Also, economic, social and spatial inclusiveness were introduced as key drivers among the effective driving forces in the inclusiveness of Tabriz city

(1)

Research Paper

Inclusive city; A new approach in urban planning A case study the Tabriz city

Hadi Hakimia

, Aghdam a

Fereydoun Babaei

a, Nader Tabei

a. Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran

A B S T R A C T A R T I C L E I N F O

The inclusive city is a new approach in order to access affordable necessities such as housing and services and access to suitable jobs and opportunities (in order to create assets and wealth) as well as equal rights and participation of all members of the urban society and requires compliance with the three dimensions of space, social and It is economical. The purpose of this research is to investigate the factors affecting the inclusiveness of Tabriz city. The present research method is descriptive-analytical. The necessary information has been collected from the review of sources and Faradast documents and the questionnaire made by the researcher. In order to analyze the data, the technique of cross-effect analysis has been used in the Mic Mac software. The results of the research show that among the investigated factors, 9 factors of sustainable development, affordable housing, governance, economic reconstruction, employment, transportation planning, social justice, migration and distribution of opportunities were introduced as key factors. Also, economic, social and spatial inclusiveness were introduced as key drivers among the effective driving forces in the inclusiveness of Tabriz city.

Inclusive city,

Sustainable Development, Mic Mic,

Tabriz city.

26 March 2022 2 June 2022

28 July 2022 115-132

 . Corresponding author (Email: [email protected])

Citation: Tabei, N., Babaei Aghdam, F., Hakimi, Hadi. (2022).Inclusive city; A new approach in urban planning A case study the Tabriz city. Journal of Geographical Urban Planning Research, 10 (1), 115-132.

http://doi.org/10.22059/JURBANGEO.2022.335543.1627

(2)

Extended Abstract Introduction

An inclusive city is defined as a place where all members of society, regardless of economic status, gender, race, ethnicity or religion, can fully participate in the social, economic and political opportunities that provided by cities. In fact, the inclusive city creates a wide network to involvement the poor, unemployed and unpaid people in urban investment projects and programs to improve their lives. According to available statistics, 30% of the population of Iran is currently facing the challenges of declining quality of urban life, and the most important of these challenges are: the spread of urban poverty, expansion of spatial-functional inequalities, inefficiency of urban mobility, identity crisis, degradation and erosion Socially, the low resilience of cities in the face of disasters and environmental degradation. In the meantime, the city of Tabriz is facing a major challenge in terms of the three basic dimensions of the inclusive city (spatial, social and economic inclusion); Because access to affordable infrastructure, land and housing (spatial dimension), the right to the city and participation in the urban management process (social dimension) and equal access to equal opportunities has become a major issue for urban development managers. The present study seeks to find a suitable answer to the following question.

- What are the effective factors in the inclusion of Tabriz metropolis?

Methodology

To identify the components and indicators of inclusive city, a pairwise comparison questionnaire was provided to 15 urban planning and management experts to identify the effective drivers in creating inclusive city and extract the key factors of inclusive development in Tabriz city.

Structural analysis software (MICMAC) was used to analyze the research data. In this study, the effect of interrelated factors in the development of inclusive city has been studied and finally, the drivers of inclusive city development in city of Tabriz have been presented.

Results and discussion

Based on the studies, the key factors and drivers affecting the formation of an inclusive city in the metropolis of Tabriz are presented separately.

MicMac software also calculates the degree of matrix compatibility in both impact and effect modes. The higher the percentages, the greater the compatibility between the factors and the rationality of the relationship between the factors

After determining the factors by forming a matrix of interaction effects (researcher- made questionnaire by pairwise comparison with a range of 5, 0, 1, 2, 3, P) the extent of their impact and effectiveness on each other was determined by experts. Then, with the help of relevant software (MicMac), key factors are extracted. According to the numbers of the questionnaire, which is completed as a matrix, the software calculates their relationship and finally considers a numerical score for each factor.

It ranks factors directly and indirectly based on impact and effectiveness. In this case, the factors that score the most points, their impact and effectiveness will change accordingly. Based on the definition and interpretation of variables in the MicMac diagram, the position and status of each factor in the future formation of the inclusive city in the metropolis of Tabriz was examined. The result is shown in the diagram below.

After determining the status of each of the factors, the relationships of these factors were examined in MicMac software that the relationships of key factors affecting the formation of an inclusive city in the metropolis of Tabriz are shown in five levels: ((Very weak to very strong relations, weak to very strong relations, relatively strong to very strong relations, strong to very strong relations, very strong relations)

(3)

The following diagram shows the degree of influence of each arrow to influence each other.

The variables that were selected as the key factors influencing the creation of an inclusive city are: (Sustainable Development, Affordable Housing, Governance, Economic Reconstruction, Employment, Transport Planning, Social Justice, Immigration, Opportunity Distribution)

Conclusion

Considering the concept of inclusive city and the objectives of the present article, an attempt was made to answer the research question, i.e., "Factors affecting the inclusion of the city of Tabriz." The results showed that among the studied variables, the variables of sustainable development, affordable housing, governance, economic reconstruction, employment, transportation planning, social justice, migration and distribution of opportunities were introduced as the most influential variables. They are also the most influential in the inclusion city of Tabriz. Also, among the effective driver’s forces in the inclusion of Tabriz city, economic, social and spatial inclusion were introduced as key drivers. The findings also showed that a small share in housing investment, political weakness and inability in the field of equal distribution of economic opportunities, inadequate employment structure in urban areas, lack of participation of people and stakeholders in the structure of urban management and lack of recognition of existing shortcomings in transportation and quotes; It has led to the lack of formation of the necessary bases for achieving a comprehensive city in Tabriz metropolis. The findings also showed that lack of housing investment, political weakness and inability in the field of equal distribution of economic opportunities, inadequate structure of employment in urban areas, lack of participation of people and stakeholders in the structure of urban management and lack of recognition of shortcomings in transportation; It has led to the lack of formation of the necessary bases for achieving an inclusive city in Tabriz.

