ﺪﻣﺎﯿﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﯽﮔﮋﯾو و ﻒﻠﺘﺨﻣ
كﺎﺧ يﺎﻫ ﺮﺑ
ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ
ﮏﯿﺟﺎﺗ ﻪﻧﺎﻤﺳ -1
ﯽﺑﻮﯾا ﷲا ﺲﻤﺷ
2
-
ﯽﻠﻋ ﻪﺟاﻮﺧ ﺮﯿﮕﻧﺎﻬﺟ -3
ﯽﯾﺎﺘﺷ نﺎﺒﻌﺷ
4
:ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ 23
/ 12 / 1395
:شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ 11
/ 05 / 1396
هﺪﯿﮑﭼ
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ
ءﺰﺟ يروﺮﺿ ﻢﺘﺴﯿﺳ هﺪﻧز و يﺎﯾﻮﭘ ﻞﮕﻨﺟ ﺎﻫ ﺪﻨﺘﺴﻫ و ﺶﻘﻧ يﺪﯿﻠﮐ رد ﯽﻧﻮﮔﺮﮔد و ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ و ﯽﮕﻨﯾزوﺮﻓ داﻮﻣ ﯽﻟآ ﺎـﻔﯾا
ﯽﻣ ﺪﻨﻨﮐ . طﺎﺒﺗرا ﻦﯿﺑ نﺎﺘﺧرد و ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺎﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ ﺮﺘﻤﮐ درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻦﯾا رﻮﻈﻨﻣ رد ﻦﯾا ﺶﻫوﮋـﭘ ياﺮـﺑ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﻣﺎﯿﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ زا ﻖﻤﻋ -0 10 ﯽﺘﻧﺎﺳ يﺮﺘﻣ هدزﺎﯾ ﮐﺮﺗ ﺐﯿ ﯽﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ يرادﺮﺑ مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ .
زا هاﺮـﻤﻫﻪﺑنﺎﺘﺧردﺪﻧدادنﺎﺸﻧﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳاكﺎﺧردﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﻪﻌﻣﺎﺟرﺎﺘﺧﺎﺳندروآﺖﺳﺪﺑياﺮﺑ (PLFA)يﺪﭙﯿﻟﻮﻔﺴﻓبﺮﭼيﺎﻫﺪﯿﺳاﺰﯿﻟﺎﻧآ ﯽـﮔﮋﯾو
يﺎﻫ كﺎﺧ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺪﻧراد . ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﯽﻣﺎﻤﺗ هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ طﺎﺒﺗرا ﺒﺜﻣ ﺖ و ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﺑﺮﮐ ،ﯽـﻟآ نژوﺮـﺘﯿﻧ ﻞـﮐ و ﺲﻔﻨـﺗ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ ﺪﻨﺘﺷاد . تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ توﺎﻔﺘﻣ
زا ﺮﯾﺎﺳ هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ دﻮﺑ و ﺮﺘﺸﯿﺑ زا ﺎﻬﻧآ ﺖـﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﯽـﮔﮋﯾو يﺎـﻫ كﺎـﺧ راﺮـﻗ ﺖـﻓﺮﮔ . ﺎـﻬﻧآ
ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﯽﻔﻨﻣ و ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ
،pH
تﺎﻨﺑﺮﮐ ﻢﯿﺴﻠﮐ
،لدﺎﻌﻣ وEC
ﻦﺷ ﺪﻨﺘﺷاد . ﺎﻣا ﻫ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤ ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﺖﻠﯿﺳ ﺖﺒﺜﻣ و ﯽﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ . ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﺧرد ﻪﺳ
ﯽﯾﺎﺗ .ﺪﻧدﻮﺑناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرﺮﯾدﺎﻘﻣﻦﯾﺮﺘﻤﮐيارادﺪﻧاﻪﺘﺷادزﺮﻤﻣﺎﻬﻨﺗﻪﮐﯽﯾﺎﻫتﻼﭘوﺖﺷاداركﺎﺧناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرياﺮﺑﻂﯾاﺮﺷﻦﯾﺮﺘﻬﺑﯽﻠﯿﺠﻧا-ﺖﻠﭘ-زﺮﻤﻣ
،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺮﯿﯿﻐﺗ رد ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد هاﺮﻤﻫ ﺎﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ رد ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ كﺎﺧ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ رد ﺐﯿﮐﺮﺗ و عﻮﻨﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد سﺮﺘﺳد و ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﺘﺴﯾز ياﺮﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر
كﺎﺧ ﯽﻣ دﻮﺷ .
هژاو يﺎﻫ يﺪﯿﻠﮐ : يﺎﻫﺪﯿﺳا بﺮﭼ
،ﺪﯿﭙﯿﻟﻮﻔﺴﻓ اﺮﻓا ،ﯽﻠﯿﺠﻧا ،ﺖﻠﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ
،نﺎﺘﺧرد زﺮﻤﻣ
ﻪﻣﺪﻘﻣ 1 ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ
ءﺰﺟ يروﺮﺿ ﻢﺘﺴﯿﺳ هﺪـﻧز و يﺎـﯾﻮﭘ ﻞـﮕﻨﺟ
ﺎـﻫ . ﺪـﻨﻨﮐﯽﻣﺎﻔﯾاﯽﯾاﺬﻏﺮﺻﺎﻨﻋﻪﺧﺮﭼرديﺪﯿﻠﮐﺶﻘﻧوﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺎﻬﻧآ ار ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﯽﺳﺎﺴﺣ زا ﺖﯿﻔﯿﮐ كﺎـﺧ
رد ﺮﻈﻧ ﺖﻓﺮﮔ اﺮﭼ ﻪﮐ ﺐﯿﮐﺮﺗ و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ ﺎﺗ هزاﺪـﻧا
يدﺎﯾز ﻪﺧﺮﭼ يﺎﻫ
،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ ﯽﮕﻨﯾزوﺮﻓ
ﻦﺑﺮﮐ ،ﯽـﻟآ ﻞـﺻﺎﺣ يﺰـﯿﺧ
و يﺎـﻫ هوﺮـﮔ ﻪـﮐ ﯽﯾﺎـﺠﻧآزا. ﺪـﻨﻨﮐﯽﻣﻦﯿﯿﻌﺗاركﺎﺧﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ
نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺦﺳﺎﭘ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻪﺑ ﻂﯾاﺮـﺷ ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﯽـﻣ ،ﺪـﻨﻫد ﯽـﮔﮋﯾو يﺎـﻫ
تﻼﭘ يﺎﻫ ﯽﻠﮕﻨﺟ ) كﺎﺧ و نﺎﻫﺎﯿﮔ ( ﺮـﺑ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎـﺧ ﺮﯿﺛﺄـﺗ
ﯽﻣ ﺪﻧراﺬﮔ ) 31 .( ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﯽﺘﺴﯾز رد كﺎﺧ رد ﻪﯾﻻ ﯽﯾﻻﺎﺑ نآ ﺰﮐﺮﻤﺘﻣ هدﻮـﺑ و
ﺎـﺑ ر اﺪـﻘﻣ يﺮـﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎـﺳ30 ﻖـﻤﻋردو ﺪـﺑﺎﯾ ﯽـﻣ ﺶﻫﺎـﮐﻖﻤﻋ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ
1 و 2 - ﯽـﺳﺎﻨﺸﮐﺎﺧ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا و اﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
، يزروﺎـﺸﮐ هﺪﮑـﺸﻧاد
،
نﺎﻬﻔﺻا ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد -*) :لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ Email: ayoubi@cc.iut.ac.ir
(
-3 هﺎﯿﮔ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد ﯽﮑﺷﺰﭘ
، يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد
، نﺎﻬﻔﺻا ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد
-4 نﺎﮔﺮﮔ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،يراﺪﻠﮕﻨﺟ هﺪﮑﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد DOI: 10.22067/jsw.v31i5.62819
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ
رﺎﯿﺴﺑ ﻢﮐ ﺖﺳا . ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺪـﺻرد
ﯽـﻠﯿﺧ ﯽـﻤﮐ
زا ﺶﻘﻧﮏﭼﻮﮐﺰﺟﻦﯾاﺎﻣا .ﺪﻧﻮﺷﯽﻣﻞﻣﺎﺷ اركﺎﺧﯽﯾﻻﺎﺑﻪﯾﻻ يﺪـﯿﻠﮐ
رد ﻪﺧﺮﭼ
،نژوﺮﺘﯿﻧ
،ﺮﻔﺴﻓ دﺮﮔﻮﮔ و ﯽﮕﻨﯾزوﺮﻓ يﺎـﯾﺎﻘﺑ ﯽـﻟآ كﺎـﺧ ﺎـﻔﯾا
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ) 34 .(
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ
زا ﻖﯾﺮﻃ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺮﺑ لﺎﺼﺗا تارذ و ﻦﺑﺮـﮐ
،ﯽﻟآ ﺶﻘﻧ ﯽﻤﻬﻣ رد ﻪﻧاﺪﮐﺎﺧ
،يزﺎﺳ ﻞـﺻﺎﺣ ،يﺰـﯿﺧ دﻮـﺒﻬﺑ ،نﺎﻤﺘﺧﺎـﺳ
ﯽﮕﻨﯾزوﺮﻓ
،ﯽﻟآداﻮﻣ ﻪﯿﻔﺼﺗ بآ و ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﻔﺴﻤﺗا ﺪﻧراد )3 .(
يﺎﯾﺎﻘﺑ ﯽـﻟآ
ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﻪﻨﯾزوﺮﻓ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ رد ﻊﻗاو ﻪـﺑ ﺖـﺴﯾز ،هدﻮـﺗ
يد ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺮـﮕﯾد ﺎـﯾوﯽﻧﺪﻌﻣﺮﻔﺴﻓونژوﺮﺘﯿﻧ،بآ،ﻦﺑﺮﮐﺪﯿﺴﮐا ﯽﯾاﺬـﻏ
ﻞﯾﺪﺒﺗ ﯽﻣ ﺪﻧدﺮﮔ . ﺎﻨﻋ ﺮﺻ ﯽﻧﺪﻌﻣ ﻪﮐ رد ﺮﮑﯿﭘ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺖﯿﺒﺜﺗ
هﺪﺷ
،ﺪﻧا و ﺎـﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﯽﻧﺎﯿﭼرﺎﮑـﺷﻂﺳﻮﺗﺎﻫبوﺮﮑﯿﻣﻪﮐﯽﻧﺎﻣز ﺎﻫﺪـﺗﺎﻤﻧ
رﺎﮑﺷ ﯽﻣ
،ﺪﻧﻮﺷ دازآ ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ) 23
.( نﺎﺸﻧ ( )3نارﺎﮑﻤﻫوﭻﺑ ﺪﻧداد
ﻪﮐ يرﺎﯿﺴﺑ زا يﺎﻫﺪـﻨﯾآﺮﻓ ﻢﯿﻘﺘـﺴﻣ
و ﺮﯿﻏ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﻂﺳﻮﺗ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ
