DOI: 10.22059/jscm.2022.343106.2297
Designing a Social Capital Model Based on the School of Martyr Haj Qasem Soleimani
Hojjat Taheri Goodarzi1, Marziyeh Saari2
1. Assistant Professor, Department of Public Administration , Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran
2. MSc. Student of Educational Management, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran (Received: May 21, 2022; Accepted: June 27, 2022)
Abstract
This research aimed at developing a social capital model based on Shahid Soleimani’s school of thought in the University of Tehran. It was applied-developmental in terms of purpose and descriptive-survey in terms of research method. Qualitative data were collected through semi-structured interviews with 21 scientific and administrative experts selected by purposive (judgmental) sampling, and quantitative data were collected through a questionnaire distributed among 410 employees of the University of Tehran. Thematic analysis was used to analyze the qualitative data, and structural equation modeling was adopted to analyze the quantitative data. After interview transcription, 214 keywords and 93 basic themes were extracted which were classified into 19 organizing themes. Finally, content categorization yielded 5 global themes. According to the results, the social capital model based on Shahid Soleimani school has five main dimensions, namely human capital with 4 components, interactive capital with 3 components, cultural capital with 4 components, identity capital with 5 components, and ethical capital with 3 components.
The quantitative part of the results confirmed the developed model and relations.
Keywords
social capital, cultural capital, identity capital, ethical capital, Haj Qasem Soleimani.
Corresponding Author, Email: h_taheri47@yahoo.com
یحارط لدم
ةیامرس یعامتجا
ینتبم رب
بتکم دیهش
جاح مساق
ینامیلس
تجح یرهاط یزردوگ
1
، هیضرم
2یراس
1 . هورگ،رایداتسا تیریدم
یتلود
، دحاو درجورب
، هاگشناد دازآ
،یملاسا درجورب
، ناریا
2 . یوجشناد یسانشراک
دشرا تیریدم
،یشزومآ دحاو
درجورب
، هاگشناد دازآ
،یملاسا درجورب
، یا نار
خیرات(
:تفایرد 31 / 02 / 1401 ـ خیرات :شریذپ 06 / 04 / 1401 )
هدیکچ
شهوژپ رضاح اب فده یحارط لدم ةیامرس یعامتجا ینتبم رب بتکم دیهش ینامیلس رد هاگشناد نارهت ماجنا دش . نیا شهوژپ زا رظن فده
یدربراک ـ هعسوت یا و هب ظاحل شور ت یفیصو ـ یشیامیپ دوب . عمج روآ ی هداد اه رد شخب ک یف ی زا رط ی ق هبحاصم اه ی ن ی م ه راتخاس ی هتفا اب ۲۱
رفن زا ناگربخ ملع ی و ییارجا نتبم ی رب شور دنمفده و تواضق ی و رد شخب
ّمک ی زا رط ی ق همانشسرپ و یجنسرظن زا ۴۱۰ رفن زا نانکراک
هاگشناد نارهت ماجنا .تفرگ زجت ی ه لحتو ی ل داد ه اه رد شخب ک یف ی تبم ن ی رب شور لحت ی ل نومضم و رد شخب
ّمک ی نتبم ی رب نکت ی ک
لدم زاس ی تلاداعم راتخاس ی ماجنا .دش سپ زا بوتکم ندرک نوتم هبحاصم
، ۲۱۴ ترابع یدیلک و 93 نومضم هیاپ جارختسا دش هک رد ۱9
نومضم نامزاس هدنهد هتسد یدنب ش دند و رد تیاهن اب هقبط یدنب ییاوتحم نیا نیماضم جنپ نومضم ریگارف لصاح دش . رب اسا س جیاتن
شهوژپ
، ةیامرس یعامتجا ینتبم رب بتکم دیهش جاح مساق ینامیلس یاراد جنپ دعب یلصا تسا . دعب لوا لماش ةیامرس یناسنا اب ۴ فلؤم ه
، دعب
مود ةیامرس یلماعت اب 3 فلؤم ه
، دعب موس ةیامرس یگنهرف اب ۴ فلؤم ه
، دعب مراهچ ةیامرس یتیوه اب 5 فلؤم ه
، و دعب مجنپ ةیامرس یقلاخا اب 3
فلؤم ه .تسا نینچمه شخب
ّمک ی جیاتن رگنایب دییأت لدم و طباور یحارط هدش دوب .
دیلك ناگژاو
جاح مساق ینامیلس
، ةیامرس ا یعامتج
، ةیامرس
،یقلاخا ةیامرس
،یگنهرف ةیامرس یتیوه .
:لوئسم ةدنسیون ةمانایار
Ho.Taheri@iau.ac.ir
تاحفص 433 ـ 407 )یشهوژپ(
http://jscm.ut.ac.ir
همدقم عوضوم ةیامرس یعامتجا زا
هلمج ثحابم یملع و یدربراک رد
عماوج نردم تسا هک رد لاس یاه
ریخا دروم هجوت یرایسب زا بتاکم یملع و شهوژپ یاه یبرجت رارق هتفرگ .تسا رد یرایسب زا
نیا
،تاعلاطم شقن
راکنا ریذپان ةیامرس یعامتجا رد
تیوقت تخاسریز یاه
یعامتجا و
عسوت ة
نامزاس اه و عماوج دروم هجوت و ت أ دیک رارق هتفرگ تسا (
Mikiewicz 2021: 10-15
.) ةیامرس
یعامتجا یموهفم
نیب هتشر یا تسا و اب هکنآ هاگتساخ نیا
موهفم مولع هعماج یسانش هدوب
،تسا
شیب زا هس ههد زا دورو نیا هژاو هب هزوح یاه مولع
،تسایس
،تیریدم
،داصتقا ناور یسانش
، و
ریاس هزوح یاه مولع یعامتجا یم
درذگ یروفغف(
رذآ و ناراکمه 1398
: 445 ـ 473 .)
