*Corresponding Author
Taghavi, E., Nowin, D & ,.Ezzatpanah, B. (2023). Empowerment of informal settlements with emphasis on desirable urban governance indicators (Case study: informal settlements of Tabriz metropolis). Spatial Planning, 12 (3), 1- 4 .
©The author(s) Publisher: University of Isfahan https://doi.org/10.22108/sppl.2023.135434.1673
http:// 20.1001.1.22287485.1401.12.3.5.9
https://sppl.ui.ac.ir/?lang=en Spatial Planning
E-ISSN: 2476-3357 Document Type: Research Paper Vol. 12, Issue 3, No.46, Autumn 2022, pp. 1- 4 Received: 17/11/2022 Accepted: 01/03/2023
Empowerment of Informal Settlements with Emphasis on Desirable Urban Governance Indicators (Case Study: Informal Settlements of Tabriz metropolis)
Darioush Nowin ,2 Ebrahim Taghavi 1 *, Bakhtyar Ezzatpanah3
1- PhD Candidate of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Marand, Iran [email protected]
2- Assistant Professor of Geography and Urban Planning ,Islamic Azad University ,Marand ,Iran [email protected]
3- Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Marand, Iran [email protected]
Abstract
Today, one of the critical approaches to controlling and managing informal settlements is the approach of good urban governance. Good urban governance can be defined as the method and process of managing urban affairs with the constructive participation of public, private, and civil society sectors in order to achieve sustainable urban development, create a healthy city, and improve the quality of life. In the current research, the informal settlement areas of the Tabriz metropolis have been investigated with the approach of optimal urban governance. The research method is descriptive- analytical using statistical calculations, and the research data analysis is based on SPSS, EXCEL statistical software, and statistical techniques including T-test. Research data were collected in two ways - library and survey (using a questionnaire). The statistical population of the research includes 1400 households living in informal settlements of the Tabriz metropolis and a sample size of 300 heads of households were selected using Cochran's formula and by the simple random sampling method. Cronbach's alpha coefficient was used for the reliability of the questionnaire, and the calculated value was 0.6. Valuation of the variables has been done using the Likert scale. The results of the surveys based on the indicators of good urban governance, participation, accountability, legality, justice, transparency, responsibility, effectiveness, and efficiency show that the utilization rate of good urban governance in Tabriz is at a medium and low level.
Introduction
2 Spatial Planning, Vol 12, No. 3, Ser No. (46) Autumn 2022
The amount of informal settlements in the world is increasing, and the World Bank has predicted the number of urban poor to be more than 1500 million people by 2025. At least 600 million people, primarily poor, live in polluted urban environments in health-threatening conditions. One-third of urban residents live in substandard housing. At least 250 million urban dwellers do not have immediate access to clean tap water and 400 million people do not have proper sanitation facilities . Also ,many urban centers are surrounded by problems such as increasing crime and delinquency , corruption and bribery ,organized crime ,drug trafficking ,prostitution ,and the like .The theory of optimal urban governance ,which has been accepted by elites and experts and emphasized by international organizations ,especially the United Nations Center for Human Settlements known as Habitat ,seeks to make cities more efficient ,fairer ,safer ,and more sustainable .Obviously ,the first and most crucial step for any kind of planning and control will be to understand the problem through scientific and logical methods. The essential characteristics of informal settlements can be distinguished into three physical, social, and legal areas ) Hakimi & Oskoi ,2021).
Informal settlements, marginal settlements, slums, temporary, unconventional settlements, etc., are among the manifestations of urban poverty that show their ugly face in different ways in the housing sector. The history of the contemporary metropolis of Tabriz as a settlement point goes back to the Ashkanian and Sasanian periods. This point was called by various names, such as Tourez ,Tourej ,and Tabrizo Tori, although it was no more than a small village at the beginning of the Islamic era.
The area of this type of settlement in Tabriz is 400 hectares with a population exceeding 450,000 people. Examining the factors affecting the formation of marginalization in Tabriz city shows that unemployment, low income, low housing rent, and large migration from small urban areas and rural areas of the province are important elements .The current slums ,despite having a proper connection with urban tissues ,do not have a proper urban structure .Among the indicators that determine the difference between the neighborhoods with informal settlements and existing slums and other urban tissues of Tabriz is the fact that they are inhabited by immigrants and their unplanned context .The administrators of the city are so struggling to solve acute problems such as environmental pollution , bad housing ,urban traffic ,lack of services per capita ,huge population flood ,etc .that there is less opportunity or even the ability to find solutions to the root of such problems ) Jahanbin et al ,.2021).
Materials and Methods
The present study's research method combines descriptive and analytical studies to achieve the desired goals .According to the topic under investigation and the applied nature of the research , information was collected in two ways documentary ,and survey .The most common way to obtain -- basic information or statistical data is to obtain it directly from the residents and city managers ,which has been used through observation and questionnaires. After collecting the information from the questionnaire questions, it was analyzed with statistical software to achieve the goals of this research.
For statistical calculations and analysis of the research data ,SPSS ,Excel statistical software ,and urban and regional planning models ,including dispersion coefficient ,T-test ,and GIS geographic information system were used to prepare and draw maps .For this purpose ,120 people have been selected as the sample size using a simple random sampling method .It should be mentioned that the statistical population of the research was about 1400 people .In this case ,the first step was taken by using the scales tested in the research related to informal settlements and asking for the opinion of professors and experts in this field .Then, the compiled questionnaire was completed in two preliminary and final stages, by examining the answers obtained from 30 initial questionnaires and performing the necessary statistical calculations. The analysis has been calculated using the reliability analysis method of the alpha coefficients of all questions .Based on the tests ,the alpha coefficients of all questionnaires are more than 0.6 and the total alpha coefficient is 0.752.