ﻞﯾﺪـﻌﺗ ﯽـﻣ ﺪﻧﻮـﺷ
.و ﯽـﻟآ داﻮـﻣ ﺎـﺑكﺎﺧتارذلﺎﺼﺗاﺮﺑﺮﯿﺛﺄﺗﻖﯾﺮﻃزاكﺎﺧناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﻧاﺪﮐﺎﺧ
،ﺎﻫ ﺶﻘﻧ هﮋﯾو يا ﻪﻌﺳﻮﺗرد و ﺮﯿﯿﻐﺗ رد نﺎﻤﺘﺧﺎـﺳ كﺎـﺧ
ﺪﻧراد )3 و 28 ( ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ تاﺮﯿﯿﻐﺗ رد ﯽـﮔﮋﯾو يﺎـﻫ ،كﺎـﺧ ،ﯽﻓاﺮﮔﻮـﭘﻮﺗ
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و ﻢﯿﻠﻗا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺮﺑ ﯽﯾﺎﯾﻮﭘ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﺪﻧراد ﻪـﮐ ﺮـﺠﻨﻣ
ﻪﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ ﯽﻣ دﻮﺷ . مرﻮـﮐ و نارﺎـﮑﻤﻫ ) 16 ( نﺎـﯿﺑ
ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﮐ ﯽﻧاواﺮﻓ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎـﺧ
ﺮﺛﺄـﺘﻣ زا ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬـﻏ دﻮـﺟﻮﻣ
كﺎﺧرد ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﯾﺎﺠﻧآزا ﻪﮐ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ
كﺎﺧ رد سﺮﺘﺳد ﻦﯾﺮﺗ ﺺﺧﺎـﺷ
يﺎــﻫ ﺖــﯿﻔﯿﮐ كﺎــﺧ ﺪﻨﺘــﺴﻫ ) 35 .(
،ﻦﯾاﺮﺑﺎــﻨﺑ تﺎﻔﯿــﺻﻮﺗ ﯽــﻤﮐ
عﻮــﻨﺗ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ زا ﺎﻋﻮـﺿﻮﻣ ت ﻢـﻬﻣ و درﻮـﻣ ﻪـﺟﻮﺗ ﯽـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ . ﺮﺘـﺸﯿﺑ
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺎﺑ
شور يﺎﻫ مﻮﺳﺮﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺸﮐ ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ . ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﻪﺑ ﻪـﮑﻨﯾا
رد دوﺪﺣ -80 99 ﺪﺻرد زا ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر زﻮﻨﻫ
ﺖﺸﮐ هﺪـﺸﻧ ﺪـﻧا
) 35 .(
ﯽﮑﯾ زا شور ﯽﯾﺎﻫ ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﻞﮑﺸﻣ ﺖـﺸﮐ ﯽﺑﺎـﺨﺘﻧا ﻪـﺒﻠﻏ
ﺪﻨﮐ و هﺎﮕﻧ نوﺪﺑ ﯽﻀﯿﻌﺒﺗ ﻪﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ هﺪـﯿﭽﯿﭘ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻪﺘـﺷاد
،ﺪﺷﺎﺑ شور ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻂﺳﻮﺗ يﺎﻫﺪﯿﺳا بﺮﭼ ﺪﯿﭙﯿﻟﻮﻔﺴﻓ
)1
(PLFA ﺖﺳا . رد شور ﺎﯾPLFA ﻦﯿـﯿﻌﺗ يﻮـﮕﻟا مﺎـﻤﺗ يﺎﻫﺪﯿـﺳا
،بﺮﭼ جاﺮﺨﺘﺳا ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا لﻼﺣ ﺐﺳﺎﻨﻣ مﺎﺠﻧا
ﯽـﻣ ﺪـﻨﮐﯽﻣيﺪﻨﺑﻪﻘﺒﻃﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ ﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫهوﺮﮔردارﺎﻬﻧآﺲﭙﺳودﻮﺷ . ﮏـﯿﻨﮑﺗﻂﺳﻮﺗ ﺲﭙﺳوﺪﻧﻮﺷﯽﻣدازآﺪﯿﭙﯿﻟﻮﻔﺴﻓﺰﺟزابﺮﭼيﺎﻫﺪﯿﺳا ﯽﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ يزﺎﮔ
)2
(GC ﻦﯿـﯿﻌﺗ ﯽـﻣ ﺪـﻧدﺮﮔ و ﺎـﯾ ﻪـﺑ هوﺮـﮔ يﺎـﻫ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ) 35 .(
ﺰﯿﻟﺎـﻧآ ﮏـﯾPLFA
هوﺮـﮔ
زا ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫهوﺮﮔﻞﻣﺎﺷﻪﮐﺪﻨﮐﯽﻣﻢﻫاﺮﻓارﺎﻫﺮﮐرﺎﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ياﺮﺑ ﻌﺗ ﻦﯿﯿ ﺖﺴﯾز هدﻮـﺗ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ هﺪـﻧز ﻞـﮐ و ﯽـﺳرﺮﺑ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺪﻧﻮـﺷ . ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟﻮﻔـﺴﻓ ءﺰـﺟ
يروﺮـﺿ
يﺎﺸﻏ ﻪﺘﺧﺎﯾ رد مﺎﻤﺗ ﻪﺘﺧﺎﯾ يﺎﻫ هﺪﻧز ﺪﻨﺘﺴﻫ و رد يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ هﺮـﯿﺧذ
يا و ﺎﯾ رد ﻪـﺘﺧﺎﯾ يﺎـﻫ هدﺮـﻣ ﺖـﻓﺎﯾ ﯽـﻤﻧ ﺪﻧﻮـﺷ . رد ﻂﯾاﺮـﺷ ،ﯽـﻌﯿﺒﻃ
ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟﻮﻔﺴﻓ ﯽﺘﻤﺴﻗ
زا ﺖﺴﯾز هدﻮﺗ ﻢﺴﯿﻧﺎﮔرا ﺎﻫ ار ﻞﯿﮑـﺸﺗ ﯽـﻣ ﺪـﻨﻫد
. ﻪـﮐ ﺖـﺳاهداد نﺎـﺸﻧ تﺎﺑﻮـﺳرو كﺎـﺧ ﯽـﺳرﺮﺑزاهﺪﻣآﺖﺳﺪﺑﺞﯾﺎﺘﻧ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﯾﺮﺳ رد رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻂﺳﻮﺗ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ
رد ﺖﺳاهﺪﺷدﺎﻬﻨﺸﯿﭘﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .دﻮﺷﯽﺳرﺮﺑوهﺪﻫﺎﺸﻣPLFAيﻮﮕﻟا ﻪـﮐ ﻊﯾﺮـﺳ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﯽـﺳرﺮﺑياﺮﺑﺐﺳﺎﻨﻣشورﮏﯾPLFAيﺎﻫﺰﯿﻟﺎﻧآ رد نﺎـﮑﻣا ﻦـﯾاPLFAﻊﻗاورد .(35)ﺪﺷﺎﺑﯽﻣﺎﻫبوﺮﮑﯿﻣهﺪﻧزﺖﯿﻌﻤﺟ ار هﺎﮕﺘـﺴﯾزرد ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣعﺎﻤﺘﺟازاﻊﻣﺎﺟﺪﯾدﮏﯾﺎﺗﺪﻨﮐﯽﻣﻢﻫاﺮﻓ ﺎـﻬﻧآ
ﺖﺳﺪﺑ ﺪﯾآ . ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ رد كﺎﺧ يﺎﻫ ﯽﻠﮕﻨﺟ زا ﺰﯿﻟﺎﻧآ PLFA
ياﺮﺑ ﯽﺳرﺮﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺖﺤﺗ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺎـﻫدﻮﮐ و ﺖﯾﺮﯾﺪـﻣ يﺎـﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﮐ اﺪﻧ )6
، 17
.( عﻮﻨﺗوﺐﯿﮐﺮﺗ،ﯽﻧاواﺮﻓ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر
دﻮﺟﻮﻣ رد كﺎﺧ ﻪﺑ رﻮﻃ ﯽﺳﺎﺳا
ﯽﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ يﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ كﺎﺧ
ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ رد ﺖـﯾﺎﻬﻧ
ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ رد سﺮﺘﺳد كﺎـﺧ ار ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﯽـﻣ ﺪـﻨﻫد . ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ﺪـﺷر
ﺖﯿﻌﻤﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺎﻬﻧآ رد كﺎﺧ ﯽﮕﺘﺴﺑ ﻪﺑ ﻢﻫﺮـﺑ ﺶﻨـﮐ ﻦﯿـﺑ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﮔ ﯽﻫﺎﯿ و كﺎﺧ دراد . رد ﻊﻗاو ﯽﮑﯾ زا ﻢـﻬﻣ ﻦﯾﺮـﺗ ﺎـﻫﺮﯿﻐﺘﻣ
رد . ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﯽﻫﺎـﯿﮔيﺎﻫﻪﻧﻮﮔكﺎﺧﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﺖﯿﻌﻤﺟﺐﯿﮐﺮﺗﻦﯿﯿﻌﺗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ ﻞﯿﻟد توﺎـﻔﺗ رد
1- Phospholipid fatty acids 2- Gas chromatography ياﺰﺟا
ﯽﻟﻮﻠﺳ ﻪﺸﯾر و تﺎﺤﺷﺮﺗ ﻪﺸﯾر ﺎﻬﻧآ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﻦـﯾا تاﺮـﺛا
ﻪـﺑ چرﺎـﻗﻦﺘﺷادونژوﺮﺘﯿﻧﻊﺑﺎﻨﻣ،هﺎﯿﮔﻦﺳ،ﻪﺸﯾرﻪﻘﻄﻨﻣﻞﯿﻟد اﺰﯾارﻮﮑﯾﺎـﻣ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ) 19 .(
ﻮﯿﻟ و نارﺎﮑﻤﻫ ) 17 ( شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﮐ عﻮﻨﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ
ﺎـﻫ كﺎـﺧزا ﺮﺘـﺸﯿﺑيراد ﯽـﻨﻌﻣ رﻮـﻃﻪﺑﺮﻔﺳوﺰﯾاركﺎﺧردﺎﻫچرﺎﻗو ﺮـﯿﻏ
يﺮﻔﺳوﺰﯾار ﺖﺳا
.يﺎﻫﺶﻫوﮋﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ
نﺎﺸﻧ ﺪﻧداد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧ ﺎـﻬﻨﺗ
ﺮـﺑ ﺐـﯿﮐﺮﺗو ﯽـﻧاواﺮﻓ ﺮـﺑ ﻪـﮑﻠﺑ ،ﺪـﻧرادﺮﯿ ﺛﺄـﺗ كﺎـﺧ يﺎـﻫﯽﮔﮋﯾو ﻪـﻌﻣﺎﺟ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ ﺰﯿﻧ ﺪﻧﺮﺛﺆﻣ . ﺮﯿﺛﺄـﺗ نﺎـﺘﺧرد رد ﻞﯿﮑـﺸﺗ كﺎـﺧ و ﻪـﺧﺮﭼ
ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ تﺪﻣ نﺎﻣز يدﺎﯾز ﺖﺳا ﻪـﮐ درﻮـﻣ ﯽـﺳرﺮﺑ راﺮـﻗ ﻪـﺘﻓﺮﮔ
ﺖﺳا . ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ نﺎﺘﺧرد ياراد ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺮﺑ ﻪﺧﺮﭼ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ
و ﯽﮔﺪﯾداﻮﻫ داﻮﻣ ﯽﻧﺪﻌﻣ كﺎﺧرد ﺪﻧراد . ﯿﻨﭽﻤﻫ ﻦ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد لﻮﻃ ﺪـﺷر
دﻮﺧ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ زا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
،ﯽﻟآ ﻮﻨﯿﻣا ﺎﻫﺪﯿﺳا و ﺎﻫﺪـﻨﻗ ار ﻪـﺑ
