبت بیرض ،5
)FCR ،6
بیرض یبرچ هدزاب (
)LER
،0
ییاشحا صخاش (
)VSI
، 8
ییاذغ هدزاب بیرض (FER)
،9
یدبک صخاش
( )HSI%
، 27
یمکش هطوحم یبرچ صخاش (
)IFR 22 ،
هدور یبسن لوط صخاش (
)RLG 21 ، یاذغ لک
هدش فرصم (
)TFI 20 یداصتقا لیدبت تبسن و
( )ECR 26 ریز یاه لومرف ساسارب هبساحم
دیدرگ
( Nya and Austin, 2009 .)
io Feed efficiency rat
9
Hepato somatic index
10
Intraperitoneal fat ratio
11
Length Gut Relative
12
13 Total feed intake
efficiency ratio ic
Econom
14
)مرگ( هیلوا نزو نزو شیازفا = )مرگ( هیونار نزو–
)مرگ( )هدش دیلوت رت نزو(
)مرگ(هیلوا نزو(/)زور( شرورپ هرود لوط(
- نزو
)مرگ/زور( هنازور دشر بیرض = ))مرگ( هیونار 277 × نزو متیراگل( / )زور( شرورپ هرود لوط(
هیلوا (هژیو دشر خرن = ))هیونار نزو متیراگل–
% )
277 ( × 0 هیونار نزو / )رتم یتناس( )هیونار لوط(
( یقاچ بیرض = ))مرگ(
% )
)مرگ( هدش دیلوت رت نزو / )مرگ( یفرصم نیئتورپ )مرگ( نیئتورپ هدزاب بیرض =
ذغ / )مرگ( ندب نزو شیازفا = هدش هداد کشخ یا
)مرگ( ییاذغ لیدبت بیرض
= )مرگ( هدش دیلوت رت نزو / )مرگ( یفرصم یبرچ )مرگ( یبرچ هدزاب بیرض
277 × اشحا لک نزو / )مرگ( ندب هیونار نزو(
(ییاشحا صخاش = )مرگ(
% )
= هدش هداد یاذغ نزو / )مرگ( هدش دیلوت رت نزو ( ییاذغ هدزاب بیرض
% )
277 × دب هیونار نزو(
دبک لک نزو / )مرگ( ن (یدبک صخاش = )مرگ(
% )
277 × یبرچ لک نزو / )مرگ( ندب هیونار نزو(
(یمکش هطوحم یبرچ صخاش = )مرگ(یمکش هطوحم
% )
= )رتم یتناس( هدور لوط / )رتم یتناس( ندب لوط (هدور یبسن لوط صخاش
% )
هدروخ یاذغ لک نزو / نزخم ره رد یهام دادعت صم یاذغ لک = )مرگ( هدش )مرگ( هدش فر
یداصتقا لیدبت تبسن ×
زا مرگولیک کی تمیق
یداصتقا لیدبت تبسن = ییاذغ هریج
.2 .1 مرس ییایمیشویب تابیکرت زیلانآ
مات نیئتورپ رادقم نینچمه مرس
زا هدافتسا اب
دک( نومزآ سراپ تکرش یصیخشت تیک 7185772
)
تکرش یصیخشت تیک زا هدافتسا اب مرس مات نیموبلآ و دک( نومزآ سراپ 7725772
( ) Thomas et al.,
1998; Johnson et al., 1999 )
یبیرقت نازیم و
زا مرس نیموبلآ ریداقم ندرک مک اب مرس نیلوبولگ ش هبساحم مرس مات نیئتورپ ( د
Kumar et al.,
)2005 هنومن زکولگ نازیم . تیک زا هدافتسا اب مرس یاه
دک( نومزآ سراپ تکرش زکولگ یمک صیخشت 7205772 ( )
Barham and Trinder, 1972;
Sacks, 1999 )
هنومن لورتسلک نازیم شجنس . یاه
سراپ تکرش لورتسلک یمک صیخشت تیک زا مرس دک( یمیزنآ شور هب نومزآ
7275772 ( )
Deeg and
Ziegenhorn, 1983; Artiss and Zak, 1997 و )
هنومن دیرسیلگ یرت نازیم زا هدافتسا اب ،یمرس یاه
یرت صیخشت تیک دک( نومزآ سراپ تکرش دیرسیلگ
7015772 ( ،)
Rifai et al., 1991; Cole et al., هنومن رد دوجوم میسلک نازیم ،)1997 اب مرس یاه
نومزآ سراپ تکرش یصیخشت تیک دک(
7782772 )
( Michaylova and Ilkova, 1971; Bauer,
) 1981 هنومن رفسف نازیم و صیخشت تیک اب مرس یاه
دک( نومزآ سراپ تکرش رفسف یمک 7105772
)
( Burtis and Ashwood, 1999 .دش هدافتسا )
.2 .9 آ هشلا ییایمیشویب یبیرقت زیلان یبرچ ،تبوطر نازیم یبیرقت ییایمیشویب زیلانآ
تورپ ،ماخ یئ
راک شور زا هدافتسا اب رتسکاخ و ماخ ن
( تفرگ تروص درادناتسا AOAC, 2000
یارب .)