Research Findings
Spatial Planning, Vol 12, No. 3, Ser No. (46) Autumn 2022 3
Out of 300 respondents ,255 are men ,and 45 are women ,which make up % 70.8 and %29.2 of the sample population ,respectively .After examining all the questionnaires ,it was found that the heads of the families aged 21-30 years were , % 13.3 the heads of the families aged 40- 31 years were , %35 the heads of the families aged 50- 41years were %30 ,the heads of the families aged 60- 51 years were
%15.8 and heads 60 years 8 were % 5.0 By dividing the households from 1 to 8 in the questionnaires, it can be seen that %17.6 of the households were less than 3 people%45.8 between 3 and 5 people,
%28.3 between 5 and 8 people, and finally, %8.3 of the households were more than 8 people. This indicates the large size of the households in these areas. Of the total respondents to the questionnaires,
%62.5 of their previous residence was a village and %37.5 was a small town.
In general ,the analysis of urban management indicators is significant according to the tests conducted. It can be said that there is a significant difference in the level of error between the actual average and the hypothetical average ,and since the actual average obtained is lower than the hypothetical average, it can be concluded that from the point of view of the citizens ,all the indicators analyzed were evaluated below the average level of the Likert scale and the inefficiency of the urban management system played a decisive and effective role in the formation and expansion of informal settlements in the city of Tabriz.
By emphasizing the amount of t-value obtained, the seven elements of urban governance include participation ,accountability ,legality ,equality and justice ,transparency ,responsibility ,effectiveness , and efficiency.
Discussion of Results and Conclusions
Since the actual average obtained in Eidalo and Mollazaynal areas is lower than the hypothetical average, it can be concluded that from the citizens' point of view, the amount of using good urban governance according to the seven analyzed indicators is at a low level among the mentioned areas. Therefore, based on the results of the sample T-test, the citizens have evaluated the level of good governance in the districts below the average. It indicates that the urban management system of Tabriz, despite its efforts, has not been able to attract the satisfaction of the citizens in the mentioned marginal areas, since the level of desirable urban governance indicators is lower than the average level of the Likert scale.
In the surveys conducted on the informal neighborhoods of Tabriz ,all indicators ,including economic ,social ,cultural ,physical ,environmental ,etc ,.are at a low level compared to other central structures of the city .For this reason ,paying attention to the various aspects of shortcomings and developing an executive plan to fix them can facilitate the movement toward the goals and frameworks related to the issue.
In the field of participation, using the opinions of citizens ,especially educated and academic people, along with the creation of specialized meetings is important. Considering the accountability factor, inviting citizens to cooperate in various fields, especially students who have more free time and energy than other citizens ,should be considered .Optimizing the effects ( i.e. creating ,strengthening , and empowering people's organizations at the level of localities and districts of the city through holding regular and continuous meetings in the municipality and consulting about the problems of the city with councils and city managers )can also be used to solve the problems of this settlement .
Keywords: Empowerment, Urban Management, Informal Settlement, Urban Neighborhoods, Tabriz.
Persian References
- Anonymous (2017). Detailed results of general population and housing censuses. Tehran: Iran Statistics Center
- Dadashpour, H., Hossein-Abadi, S., & Pourtaheri, M. (2012). Analysis of the role of empowering residents in the physical-environmental improvement of informal settlements, case study: East Kal Eidgah area of Sabzevar city. Scientific-ResearchJournalofGeographyandPlanning, 16(41), 95-127.
- Hakimi, H., & Oskouee Aras, A. (2021). Measuring indicators of urban vitality in informal
4 Spatial Planning, Vol 12, No. 3, Ser No. (46) Autumn 2022
settlements (case study: Seilab Qoshkhane Tabriz). Journal of UrbanPlanningGeography Researches, 9 (1), 143-163.
- Hiraskar, J. K. (1997). Anintroductiontothebasicsofurbanplanning. Translated by Mohammad Soleimani and Ahmed Reza Yakanifard. Tehran: Tarbiat Moalem University Press.
- Jahanbin, A., Babaei Aghdam, F., Raushiti, Sh., & Asghari Zamani, A. (2021). Analysis and measurement of the relationship between gender stereotypes and women's empowerment in urban poor areas (case study: informal settlements in Ilam city). Journal ofGeographyandPlanning, 25 (77), 47-59.
- Khani, S., Irandoost, K., & Kamali, A. (2021). Comparative analysis of demographic characteristics in formal and informal settlements of Sanandaj city. Journal ofUrbanStudies, 10 (40), 105-118.
- Maleki, M., & Mir Najaf, M. (2021). Empowerment of informal settlements with emphasis on indicators of good urban governance (case study: informal neighborhoods of Ilam city). Journalof SustainableRegional &UrbanDevelopmentStudies, 2(1), 37-58.
- Meshkini, A., Sajjadi, Z., Din-Doost J., & Tafakori, A. (2011). Organization of informal settlements with the empowerment method. Quarterly Journalof GeographicalResearch, 26 (3), 123-148.
- Nowin, D., & Dadashzadeh, N. (2020). Study ofmarginalsettlementwithaninvestigationon earthquakein Tabriz. Tehran: University Research Publication.
- Papli Yazdi, M., & Rajabi Sanajerdi, H. (2003). Theoriesaroundthecity. First Edition. Tehran: Samt Publication.
- Parhizkar, A. (2011). The perspective of urban management in Iran with an emphasis on sustainable urban development. QuarterlyGeographicalJournal of Territory, 8 (32), 43-66.