Funding

There is no funding support.

Authors’ Contribution

Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none.

Conflict of Interest

Authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments

We are grateful to all the scientific consultants of this paper.

(4)

هلاقم یشهوژپ

رهش همه لومش رد نیون یدرکیور ؛ همانرب

ر یزی رهش ی

زیربت رهش :یدروم هعلاطم



یعبات ردان -

هورگ همانرب و ایفارغج ،یرهش یزیر

همانرب هدکشناد ری

ز ی حم مولع و ی ط ی زیربت ،زیربت هاگشناد ، ناریا ،

مدقا ییاباب نودیرف -1

هورگ و ایفارغج همانرب یزیر

،یرهش هدکشناد همانرب ری ز ی حم مولع و ی ط ی

، زیربت ،زیربت هاگشناد ناریا ،

یمیکح یداه -

هورگ و ایفارغج همانرب یزیر

،یرهش همانرب هدکشناد ری

ز ی حم مولع و ی ط ی

، زیربت ،زیربت هاگشناد ناریا ،

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

ناگژاو یدیلک :

رهش همه لومش ،رادیاپ هعسوت ،

م کی زیربت رهش ،کم .

خیرات تفایرد :

06 / 01 / 1401

خیرات یرگنزاب :

12 / 03 / 1401

خیرات شریذپ :

06 / 05 / 1401

.صص 132 - 115

رهش همه لومش هب نیون یدرکیور هب یسرتسد روظنم

ترورض اه نورقم ی هب ( هفرص )نازرا

و لغاشم هب یسرتسد و تامدخ و نکسم دننام تصرف

اه ی ( بسانم هب راد داجیا روظنم ییا

تیاعر مزلتسم و تسا یرهش هعماج داحآ همه تکراشم و ربارب قوقح نینچمه و )تورث و دعب هس داجیا رب رثوم لماوع یسررب شهوژپ نیا فده .تسا یداصتقا و یعامتجا ،ییاضف

همه لومش یم زیربت رهش ی یفیصوت عون زا رضاح شهوژپ شور .دشاب

- .تسا یلیلحت

عبانم یسررب زا مزلا تاعلاطا عمج هتخاس ققحم همانشسرپ و تسادارف دانسا و

یروآ هدش

هب .تسا مرن رد عطاقتم راثآ لیلحت کینکت زا ،تاعلاطا لیلحت روظنم کم کیم رازفا

هدافتسا ناشن شهوژپ جیاتن .تسا هدش م

ی ،یسرربدروم لماوع نایم زا هک دهد 9

لماع

نورقم نکسم ،رادیاپ هعسوت هب

ا یزاسزاب ،ییاورمکح ،هفرص ،لاغتشا ،یداصتق

همانرب ری ز ی

لمح تصرف عیزوت و ترجاهم ،یعامتجا تلادع ،لقنو هب اه

یفرعم یدیلک لماوع ناونع

رد رثؤم نارشیپ یاهورین نایم زا نینچمه .دندش همه

لومش ،زیربت رهش ی همه

لومش ی

،یداصتقا هب ییاضف و یعامتجا

ناونع پی نارش اه .دندش یفرعم یدیلک ی

همانرب و ایفارغج هتشر رد یعبات ردان یرتکد هلاسر زا هتفرگرب هلاقم نیا . دکشناد رد موس هدنسیون هرواشم و مود هدنسیون یامنهار هب یرهش یزیر

مولع ه

یم زیربت هاگشناد یطیحم .دشاب

1 . لوئسم هدنسیون Email: [email protected]

:دانتسا .یداه ،یمیکح و نودیرف ،مادقا یاباب ؛ردان ،یعبات (

1401 .) همه رهش ور ؛لومش ی درک ی ون ی ن همانرب رد ری ز ی رهش ی هعلاطم وم در ی رهش :

ربت ی ز هلجم . شهوژپ یاه یایفارغج همانرب یزیر یرهش 10 ، ( 1 ،) 132 - 115 .

http://doi.org/10.22059/JURBANGEO.2022.335543.1627

(5)

همدقم رقف یاهراشف ،یتسیزهب رد فلاتخا و یرباربان ، ز

تسی یطیحم زا نانچمه ،ییاوه و بآ تارییغت و شلاچ

اه ی و یلصا

هیسونایقا و ایسآ هقطنم یور شیپ مهم ( دنتسه

Singru & Lindfield, 2016: 2

.) پی چ ی گد ی و مهرب شنک م ی ا نا ی ن

شلاچ وس زا اه یی گدرتسگ ، ی

هنماد و داعبا یراذگریثأت

نآ اه ب ر یک فی گدنز ت ی وس زا نادنورهش ی

دی ذاختا ترورض رگ

شرگن ی همه هبناج و ر هشی یا پ ار لئاسم هب ی

م ور ش ی دهن ک مه هب هجوت نودب ه ازفا

یی ، مه ینابز راشم و ک ت ک لی ذ ه ی ناعفن

ذ و ی مم ناذوفن ک

دوب دهاوخن ن .

ویر سنارفنک دانسا رد 20

لاس رد 2012 تحت ناونع

« هدنیآ یم هک یا یهاوخ

م » هعومجم فادها زا یا 17

هناگ هعسوت

رادیاپ لصف هک دیدرگ نییعت مهدزای

نآ هب تروص اب طابترا رد صخشم هاگتماقا و اهرهش تخاس

،نمیا یاه لباق

دیدجت و

رادیاپ زین یرهش رادیاپ هعسوت هدمع فده هس نینچمه .تسا هب

روط صخشم نییعت

هدش .تسا 1 - نمیا رهش 2

- رهش

بات روآ و 3 - هش ر همه ( لومش

ADB, 2011: 12

.)

