Mandatory Ruling of Judicial Enquiry into the Evidentiary Suspicions subject to the Obviation
Rule (Darʼ)
Ruhollah Akrami
Associate Professor, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran (Received: September 26, 2020; Accepted: April 25, 2021)
Abstract
The rule of darʼ which obviates punishment in case of suspicion, is one of the most important criminal rules that has been considered more comprehensively by the legislator in the Islamic Penal Code of 2013. With regard to the application of the rule to suspicions which arise at the stage of proving the case of prescribed punishment before the judge, the question arises as to whether the punishment should be dropped at the same time that the suspicion arises, and the judicial authority is prohibited from conducting investigations to uncover the truth. Or the effect of the rule requires that suspicion remain despite the completion of the investigation and therefore the judge is obliged to investigate or basically, the decision in this regard is delegated to the judge. A descriptive-analytical study conducted in this article indicates that Islamic jurists do not agree on this issue, but the available hadiths and narrations indicate that the prescribed punishment is dropped provided that the research has been done. The expressions of the articles of the Islamic Penal Code in this regard has not been precisely regulated in such a way as to indicate the prohibition of the investigation, except in some exceptional cases where the removal of the prescribed punishment is subject to the completion of the investigation. Examining the background of the enactment of the provisions of the Code shows the inaccuracy of such an inference, which is in conflict with the jurisprudential principles.
Keywords: the Obviation Rule (Darʼ), the Evidentiary Suspicion, Judicial Enquiry, Proof of Criminal Litigation, Criminal Jurisprudence.
Corresponding Author, Email: R.akrami@qom.ac.ir
Jurisprudential Researches https:// journals.ut.ac.ir/
Vol. 18, No. 2, Summer 2022 Print ISSN: 2423-6942
Manuscript Type: Research Article Online ISSN: 2423-6934
DOI: 10.22059/jorr.2021.306103.1008882
ت یفیلکت مکح قیقح
صوصخ رد ییاضق تاهبش
لومشم ِیتابثا ۀدعاق
أرد
حور للها یمرکا
*
،رایشناد ۀدکشناد
،قوقح هاگشناد
،مق
،مق ناریا
( :تفایرد خیرات 50
/ 50 / 1911 :شریذپ خیرات ؛ 50
/ 52 / 1055 )
هدیكچ
دعاق ۀ ضتقم هک أرد ی
مهم زا ،تسا ههبش ضورع تروص رد تازاجم ندش هتشادرب ربت
ی ن ک دبعاوق ی ربف ی ا رد هبک تبس
ملاسا تازاجم نوناق ی
1912 هب عماج روط رت ی رد هدبعاق لابلعا صوبصخ رد .تبسا هتفرگ رارق راذگنوناق هجوت دروم
تاهبش صوصخ ی
لحرم رد هک ۀ اوعد تابثا ی م حرطم سرداد دزن دح ی
،دوش ا ی ن آ هک تسا حرطم مهم هلئسم بی
ا طوقبس
نامز ناله رد تازاجم ی
هک م ضراع ههبش ی
،دوش اب ی د روم گ رارق مکح د ی
در اضق عجرم و یی
قحت مابجنا زا ی
تابق تبهج
عقاو فشک ی ت ،تسا عونلم یا
راذگرثا هکنآ ی
اقب مزلتسم هدعاق ی
هب ههبش لکت مغر ی ا قحت ی تاق ازا ،تبسا بی ن ور سرداد
قحت هب فلکم ی
ق تسا
؛ یا لصت ًاساسا ی م ا رد ی ن مز ی هن تخا هب ی را وفت وا ی ض .تسا هدش سررب ی لحت ی بل ی بصوت ی ف ی ا رد بی ن
اکح راتشون ی ت دنا دراد نآ زا ی
نادنلش هقف ی ا رد ی ن مز ی هن قافتا اضتقا نکل ،دنرادن رظن ی
دح طوقس طارتشا هدراو رابخا
قحت ماجنا هب ی
تاق ا رد نوناق داوم تارابع .تسا ی
ن مز ی هن قد اکش هب ی ق ی ظنت ی م هدشن هب ،دنا وحن ی عونلم مهوبم هبک بی
ت
قحت ی ق م ،دنتسه رگ خرب رد ی انثتسا دراوم یی ک سر مالتا هب طونم دح ندش هتشادرب ه ی
گد ی قدبت .تسا هدش ی
ق پ رد ی بش ین ۀ
وصت ی تسردان زا ناشن نوناق تاررقم ی
نچ ی ن طابنتسا ی نابم اب هک دراد ی
هقف ی تسا ضراعت رد .
یدیلک ناگژاو
أرد ۀدعاق ،ییازج هقف ،ییاضق قیقحت ،یتابثا ۀهبش ،یرفیک یاوعد تابثا .
:لوئسم هدنسیون * Email: R.akrami@qom.ac.ir
حفص تا 012 - 000 )یشهوژپ هلاقم(
1 . همدقم رد یهقف ۀدعاق زا یبکی .تبسا ههببش دوجو تروص رد تازاجم نتشادرب ترورض رگنایب أ
یتاهبش هب هئراد ۀهبش قیداصم مرب
ی ددرگ رد یربفیک یاوبعد هبب یگدیبسر دبنیارف رد هبک
حربطم یرابکهزب زارحا یاتسار بم
ی وبش د ناوبنع ابب نآ زا حلاطبصا رد و
« تاببثا ۀهببش »
،هرهزوبا(
ب ی ات : 110 ای )
« توبث مدع ۀهبش »
،هدوع(
ب ی ات ج ، 1 : 251 ریبعت ) م ی دوش ربب رظان و
ههبش ا دزن نآ ضورع احم هک هدوب یعوضوم تاهبش دادع رد ًاتیهام تقیقح رد هک تسا ی
ییاضق عجرم سر
ی گد ی هدننک مرج نکر رب رظان هک تسا هدش هتفگ ههبش نیا نییبت رد .تسا
هب هکلب ،تسین کترم دزن ریذاعم ای ش
ی هو اه اضق دزن هک یتابثا ی حرطم ت
تسا مرب ی ددرگ ،
هک انعم نیا هب ناله
هکروط ابب مربج ،توبث ماقم رد تسا مزلا تازاجم هب مکح یارب بله
ۀ
،دوش عقاو یرفیک تیلوئسم یاراد صخش یوس زا نآ ناکرا م
ی اب ی تس نبیا تابثا ملاع رد
و دنوش زارحا یضاق دزن عطاق ایلاد اب روما ههبش
ا رد ی صرع تبشادن دوبجو اوبعد تابثا ۀ ه
،هرهزوبا( دشاب ب
ی ات : 110 .)