- Shibani Moghadam, F., & Sarvar, R. (2019). Evaluating the success rate of organizing and empowering informal settlements projects with emphasis on experts' opinion (case study of Zahedan city). Journal of Geography of theLand, 11 (2), 81-97.
English references
- Abedin Darkoosh, S. (1993 .)An introduction tourban economics. Second Edition. Tehran: Center of Academic Publishing.
- Barabadi, M. (2002). Marginalization: A phenomenon as old as urbanization. MunicipalitiesJournal, 4.
- Fanni, Z., & Sadeghi, Y. (2009). Empowering suburb dwellers in the process of upgrading and modernization of the urban fabric: A case study of Islamabad, Tehran Municipality District 2.
QuarterlyGeographicalJournalofEnvironmentalbasedterritorialPlanning, 7.
- Kadago, J., Sandholz, S., & Hamhaber, J. (2018). Good urban governance, actor’s relations and paradigms: Lessons from Nairobi, Kenya, and Recife, Brazil. 46 thISOCARPCongress.
- Kuffer, M., Pfeffer, K., & Sliuzas, R. (2016). Slums from space years of slum mapping using remote sensing. Journal of RemoteSensing, 8(6), 455.
- Menshawy, A., Shafik, S., & Khedr, F. (2016). Affordable housing as a method for informal settlements sustainable upgrading. Procedia -SocialandBehavioralSciences, 223, 126–133.
- Narayan, D. (2002). Enabalingandpoverty reduction ;asourcebook. The World Bank Press.
- Nassar, D. M., & Elsayed, H. G. (2017). From informal settlements to sustainable communities.
AlexandriaEngineeringJournal, 57 (4), 2367-2376.
- Pourtaheri, N., Khalili, A., Hoseini, S., Maher, A., & Bahadori, K. (2021). Analysis. Department of health services management, North Tehran Branch ,Islamic Azad University ,Tehran ,Iran .Health Economics Policy Research Center ,Tehran Medical Sciences Islamic Azad University ,Tehran ,Iran.
- Ren, X. (2018). Governing the informal: Housing policies over informal settlements in China, India, and Brazil. Journal of HousingPolicy Debate,28 (1), 79–93.
- Soyinka, O., & Michael, K. W. (2017). Investigating informal settlement andinfrastructure adequacy for future resilient urban center in Hong Kong. SAR ,Proceedia Engineering 198.
- Yang, j., CAI, Y., Ma, H., & Weng, L. (2022). Governance Strategies for Informal Settlements in China, the Case of Guangzhou. Buildings, 12 (5), 547. Retrieved from:
https://doi.org/10.3390/buildings120/50547.
- Zazyki, M.A., Silva, W.V., Moura, G.L., Kaczam, F., & Veiga, C.P. (2022). Property rights in informal settlements. Cities, 122, 103540.
- Ziari, K., & Nozari, A. (2009). Organizing and empowering informal settlement in Ahvaz. Journal of HumanGeographyResearch, 68 , 21-36.
همانرب
ییاضفیزیر
لاس مهدزاود
هرامش،
موس پ(،
ی پا ی
64
،)
زییاپ 1641 ص،
111 -
141
خیرات :لوصو
14 / 8 / 1641
:شریذپخیرات 14
/ 11 / 1641
یشهوژپ هلاقم
لوؤسمهدنسیون* نیون
،
شویراد
،
یوقت
،
میهاربا
،
هانپتزع
،
(.رایتخب 1641 تنوکسیزاسدنمناوت.)
صخاشربدیکأتابیمسرریغیاههاگ
:یدروهمههعلاطم(یرهشبولطمییاورمکحیاه
نلاکیمسرریغتلاحم
.)زیربترهش ییاضفیزیرهمانرب
، 11
( 3
،) 111 -
141
.
©The author(s) Publisher: University of Isfahan
https://doi.org/10.22108/sppl.2023.135434.1673 20.1001.1.22287485.1401.12.3.5.9
یزاسدنمناوت تنوکس
هاگ یاه یمسرریغ دیکأت اب
رب صخاش اه
ی ییاورمکح بولطم
یرهش
( علاطم ۀ یدروم :
تلاحم یمسرریغ
نلاک رهش زیربت )
نیون شویراد ،
یرتکد یوجشناد و ایفارغج هورگ
همانرب یزیر یرهش دنرم دحاو یملاسا دازآ هاگشناد ناریا ،دنرم ،
یوقت میهاربا
،*
رایداتسا و ایفارغج هورگ همانرب
یزیر یرهش دنرم دحاو یملاسا دازآ هاگشناد ناریا ،دنرم ،
تزع رایتخب ،هانپ
رایداتسا و ایفارغج هورگ همانرب
یزیر یرهش دنرم دحاو یملاسا دازآ هاگشناد ناریا ،دنرم ،
هدیکچ یریدمولرتنکیاربمهمیاهدرکیورزایکیهزورما
ت
،هدیدپنیا
رادادهنیارفوهویشیرهشبوخییاورمکح.تسایرهشبوخییاورمکح ۀ
شخبیهدنزاستکراشمابیرهشروما
عماجویصوصخ،یتلودیاه ۀ
هبیندم
عسوتهبلینروظنم ۀ
یاهقتراوملاهسرههشداهجیا،یرهشرادیاپ
فیرعتیگدنزتیفیک یم
.دوش
هنهپ،رضاحشهوژپرد
یمسرریغناکسایاه نلاک
ترهش زیرب
ییاورمکحدرکیوراب
بولطم
یرهش
هدهشیسررب
تسا شور.