ةیامرس یعامتجا هب
تلاماعت و
یاهدنویپ یناسنا
رد کی هکبش ای نامزاس هراشا دراد هک ینتبم رب
شزرا یاه کرتشم و یاهراجنه لباقتم
بجوم یکیدزن دارفا هب مه و رد تیاهن ققحت فادها کرتشم
یم دوش و هب ناونع کی عبنم تیزم یتباقر رد ققحت جیاتن بولطم یارب نامزاس اه شقن یتایح دراد و
یرایسب زا ف یاهدنیار یعامتجا
ار تحت ت أ ریث رارق یم دهد (
Plotnikov 2021: 4012-4019
.)
دهاوش یکاح زا نآ تسا هک ةیامرس یعامتجا شقن
ی رایسب مهم رت زا ةیامرس یکیزیف و یناسنا
رد نامزاس اه و عماوج افیا یم دنک و ماجسنا شخب طباور نایم ناسنا اه و نامزاس اه تس . ةیامرس
یعامتجا یم
اوت دن رجنم هب یشخبرثا بولطم
هیامرس یاه رگید ش و د و هار هعسوت و لماکت
،یگنهرف
یداصتقا
، و رف ا یاهدنی یعامتجا نامزاس
اه ار مهارف دروآ (
Analia et al. 2020: 81-96
.)
زا فرط
،رگید هاگشناد اه هب ناونع یلوتم و ماجسنا دنهد ة لباقت گنهرف اه و شزرا
،اه شیب زا
ره نامز
،یرگید رد
ققحت ةیامرس یعامتجا و
شیازفا تلاماعت یرشب
شقن .دنراد هاگشناد اه اب
مهارف ندرک یاضف
،دامتعا یراکمه
، و تلاماعت هدنزاس
نیب هورگ یاه یعامتجا ثعاب
یم دنوش
فلؤم ه یاه یمومع زا هلمج تینما
،یعامتجا تلادع
، و ةیامرس یعامتجا لکش
دریگ (
Schlesinger
et al. 2021: 1-19
.)
رد روشک ام زین ینتبم رب دنس مشچ زادنا ناریا رد قفا 1404 درکیور یلصا هاگشناد یاه ناریا رد
زوح ة ملع و یروانف تهج یریگ هب تمس کی لدم یروآون یلم اب روضح همه
،هبناج مجسنم
، و
لیمکت دننک ة زکارم و یاهداهن دیلوت ملع و یروانف و لماکت یوسود ة هضرع و یاضاقت ملع شیپ ینیب
هدش .تسا اب نیا طیارش هب رظن یم دسر زاین هب موهفم یزاس یدیدج رد
مه ة داعبا
،یراتخاس
ییاوتحم
، و یدنیارف هاگشناد یاه روشک دوجو دراد ات دناوتب شیدنا ة عسوت ة یداصتقا و
پ ی تفرش
روشک ار مهارف دنک یفسوی(
دار و یرافغ 1388 : 54 ـ 63 .) یکی زا فلؤم ه یاه رثؤم رد لکش یریگ
موهفم دیدج هاگشناد اه یرگنزاب رد
موهفم ةیامرس یعامتجا رد
هاگشناد .تساه رد
،عقاو رد یایند
یایوپ
،یزورما هاگشناد اه یارب شقن ینیرفآ م ؤ رث رد عسوت ة عماوج یرشب دنمزاین فلؤم ه یاه یعامتجا
،
زا هلمج حطس ییلااب زا ةیامرس یعامتجا
، دنتسه (
Kanini & Muathe 2019: 35-38
.)
تاعلاطم ماجنا
هدش ناشن یم دهد یسرتسد دارفا
هب ةیامرس یعامتجا بولطم
یم دناوت ثعاب
شرتسگ نیمز
ة تلاماعت
،یعامتجا تراهم
یاه یعامتجا
، و راک یمیت دوش هک ینتبم رب ققحت
شزرا یاه یگنهرف و یاهراجنه یعامتجا
شیازفا یم دبای (
Gannon & Roberts 2020: 899-919
.) رد
یا ن هنیمز یم ناوت هراشا درک رد عماج ة ام ةیامرس یعامتجا رب
یانبم شزرا یاه یگنهرف و یبلاقنا
لکش هتفرگ و رب ساسا یاهدرکیور یفلتخم
تیوقت یم دوش . هب ترابع
،رگید ةیامرس یعامتجا رد
یاهداهنشیپ یلمع
دوخ
، یارب لح تلاضعم یعامتجا
و عسوت ة
،یعامتجا یاهداهن
یندم و
تهج یریگ یاه یقلاخا ار کی ترورض دادملق
هدرک و رب شقن شزرا یاه گنهرف یملاسا هب ناونع
کی موهفم هعماج زاس شیب زا شیپ ت أ دیک .دراد هزومآ یاه ینید ملاسا
، هب هژیو رد ةعماج ناریا
، هاگیاج
یصاخ رد حرط یزیر یگدنز رد حوطس یدرف و یعامتجا دراد
و یاهدرکیور یگنهرف
و یشزرا
یکی زا ت أ نیرتراذگریث و
مهم نیرت یاهدنیارف لکش
دنهد ة ةیامرس یعامتجا تسا
یرومد(
و ناراکمه
1389 : 2 ـ 26 ) و یکی زا نیا اهدرکیور بتکم
دیهش جاح مساق ینامیلس .تسا
بتکم دیهش ینامیلس ماظن
یرکف و نیرتکد دیهش جاح مساق ینامیلس تسا
هک یشان زا رواب و
تاداقتعا و
عون هاگن ناشیا هب
،ادخ ماقم تیلاو
، و تیناسنا دوب هک ماوق و شماکحتسا رب
ةیاپ یلوصا
ا تس هک زا نتم ملاسا و بتکم ماما ینیمخ هتفرگ)هر(
هدش تسا و گنر یوبو یاهدرکلمع ناشیا
زین
زا نامه لوصا یمرب دزیخ و تیعورشم درکلمع
وا ار دییأت یم .دنک زا نیا ور حرط هویش و کبس
درکلمع جاح مساق س ینامیل رد بلاق کی بتکم ثعاب ماود و ماکحتسا یتخاس
و یراتخاس نآ
هدش
و ناکما یروئت یزادرپ و یحارط هرود یاه یزاسدنمناوت و
لکش یهد بوچراچ یاه
یعامتجا زا
هلمج ةیامرس یعامتجا ار
رسیم یم دزاس ( ییاباب هپتلاط 1399 : 333 ـ 358 .)