هشلا تبوطر هبساحم
،اذغ و ،هدش نزو اه هنومن ادتبا
یامد رد و هتفرگ رارق یموینیمولآ قرو لخاد سپس 275 تدم هب دارگ یتناس هجرد 16
تبار زا سپ تعاس
دیدرگ کشخ نوآ رد نزو ندش
،دن پ هبساحم زا س
تروص هب و هدش بایسآ هشلا ی هنومن ،تبوطر نازیم میشویب زیلانآ رد هدافتسا تهج نگمه طولخم کی ی
ییا
اه هنومن ،نوآ زا ندومن جراخ زا سپ .دش هدامآ یدعب ار درس روتاکیسد رد هداد رارق
سپ .دندش نزو ًاددجم و
هدش بایسآ هشلا ی هنومن ،تبوطر نازیم هبساحم زا هب و رد هدافتسا تهج نگمه طولخم کی تروص
زیلانآ یاه میشویب ی هب ماخ یبرچ .دش هدامآ یدعب ییا
دیدرگ هبساحم هلسکوس شور (
Soxtec 2005 تخاس
)دئوس روشک لک نژورتین یریگ هزادنا اب ماخ نیئتورپ ،
لادلجک شور زا هدافتسا اب هاگتسد(
Auto Kejldahl
،K370 Buchi )سیئوس روشک تخاس برض و
رد نآ
ددع 15 / 6 ،رتسکاخ نازیم هبساحم تهج .دش نییعت
تدم هب اه هنومن 26
هجرد رد یکیرتکلا هروک رد تعاس
ترارح 557 دندش هدنازوس دارگ یتناس هجرد .
.2 .9 یرامآ زیلانآ
هیزجت و لیلحت هداد اه اب هدافتسا زا شور زیلانآ
سنایراو کی ( هفرط One-way ANOVA ماجنا )
.دش
ادتبا لامرن هداد ندوب اه
اب نومزآ فورگوملوک
فنریمسا و
ینگمه سنایراو اه
ةلیسوب نومزآ Leven
تست یارب .دیدرگ هسیاقم
نیگنایم اه
نومزآ سپ زا
یرامآ نکناد رد حطس 5 دصرد هدافتسا زا .دش مرن
رازفا SPSS (Version 16) یارب
زیلانآ یرامآ و زا
Excel اهرادومن مسر یارب هدافتسا
دیدرگ .
4 جیاتن .
جیاتن رب ساسا نیگنایم هداد
±اه یاطخ رایعم
هنوگ چیه ،هدمآ تسدب جیاتن ساسا رب .تسا هدش هئارا ییایمیشویب تابیکرت نازیم نیب یراد ینعم توافت نیا رد هدافتسا دروم فلتخم یاه هریج رد دوجوم لودج( تشادن دوجو قیقحت 0
.)