،شهوژپ
لماش یفیصوت
یهلیلحت
تابهساحمو
یراهمآ
یارهبوهدوهب
لهیلحت هداد
یاهه
،شهوژهپ زا
مرهن
یاههرازفا
یراهمآ
،SPSS
EXCEL
کینکتو
نومزآهلمجزایرامآیاه
T .تساهدشهدافتسا
تاهعلاطا
شهوژهپ
ههب ود
ۀویهش
ههناخباتک
یا و
یهشیامیپ
زاهدافتهسااهب(
)همانشسرپ یروآدرگ هدش ۀعماج.تسا یرامآ
،شهوژپ لماش 1644 راوناخ نکاس تنوکس
هاگ
یاه یمسرریغ نلاک
زهیربترهش و
مهجح
ۀهنومن
344 رفن تسرپرس راوناخ تسا هک اب هدافتسا زا لومرف نارکوک و هب شور هداسیفداصت باختنا
هدش
یارهب.دنا
ییاهیاپ
همانهشسرپ زا
یرهض
یافلآ هدافتساخابنورک هدش
هک رادقم هبساحم
هدش 4 / 4
تسدهب هدمآ .تسا شزرا
یراذگ اهریغتم اب هرهب
یدنم زا فیط
ترهکیل
تروهص
ههتفرگ
.تسا جیاتن یسررب
اه ساسارب صخاش
یاه ییاورمکح بوخ
یرهش
،تکراشم
،ییوگخساپ
،یدنمنوناق
،تلادهع
،تیفافهش
تیلووهسم
،یریذهپ
یشخبرثا و ناشنیدمآراک
تسانآۀدنهد هک
نازیم هرهب
یریگ زا ییاورمکح بولطم
یرهش رد زیربت رد حطس ینییاپوطسوتم رارق
.دراد
هژاو یدیلک یاه :
،یزاسدنمناوت تیریدم
،یرهش تنوکس
هاگ
،یمسرریغ تلاحم
،یرهش .زیربت
111 همانرب
،مهدزاود لاس ،ییاضف یزیر یپایپ( ،موس هرامش
64 زییاپ ،) 1611
هلئسم نایب و همدقم نازیم ناکسا یمسرریغ رد
ناهج ور هب شیازفا .تسا دروآرب کناب یناهج دادعت یارقف اریرهش
اهت
لاهس 1412
هب
یبیرقتروط
شیب زا 1244 نویلیم رفن شیپ
.تساهدرکینیب لقادح
444 نویلیم رفن هک رتشیب
اههنآ ار
ارهقف
لیکهشت
یم
،دنهد رد طیارش زیمآدیدهت یتشادهب
رد طیحم
یاه یرهش هدولآ هب رس یم
دنرب کی.
موس نانکاس یرهش رد نکسم
درادناتساریغ یگدنز
یم
دننک
.
لقادح 124 نویلیم نکاس یرهش چیه
هنوگ یسرتسد یروف
ههب بآ
ههلول
یهشک
ملاهس و
644 نویلیم رفن یتشادهبتاناکما بسانم
؛دنرادنی نینچمه
یرایهسب زا
زهکارم
یرههش رد
ۀرهصاحم
یتلاکهشم
نوهچ
شیازفا مرج و تیانج و
،یراکهزب داسف
، هوشر
یراوخ و مئارج نامزاس
،هتفای قاچاق داوم
،ردخم
اهشحف و
ریاهظن نآ
رارق دنراد
. رد
لدم
یاه
ریخا
هعسوت
هک
زا
یوس
نامزاس
یاه
نیب
یللملا
جیورت
یم
،دوش
یارب
دوهبهب
تهیفیک
و
تهیلباق
یگدنز
یرهش
و
لین
هب
ۀعسوت
رادیاپ
،یرهش
یوگلا
ییاورمکح
بوهلطم
یرههش
رهطم
یهم
دوهش
ههک
رهب
یاهنبم
نآ
،تملاس
مظن
و
تینما
اب
تفرشیپ
و
هافر
هب
تروص
نامأوت
ققحم
یم
.دوش ۀیرظن
ییاورمکح
بولطم
یرههش
ههک
دروهم
شریذپ
ناگبخن
و
حاص
نارظن
و
دیکأت
نامزاس
یاه
یناهج
و
هب
هژیو
زکرم
تنوکس
هاگ
یاه
یناسنا
نامزاس
للم
موسوم
هب
تاتیباه
رارق
،هتفرگ
ددصرد
تسا
ات
اهرهش
هچره
،رتدمآراک
هنلاداع
،رت
نمیا
رت
و
رترادیاپ
.دنوش
یهیدب
،تسا
نیلوا
و
مهم
نیرت
ماگ
یارب
ره
عون
همانرب
یزیر
و
،لرتنک
تخانش
هلوسم
زا
قیرط
شور
یاه
یهملع
و
یهقطنم
دههاوخ
دوهب
و
یگژیو
یاه
یساسا
تنوکس
هاگ
یاه
یمسرریغ
رد
هس
ۀزوح
،یدبلاک
یعامتجا
و
ینوناق
یهمکهیکفت
دوهش
ویهمیکح(
،سراییوکسا 1644
.)