بتکم دیهش ینامیلس ةنومن
زراب تیریدم لاسا
یم و ققحت بوچراچ ةیامرس
یعامتجا رد
حوطس فلتخم عماوج ناملسم تسا . رد
،عقاو دیهش ینامیلس دعب
زا هکنآ رد لاس 1379 زا یوس
ربهر بلاقنا هب یهدنامرف هاپس
سدق بوصنم دش
شقن یدیلک رد تیوقت هاگیاج ناریا رد برغ
ایسآ
، ب ه هژیو رد یمارآان یاه هقطنم یا فورعم هب یرادیب لاسا یم راهب(
)یبرع ، افیا .درک روضح رد
قارع و هیروس و هزرابم اب مسیرورت هقطنم
و تسکش نآ اه زا هلمج شعاد و نیمه روط شلات
یارب داجیا تدحو نیب یاهروشک هقطنم
زا هتسجرب نیرت تامادقا ناشیا
رد نیمز ة ققحت ةیامرس
یعامتجا رد
حطس نیب یللملا هب رامش یم دیآ و نیا درکیور اب دی زا یوس هاگشناد اه ییاسانش و
هب
تروص لدم ةیامرس یعامتجا یموب
،نیاربانب .دوش نییبت
و ئارا ة لدم ةیامرس یعامتجا یارب
هاگشناد اه ینتبم رب میاداراپ مکاح رب کبس ینارمکح و
رد زارت یروهمج یملاسا
یناریا زا هلمج
بتکم دیهش جاح مساق ینامیلس و
یفادها هک رد ققحت مشچ ا زادن 1404 یارب هاگشناد اه میسرت
هدش و لابند یم دوش یترورض بانتجا
ریذپان تسا و نیا هغدغد یارب ققحم حرطم ش د ات هب لابند
خساپ هب نیا س ؤ لا یلصا دشاب هک لدم ةیامرس یعامتجا هاگشناد
نارهت ینتبم رب بتکم دیهش جاح
مساق ینامیلس هنوگچ
تسا .
ینابم یرظن شهوژپ
ةیامرس تجا یعام
ةیامرس یعامتجا هب
ناونع کی موهفم هراشا هب یعون هیامرس ای عبنم یعامتجا دراد
هک زا اهدنویپ و
تلاماعت نایم
دارفا و هورگ اه و تیفیک لصاح زا ققحت فادها کرتشم لصاح یم دوش (
Analia et
al. 2020: 81-96
.) یرایسب زا بحاص نارظن و نادنمشیدنا زوح
ة مولع یعامتجا رب
وم دل ندوب و
مه ییازفا لصاح زا ققحت ةیامرس یعامتجا رد
نامزاس اه دیکأت هدرک دنا هک دننام ریاس هیامرس اه
یم دناوت دارفا ار رد لین هب فادها
،یدرف یهورگ
، ینامزاس و زین یافیا شقن یاه ددعتم و داضتم
یرای دنک (
Sözbilir 2018: 92-100
)
.
یهاگن ارذگ هب فیراعت ةیامرس امتجا یع راکشآ یم دزاس هک نارگشهوژپ فلتخم
رد ةنیمز
فیرعت ةیامرس یعامتجا قافتا
رظن .دنرادن ره کی زا نیا فیراعت هب هبنج یا صاخ زا موهفم
ةیامرس یعامتجا هراشا
هدرک دنا یغابارق(
و یلگزا 1399 : 113 ـ 139 .) زمیج
1نملک ( 1990 ) اب
هجوت هب توافت ةیامرس یعامتجا زا
رگید اونا ع هیامرس اه
،یداصتقا یکیزیف
، و یناسنا هب سیاقم ة
نیا هیامرس اه یم دزادرپ و رب تلصخ سوملمان ندوب
ةیامرس یعامتجا دیکأت
یم .دنک وا دقتعم تسا
ةیامرس یعامتجا رد
راتخاس طباور نیب دارفا لکش یم دریگ و شنک اه ار لیهست یم دنک (
Plotnikov
2021: 4012-4019
.) رچویتبار (2
2007 ) ةیامرس یعامتجا ار
یبوچراچ زا
کرد راتخاس یعامتجا و
شخبرثا یزاس تلاماعت کرتشم
و یراکمه رد
تهج ندیسر هب فادها کرتشم فیرعت یم دنک
.
ینیناک و ( هتاوم 2019 ) تلاماعت یعامتجا
نیب دارفا رد هورگ یاه کچوک و گرزب ار دم رظن رارق
دنداد و نایب دندرک ةیامرس یعامتجا رد
هکبش یا زا طباور یعامتجا لکش
یم دریگ هک رد نآ اه
ساسحا دهعت
و یاهراجنه کرتشم
دوجو هتشاد دشاب و شلاچ یاه طباور یعامتجا لماع
نییعت دننک ة تیقفوم دربراک نآ رد نامزاس اه بوسحم یم
دوش (
Kanini & Muathe 2019: 5-38
.)
تخانش هدیدپ
یاه یعامتجا ینتبم
رب لیلحت رصانع شت لیک هدنهد و طباور نیب نآ تساه و
کرد طباور و روعش مکاح رب لماعت نیب نآ
،اه هب ناونع کی عبنم هنیداهن
،هدش هراشا هب ةیامرس
یعامتجا یم
دنک هک رجنم هب شنک لباقتم یم دوش (
Gannon & Roberts 2020: 899-919
) ةیامرس .
یعامتجا کی
یگژیو زا تاکارتشا یعامتجا
و طباور ینتبم رب دامتعا تسا هک شنک یاه یعامتجا
ار لیهست و یشخبرثا نآ
اه ار تیوقت یم دنک (
Plotnikov 2021: 4012-4019
.)
