The Efficiency of the "Common but
Differentiated Responsibility” Principle in the Law of Climate Change
(Type of Paper: Research Article)
Ehsan Azizi1*, Alireza Arashpour2, Leila Raisi Dezaki3
Abstract
Climate change is the big tragedy of our era, which has affected or will affect all of the inhabitants of the Earth. The extent and intensity of the climate change phenomenon is such that combating it is impossible without global participation, and the mobilization of all available capacities. The law of climate change needed a way by which such a public participation could be realized. The formation of the
“common but differentiated responsibility” (CBDR) principle was a response to this need. However, the efficiency of this principle has been doubted. Due to the continuation of climate change and its adverse effects, the question arises: is the CBDR principle efficient enough to solve a crisis which is threatening the survival of mankind? In this paper, some of challenges the CBDR principle is facing as a rule of international climate change law have been examined in order to evaluate its efficiency.
Keywords
climate change, common but differentiated responsibility principle, developed countries, developing countries, greenhouse gases, climate change law.
________________________________________________________________
1.Ph.D. Student, International Law Department, Law and Humanities Faculty, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran. Email: [email protected]
2.Associate Prof., University of Isfahan, Isfahan, Iran. Email: [email protected]
3.Associate Prof., International Law Department, Law and Humanities Faculty, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran. Email: [email protected]
Rceeived: June 9, 2019 – Acepted: September 24, 2019
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
لیلحت ییاراک
لصا تیلوئسم کرتشم
اما توافتم رد
ماظن
یقوقح نیب
یللملا رییغت
میلقا
یملع :هلاقم عون(
)یشهوژپ _
یزیزع ناسحا
1
،*
شرآ اضریلع
2روپ یکزد یسیئر لایل ،
3
هدیکچ
هدیدپ ؛تسام راگزور خلت تیعقاو میلقا رییغت رایهس نانکاهس اماهمت ترهرج هک میظع نانچنآ یا
م ار نیمز هدهیدپ نهیا نده و تعهسو وتخاهس دههاوخ ای تسا تخاس دوخ بولطمان راثآ زا رثأت
ب ناهکما نآ اهب لباقم ،دوروم ناناکما امامت جیسب و اناگمه تکراشم نودب ک تسا یدح رییهپ
نیازا وتسین نیب تاظن ور
اللملا هق م ار اناهگمه تکراهشم نهیا ات دوب اهار دنمزاین میلقا رییغت
او رد ودزاس لک ،عق
، نااه،نم و اهقطنم یرهاهر اهب نواهاتم اهما کرتشم تیلوئسم لصا یریگ
ب لصا نیا ایاراک ،لاح نیا اب ودوب زاین نیا ب اخساپ هار ناونع
هراوهمه ،ناهگمه هفاوت دروم لح
،اناهیر هاهیقم رد نآ بولطماهن راهثآ و میلقا رییغت دیدشت اتح و مادا اب وتسا هدوب دیدرت دروم شسرپ نیا ام شیپ
لهح یارهب تزج ایاراهک زا نواهاتم اهما ،کرتهشم تیلوئسم لصا ایآ ک دیآ
ندرمه رب اب لاقم نیا رد ؟تسا رادروخرب ،هداد رارق یدر دیدیت دروم ار رشب عون یاقب ک انار ب شلاچ اخرب نیهب تاهظن رب تیمکاح یارب نوااتم اما ،کرتشم تیلوئسم لصا ک اه
رهییغت اهللملا
نآ اب میلقا بور
وتسا هد لیل ت و اسررب تاظن نیا رد لصا نیا ایاراک نازیم ،تسور
ناگژاودیلک
عهسوت یاهروهشک ،میلقا رییغت ،نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا لاهح رد یاهروهشک ، هتفای
ناخلگ یاهزاگ ، عسوت نیب تاظن ،یا
ومیلقا رییغت اللملا
________________________________________________________________
1 و نیب قوقح هورگ ،یرتکد یوجشناد نایاهصا دهحاو ام هسا دازآ هاگهشناد ،اناهسنا تولع و قوقح دکشناد ،للملا
)ناگساروخ(
ناریا ،نایاصا ، و)لوئسم دنسیون(
Email: [email protected]
2 و رایشناد ،قوقح هورگ نایاصا هاگشناد
وناریا ،نایاصا ، Email: [email protected]
3 و ،رایشناد نیب قوقح هورگ )ناگهساروخ( نایاصا دحاو ام سا دازآ هاگشناد ،اناسنا تولع و قوقح دکشناد ،للملا
،
ناریا ،نایاصا و
Email: [email protected]
:تفایرد خیرات 19
/ 03 / 1398 - :شرییپ خیرات 02
/ 07 / 1398
همدقم
اه نویتسا دننام گرزب نادنمشیدنا اخرب بآ نارهییغت ناهمه ای میلقا رییغت گنیکو
ایاوههو ار1
گرزب هدرک اقلت رشب عون یلع دیدیت نیرت تیلاعف رد شیر بلغا ک هدیدپ نیا ودنا
یرهشب یاهه
ةهعمار لهک عاهمرا ،نآ اهب هلباقم و تهسا اهناوارف بولطماهن راهثآ و عیهسو ةنماد یاراد ،دراد نیب تیفرر امامت زا هدااتسا اب ار اللملا ه
ام دوروم یا ةلئهسم لهح یارب انایر ةعمار ودبلط
ناخلگ یاهزاگ راشتنا شهاک و میلقا رییغت نیهب ناررهقم و دانهسا نیودهت ب ،یا
لهسوت اهللملا
ب ک دعاوق زا بوچراچ نیا وتسا تسر ناونع اب لومعم روط
« نیهب )میژر( تاظن رهییغت اهللملا
میلقا
2» ام دای نآ زا یسناونک لما بلغا ،دو
لهکتورپ ،میلقا رییغت رب د تم للم یراتخاس نو
بآ ةمانقفاوت و وتویک تازهلا نادهیعت دهقاف تاهظن نهیا دنچره وتسا سیراپ ایاوهو
ةهنیمز رد روآ
تیعونمم
« لطم » هناخلگ یاههزاگ راشتنا ،اناهمکرت امیلهس( تهسا یا
1397 : 118 و هیاپ ،)
تادقا هاسا نارییغت دیدپ اب لباقم یارب انایر یاه
بآ ب ایاوهو ام باسح
رییغت کنیا اب ودیآ
هب لئهسم نهکل ،تسا نایر للم امامت یلع یدر یدیدیت و کرتشم انارگن میلقا رد اعوهن