نورد ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﯽـﺳرﺮﺑ .(22)ﺪﻨﻨﮐﯽﻣﺢﺷﺮﺗكﺎﺧ كﺎـﺧ
ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ تﺎـﻋﻼﻃا يﺪـﯿﻔﻣ رد ﻪـﻄﺑار
ﺎـﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳدﺖﯿﻠﺑﺎﻗوﻦﺑﺮﮐونژوﺮﺘﯿﻧﺪﻨﻧﺎﻣﯽﯾاﺬﻏﺮﺻﺎﻨﻋﻪﺧﺮﭼ ﺮـﺻﺎﻨﻋ
ﯽﯾاﺬﻏ ﻪﺋارا ﺪﻨﮐ )8
.(ﻪﺑﻪﮐﯽﯾﺎﺠﻧآزا رﻮﻃ
ﯽﻠﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺶﺷﻮﭘ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺮﺑ تﺎـﯿﺣ و ﻂﯾاﺮـﺷ
ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺮﮕﯾد تادﻮﺟﻮﻣ هﺪﻧز كﺎﺧ ﺮﯿﺛﺄﺗ
،دراد ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪـﺳر ﺐـﯿﮐﺮﺗ
يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺰﯿﻧ ﺮﺑ ﯽﮔﮋﯾو يﺎـﻫ كﺎـﺧ و ﺐـﯿﮐﺮﺗ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر
راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺶﻧاد و ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺮـﺘﻬﺑ زا ﻂـﺑاور ﺳﻮﮐا ﻢﺘـﺴﯿ
ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﻣ ار ياﺮﺑ ﺶﯿﭘ ﯽﻨﯿﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻂﯿﺤﻣ ﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ يﺎـﻫ دﻮـﺟﻮﻣ
رد ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﻫد . ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ فﺪـﻫ ﯽـﺳرﺮﺑ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ و ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ كﺎﺧ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ
ﻞﮕﻨﺟ ﯽﻌﯿﺒﻃ ياﺮﺑ ﺮﯿـﺴﻔﺗ يﺎـﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺮﺛﺆـﻣ
ﺮـﺑ ﻂـﺑاور ﻦﯿـﺑ ،كﺎـﺧ
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر و
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ رد ﯽﺸﺨﺑ زا ﻞﮕﻨﺟ يﺎﻫ ﺖﺼﺷ ﻪـﺗﻼﮐ
نﺎﺘﺳا نﺎﺘﺴﻠﮔ ﯽﺣاﺮﻃ و اﺮﺟا ﺪﯾدﺮﮔ .
داﻮﻣ و شور ﺎﻫ
ﯽﻓﺮﻌﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ) ﻞﮑﺷ 1 ( ﻊﻗاو رد ﻞـﮕﻨﺟ ﯽـﺷزﻮﻣآ ﯽـﺸﻫوﮋﭘ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﺼﺷ ﻪﺗﻼﮐ رد بﻮﻨﺟ ﯽﻗﺮﺷ ﺮﻬﺷ نﺎـﮔﺮﮔ نﺎﺘـﺳارد نﺎﺘـﺴﻠﮔ
ﺖﺳا . ﻦﯾا ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺐﯿﺷ ﯽﻟﺎﻤﺷ ﮐ هﻮ يﺎﻫ ،زﺮـﺒﻟا رد لﻮـﻃ ﯽﯾﺎـﯿﻓاﺮﻐﺟ
54 ﻪﺟرد و 24 ﻪـﻘﯿﻗد ﺎـﺗ 54 ﻪـﺟرد و 25 ﻪـﻘﯿﻗد ﯽﻗﺮـﺷ و رد ضﺮـﻋ
ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ 36 ﻪﺟرد و 38 ﻪﻘﯿﻗد ﺎﺗ 36 ﻪﺟرد و 42 ﻪﻘﯿﻗد ﯽﻟﺎﻤـﺷ ﻊـﻗاو
هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻪﮐ ﻪﺑ ترﻮﺻ -ﯽﻗﺮﺷ ﯽﺑﺮﻏ رد داﺪﺘﻣا يﺎﯾرد رﺰﺧ راﺮﻗ
دراد ﯽﻧﺎﺘـﺴﻫﻮﮐ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦـﯾاعﺎﻔﺗرا .ﺪﺷﺎﺑﯽﻣرﺎﺘﮑﻫ3716نآﺖﺣﺎﺴﻣو زا ﻪـﻘﻄﻨﻣ يردﺎـﻣهدﺎﻣ .ﺖﺳاﺮﯿﻐﺘﻣﺮﺘﻣ706ﺎﺗ280ﻦﯿﺑﺎﯾردﺢﻄﺳ ﯽـﺴﻟ
ﺖﺳا و زا ﺮﻈﻧ ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ ﯽﻤﯿﻠﻗا هژﺮﺒﻣآ ياراد ﻢﯿﻠﻗا بﻮﻃﺮﻣ لﺪﺘﻌﻣ
ﺎـﺑ ﺎـﺗ528 ﻦﯿـﺑ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﺮـﺘﻣﯽﻠﯿﻣ649ﻪﻧﻻﺎﺳﯽﮔﺪﻧرﺎﺑﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
817 .ﺪﻨﮐﯽﻣﺮﯿﯿﻐﺗلﺎﺳردﺮﺘﻣﯽﻠﯿﻣ
ﻞﮑﺷ 1 - ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﻪﺸﻘﻧ ﻦﯿﻣز ﻪﺸﻘﻧ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ طﺎﻘﻧ ﺶﻨﮐاﺮﭘ و
هرود تﺎﺑﻮﺳر يور ﺮﺑ) ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﺳﺎﻨﺷ (يﺮﻧﺮﺗاﻮﮐ
Figure 1- The map of geographic position and distribution of soil samples on geology map
ﯽـــﺣاﺮﻃ يﻮـــﮕﻟا
ﻪـــﻧﻮﻤﻧ يرادﺮـــﺑ و
مﺎـــﺠﻧا يﺎـــﻫﺰﯿﻟﺎﻧآ
ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ياﺮﺑ مﺎﺠﻧا ﻦـﯾا ،ﺶﻫوﮋـﭘ اﺪـﺘﺑا هدزﺎـﯾ ﺐـﯿﮐﺮﺗ ﯽـﺘﺧرد ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﻧﺪﺷ ) لوﺪﺟ 1 ( و ياﺮﺑ ﺮﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺳ تﻼـﭘ بﺎـﺨﺘﻧا ﺪـﺷ
. يﺎـﻨﺒﻣﺎﺑﯽﺘﺧرديﺎﻫﻪﻧﻮﮔﯽﻧاواﺮﻓسﺎﺳاﺮﺑتﻼﭘﺮﻫيﺪﻨﺑﭗﯿﺗهﻮﺤﻧ ﺢﻄﺳ ﻊﻄﻘﻣ نﺎﺘﺧرد ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . مﺎـﻧ يراﺬـﮔ تﻼـﭘ ﺎـﻫ سﺎـﺳاﺮﺑ ﺐـﯿﺗﺮﺗ
ﯽﻧاواﺮﻓ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ نﺎﺘﺧرد دﻮﺟﻮﻣ رد تﻼﭘ هدﻮﺑ ﺖﺳا ﻪـﺑ ﻦـﯾا ترﻮـﺻ
ﻪﮐ تﻼﭘ يﺎﻫ يﻮﺘﺤﻣ ﮏﯾ ﻪـﻧﻮﮔ رد ﻊـﻗاو ياراد ﺎـﻬﻨﺗ ﮏـﯾ ﻪـﻧﻮﮔ
ﺎـﺑ ﺮـﺘﻤﮐ ﯽـﻧاواﺮﻓياراد ﺎـﻫﻪﻧﻮﮔﺮﮕﯾدوﺪﻨﺘﺴﻫ%50زاﺮﺗﻻﺎﺑﯽﻧاواﺮﻓ زا ﻦﯿـﻤﻫ ﻪـﺑ . ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺮـﮕﯾد يﺎـﻫﻪﻧﻮﮔﺪﻗﺎﻓﺎﯾوﺪﻨﺷﺎﺑﯽﻣ%10 ﺐـﯿﺗﺮﺗ
تﻼﭘ يﺎﻫ يﻮﺘﺤﻣ ود ﺎﯾ ﻪﺳ ﻪﻧﻮﮔ رد ﻊـﻗاو ياراد ود ﺎـﯾ ﻪـﺳ ﻪـﻧﻮﮔ
ﺎـﺑ تﻼـﭘ مﺎـﻧوﺪﻨﺷﺎﺑﯽﻣ%10زاﺮﺗﻻﺎﺑو%50زاﺮﺘﻤﮐﯽﻧاواﺮﻓ سﺎـﺳاﺮﺑ
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 28
.(زا ﻪـﻄﻘﻧ33ردكﺎــﺧزا يرادﺮـﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻖــﻤﻋ
0 - 10 ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﺮــﺘﻣ
ترﻮﺻ ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎـﻫ ﻊـﻤﺟ يروآ هﺪـﺷ اﻮـﻫ ﮏـﺸﺧ و زا ﮏـﻟا
2 ﮏـﺸﺧ اﻮـﻫيﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧزاﺖﻤﺴﻗﮏﯾ .ﺪﻧﺪﺷهدادرﻮﺒﻋﺮﺘﻣﯽﻠﯿﻣ هﺪـﺷ
ﺮﺑ يا مﺎﺠﻧا يﺎﻫﺰﯿﻟﺎﻧآ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ
حﺮـﺷ ﺮـﯾز درﻮـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا راﺮـﻗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ : ﻊﯾزﻮﺗ هزاﺪﻧا تارذ كﺎﺧ ﻪﺑ شور ﺮﺘﻣورﺪـﯿﻫ )9 (،
هزاﺪـﻧا يﺮـﯿﮔ
وpH ردEC هرﺎﺼﻋ 5/
2 ﻪﺑ 1 بآ ﻪﺑ كﺎﺧ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد ﺮـﺘﻣpH
و
،ﺮﺘﻣEC تﺎﻨﺑﺮﮐ ﻢﯿﺴﻠﮐ لدﺎﻌﻣ ﻪﺑ شور نﻮﯿـﺳاﺮﺘﯿﺗ ،ﯽﺘـﺸﮔﺮﺑ
ﻦﺑﺮـﮐ
ﯽﻟآ ﻪﺑ شور ﯽﻠﮑﻟاو ﻠﺑ ﮏ ) 12 (،
نژوﺮـﺘﯿﻧ ﻞـﮐ ﻪـﺑ شور لاﺪـﻠﮐ )4 ( و ﺲﻔﻨﺗ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻪﺑ شور نﻮﯿﺳاﺮﺘﯿﺗ ) 14 .(
ﺖﻤﺴﻗ مود ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎـﻫ ياﺮـﺑ
مﺎﺠﻧا ﺰﯿﻟﺎﻧآ يﺎﻫﺪﯿﺳا بﺮﭼ عﺎﺒﺷا هﺪﺷ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر دﻮـﺟﻮﻣ
رد كﺎﺧ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﻪـﺑ ﻦـﯾا ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻪـﮐ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎـﻫ
ﺎـﺑ ﺖـﯿﻓﺮﻇ%65 هزاﺪـﻧا ﻪـﺑ (27) ﮏـﯾدو ﺮﺗﺎـﺷشورزاهدﺎﻔﺘﺳا ﯽـﻋارز
بﻮﻃﺮﻣ ﺪﻧﺪﺷ و ﻪﺑ تﺪـﻣ 3 زور رد يﺎـﻣد 37 سﻮﯿـﺴﻠﺳ نﻮﯿـﺳﺎﺑﻮﮑﻧا
ﺪﻧﺪﺷ و ﺲﭙﺳ يﺎﻫﺪﯿﺳا بﺮﭼ عﺎﺒﺷا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪـﻧﺪﯾدﺮﮔ و ﻂـﺳﻮﺗ
هﺎﮕﺘــــﺳد Hewlett-Packard 5890 Series II gas
chromatograph (GC (
ﺰــﻬﺠﻣ ﻪــﺑ HP Ultra 2 capillary و
flame ionization detector عﻮﻧ
ﺎـﻬﻧآ ﻦﯿـﯿﻌﺗ ﺪـﺷ و ﺲﭙـﺳ ﻂـﺳﻮﺗ
ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ Sherlock™ Microbial ID System, Version 4.5
ناراﺪــﻧﺎﺟﺰﯾر دﻮــﺟﻮﻣ
رد ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﺎــﻫ ﯽﯾﺎــﺳﺎﻨﺷ و هوﺮــﮔ يﺪــﻨﺑ ﺪﻧﺪــﺷ
. ﻪـﮐ (PLFA) يﺪﯿﭙﯿﻟﻮﻔـﺴﻓ هﺪـﺷ عﺎﺒـﺷا بﺮـﭼيﺎﻫﺪﯿﺳايﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ياﺮﺑ ﻒﯿﺻﻮﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻊﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮـﻗ ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ
رد لوﺪﺟ 2 آ هﺪﻣ ﺖﺳا .