رد صوصخ شنم
أ هنیداهن ندش ةیامرس یعامتجا زین
هاگدید یاه یفلتخم حرطم هدش .تسا
ارولف (3
2010 ) دامتعا لباقتم ، لماعت یعامتجا لباقتم
، هورگ یاه یعامتجا ، ساسحا وه تی یعمج و
یهورگ
، و ساسحا دوجو
یریوصت کرتشم
زا هدنیآ ار شنم أ ةیامرس یعامتجا یفرعم
یم دنک
یرومد(
و ناراکمه 1389
: 2 ـ 26 .) ققحت ةیامرس یعامتجا طونم
هب شزرا اه و یاهراجنه
،کرتشم هکبش
یا زا طباور یعمج لباق
،دامتعا تیوه یعامتجا
، و ماجسنا یشخب هب طباور لباقتم
تسا (
Analia et al. 2020: 81-96
.)
1. Coleman 2. Robteutscher 3. Flora
هب روط
،یلک ةیامرس یعامتجا یشخب
زا ییاراد یاه یعامتجا کی
نامزاس تسا و هب لزنم ة
هکبش یا زا
،دامتعا
،ماجسنا و طباور لباقتم نیب یاضعا نامزاس هتسیرگن یم
دوش هک شقن ییلااب رد
ققحت فادها کرتشم .دراد زین لیهست دننک ة شنک و شیازفا دنهد ة یراکمه یاه یعمج و یهورگ و
یمیت یارب یباتسد هب عفانم یناگمه بوسحم یم
دوش شونرهم(
و ناراکمه 1398
: 521 ـ 542 .)
بتکم دیهش جاح مساق ینامیلس
یروهمج یملاسا
ناریا هب ناونع دولوم بلاقنا یملاسا ناریا هبرجت یا دیدج زا یوگلا ینارمکح و
تیریدم یلاع
رد هنیمز یاه
،یسایس
،یداصتقا یعامتجا
، و یگنهرف هب
رامش یم .دور زا نیا ور
کبس و لدم تلاماعت یعامتجا
رد عماج ة ناریا ینتبم رب میاداراپ اه و تارکفت یصاخ تسا هک دیاب
رد نآ رب ساسا تیونعم و
عسوت ة تلادع و شزرا یاه یملاسا دشر .دبای یکی زا نیا میاداراپ اه
بتکم دیهش جاح مساق ینامیلس ا تس یرهاظدمحم(
1399 : 21 ـ 46 .) رد
،عقاو دیهش ینامیلس
یتیصخش نیدتم
؛دوب اما هب راکفا زیمآرجحت هدولآ
.دوبن ناشیا یتیصخش شیدناون
و رکتبم
؛دوب اما
هب یبآمددجت هدولآ
دوبن . نامه روط هک رد تانایب ترضح ماما
هنماخ یا دم(
هلظ )یلاعلا ةرابرد
دیهش ینامیلس نایب
،دش مظعم هل دیهش ینامیلس ار
تیبرت ةتفای ملاسا و بتکم ماما ینیمخ
)هر(
یفرعم دندرک و ناشیا ار رتارف زا درف هکلب بتکم دنتسناد و :دندومرف
« هب دیهش جاح مساق هب مشچ
کی درف هاگن
؛مینکن هب مشچ کی
،بتکم کی هار
، و کی سردم ة سرد زومآ هاگن مینک .»
تانایب(
ماما
هنماخ یا 1398
، هب لقن زا یناقهد هدوپ و ییاشاپ وسلاوه 1399 : 13 ـ 37 .)
اب نیا فاصوا یم ناوت یگژیو یاه بتکم ینامیلس ار
لماش طوطخ یلصا و شور
،اه اهدیاب و
،اهدیابن بوخ اه و
،اهدب فده اه و هلیسو
،اه اهزاین و اهدرد و نامرد
،اه تیلوئسم اه
و فیلکت اه
تسناد هک رد تانایب ماقم مظعم بهر یر رد هطبار اب دیهش جاح مساق ینامیلس هدمآ
تسا و
هفلؤم یاه نآ ار جارختسا رک
د یناخ(
و یدمحم 1399 : 5 ـ 37 .)
دیهش ینامیلس زا
قمع ناج تفیش ة شزرا یاه نید ملاسا و یهلا دوب . نیا یگژیو بجوم یم دش
هک تیعقوم یاه راومهان و تخس یهدنامرف و
تیریدم روما یماظتنا و بیسآ یاه تیلاعف رد نیا
رتسب رد وترپ نزور ة دیما هب تمارک یهلا و شیاسآ رطاخ یشان زا یراپسرس هب
ریدقت یهلا و شلات
یارب تیلاعف رد تهج نامرآ یاه نید نیبم ملاسا یارب درف راومه دوش و بیسآ اه دناوتن درف ار هب
ههاریب .دناشکب ،نیاربانب ققحت
درکیور نیون رد تکرح یعامتجا مزاین
دن هجوت هب
،راتفر رادرک
، و
شنیب ناشیا ةنیمز رد شزرا
یاه یملاسا تسا . رد نیا صوصخ
، بتکم دیهش ینامیلس ینتبم
رب
ناهج ینیب یدیحوت و
تیمکاح هشیدنا
و ینابم یملاسا و یهلا رد یایفارغج ناهج
ملاسا لکش
هتفرگ و یامنهار لمع
یرایسب زا دارفا رد نیا عماوج بوسحم یم
دوش ورد(
یشی و ناراکمه
1399 : 81 ـ 100 .) هب ترابع
،رگید بتکم دیهش ینامیلس ةنومن
زراب تیریدم یملاسا و عون ةژیو
نآ ینعی تیریدم یداهج
.تسا تیریدم ینتبم رب نیا بتکم یتیریدم تسا هک اب هب یریگراک رنه
و
ملع تیریدم و ةدافتسا مه نامز زا میهافم ملاسا هرجنپ یاه یدیدج ار هب یور ماظن تیریدم روشک
هدوشگ تسا نایلیلج(
1399 : 93 ـ 111 .)