( دراد رارهق زهین اهروهشک اهلم تهیمکاح لصا اب لباقتم شنک
Josephson, 2017: 1
راهنک رد و)
تلود یربارب لصا ،الم تیمکاح لصا اب کیدزن طابترا اح زین اه
( تهسا روت زئ
Cullet, 2003:
ار نآ راهثآ اهی تخاهس سهقوتم ار میهلقا رییغت ناوتب ات دنو لیدعت دیاب لوصا نیا عقاو رد و)19
عسوت یاهروشک کنیا اب ،رگید یوس زا وداد شهاک لاعف رایسب شقن العف ةتفای
رد یرتشیب و رت
ت اد میلقا رییغت داجیا دب اهروشک نیرتریقف زا اخرب ،دنا
هبرجت ار نارهییغت نهیا ناهعبت نیرت
ام ان نیا فا،نا لصا هاسارب ، جیتن رد ودننک ودریگ رارق روت دروم دیاب زین یدا،تقا یربارب
نیب شنکاو کی یر کادهح بیهر لاهح نیهع رد و ،یدا،تقا یرباربان نینچ ب میم اللملا
تلود نواهاتم اهما کرتهشم تیلوئسم لصا احارط ،نایر یاه ( تهسا3
- a, 2009: 316 Okow
بحاص یرایسب داقتعا ب و)317
هب نواهاتم اما ،کرتشم تیلوئسم لصا نارظن اهکینکت ناوهنع
تلود اگتسبمه ب سیرر نویسناونک داجیا یارب اه
نیب یاه هجیتن رد و اتهسیز طی م اللملا
نیب قوقح ةعسوت و نوناق تیمکاح ق ت ب ،تسیز طی م للملا
،میهلقا رییغت زوح رد صو،خ
،افرعم و ایلادبع( تسا هدرک انایا کمک 1389
: 202 نهیا نیودهت زا الصا فده ،عقاو رد و)
تلود ةمه یدر روت بلر ،لصا لاهح نیهع رد و میهلقا رییغت انایر لضعم اب لباقم یارب اه
ایاناوت ندرک ظا ل تیفرر و اه
عهم وتهسا لهباقت نهیا رد روشک ره یاه تیلوئهسم لهصا ،ایهه
وااتم اما کرتشم نواات و تسا رتریقف یاهروشک عفانم ب لیامتم ن
اهینآ یارهب ایاهزایتما و اه
ام لئاق ودو
________________________________________________________________
1. Climate Change
2. International Climate Change Regime
3. Common but Differentiated Responsibilities Principle (CBDR)
تلود ات د ببس نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا رد دوروم طنم ناهیر سلتخم یاه
نیب اقوقح بوچراچ کی رب دنناوتب ةههد رد ،میهلقا رهییغت اهب لباقم یارب اللملا
1990 هفاوت ،
را یارب ودننک تیلوئسم ،د تم للم یراتخاس نویسناونک هاسارب روکیم لصا نتخاس ایار
یاه
تسد هاسارب سلتخم یاضعا ناگود یدنب
ةتهسد وده زیاهمتم رگیدهکی زا ،تفرگ نروص ک یا
وضع یاهروشک
« ةمیمض 1 » لاس رد ک 1992
یراهکمه نامزاهس وهضع یاهروشک لما یاهه
عسوت و یدا،تقا ب ،1
ک ایاهروشک و ع ب رایگ لاح رد
رازاب دا،تقا یوس لهباقم رد ،دهندوب2
یاهروشک
« ةمیمض ریغ 1
» لاح رد یاهروشک لما ک ب عسوت
ام تاع روط نهیا نیفرط ،د
میسقت لاح رد یاهروشک هزورما ودنداد لیکشت ار ناگود یدنب تهسد زا تیامح اب عسوت
یدهنب
ام دیکأت تکن نیا رب روکیم هبیرقت هک دننک
یاههزاگ راهشتنا یوهگلا هک ایاهروهشک اماهمت ًا
ناخلگ دودح رد اینآ یا
« بآ رادتسود اوهو
» لاهح رد یاهروهشک ،دراد رارهق زا ودهنریقف عهسوت
ام نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا لامعِا و اررا ،اینآ هاگدید نیمضت دناوت
دهننک
« رهب هح
عسوت » ( د اب نانآ
Kartha et al., 2014: 51
و) عسوت یاهروشک هورگ لباقم رد هأر رد و تفای
ب ار لصا نیا ،اکیرمآ اینآ تازلا لصا کی ناونع
ش هت رد و هداد رارهق ارهتعا دروم اقوقح روآ
( دنتسه اضعا نادیعت اناسکی و انگمه شیازفا یارب
Harris & Symons, 2013: 12-13
و)
نواات و انوگانوگ رهگ وضع یاهروشک نایم یراتخاس یاه
رد یاهروهشک هو لاهح
و عهسوت
رهمز رد ود رهه هک دهنه و نیهچ نوهچمه یروهیرون یاهداه،تقا عیرهس رایسب د ر و داجیا دیلوت ناخلگ یاهزاگ دمع ناگدننک اما کرتشم تیلوئسم لصا ةیلوا تئارق رابتعا ،دنراد رارق یا
( تهسا هدرهب لااهس ریز ار نوااتم
Deleuil, 2012: 271
میهسقت و) وهشک یدهنب
هورهگ ود هب اهر
عسوت یاهروشک لاح رد یاهروشک و تفای
تیعقاو اتخس ب عسوت یاههزاگ راهشتنا العف یاه
ناخلگ ام سکعنم ار یا عسوت یاهروشک راشتنا نازیم ت یگ لاس دنچ رد کنیا اب ودنک
هتفای
ناخلگ یاهزاگ راشتنا و هدنام تباث لاح رد یاهروشک طسوت یا
ربارب دنچ عسوت اهب ،هده
نهیا
ات ،لاح میسقت ح صا ةنیمز رد اتب م تادقا نونک لاهح رد یاهروهشک یدهنب
اراد یارهب عهسوت
( تسا تفرگن نروص نوااتم نادیعت ند
Parikh & Baruah, 2012: 67
یرایسب ، جیتن رد و)
ش ت ک دنداقتعا نیا رب نانادقوقح زا اهم ، ناا،نم سیرعت نودب انایر نارکایم و اه
لهباق و رث
لاح رد یاهروشک تکراشم دودح ک ناگمه یارب شرییپ توهک م ،دهنک نیعم ًاقیقد ار عسوت
( تسا تسک ب
Walsh et al., 2011: 265-66
و)
تادقا تامت الصا ةیاپ نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا ک اجنآ زا نیب اقوقح یاه
اهللملا
ب میلقا رییغت اب لباقم یارب ام باسح
یآ نیهب تاهظن لهک ایاراک ،د نآ هب میهلقا رهییغت اهللملا
ام ،دو روبزم لصا ایاراک شهاک ببس ک اتلع ره ،عقاو رد ودراد تات اگتسب شهاهک ب دناوت
________________________________________________________________
1. Organization of Economic Co-operation and Development (OECD) 2. Countries in Transition to Market Economy
تادقا ریثأت نیب یاه
نهیا اه اپورف اهتح و دوه رهجنم میلقا رییغت شهاک ای سقوت یارب اللملا
مهض لاقم نیا رد ود اب ت اد اپ رد ار تاظن لهصا و نآ راهثآ و میهلقا رهییغت دهیدپ یرهشت ن
تاهظن رهب تهموکح یارب لصا نیا تیبولطم زا ک الماوع اخرب ،نوااتم اما کرتشم تیلوئسم نیب هدیشک شلاچ ب ار نآ ایاراک و تساک میلقا رییغت اللملا هد لیل ت ،دنا
اب ودنا صقاون ک
اتساک و د تیرشب لک یارب یدر ناعبت لصا نیا یاه نیازا ؛ت اد دهاوخ اپ ر
رد یرگنزاهب ور
تهیعقاو اهب رتهشیب چره قابطنا یارب نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا یاررا و ریسات یاهه
بانترا ،دوروم ام رییپان