لودج 3 . زیلانآ ییایمیشویب یبیرقت
هریج یاه ییاذغ ناوج یلومعم روپک نایهام فلتخم یشیامزآ
یذغم هدام یشیامزآ یاهرامیت
لرتنک P3
P6 P9
P12 E1
E2 E3
E4
)%( نیئتورپ 72
/
±2 57 / 02 27 /
±2 21 / 06 52 /
±2 85 / 06 01 /
±2 20 / 05 60 /
±2 75 / 06 56 /
±2 17 / 01 69 /
±2 05 / 01 00 /
±2 70 / 00 52 /
±2 20 / 00
)%( یبرچ 52
/
±7 86 / 6 52 /
±7 91 / 6 67 /
±7 08 / 5 59 /
±7 86 / 5 66 /
±7 88 / 5 70 /
±7 56 / 6 67 /
±7 87 / 6 16 /
±7 71 / 6 76 /
±7 79 / 6
)%( تاردیهوبرک 50
/
±7 05 / 9 10 /
±7 00 / 9 75 /
±7 88 / 9 78 /
±7 69 / 9 25 /
±7 08 / 9 27 /
±7 26 / 9 76 /
±7 97 / 9 28 /
±7 65 / 9 76 /
±7 97 / 9
)%( رتسکاخ 09
/
±7 00 / 20 56 /
±7 80 / 26 00 /
±7 65 / 25 08 /
±7 90 / 25 08 /
±7 66 / 26 20 /
±7 21 / 20 05 /
±7 75 / 20 89 /
±7 07 / 26 62 /
±7 01 / 26
)%( تبوطر 55
± / 95 / 06 00 /
±2 08 / 06 86 /
±1 71 / 06 79 /
±1 69 / 00 65 /
±2 81 / 00 87 /
±2 96 / 06 10 /
±1 88 / 05 56 /
±2 95 / 06 97 /
±7 22 / 06
لک صلاخان یژرنا ( MJ/Kg ) 25 /
±7 68 / 25 10 /
±7 96 / 25 21 /
±7 06 / 26 17 /
±7 06 / 26 16 /
±7 19 / 26 79 /
±7 00 / 25 29 /
±7 68 / 25 01 /
±7 20 / 26 12 /
±7 78 / 26
نیگنایم تروص هب جیاتن هیلک یشیامزآ یاهرامیت نیب رد راد ینعم فلاتخا دوجو مدع هدنهد ناشن ،لودج رد فورح دوجو مدع .دنا هدش نایب رایعم یاطخ±
تسا ( 75 / 7 P>
.)
،ندب نزو شیازفا دصرد ،ندب نزو شیازفا جیاتن ،یقاچ بیرض ،هنازور دشر بیرض ،هژیو دشر خرن ،ییاشحا صخاش ،یمکش هطوحم یبرچ صخاش اش و یدبک صخاش خ
روپک نایهام هدور یبسن لوط ص یلومعم
، هرود نایاپ رد هجنوی ردوپ و هراصع ریرات تحت
د یشیامزآ لودج ر
6 ، .تسا هدش هدروآ ساسا رب
جیاتن
رد دشر یاه صخاش شیازفا نازیم نیرتشیب هلصاح اه رامیت وP9
.دیدرگ هدهاشمE4
لودج 4 . ( هجنوی یلکلا هراصع و ردوپ فلتخم حوطس هیذغت تحت یلومعم روپک نایهام تیعضو و دشر یاه صخاش 3
= )n
صخاش
رامیت (WG )g )%(BWI )%(SGR
(DGR g/day ) )%(CF )%(IFR
)%(VSI )%(HSI
(RLG )cm
e دهاش 06 /
±7 95 /
c 6 06 /
±0 96 /
e 07 75 /
±7 60 /
d 7 72 /
±7 21 /
c 7 76 /
±7 60 /
a 2 29 /
±7 22 /
c 2 65 /
±7 90 /
c 9 20 /
±7 66 / 1 76 /
±7 09 / 2
P3 85cd
/
±7 66 /
c 9 59 /
±0 02 /
d 66 76 /
±7 66 /
cd 7 72 /
±7 20 /
bc 7 75 /
±7 07 /
b2 25 /
±7 65 /
c 7 00 /
±7 79 /
c 27 17 /
±7 01 / 1 76 /
±7 82 / 2
b P6 50 /
±7 00 /
bc 21 26 /
±6 07 /
bc 66 70 /
±7 89 /
b 7 71 /
±7 11 /
bc 7 78 /
±7 09 /
b2 27 /
±7 66 /
bc 7 50 /
±7 07 /
ab 27 29 /
±7 62 / 0 76 /
±7 90 / 2
P9 56a
/
±7 96 /
a 26 19 /
±0 67 /
a 92 70 /
±7 25 /
a 2 72 /
±7 07 /
ab 7 76 /
±7 81 /
b2 75 /
±7 06 /
ab 7 69 /
±7 50 /
a 22 00 /