درکیور بتکم دیهش ینامیلس ةنیمز رد
ةیامرس یعامتجا
یاضف یناهج یزاس بجوم مک گنر ندش اهزرم هدش .تسا دارفا اب گنهرف اه و یاهداژن فلتخم
هب تیلاعف رد رانک کی رگید روبجم ای لیامتم هدش دنا . رد نینچ
،ییاضف یلصا ت نیر شلاچ ناربهر
تیریدم تاضراعت
و داجیا دامتعا هب روظنم یریگولج زا
تفا یشخبرثا ینامزاس
تسا . نانچ هک
نامزاس ار لداعم تموکح یلم
رد رظن
،میریگب نیا یشخبرثا ار
یم ناوت لداعم یشخبرثا یلم
.تسناد رد
نیا تروص تیریدم دامتعا
و داجیا طابترا نیب شیارگ یاه فلتخم و گنوگچ ی
تکراشم دارفا
رد یشخبرثا تیریدم
دوخ ار ناشن یم دهد یروفغف(
رذآ و ناراکمه 1398
: 445 ـ
473 .) رولبت نینچ یطابترا رد یاس ة ةیامرس یعامتجا و
یتسیزمه تملاسم
زیمآ دارفا رد رانک مه
موادت یم .دبای رد نیا هنیمز دیهش جاح مساق ینامیلس یکی
زا نیرتزراب ناریدم
یبلاقنا وب د هک اب
یربهر دوخ تسناوت کبس یربهر هژیو یا ار ناشن دهد هک اب ققحت ةیامرس یعامتجا و
دامتعا
یمومع بجوم ماجسنا و تدحو و یگچراپکی نیب
دارفا هعماج و یتح رگید تلم یاه ناملسم
هقطنم دش یغابارق(
و یلگزا 1399 : 113 ـ 139 .)
زا فرط
،رگید یکی زا مهم نیرت رصانع ةیامرس جا یعامت هک هنیمز زاس تدحو و ماجسنا و
یراکمه و
یلدمه رد هعماج یم وش د رصنع دامتعا یعامتجا
،تسا هچ هب تروص یضرع مدرم(
رد
اب طابترا کی
)رگید و هچ هب تروص یلوط مدرم(
اب طابترا رد نلاوئسم
و )سکعلاب
؛ و یرارقرب نیا
تیعضو زین
ققحت فادها و نامرآ یاه ماظن یملاسا ار هست لی و عیرست یم دنک . رد نیا نایم
درکلمع نارازگراک
یتموکح زا
مهم نیرت لماوع بوسحم یم
دوش هک شقن ییازسب رد شیازفا
دامتعا یمومع هب ماظن یسایس و شیازفا حطس ةیامرس یعامتجا .دراد
دیهش ینامیلس یکی
زا
نارازگراک ماظن
یروهمج یملاسا
ناریا و زا هتسجرب نیرت نارادرس لاقنا
ب یملاسا و ناهج ملاسا
بوسحم یم
وش د هک شقن ییازسب رد ققحت تینما رادیاپ یروهمج یملاسا
ناریا هب روط صاخ و
روحم تمواقم هب روط ماع هتشاد .تسا هتبلا دیاب هراشا هک درک ریس ة دیهش ینامیلس
ًافرص هب دعُب
یتینما و یماظن دودحم یمن دوش
؛ تیصخش ناشیا
هب ریبعت ماقم مظعم هر یرب یدعبدنچ و
عماج فارطلاا تسا
هک یسررب نآ داعبا یگژیو ییاه ار ناشن یم دهد هک یم دناوت ییوگلا یارب مدرم
و نلاوئسم دشاب یریصن(
1399 : 1 ـ 17 .)
هب روط
،یلک دیهش ینامیلس اب
کبس یصاخ هک تشاد شلات یم درک ینایفارطا یوق
و اب قفا
دید یدربهار تیبرت
دنک و هب اهدنامرف ن و دارفا تسدریز دوخ
دامتعا دنک . تامدخ نآ
اه ار
شزرا یراذگ یم درک و قوشم نآ اه دوب و نیا ثعاب ققحت ةیامرس یعامتجا رد
نیب نآ اه و وقت ی ت
نآ رد هعماج یم .دش نینچمه یو
هدنمزر یا دوب هک یتح هظحل یا یارب عافد زا نامولظم و
دربن اب
یریفکت اه و یدایا رجحت زا اپ شنن .تس تیصخش کیتامزیراک
یو رد گنج زا وا هغبان یا مک ریظن
یارب همانرب یزیر رد رب مه ندیبوک نانمشد رد نیدایم دربن هتخاس دوب هک اب هزاوآ یا هک رد روشک و
رد هناسر یاه ایند تشاد چیه هاگ راچد رورغ و ربکت
؛دشن هکلب اب لامک عضاوت و ینتورف رد نایم
مه شنامزر روضح
ادیپ یم درک و رد ةمه هنحص یاه
،یعامتجا نودب
کدنا ساسحا یرورغ
،
روضح یم .تفای
ًاتعیبط نینچ یدرکیور رتارف
زا درکیور ینامرهق هب
ققحت هیامرس یاه یعامتجا
رد حطس هعماج رجنم یم دوش ( اضر ی نای 1399 : 276 ـ 288 .)