ودیامن
نآ راثآ و میلقا رییغت
بآ اعیبط )متسیس( تاظن خهی حوطهس و بآ ،کاهخ ،ور ةعومجم لما ایاوهو
اهب هک تهسا هدز
د رگیدکی تاظن ریاس دننامه تاظن نیا ودنراد رارق لباقتم طابترا ر ؛تهسایوپ امتهسیس ،اعیبط یاه
نیازا شخب ریاس رد اتارییغت تررج ،تاظن نیا زا اشخب رد رییغت رثا رد ور اهم داجیا نآ یاه
ودوه
بآ اعیبط تاظن لومعم تلاح رد ام ایاوهو
رهییغت نده رگا اما ،دنک ا نخ ار هدراو راثآ دناوت نا
ام جراخ قابطنا و لرتنک دح زا ،دبای انوزف ام یور میلقا رییغت و دو
،ناراهکمه و ایلادبع( دهد
1391 : 34 ام ک نارییغت نیا و) هدهیدپ ،ده اب اناهسنا لهماوع اهی اهعیبط لماوع زا ا ان دناوت
یا
یراسمتا - هرایس هایقم رد و تسا اسونایقا ام خر یا
،یدم م و اثراو( دهد 1386
: 133 )و
لاس زا 1896 هوینرآ تناوسا یدئوس دنمشناد ک رهییغت زا اه ان اناهیر شیاهمرگ ةیرظن1
لئسم هدیدپ نیا ،درک حرطم ار میلقا تخان یا
ب ،لاح نیا اب وتسا رشب یارب هد هروتم اگزات
هد تیلاعف رثا رب ک میا دوهرو تهسا نهکمم زهین انایر هایقم رد میلقا رییغت رطخ اناسنا یاه
اد ،اناجیلع و انایواک( د اب ت 1395
: 33 تیلاعف و) عهطق ،اتعنهص یرادماد بلاق رد اناسنا یاه
ق تاهب ندیناکهشخ ،یراهیبآ گرزهب یاهدهس ثادحا ،انوکسم طانم ةعسوت ،الگنر ناتخرد ،اهه
تخوس دنیازف فر،م ناخراک رد الیسف یاه
متهسیس و یروهتوم ةیلقن لیاسو ،اتعنص یاه یاهه
گناخ اترارح ناخلگ یاهزاگ زا امیظع ریداقم ،هریغ و ا
اهم رهشتنم نیمز ور رد ار یا نهیا ودهنک
هرایس ایادیپس نازیم شیازفا ب ، لئسم
2یا ناخلگ رثا و اهم ایتنم ور رد یا
شیازهفا اهب و دوه
بآ دنور ،نیمز یامد ام رارق ریثأت ت ت ار ایاوهو
،یدراه( دهد 1391
: 18 - 17 و)
رد و اههدور نایغط رطخ دهننام اهتیعمررپ عالحاهس طاهنم ،عیهسو رایهسب هاهیقم رد اههای
ار دهنه لحاوهس و اهکیرمآ ابوهنر لحاوهس ،ادهیرولف ،کهیزکم جیلخ ،بیئاراک لحاوس ،شد گنب
________________________________________________________________
1. Svante Arrheius
2 و لآ ب ( ودب Albedo وتسا مسر کی طس زا رون باتزاب دصرد ،ایادیپس ای ) لا م یارب
رایس ایادیپس نیمز
ب–
مسر کی ناونع -
37 / 0 رک انعی ؛تسا نیمز
37 و سکعنم ار دی روخ یژرنا دصرد 63
بیر ار نآ دصرد
ام ودنک
ب ام دیدیت ند یددعتم یاهروشک اتح و اهری و دنک
- ویدلام دننام -
ةهشقن زا وه م رطخ رد
تفرگ رارق ایفارغر ناراب رتشیب شراب ودنا
اداهناک و یربیهس ،یوانیدناکسا دننام نایر زا اقطانم رد
احاوهن کاهخ نده هدااتهسا لهباقریغ و کشخ نکل ،داد دهاوخ نور طانم نآ رد ار یزرواشک نایم هراهق – یا نارهیا دهننام -
باهنترا و لامه بهطق یاردهنوت احاوهن بو ودوهب دههاوخ رییهپان
لاچخی هونایقا بآ طس ندمآ جاب و ابطق یاه ه
ناهتم ند دازآ و اهایگ ش وپ نتفر نیب زا ،ا
ید و نوگ لاوز ،اوه رد رتشیب نبرک دیسکا ریاهخ شهاهک ،کاهخ نوزفازور شیاسرف ،اشحو یاه
یرامیب شیازفا ،نیری بآ هک دنتسه یراثآ زا اشخب اگمه ایرجام دننام یریسمرگ طانم یاه
شیپ ام انیب ثداهح نایر رد میلقا رییغت رثا رد دو ،ناراهکمه و ایلادهبع( دنوه
1391 : 14 -
12 ،اته وگ ناهیاپراچ رد مهشچ ناطرهس عوی ک تسا اگرزب لضعم دوخ نوزوا ةیج لیل ت و)
یژرلآ عاونا نوگ زا یرایسب یدوبان و
اهپ رد ار نر و جنرهب ،تدهنگ دهننام یدرهبهار اهاهیگ یاه
( ت اد دهاوخ
Anwar et al., 2016: 132-34
قا رییغت نینچمه و) هقن یارهب یدعاسم ةنیمز میل
ام مهارف نایر طاقن ا،قا رد رشب قوقح درتسگ هقن ،دو رتدید نارییغت نیا چره و دروآ
هدرتسگ و رتدید زین رشب عونتم قوقح ام رت
( دو
Azizi et al., 2017: 135
)
ترگ رگید یوس زا الاسکشخ عوقو لامتحا نیمز رک ند رت
طاهقن اه،قا رد دیده یاهه
ر ام شیازفا ار نای اهم ابآ خرچ رد رییغت نوگ ره دهد
حرهط هب رجد اههدرایلیم دهناوت یاهه
و یداه،تقا جیاهتن اهت دراد دوهرو ناهکما نهیا اهتح ودهنک دراو نراسخ بآ تیریدم ب طوبرم شکمشک و دو اهروشک ریگنابیرگ امیخو اعامترا نیب یاه
اللملا ب– بآ عباهنم رهس رب هژیو
نیری - ودهد خر لئاهسم اب ًاریخا و هدنامن دود م اعیبط لئاسم ب میلقا رییغت راثآ تقیقح رد
نیب تینما و لص رد تینما یارو اترازو تسشن اعدم نیا دها وتسا تفای طابترا زین اللملا
17 لیروآ 2007 و میهلقا رهییغت ریثأهت ةلئسم نآ رد ک تسایناتیرب تقو ةرراخ ریزو راکتبا ب
نما رب یژرنا نیب تی
( د اسررب اللملا
Spring et al., 2014: 43-44
اهب میهلقا رهییغت طاهبترا )
نیب تینما و لص تاهظن تلاخد ب زاین ک تسا هدیشک شیپ زین ار اناسنا تینما ةلئسم ،اللملا
نیب قوقح ام راک آ ار هدیدپ نیا اب ایورایور یارب للملا
ام عقاو رد ودزاس ار میهلقا رهییغت ناوت
سارب دام ها 39
نیهب تهینما و لهص هیلع یدیدیت ،د تم للم روشنم هب اهللملا
دروآ رامه
گیب(
،یراشفا و هداز 1390
: 215 و)
لکش مارظن رد توارفتم ارما کرترشم تیلوئرسم لرصا ترییبت و یرریگ
نیب میلقا رییغت یللملا
نیب تاظن ب اینت نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا لماکت میهلقا رهییغت اهللملا
وتهسین ره، نم
نیب قوقح زوح رد لصا نیا چرگا اموهمع تاهظن رد نآ توهیام ،هدرک رویر تسیز طی م للملا
نیب قوقح نیب اتسیز طی م تاظن رد وتسا تفای عسوت زین للملا
لهصا یارب نیزاغآ ةطقن ،اللملا
( ملیکتهسا رد ناهسنا تسیز طی م رب د تم للم سنارانک ،نوااتم اما کرتشم تیلوئسم 1972
)
ام بوس م ب سنارانک نیا ایاین ةیم عا رد چرگا ودو
اهما کرتهشم تیلوئسم لصا زا تحارص
ب لصا الک تویام نکل ،تسا هدشن هدرب امان نوااتم لهحارم رگید زا وتسا سکعنم نآ رد ابوخ
لک و د ر ةیلوا ام ،نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا یریگ
نویهسیمک ایاهین شرازگ ب ناوت