±7 65 / 0 76 /
±7 96 / 2
de P12 82 /
±7 56 /
c 8 87 /
±0 76 /
de 62 75 /
±7 67 /
cd 7 72 /
±7 25 /
bc 7 76 /
±7 01 /
b2 75 /
±7 66 /
c 7 67 /
±7 72 /
c 27 21 /
±7 90 / 1 75 /
±7 09 / 2
de E1 65 /
±7 09 /
c 8 07 /
±5 00 /
de 61 76 /
±7 62 /
cd 7 71 /
±7 26 /
bc 7 76 /
±7 68 /
b2 26 /
±7 61 /
c 7 16 /
±7 90 /
c 9 16 /
±7 68 / 1 75 /
±7 09 / 2
E2 85bc
/
±7 65 /
c 22 70 /
±5 65 /
c 58 76 /
±7 87 /
bc 7 71 /
±7 17 /
bc 7 70 /
±7 68 /
b2 70 /
±7 68 /
abc 7 66 /
±7 00 /
bc 27 17 /
±7 77 / 0 76 /
±7 81 / 2
b E3 66 /
±7 66 /
b 20 56 /
±6 00 /
b 05 70 /
±7 98 /
b 7 71 /
±7 16 /
bc 7 76 /
±7 07 /
b2 70 /
±7 62 /
abc 7 50 /
±7 18 /
abc 22 28 /
±7 27 / 0 76 /
±7 86 / 2
E4 00a
/
±7 61 /
a 28 25 /
±0 80 /
a 277 76 /
±7 11 /
a 2 71 /
±7 00 /
a 7 76 /
±7 92 /
b 2 79 /
±7 00 /
a 7 52 /
±7 80 /
ab 22 11 /
±7 61 / 0 76 /
±7 96 / 2
نیگنایم تروررص هب جیاتن هیلک یاهرامیت نیب رد راد ینعم فلاتخا دوجو هدنهد ناررشن ،نوتررس ره رد مانمهریغ فورح .دنا هدررش نایب رایعم یاطخ±
تسا یشیامزآ (
75 / 7 P<
)
یاه صخاررش زا لررصاح جیاتن لیدبت تبررسن
،نیئتورپ هدزاب تبرررسن ،ییاذغ هدزاب تبرررسن ،ییاذغ رد هدش فرصم یاذغ لک و یبرچ هدزاب تبرسن نایهام
اب هدرررش هیذغت یلومعم روپک و ردوپ فلتخم حوطرررس
هجنوی یلکلا هرارصع رد
لودج 5 ، هدش هدروآ تسا
رب.
نازیم نیرتمک ،هلررصاح جیاتن ساررسا رامیت رد ،FCR
.دیدرگ هدهاشمE4
لودج 5 . ( هجنوی یلکلا هراصع و ردوپ فلتخم حوطس هیذغت تحت یلومعم روپک نایهام یا هیذغت یاه صخاش 3
n = )
صخاش
رامیت FCR
FER PER
LER TFI
a دهاش 42 /
±0 39 /
c 9 09 /
±0 42 /
c 0 00 /
±0 00 /
c 0 99 /
±0 93 / 5 99
/
±0 99 / 22
P3 99a
/
±0 92 /
bc 9 09 /
±0 99 /
bc 0 00 /
±0 30 /
bc 0 93 /
±0 00 / 5 04
/
±0 50 / 25
b P6 03 /
±0 50 /
b 4 04 /
±0 95 /
b 0 02 /
±0 02 /
ab 9 92 /
±0 50 / 2 99
/
±0 22 / 22
P9 03bc
/
±0 92 /
ab 4 09 /
±0 20 /
a 0 05 /
±0 42 /
a 9 49 /
±0 39 / 2 00
/
±0 45 / 25
a P12 44 /
±0 03 /
c 9 04 /
±0 40 /
c 0 05 /
±0 04 /
c 0 40 /
±0 42 / 5 50
/
±0 00 / 25
E1 92a
/
±0 09 /
c 9 09 /
±0 42 /
c 0 05 /
±0 00 /
c 0 94 /
±0 49 / 5 50
/
±0 00 / 22
a E2 42 /
±0 94 /
bc 9 04 /
±0 92 /
b 0 02 /
±0 09 /
abc 9 94 /
±0 99 / 2 59
/
±0 00 / 22
E3 90b
/
±0 54 /
b 4 09 /
±0 92 /
b 0 09 /
±0 00 /
a 9 42 /
±0 05 / 2 59
/
±0 00 / 22
c E4 99 /
±0 02 /
a 9 04 /
±0 25 /
a 0 05 /
±0 42 /
a 9 90 /
±0 00 / 0 43
/
±0 50 / 22
نیگنایم تروررص هب جیاتن هیلک ناررشن ،نوتررس ره رد مانمهریغ فورح .دنا هدررش نایب رایعم یاطخ±
یاهرامیت نیب رد راد ینعم فلاتخا دوجو هدنهد
تسا یشیامزآ (
75 / 7 P<
.)