هتبشاد دوجو یرفیک یاوعد نداتفا نایرج هب یادتبا ناله زا تسا نکلم یتابثا تاهبش یوبسوم( دنوبش حربطم یگدیسر یانثا رد ای دنشاب ،یراوزببس
1019 ج ،ق 20 : 220 نبیا ،)
.دنوبش رداببتم سرداد نبهذ هبب ًاسأر ای دنشاب مهتم یاعدا زا هتساخرب تسا نکلم تاهبش ایکشت ناکرا هب تسا نکلم تاهبش زا هتسد نیا عوضوم دبننام ،ددربگرب مرج ۀدنهد
هبکنآ
دروم رد ای ،دنک دیدرت هدیشون هک یعیام ندوب رکسم هب کترم ملع رد سرداد ای
هبکن لابم
هدوبر هدش قبلعتم .دشاب هتشاد ههبش ،تسا هدوب تقرس دح توبث یارب مزلا اصن ۀزادنا هب
هب تسا نکلم ههبش اثم ،دوش دئاع مهتم یرفیک تیلوئسم
هکنآ وا اقع تملاس ای غولب رد
تاطقبسم زا یبکی دوبجو هبب سرداد ۀهبش هک دراد دوجو زین ناکما نیا .میوش کش راچد .دوش اصاح دیدرت کترم ۀبوت ققحت رد هکنآ ریظن ،دشاب طوبرم تازاجم
1
1
« . ثودح تروص رد قراس و یناز و راحم دروم رد هبش
ودح مدع احصتسا ،اهنآ ۀبوت ۀ یراج هبوت ث
ینامز تاهبش نینچ اب یرفیک یاوعد تابثا ۀلحرم رد سرداد هک هبور ی
ور م ی دوبش نبیا ،
مرج رد ههبش ضورع درجم هب هک تسا نآ أرد ۀدعاق یاضتقا ایآ هک تسا حرط اباق بحب نودب ،دح جوم هکنآ
هب یقیقحت طوقبس ابی هبئربت هبب مبکح دروبم سح دیاب ،دیآ الع
هک دش دهاوخ نیعتم یماگنه یلکح نینچ ای داد تازاجم هب
مغر نانچله تاقیقحت ایلکت
قاب ههبش ریبعت هب ؟دنالب ی قد
ی ق رت مهتبم یاربب یبستکم قح ،دش حرطم ههبش هک نیله ایآ ،
اجسم دح زا ییاهر رد م
ی دوش هبب ، هبب تابقیقحت ابیلکت زا ار سرداد هبک یوبحن روبظنم
ًابساسا ابی هدبش راذبگاو یو صیخشت هب قیقحت ماجنا ای ،دنک عنم نآ صوصخ رد یسررب ا ضراع تاهبش صوصخ رد یگدیسر هب فلکم ینامز و تس
م ی دناوت درادربب ار تازابجم
هب ههبش هک
؟دشاب هدشن ایاز تاقیقحت مغر
1
لن ی دوش طقاس دحلا ءرد ۀدعاق مولع یاضتقم هب و م
ی دوش مدع هک نیا رگم ، بوت
دوش زرحم اهنآ ۀ »
یوسوم(
،یدرونجب 1051 ج ،ق 1 : 112 - 111
« .) دحلا ءرد اب نم دحلا طوقسل ذئدنع یفکی دق رارقلاا ابق هبوتلا لالتحإ
ههبشلاب » یلشاه(
،یدورهاش 1029 ج ،ق 1 : 201 .)
1 ینتفگ . هکنآ زا معا تایانج صوصخ رد .تسا دودح رد حرطم تاهبش رد قیقحت رب رظان رضاح ۀلاقم تسا هکلب ،هدشن ائاق ههبش درجم هب تازاجم ندش هتشادرب هب یسک هدش عبتت هک ییاج ات ،دنشاب صاصق ای هید جوم
هب دودح رد هک یناسک یتح رظن قیقحت تیعونلم رب قلطم روط
هداد دنا ارج نیا رد ، اوتف قیقحت موزل رب قافتا هب می
هداد دنا یوسوم(
،یلیبدرا 1020 ج ،ق 1 : 19
؛
،یداتسا 1919 : 16 دییأت ار روبزم عضوم زین یلقن ۀلدا .) م
ی ک دنن رد .
قداص ماما ترضح زا ینوکس هربتعم )ع(
شش ار مهتم اتق یاوعد رد )ص( ملاسا ربمایپ دندومرف هک هدش اقن
تشادزاب زور م
ی دندولن د و ، یتروصر هنیب مد یایلوا هک م
ی دندروآ دازآ ار مهتم تروص نیا ریغ رد و تباث ]ماهتا[
م ی دومرف
،یلماع(
1051 ج ،ق 21 : 165 رد .) مئاعد ملاسلاا نینمؤللاریما ترضح زا زین )ع(
هب مهتم سبح زاوج زین
،یبرغم یلیلت( تسا هدش تیاور تقیقح فشک نامز ات اتق 1910
ج ، 2 : 091 ضق ۀریس رد .) نیموصعم ییا
)ع(
زین
هب قیقحت یلیلت( تسا لوقنم ینالسج تیمالت هیلع تایانج فشک روظنم
،یبرغم 1910 ج ، 2 : 056 هب ،) هک یوحن
الدم دراوم نیا رد ار یگدیسر ترورض م
ی دزاس کی اب هک تسا یلام یواعد رالش رد نوچ زین هید صوصخ رد .
تابثا دنگوس و دهاش م
ی دوش ار مهتم سبح یتح اهقف ینامز ات ای و ناهاوگ تلادع زارحا ات
مود دهاش یکاش هک
زیوجت دروایب ار هدولن
دنا
،یسوط(
1910 ج ، 1 : 200 زیاج ار سبح هک ار یناسک لوق یتح رگا و ،) لن
ی دنناد
نبا( تسا هتفرگن رارق تفلاخم دروم دراوم نیا رد یگدیسر و قیقحت ۀمادا زاوج ِاصا ،میریذپب ،یبلح هرهز
1010 :ق 000 ،دشاب ریزعت هب دح ناونع میلعت یانبم رب اهنآ رب هدعاق لولش هچنانچ ،تاریزعت دروم رد .) م
ی ناوت
.تسناد یراج زین اهنآ رد ار دودح رد قیقحت مکح ناله
وصم یملاسا تازاجم نوناق 1912
اکش هب راب نیتسخن یارب هک هدعاق
دبنم عوبضوم
هب تازاجم طوقس ار ههبش ۀطساو
حبلطم ربظن هبنیمز نبیا رد ،تبسا هداد راربق هبب
هبنوگ ا ی
ماهبا گنا ی ز هک هدش میظنت م
ی وت دنا تلاکشم دع
ی هد ا هب ارجا ۀلحرم رد ار ی .دشاب هتشاد لابند
هبمادا رد و دوش هدیواک هلئسم رب رظان یهقف ینابم ادتبا رد هدش شلات رضاح راتشون رد اکش یقوقح نیرتکد و ینوناق داوم ایلحت اب هبب هبک دوش هئارا یریسفت هتفرگ
یربتهب وبحن
دناوتب تلاسر اه حم ار یرفیک تلادع ماظن ی .دزاس قق
2 . عقوم ی ت قحت ی ق اضق یی رد دروخرب اب تابثا تاهبش ی
هقف رظنم زا ی
و نادنلشیدنا حاص
نارظن تروبص رد قبیقحت وبجو ابی زاوبج ،تبیعونلم دروبم رد یهقف
هبب فبلکم سرداد دبندقتعم یبخرب ؛دبنرادن ربظن قابفتا یدبح یوابعد رد تاهبش اب دروخرب ههبش یاقب تروص رد اهنت و تسا یگدیسر هب
مغر دوبجو تازابجم نتبشادرب نابکما تاقیقحت
ققحم( دراد
،داماد 1919 : 09 قبیقحت ربب ینبم فیلکت و وجو مدع رب رعشم زین یخرب ملاک .)