یر طی م انا دنلتنرب نویسیمک ب توسوم عسوت و تسیز
(1
1987 سنارهانک اناهیاپ ةهیم عا و )
( میلقا رییغت و یور اگدولآ رب ناریزو 1989
کیودرون ةیم عا ب توسوم ) ودرک هرا ا ،2
لاس رد 1992 عسوت و تسیز طی م رب د تم للم سنارانک ناونع اب ک3
« نیمز ه را
4»
رد ،تسا رویشم زین ةهیم عا ،سنارانک نیا ددعتم دانسا نایم رد ود رازگرب لیزرب وریناژودویر
لهصا و رادهیاپ ةعهسوت توهیام گهنتاگنت ةهطبار ب روت اب وتسا روت نایا ویر رادیاپ ةعسوت لصا ،نوااتم اما کرتشم تیلوئسم 7
ب یم عا نیا ام تان روبزم لصا زا تحارص
زا ار نآ و درب
تکراشم رظنم اه
طی م لاوز و بیرخت رد نوااتم ی ام تیمسر ب ،تسیز
عم ودسان دیا ،ایه
میم میلقا رییغت رب د تم للم یراتخاس نویسناونک ،ویر سنارانک درواتسد نیرت نیمز ک د اب5
یراکمه و یرایگنوناق یارب ار نیب یاه
ب اللملا و تسا تخاس مهارف میلقا رییغت اب لباقم روظنم
ن هزورما ناهقفاوت و نارکایهم هاهسا و هیاپ ناهنچمه ، ههد هس هب کهیدزن ت یگ زا سپ زی
نیب ب میلقا رییغت زوح رد اللملا ام رام
،یدوعسم( دور 1394
: 142 - 141 و)
داهم رد نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا 3
وتهسا هتفرگ یاهر یراتخاهس نویهسناونک
دنب هاسارب 1
:هدام نیا
« امیلقا تاظن دیاب اضعا لسن عان ب ار
هاسارب ،رشب دنیآ و رضاح یاه
تیلوئسم ب روت اب و فا،نا تیلباق و نوااتم اما کرتشم یاه
نهیازا ودهننک ظاح ،اینآ یاه ،ور
عسوت یاهروشک ام وضع تفای
دن اب ورشیپ نآ بولطمان راثآ و میلقا رییغت اب هزرابم رد تسیاب و»
ک تسا نآ دنب نیا رد روت نایا ةتکن نرابع
« تیلباق هطوبرم یاهه
6» تیلوئهسم لهصا هب
وتسا هد فاضا نوااتم اما کرتشم عسوت یاهروشک یوس زا ا ت نیا
راهب زا اهت دوهب هتفای
اانم
« اخیرات تیلوئسم »
تب م ر،نع اب ار دوخ تیلوئسم و دننک الاخ نا دوخ
« تیلباق اه »
________________________________________________________________
1. Final Report of World Commission on Environment and Development (Brundtland Commission) 2. Ministerial Conference on Atmospheric Pollution and Climate Change, Noordwijk, Netherlands, 1989.
3. United Nations Conference on Environment and Development (UNCED) 4. Earth Summit
5. United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)
رد نویهسناونک نهیا 21
هراههم 1994 تزج ارهرجا دهه تههسوگآ اهت و 2018
، 198 روهشک نارهیا ههلمر زا– -
نههیا
بیو،ت ار نویسناونک درک
ه نیب فاوت ره و یراتخاس نویسناونک ایاغ فده ودنا نهیا هاهسارب هک یرهگید اهللملا
ونک ناخلگ یاهزاگ تظلغ شهاک سپس و تیب ت ،دریگب ای تفرگ لک نویسنا زا هک تسا ا طس ات راسمتا رد یا
تیلاعف کانرطخ لخادت بآ اعیبط متسیس اب یرشب یاه
رک ایاوهو یریگولر ،نیمز
نک ود 6. Related Capacities
هریب زا کنآ نودب ؛دنرییپب ظع دااتسا و یرادرب
عسوت یاهروشک اخیرات می تخوس زا تفای
یاه
( دو هدرب امان الیسف
Deleuil, 2012: 273
اب یراتخاس نویسناونک ةمدقم هاسارب نینچمه و)
کنیا ب روت
« لاح رد یاهروشک ةنارس راشتنا نازیم نهیا میهس ،تهسا نییاهپ زوهنه عهسوت
دنناوتب ات دبای شیازفا دیاب انایر راشتنا رد اهروشک عسوت و اعامترا یاهزاین
فرطرب ار دوخ یا
دنزاس و»
نادب ید،ت زاور کی ک انعم ریغ اما هد
لاهح رد یاهروهشک یارهب ،نیعماهن و هیقد
ودننک لییست ار دوخ اعامترا و یدا،تقا ةعسوت دنناوتب ات دراد دورو عسوت لهکتورپ رد ،یراتخاهس نویهسناونک زا سهپ نواهاتم اهما کرتشم تیلوئسم لصا و وهتویک
بآ ةمانقفاوت نامه نینچمه وتسا هد بوس م اساسا لصا زین سیراپ ایاوهو
هنوگ رهک هک
نیب تاظن ب نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا الک تویام و تیهام ،د رهییغت اب لباقم اللملا
تاظن ریاس رد و هدوبن دود م میلقا نیب اقوقح یاه
رباهنب ،اینآ اب طبترم دانسا و اللملا ،نرورهض
ب ام نایم نیا رد ک تسا تفر راک اهب هزراهبم نویهسناونک ،اتهسیز عوهنت نویهسناونک ب ناوت
نابایب ودرک هرا ا هریغ و نراجت انایر نامزاس دانسا ،ایاز
1 . لیکشت یازجا توافتم اما کرتشم تیلوئسم لصا ةدنهد
ئهسم :تهسا الهصا ةهالام ود یاراد نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا اماهمت کرتهشم تیلو
تلم تلود و اه تیلوئسم و میلقا رییغت اب لباقم یارب اه
لهیخد نارگیزاهب زا کهیره ِنوااتم یاه
ام صخشم لصا نیا ،تسخن ةلهو رد و صرع نیا رد تیلوئسم ک دزاس
میهلقا رهییغت اهب هزرابم
امرب رد ار ناگمه ام سروم اتح و دریگ
تیلوئهسم رد کارته ا نیا ودزاس زا اهه
تهقیقح نهیا
هتفرگ رارهق میلقا رییغت بولطمان راثآ ریثأت ت ت اهروشک امامت ک تسا تفرگ نأشن هداس اهی
( تفرگ دنهاوخ
Stone, 2009: 280
نیازا و) تسایس و یرایگنوناق ور ةلئهسم دروهم رد اهلم یاهه
امن ار میلقا رییغت لئسم ناوت
یم،ت نوگ ره ،نیاربانب ودرک اقلت الخاد ًافرص یا م
نهیا رد یریگ
نیب ةعمار لک یرط زا دیاب صو،خ ( درییپ نروص اللملا
Honkonen, 2009: 710
،عهقاو رد و)
تیلوئسم ثحابم اب اکیدزن طابترا کرتشم یاه
« تیرهشب کرتهشم ثارهیم
1» و
« اهنارگن یاهه
تیرشب کرتشم
2» نیب دانسا رد ک دراد هد سکعنم اناوارف اللملا
،دهنغرا و امه اهروپ( دهنا
1394 : 109 - 108 و)
تیلوئسم ،وس رگید زا نوااتم ،سلتخم یاهروشک یارب ،ندوب کرتشم نیع رد اه
زا اهشخب ودنا
ام ار ندوب نوااتم نیا عباهنم و ناهناکما سهلتخم یاهروهشک هک داد تبسن تقیقح نیا ب ناوت
( دنراد رایتخا رد میلقا رییغت اب لباقم یارب یرباربان و نوااتم
Honkonen, 2009: 711
نیهنچمه و)
ت اد میلقا رییغت داجیا رد ک اتکراشم ظا ل ب اهروشک ک اجنآ زا ،دهنراد نواهات رگیدهکی اب ،دنا