ناکسا
،یمسرریغ هیشاح
،ینیشن هغاز
،ینیشن تنوکس
هاگ
یاه
،تقوم فراعتمان و
هریغ
ههلمجزا
هولج
یاه رقف یرهش
هکدنا ۀرهچ تشز دوخ ار هب لاکشا فلتخم رد شخب نکسم
ناهیامن
یهم
.دهننک
طیارهش
دهب و
بولطمان یگدنز
یارب نویلیم
اه زارفن نانکاس اهرهش هک زا قوقح ۀیلوا یناسنا دوخ مورحم
،دنا دنمزاین شلات
یدهج
راشقا فلتخم
،هعماج نلاووسم یتلود
،یتلودریغو همانرب
نازیر و حاص
نارظن لئاسم
یرههش و
ههقطنم
یا
تهسا
اهت
ناکما ۀعسوت رادیاپ مهارف هب.دوش
ظاحل ینوناق مهم
نیرت یگژیو هک نیا تنوکس
هاگ
یاه غ ی مسرر ی ار زیامتم یم
،دنک
نیا تسا هک نانکاس نیا تنوکس
هاگ
دقافاه تیکلام ینیمز دنتسه هک هناخ
یاه دوخ ار یور نآ یم
.دنزاس نیا
نیهمز
وزج نیمز
یاه
،یتلود یلاخیمومع زا
هنکس ای تاعطق نیمز ۀیشاح اهرهش
دهننام
نیهمز
یاهه
یقلاتاهب و
بولطماهن
.تسا رد نیا
،قطانم یربراک
یاه راگزاسان رد
لغا تفاب
،اه هکبش
یاه یسرتسد
،دمآراکان یفاکان
و مظنمان اب ضرع
مک و یریذپذوفن نادقف،نییاپ
متسیس سانم عفد و تیاده بآ
یاه
،یحطس
ِدوبن متسیس بلاضاف
، سانم یرادهگن
ماد رد لزانم و
هرهیغ
صخاهشزا
یاهه
تهسیز
یهطیحم
نهیا
تهساهدحاو
Menshawy et al., 2016) .)
رد
ناکهسا
یمسرریغ اهنت
ۀبنجهب تنوکس هجوت
یمن
،دوش لبقهکلب زا
نآ هب لماوع
،یداهصتقا
،یعاهمتجا
یهسایس و
یهگنهرف
هعماج و یاهدنیارف هب
هدنروآدوجو هجوت
یم
دوش هک ثعبنم
زا یاهریغتم
،یداصتقا
،یعامتجا یگنهرف
و یسایس
تسا
،یدرجانسیبجرویدزییلپاپ(
1381 دارفاهجیتنرد؛) رد
نس راک و
،تیلاعف هب دیما یبایتسد هب
تهیقفوم
یداهصتقا
رتهب و ییاهر زا
،رقف زا هاگداز دوخ هب رگید طاقن هب
روط هدمع زا اتسور هب رهش ترجاهم
یهم
زا.دهننک
ییاهجنآ
ههک
رگ هو
یاه ریقف رجاهم ماگنه دورو هب ناکمارهش تخاس،دیرخ
ای ۀراجا نیگنس هناخ
یاه هتسارآ دمو زور
،دنرادن هب
قطانم هیشاح
نیشن هانپ یم
دنروآ و هب نیا یترت رقف ثعاب لکش
یریگ
هیهشاحقطانم
نیهشن رد
طیهحم
یاهه
یرههش
یم
،راکساریه(دوش 1334
.)
یزاسدنمناوت تنوکس
هاگ یاه یمسرریغ دیکأت اب رب صخاش اه ی ییاورمکح بولطم یرهش ناراکمه و یوقت میهاربا
111
ۀقباس نلاک
زیربترهش ینونک
هب
ناونع کی ۀطقن تنوکس
یهاگ هب نامز زابیناساسویناکشا یم
.ددرگ نیا هطقن اب
مان
یاه نوچمهینوگانوگ هدناوخیروتوزیربِت،ژِروَت،زِروَت
یم
یکچوهکیاتهسوریملاهسانارودزاهغآردهتبلا.دوش
هدوبنشیب
ناکساویداّوَرنادناخۀلاسدصراهچتموکحلوطردرهشنیا.تسا
دیهسرییافوکشهبدزابرعۀلیبق
.
یزهکرمیایهسآاهتلینزاروانهپییورملقتختیاپرهشنیانامزنیاردهکدوبناناخلیانامزردزیربتییافوکشجوا
هدوب
هدسردزیربترهش.تسا
نیهمزوناهگناگیبطهسوتلاغهشالیبقزایددعتمثداوحدهاشهتشذگیاه
هزرهل
یاهه
هدوبکلهم
نیا.تسا
قآتختیاپرهش
بلاهقنارگزاهغآوهیوفصتموکحتختیاپنیتسخن،اهولنویوقارقواهولنویوق
هدوبهاشیلعدمحمدادبتساهیلعهطورشم
.تسا
نلاهکرد
وتلاکههشمزایهکییمهسرریغناکهسازهینزهیربترههش
یمرامشهبیرهشتلاضعم
لاسزاهکدور 1364
رههشدبلاکردیهایسۀکلنوچمهدعبهب
نهیا.دهشناهیامنزهیربت
هدنیازفتعرسابزیربترهشرد،تنوکسۀویش
یمشیازفایا
مهمزا.دبای
تفابنیانیرت
شخبهباه
رههشلامشزاییاه
،)ولهدیاوبلایس،یتشهب(
برغلامش
و)یناهقلاطونلااراهمناهبایخیاهتنا(رهشبونج،)زیربتگرزبكراپ(رهش
مخآۀلحم(رهشیبرغبونج یمهراشا)هیقا
هبدوخصاخمسیناکمابهکدوش
شرتهسگلاهحردتعرس
ونیوهن(دهنا
شاداد
،هداز 1311 تنوکسزاعوننیاتحاسم.)