نودب ،تسا ههبش تروص رد هکنآ
،یزبیربت( دنوبش ضربعتم ار نآ تبیعونلم ابی زاوج ًاحیرص
ب ی ات : 225
؛ عالسا ی ا روپ هشلق ا
،ی 1901 ج ، 1 : 200 اباقم رد .) هدع
ا دبندقتعم دودبح قلطم رد ی
قبح اذبل و هدربک طقابس ار دح ههبش فرص هب سرداد هک تسا نیا هب أرد ۀدعاق ییاراک ًاساسا یوسوم( درادن ار یگدیسر و قیقحت
،یلیبدرا 1020 ج ،ق 1 : 19
1.) ابئاق یبضعب زبین نایم نیا رد
ۀبنج دجاو دودح نایم ایصفت هب قح
للها و قح سانلا هدش دنا د اهنت و ار قبیقحت تبسخن ۀتسد ر
عونلم م ی دنناد مراکم(
،یزاریش 1011 ج ،ق 1 : 191 و 96
،یعناص ؛ 1911
ج ، 1 : 10 .)
1 موحرم . آی ت للها نایب عاجرا دروم عبنم رد یلیبدرا یوسوم هتشاد
دنا
« : دارللا نم ههبش
،یضاقلا نإ ناک وه کشلا
و مدع ملعلا بیحب ی نوک نعم ی بیدحلا
ٍذئنیح ]ءردلا[
: لا نوضقت قحلاب و متنأ نوکاش یف ققحت
،هعوضوم اذهف
رمأ یهیدب لا جاتحی لإ ی هرکذت و .هیبنت و نإ نعلب ناک ی نأ دودحلا عفرت درجلب ندأ ی کش ضرعتی یضاقلل و وه
یف ددص هقیقحت عوضوللل بیحب لا زوجی هل یضللا یف قیقحتلا و صحفلا تح ی تبثی هدنع عوقو اصأ
،مرجلا و
یف هقیقحلا ی نوک هانعم یهنلا نع قیقحتلا نم ندل یضاقلا و هعلج نئارقلا و
،دهاوشلا وهف رمأ دهشی هل لوق یبنلا
لص ی للها هیلع و هلآ و ملس یف هیاورلا هیضاللا نع یذمرتلا
« : اوئردا دودحلا نع نیللسللا ام
،متعطتسا نإف ناک هل
جرخم اولخف
؛هلیبس نإف ماملإا نأ ئطخی یف وفعلا ریخ نم نأ ئطخی یف هبوقعلا .»
هب ًاساسا اهقف لغا تسا رکذ نایاش رد ییابضق تاقیقحت یفیلکت مکح ضرعتم میقتسم روط
دودح هدشن دنا و ، هن اهنت .درادبن دوبجو صوصخ نیا رد زین ییاوتف ترهش هکلب عالجا ازا
بی ن ر و
.مینک یبایزرا ار هدراو تایاور ،قیقحت تیعونلم ناقفاوم ۀلدا یسررب نلض تسا مزلا 2 . 1 . لاد ی ل رظن ۀی عونمم ی ت قحت ی ق و زرا ی با ی اهنآ
:دنراد للادتسا دنچ قیقحت تیعونلم هب نلائاق تازاجم نتشادرب هب رما یاضتقا هکنیا تسخن هب
طساو و قبیقحت تبیعونلم یبضتقم ههببش ۀ
اص( تسا صحفت
،یعن 1911 ج ، 1 : 10 خساپ رد .) م
ی ناوت صوبصن شریذبپ ضربف ربب تبفگ
دبیاب تازابجم ،ههببش دوبجو ابب هبک تسین نیا زا شیب نآ تللاد تفگ دیاب أرد ۀدعاق نلضتم هن یلو ،دوش طقاس رد قبیقحت زا سرداد هبک درادبن بلطم نبیا ربب یراعبشا هبکلب ،روهظ اهنت
هچ ،تسا عونلم نآ ندرک فرطرب و ههبش صوصخ هتبشادرب زبین مکح ،ههبش عوضوم یافتنا اب
م ی دوش نوزفا . رب ای هکن هولاع هدعاق اهقف زا یرایسب رظن ربانب نوچ تاهببش ،یعوبضوم تاهبش رب
ار یلکح دنچره
رد زبین دنوش ضراع مکاح و یتفم رب بمرب
ی گ بی در ، ازا بی ن ور نیبنچ هبب مازبتلا
ا زا یرایسب رگید هک دوب دهاوخ انعم نیا هب یللادتسا اربیز ،دبش دبهاوخن تبباث یربفیک مابکح
ۀدبعاق دیاب ضرف نیا رد هچ ،تفای تسد مکح هب ناوتب ات درک یسررب دیابن للادتسا نیا سح ؛مینادب هیلکح تاهبش رد صحف وجو اصا رب مکاح ار أرد تن
ی هج ا دبنبیاپ نآ هبب یدبحا هک ی
قودص خیش تیاور رد .تسین زا
تواضق اه نینمؤللاریما ترضح ی )ع(
ین :تسا هدمآ ز
« نابک اذإ
اطعم دحلاف ،یسع وأ اعل دحلا یف »
،یلماع(
1051 ج ،ق 21 : 00 هبتفگ تیاور نیا ساسارب هک ؛)
هدش
« هب دیابن أرد ۀدعاق رد ار ههبش هنوگ
ا دوبش دودبح یبلیطعت هبب ربجنم هبک میبنک ریبسفت ی »
،یداتسا(
1919 : 11 ا و ریخأت رب رظان ریخا تیاور دافم دوش هتفگ تسا نکلم .) یارجا رد لاله
ار یرصح نینچ تیاور ریبعت قلاطا نکل ،تسا دح لن
ی ذپ ی در راببخا یبخرب تاراببع زا هبکلب ،
تشادرب رگید م
ی دوش زین یدراوم اماش دح ندنام اطعم م
ی دوش اب هک درت ی نکفاد ی اه هبجولاب ی
لالها دح تابثا رد م
ی دوش
1.