ﺰﯿﻟﺎﻧآ يﺎﻫ يرﺎﻣآ
ياﺮﺑ مﺎﺠﻧا يﺎﻫﺰﯿﻟﺎﻧآ يرﺎﻣآ زا مﺮﻧ راﺰـﻓا 8,0 ) Copyright 1985-
2003) Statistics هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪـﺷ . ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ ﯽـﺳرﺮﺑ ﺖﯿﻌـﺿو ﯽـﻠﮐ
ﯽﮔﮋﯾو ﺎﻫ و ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ
زا ﻢﮐ
،ﻦﯾﺮﺗ ﺶﯿﺑ ﻦﯾﺮﺗ و ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﯾدﺮﮔ .
لوﺪﺟ 1 - هدزﺎﯾ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ
Table 1- Eleven different tree composition
Tree composition ﯽﺘﺧردﺐﯿﮐﺮﺗ هﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳاﺪﮐ Tree cod used
Parrotia persica ﯽﯿﻠﺠﻧا 1
Hornbeam زﺮﻤﻣ 2
Maple ﺖﻠﭘ 3
Parrotia- Hornbeam زﺮﻤﻣ-ﯽﯿﻠﺠﻧا 4
Hornbeam- Parrotia ﯽﯿﻠﺠﻧا-زﺮﻤﻣ 5
Hornbeam- Maple ﺖﻠﭘ-زﺮﻤﻣ 6
Parrotia- Maple ﺖﻠﭘ-ﯽﯿﻠﺠﻧا 7
Hornbeam- Maple-Parrotia ﯽﯿﻠﺠﻧا - ﺖﻠﭘ- زﺮﻤﻣ 8 Maple -Hornbeam -Parrotia ﯽﯿﻠﺠﻧا-زﺮﻤﻣ– ﺖﻠﭘ 9 Parrotia–Hornbeam- Maple ﺖﻠﭘ -زﺮﻤﻣ-ﯽﯿﻠﺠﻧا 10 Hornbeam -Parrotia -Maple ﺖﻠﭘ -ﯽﯿﻠﺠﻧا-زﺮﻤﻣ 11
لوﺪﺟ -2 يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ يﺎﻫﺪﯿﺳا
بﺮﭼ عﺎﺒﺷا هﺪﺷ ﻟﻮﻔﺴﻓ يﺪﯿﭙﯿ بﺎﺨﺘﻧا هﺪﺷ ياﺮﺑ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟرﺎﺘﺧﺎﺳ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ
كﺎﺧ
Table 2- Phospholipid fatty acids signatures chosen to characterize microbial community structure.
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر Microorganisms
ﺪﯿﺳا عﺎﺒﺷا هﺪﺷ
Fatty acid چرﺎﻗ
يﺎﻫ اﺰﯾارﻮﮑﯾﺎﻣرﻻﻮﮑﺴﺑرآ
) (AMF
Arbuscular Mycorrhiza Fungi 16:1 ω5c يﺮﺘﮐﺎﺑﻮﻨﯿﺘﮐا
ﺎﻫ
Actinobacteria
16:0 10-methyl 17:0 10-methyl 18:0 10-methyl چرﺎﻗ
ﺎﻫ fungus
18:2ω6 16:1ω9c 18:1ω9c يﺮﺘﮐﺎﺑ
يﺎﻫ ﯽﻣﻮﻤﻋ
General bacteria
14:0 iso 15:00 17:00 يﺮﺘﮐﺎﺑ
يﺎﻫ مﺮﮔ - ﯽﻔﻨﻣ
bacteria Gram-
16:1 ω7c 18:1ω7c 19:0 cyclo يﺮﺘﮐﺎﺑ
يﺎﻫ مﺮﮔ - ﺖﺒﺜﻣ
bacteria Gram+
15:0 iso 15:0 anteiso
16:0 iso 17:0 iso 17:0 anteiso ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ
Protozoa
20:2ω6c 20:30ω6c
20:4ω6c
ياﺮﺑ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ﻦﯿـﺑ
ﯽـﮔﮋﯾو يﺎـﻫ كﺎـﺧ و ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر
،يﺰﮐﺎﺧ اﺪﺘﺑا ﻊﯾزﻮﺗ هداد ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﯽﻤﺘﯾرﺎﮕﻟ لﺎﻣﺮﻧ ﺪـﺷ و ﺲﭙـﺳ
ﺐﯾاﺮﺿ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻦﯿﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪـﯾدﺮﮔ . ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ياﺮـﺑ ﯽـﺳرﺮﺑ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ،كﺎـﺧ هداد ﺎـﻫ رد حﺮﻃ
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ هﺪﺷ و ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎـﻫ ﻪـﺑ شور LSD1
رد ﺢﻄﺳ ﯽﻨﻌﻣ يراد 5 ﺪﺻرد مﺎﺠﻧا ﺪﯾدﺮﮔ .
1- Least significant difference
ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺚﺤﺑ
ﻪﻘﻄﻨﻣ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ياراد ﺖﻓﺎﺑ ﺐﻟﺎﻏ ﯽﻣﻮﻟ ﯽﺳر ﯽﺘﻠﯿﺳ ﺎﺑ راﺪـﻘﻣ
ﻦﺑﺮﮐ ﯽﻟآ دﺎﯾز و يﺪﯿﺳاpH ﺎﺗ ﯽﺜﻨﺧ ﺖﺳا ) لوﺪﺟ 3 .(
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ياراد
تﺎﻨﺑﺮﮐ ﻢﯿﺴﻠﮐ لدﺎﻌﻣ ﻢﮐ و ﺲﻔﻨﺗ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ دﺎﯾز ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر
دﻮــﺟﻮﻣ رد كﺎــﺧ ﻪــﻘﻄﻨﻣ ﻞﻣﺎــﺷ چرﺎــﻗ يﺎــﻫ ﺰﯾارﻮﮑﯾﺎــﻣ )1
(،AMF
يﺮﺘﮐﺎﺑﻮﻨﯿﺘﮐا
،ﺎﻫ چرﺎﻗ
،ﺎﻫ ﺎﺑ يﺮﺘﮐ يﺎﻫ
،ﯽﻣﻮﻤﻋ يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫ مﺮﮔ ،ﯽـﻔﻨﻣ
يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫ -مﺮﮔ ﺖﺒﺜﻣ و ﺎـﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﯽـﻣ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ ) لوﺪـﺟ 4 .(
ﺞﯾﺎـﺘﻧ
نﺎﺸﻧ ﺪﻧداد ﻪﮐ رد ﻦﯿﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر دﻮﺟﻮﻣ
رد
،كﺎﺧ يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎـﻫ مﺮـﮔ
ﺖﺒﺜﻣ و -مﺮﮔ ﯽﻔﻨﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ و ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﯽـﻧاواﺮﻓ
ارعﻮﻧﺎﺑﺐﺳﺎﻨﺘﻣﻪﮐﺪﻧاهدادنﺎﺸﻧﻦﯿﺸﯿﭘيﺎﻫﺶﻫوﮋﭘ .ﺪﻧرادﻪﻘﻄﻨﻣرد و ناواﺮـﻓ ءﺰـﺟﺎﻫيﺮﺘﮐﺎﺑ .ﺪﻨﮐﯽﻣﺮﯿﯿﻐﺗناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾررﺎﻤﺷ،كﺎﺧﻂﯾاﺮﺷ -
ﻦﯾﺮﺗ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر دﻮﺟﻮﻣ
رد كﺎﺧ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﮐ داﺪﻌﺗ ﺎﻬﻧآ رد كﺎـﺧ يﺎـﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ) 32 .(
طﺎﺒﺗرا ﻦﯿﺑ ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ كﺎﺧ و ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ نﺎﺸﻧ
ﺪﻧداد ﻪﮐ ﻦﯿﺑ ﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر نارا و ﯽـﮔﮋﯾو يﺎـﻫ
كﺎﺧ طﺎﺒﺗرا ﯽﻨﻌﻣ يراد دﻮﺟو دراد ) لوﺪﺟ 5 .(
يرﻮﻄﺑ ﻪﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﺑﺮـﮐ
و نژوﺮﺘﯿﻧ كﺎﺧ ياراد ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺖﺒﺜﻣ و ﯽـﻨﻌﻣ يراد ﺎـﺑ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر
كﺎﺧ ﺪﻧدﻮﺑ . ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﺶﻘﻧ ﻣﺆ ﺮﺛ ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ كﺎـﺧ ار
ﺮـﺑﺮﯿﺛ ـﺗﺄ ﻖـﯾﺮﻃزا ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر .(3و )1ﺪﻧاهدﺮﮐشراﺰﮔناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺮـﺑيﺮﺛﺆ ـﻣ ﺶـﻘﻧ ،ﺎـﻫﻪﻧاﺪﮐﺎﺧﻞﯿﮑﺸﺗوكﺎﺧتارذوﯽﻟآداﻮﻣلﺎﺼﺗا رد ﯽﻠـﺻا ﻊـﺒﻨﻣ ﯽـﻟآ داﻮـﻣنآ ﺮـﺑنوﺰﻓا .(35)ﺪﻧراديزﺎﺳﻪﻧاﺪﮐﺎﺧ داﻮـﻣ
ﯽﯾاﺬﻏ ياﺮﺑ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر ﯽـﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ ) 33 .(
ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎـﺧ
ﺶـﺨﺑ
يروﺮﺿ رد ﻪﺧﺮﭼ يﺎﻫ ﻦﺑﺮﮐ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﺪﻨﺘـﺴﻫ و زا ﻖـﯾﺮﻃ ﺮﯿﺛﺄـﺗ
ﺮـﺑ)6 ﺪـﻧرادﯽﯾاﺰﺴﺑﺶﻘﻧﯽﯾاﺬﻏﺮﺻﺎﻨﻋنﺪﺷﯽﻧﺪﻌﻣردكﺎﺧيﺎﻫﻢﯾﺰﻧآ و 1 ﺰﯿﻟﺎــﻧآ .(
ﯽﮕﺘــﺴﺒﻤﻫ نﺎــﺸﻧ
داد ﻪــﮐ يارادEC ﯽﮕﺘــﺴﺒﻤﻫ ﺖــﺒﺜﻣ
و راﺪـﻘﻣECﻪﭼﺮﮔا .ﺖﺳاﺎﻫيﺮﺘﮐﺎﺑﻮﻨﯿﺘﮐاوAMFﺎﺑيرادﯽﻨﻌﻣ ﮏـﻤﻧ
يﺎﻫ لﻮﻠﺤﻣ ار ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ نﺎﯿﺑ ﯽﻤﻧ
،ﺪﻨﮐ ﺎﻣا ﻦﯾا ﺮﺘﻣارﺎـﭘ ياراد
ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ نﻮﯾ ﯽﯾﺎﻫ ﻧﺎﻣ ﺪـﻨ Na+
، Ca2+
، Mg2+
، K+
،
Cl−
،
42−
،SO
3−
،HCO
− 32
وCO
3−
ﺖــــــﺳاNO )
29 .(
ﺪــــــﺷر
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺎﺑ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﯾاﺬﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ ) 15 .(
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻪـﺑ ﺮـﺻﺎﻨﻋﺮﻈﻧزايﺮﺘﻬﺑﻂﯾاﺮﺷECﺶﯾاﺰﻓاًﻻﺎﻤﺘﺣاﺪﺳرﯽﻣﺮﻈﻧ درﻮـﻣ