هاگ
زیربترداه 644
زازواجتمیتیعمجابراتکه 624
.تهسارهفنرازه
لکشربرثؤملماوعیسررب
هیشاحیریگ
ناشنزیربترهشردینیشن
بهکتسانآۀدنهد
نییاهپ،مهکدمآرد،یراکی
ندوهب
هراجا
تلاهحم.تهسامههملهیلادزاناتهسایاهاتهسوروکهچوکیرهشطیحمزاهدرتسگترجاهمونکسمیاهب نیشنریقف دوجوابینونک
ندوباراد یگتسویپ
سانم اب تفاب
یاهه
یرههش
راتخاهس
هسانم
یرههش
ههلمجزا.درادهن
صخاش
یاه نییعت
ۀدننک توافت نایم تلاحم اراد ی ناکسا غ ی مسرر ی و نیشنریقف دوجوم
اب ریاس تفاب
یاهه
یرههش
نیشنرجاهم،زیربت
ندوب و تفاب نودب رط ۀدیشیدنا تساهنآ
. هرادا
هدننک
ناهگ
رههش نآ
ناهنچ
تهسد
ههب
ناهبیرگ
لهح
تلاکشم یداح
نوچمه یگدولآ تسیز
،یطیحم دب
،ینکسم کیفارت
،یرهش دوبمک هنارس
یاه
،یتامدهخ
لیهس
میهظع
تیعمج و
هریغ دنتسه هک رتمک تصرف ای یتح ناوت هراچ
ییوج یارب لح هشیر
یا نیا
هنوگ لئاسم و تکرح هب
یوس
مشچ
یزادنا بولطم ار
،راکزیهرپ(دنراد 1314
،ناراکمهوینیکشم(و) 1314
.)
اب هجوت هب هکنیا ناکسا یمسرریغ رد
هنیمز
یا زا لماوع رتارف زا ناکم نآ وهتفرگلکش شرتسگ
هتفای تسا و
رهب
یطیحم رتارف نآزا زین ریثأت یم
،دراذگ هراچ
ییوج نیا هلوسم هب تسایس
یراذگ و تامادقا هن
طهقف رد
حطهس
یهلحم
،نآ هکلب رد حطس یلم .درادزاین یلماوع
دننام یایلاب
،هلزلز(یعیبط کشخولیس
،)یلاس ثداوح یعامتجا و
یسایس
گنج(
یداصتقایاهراتخاس،)یگدز شیازفا(
رقف یرهش و یدمآراکان یاهرازاب
نیمز و )نکسم و ییاسران
یاه
ماهظن
همانرب
یزیر و تیریدم یرهش
نیمأت(
ندرکن یاضف ناکسا مک اهدمآرد و
هب هیشاح هدنار
ندش )اهنآ زا لماوع
راذهگرثا
رب شرتسگ ینیشنرهش
هدوب ناهج(تسا
،ناراکمهونیب 1644
)
؛
اربانب ی ن
راکنا
شقن
ترجاهم
اه ی
اتسور یی
رد
ا ی
داهج
هاگتنوکس اه
ی
غ ی مسرر ی
رما ی
غ ی نکممر
تسا
مهاههبههجوتاهب.
هی ت
افدهه،عوهضوم
هی ن
زاهسدنمناوت،شهوژهپ ی
هاگتنوکس
اه ی
غ ی مسرر ی
رهشتلاحم ی
ربت ی ز
اب کأت ی د
رب
صخاش
اه ی
اورمکح یی
بولطم
رهش ی
.تهسا
شلاهچ
اهه یی
اردهک ی ن
عوضوم رطم
،تسا
ترابع
تسا زا
ا ی هکن
س ی متس
دهم ی ر ی ت
رههش ی
لکهشثهعابهزادهناههچاهت
گ
هی ر ی
و
غناکساشرتسگ ی
مسرر ی
ربترهشحطسرد ی
ز
نچمهوتساهدش ی
ن
گنوگچ ی
اورمکح یی
رهشبولطم ی
اهاضفرد ی
رهش ی
ارب ی
فرطرب
تلاکشم
تسا .
111 همانرب
،مهدزاود لاس ،ییاضف یزیر یپایپ( ،موس هرامش
64 زییاپ ،) 1611
یرظن ینابم تنوکس
هاگ
یاه یمسرریغ لماش
نکاسم وردوخ و نودب تیوه ینوناق تسا هک رد فارطا
اهرههش
ههب
روهط
مظنماهن
و
یاهدحاو ینوکسم
نآ اب حلاصم یب
ماود و مک ماود و هدوسرف
هتخاهس و
هدهنکارپ
هدهش
دهنا
،دازکاهپوتهسودناریا(
1316
.)
نونکات هیرظن
،اه اهدربهار و
یاهدرکیور یتوافتم
رد رسارس ایند یارب
تخانهش
داهعبا و
یگنوهگچ
دروهخرب
اهب
نهیا
هدهیدپ
رطم هدشارجاو .تسا
، یرخت
،یزاسون هباج
ییاج و
؛هریغ نیاربانب چیه
مادک زا نیا شور
اهه
قهیفوت
یبهسن
یبوهلطم
ههب
دندرواینتسد .
هزورما
ۀعماج یناهج هب نیا هجیتن هدیسر تسا
ههک
لکهشم
تیریدهمۀدهمع
،یرههش
دوهبمک
عباهنم
یلاهم
،
یژولونکت نردم
ای یورین یناسنا رهام
،تسین
هکلب رد ۀراداۀویش
(تسالماوعنیا
Ziari &Nozari, 2009
.)