________________________________________________________________
1. Common Heritage of Mankind.
2. Common Concern of Human Being
اهم نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا عندوب نوااتم ةبنر نواهات هاهسارب دهناوت
اخیراهت یاهه
( درهیگب لک سلتخم یاهروشک
Chircop & McDorman, 2010: 210
نوزهفا و) ب نهیا رهب هاهسار
لصا 6 طی م یاراد یاهروشک صاخ یاهزاین ،ویر ةیم عا بیسآ رایسب تسیز
اهم زهین رییپ دهناوت
نوااتم یارب ایانبم تیلوئسم یزاس
جاب رعم رد یروشک نتفرگ رارق ،لا م یارب ودو دادملق اه
ام ،ایرد بآ ندمآ نیگنس نادیعت دناوت
هب روکیهم ةلئهسم لح یارب رگید روشک یارب یرت لاهبند
ود ابن رطخ و ریثأت رعم رد هزادنا نآ رد ریخا روشک رگا اتح ،د اب ت اد دام 4 دهیع رهب ًافرهص هک ار اتادیعت و اضعا امامت نادیعت ،یراتخاس نویسناونک
« لود
عسوت تسریف رد جردنم یاضعا ریاس و تفای 1
» ام نایب ،تسا تهلود امامت دنچره ودنک
یاهه
لم راشتنا دیاب وضع ناخلگ یاهزاگ ا
همانرب ،دننک تبث ار دوخ یا و داهجیا راهشتنا شهاهک یاهه
تادقا بطنم یاه ةمیمض وضع یاهروشک هورگ اینت ؛دننک لییست ار یزاس
1 اهختا هب دهیعتم
تسایس تادقا و اه راهشتنا نتخاهس دوده م هیرط زا میهلقا رییغت راثآ شهاک یارب اشنکاو یاه
ناخلگ یاهزاگ رد ودنتسه یا
دهیع رب نآ بولطمان راثآ و میلقا رییغت شهاک تیلوئسم تقیقح
ةمیمض رد جردنم یاهروشک 1
نییعت فادها ،دنچره وتسا هد هدرایگ تاوق بلغا هد
هتفاین
1
بوچراچ و تولعمان و میبم زین انامز یاه
( دنا
Huggins & Karim, 2016: 448
وهتویک لکتورپ و)
عسوت یاهروشک میس اینت زین تفای
تازهلا دهیعت و درهک نیهیعت ار راشتنا یارب شود رهب ار یروآ
بآ ةمانقفاوت رد جردنم نادیعت ودادن رارق لود ریاس نییعت فادها زا مه سیراپ ایاوهو
الم د
لاحرد یاهروشک یوس زا نابلطواد ک امن رتارف ار اپ ،دنتسه شرییپ لباق عسوت
ودرایگ
رد نوااتم تیلوئسم رهاظم رگید زا کمک ةلئسم ،یراتخاس نویسناونک
لاهقتنا و الام یاه
ةمیمض وضع یاهروشک دیع رب هزوح نیا ب طوبرم نادیعت وتسا یروانف 2
،تهسا نویسناونک
عومجمریز انعی میمض وضع یاهروشک زا یا
1 ( دام هاسارب و 1
) 12 وهضع یاهروشک امامت ،
()سلا( دام باطم ار دوخ الم راشتنا دیاب 1
) 4 و تبث ، یاهروهشک ،لباقم رد ودنرایگب کارت ا ب
ةمیمض وضع 2
لاح رد لود نادیعت یاررا یارب ات دندیعتم الاهم عباهنم ، نیمز نیا رد عسوت
نوزفا ودنهد لاقتنا ار تزج یروانف و دننک نیمأت ار نویهسناونک ةهمدقم یرهص ید،ت اب نیا رب
و اخیرات میس نیرتشیب ندوب اراد رب انبم یراتخاس هناخلگ یاههزاگ راهشتنا العف
طهسوت یا
عسوت یاهروشک سروم اهروشک نیا ، تفای
تلم زا تسد نآ ب ات دنا لاح رد یاه
عهسوت هک یا
ب بیسآ میلقا رییغت لباقم رد هژیو روط کمک ،دنرییپ
تادهقا یارب الام یاه هبطنم یاهه
یزاهس
تهیامح نیا عقاو رد ودننک ئارا د دهیلک اهنف و الاهم یاهه
تهسا نااه،نم هفاوت هب ابایتهس
(
Climate Action Network, 2013: 4
نویهسناونک یاهضعا مهدزناه سنارهانک ، هنومن یارب و)
نوکناک رد یراتخاس ( کیزکم2
2010 زبس میلقا قودنص ) ب ار1
دهنلب الاهم نیمأت روظنم ندهم
________________________________________________________________
1. Soft Law 2. Cancun
هژورپ مانرب و اه تیفرر ،امیلقا یاه
بطنم ریبادت و یزاس روشک رد یزاس
رد یاه لاهح عهسوت
هک قودنص نیا ةیلوا ةیامرس ودرک سیسأت 2
/ 10 یاهروهشک طهسوت بهلغا ،دوهب رجد دراهیلیم
عسوت هعومجم سیراپ ةمانقفاوت نینچمه ود نیمأت تفای تازهلا نادهیعت زا یا
شود رهب ار روآ
عسوت یاهروشک ام تفای
لاهح رد یاهروهشک هب کهمک یارهب ار الاهم عبانم ات درایگ عهسوت
ب بطنم زین و راشتنا شهاک روظنم تلود ریاس ودنروآ مهارف یزاس
تهیامح ةهئارا ب زین اه یاهه
هد یوشت الام ام دیکأت مانقفاوت نیا ودنا
عسوت یاهروشک ک دنک الاهم نیمأت رد دیاب تفای
نیب تاظن لاناک و عبانم یرط زا امیلقا اللملا د و ،دنه اب تاگهشیپ نوگاهنوگ یاه
هنیمز نهیا ر
رپ و روت نایا شقن قودنص تیمها
نیب یاه هده روآداهی ار ،زبهس میلقا قودنص دننام ،اللملا
میم وتسا لقادح نیمأت رب انبم اعمر افده کنآ رت
100 لاس زا لبق ات لاس رد رجد درایلیم
2025 تیولوا و صاخ یاهزاین ب ات ،د نییعت لاح رد یاهروشک یاه
صاه،تخا عسوت ودهبای
عسوت یاهروشک یوس زا فاا و یقد ناع طا ةئارا یارب ولر ب اماگ سیراپ ةمانقفاوت هتفای
ب لاح رد یاهروشک زییجت و انابیتشپ،تیامح روظنم وتسا ت ادرب ، عسوت
2 . شلاچ و عناوم توافتم اما کرتشم تیلوئسم لصا ییارجا یاه
2 . 1 . توافتم ةوحن تیلوئسم یزاس
اه
سارب میهلقا رهییغت لاهبق رد ار تلود کی نادیعت لماع ود ،نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا ها
ام صخشم هناخلگ یاههزاگ راشتنا یرط زا میلقا رییغت رد صاخ تکراشم لماع نیلوا ودنک
و ؛یا
تیفرر لماع نیمود تهسا ایاههزاگ نیهنچ راهشتنا شهاهک رد تهلود نآ اهنف و یداه،تقا یاه
(
Posner & Sunstein, 2008: 1602-1603
حوطهس اهت تسا تفرگ لک بلغا لصا نیا و)
« راهشتنا
الم » ای
« ةنارس راشتنا »
ناخلگ یاهزاگ صخاه نهیا لکشم ودنو سیاقم یا
هک تهسا نهیا اهه
بنر اخرب تسا نکمم چرگا هبنر ریاس رد ود ره ،دنزاس سکعنم ار تیلوئسم یاه
ایاراهک اهه
ام تسد زا ار دوخ ره میس ودنهد
هناخلگ یاههزاگ اناهیر راشتنا رد روشک ةهبنر یا