نیشیپ ة شهوژپ
ةیامرس یعامتجا هب
ةباثم کی موهفم یملع رد تاقیقحت یدایز
دروم هجوت رارق هتفرگ تسا و
تاعلاطم رد
نیا هزوح یایاوز یفلتخم زا نیا موهفم ار یسررب هدرک دنا . اما یسررب ةیامرس
یعامتجا رد
هاگشناد نارهت ینتبم رب بتکم دیهش ینامیلس هب
ةلزنم کی درکیور یشزرا و یگنهرف
رد عماج ة یملاسا ناریا نادنچ دروم هجوت رارق هتفرگن و اب هجوت هب تسج و یوج رگشهوژپ
قیقحت هباشم اب نیا ناونع ماجنا هدشن تسا
،نیاربانب . رد
همادا هب تاقیقحت یبرجت
رد ةنیمز عوضوم
شهوژپ هتخادرپ یم دوش هک هب روط هصلاخ رد لودج 1 هدروآ هدش .تسا
لودج 1 . نیشیپ ة یبرجت شهوژپ
شور یسانش شهوژپ
شهوژپ رضاح
رب ساسا فده زا عون تاقیقحت یدربراک
ـ هعسوت
،یا زا ظاحل تیهام و شور
شهوژپ زا هلمج تاقیقحت یفیصوت
ـ یشیامیپ
، و زا ثیح لسوت هب یفیک یزاس ای
ّمک ی یزاس راتفر
دیدپ ة دروم رظن کی شهوژپ هتخیمآ
یفیک(
ـ
ّمک )ی تسا . رد لحرم ة لوا تهج یحارط و
مان ققحم )لاس(
هتفای
یشیرق و ناراکمه
( 1400 ) لا یوگ ةیامرس یعامتجا نیب ینامزاس رد جنپ ةقبط یلصا اب تلاوقم دامتعا نیب
،ینامزاس قافو و
،یلدمه
تکراشم نیب
،ینامزاس قلعت یتیمکاح هب ناونع هصخشم یاه ةیامرس یعامتجا نیب
؛ینامزاس لماوع یتیوقت اب
هلوقم یاه لماوع
،ینامزاس لماوع
،یشزومآ لماوع
،کیژولوئدیا لماوع
گنهرف
؛ی ةقبط اهدنیاشیپ لماش
یگژیو یاه
،یدرف یگژیو یاه
،ینامزاس فادها
،کرتشم تاطابترا ریگارف نیب
؛ینامزاس ةقبط اهدمایپ لماش
اهدمایپ رد حطس ینامزاس و
؛یلم ةقبط عناوم لکش یریگ لماش عناوم نورد ینامزاس و عناوم نورب ینامزاس هب
تسد .دمآ
یریصن ( 1399 ) جیاتن یکاح زا نآ تسا هک هداس
،یتسیز تقادص
، و یرگراثیا رد ةریس
،یدرف تدحو
،ییارگ مدرم یراد
، و
مدرم یرواب رد ةریس یعامتجا و تظافح زا عفانم یلم و تناما یراد و تظافح زا تیب لاملا رد ةریس یهدنامرف
و یتیریدم دیهش ینامیلس زا یگژیو یاه دنتسه هک یم دناوت رد شیازفا دامتعا یعامتجا و اقترا ی ةیامرس
یعامتجا ماظن یروهمج یملاسا ناریا رثؤم عقاو .دنوش
یروفغف رذآ و
ناراکمه ( 1398 ) هجیتن هکنیا لماوع
،دامتعا
،تکراشم یریذپراجنه هب
ةلزنم مهم نیرت فلؤم ه یاه ةیامرس یعامتجا یاهراکهار
هنیهب یارب تاحلاصا و تارییغت تدمدنلب رد متسیس دروم هعلاطم باختنا و داهنشیپ .دندش
هماخ یچ و گنر زیر
( 1398 ) زا نیب یاهدمایپ ةیامرس یعامتجا رد حطس
،نامزاس هب
،بیترت یاهریغتم میهست
،شناد درکلمع
،ینامزاس دهعت
،ینامزاس یلاعت
،ینامزاس تیاضر
،یلغش تیریدم
،شناد تیامح ینامزاس
، و تملاس ینامزاس و نینچمه زا
نیب یاهدمایپ ةیامرس امتجا یع رد حطس
،هعماج هب
،بیترت یاهریغتم ساسحا تینما
،یعامتجا تیفیک
،یگدنز
تفرشیپ
،یلیصحت شوه
،یناجیه تملاس یعامتجا
، و یدنبیاپ هب گنهرف یدنورهش یاراد نیرتلااب رثا .دندوب
ییاضر شنم و
نازروهبروپ ( 1397 ) ةیامرس یعامتجا ینتبم رب هس هعومجم مازلا
،یدرف هکبش یا
، و تجا یعام نییعت یم .دوش رد حطس یدرف ره
صخش دیاب تیفرظ ییاه ار نورد شیوخ هب دوجو .دروآ رد حطس هکبش دیاب تلاماعت نیب دارفا ناماس ادیپ
دنک . و رد حطس یعامتجا یاضف یلک هعماج ملاس دوش .
لکش یریگ لدم هداد اه هب شور بحاصم ة همین هتفایراتخاس یروآدرگ
و هب تروص یفیک
هیزجت و لیلحت ش د و رد لحرم ة مود ینتبم رب مانشسرپ ة هتسب خساپ هداد اه هب تروص
ّمک ی یروآدرگ
و هیزجت لیلحتو .دش
رد یاتسار دنیارف یارجا
،شهوژپ رد
هک لوا هلحرم شخب
یفیک
،تسا ادتبا ینابم یرظن و
ثحابم طوبرم هب زوح ة ةیامرس یعامتجا هعلاطم
و دنور هبحاصم و تلااؤس هدامآ
و اب ناگربخ
حرطم دش . ناگربخ هب ناونع ةعماج یرامآ رد شخب یفیک لماش ود هورگ ناگربخ یملع و ییارجا
.دندوب ناگربخ یملع لماش ناداتسا و اضعا ی تئیه یملع هاگشناد نارهت دندوب هک تیلاعف یقیقحت
دننام(
،هلاقم باتک
، و )...