ساسارب ۀیرظن
،رقف یتقو رد کی هعماج رقف دوجو دراد هک کی ای دنچ
صخهش
حطهس
هاهفر
یداهصتقا
ههک
قهبط
یاهرایعم نآ
هعماج تسد
مک لوقعم یقلت م ی
ش
،دو هتشادن دشابن .
رهقف
اهب
ههجوت
ههب
هاگدهید
یاهه
،فهلتخم
ریباهعت و
فیراعت یفلتخم
دراد . اب هجوت هب مادکره زا نیا هاگدید
،اه ۀوحن هزادنا
یریگ رقف و تسایس
یاه هلباقم اب نآ
زین ریغتم
دهاوخ دوب . رد هاگدید موب
،یسانش هیرظن
ه یا طوبرم هب ۀوحن هدافتسا زا نیمز ءزج نیلوا هیرظن
ییاه دنتسه
هک ۀرابرد
کش ل
یگ یر هلحم
ه یا ریقف ن نیش هدربراکهب
و ۀوحن هدافتسا زا نیمز زا قیرط دنیآرف تباقر
یارهب
فراهصم
نوگاهنوگ
نییعت م ی
ش دو
(
Fanni & Razegi, 2009
.) نیرتروهشم یوگلا
یکیمانید یربراک
نیمز ار یارب نیلوا راب نوف
ننوهت و
امایارب شلات یارب میسرت یاهوگلا یزرواشک
رد طابترا اب رازاب یرهش راکهب درب . یسررب
دهنمنوناق
راتخاهس
یهنورد
اهرهش زا یسررب راتخاس یرهش تکم وگاکیش زاغآ
.دش
رد تکم وگاکیش یارب لیلحت تنوکس
هاگ
یاه
یمهسرریغ
و یاضف یرهش دیاب هب راهچ ریغتم هزادنا و
یگژیو
ه یا
،تیعمج نامزاس
،یعامتجا طیحم
یعیبط و
حطهس
تفرهشیپ
یروانف عوجر .درک رد هاگدید یلاربیل هک مهم
نیرت
ۀرهچ نآ
ناهج فا
رهنرت
تهسا
ههک
اهب
ۀهلاقم
فورهعم
اهب
ناوهنع
« هاگتنوکس
یاه یرهش لرتنک
هدش
»
، تنوکس
هاگ
یمسریاه ناهج
هبموس
هژیو یاکیرمآ نیتلا
و
قرهشبونج
ارایهسآ
.تساهدرکهعلاطم رد
نیا هاگدید اب ییارچ ای تقیقح تنوکسنیا
هاگ
اه ریگرد من ی
ش دو و تیعقاو دوجوم ار
رههق و
ۀجیتن ماظن یناهج دوجوم تساهتسناد و
هب ۀئارا ییاهراکهار هدنسب
یهم
ک
دهن
(
Barabadi, 2002
.)
هتکم
یگتهسباو
،ادتبا رد یاکیرمآ نیتلا
و هب
ناونع سکع
یلمعلا تبسن
هب
تهسکش
ۀهمانرب
نویهسیمک
یداهصتقا
نامزاهس
لهلم
یارهب
یاکیرمآ نیتلا
( لاکا ) و زین تحت
ریثأت ون مسیسکرام رد
لیاوا
ۀهد 1144 رطم دش . فده تکم یگتسباو زین
رهط
یوگلا ماع یگتسباو رد
ناهج موس رد لوط خیرات هیامرس
یراد زا نرق مهدزناش هب
دعب .تسا نیدب یترت رد
نایرج
ۀئارا کی ۀنومن ینامرآ زا یانب یگتسباو هب
راچان تاعونت
یهلحم و
یگدهیچیپ
هه یا
یخیراهت
اهت
یدهح
راهنک
هتهشاذگ
یم
دنوش . زا ۀمین ۀهد 1134
، تاداقتنا تبسن
هب تسایس
یاه لااب هب نییاپ هب
صوصخ رد
ۀراهب
طهخ
یهشم
هطق
دهشر
رطم دش
(
Abedin, 1993
.) نیا هیرظن هک طقف کی ریسم یطخ یارب هعسوت دوجو
،دراد ۀعسوت اب دشر داصتقا یکی
،تسا هب شلاچ هدیشک .دندش
رد یژتارتسا هعسوت
زا
،نییاپ فده
ه یا یعامتجا عیسو
و هزیگنا
یاه
یهلخاد رد
رهظن
هتفرگ یم
دوش و عفر یاهزاین
یساسا رتشیب مدرم یرهش دروخرب میقتسم اب تصرف
یاه لاغتشا هب
هارمه دوبهب
یهشخب
هب قطانم ینوکسم هورگ
یاه
مک
،دمآرد شیازفا ییافکدوخ و
هبدامتعا
،سفن رظندیدجت رد
نیناوق یرهش هب رتشیبعفن
،مدرم تیوقت نامزاس
یاه
،یلحم نیمأت عبانم یلام رد ۀصرع تامدخ
ههب
راهشقا
،فیعهض
یارهجا
ههمانرب
یزهیر
یاهه
یزاسدنمناوت تنوکس
هاگ یاه یمسرریغ دیکأت اب رب صخاش اه ی ییاورمکح بولطم یرهش ناراکمه و یوقت میهاربا
111
یرهش
، ملاس
یزاس طیحم
تسیز
رد قطانم رپ ومکارت هرهب
م یدن مدرم زا یایازم هعسوت و تاناکما
،یعامتجا یداصتقا
و یگنهرف رد