رهش همه لومش دحتم للم نامزاس ناکسا همانرب طسوت هب

ناونع یرهش هک دشر اب تلادع ار تیوقت م ی دنک

، فیرعت هدش

موهفم نیا .تسا هب

ناونع فیرعت یناکم م

ی دوش رد هک نآ همه ای تیموق ،داژن ،سنج ،یداصتقا طیارش زا غراف هعماج داحآ

دنناوتب ،بهذم هب

روط رد لماک تصرف اه ی هئارا اهرهش هک یسایس و یداصتقا ،یعامتجا م

ی دنهد ؛ تکراشم هتشاد

دنشاب

(

Lemaire & Kerr, 2017: 19

) . همانرب ر یزی یتکراشم و

مصت می یریگ رد نوناک رهش همه لومش رارق ( دراد

UN-

6 201 , Habitat

.) بدا ی تا هب طوبرم

"

هعسوت همه

"لومش

" و دشر همه

"لومش ب ه ی ک شناوخ دج1

ی د رد س تسای یاه لم ی

و هقطنم ا ی لیدبت هدش ا .تسا ی ن شان رما ی شقن زا هکرحم ا ی داصتقا هعسوت رد اهرهش هک تسا ی

س و ی سا ی زاب ی م ی دننک

(

Hrrison, 2012: 1243; Lee, 2019: 424

.) دشر همه لومش هن اهنت دمآرد شیازفا اب دیاب هزادنا

گ یری دیاب هکلب ،دوش

لک تیفیک ،یگدنز ی

هلمجزا ،شزومآ ،تشادهب طیحم

تسیز دوبهب ار هریغ و ( دشخب

Ianchovichina & Lundstrom,

2009; 25

.) نیا درکیور داهنشیپ م ی دنک هک زا تیفرظ عماوج نیشنریقف

،یرهش هکبش اه ی هغاز شن نی و نامزاس یاه

یتلودریغ رد

شخب اه ی و یصوصخ یتلود

هدافتسا دوش . عقاورد رهش همه مش لو هکبش هدرتسگ ا ی ار هب روظنم ندرک لیخد

دارفا

،ریقف راکیب و ریغ قوقح ریگب رد هژورپ اه و همانرب اه ی امرس هی یراذگ یرهش یارب دوبهب یگدنز نآ اه داجیا م ی دنک .

ساسا رب اهرامآ

ی مه دوجوم اک

نون 30 دصرد عمج زا ی ت ک اب روش شلاچ اه ی لوزن یک ف ی گدنز ی رهش ی هبور ور و تسا

ها ا م ی شلاچ ن اه ترابع دنا رهش رقف شرتسگ زا ی

مامت رد(

ی بق زا نآ داعبا ی

دمآرد رقف ل ی

تشادهب ، ی شزومآ ، ی تامدخ ،

عامتجا ی اپ و ی رباربان شرتسگ ،)ه ی

اه ی اضف یی - ک را ک در ی ان ، ک دمآرا ی هباج ماظن اج

یی رحت و ک رهش ی وه نارحب ، ی

و ت

عامتجا تلزنم لزنت –ی

م ک نا ی و دهت ی د م ی ثار ونعم ی

، بط یع ی و م اسرف و لزنت ،اهرهش سومل ی

امرس ش ی عامتجا ه ی ،

بات روآ ی نییاپ اهرهش لاب اب ههجاوم رد ی

لزنت و ا یک ف ی حم ی ط زی گدولآ( تس ی

رخت و بآ نارحب ،اه ی

ز ب ی تس موب ب .)اه ی ش ک

ا تاعبت ی شلاچ ن ا هب دودحم اه ی

هصرع ن من اه ی اس و دوش ی

هنهپ ر اه ی رهش ی قم رد ار نادنورهش و ی

سا ی مزرس ین ی تحت

ریثأت م رارق ی ( دنهد ،ناریا یرهش یزاسهب و نارمع تکرش 1396

، 153 .)

نیارد نیب تیعمج نلاک رهش یط زیربت مین

نرق ،تدم نیمه رد نآ یکیزیف هدودحم یلو ،هدش ربارب جنپ هب کیدزن ریخا

ربارب هدزاود دودح هعسوت

هتفای شخب و لباق یهجوت هب طوبرم زین نآ زا لاس

اه ی 1359 - 65 یسایس تلاوحت رثا رد هک تسا

لاغشا هب رهش یعیبط رتسب و هتفای یراجفنا یدشر ،رهش یدبلاک راتخاس ،هعماج رب مکاح یعامتجا – تخاس

یاهزاسو

1 . Mantra

(6)