« تکراهشم
ابیبست
2» تیلوئسم ب طوبرم ام ن ور ار اهروشک یاه
هبنر ریاهس ،نکل ودنک هوقلاهب هک ایاهه
طبترم دنا - تیعمر دننام -
امن سکعنم ار ،رهگید یوهس زا روهشک رهه ةنارهس راشتنا نازیم ودزاس
سکعنم ا ،تسا روشک ره تیعمر لماع دننک یارهب وتهسا ناوتاهن ابیبست تکراشم هاکعنا رد ام
تیلوئسم ، نارس راشتنا هاسارب لا م دهننام ایاهروهشک دهیع رب تسا نکمم ایباشم ًاتبسن یاه
ب نیچ لاح رد روشک کی ناونع ب )ایوتج( انوتل و عسوت
ةمیمهض وهضع روهشک کی ناونع 1
اهب ،
ام راشتنا نیگنایم( باشم ةنارس راشتنا س نیب
لا یاه 1990 و 2014 اهب لئهسم نهیا ودرهیگ رارهق ،)
1. Green Climate Fund (GCF)
2. Causal Contributions
انعم راعت اهروشک نیا زا کیره لک راشتنا نازیم یاههزاگ راشتنا لک نیگنایم کارچ ؛دراد یراد
ناخلگ لاس نیا رد نیچ طسوت یا زا شیب ،اه
500 وتهسا هدوهب انوهتل روشک ربارب لاهس رد1
یاهه
تیلوئسم نایم فاک ات هد ش ت ریخا یاه
ةمیمض وضع یاهروشک 1
نیا وضعریغ یاهروشک و
لاهح رد یاهروشک سیراپ ةمانقفاوت هاسارب ،لا م یارب ودو رپ یدودح ات میمض دهیاب عهسوت
تادقا نییعت تکراشم بلاق رد ار الم اشهاک بسانتم یاه الم هد
ودنناسرب تاجنا ب2
لاح رد یاهروشک داقتعا ب رگ ود ب اهروشک میسقت عسوت
ةمیمهض وضع یاهروشک هو 1
و
ةمیمض وضعریغ یاهروشک 1
زیامتم یارب ، ام تیااک یزاس
اهخرب هک تهسا الاح رد نیا ودنک
ب اهروشک صخا ندرک ظا ل لابند
هناخلگ یاههزاگ راهشتنا لهک مهجح دننام یرگید یاه ،یا
سم یرارقرب یارب انف ةعسوت و تیعمر ،الم صلاخان دیلوت دحاو ره هاسارب راشتنا تیلوئ
یاهه
( دنتهسه اهروهشک ناهیم نواهاتم
Ciplet et al., 2013: 51
نواهاتم وه ن ،عهقاو رد و) یزاهس
تیلوئسم عسوت یاهروشک ارتعا دروم اه
ام لئسم نیا و هدوب تفای تکراهشم شهاک ب دناوت
رد شیر شلاچ نیا ک تسا ن ور تبلا ودو رجنم میلقا رییغت یلع انایر تادقا رد اینآ وی
تسد ودراد اهروشک یدنب
هتسد یخیرات راشتنا و یلم صلاخان دیلوت رب هیکت اب اهروشک یدنب
تیلوئسم تلود یاه
قبط هاسارب میلقا رییغت اب لباقم رد سلتخم یاه یدنب
ةمیمهض رد جردنم
1 ةمیمض ود زیامتم رگیدکی زا ،د تم للم یراتخاس نویسناونک 1
زا لکهشتم نویسناونک نیا
43 یراکمه نامزاس وضع یاهروشک امامت لما وضع روشک لاهس رد عهسوت و یداه،تقا یاه
1992 ب ، اماهمت ،نخهس رگید ب وتسا ،رازاب ب لاقتنا لاح رد یاهروشک ریاس زا یدادعت و ع
تلود ةمیمض رد ناشمان ک ایاه 1
ةمیمض وضعریغ یاهروشک ،تسا هدشن تسریف 1
بوس م
ام تسا ضاو ودنو میم ک
طس ،روکیم ةمیمض رد روشک کی نتفرگ رارق یارب صخا نیرت
( تهسا هدوهب ناهمز نآ رد روهشک نآ یدا،تقا ةعسوت
Deleuil, 2009: 278
زا اهخرب ،هزورهما و)
ةمیمض وضع یاهروشک 1
ام رایرا یراتخاس نویسناونک تهسد نهیا هک دهنراد
هناگود یدهنب
سکعنم تیعقاو ةمه دننک وتسین دوروم یاه
ام لجدتسا نومن یارب دهیلوت ةنارهس هک دهننک
ان لاهح رد یاهروشک زا یدایز دادعت الخاد صلاخ عهسوت
- زوهح دهنمتورث یاهروهشک دهننام
جیلخ هراف - ةمیمض وضع یاهروشک اخرب رد نارس نیا زا رتشیب 1
وتسا
قبط ب یلوا یدنب تسد زین وتویک لکتورپ رد ،د رک ک یو ن
اقاهب هدروخن بهلغا ودهنام
________________________________________________________________
1 و :دینیبب نیمز نیا رد سلتخم یاهرامآ ةسیاقم و ندید یارب World Development Indicators: Energy Dependency, Efficiency and Carbon Dioxide Emissions.
Available from: https://wdi.worldbank.org/table/3.8 2. Intended Nationally Determined Contribution (INDC)
ةمیمض وضع یاهروشک 1
تازلا فادها اب ب اقوقح روآ
راهشتنا شهاهک اهی یزاهسدود م روهظنم
ناخلگ یاهزاگ ةمیمهض وضعریغ یاهروشک ودندرک تقفاوم ،دوخ یا
1 بیوه،ت ار لهکتورپ زهین
ن نکل ،دندرک چیه لومشم اینت
تازلا فادها زا کی دوده م یارهب اقوهقح روآ
شهاهک اهی یزاهس
راشتنا ناخلگ یاهزاگ عسوت یاهزاین ب روت اب کلب ،دندوبن ،یا
شیازهفا ب رداق اتح ،دوخ یا
نیازا ودنتسه زین دیلوت ةمیمض وضعریغ یاهروشک کرتشم نادیعت ور
1 یراتخاهس نویسناونک
ام ت اگنا یروص و تفرگ رارق داقتنا دروم ( دنو
Honkonen, 2009: 233
و)
بآ ةهمانقفاوت درکیور ههو
ودرادهن نیهشیپ دههاعم ود اهب انادهنچ نواهات زهین سیراهپ ایاو
الاحرد ام راظتنا ک عسوت یاهروشک دور
هب ار دوهخ اگدنیجآ نازیم ، تفای هنوگ
ریگمهشچ یا
لاهح رد یاهروهشک ،دهنهد شهاک اهینت عهسوت
« یوهشت » هده شیازهفا اهب بهسانتم اهت دهنا
یدنمناوت ب ،ناشیاه
راشتنا شهاک یارب جیردت ناخلگ یاهزاگ
اهت اهروهشک نهیا ودهننک تادقا یا
انامز ،یداه،تقا د ر اب نامزمه ک دننک تبقارم دیاب طقف ،دنسرب یدنمناوت زا ررد نآ ب ک
ناخلگ یاهزاگ راشتنا روهشک رهه تکراهشم نازهیم همانقفاوت نیا هاسارب ودنهدن شیازفا ار یا
ام نییعت روشک نامه طسوت راکوزاس چیه نکل ؛دو
نییعت یارب روشک کی ندرک راداو یارب ی
فادهها یارهرا یارهب زهین یراهبرا چیهه و درادهن دورو نیعم انامز زاب رد اینآ الم تکراشم نییعت رد راهب کی اینت زین نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا زا وتسا هدشن تفرگ رظن رد هد
نآ تویام و اوت م نکل ؛تسا هد هدرب تان سیراپ ةمانقفاوت یاهر رد
هب همانقفاوت نهیا یاهر
ام مشچ هو ع ودروخ ( دام رب