1 جاودزا یرگید اب ،رهوش دوجو اب هک یناللسم نز مکح زا هک هدیبعوبا ۀحیحص رد . م
ی دنک لاؤس ،دراد اهج یاعدا و
س اها رداصم زا لوقنم رابخا یخرب ،ناقفاوم ایلد نیمود تبیاور نبیا دبننام ،تسا تن
:دبندومرف هبک تبسا هدش اقن )ص( ملاسا مرکم یبن زا هک یذمرت ننس رد جردنم
« اویئرلا
هلیبس اولصی جرصم هل ناک نإی ، تعطتسا ام نیملسملا نع لودحلا »
راربق ابهقف دانتبسا دروم هک
یوسوم( تسا هتفرگ
،یلیبدرا 1020 ج ،ق 1 : 19 هب زین ربخ نیا ،) بس
هکنآ بظن زا یدنبس ر
نوزفا .درادن یتیجح ،درادن رابتعا رب
هکنآ هبک تبسا هدش هراشا یددعتم تایاور هب همادا رد
.دنراد تافانم لطم نیا تیلک اب یتابیاور ،دوبش عبقاو للادتبسا دروم عضوم نیا دییأت رد تسا نکلم هک یلیلد نیموس
نیموصعم ۀریس نلضتم هک تسا )ع(
هبب رارقا زا نالهتم ندرک فرصنم رد هبک تبسا مربج
رب سدقم عراش یانب زا ناشن هزب
شوپ ایعالبسا( دراد هنیمز نیا رد حماست و فیفخت ،ی روبپ
هشلق ا
،ی 1901 ج ، 1 : 200
1.) و تبساعدم زا صبخا ابیلد نیا ًلاوا تفگ دیاب هنیمز نیا رد
ۀبنج دجاو میارج قح
سانلا اماش ار لن ی دوش عنابم درادبن قح سرداد دراوم نیا رد اریز ،
ابثا خیش( دوش مرج ت
،یسوط 1910 ج ، 1 : 205 و 105
2) یتح ًایناث ؛ هبچ
ابسب تبفگ ناوبتب
م ی دوش مهوم یاهاعدا نینچ ندوبن شریذپ اباق رب دیکأت اب ترضح و ههبش
ا ی م ی امرف ی دن
« : ول نأ هارللا اذإ
،ترجف
تلاق : مل ردأ وأ تلهج نأ یذلا تلعف
،مارح و مل مقی اهیلع دحلا اذإ تلطعتل دودحلا
» (
،یلماع 1051 ج ،ق 21 : 126 ).
1 یروتسم روما رد سسجت قادصم قیقحت دوش هتفگ تسا نکلم . م
ی دشاب ًلاوا تفگ دیاب خساپ رد ؛تسا مارح هک
هب ،درادن تیلک سسجت تمرح دروم رد صوصخ
ۀبنج دجاو میارج قح
سانلا قیقحت مدع هک م
ی دناوت قوقح عییضت هب
قوقح میارج رد ًایناث ؛دوش رجنم نیریاس زین للها
لن ی ناوت زیوجت جوم رگید حلاصم هاگ ،تسناد عونلم ار یسسجت ره
سسجت م ی دنوش زاوج دروم رد )ع(قداص ماما ترضح زا روفعی یبا نبا یربتعم تیاور رد هکنیا هچ ، اب تقوم جاودزا
لاؤس تسا دیدرت احم وا ینمادکاپ هک ینز م
ی دنک یم زیوجت ار هنیمز نیا رد قیقحت ترضح و و دننک
م ی امرف ی دن :
« اعفی لاف ،روجفلا یلإ هتباجأ نإف ،اهل ضرعتی
» (
،یلماع 1051 ج ،ق 21 : 20 ) ماما زا اضفم تیاور رد مکح نیله هباشم ،
یسلجم( تسا هدش رارکت زین )ع(قداص
، 1015 ج ،ق 155 : 950 میارج رد یتح ییاضق عجرم یوس زا قیقحت دروم رد ؛)
ۀبنج دجاو قح للها زین لن ی ناوت هب هراشا نتم رد راهظتسا نیا ِدیؤم تایاور هک درک قیقحت تیعونلم رب مکح قلطم روط
هدش دنا .تسین یرفیک یواعد ۀله هب تبسن یرست اباق تیعونلم نیا شریذپ ضرف رد یتح و ،
2 یتیاور رد . بأ
ی ابش انز شردارب زینک اب هک یدرف دروم رد م
ی دنک قداص ماما ترضح زا ، )ع(
م ی دسرپ هک بوت ۀ
:دندومرف ترضح اقن سح و تسا هنوگچ یو
« دوعی لا و اح یف هلعجی نأ هلأسی و هربخی و هیتأی »
،یلماع(
1051 ج ،ق 21 : 101 یلاحرد تیاور نیا عوضوم .) وب انز مرج رب رظان هک
نوچ یلو ،د بنج
ۀ قح سانلا ،هتشاد ی
ۀبنج دقاف ِتفع تایفانم فلاخرب قح
سانلا .تسا هدشن رتست هب هیصوت ،
ۀبنج دجاو میارج یمالت رب رظان روبزم مکح قح
للها .دوشن زین
نیموصعم هک یتایاور رد قیقدت تفگ دیاب ریخا هجو نییبت رد )ع(
رک شلات هد
دبنا مربج
ناشن ،دوشن تباث م
ی دهد تفع یفانم میارج رب رظان هک یلجر ای مادعا جوم
هدوب دنا هبک
موصعم دزن شیوخ ریهطت یارب ًاصخش نالهتم )ع(
یم راربقا و دبندمآ بم
ی دبندرک ملابک هبک
،یلمابع( تبسا هتبشاد تللاد هبوت ناحجر و ناشیا رارقا تمذم رب موصعم 1051
ج ،ق 21 :
162 ، 150 ، 156 ، 150 ، 150 ، 152 ، 00 ردابتم نهذ هب یفلتخم هوجو هنیمز نیا رد .) م
ی دوش
مادک ره لالتحا هک م
ی دناوت هبور دیدرت اب ار نلائاق للادتسا .دزاس ور
ی زا ک وس هب تفع یفانم مرج زبین و مدرم یوربآ اب طابترا بیح زا نآ تیساسح بس
زبین یعربش صوبصن دبیکأت دروبم هک ،اشحف ۀعاشا زا یریگشیپ و نآ حبق ظفح ترورض تسا نیله زا یکی رد هچ ؛دراد تیصوصخ ، :تسا هدمآ تایاور
« نأ ،مکنم اجرلاب حبقأ ام
بللا سوبئر یلع هسفن حضفیف ،شحاوفلا هذه ضعب یتأی »
،یلمابع(
1051 ج ،ق 21 : 96 ،)
نیازا رد هدراو رابخا رد عبتت ور ه
ی چ مادک ۀبنج دجاو دودح زا قح
للها اشحف قدص هک رگید
لن ی دننک نیموصعم زا یدروخرب نینچ ، )ع(
هدهاشم لن ی دوش زا . هبچ رگید یوس سبفن ابسب
هب تایح لاس تازاجم جوم تفع یفانم مرج هتبشاد تیبصوصخ تازاجم نتشاد بس
یابنز یوابعد رب رظان بحب دروم رابخا لاغ ًاقافتا هک ،مجر دروم رد ًلاثم یتح هچ ،دشاب هنصحم ناونع اب نآ زا تایاور رد ،دنا
« ربکلاأ للها دح »
،یلمابع( تبسا هدبش ربیبعت 1051
،ق
ج 21 : 61 تابیح لابس ربیغ رفیک اب تفع یفانم دودح ریاس رد مکح نیا تسین دیعب و ،)
ایلاد اب اهنآ هچ ،دوشن یراج عض
ی ف رت تابثا ی بم
ی دنوبش ابهنآ رد راربقا زا دبعب رابکنا و
.تسین عولسم چیبه صوبصخ نبیا رد داهبشتسا دروبم تابیاور رد هک تسا بیح نیا زا یدعب امأت
وصعم هک هدشن هدهاشم یدروم هبنیب ابب تاببثا ضربعم رد تفع یفانم مرج هک ییاج رد م
،یلماع( دشاب هدرک یدروخرب نینچ ،دشاب 1051
ج ،ق 21 : 106 و 101
1،) دروبم قیدابصم و
1 زا ،دندوب هداد یهاوگ طاول رد وا ندوب لوعفم رب ناهاوگ هک یصخش دروم رد مود ۀفیلخ تسا هدمآ یثیدح رد .