یب هیور هدمآرد ( تسا یحم شقن ،ط

1392

، 219 .) یملاسا بلاقنا زا دعب نارود هب ینیشنرهش دشر شهج نیمود یمرب

ددرگ

ا لیلد هب هک مع ماجن

،یروشک هدرتسگ ینارمع تایل یرادا زکرم شقن

یتامدخ و یسایس– یتعنص–

ار هب نلاک رهش زیربت

؛درک لیمحت هب

هنوگ یا رارمتسا هک ترجاهم

اه زا أدبم کچوک یاهرهش کیزا

فرط هدافتسا رد یرادیاپ لصا تیاعر مدع و

و تیعمج رادیاپان دشر ثعاب ،رگید فرط زا یرهش تاناکما و عبانم زا شرتسگ ،یرهش تحاسم

شاح هی ینیشن شهاک ،

زا تیعمج مکارت 189

لاس رد رفن 1345

هب 114 لاس رد رفن 1395

و تیعمج نایم لداعت مدع ، ز

تخاسری یاه تفا ،یرهش

و رباعم هکبش ییاراک سرتسد

ی یاه رییغت و لیدبت شیازفا ،ینایرش و یلصا ربراک

ی یاه یب هیور یعارز یضارا و تاغاب

یپ و نورد هب رهش نومار

ربراک ی یاه و حوطس زا یرادروخرب رد یرهش قطانم یرباربان ،یتامدخ و یراجت و ینوکسم

هنارس اه ی لیدبت ،یرهش یمومع شاح

هی ینیشن فارطا یاهاتسور و زیربت

هب وک ی یاه و ینوکسم کرهش

اه ی یرامقا

هب و هدیدرگ لکش

گ یری و زیربت یرهش هموظنم بطق

دنب ی نغ و ریقف ییاضف هدز نماد رهش قرش و لامش رد بیترت هب ی

( تسا ،یدمحمروپ یرسک ماج

، 1390

، 7 شیازفا .) شاح

هی ینیشن رد یرهش رقف و و قطانم زا یخرب

فاکش رد زا یرادروخرب

و یرهش تامدخ هنارس

اه ی یگدنز تیفیک نیا هجیتن

بطق دنب ی تسا هدوب ار شلاچ نیا .

م ی ناوت هب روط نیب رد راکشآ

هقطنم 2 ب ه ناونع هقطنم و رادروخرب ًلاماک هقطنم 10

هب ناونع هدهاشم مورحم هقطنم ( درک

،ناراکمه و ییاتسور 1393

،

83 .) هب یلکروط رهش یساسا دعب هس ظاحل هب زیربت رهش همه

لومش شلاچ کی اب )یداصتقا و یعامتجا ،ییاضف تیلومش(

یساسا هبور ور هب یسرتسد هک ارچ ؛تسا تخاسریز

اه نیمز ، نکسم و نورقم

هب ( هفرص تکراشم و رهش هب قح ،)ییاضف دعب

تیریدم دنیارف رد رهش

ی ( هب ناگمه یسرتسد و )یعامتجا دعب تصرف

اه ی هعسوت ناریدم یارب یساسا هلئسم کی هب ربارب

.تسا هدیدرگ لدبم یرهش هکاجنآزا

شنرهش ین ی همه لومش ددعتم داعبا ی

رهش هعسوت زا ی

رد ار یمرب دریگ اققحم ، ور رب ن ی

ود لاؤس ساسا ی دنتسه زکرمتم :

همه لومش ی سک هچ ی چ هچ و ی ز ی اهرهش رد لماش ار

م ی دوش

؟ نیارد نیب خرب ی لاغتشا رب

ازم و یا ی عامتجا ی کأت نارجاهم ی

د م ی ( دننک

Morissens & Sainsbury, 2005: 637

،) خرب نارگشهوژپ زا ی دوبهب رب

سرتسد ی ساسا تامدخ هب ی

ارب ی دارفا سآ بی ذپ ری هب ناونع هار ی ارب ی ا ی داج اهرهش ی همه لومش هدشزکرمتم ( دنا

Mackett

et al, 2008: 372

) . ب خر زین ی شلاچ اه ی رهش هعسوت ی

همه لومش رط زا ار ی ق ا ی نم ی اسانش نانز کرحت و یی

هدرک دنا

(

136 : 2013 Whitzman et al;

.) لاس رد 2017 سآ هعسوت کناب ، یا

1یی هب روظنم ا ی داج لمع زکرمت یا

ت فیرعت رتشیب ی

هدرتسگ رت ی رهش زا همه لومش نآ ساسا رب هک داد هئارا

" : ی رد ک رهش همه ( لومش 1 یرهش ناعفنیذ هیلک هدنریگربرد )

( دشاب 2 ) تاعلاطا و شناد کارتشا دریگب ماجنا تلوهس هب

( 3 ) مومع تکراشم ( ؛دشاب یبسانم حطس رد ی

4 ) اهراکوزاس یی

ارب ی مطا ی نان زا گدنز درادناتسا ی

هعماج رد بسانم سآ

بی ریذپ دوجو ( ؛دشاب هتشاد 5

ناکما ) فارغج کرحت یا

یی عامتجا و ی

دشاب هتشاد دوجو

؛ ( 5 ) اضف ی بسک راکو لام تامدخ و ( ؛دشاب بسانم ی

6 ) بات روآ ی ربارب رد کوش اه دهت و ی اهد ی

تسیز یطیحم عامتجا و ی داصتقا و ی ناهج هتشاد ار ی و

تیاهنرد ( ؛ 7 ) اهراکوزاس یی

ارب ی اپ هدافتسا ی راد زا بانم ع هتشاد دوجو

"دشاب (

Xue, Y et al; 2020: 17

تاعلاطم ،یلخاد عبانم یسررب رد .) دازآ

ی ( 1396 هک داد ناشن ) همه

لومش یاهاضف ی

تحت یرهش ریثأت

و یطیحم تیفیک رتماراپ ود هصخاش

اه ی یطیحم یم دشاب و هداز دسا . ( ناراکمه

1401 ) تیعضو

همه لومش ی نلاک رهش ت ناره رد ،نکسم ،شزومآ ،یرگشدرگ و گنهرف ،ییاورمکح ،نامرد و تشادهب داعبا لمح

لقنو ، ریز

راتخاس یلام متسیس ،تراجت ،نادنورهش ، ار ...و

یسرربدروم رارق

هداد دنا دیکأت دروم رتمک لماوع نیب یراتخاس طباور اما ،

هتفرگرارق ...و یعامتجا ،یداصتقا لماع دنچ ای کی رب ای و

ب رد یسرر همه لومش ی دیکأت یرهش هدومن

دنا هلاقم نیا اذل .

1 . Asian Development Bank

(7)

رد رثؤم لماوع یسررب نمض همه

لومش ی نلاک رهش یارب یلصا یدیلک لماوع جارختسا لابند هب ،فلتخم داعبا رد زیربت

زیربت رهش نداد قوس هب

یوس رهش کی همه

لومش یم دشاب .