2 ) 2 ب ک رد لهصا یاوهت م ،هدرب تان روبزم لصا زا صخشم روط
داوم و مدقم 3
، 4 ، 6 ، 7 ، 9 ، 11 ، 13 و 15 ب چیهه هتبلا وتهسا هده هدهناجنگ انه ور هنوگ
تسد و ن رد یرییغت ار ای اهروشک یدنب
ب هورهگ هب اهورگ زا ایار اهمن هدهید رهگید
؛دوه
نیازا امن ور نیب تاظن ایایوپ رد ار یدایز رییغت عقوت ناوت وت اد میلقا رییغت اللملا
روهظون یاهداصتقا شیادیپ
لیکشت دانسا امامت نیب تاظن دنهد
عهسوت یاهروهشک اهینت ،میهلقا رهییغت اهللملا وهضع ةهتفای
ةمیمض 1 زواجت تدع ب دیعتم ار یراتخاس نویسناونک نیهیعت طهس زا
یاههزاگ راهشتنا ده
ناخلگ ام یا ودنزاس ک تسا الاح رد نیا
،رویرون یاهدا،تقا میمهض یاضعا زا
ة 1 هب باهسح
امن یآ ن د و ب نیچ لا م یارب گرزب ناونع
هناخلگ یاههزاگ اهلعف دننکرهشتنم نیرهت أهشنم ،یا
دودح راشتنا 30
ناخلگ یاهزاگ دصرد نایر رد یا
ح نیع رد و هدوب1
و یداه،تقا نردهق زا لا
اهما کرتهشم تیلوئهسم لهصا رد دوهروم طنم هاسارب وتسا رادروخرب زین یدایز رایسب انف
________________________________________________________________
1. See: Ritchie, Hannah & Roser, Max, (2017), "CO2 and other Greenhouse Gas Emissions", Our World in Date. Available from: http://ourworldindata.org/co2-and-other-greenhouse-gas-emissions
ام راظتنا نوااتم یارهب تهیلباق و میهس نهیا اب بسانتم شیبامک اتیلوئسم روشک نیا ک دور
دوهخ تیوهضع نهکل وده اب ته اد هدیع رب میلقا رییغت اب لباقم رهگ رد روهشک نهیا ةتهساوخ
هو
ریغ یاهروشک ةمیمض وضع
1 تازهلا دهیعت چیهه اهت تسا هد ببس راهشتنا شهاهک یارهب یروآ
نیب تاظن هاسارب ،دهنه دننام رویرون یاهدا،تقا ریاس ود اب ت ادن هدیع رب ،میلقا رییغت اللملا
اهروهشک نیا تیعضو ودنرادروخرب باشم اتیعضو زا زین هریغ و یزنودنا ،ابونر یاقیرفآ ،لیزرب د نیب ةعمار ایاناوت میلقا رییغت ةلئسم اب دروخرب ر ته ت ار میهلقا رهییغت اهب هلباقم یارب اللملا
ام رارق ریثأت راشتنا ریاس کارچ ؛دهد
هناخلگ یاههزاگ ناگدنهد هب( یا
نادهقف زا )اهکیرمآ هژهیو
تازلا نادیعت ب ،رویرون یاهدا،تقا ریاس و نیچ یارب روآ
وهخ تکراهشم تدع یروت روظنم رد د
نیب تاظن ام هریب میلقا رییغت اللملا یوهس زا وهتویک لهکتورپ شرییپ تدع اعدم نیا دها ودنرب
بآ ةمانقفاوت زا روشک نیا جورخ و اکیرمآ نادهیعت تهیااک تدع ةنایب ب ک تسا سیراپ ایاوهو
رد یاهروشک ریاس و نیچ راشتنا شهاک لاح
تیلوئهسم لهصا توادهت هب ارهتعا رد و عسوت
م وتفرگ نروص نوااتم اما کرتش زرپوک هواهرتاو سیارپ ةسسام شرازگ بط ناونع اب1
« مشچ ندمدنلب زادنا
» شیهپ ، اهنیب
ام ب و دیابرب اکیرمآ زا انایر دا،تقا زوح رد ار تقبس یوگ نیچ هدنیآ ةهد س ات دو یاهر
لاس ات نینچمه ودریگ رارق نایر یدا،تقا تسخن هاگیار رد روشک نیا 2050
و نیچ ،ید یم
نیههنچ دوههرو اههب وداد دههنهاوخ شیازههفا یریگمههشچ زرههط ههب ار اههکیرمآ زا دوههخ ةلههصاف دههنه شیپ انیب ب ،نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا ،ایاه اهم ارهرا ًارهیخا ک اتروص
ناهیم ،دوه
تلود لاح رد یاه ب ، عسوت
نوگ رارهق هروت دروهم روهیرون یاهداه،تقا اساسا تیمها ک یا
رگ امن لئاق اتواات ،د اب تف یاهر یارهب ناهیم نهیا رد یرهگید ةقبط تسا تزج عقاو رد ودو
هب اهروهشک نهیا اهت دوه احارط ،اینآ نداد راهشتنا ناوهنع
هک انارگیزاهب و ،هدهمع ناگدهنهد
نیب تاظن رد ناشتکراشم ریثأهت اهروهشک ریاهس درهکلمع و تکراهشم یور میهلقا رهییغت اهللملا
ام نادیعت ،درایگ ،یراون( دنریگ هدیع رب یرتشیب
1393 : 51 کهی ًامازلا میلقا رییغت اب هزرابم و)
نیازا وتسا اتایح اهروشک ةمه لماک تکراشم و تسا انایر زرابم نیب ةعمار ور
دهیاب اهللملا
یاهدا،تقا شیادیپ ةلئسم و دنک یرگنزاب ار نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا دربراک و لامعِا ب ار رویرون ع
ودهد رارق رظندم ،رایگریثأت ةلئسم کی ناون
توافتم اما کرتشم تیلوئسم لصا فیعض یارجا و مهیم ریسفت
نیب ةعمار رد ایجاب ًاتبسن تیلوبقم زا نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا اهللملا
هب– رد هژهیو
رد یاهروشک نایم لاح
عسوت - ایهم رد دوهخ یزکرم و یرو م شقن ب و تسا رادروخرب نارک
________________________________________________________________
1. Price Waterhouse Coopers
( داد دهاوخ مادا میلقا رییغت ب طوبرم
Stone, 2009: 290
و ن ب زین ایاهداقتنا ،لاح نیا اب و)
نهیا زا نواهاتم ریهسات زا اه ان عهقاو رد اههداقتنا نیا وتسا هد دراو لصا نیا ریسات و اررا عسوت یاهروشک یارب یزیچ چ ک تسا عوضوم لاح رد یاهروشک ای تفای
هسانم عهسوت و ب
قاهاتا اهما ،تهسا هدنام اقاب میلقا رییغت راثآ دروم رد املع نامایبا اخرب دنچره وتسا نجداع هدرتسگ رظن لاح رد یاهروشک ک دراد دورو یا
بیسآ عسوت ار ابهسانتمان و سناهجتمان یاه
ب شیهپ و ناهعلاطم اهخرب وده دنهاوخ لم تم میلقا رییغت لیلد اهنیب
اهم ناهشن اهه ،دهنهد
وصرد اتر نیمز یامد ک 5
/ 2 اتناس ةررد هب کهیدزن ایاهقیرفآ یاهروشک ،دبای شیازفا دارگ
4
الخاد صلاخان دیلوت دصرد ایاهپورا یاهروهشک یارهب رادهقم نهیا ؛داد دنهاوخ تسد زا ار نا
83 / 2 اکیرمآ د تم نجایا یارب و دصرد 45
/ 0 ( دوب دهاوخ دصرد
Stone, 2009: 292
و)
ا کنیا دندقتعم اخرب اگدوهلآ ناوات میهاوخب نردم راگزور نادنوری ز