رارقا ًاصخش ریهطت هزیگنا اب ًلاوصا هک تسا یناسک رب رظان بحب م
ی دندرک موبصعم اذبل و ،
شلات م ی درک س هجوتم ار اهنآ و دسرن اصن هب ریراقا یترابهط ربه زا رتلاابب هببوت هبک دزا
هبتفگ مهتم هب ریراقا یانثا رد یتح و ،دنراد ار نآ تساوخرد هک تسا بم
ی دبش تروبص رد
درک دنهاوخن راضحا ار وا هعجارم مدع دشاب یرایتخا بیح زا زین دروخرب نیا هجو دیاش ؛1
موصعم یارب هک )ع(
تسا هدمآ یتیاور رد هچ ؛دشاب هزب هب رارقا دراوم رد
« : یذبلا اجرلا اما
یذبلا ماملإل ناک اذإ و ،هسفن نم رارقلااب عوطت النإ و هنیبلا هیلع مقی مل هنإف ،طاوللاب فرتعا للها لوق تعلس امأ ،للها نع نلی نأ هل ناک ،للها نع قاعی نأ للها نم
« وأ ننمابف انؤاطع اذه
اسح ریغب کسمأ »»
،یلماع(
1051 ج ،ق 21 : 01 ینامز و ،) بخا رد هک
وبفع قبح موصعم را
یلوا قیرط هب ،دراد مرج تابثا تلاح رد یتح ار مرجم م
ی دناوت رارقا زا ار وا تابثا زا شیپ
.دزاس فرصنم ندرک تن ی ج هبجوت .دراد قیقحت تیعونلم ۀیرظن فعض زا تیاکح هدراو تایاور رد یارقتسا ۀ
ربب رظابن ًابقافتا هک یتایاور یتح هک دراد یدایز تیلها لطم نیا هب ۀببنج دبجاو دودبح
قح للها اضتقا ار قیقحت زاوج نقیتم ردق ، وجو هن رگا زین دنتسه م
ی نک دن .
2 . 2 . لاد ی ل رظن ۀی بوجو و تسد مک زاوج قحت ی ق
هبب تلسق نیا رد ،ههبش دوجو تروص رد قیقحت تیعونلم هب نلائاق ایلاد یبایزرا زا سپ یلیلاد یسررب م
ی زادرپ ی م و وجو یضتقم هک تسد
مک زاوج تسه قیقحت دن
.
تبصرف ،تبسا حرطم ییاضق تاهبش دوجو ای نالهتم یاهاعدا زا بحب هک یتایاور رد
یهاوخرظن )ع(یلع ماما نینمؤللاریما ترضح م
ی دننک ناشیا و م ی ف امر ی دن
« : یلعل لاقف لع ی ه ملاسلا لطف ،اذه یف یرت ام :
( یلع لاقف ،هدجی ملف حکن یذلا احفلا لع
ی ه ملاسلا هقنع رضت نأ هیف یرأ ) »...
،یلماع(
1051 ج ،ق 21 : 101 .)
ناله روط هدهاشم تیاور رد هک م
ی دوش هن ترضح نآ سح ، دندومرف یتح هک دنداد دح هب مکح مهتم هب تبسن اهنت
اعاف .درادن یتیمولع تفع یفانم دودح رد یتح فیفخت رب یانب و رتست تسا نآ رب هنیرق دوخ نیا ؛دنبایب زین ار
1
« . طق ُاش نإ و افع ُاش نإ ماملاا یلإ کاای ،هسفن یلع ینرلا رقا اذإ »
،یلماع(
1051 ج ،ق 21 : 01 :ک.ر زین ؛
ج 21 : 201 - 205 .)
هب ایلد ۀماقا .تسا هدشن هتسب ههبش عفر روظنم
هب1
روط ملبسم نبب دلحم ۀحیحص رد هنولن
رقابدلحم ماما ترضح زا )ع(
لاؤس یدرم صوصخ رد دح یارجا ناکما دروم رد م
ی دوبش
شیا توعد قاعتم هک یور زا عربش ماکحا زا یلیصفت یهاگآ زا شیپ نکل ،هدروآ ملاسا نا
یراوخابر و انز ،رلخ رش کترم اهج م
ی دوش وا ربب دبح یاربجا مدبع ربب تربضح .
نآ هب دیقم ار مکح نیا دوجو اب ،هدومرف حیرصت م
ی دنناد هک
« دبق هبنأ هنیب هیلع موقت نأ لاإ
اهلیرحتب رقأ ناک
» وبا ار بیدح نیله هباشم ، و تقربس ،ابنز میاربج دروبم رد ءاذح هدیبع
رقاب ماما زا رلخ رش )ع(
،یلمابع( تبسا هدوبمرف ابقن 1051
ج ،ق 21 : 99 - 92 رببخ رد .)