ظن ینابم یر

فم ناققحم ،یداصتقا دشر تیفیک شجنس یارب موه

همه لومش

1ی دشر و همه

2لومش هئارا ار هداد دنا و تامادقا زا ار نآ

ییاراک رب دیکأت هک دشر یلبق هتشاد

دنا زیامتم م ی دنک عیزوت رب و تسا دشر ناعفنیذ تعسو هب طوبرم موهفم کی . هرمث

اه ی

دشر هب یاج دیکأت لک دشر خرن ( دراد

Lee & Sissons, 2016: 2320; Lupton et al., 2016: 275

رگید موهفم .)

داهنشیپ و تسا دشر فلتخم داعبا هب طوبرم م

ی دنک دشر هک همه لومش هن اهنت دمآرد شیازفا اب دیاب هزادنا

گ یری هکلب ،دوش

،یگدنز یلک تیفیک هلمجزا

،شزومآ ،تشادهب طیحم

تسیز دوبهب ار هریغ و ( دشخب

Ianchovichina & Lundstrom,

2009; 25

یناهج کناب .) همه

لومش ی ،یساسا تامدخ هب یسرتسد دننام ،صخاش تسیب لماش یتایلمع بوچراچ کی اب ار

طیارش دوبهب هغاز

نانیشن فیرعت هریغ و لغاشم هب ییاضف یسرتسد ، م

ی دنک نیا و صخاش اه هتسد هس رد ار همه

لومش ی

،ییاضف همه لومش ی و یعامتجا همه

لومش ی یداصتقا هقبط

دنب ی م ی ( دنک

Shah et al, 2015: 68

.) هب یلکروط ،

همه لومش ی موهفم کی یدعبدنچ

و تسا هورگ اه ی نآ فده م

ی دناوت دارفا دننام ؛دشاب توافتم مک

دمآرد یاراد دارفا ،

دشر میهافم ندوب هدرتسگ هب هجوت اب .هریغ و ناگدروخلاس ،تیلولعم همه

لومش هعسوت / همه لومش رهش / همه لومش ،

ود بلغا دوجوم تاعلاطم لاؤس

حرطم موهفم نیا ندرک یتایلمع یارب ار یساسا م

ی دنک ؛هکنیا لوا ، همه

لومش ی ؟هچ یارب

مود و همه لومش ی بیترت نیدب ؟یسک هچ یارب یلع

مغر رهش هباشم موهفم زا هدافتسا همه

لومش و نآ یساسا یانعم ،

مز هنی یاه هعلاطم ره رد یرظن م

ی دناوت توافتم ًلاماک ( دشاب

Hu & Wang, 2019: 52

.) عقاورد موهفم یاهرهش

همه لومش یخساپ هب رباربان ی یاه هدنیازف دمآرد و تورث تسا هک زا طساوا ههد 1980 رد قطانم یرهش هبرجت هدش تسا

(

Espino, 2015: 117; Serageldin, 2016: 9

نیا .) رما ثعاب زا نیب نتفر ماجسنا

،یعامتجا یداصتقا

و یسایس هدش

تسا . همه یناسک هک رد قطانم یرهش یگدنز م ی دننک حطس یسرتسد یناسکی

هب تامدخ یرهش ار هبرجت من ی دننک و

نیاربانب تاجرد زا یفلتخم درط

یعامتجا ار

هبرجت م ی ( دننک

McGranahan et al, 2016: 22

دشر ،بیترت نیدب .)

همه لومش ییاراک ،یربارب و تلادع شیازفا اب هک ،تسا ییاراک و تلادع نایم یقفاوت دوبهب زین

م ی دبای (

Ranieri &

Ramos, 2013: 104

.)

لودج 1 . دشر فیراعت همه

لومش

نامزاس فیرعت

یناهج عمجم ( داصتقا

2015 : 1 ) یط هک دیلوت دشر هد

اه مامت رد دیلوت دشر ،تسا رادیاپ لاس شخب

اه ی دوجو یداصتقا

داجیا ،دراد تصرف اه ی وشک لاعف تیعمج تیرثکا یارب دلوم لاغتشا رقف شهاک و ر

نویسیمک اپورا یی ( 2020 17: ) دشر همه لومش ،لاغتشا حطس شیازفا قیرط زا مدرم یزاسدنمناوت یانعم هب

هیامرس یراذگ رد تراهم اه و شزومآ ،راک یاهرازاب یزاسون و رقف اب هزرابم ، س

متسی یاه

رد ار مدرم ات تسا یعامتجا تیامح شیپ

ینیب و دنک کمک تارییغت تیریدم و هعماج کی

.دیامن داجیا مجسنم

1 . Inclusiveness

2 . Inclusive Growth

(8)

تلود ( دنلتاکسا 2015 : 1 ) یماگنه هک دشر دروم رد همه

لومش تبحص م ی مینک یبیکرت هک تسا یدشر ام روظنم ،

داجیا ،هافر شیازفا زا تصرف

ییاه زا لصاح دوس هنلاداع عیزوت و هعماج داحآ همه یارب

نآ اه .

ریگارف دشر نویسیمک RSA 1

( 2017 : 87 ) سدنمناوت

یزا نآ زا لصاح دوس و دشر تکراشم یارب دارفا رتشیب هچره

لباقم هطقن همه

لومش ی موهفم ، مورحم

تی (

Exclusion

) ای و یعامتجا ،یکیزیف عناوم هجیتن ،تیمورحم .دراد رارق

لماک تکراشم زا عنام هک تسا یداصتقا هورگ

اه ی یرهش تامدخ و یگدنز رد صاخ م

ی دوش ین نید و تیسنج ،تیموق . ز

هلمجزا تیمورحم و یرهش ناگبخن نتشاذگ رانک بجوم هک دنتسه یلماوع نآ

اه م ی ( دنوش

Varma & Gill, 2008:

نینچمه .)201

اجباج یی یاه .دش دهاوخ تیعمج زا یشخب ندنار هیشاح هب و تیمورحم ثعاب زین یرهش هعسوت زا یشان