زﺎﯿﻧ ياﺮﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﻢﻫاﺮﻓ
هدﺮﮐ و ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻬﻧآ ﺎ
هﺪﺷ كﺎﺧﻪﺑلﻮﻠﺤﻣيﺎﻫﮏﻤﻧكﺪﻧاﺮﯾدﺎﻘﻣندوﺰﻓاﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺖﺳا ﺮـﺠﻨﻣ
ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﻫ دﻮﺟﻮﻣ رد كﺎﺧ ﯽﻣ دﻮﺷ ) 10 و 24
.( ﯽﮔﮋﯾو ﺎﺑ ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺮﮕﯾد زا توﺎﻔﺘﻣ كﺎﺧ يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﭻﯿﻫ ﺎﻬﻧآ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ .دﻮﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺲﻔﻨﺗ ﺎﺑ يراد
1- Arbuscular mycorrhizal fungi ﺘﺷاﺪﻧ كﺎﺧ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ
ﺎﻣا .ﺪﻨ ) pH
; P<0.01 70
- /0 (r=
) EC
;
P<0.05 37 - /0 (r=
، تﺎﻨﺑﺮﮐ لدﺎﻌﻣ ﻢﯿﺴﻠﮐ )
; P<0.01 60 - /0 (r=
وﯽﻔﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ كﺎﺧ رددﻮﺟﻮﻣ (r=- /039; P<0.05)ﻦﺷراﺪﻘﻣ و كﺎﺧرددﻮﺟﻮﻣﺖﻠﯿﺳراﺪﻘﻣوﺪﻨﺘﺷادﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﺮﺑيرادﯽﻨﻌﻣ ياراد
ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺖﺒﺜﻣ و ﯽﻨﻌﻣ يراد )
; P<0.01 49 /0 (r=
ﺎﺑ آ ﺎﻬﻧ دﻮﺑ
. توﺎﻔﺘﻣﺶﻘﻧورﺎﺘﺧﺎﺳﻞﯿﻟدﻪﺑًﻻﺎﻤﺘﺣاﺞﯾﺎﺘﻧﻦﯾا ﺎـﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ
رد هوﺮــﮔﺮﯾﺎــﺳزاﺮــﺘﮔرﺰﺑهزاﺪــﻧايارادﺎــﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ .ﺖــﺳاكﺎــﺧ يﺎــﻫ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ هدﻮﺑ و ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ ﺮﮔرﺎﮑﺷ ﺎﻬﻧآ رد كﺎﺧ رﺎـﻈﺘﻧا ﯽـﻣ
دور ﯽﯾﺎـﺠﻧآزا .وﺪﻨﻫدنﺎﺸﻧدﻮﺧزاناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرﺮﮕﯾدزاﯽﺗوﺎﻔﺘﻣرﺎﺘﻓر ﻪـﮐ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓوعﻮﻨﺗرديﺮﺛﻮﻣوﺖﺒﺜﻣﺶﻘﻧسروﺖﻠﯿﺳتارذ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر
كﺎﺧ ﺪﻧراد )3 ( ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﯾا لﺎﻤﺘﺣا دﻮﺟو دراد ﻪﮐ ﺶﯾاﺰﻓا تارذ
ﺖﻠﯿﺳ دﺎـﺠﯾا ﺎـﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﻪـﯾﺪﻐﺗوهﺎﮕﺘﺴﯾزياﺮﺑيﺮﺗﺐﺳﺎﻨﻣﻂﯾاﺮﺷ هدﺮـﮐ
ﺪﺷﺎﺑ . نور و نارﺎﮑﻤﻫ ) 25 ( نﺎﯿﺑ ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﮐ ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ نﺎـﯾزﺎﻏآ
ﮏـﺗرد نﺎﯿﭼرﺎﮑـﺷﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣناﻮﻨﻋﻪﺑﺎﻬﻧآ .ﺪﻨﺘﺴﻫرادﻪﺘﺴﻫياﻪﺘﺧﺎﯾ ﺮـﻈﻧ
ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﺷ ﺪﻧا ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻧاواﺮﻓ ﺮﮕﯾد ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺪﻨﻧﺎﻣ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ،ﺎـﻫ
ﯽﻧﺪﻌﻣ نﺪﺷ ﻦﺑﺮﮐ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﻂﺳﻮﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﻫ ار لﺮﺘﻨﮐ ﺪـﻨﻨﮐ .و ﻦـﯾا
ﺶﻘﻧ ﺎﻫﺮﺋزﻮﺗوﺮﭘ رد كﺎﺧ يﺎﻫ ﺎﺑ ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺷرد ﺮﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺳا ) 26
.( ﯽﻣﺎﻤﺗًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺎﻬﻫوﺮﮔ
ي اد كﺎﺧﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺲﻔﻨﺗ ردﯽﺘﺒﺜﻣ و ﺮﺛﻮﻣ ﺶﻘﻧﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ لوﺪﺟ) ﺪﻨﺘﺷ
5(
. ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺲﻔﻨﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ز راﺪﻘﻣ ﻪﺑ
يدﺎﯾ و ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﮔﮋﯾ
يﺎﻫ/062; P<0.01) ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ،(r=- /050; P<0.01)EC ﺪﻨﻧﺎﻣكﺎﺧ -
) ﻞﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ و (r=
; P<0.01 57 /0 - كﺎﺧ (r=
.دﻮﺑ
ﺪﻣﺎﯿﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ
ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺲﻧﺎﯾراو ) لوﺪﺟ 6 ( نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﺪﻣﺎﯿﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎـﻫ ﯽـﺘﺧرد
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺎـﻬﻨﺗ ﺮـﺑ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎـﺸﻧ 16:0
-10 methyl
، 18:2 w6c
، 20:2
،w6c 20:3 w6c
، 20:4 w6c ﯽــﻨﻌﻣ
راد ﺖــﺳا ) 05 /0
>P ( و ﺮــﮕﯾد
ﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﺧرد ﻗ راﺮ ﺪﻨﺘﻓﺮﮕﻧ . ﻦﯾا ﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻖﻠﻌﺘﻣ
ﻪﺑ هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑﻮﻨﯿﺘﮐا ،ﺎـﻫ
يﺮﺘﮐﺎـﺑ يﺎـﻫ مﺮـﮔ - ﺖـﺒﺜﻣ
و يﺎﻫﺐﯿﮐﺮﺗﻪﮐدادنﺎﺸﻧ (6لوﺪﺟ)ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﻨﺘﺴﻫﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﯽـﺘﺧرد
ﯽﯾﺎﺗود و ﻪﺳ ﯽﯾﺎﺗ ياراد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ و تﻼـﭘ يﺎـﻫ
ﻪـﮐ ﺪـﻧدﻮﺑ ﺎﻫﺮﮕﻧﺎـﺸﻧﺮﯾدﺎﻘﻣﻦﯾﺮﺘﻤﮐياراد،ﺪﻨﺘﺴﻫزﺮﻤﻣﻪﻧﻮﮔﮏﺗياراد . يﺎـﻫ هوﺮـﮔﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣﻪﺴﯾﺎﻘﻣﯽﺳرﺮﺑ،ﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧﮏﺗﮏﺗﺞﯾﺎﺘﻧﺎﺑﻪﺑﺎﺸﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ رد ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ ) لوﺪﺟ 7 ( نﺎﺸﻧ داد ﻪـﮐ ﻦﯿـﺑ
هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ رد ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎـﻫ ﯽـﺘﺧرد توﺎـﻔﺘﻣ فﻼﺘـﺧا
ﯽﻨﻌﻣ يراد دﻮﺟو دراﺪﻧ و ﺎﻬﻨﺗ ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪﮐ رد تﻼـﭘ يﺎـﻫ
ﺎـﺑ ﺪﻨﺘـﺴﻫراد ﯽـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗياراد ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﯽـﺘﺧرد يﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﮔﺐﯿﮐﺮﺗ .رﺎﻬﻇاناﻮﺗﯽﻣﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣﻪﺴﯾﺎﻘﻣوﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫﺞﯾﺎﺘﻧﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﺷاد ﯽﻧاواﺮﻓ ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ رد
كﺎﺧ ﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺖـﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﯽـﮔﮋﯾو يﺎـﻫ
كﺎﺧ ﺖﺳا . زا ﻪﮑﯿﯾﺎﺠﻧآ ﺖﺒﺴﻧ ردC:N يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﻫ و ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ قﺮـﻓ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ و وزﻮﺗوﺮﭘ ﺎﻫﺮﺋ نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﻓﺎﺿا ﺖﻓﺎﯾرد هﺪﺷ زا يﺮﺘﮐﺎـﺑ ﺎـﻫ ار
رد ﺪـﺷر ﺮـﺑيراد ﯽـﻨﻌﻣوﺖﺒﺜﻣﺮﺛاﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑﺪﻨﻨﮐﯽﻣدازآﻂﯿﺤﻣ نﺎـﻫﺎﯿﮔ
ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺷاد ﻪﮐ ﺮﯿﺴﻔﺗ ﻂﺑاور ﻦﯿﺑ ﺎﻬﻧآ و نﺎﺘﺧرد ار هﺪﯿﭽﯿﭘ ﺮﺗ ﯽـﻣ ﺪـﻨﮐ
) 13 .(
لوﺪﺟ -3 ﯽﻔﯿﺻﻮﺗرﺎﻣآ ﯽﮔﮋﯾو
يﺎﻫ كﺎﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣرد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ
Table 3- Statistical description of soil properties in the study area ﯽﮔﮋﯾو
كﺎﺧ يﺎﻫ Soil properties
ﻢﮐ ﻦﯾﺮﺗ Minimum
ﺶﯿﺑ ﻦﯾﺮﺗ Maximum
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ Mean
pH 5.65 7.46 6.44
EC(µSiemens/cm) Electrical conductivity
221.00 741.00 448.85
تﺎﻨﺑﺮﮐ يﺎﻫ ﻢﯿﺴﻠﮐ لدﺎﻌﻣ
%) (
Equivalent calcium carbonate (%)
0.80 21.00 4.25
ﻦﺑﺮﮐ ﯽﻟآ
%) (
Organic carbon %
3.12 9.26 5.42
نژوﺮﺘﯿﻧ ﻞﮐ
%) (
Total nitrogen (%)
0.25 0.57 0.38
سر
%) ( Clay (%)
30.42 63.33 43.86
ﺖﻠﯿﺳ
%) ( Silt ( %)
31.58 56.50 41.62
ﻦﺷ
%) ( Sand (%)
4.58 34.67 14.51
ﺲﻔﻨﺗ ﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿ l.day) /kgrsoi (mgCO2
Microbial respiration
267.14 809.28 433.33
لوﺪﺟ 4 - ﯽﻔﯿﺻﻮﺗرﺎﻣآ ﺖﻈﻠﻏ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر)PLFA (كﺎﺧ
Table 4- Statistical description of PLFA concentration (soil microorganisms) هوﺮﮔ
يﺎﻫ ﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿ (nmol/gr soil)
Microbial group
ﻢﮐ ﻦﯾﺮﺗ Minimum
ﺶﯿﺑ ﻦﯾﺮﺗ Maximum
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ Mean چرﺎﻗ
اﺰﯾارﻮﮑﯾﺎﻣرﻻﻮﮑﺴﺑرﺂﯾﺎﻫ
) (AMF
Arbuscular Mycorrhiza Fungi 4.12 11.26 6.98
يﺮﺘﮐﺎﺑﻮﻨﯿﺘﮐا ﺎﻫ
Actinobacteria 21.14 60.90 32.58
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﯽﻣﻮﻤﻋ يﺎﻫ
Generalbacteria 2.76 11.29 6.52
يﺮﺘﮐﺎﺑ مﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﻔﻨﻣ -
bacteria
Gram- 27.99 80.77 50.38
يﺮﺘﮐﺎﺑ مﺮﮔ يﺎﻫ ﺖﺒﺜﻣ -
bacteria
Gram+ 25.32 80.41 52.58
چرﺎﻗ ﺎﻫ
Fungi 10.35 39.24 18.70
ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ
Protozoa 0.00 3.13 1.44
ﻞﮐPLFA
Total PLFA 93.21 274.95 169.17
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﻠﻋ توﺎﻔﺗ رد ﺮﯾدﺎﻘﻣ و ﺪﻧور وAMF يﺮﺘﮐﺎـﺑﻮﻨﯿﺘﮐا
ﺎـﻫ كﺎـﺧيﺎﻫﯽﮔﮋﯾوتاﺮﯿﯿﻐﺗﻪﺑناﻮﺗﯽﻣارناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرﺮﯾﺎﺳﻪﺑﺖﺒﺴﻧ و ﻪـﺑ ﯽﮕﺘـﺴﺑاو ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .دادﺖﺒﺴﻧECﻪﺑﺎﻬﻧآﯽﮕﺘﺴﺑاو EC
،كﺎﺧ ﻦﯾا ود هوﺮﮔ ياراد ﺶﻨﮐاﺮﭘ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ زا ﺮﯾﺎﺳ هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ
ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﺮﻨﭼرﺎﻣ و نارﺎﮑﻤﻫ نﺎﺸﻧ ﺪـﻧداد ﻪـﮐ ﺐـﯿﮐﺮﺗ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ
كﺎﺧ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻢﻫﺮﺑ ﺶﻨﮐ ﻦﯿﺑ عﻮﻧ
،كﺎﺧ ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻫ ﯽﻫﺎـﯿﮔ و ﺖـﯿﻌﻗﻮﻣ
ﺮﻔﺳوﺰﯾار ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 19 .(
ﺎﻣا ﻪـﮑﻨﯾا ماﺪـﮐ ﻞـﻣﺎﻋ ﺮﯿﺛﺄـﺗ يﺮﺘـﺸﯿﺑ دراد
و ﺎـﺑﺐﺳﺎﻨﺘﻣﺪﻨﺘﺴﻫكﺎﺧردﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﻪﻌﻣﺎﺟتاﺮﯿﯿﻐﺗهﺪﻨﻨﮐﻦﯿﯿﻌﺗ عﻮـﻧ
،ﻪﻘﻄﻨﻣ عﻮﻧ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ و ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ كﺎﺧ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ . ﯽـﺧﺮﺑ
ﺶﻫوﮋﭘ ناﺮﮔ شراﺰﮔ هدﺮﮐ ﺪﻧا ﻪﮐ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺶﺷﻮﭘ ﯽﻫﺎـﯿﮔ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
ﺮﯿﻏ ﺴﻣ ﻢﯿﻘﺘ زا ﻖﯾﺮﻃ ﺮﺛا ﺮﺑ ﻦﺑﺮـﮐ ﯽـﻟآ ) 22 (،
نژوﺮـﺘﯿﻧ
، ﯽـﮔﮋﯾو يﺎـﻫ
ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﺎﯾ بﺬﺟ بآ و داﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ )2 ( ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺮـﯿﯿﻐﺗ
رد .ﺪﻧﻮﺷﯽﻣكﺎﺧﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﻪﻌﻣﺎﺟ
ﻞﮐﺎﻫ و نارﺎﮑﻤﻫ ) 11 ( ﻪﺑ ﯽـﺳرﺮﺑ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ
رد ﻪ ـﮐداد نﺎـﺸﻧ ﺎـﻬﻧآﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘﻒﻠﺘﺨﻣنﺎﺘﺧردﺎﺑﯽﯾﺎﻫﻞﮕﻨﺟ pH
كﺎﺧ ﻞﯿﻟد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺖﺳا و ﺎﻬﻨﺗ ﯽﺧﺮﺑ زا ﺎﻫﺮﮕﻧﺎـﺸﻧ
رد ﺪـﻧدﻮﺑ ﯽﺗوﺎـﻔﺘﻣﯽﻧاواﺮﻓيارادﻒﻠﺘﺨﻣﯽﺘﺧرديﺎﻫﻪﻧﻮﮔﺎﺑﯽﯾﺎﻫتﻼﭘ . ﺮـﺑ كﺎـﺧ يﺎـﻫ ﯽـﮔﮋﯾوﺪﻣﺎﯿﭘﻪﮐﺪﻧاهدﺮﮐشراﺰﮔناﺮﮔﺶﻫوﮋﭘﯽﺧﺮﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺮﺘﺸﯿﺑ
زا ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﺳا )5 .(
ﯽﻟﺎﺣرد ﻪـﮐ ﻦﯿـﻠﺘﯿﻣ
و ﺐﯿﮐﺮﺗﺮﺑﯽﻫﺎﯿﮔيﺎﻫﻪﻧﻮﮔﺮﯿﺛﺄﺗﻪﮐﺪﻧدادنﺎﺸﻧ (21)نارﺎﮑﻤﻫ ﻪـﻌﻣﺎﺟ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ يﻮﻗ ﺮﺗ زا ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ كﺎﺧ ﺖـﺳا . ﺮﻨﭼرﺎـﻣ و نارﺎـﮑﻤﻫ ) 19
( ﺮـﺑ كﺎـﺧ يﺎـﻫ ﯽـﮔﮋﯾوونﺎﺘﺧرديﺎﻫﻪﻧﻮﮔ،ﺮﻔﺳوﺰﯾارﻪﮐﺪﻧدادنﺎﺸﻧ ﺶﻨﮐاﺮﭘ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺎﻫ ﺮﺛا ﺪﻧراد . ﺎﻬﻧآ شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﮐ رد كﺎـﺧ ﯽﯾﺎـﻫ
ﺎـﺑ ﻪﻧﻮﮔﺮﯿﺛﺄﺗﺖﺤﺗﺮﺘﺸﯿﺑكﺎﺧيﺎﻫﺮﺘﮐﺎﺑﺐﯿﮐﺮﺗ،ﺮﺘﺸﯿﺑسرﺪﺻرد يﺎـﻫ
ﯽﺘﺧرد ﺖﺳا . ﯽﻟﺎﺣرد ﻪﮐ رد كﺎـﺧ يﺎـﻫ ﯽﻨـﺷ و ﯽﻣﻮـﻟ ،ﯽﻨـﺷ ﺐـﯿﮐﺮﺗ
يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫ يﺰﮐﺎﺧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﻔﺳوﺰﯾار ﺖﺳا . ﻮـﯿﻟ و نارﺎـﮑﻤﻫ
) 17 ( شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﮐ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎـﻫ ﯽـﺘﺧرد ﻪـﺑ رﻮـﻃ ﯽـﻨﻌﻣ يراد ﻊﻣﺎـﺟ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ و نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﺟﻮﻣ رد كﺎﺧ ار ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﻫد
. ﻪﻧﻮﮔﮏﯾيارادﺎﻬﻨﺗﻪﮐﯽﯾﺎﻫتﻼﭘﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺘﺧرد
هدﻮﺑ ﺪﻧا )
لوﺪﺟناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرﺮﺑﯽﺘﺒﺜﻣﺮﺛاﺖﻠﭘوﯽﻠﯿﺠﻧانﺎﺘﺧردﻪﮐدادنﺎﺸﻧ (7 كﺎـﺧ
ﻪﺘﺷاد و ﺲﮑﻋﺮﺑ ﺗﺄ ﺮﯿﺛ نﺎﺘﺧرد زﺮﻤﻣ ﺮﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎـﺧ
ﯽـﻔﻨﻣ دﻮـﺑ
.رد،ﻪﮐﺪﺷهﺪﯾدياﻪﻧﻮﮔﮏﺗيﺎﻫتﻼﭘﯽﻣﺎﻤﺗﻪﺴﯾﺎﻘﻣردﻪﮐيرﻮﻃﻪﺑ تﻼﭘ يﺎﻫ ﺖﺧرد زﺮﻤﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺖﺴﺒﻧ
ﻪﺑ تﻼﭘ يﺎـﻫ
ﮏـﺗ يﺎـﻫ ﯽـﮔﮋﯾو ﺎـﻫ تﻼـﭘﻦﯾارد .دﻮﺑﺮﺘﻤﮐﺖﻠﭘوﯽﻠﯿﺠﻧاﯽﺘﺧرد كﺎـﺧ
توﺎﻔﺗ ﯽﻨﻌﻣ يراد
،ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ ﺶﻨﮐاﺮـﭘ و ﯽـﻧاواﺮﻓ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر
كﺎﺧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد دﻮﺟﻮﻣ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ هدﻮﺑ ﺖـﺳا
. تﺎﺤـﺷﺮﺗتوﺎﻔﺘﻣعاﻮﻧاﺪﯿﻟﻮﺗﻞﯿﻟدﻪﺑﻒﻠﺘﺨﻣﯽﻫﺎﯿﮔيﺎﻫﻪﻧﻮﮔﻊﻗاورد ﻪﺸﯾر يا ﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﺜﮑﺗ و ﺪﺷر ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر ﯽـﻔﻠﺘﺨﻣ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ) 22 .(