قدابص ماما ترضح زا ار لطم نیله هباشم یبلح یرگید حیحص )ع(
ابقن بم ی دبننک هبک
م ی امرف ی دن
« : ق هنأ هنیبلا هیلع موقت نأ لاإ ،لاهاج ناک اذإ دحلا هیلع مقأ مل ابهیف یتلا هروسلا أر
ابرلا اکأ و رلخلا و انزلا »
،یلماع(
1051 ج ،ق 21 : 92 هدافتبسا ربیخا تایاور زا .) بم
ی دوبش
جوم ههبش درجم لن
ی دوش ،هشیله یارب مهتم دنچره
تازابجم زا ،ابیلد ِیدبعب ۀبماقا اب
نیازا ؛دبای ییاهر ور
دنا ی ش هبب ههبش ضورع درجم هب هدنورپ ندرک هموتخم ۀ د هبک یوبحن
ر
هب ،دراد دوجو ام ییاضق عجارم یخرب ینهذ زاکترا هک هدنیآ رد ایلد ۀماقا اب یتح هک یوحن
نکلم .تسا ضراعت رد تایاور نیا لولدم اب ،داد تیموکحم مکح ناوتن ،دنک عفر ار ههبش مکح ضقن زاوج مدع هب هجوت اب تسا هدشرداص
هب طساو ۀ بی ن هبک دوبش نایب نآ زا رخأتم ۀ
لن ی ناوت یاور راببخا رد عببتت تفگ دیاب خساپ رد ،تسناد یضرف نینچ رب رظان ار روبزم تا
هدراو ناشن دنهد هک تسا لطم نیا ۀ فلاخرب
رد هبک ینوبنک ییاضق ماظن رد موسرم ۀویش
رداص مهتم تئارب هب مکح ههبش تروص م
ی دوش تئارب مکح رودص دراوم نیا رد عرش رد ،
آ تایاور زا دافتسم و ،درادن تیعوضوم أرد ۀدبعاق لولبشم یربفیک یوابعد رد هک تسا ن
هبور ههبش اب یضاق هچنانچ اهر ار مهتم ،دشاب ور
م ی دنک نودب ، هبکنآ .دوبش ردابص یبلکح
قیقحت ماجنا تفرگ ه ناشن م ی دهد یبتح و ههببش نلضتم دراوم زا یدروم چیه رد تایاور رد
1 ز نیا رد یهجوت اباق ترابع یقارع ءایضاقآ . هک دنراد هنیم
« قح للها فاقسإ ول ههبشلا ُرل نم لافتسملا نا لوت
فاقسلاا یضتقی لا ههبشلا ارل لرجم نأب ویدم ،هیی همو صلا دحلأ سیلی هتمو خ »
،یقارع(
ب ی ات : 102 .)
موصعم یوس زا تئارب مکح رودص زا یناشن یراکهزب ایلد دقف )ع(
ی تفا لن ی دوبش رد ابت
هب مهتم ِندرک موکحم رد یعنام ،ههبش عفار ِیدعب ایلد ۀماقا تروص .دیآ دوجو
1
روصت هک ینز دروم رد هک تسا هدمآ زین تایاور یخرب رد م
ی هبتفر هدبش ابنز بکترم
نینچ درجم ،دوب هدش شتراکب یعدم یو و ،دشاب ههببش
ا و هدبشن دبح طوقبس بجوم ی
موصعم )ع(
قیقحت روتسد م
ی دنهد زا دعب و هدرک هنیاعم ار هلهتم نانز ات هبکنآ
ار وا یابعدا
،یلماع( دش هتشادرب تازاجم ،دندرک دییأت 1051
ج ،ق 20 : 900 ج و 21 : 120 .)
تایاور رگید زا م
ی ناوت قداص ماما ترضح زا هک درک هراشا ریکب نبا ۀقثوم هب )ع(
ابقن
م ی نک دن رش یصخش رکبوبا تفلاخ ۀرود رد دندومرف هک رکبوببا دزبن ار یو ،دوب هدروخ ا
اعدا رارقا نلض و هدروآ م
ی دنک للابح ار نآ و هدروخ ارش هک تسا یناسک نایم شلزنم
م ی دبنناد هبچنانچ ، بم
ی تبسناد نآ زا تبسا ماربح
بلن ی دروبخ تربضح دزبن ار عوبضوم .
نینمؤللاریما )ع(
م ی دنرب هم سلاجم رد ات دیتسرفب وا هارله ار یسک دندومرف ناشیا و نیرجا
زا سپ .دهد یهاوگ هدناوخ وا رب ار میرحت ۀیآ یسک هچنانچ ات دربب راصنا و هکنآ
رابک نبیا
،دنداد ماجنا ار ه
ی چ سبک سبپ .دبشاب هدبناوخ وا یاربب ار میربحت ۀبیآ هبک دادبن تداهبش
ترضح )ع(
وبت ربب ار دبح ،یبشونب اربش نبیا زا سپ رگا دندومرف و هدرک اهر ار ناشیا
یراج م ی ینک م یبنیلک(
، 1021 ج ،ق 10 : 120 - 120 دنبس ابب ار بیدبح نبیا یبنیلک خیبش .)
اقن ریصبوبا زا یرگید م
ی دنک
،ینیلک(
1021 ج ،ق 10 : 210 هبب ار ربیخا دنس یخرب ،) ببس
فیعض ینئاطب هزلح یبا نبا دوجو هتسناد
دنا یوسوم(
،یلیبدرا 1020 ج ،ق 1 : 105 نکیبل ؛)
رد ینئابطب هزلح یبا نبا تایاور هکنآ هب هجوت اب ،تبسا دابلتعا ابباق یو تماقتبسا ۀرود
1 کح رودص ،دودح رد یرفیک تیلوئسم و هزب تابثا ۀلدا دوجو تروص رد دندقتعم نارصاعم یخرب یتح تسا ینتفگ . م
انعم ،تسا یصوصخ یواعد رب رظان هک تیموکحم لن
ی ی دبا :ناشیا ۀتفگ ربانب ،
« رابتعا یلع دحلا ءارجا یف ایلد مقی مل
ءاشنإ ربتعی لا و دحلا ءارجإ هدنع هتوبث عم هیلعف ،مکاحلا دنع اکترلاا تبثی نأ وه تباثلا رادقللا اب ،ءاضقلا و مکحلا کحلا رابتعا تباثلا و ،ًلاوا مکحلا تاموصخلا اصف و یواعدلا دراوم یف ءاضقلا و م
»
،یزیربت(
ب ی ات : 019 هنیمز نیله رد .)
هدع ا نایب و دنتسین ائاق یتیعوضوم دودح رد مکح رودص یارب ًاساسا زین رگید ی هتشاد
دنا
« دروم یف مکحلا رودص نأ
...هل رثأ لاف ،مزلی لا ام موزل ایبق نم ،دودحلا »
،یناحبس(
1011 ج ،ق 2 : 005 .)