:لاثم یارب هژورپ

اه ی هعسوت تخاسریز اه رهش زکارم هعسوت و نانکاس ندنار نوریب و ییاجباج ثعاب ،ی

هغاز شن نی و هدش

.دش دهاوخ قطانم نیا هب دارفا ترجاهم بجوم یداصتقا یلااب لیسناتپ لیلد هب یرهش زکارم هب

یلکروط ، درکیور یاهرهش

همه لومش هعسوت اب طابترا رد تخاسریز

اه و امرس هی یراذگ :دراد دیکأت للادتسا هعومجم هس رب اهرهش رد ،هکنیا لوا

امرس هی یراذگ رد تخاسریز اه رهش یلصا لماوع زا همه

لومش یم دشاب هعسوت رگا ،هکنیا مود ؛ تخاسریز

اه مز هنی یاه هعسوت

همه لومش ی مهارف ار یرهش دروآ

، س تسای یاه زا یصاخ عون رب دیاب یرهش تخاسریز

اه زکرمت ،هکنیا موس و ددرگ زکرمتم

دنمفده امرس هی یراذگ عسوت رد ه ز تخاسری یاه هعسوت همه لومش هتشاد یپ رد ار مورحم رشق دشر دیاب ، ( دشاب

Rauniyar,

2010: 15

موهفم ،بیترت نیدب .) همه

لومش ی :دوب دهاوخ یگژیو راهچ مزلتسم یرهش شیازفا یارب ،داصتقا ایآ :تصرف

،نامز رذگ رد مدرم دمآرد هار

اه ی مهارف ار یتوافتم م

ی دنک صتقا ایآ :تیلباق ؟ دا

م ی دناوت رد ار مدرم ییاناوت زا هدافتسا

تصرف اه ی نتسویپ مه هب بجوم داصتقا ایآ :یسرتسد ؟دهد ءاقترا دوجوم تصرف

اه و لباق تی اه م ی دوش داصتقا ایآ :تینما ؟

م ی دناوت

؟دنک تظفاحم تشیعم یمئاد ای و تقوم نداد تسد زا ربارب رد ار مدرم

شهوژپ شور وضوم تیهام هب هجوت اب فادها و ع

شهوژپ یاضف رب مکاح درکیور ، شهوژپ

یفیصوت - .تسا یلیلحت یروآدرگ شور

جارختسا و یرظن تایبدا اب طابترا رد تاعلاطا عم

ی اهرا و صخاش اه ی رهش همه لومش هب تروص هناخباتک ا ی ط هک تسا ی

سراف تلااقم عاونا نآ ی

تلا و ی بتک و ،عوضوم اب طبترم ن یسرربدروم

رارق م ی دریگ . ییاسانش زا دعب هفلؤم

اه و صخاش اه ی

یسرربدروم

، همانشسرپ رایتخا رد یجوز تاسیاقم

15 ناسانشراک زا رفن همانرب

ر یزی تیریدم و رارق یرهش

تفرگ ات

نارشیپ یاه داجیا رد رثوم رهش

همه لومش ییاسانش هدش و هعسوت یدیلک لماوع همه

لومش ی زیربت رهش هک

هب تروص

مه رب یراتخاس یثأت

ر جارختسا دنراد لباقتم .دوش

شور هنومن یریگ یفرب هلولگ کینکت ساسا رب و دنمفده یم

دشاب . یارب

هیزجت لیلحتو هداد اه ی شهوژپ زا مرن ( رازفا

MICMAC

هک ) هب روظنم یراتخاس لیلحت ماجنا تلوهس یحارط

هدش ،تسا

نیا رد .دش هدافتسا شهوژپ

ریثأت یاتسار رد رگیدکی رب طبترم لماوع رهش هعسوت

همه لومش یسرربدروم هتفرگرارق

و تسا

رهش هعسوت نارشیپ لماوع ًاتیاهن همه

لومش جارختسا هدش و لماوع پ شی نار هعسوت همه لومش زیربت رهش هئارا

هدش .تسا

مرن رازفا م کی کم رتهب هلمجزا ی

ن مرن اهرازفا یارب پ هدای یزاس لحت ی ل راتخاس ی عیزوت اب و غتم شنکارپ

ی اهر نزا رظ یراذگریثأت

و یریذپریثأت و ،

یگژی یاه نآ اه هدرک صخشم ار انبم و

ی لحت ی ل دم ی نار همانرب و زیر نا رارق م ی دریگ .

1 . Royal Society for Arts

(9)

هدودحم هعلاطمدروم

هقطنم نلاک یرهش اب زیربت 2748 عبرمرتمولیک زا شیب ،

6.04 لماش ار یقرش ناجیابرذآ ناتسا تحاسم لک زا دصرد

م ی دوش و دودح 50.45 مج زا دصرد و تیع

44.18 دوخ رد ار ناتسا لغاشم زا دصرد یاج

هداد ( تسا ،یمراص و یریپ

1396

، 79 .) ازفا ی عمج ش ی ت زیربت رهش لابند هب

زکرمت لاعف تی یاه تعنص ی تامدخ و ی رد روشک برغ لامش هقطنم و هدوب

هک تسا هدش ثعاب لمعلاروتسد

اه

، ژتارتسا ی اه و پ ییاهداهنشی رد هک

حرط اه ی رهش فلتخم هئارا

هدش

،تسا دناوتن ار رهش

قباطم اب صخاش اه ی اپ ی دا ر ی رهش ی و دنهد هعسوت هجیتنرد

اب ار رهش شلاچ

اه ی تسیز یطیحم هبور ور هدرک دنا . فرط زا

دی رگ دوجو هب ندمآ شلاچ اه ی عامتجا ی اب طابترا رد لئاسم

تسیز یطیحم بق زا ی گرارق ل ی ر ی عمج ی عاونا ضرعم رد ت

لاآ هدنی یاه ک ،اوه یف ی ئاپ ت ی ن نامتخاس حلاصم ی

ازفا ، ی نامتخاس مکارت ش ی

ربت رهش حطس رد ی

قح رد .تسا هدش ز ی

تق

م ی ناوت نیا هنوگ ب ی اضف شرتسگ هک درک نا یی

نلاک رهش ربت ی ز زا(

2127 لاس رد راتکه 1345

هب 26939 لاس رد راتکه

1397 ) مدع ، گدنزرس ی و لابند هب اپان نآ ی راد ی تسیز یطیحم عامتجا و ی ار هارمه هب رهش فلتخم قطانم رد هتشاد