تیولوا رارق یم
یماگنهمسیلارولوپۀیرظنساسارب،رگیدیفرطزا.دنریگ هک
تکراشم
مدرهم
ههب
ناوهنع
کی شزرا یعامتجا رد
هعماج هتفریذپ
،دش نوچمه هلیسو
یا رایسب مهم
عهفریارهب
یرایهسب زا
یاههزاین
یهساسا و
یمومع
،یلحم هقطنم
یا و یلم یمراکهب
،دیآ یزاسهب یرهش
هارمه اب
تاهعامتجایزاهسدنمناوت
،فیعهض
تهفایهر
ینیون تسا هک هب
لابند تسکش و
مدع تیقفوم یاهدربهار لبق
زا دوخ هئارا یم
دوش و هار
ۀلوسملح
رهقف
یرههش و
ناکسا غ ی مسرر ی ار اهنت رب یسدنهم ینف
و قیرزت عبانم یلام یتلود یمن
،دنیب هکلب رد رانک و ربمدقم
اههنآ
یهسدنهم
یعامتجا اب
تیامح شخب یمومع و نامزاس
یاه یلحم،یتلودریغ و
تکراشم لاعف
نانکاهس
رد.تهسارظندم
رهخاوا
ۀهد 1134 کی ۀویش دیدج هب
جیردت زا ناج کناب
،یناهج نامزاس للم دحتم و ۀسسؤم نیب
یهللملا
تلااهیاۀعهسوت
هدحتم ذاختا دش هک ساسارب
،نآ تلود
اه و تلایهست دوبهب
طیارش ارقف ار لکش وتساهداد
نهیا
رهیقفتاهعامتجا
دنتسه هک هاردوخ اقترا
ار یم
نبای د
.( Narayan, 2002)
قیقحت ۀنیشیپ
اب هجوت هب ندوبریگرد یرایسب
زا یاهروشک ناهج
هب
هژهیو رد
لاهح
هعهسوت
اهب
نهیا
ۀدهیدپ
،یرههش
تاهعلاطم
و
شهوژپ
یاه یناوارف نوماریپ نیا عوضوم
، تسایس
اه و یاهدربهار
ناماهس
یههد و
یزاهسدنمناوت
ناکهسا غ ی
مهسرر ی
هتفرگتروص .تسا
رد ناریا زین شهوژپ
یوسزاییاه
،نادنمشیدنا
،ناققحم نامزاس
اه و یاهداهن لووسم
ههب
ماهجنا
هدیسر .تسا
شاداد
روپ و (ناراکمه 1311
) رد هلاقم
یا اب
ناوهنع
لهیلحت
شهقن
یزاهسدنمناوت
نانکاهس رد
یزاهسهب
یدبلاک یطیحم تنوکس
هاگ
یاه یمسرریغ قرشۀدودحم:یدرومۀنومن
لاهک
هاگدهیع
رههش
ههبراوزبهس
نهیا
ههجیتن
هدیسر
ا دن هک نیب یدنمناوتحطس نانکاس
و نازیم لیامت
اههنآ
یارهب
تکراهشم رد
یزاهسهب
یدهبلاک
یهطیحم
ۀهطبار
یرادانعم دوجو
دراد و رد ۀجرد
،لوا یزاسدنمناوت یداهن
سپس یعامتجا و
رد ۀجرد
یدهعب
یداهصتقا
شیازهفارد
تکراشم نانکاس
رد همانرب
یاه یزاسهب یدبلاک
یطیحم .تسارثؤم
(ناراکمهوینابیش 1318
شوراب)
فهطعنمریغلیلدهبهکدندادناشنیلیلحته یفیصوت،شهوژپ
ندوهبن،ندوهب
هسانت،یرههشعماجتیریدم
ساهیقمنتهشادن
رهطیاهه
تهفابۀدودهحمردیهنفلهیلحتوههیزجتتههجاهباهه
تنوکس
هاگ
یفاکان،یتنسهاگدیدویمسرریغیاه
ماوندوب
هلهسلسمهظنِدوبننینچمهویزاسونیاه
هتردیهبتارم
ۀهی
رط
تنوکسرداریریذپققحتناکمارهشۀعسوتیاه
هاگ
تساهدرکگنرمکوتخسنادهازرهشیاه
.
(ناراکمهویناخ 1644
هدادکهمکابویفاشتکاۀنوگ،یفیصوتیسرربکیاب)
ههیوناثیاهه
ردیرامهشرستاهعلاطا(
لاس
یاه 1382
،
1314
و 1312
،) هلحمۀرابرد
هجیتننیاهبجدننسیاه
ینوهگرگدنیرتهشیبهکدندیسر
رههشیهتیعمجیاهه
تنوکسردترجاهموتیعمجدشرگنهآ،مجحۀدنریگربردجدننس
هاگ
یملکشیمسرریغیاه
زا،نهیارهبهولاهع.درهیگ
یگژیودید
ههنوگلاغتهشاینوچودنچولفکتراب،شزومآیگنوگچ،نیمزوراوناخردمکارتلماشتیعمجیاتسیایاه
یا
یرادیاپان
هاگتنوکسنایمنزاوتِدوبنو
هنیمزیگمههکتساپرباه
نایامنزاس
شلاچرگیدندش
نهیاجیاهتن.دنتسهیرهشیاه
ناشنربهولاع،شهوژپ
یگژیووداعبانداد
سرد،جدننهستلاهحموقطانمردتیعمجفلتخمیاه
یارهباریهمهمیاهه
همانرب
تسایسونازیر
تسایسۀرابردناراذگ
عیزوتیاه یمهئارایرهشتیریدموتیعمجددجم
.دنک