ای یشزومآ سیردت(
ای هاگراک یاه )یشزومآ رد
ةنیمز مرس ةیا یعامتجا
دنتشاد و ناگربخ ییارجا لماش ناریدم و ناصصختم ییارجا
هاگشناد نارهت دندوب هک صصخت
یملع طبترم رد نیمز ة ةیامرس یعامتجا و
قباس ة تیلاعف د ر شخب یاه طبترم اب تیریدم عبانم
یناسنا .دنتشاد رد نیا هلحرم نومن ة یرامآ لماش 21 رفن زا ناگربخ یملع و ییارجا دشدای ه دوب هک
ینتبم رب شور دنمفده ای یتواضق هب
ناونع هنومن باختنا دندش و هبحاصم اب نآ اه ات ندیسر هب
عابشا یرظن همادا .تفای یامیس یلک نومن ة یرامآ رد لودج 2 هدروآ هدش .تسا
لودج 2 . یامیس یلک نومن ة یرامآ
دادعت دارفا هنومن بیکرت
هنومن کردم
یلیصحت نیگنایم
یبیرقت باس ق ة راک
21 رفن 11
رفن زا ناگربخ یملع یرتکد
رایشناد(
ـ داتسا ) 14
لاس
10 رفن زا ناگربخ ییارجا یرتکد
( 4 )رفن 16
لاس
قوف سناسیل ( 6 )رفن 22
لاس
شور یروآدرگ هداد
اه رد شخب یفیک هناخباتک یا و ینادیم .دوب رد شخب هناخباتک یا
،بتک
هلاقم اه
، و تلاجم ةرابرد
وم عوض ةیامرس یعامتجا و
بتکم دیهش جاح مساق ینامیلس دروم
یسررب و هعلاطم رارق تفرگ و رد شخب ینادیم هبحاصم اب ناگربخ ماجنا دش . نیا هبحاصم هب
تروص همین هتفایراتخاس و
هب تروص هملاکم یاه دنمفده تروص .تفرگ هیزجت لیلحتو هداد اه رد
نیا هلحرم رب یاپ ة شور یاه یفیک رب سا سا شور لیلحت مت ماجنا .دش رد نیا شور رگشهوژپ هب
لابند
،جارختسا مهف
، و طابنتسا انعم زا لد هتفگ یاه تکرش ناگدننک و زا نطب لیلحت تسا . فده
هدافتسا زا نیا شور رد شهوژپ رضاح
فشک و تخانش لدم
ییاه زا یناعم و تاعوضوم رد
طا لا تاع عمج یروآ هدش زا هبحاصم .تساه رد لیلحت نومضم رگشهوژپ
لدم یاه ییانعم و
تاعوضوم راکشآ
و نونکم هداد یاه یروآدرگ هدش
ار دم رظن رارق یم .دهد نیا شور دنمزاین
یدنیارف تفر و یتشگرب نایم هعومجم هداد
اه و ییاهدک تسا هک زا لد هداد اه فاشتکا هدش و رد
تیاهن لیلحت هداد اه و لدم شهوژپ لصاح یم دوش .
رد
،همادا رد لحرم ة مود هک لماش شخب
ّمک ی تسا
، عمج یروآ هداد اه ینتبم رب مانشسرپ ة
لصاح زا لحرم ة لوا دوب و عماج ة یرامآ ار نانکراک هاگشناد نارهت لیکشت دنداد هک اب هجوت هب
فده شهوژپ و ساسا رب نومزآ
و یبایزرا لدم قیقحت باختنا .دندش نینچمه اب هجوت هب هدافتسا
زا شور لدم زاس ی تلاداعم یراتخاس
رد شخب
ّمک ی دادعت هنومن رب ساسا مجح یقطنم نومن ة
دروم زاین یارب جارختسا لدم
نییعت ش د . رد نیا شور دادعت هنومن ینتبم رب دادعت یاهریغتم راکشآ
نییعت یم .دوش رد
،عقاو دادعت هنومن یم دناوت نیب 4 ات 10 ربارب هدهاشم هب
یازا ره ریغتم
هزادنا یریگ وش د هک رد نیا شهوژپ بسانتم اب دادعت هیوگ اه ( 93 ) لقادح دیاب 372 رفن ظاحل دوش
هک یارب شیازفا رابتعا هیزجت لیلحتو ماجنا هدش دادعت 450 همانشسرپ نیب
هنومن عیزوت و دعب زا
فذح همانشسرپ یاه
صقان 410 همانشسرپ رب
ساسا کینکت لدم یزاس تلاداعم یراتخاس
یانبم
هیزجت لیلحتو رارق .تفرگ
یارب یسررب ییاور همانشسرپ هک
هب تروص ققحم هتخاس لصاح زا لحرم ة لوا تسا زا ییاور
یروص و ییاوتحم و
زین ییاور هزاس یا هدافتسا .دش ییاور یروص و ییاوتحم طسوت
30 رفن زا
ناسانشراک رد
عماج ة یرامآ دروم ت أ دیی رارق .تفرگ ییاور هزاس یا زین زا قیرط ییاور گمه ار و
ارگاو ینتبم رب بیرض سنایراو جارختسا
هدش ( )AVE
یبایزرا ش د . یارب ییایاپ همانشسرپ زا
شور
یافلآ خابنورک و ییایاپ یبیکرت ( )CR
هدافتسا .دش هیزجت لیلحتو هداد اه رد شخب
ّمک ی ینتبم رب
کینکت لدم یزاس تلاداعم یراتخاس
و هب شور لقادح تاعبرم یئزج اب مرن رازفا رامسا ت یپ لا
سا ماجنا .دش
هتفای یاه شهوژپ
هتفای یاه شهوژپ رضاح
رد ود شخب یفیک و
ّمک ی لباق نییبت تسا . رد شخب یفیک هک فده
ندیسر هب صخاش
،اه فلؤم ه اه
، و داعبا لدم ةیامرس یعامتجا رد
هاگشناد نارهت ینتبم رب بتکم
دیهش جاح مساق ینامیلس دوب
هداد یاه لصاح زا بحاصم ة همین هتفایراتخاس رب
ساسا شور لیلحت
مت )نومضم(
دروم هیزجت لیلحتو رارق تفرگ هک هب بیترت حیرشت یم وش د .