تسا

( یرفعج ناراکمه و ،

1393

، 142 .) رب راشف هب رجنم دنور نیا شخب

اه ی یرادیاپ و هدش رهش یتامدخ و یعامتجا ،یداصتقا

رد ار نآ تیعضو

هدننکش ا ی .تسا هداد رارق ( لکش

1 قطانم ،زیربت رهش تیعقوم ناد ناشن رب هولاع ) 10

ناشن ار هناگ

م ی هد د هک گرزب نیرت هقطنم ،تعسو ظاحل زا نآ 6

و کچوک نیرت هقطنم ،نآ 8

یم دشاب هقطنم ،زین یتیعمج ظاحل زا . 4

هقطنم و تیعمج نیرتشیب 9

.دراد ار تیعمج نیرتمک ،

لکش 1 هدودحم . هعلاطمدروم شهوژپ

هتفای و ثحب اه

رهش رب رثؤم هیلوا نارشیپ یاهورین نییعت همه

لومش رد نلاک هش ر زیربت

نیا رد شهوژپ رهش داجیا رب رثوم لماوع همه

لومش یسرربدروم هتفرگرارق

و تسا پ نارشی ییاه رب هک ویرانس طبترم یاه

رثا عوضوم نیا اب م

ی دنراذگ اسانش یی هدش دنا . لماوع هب هطساو فاطعنا ذپ یری دنراد هک لباق تسد یراک رد و دنتسه رییغت و

(10)

تقا یاهراکوزاس رد لوحت داجیا هقطنم یعامتجا و یداص

رثا تاعلاطم هب دانتسا اب نیاربانب .دراد ماجنا

هدش

، و یدیلک لماوع

نارشیپ یاه رثوم رب لکش یریگ رهش همه لومش رد نلاک رهش یعوضوم یاهروحم کیکفت هب زیربت رد

لکش هرامش 2

هئارا هدش .تسا هب روظنم یبایتسد هب رثوم یاهریغتم اب طبترم

همه لومش ی نلاک رهش زیربت وجر و ع لوا هی م هب ن با ع و مه یرکف

اب ناسانشراک اب طبترم للع ،

تلاوحت نیا ذ یلصا هتسد راهچ هب

لی میسقت هدش تسا . یشخب عضو هب للع زا تی

داصتقا ی

( رهش ای هک تسا طوبرم )هعماج

،یراکیب ،یداصتقا دشر و نیمز تمیق

رگید و نکسم داصتقا لماوع

ی لام و ی خد نآ رد لی

یم ب دشا شخب . ی رگید راتخاس لئاسم هب طوبرم

،ی ناوق نی و تاررقم و س

تسای یراذگ یاه یلک تح و ی تخاسریز اه و

اهداهن ی مدرم ی هک رب لکش یریگ همه لومش ی زیربت رهش دنراذگریثأت

للع . و یعامتجا تسیز

یطیحم یلماوع رگید زا زین

تحت ار تلاوحت نیا هدنیآ هک دنتسه ریثأت

رارق دوخ یم نهد د .

لکش 2 . ن یاهوری و نارشیپ لک حرط

ی و داعبا صخاش یاه رهش همه لومش

یراگزاس نازیم

مرن ود رد سیرتام یراگزاس نازیم رازفا تلاح

یریذپریثأت و

یراذگریثأت یم باسح زین ار

رتلااب اهدصرد هچره هک دنک

ناشن ،دشاب طبار ندوب یقطنم و لماوع نیب رتشیب یراگزاس نازیم هدنهد

لماوع نیب ه یم

دشاب . نیب طابترا رارکت راب ره اب

مرن ،اهریغتم کیم رازفا

هلسلس زا یدیدج لکش کم بتارم

اهریغتم ار هئارا یم دهد رارکت دادعت نیب هسیاقم . تشگیاج

یاه

ریغتم رارکت و I

ناشن I-I

دصرد بلاق رد یرادیاپ هدنهد یم

دشاب هنومن یارب . 100

ک تسا نیا ینعم هب دصرد دادعت ه

تشگیاج یاه هتسد یارب یرورض ریغتم رارکت یدنب

ریغتم رارکت رد I

یرورضI-I

یم دشاب هک تسا نیا ینعم هب نیا و

دربراک رادیاپ نآ یم دشاب جیاتن . یم دناوت د دص دودح رد ر

.دشاب دص

ترجاهم کرحت تاعلاطا هب یسرتسد

تینما ساسحا یدنورهش قح رهش هب قح دنمشوه رهش

رادیاپ هعسوت یعامتجا یربارب

یگدنز تیفیک یعامتجا تلادع یعامتجا یلومش همه

یداصتقا یزاسزاب یمسر ریغ لاغتشا یداصتقا ینیزیگادج

لاغتشا لومش همه دشر اه تصرف عیزوت یداصتقا یلومش همه یروآ بات

یزیر همانرب لقن و لمح اه تخاسریز یطیحم تسیز یرادیاپ

بآ فلاتا شهاک هتفر تسد زا بآ ناربج

دنامسپ تیریدم ضف یعیبط تیفیک یا

یرهش هفرص یارب یسایقم

بآ ییوج تسیز یلومش همه

یطیحم

ییاورمکح تاراکتبا یرادیاپ یسایس تکراشم

یسایس تردق همه یلومش یسایس هب نورقم نکسم

هفرص یمومع یاهاضف

ییاضف تلادع نیمز یربراک ییاضف یلومش همه

(11)