یلکلا هراررصع و ردوپ تاررا هب طوبرم یاه هداد ییایمیرررشویب تابیکرت رب فلتخم حوطرررس رد هجنوی و ردوپ فلتخم حوطس هیذغت تحت یلومعم روپک هشلا یلکلا هراررصع هجنوی
، رد ( لودج 6 ) هدمآ ریز حرررش هب .تررسا
هجنوی هراررصع و ردوپ هک دهد یم ناررشن جیاتن هتشاد هشلا یبرچ و نیئتورپ نازیم رد میقترسم ریرات ینعم تارییغت رتررسکاخ ،تاردیهوبرک یور رب یلو دنا .دنا هدرکن داجیا ار یراد
لودج 6 . م حوطس هیذغت تحت یلومعم روپک نایهام هشلا زیلانآ کشخ هدام دصرد ساسا رب هجنوی یلکلا هراصع و ردوپ فلتخ
( 3 n = )
صخاش
رامیت نیئتورپ
یبرچ تاردیهوبرک
رتسکاخ تبوطر
d دهاش 07 /
±7 81 /
b 20 20 /
±7 07 / 0 56 /
±7 80 / 5 71 /
±7 91 /
a 1 26 /
±7 68 / 69
bc P3 06 /
±7 62 /
b 25 76 /
±7 27 / 8 19 /
±7 61 / 5 79 /
±7 02 /
b 1 61 /
±7 26 / 68
b P6 62 /
±7 82 /
a 25 16 /
±7 20 / 9 62 /
±7 91 / 5 27 /
±7 69 /
c 1 00 /
±7 09 / 66
a P9 76 /
±7 98 /
a 25 12 /
±7 18 / 9 61 /
±7 98 / 6 21 /
±7 68 /
c 1 10 /
±7 70 / 66
a P12 16 /
±7 90 /
a 26 22 /
±7 16 / 9 66 /
±7 69 / 6 76 /
±7 60 /
c 1 69 /
±7 65 / 66
d E1 10 /
±7 77 /
b 26 27 /
±7 07 / 0 19 /
±7 85 / 5 26 /
±7 92 /
a 1 16 /
±7 51 / 69
cd E2 29 /
±7 67 /
b 26
76 /
±7
21 / 8 10 /
±7 07 / 5 70 /
±7 88 /
ab 1 06 /
±7 99 / 68
b E3 08 /
±7 06 /
a 25 20 /
±7 76 / 9 25 /
±7 12 / 5 78 /
±7 80 /
c 1 60 /
±7 70 / 68
a E4 10 /
±7 70 /
a 20 21 /
±7 52 / 9 05 /
±7 62 / 6 76 /
±7 80 /
c 1 00 /
±7 96 / 65
یاهروتکاف زا یخرب هب طوبرم یاره شجنرررس اب هدررش هیذغت یلومعم روپک نوخ مرررس ییایمیررشویب هجنوی یلکلا هراصع و ردوپ یواح یرشیامزآ یاهرامیت لودج( رد فلتخم حوطرس اب 0
لماش هک تسا هدمآ )
یرت ،نیلوبولگ ،نیموبلآ ،لک نیئتورپ نازیم شجنررس یم رفسف و میسلک ،لورتسلک ،زکولگ ،دیرسیلگ ب
.دشا لودج رد هک روطنامه
0 ،دورررش یم هدهارررشم
،زکولگ ،دیرررسیلگ یرت ،نیلوبولگ ،لک نیئتورپ نازیم یاهرامیت رد رفسف و لورترسلک
، P6
، P9
، P12 و E3
ارب E4 هورگ درهارررش توافت
ینعم یراد دنترررشاد
( 75 /
>7 اررما ،)p رد نازیم نیموبلآ و
میرررسلک نیب
اهرامیت اب هورگ دهاش توافت ینعم یراد هدهاشم .دشن