طهسوت هرهشتنم یاهه
لسن لئسم ،دنزادرپب ار ت یگ یاه لهسن هک ار اعفاهنم الجدتهسا نینچ وتسا نجداعان یا
یاهه
عسوت روشک کی رد اگدنز زا العف ام زین نانچمه و هدرب تفای
،عهقاو رد وتسا تفرگ هدیدان ،دنرب
درادناتسا یجاب طس و عهسوت یدهعب راهثآ زا اهگمه یداه،تقا نردهق و ،تهکلمم نابث ،اگدنز
ناخلگ یاهزاگ زا یریگمشچ ریداقم راشتنا یرط زا ک تسا ند اتعنص ب یا
هدمآ تسد زا ودهنا
عسوت یاهروشک نادنوری ک اجنآ هوهیم زا ندرهب نیل لاح رد نونکا تفای
نیهشیپ راهشتنا یاهه
جداع هار اینت ،دنتسه دوخ تلم نیا زا ک تسا نیا ن
تیلوئسم میهاوخب اه نیگنس یاه
زهین ار یرت
( دنریگ هدیع رب ،میلقا رییغت لکشم لح یارب
Friman & Hjeper, 2015: 307
و)
بور ات کشم اب زین اررا رد نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا نهیا ن کهشم نهیا وتسور
ام اعادت ار لئسم پ و رارصا نروص رد ک دنک
تهلم لصا نیا یور یراشفا هزاهرا ناهیر یاهه
ب انایر شیامرگ اب ات تفای دنهاوخن ام ناشن دیدر ناعلاطم ودننک لباقم یرثام نروص
دنهد
ناخلگ یاهزاگ ت ابنا نازیم خرن ک لهیلد و تهسا رتهشیب راهظتنا دروم رادقم زا راسمتا رد یا
دا،تقا ریاس و نیچ عیرس رایسب یدا،تقا د ر نآ الصا ام ابایزرا رویرون یاه
نهیازا ودوه ور
نیب تاظن رد دوخ تکراشم اکیرمآ دننام یروشک یقد ریسات ب طورشم ار میلقا رییغت اللملا
رهت
ن ور و اهم نواهاتم اما کرتشم تیلوئسم لصا زا رت ( دهنک
Winkler & Rajamani, 2013: 8
و)
نادب دیلوت دمع ک انعم ناخلگ یاهزاگ ناگدننک
کهیره یا زا دوهخ صاهخ هیروت و لهیلد اهب
ام زاب رس اهزاگ نیا راشتنا شهاک تلود ،عقاو رد ودننز
تیر رد و دوخ الم عفانم یاتسار رد اه
اهم ریسات ار لصا نیا نکمم نادیعت لقادح شرییپ دوهرو هب هروت اهب لئهسم نهیا ودهننک
نواات م لصا تویام تایبا رب ،سلتخم یاهروشک الم عفانم رد یوهام یاه اهما کرتشم تیلوئس
ام نوااتم ام سیعضت ار نآ یاررا و دیازفا
ودنک
بآ تاظن لاح رد یاهروشک نایم ایاوهو عسوت
ایاهروهشک اهب دهنه و نیهچ ،لهیزرب دننام یا
میم وتسین لئاق اصاخ زیامت اناوستوب ای اپویتا نوچمه رد یاهروهشک نایم نآ رد ک ایار نیرت
لاح زیامت و نواات وضع عسوت هد لئاق ی
ایاهروهشک هب کهمک توزل رب ک تسا ایاجنآ رد ،دنا
ب ک بیسآ میلقا رییغت بولطمان راثآ لباقم رد صاخ نروص هاهسارب وتهسا هده دهیکأت ،دنرییپ
( دام 8 ) 4 تادقا رد اضعا ،یراتخاس نویسناونک یاههزاین هب تهسیاب نویسناونک هاسارب دوخ یاه
رد یاهروشک اخرب صاخ لاح
عسوت هرهیزر یاهروهشک ودنه اب ته اد هژهیو روت ،کهچوک یا
،جاهب یاوهه اگدوهلآ یاراد یاهروهشک ،اکهشخ رد طاه م یاهروهشک ،تهسپ الحاس یاهروشک متسیسوکا یاراد یاهروشک یاهروهشک ،دیده الاهسکشخ رهعم رد یاهروهشک ،هدننکه یاه
تخوس ب تسباو مین و کشخ طانم یاهروشک و الیسف یاه
حاون و کشخ یدوبان رعم رد ا
لگنر بآ ةهمانقفاوت ودنتهسه هرهمز نهیا رد اه داوهم رد زهین سیراهپ ایاوههو
6 ، 7 ، 9 و 11 دوهخ
لهمع رد زهین لئهسم نیا ،نکل وتسا تفرگ رظن رد اهروشک زا تسد نیا یارب ایباشم یاهزایتما تلود اخرب هدااتساءوس دروم نو رادروخرب یرتشیب یایازم زا ات تفرگ رارق اه
تلود ،لا م یارب ود
بآ طهس ندمآ جاب رثا رد ک تسپ الحاس طانم اخرب ،هدننک تسیز طی م ب هرا ا اب نیچ ب ار دوخ ،دنتسه نابایب یورشیپ رعم رد ک اقطانم و تفر دنهاوخ بآ ریز ب یروهشک ناونع
ب ک ام مطل میلقا رییغت زا صاخ نروص هب انعی ؛تسا هدرک سیصوت ،دنیب
وهنع هک یروهشک نا
نیب دانسا نابز ، نااسأتم ودو هداد ناشن هژیو روت نآ ب دیاب ردهقنآ میهلقا رییغت زوح رد اللملا
سیصوت نینچ زا ات دنرادن تحارص ریغ یاه
هب عهقاو رد ودهنک یریگوهلر هناکریز و اعقاو انه ور
تازلا نادیعت عوضوم دیاب روشک تادک ک تسین صخشم ادک و دریگ رارق روآ
ناهیروت دهیاب روشک ت
( دنک تفایرد هژیو
Hochstetler & Milkoreit, 2015: 211
و)
ناخلگ یاهزاگ راشتنا رادمدرس نیچ هزورما روهیرون یاهداه،تقا ریاهس و تسا نایر رد یا
راشتنا تسریف رد زین ناخلگ یاهزاگ دمع ناگدنهد
لئهسم نیا ،بجعت لامک رد ودنراد رارق یا
ب قابطنا رد ً ماک زا دوهروم ریهسات و سیراهپ ةهمانقفاوت ،وتویک لکتورپ ،یراتخاس نویسناونک ا
امن ار اهروشک نیا و تسا نوااتم اما کرتشم تیلوئسم لصا هب ناوهت
اهب قاهبطنا تدهع ببهس
نیب تاظن فادها ،ایاضرها ناقاخروپ( تسناد لوئسم میلقا رییغت اللملا
1396 : 100 هزورهما و)
ناخلگ یاهزاگ راشتنا یا
لاح رد یاهروشک طسوت ب عسوت
هک تسا د ر لاح رد عیرس یدح
عسوت یاهروشک تامت رگا اتح ناخلگ یاهزاگ راشتنا تفای
،دهنهد شهاهک راهص هب ار دوخ یا
تلود راشتنا لاح رد یاه
ناخلگ یاهزاگ ت ابنا عسوت ،لاهس ت، رع رد ار ور رد یا
18
اشیازفا نینچ وداد دهاوخ شیازفا دصرد مغ جیاتن
ته ابنا کارچ ،ت اد دهاوخ اپ رد یزیگنا
ناخلگ یاهزاگ ت یگ لاس تسیود رد یا
35 میهلقا رهییغت العف نار ب و ت اد شیازفا دصرد
ب ار ( تسا هدروآ دورو
Friedrich & Damassa, 2014: 1-8
دروهم رد ار رطخ گنز یاقح نیا و)
لاح رد یاهروشک نتخاس ریگرد رد رو،ق عسوت
ش ت رد زارد یاه راهشتنا شهاهک یارهب ندم
ناخلگ یاهزاگ نواهاتم اهما کرتهشم تیلوئهسم لهصا یارهرا توادهت وتسا هدروآرد ادص ب یا
ب نوگ راشتنا ب ک یا لاح رد دمع ناگدنهد
تازهلا فادهها زا اهت دهد هزارا عسوت شهاهک روآ