1 . ییانشآ اب هداد :اه ارب ی ا ی هکن ققحم اب قمع و رتسگ ة اوتحم یی هداد اه انشآ دوش مزلا تسا هک
دوخ ار رد نآ اه ات هزادنا ا ی هطوغ رو .دزاس هطوغ رو ندش رد هداد اه ومعم
ًلا لماش
« ناوخزاب ی ررکم
هداد اه
» و ندناوخ هداد اه هب تروص لاعف .تسا رد نیا شهوژپ اب 21 رفن هب ناونع هورگ هربخ
بحاصم ة همین هتفایراتخاس ماجنا
ش د هک رد عومجم 106 نتم هبحاصم هب تسد دمآ و ققحم نیدنچ
راب هبحاصم یاه ماجنا هدش ار یناوخزاب رک
د ات اب کرد قیمع زا تسگ ر ة ییاوتحم هرازگ
اه هب هداد یاه
یفیک تسد .دبای
2 . داجیا یاهدک :هیلوا ا ی ن هلحرم لماش ا ی داج اهدک ی لوا ی ه صخاش(
)اه زا نتم هداد .تساه اهدک
ی ک و ی گژ ی هداد اه ار فرعم ی م ی نک دن هک هب رظن لحت ی رگل بلاج م ی دسر . رد نیا شهوژپ رد عومجم
214 موهفم و رازگ ة رادانعم هب ناونع صخاش ةیامرس
یعامتجا ینتبم
رب بتکم دیهش جاح مساق
ینامیلس اصحا دش . لودج 3 طوبرم هب یتمسق زا دنیارف داجیا میهافم و هرازگ یاه رادانعم تسا .
لودج 3 . یتمسق زا دنیارف داجیا یاهدک هیلوا
عبنم تارابع
و تلامج یدیلک رد هبحاصم میهافم
و هرازگ یاه رادانعم
هبحاصم دنوش ة
رامش ة کی کی نامزاس نوچمه هاگشناد رگا دهاوخب رد ةیامرس یعامتجا یلاعت دبای و رد
داعبا یونعم یلاعتم دوش دیاب ییاهوگلا بسانم رد ریسم ورشیپ هتشاد دشاب هک
جاح مساق ینامیلس زا نآ هلمج .تسا یتیصخش هک هب تکرح یداهج رد ریسم
ورشیپ رواب دراد طابترا کیدزن اب اهورین اد ر د و لباق دامتعا .تسا رواب
هب تکرح یداهج رد
ریسم ورشیپ
طابترا کیدزن و دمتعم اب
اهورین
نینچ یدرف اب ب ی شن و شرگن یلاعتم ثعاب یم دوش لاکت ی ف هلا ی رد نادیم لمع
لیلحت و ا ی ن تخانش لاکت ی ف هلا ی رجنم هب لوئسم ی ت ذپ ی ر ی رتشیب دوش هک
ًاتیاهن
ثعاب دهاوخ دش دارفا رد ت فیلاک ینید عامتجا روحم قفوم لمع .دننک تردق
لیلحت ینادیم فیلاکت
ینید قیفوت رد فیلاکت ینید
عامتجا روحم
3 . تسج و یوج مت :اه ا ی ن هلحرم لماش هتسد دنب ی اهدک ی فلتخم رد بلاق هلوقم یاه هوقلاب و
بترم ندرک مه ة صلاخ ة هداد اه ی راذگدک ی هدش رد بلاق هلوقم یاه صخشم دش ه .تسا رد عقاو
ققحم لحت ی ل اهدک ی دوخ ار عورش یم دنک و رد رظن یم دریگ هک هنوگچ اهدک ی فلتخم م ی دنناوت
ارب ی ا ی داج ی ک لوقم ة لک ی کرت ی ب نوش د . رد نیا شهوژپ یاهدک
،صقان طبترمان
، و یرارکت فذح
و ییاهدک هک اب مه طابترا ییانعم دنتشاد رد بلاق مت یاه هیلوا ای نیماضم یاپ ه بیکرت دندش هک
جیتن ة نآ داجیا 93 نومضم هیاپ .دوب
4 . ینیبزاب مت اه و لکش یریگ نیماضم نامزاس
هدنهد : ا ی ن هلحرم لماش ود هلحرم بزاب ین ی و
فصت ی ة ت م .تساه رد نیا م هلحر ةمه نیماضم هیاپ ینیبزاب و اب هجوت هب تهباشم ییانعم
و یموهفم
اب کی رگید هتسد یدنب یم .دنوش رد یا ن هلحرم شلات ققحم رب نیا دوب هک هلوقم اه یاراد یگنهامه
ینورد و ینوگمهان ینوریب
دنشاب هک جیتن ة نآ داجیا 19 نومضم نامزاس هدنهد .دوب
5 . فیرعت و مان یراذگ مت :اه ققحم رد ا ی ن هلحرم مت اه یی ار هک ارب ی لحت ی ل هئارا هدرک رعت ی ف
یم دنک و دروم بزاب ین ی ددجم رارق م ی دهد . سپس هداد اه ی لخاد نآ اه ار لحت ی ل یم .دنک هب سو یل ة
رعت ی ف و بزاب ین ی ندرک هام ی ت نآ چ ی ز ی هک ی ک هلوقم رد دروم نآ ثحب یم دنک صخشم و
عت یی ن
م ی وش د هک ره هلوقم مادک هبنج زا هداد اه ار رد دوخ دراد و ینتبم رب ینابم یرظن و تخانش ققحم
مان یراذگ یم وش د . رد نیا هلحرم نیماضم نامزاس
هدنهد هورگ یدنب دندش ات نیماضم ریگارف
ای
مت یاه یلصا
، هک ناشن دنهد ة داعبا ةیامرس یعامتجا ینتبم
رب بتکم دیهش جاح مساق ینامیلس
،تسا نییعت دوش هک جیتن ة نیا هلحرم داجیا 5 نومضم ریگارف .دوب
6 . یهت ة :شرازگ لحرم
ة مشش نامز ی عورش م ی دوش هک ققحم عومجم ه ا ی زا ت م اه ی
ًلاماک
دبآ ی هد رد تخا ی را هتشاد .دشاب ا ی ن هلحرم لماش لحت ی ل اپ ی نا ی و شراگن شرازگ .تسا رد نیا شخب
زا لیلحت
،یفیک هلوقم یاه یلصا و یعرف و صخاش یاه ره کی هب تسد یم دیآ و حیضوت هداد
یم .دوش رد لودج 4 جیتن ة لحارم لیلحت مت هب ناونع صخاش
،اه فلؤم ه اه
، و داعبا ةیامرس
یعامتجا رد
هاگشناد نارهت ینتبم رب بتکم دیهش جاح مساق ینامیلس هدروآ
هدش .تسا