هب و ی هژ هبب هبک تبسا نابلثع نب ورلع دننام یصخش یو زا یوار ،رضاح تیاور رد هکنیا
نب دلحا وا زا یوار هکنیا ۀنیرق با
ی للهادبع زازبخ یفقث نالثع نب ورلع روظنم ،تسا تبسا
رک فیصوت نینچ یو قح رد و هدش قیثوت هک هد
دنا
« : بقن نابلثع نب ورلع ناک ،بیدبحلا ی
تایاکحلا حیحص »
،یشاجن(
1050 :ق 210 ،یلح ؛ 1911 : 121 نیازا ،) یربظن زا تبیاور ور
ۀیرظن رب نآ تللاد رد و تسا دانتسا اباق یدنس تسد
مک قیقحت زاوج لن
ی ناوت هبشدخ ا ی
.درک دراو دادترا مرج رب رظان رگید تیاور هب
ناونع ۀبنج دجاو دودح زا یکی قح
للها ایضف .تسا
نب قدابص مابما ترضح زا راسی )ع(
ابقن بم ی دبنک تربضح دزبن یبصخش :دبندومرف هبک
نینمؤللاریما )ع(
یهاوگ و هدمآ م
ی دهد زا دربم ود ناللبسم
ابه یگدبنز هبفوک رد هبک ار یی
م ی دندرک ، لاحرد ی هک زابلن تب اباقم بم
ی دبنناوخ نینمؤبللاریما تربضح .تبسا هدبید )ع(
م ی امرف ی دن ما نیا و هدشن هجوتم تسرد دیاش یارب ار یدرف سپس .دشاب هدش هبتشم وت رب ر
ود نآ دروم رد قیقحت م
ی دتسرف هدهاشم و م
ی دنک زابلن تب رب ود نآ بم
ی دبنناوخ ار ابهنآ ،
ریگتسد و ماما تمدخ م
ی دنروآ زا سپ . هکنآ تبشگزاب و هبوت رب ینبم ماما هیصوت زا ود نآ
،یلماع( دومرف تازاجم ار اهنآ ناشیا ،دندز زاب رس 1051
ج ،ق 21 : 991 روببزم تیاور رد .)
هب مغر ا ی هکن ۀبنج دادترا قح
للها رد لالتحا ماما یتح و تشاد دوجو دهاش کی اهنت و ،دراد
هبچ هبک دبندومرف و هراشا دروم ار وا یهاوگ ِندوب ههبش ضرعم ابلحت ار نآ تبسرد ابسب
نینچ فرص هب نکل ،دشاب هدرکن ههبش
ا رکن هدنسب یفاکان ایلد دوجو اب و ی ار قبیقحت و هد
.دش زرحم اهنآ یراکهزب ات دنداد همادا تفایهر نیا دییأت رد م
ی ناوت زا هبک یرگید ربخ هب پ
بی ربما مربکا زبین هدبش ابقن )ص(
زا سپ و دندومرف سبح ،دوب هدش مهتم رتش تقرس هب هک ار یصخش هک درک للادتسا هبکنآ
ب ی هانگ ،یبسلجم( دبندومرف شیاهر ،دش تباث وا ی 1015
ج ،ق 10 : 60 یوبسوم ؛ ،یبلیبدرا
1020 ج ،ق 1 : 16 هدافتسا زین تیاور نیا زا .) م
ی دوش ینامز دوب انب رگا هدبشن تبباث ماهتا هک
یببن یوبس زا تبقیقح زارحا نامز ات مهتم سبح ،دوش هئربت هلصافلاب ،دراد دوجو ههبش و نلاطب دیؤم دوخ اذل و درادن یهجو ملاسا مرکم قع
ی هد ا بش فربص دودح رد هک تسا ی ههب
ار هن اهنت یگدیسر ۀمادا و قیقحت زا عنام هکلب و تازاجم طقسم م
ی دناد .
ۀحیحص دلحم نب ،تبسا هدافتسا اباق صوصخ نیا رد هک تسا یرگید ربخ زین سیق
تیاور نیا رد زا
ماما رقابدلحم )ع(
رد دروم یدرم نخس هب نایم هدمآ هک زینک شربسله ار
رد یطیارش رادراب هدرک هک یعدم نآ سا ت شرسله وا
ار هب یو هدیشخب
،تسا تبیاور رد
مکح هب مجر مهتم هدش رگم ،تسا هنیب
رب ققحت هببه هبماقا دبنک ( ،یلمابع 1051 ج ،ق 21 :
111 ج و 95 : 611 ) طقابس تازابجم ،هببه رب ینبم مهتم یاعدا دوجو اب تیاور نیا سح .
.تسا هدنام حوتفم یگدیسر اب و هدشن نآ زا تیاکح تایاور یخرب حیرص هدبنورپ مهتبم یرابکهزب زارحا مدع دوجو اب دراد
زین هنیمز نیا رد .تسا هدش هتخانش تیلسر هب قیقحت ناکما و هدشن هتسب م
ی ناوت ۀحیحص
مربج ِقادبصم نیبیعت نودبب صخبش ربگا نآ بسح هک تفرگ رظن رد ار سیق نب دلحم هب ،دیالن الجم رارقا دح جوم یداصم زا ار یدروم نینچ اهقف هکنیا مغر
ههبش یعطق ق راد
م ی دنناد ،تبسا هبتفرگ راربق زبین هیماما یاهقف لغا الع دروم هک روبزم تیاور رد نکل ،1
هب مهتم اهر هلصافلاب ههبش ناونع لن
ی دوش رارق رض دروم هکلب ، م
ی گ ی در ینابمز ابت ابب هبک
،یلماع( دنک تفلاخم رض داریا 1051
ج ،ق 21 : 20 .) ازا ی ن ور م ی ناوبت زا طبنتبسم تبفگ
هدبنورپ ندبش هتسب جوم ،تسا تازاجم یضتقم هک ییاج رد ههبش تسا نآ یهقف ایلاد لن ی دوش .دشاب هدرکن ایاز ار ههبش ییاضق قیقحت هک دوب دهاوخ دح طقسم ینامز و
3 . عقوم ی ت قحت ی ق اضق یی رد دروخرب اب تاهبش تابثا ی زا رظنم قوقح ی
وصم یملاسا تازاجم نوناق 1912
ابب نیتسخن یارب هک ار أرد ۀدبعاق ر
هبب تروبص یبلک
حلطم رظن .تسا هدش نآ رب رظان طباوض و ماکحا ضرعتم یددعتم داوم رد ،هداد رارق
1 نایب یقادصم نینچ ندوب ههبش رد کیکشت هب خساپ رد نارصاعم یخرب . هتشاد
دنا
« : نم ماقللا نوک نم عنللا
دحأ یلع یفخ ریغ اهدراوم نم اهنوک اب ،ههجو ملعی لا هنأ :هیف و ؛ههبشلا قیداصم »
یوسوم(
،یلیبدرا 1020 ،ق
ج 1 : 211 .)
3 . 1 . رحت ی ر لحم عازن
رد أرد ۀدبعاق ابب طبترم داوم قیقد یسررب ورگ رد یملاسا تازاجم راذگنوناق عضوم ایلحت م هب هلحرم دیاب ار یتاکن هنیمز نیا رد هک تسا نوناق نیا .درک یسررب هلحر
ۀدام رد ننقم .لوا 125
دیقم ار نآ هکلب ،هتسنادن تازاجم طوقس جوم ار ههبش فرص
هک هدرک طرش نیا هب
« دوشن تفای نآ یفن رب یلیلد
» دوبجو اب رگا تسا نآ دیق نیا یاضتقا ؛
ۀربصبت نبیا دوجو اب .داد رظن تازاجم طوقس هب دیاب ،دوشن عفترم ههبش نانچله قیقحت 1
دام ۀ 211 هدیچیپ ار عوضوم یلک م
ی دزاس هرربقم نبیا قبط ،
« دابسفا و هببراحم میاربج رد
ف ی ضرلاا دبح طقبسم ابعدا فربص ،لابفغا ای شیابر ،هارکا ،فنع اب ِتفع یفانم میارج و
هاگداد و تسین فظوم
تسا قیقحت و یسررب هب .»