ﻪﺑ ترﺎـﺒﻋ ﺮـﮕﯾد زا نآ ﯽﯾﺎـﺟ ﻪـﮐ تﺎﺤـﺷﺮﺗ ﻪـﺸﯾر
ياﺮﯿﯿﻐﺗﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑﺪﻧرادتوﺎﻔﺗﯽﻤﯿﺷﻮﯿﺑﺐﯿﮐﺮﺗﺮﻈﻧزاﯽﻫﺎﯿﮔيﺎﻫﻪﻧﻮﮔ رد ﯽـﮔﮋﯾو ﺖـﯿﻔﯿﮐو ﺖـﯿﻤﮐرد ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣﯽﺘﺧرديﺎﻫﻪﻧﻮﮔ يﺎـﻫ
ﯽﻤﯿﺷﻮﯿﺑ كﺎﺧ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ ار ﺖـﺤﺗ
ﺮﯿﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﯽﻣ ﺪﻨﻫد )7
.(ﯽﯾﺎﻫتﻼﭘﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ
ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﺧرد ﯽﺘﻔﺟ ) لوﺪﺟ 7 ( نﺎﺸﻧ داد
ﻪﮐ تﻼﭘ،ﺖﻠﭘاﺮﻓاﺎﻬﻨﺗوﯽﻠﯿﺠﻧاﻪﻧﻮﮔﺎﻬﻨﺗياراديﺎﻫتﻼﭘﺎﺑﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﺘـﺴﻫ يدﺎـﯾزﯽﺑوﺮﮑﯿﻣيﺎﻫﻪﻧﻮﮔيارادﻪﻧﻮﮔودﻦﯾايﻮﺘﺤﻣﯽﺘﻔﺟ . زﺮـﻤﻣ ﻪـﻧﻮﮔ رﻮـﻀﺣ،يا ﻪـﻧﻮﮔﮏﺗيﺎﻫتﻼﭘفﻼﺧﺮﺑﺎﻫتﻼﭘﻦﯾارد ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺘﺒﺜﻣ ﺮﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﻪﺘﺷاد
ﺖﺳا . ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮـﮕﯾد دﻮـﺟو ﻪـﻧﻮﮔ - يﺎﻫ زﺮﻤﻣ هاﺮﻤﻫ ﺎﺑ ﺮﮕﯾد ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ رد ﯽﻧاواﺮﻓ هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ ياراد
ﺪــﻣﺎﯿﭘ ﺖــﺒﺜﻣ ﺖــﺳا . ﺐــﯿﮐﺮﺗ نﺎــﺘﺧرد زﺮــﻤﻣ ﺎــﺑ ﻪــﻧﻮﮔ ﯽــﻠﯿﺠﻧا ياراد
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر يﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﺧرد زﺮﻤﻣ ﺎـﺑ اﺮـﻓا ﺖـﻠﭘ
ﯽـﻣ ﻪﺑﺮﺠﻨﻣﻒﻠﺘﺨﻣﯽﻫﺎﯿﮔيﺎﻫﻪﻧﻮﮔنﺎﻣﺰﻤﻫرﻮﻀﺣﻻﺎﻤﺘﺣا .ﺪﺷﺎﺑ ﺪـﯿﻟﻮﺗ
تﺎﺤﺷﺮﺗ ﻪـﺸﯾر يا ﻒـﻠﺘﺨﻣ و ﻦﺑﺮـﮐ ﯽـﻟآ توﺎـﻔﺘﻣ ﻞـﺻﺎﺣ زا ﻪـﯾﺰﺠﺗ
گﺮﺒﺷﻻ ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻪﮐ ﻦﯾا ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا ﯽﮔﺪـﯿﭽﯿﭘ ﺮﯿـﺴﻔﺗ
ﺮﯿﯿﻐﺗ تا رﻮﻀﺣ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﯽﻣ
ﺪﻧﻮﺷ ) 30
.( رد،ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرﺮﮕﯾدزاتوﺎﻔﺘﻣ تﻼﭘ
يﺎﻫ
،ﯽﺘﻔﺟ يﺮﺘﮐﺎﺑﻮﻨﯿﺘﮐا
ﺎﻫﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ .(7لوﺪﺟ)ﺪﻧدﻮﺑﯽﻧاواﺮﻓﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑيارادﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘو رد ردﺎﻣا،ﺪﻧدﻮﺑيﺮﺘﻤﮐﯽﻧاواﺮﻓيارادﺎﻬﻨﺗﯽﻠﯿﺠﻧاﻪﻧﻮﮔيﺎﻫتﻼﭘ تﻼـﭘ
ﯽﯾﺎﻫ ﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﯾﺎﺗود ﻪﮐ رد آ ﺎﻬﻧ ﻪﻧﻮﮔ نﺎﺘﺧرد ﯽﻠﯿﺠﻧا هاﺮﻤﻫ ﺎﺑ زﺮـﻤﻣ
،دﻮﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ ار نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻧداد . ﻻﺎـﻤﺘﺣا ﻦـﯾا توﺎـﻔﺗ ﻪـﺑ ﻦـﯾا
ﻞﯿﻟد ﺖﺳا ﻪﮐ ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ نوﺰﻓا
ﺮﺑ نﺎﺘﺧرد ﻪﺑ راﺪﻘﻣ يدﺎﯾز ﻪﺘﺴﺑاو
ﻪـﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑﺎﻬﻧآﯽﻧاواﺮﻓوﺶﻨﮐاﺮﭘﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑوﺪﻨﺘﺴﻫكﺎﺧيﺎﻫﯽﮔﮋﯾو ﻪـﺑ ﺎـﺑﯽﺘﺧردﺐﯿﮐﺮﺗردﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻨﮐﯽﻣﺮﯿﯿﻐﺗكﺎﺧيﺎﻫﯽﮔﮋﯾو رﻮـﻀﺣ
ﻪﻧﻮﮔ ﯽﺘﺧرد
،ﺖﻠﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽـﺘﺧرد ﯽـﻠﯿﺠﻧا ﺖـﻠﭘ- ياراد ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر
يﺮﺘﺸﯿﺑ دﻮﺑ . رد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ تﻼﭘ ﯽﯾﺎﻫ ﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﺧرد -زﺮﻤﻣ ﯽﻠﯿﺠﻧا
ﺎـﺑ كﺎـﺧ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر ﻪـﮐﺪﺷﺺﺨﺸﻣﺖﻠﭘ-ﯽﻠﯿﺠﻧاﯽﺘﺧردﺐﯿﮐﺮﺗ رد .ﺪﻧراديﺮﺘﺸﯿﺑﯽﻧاواﺮﻓﺖﻠﭘﯽﻠﯿﺠﻧايﺎﻫتﻼﭘ
ﺎﺑ ﺟﻮﺗ ﻪ ﻪﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﺖﺳﺪﺑPLFA
هﺪﻣآ ياﺮﺑ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر
رد ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺳ ﯽﯾﺎﺗ زا نﺎﺘﺧرد
،ﯽﻠﯿﺠﻧا زﺮﻤﻣ و ﺖﻠﭘ ) لوﺪﺟ 7(
، ﺐـﯿﮐﺮﺗ
ﯽﺘﺧرد -زﺮﻤﻣ ﺖـﻠﭘ ﯽـﻠﯿﺠﻧا- ياراد ﻦﯾﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺖـﯿﻌﻤﺟ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر
ﯽﮐﺎﺧ ﯽﻣ ﺪـﺷﺎﺑ و ﻪﺑﺎـﺸﻣ
،نآ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎـﺧ
رد ﺐـﯿﮐﺮﺗ ﯽـﺘﺧرد
-زﺮﻤﻣ ﯽﻠﯿﺠﻧا ﺖﻠﭘ- ﯽﻧاواﺮﻓ يدﺎﯾز ﺪﻧراد . رد تﻼﭘ يﺎﻫ ﻪﺳ ﯽﯾﺎـﺗ
ﻪـﮐ يﺮﺘﻤﮐناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرراﺪﻘﻣﺪﻨﺘﺴﻫزﺮﻤﻣزاﯽﻄﺳﻮﺘﻣراﺪﻘﻣياراد ﺖﺒﺴﻧ . ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﯽـﻣ ،ﺪﻨﺘـﺴﻫزﺮﻤﻣزايﺮﺘﺸﯿﺑراﺪﻘﻣيارادﻪﮐﯽﯾﺎﻫتﻼﭘﻪﺑ رد ﯽـﺘﺧرد يﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﮔرﻮﻀﺣ،زﺮﻤﻣﻂﺳﻮﺘﻣﺮﯾدﺎﻘﻣﺎﺑيﺎﻫتﻼﭘ ﯽـﻠﯿﺠﻧا
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺖﻠﭘ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺒﺜﻣ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﺑ اراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ن كﺎﺧ دراد . ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔزاﯽﯾﺎﺗﻪﺳﺐﯿﮐﺮﺗرﻮﻀﺣﺪﺳرﯽﻣﺮﻈﻧﻪﺑهﺪﻣآﺖﺳﺪﺑﺞﯾﺎﺘﻧ يﺎـﻫ
ﯽﺘﺧرد درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﮐ رد نآ راﺪﻘﻣ يﺮﺘـﺸﯿﺑ زا ﻪـﻧﻮﮔ زﺮـﻤﻣ و راﺪـﻘﻣ
ﯽﻄﺳﻮﺘﻣ زا نﺎﺘﺧرد ﯽﻠﯿﺠﻧا و ﺖﻠﭘ دﻮﺟو ﻪﺘﺷاد
،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﯽـﺘﺒﺜﻣ
ﺮـﺑ رد ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﻞـﯿﻟدﻪﺑﻻﺎﻤﺘﺣاﺞﯾﺎﺘﻧﻦﯾا .درادكﺎﺧﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﻪﻌﻣﺎﺟ داﻮـﻣ
ﺢﺷﺮﺗ هﺪﺷ زا ﻪﺸﯾر يﺎﻫ نﺎﺘﺧرد ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . يرﻮﻄﺑ ﻪـﮐ ﺎـﺑ ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﺪـﺻرد
نﺎﺘﺧرد دﻮﺟﻮﻣ رد تﻼﭘ ﺎﻫ و ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ
،ﯽﺘﺧرد راﺪﻘﻣ و ﺐﯿﮐﺮﺗ داﻮـﻣ
ﺢﺷﺮﺗ هﺪﺷ زا نﺎﺘﺧرد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﮐ ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ رد ﻪـﻌﻣﺎﺟ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ هﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺳا . رد ﻊﻗاو ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺸﯾر نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻪـﻘﻄﻨﻣ
يا چرﺎـﻗ ﺎـﺑﯽﺘﺴﯾﺰﻤﻫﻞﺤﻣوناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾرياﺮﺑﯽﯾاﺬﻏداﻮﻣزاﯽﻨﻏ يﺎـﻫ
اﺰﯾارﻮﮑﯾﺎﻣ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎـﺧ
ﺮﯿﺛﺄﺗ دراﺬﮕﺑ ) 16 .(
ﺮﻨﭼرﺎﻣ و نارﺎﮑﻤﻫ ) 19 ( نﺎﯿﺑ ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﮐ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻫ ﯽـﺘﺧرد
ﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ ﻞﯿﻟد توﺎﻔﺗ رد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ لﻮﻠـﺳ يﺎـﻫ ر ﻪـﺸﯾ يا و تﺎﺤـﺷﺮﺗ
ﻪﺸﯾر يا ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮـﮕﯾد تﺎﺤـﺷﺮﺗ ﻪـﺸﯾر يا ياراد ﺐـﯿﮐﺮﺗ
ﯽﯾﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻦﺑﺮﮐ و نژوﺮﺘﯿﻧ و يﺎﻫﺪﯿﺳا ﯽﻟآ لﻮﻠﺤﻣ رد بآ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪـﮐ ﺪـﻧرادﺮﯿﺛﺄﺗكﺎﺧﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﻪﻌﻣﺎﺟوكﺎﺧردﯽﯾاﺬﻏﺮﺻﺎﻨﻋلدﺎﻌﺗﺮﺑ و دﺮـﮔ ﯽـﻣ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟرد ﺮـﯿﯿﻐﺗﻪﺑﺮﺠﻨﻣﺎﻫﺐﯿﮐﺮﺗﻦﯾاردﺮﯿﯿﻐﺗ
د .(20)
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫ مﺮﮔ - ﺖﺒﺜﻣ و مﺮﮔ - ﯽﻔﻨﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯽﻧاواﺮﻓ و ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﯽﻧاواﺮﻓ ار ﻦﯿﺑرد هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ
ار نژوﺮـﺘﯿﻧ،ﻦﺑﺮﮐ،كﺎﺧﺎﻫﯽﮔﮋﯾوﻦﯿﺑرد .ﺪﻧرادﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣﻪﻘﻄﻨﻣرد و
يارادEC ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺎﺑ ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر كﺎﺧ
ﺪﻧدﻮﺑ . ﺎﻫﺮﺋوزﻮﺗوﺮﭘ
ﺮﺘﺸﯿﺑ زا ﺮﯾﺎﺳ هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﯽﮐﺎـﺧ راﺮـﻗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ كﺎﺧ ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﻒـﻠﺘﺨﻣ ياراد ﺪﻣﺎﯿﭘ
ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺮﺑ هوﺮﮔ يﺎـﻫ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ دﻮـﺟﻮﻣ رد كﺎـﺧ ﺪـﻧدﻮﺑ .
رد ﻪــﻧﻮﮔﮏــﺗوﯽــﻠﯿﺠﻧاﯽــﺘﺧردﻪــﻧﻮﮔﮏــﺗياراديﺎــﻫتﻼــﭘ ﺖــﻠﭘ
ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر ﺑ
يﺮﺘﺸﯿ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ تﻼﭘ يﺎﻫ ﮏﺗ ﻪﻧﻮﮔ زﺮﻤﻣ هﺪﯾد ﺪـﺷ .
رد ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﺖـﻠﭘ- ﯽـﻠﯿﺠﻧا ﯽـﺘﺧرد ﺐـﯿﮐﺮﺗ،ﯽﺘﻔﺟيﺎﻫتﻼﭘ ﺮـﮕﯾد
ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد ﯽﯾﺎﺗود ياراد ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﯾر يﺮﺘـﺸﯿﺑ
دﻮـﺑ . ﺐـﯿﮐﺮﺗ
ﯽﺘﺧرد ﻪﺳ ﯽﯾﺎﺗ زﺮﻤﻣ ﺖـﻠﭘ– - ﯽـﻠﯿﺠﻧا و زﺮـﻤﻣ ﯽـﻠﯿﺠﻧا– - ﺖـﻠﭘ
ياراد ناراﺪﻧﺎﺟﺰﯾر يﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد ﻼـﭘ ت يﺎـﻫ ياراد ﺐـﯿﮐﺮﺗ
يﺎﻫ ﻪﺳ ﯽﯾﺎﺗ ﯽﺘﺧرد ﺪﻧدﻮﺑ . ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﺸﻧ داد ﻪـﮐ ﯽـﮔﮋﯾو -
يﺎﻫ كﺎﺧ و ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﺘﺧرد رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ كﺎﺧ ﺮﯿﺛﺄـﺗ
ﺪﻧراد . ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯾا ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ و ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ ﯽﯾﺎﺗﺪﻨﭼ
،نﺎﺘﺧرد ﯽﻣ ناﻮـﺗ
ﺖﻓﺎﯾرد ﻪﮐ ﻢﻫﺮﺑ ﺶﻨﮐ هﺪﯿﭽﯿﭘ يا ﻦﯿﺑ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ
،نﺎﺘﺧرد ﯾو ﯽـﮔﮋ يﺎـﻫ
كﺎﺧ و ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ دﻮـﺟو دراد ﻪـﮐ ﯽـﺳرﺮﺑ ﻦـﯾا ﻂـﺑاور
ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻤﻫ ﻪـﺒﻧﺎﺟ يا زا يﺎـﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ راﺬـﮔﺮﯿﺛﺄﺗ
و ﻂـﺑاور ﺮـﯿﻏ
ﯽﻄﺧ ﻦﯿﺑ ﻦﯾا ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1- Aislabie J., Deslippe J.R., and Dymond J.R. 2013. Soil microbes and their contribution to soil services. Ecosystem Services in New Zealand - Conditions and Trends, 143–161.
2- Ayres E., Steltzer H., Berg S., Wallenstein M.D., Simmons B.L., and Wall D.H. 2009. Tree species traits influence soil physical, chemical, and biological properties in high elevation forests. PLoS ONE, 4:e5964.
3- Bach E.M., Baer S.G., Meyer C.K., and Six J. 2010. Soil texture affects soil microbial and structural recovery during grassland restoration. Soil Biology and Biochemistry, 42:2182–2191.
4- Bremner J.M., and Mulvaney C.S. 1982. Nitrogen—total. American Society of Agronomy, Soil Science Society of America.
5- Buyer J.S., Roberts D.P., and Russek-Cohen E. 1999. Microbial community structure and function in the spermosphere as affected by soil and seed type. Canadian Journal of Microbiology, 45:138–144.
6- Cusack D.F., Silver W.L., Torn M.S., Burton S.D., and Firestone M.K. 2011. Changes in microbial community characteristics and soil organic matter with nitrogen additions in two tropical forests. Ecology, 92:621–632.
7- Eisenhauer A.N., Beßler H., Engels C., Gleixner G., Habekost M., Milcu A., Partsch S., Sabais A.C.W., Scherber C., Steinbeiss S., Weigelt A., Weisser W.W., and Scheu S. 2010. Plant diversity effects on soil microorganisms support the singular hypothesis. Ecology, 91:485–496.
8- Fang S., Liu D., Tian Y., Deng S., and Shang X. 2013. Tree species composition influences enzyme activities and microbial biomass in the rhizosphere: A rhizobox approach. PLoS ONE, 8:e61461.
9- Gee G.W., and Bauder J.W. 1979. Particle size analysis by hydrometer: A simplified method for routine textural analysis and a sensitivity test of measurement parameters. Soil Science Society of America Journal, 43:1004–1007.
10- Greaves J.E. 1922. Influence of salts on bacterial activities of soil. Botanical Gazette. 73:161–180.
11- Hackl E., Pfeffer M., Donat C., Bachmann G., and Zechmeister-Boltenstern S. 2005. Composition of the microbial communities in the mineral soil under different types of natural forest. Soil Biology and Biochemistry, 37:661–671.
12- Hesse P.R. 1971. A Text Book of Soil Chemistry Analysis. John Murray Ltd. London, 412:120–309.
13- Hoorman J.J. 2011. The role of soil protozoa and nematodes. Fact Sheet: Agriculture and Natural Resources.(Smith KL), The Ohio State University Extension, Colombus, Ohio, 1–5.
14- Jenkinson D.S., and Powlson D.S. 1976. The effects of biocidal treatments on metabolism in soil—V: a method for measuring soil biomass. Soil Biology and Biochemistry, 8:209–213.
15- Jones E.B.G., and Jennings D.H. 1965. The effect of cations on the growth of fungi. New Phytologist, 64:86–100.
16- Koorem K., Gazol A., Opik M., Moora M., Saks U., Uibopuu A., Sober V., and Zobel M. 2014. Soil nutrient content influences the abundance of soil microbes but not plant biomass at the small-scale. PLoS ONE, 9:e91998.
17- Liu D., Liu Y., Fang S., and Tian Y. 2015. Tree species composition influenced microbial diversity and nitrogen availability in rhizosphere soil. Plant Soil and Environment, 61:438–443.