لودج 2 یراگزاس نازیم . تاریثأت

رب رثؤم یدیلک لماوع میقتسم لکش

یریگ رهش همه لومش رد نلاک رهش زیربت

رارکت یراذگریثأت

یریذپریثأت

1 97

% 89

%

2 100

% 100

%

نییعت و نارشیپ یاهورین یبایزرا لماوع

لک یدی ( )کیژتارتسا

عت زا سپ نیی کشت اب لماوع لی

رتام سی لباقتم تارثا همانشسرپ(

هتخاس ققحم هب

تروص فیط اب و یجوز هسیاقم 5

ییات

0،1،2،3

، )P

م نازی راذگرثا یریذپرثا و ی نآ

اه رب رگیدکی طسوت ناسانشراک صخشم ،

.دش هاگنآ کمک هب مرن

رازفا هطوبرم

(

MICMAC

،) لماوع یدیلک یم جارختسا ندرگ

د ا . نی اراد لماوع ی

و یراذگرثا یریذپرثا

لااب یم نشاب د . رد اپ نای هب هجوت اب

جورخ ی مرن رازفا ، هتفای یاه شهوژپ یسرربدروم لحت و

لی یم رارق گ ی دنر موهفم لدم . ی

ن اه

،یی ناکما نتفای نارشیپ و اه

صخاش رد ار اه مز

هنی یاه فلتخم یم مهارف .دروآ

نیا زا سپ هک

همانشسرپ اه عمج روآ ی

،دش یریگدم دش هب همانشسرپ

مرن رازفا یناوخارف م

ی دوش . سیرتام ریثأت رب رثوم لماوع میقتسم لکش

گ یری همه لومش ی رد نلاک رهش زیربت هب روص ت

سیرتام ریز رد هک ،دش هبساحم میقتسمریغ و میقتسم هب

تروص فیدر و نوتس رد لماع ره زایتما و میقتسمریغ و میقتسم

ناشن سیرتام هداد

هدش .تسا

لودج 3 . سیرتام تاریثأت یدیلک لماوع میقتسم لکش

عومجم نوتس اه عومجم در فی اه ریغتم

فیدر

57 55

ییاضف تلادع 1

51 37

دنامسپ تیریدم 2

52 58

نکسم نورقم هب هفرص 3

52 52

عیزوت تصرف اه 4

61 53

لاغتشا 5

51 51

یداصتقا یزاسزاب 6

38 42

یسایس تردق 7

56 53

ییاورمکح 8

55 50

همانرب ر یزی لمح لقنو 9

45 38

بآ فلاتا شهاک 10

45 56

یمسرریغ لاغتشا 11

37 36

یمومع یاهاضف 12

46 48

ینیزگ یادج یداصتقا

13

51 39

تاعلاطا هب یسرتسد 14

51 53

ترجاهم 15

51 41

یعامتجا یربارب 16

49 45

یسایس تکراشم 17

49 48

تینما 18

47 42

رهش هب قح 19

50 47

تخاسریز اه 20

42 47

یگدنز تیفیک 21

40 43

نیمز یربراک 22

34 43

تیفیک یرهش یاضف یعیبط 23

(12)

35 44

یروآون 24

48 63

رادیاپ هعسوت 25

48 36

کرحت 26

44 63

یعامتجا تلادع 27

47 49

بات روآ ی 28

1332 1332

عومجم -

لودج 4 . سیرتام تاریثأت یدیلک لماوع میقتسمریغ لکش

عومجم نوتس اه عومجم در فی اه ریغتم

فیدر

129858 125332

ییاضف تلادع 1

116840 86713

دنامسپ تیریدم 2

117835 134823

نکسم نورقم هب هفرص 3

120466 119572

عیزوت تصرف اه 4

137934 120178

لاغتشا 5

115756 116325

یداصتقا یزاسزاب 6

88891 94840

یسایس تردق 7

127439 120253

ییاورمکح 8

125070 112482

همانرب ر یزی لمح لقنو 9

103619 87382

بآ فلاتا شهاک 10

103025 128613

یمسرریغ لاغتشا 11

84894 85419

یمومع یاهاضف 12

107039 109987

ینیزگ یادج یداصتقا

13

116339 90655

تاعلاطا هب یسرتسد 14

116949 120205

ترجاهم 15

118014 94296

یعامتجا یربارب 16

112543 103329

یسایس تکراشم 17

112390 109835

تینما 18

108416 96537

رهش هب قح 19

114006 109485

تخاسریز اه 20

96646 108186

یگدنز تیفیک 21

91648 98188

نیمز یربراک 22

80204 101419

یرهش یاضف یعیبط تیفیک 23

82110 102162

یروآون 24

109258 142776

رادیاپ هعسوت 25

111156 82723

کرحت 26

100440 144127

یعامتجا تلادع 27

109271 112214

بات روآ ی 28

1332 1332

عومجم ---

هک همانشسرپ دادعا هب هجوت اب هب

تروص سیرتام لیمکت هدش مرن ،تسا هطبار رازفا نآ

اه و هدرک هبساحم ار تیاهنرد

یارب

یم رظن رد یددع زایتما کی لماع ره رب سپس .دریگ

ساسا رب ار لماوع زایتما نیا ساسا یراذگریثأت

و یریذپریثأت

هب تروص هبتر میقتسمریغ و میقتسم یم یدنب

نازیم ،دننک بسک ار زایتما نیرتشیب هک یلماوع تلاح نیا رد هک ،دنک

یراذگریثأت و

یریذپریثأت نآ

اه یم رییغت ساسا نیا رب زین .دنک

هدنیآ یدیلک لماوع ریز لودج لکش

گ یری رهش همه لومش