رد تبسا نآ هدابم نبیا فلابخم موبهفم
قیقحت و یسررب هب یفیلکت دودح ریاس نکل ،تسین
م ی ناوت قوبطنم روبهظ بسح تبفگ
ۀدام 125 دبیاب ،تبسا هتبسناد ههببش ِیفابن ابیلد ندشن ادیپ ورگ رد ار تازاجم طوقس هک
ۀدام ۀرصبت مییوگب 211
هب ًافرص و درادن فلاخم موهفم رد قبیقحت ترورض رب دیکأت روظنم
هدش انثتسا دودح نیا تسا
.
ۀدام .مود 121
ریسفت زا عافد ناکما ا
هئار هدش نیا رد اریز ، هتخاس راوشد ار یلبق دنب رد
:تسا هدش نایب دودح ریاس دروم رد هدام
« هبب زابین نودبب و دیدرت ای ههبش دوجو فرص هب
تبباث روکذم طرش ای مرج دروم سح ،ایلد ایصحت بلن
ی دوبش .»
ربیبعت
« هبب زابین نودبب
ایلد ایصحت »
بگچ صوبصخ رد ییاضق عجرم فیلکت ِنیبم تقیقح رد ابب دروبخرب یگنو
ۀدام عوضوم طرش 125
رب ینبم
« ههبش یفان ایلد ندشن تفای »
رد هبک تسا دودح ریاس رد
هنوگ ود لاح .تسا هتشادرب ییاضق عجرم زا ار قیقحت فیلکت ننقم تقیقح م
ی ناوبت نبیا
ربب ار اصا ،ههبش نلضتم ِیدح یواعد رد راذگنوناق مییوگب تسخن ؛درک ریسفت ار هطباض ب یرایتخا نآ تشادرب نیا داریا .تسا هدرک یمازلا ار نآ تائانثتسا رد و هتشاذگ قیقحت ندو
مدع ای ماجنا ،نشور وچراچ و هطباض ۀئارا نودب ،تسا رود هب ننقم تلکح زا هک تسا هب ار قیقحت ماجنا ش
ی هو ا ی لس ی هق رادم نیدب ات هدرک راذگاو تاضق رایتخا هب بجوم هلیبسو
هتم نایم هجولاب ضیعبت مود تشادرب نیاربانب .دوش نال
سانم رت هب رظن م ی دسر قایبس اب و
ننبقم نوبچ مییوگب هک تسا رتراگزاس ،دراد روهظ قیقحت زا تیعونلم رد هک هدام شراگن ،تسا هتسناد مهتم یارب تازاجم زا ییاهر قح دجوم ار ههبش دوجو فرص ازا
ی ن ور
« مدبع
ایلد ایصحت هب زاین »
نلم یانعم هب دیاب ار دبح بجوم میاربج رد قیقحت زا تیعو
هبب زبج
تائانثتسا حرطم
هدش نودبب ار ییادبتبا ۀهببش دربجم یبخرب ساسا نیله رب ؛تسناد هبکنآ
تازابجم طوقس جوم ،دشاب قیقحت هب یفیلکت هتبسناد
دبنا مابهلا(
و ،ینابهرب 1910
ج ، 1 :
261 ییاباباقآ ؛
،ینب 1910 : 11 ،تعارز ؛ 1919
ج ، 2 : 019
1.)
وقح هک یریسفت تبیعونلم ابصا ربب یبنبم یملابسا تازابجم نوناق تاررقم زا نانادق
نایب دح جوم میارج زا یخرب رد زج قیقحت هتشاد
دنا راربق ابمأت دروبم دبیاب یتاهج زا ،
.دریگ ،تسا ضراعت رد یقوقح قطنم اب یهاگن هک تسا نآ هظحلام نیتسخن هبکارچ
یبعیبط
ره رد تسا هدنورپ
ا ب هب تبسن سرداد ادتبا رد ی و دشاب هتشاد ههبش و دیدرت مهتم یراکهز
ًاساسا فسلف و هدبش کبیکفت اوران زا اور تاماهتا هک تسا ایلد نیله هب یرفیک تاقیقحت ۀ
نبیا ربیغ رد ابی و دبش دبهاوخ موکحم مهتم و هدش تباث ماهتا ای تاهبش عفر اب تیاهن رد راربق رگا لاح .تسناد تئارب اصا لولش رد نانچله ار وا دیاب تروص هبب دبشاب نبیا ربب
فرص هبش تباث زگره یدح چیه ،دوش هئربت مهتم هیلوا ۀ لن
ی دوش مبکح رودبص ابب اربیز ،
،دشاب هتشاد مهتم یراکهزب زا ناشن هک دوش هماقا مه یلیلد ًادعب هچنانچ تئارب لن
ی ناوت هب
حیربصت ابهقف یبخرب ور نیبله زا .دبش دهاوخ ایطعت دودح الع رد و داد رثا یترت نآ درک ه دنا
« : وبه و ،ابیلقلا لاإ یقبی لا و ًابلاغ دودحلا ءرد مزلی ،فلاخلا لالتحا درجم دیرا نإ
1 هدش للادتسا نیرتکد رد حرطم عضوم تیوقت رد . :تسا
« ءرد ۀدعاق وغل هب قیقحت موزل م
ی دماجنا یتقو اریز ،
تسین ءرد ۀدعاق هب مه یزاین و درادن دوجو تازاجم رب یلیلد ،دشن تباث قیقحت زا دعب مرج »
ییاباباقآ(
،ینب
1910 : 11 ؛ نابرق ن یا ، 1919 : 15 ضورف و هزرحم لوصا یارجا عنام أرد ۀدعاق هکنآ هب هجوت اب روبزم للادتسا .) ی
دنراد ار مهتم تازاجم یاضتقا هک م
ی دوش ار أرد هدعاق رگا هکارچ ،درادن یتهاجو ، لن
ی تشاد ی م اثم یببس لوصا ،
یقاب تئارب یببسم اصا یارجا یارب یلحم احصتسا و هارکا مدع اصا لن
ی دنتشاذگ یددعتم تارلث هدعاق اذل ،
هب ،دراد .دوشن نآ ندش وغل مزلتسم قیقحت موزل هک یوحن
:هلوقب هنع ربعی یذلأ دودحلا عیرشت نم عراشلا هفدهی ام فلاخ
"
یکزأ ضرلاا یف ماقی دح
اهمایأ و هلیل نیعبرأ رطم نم اهیف
"
»
،یناحبس(
1011 ج ،ق 2 : 099 .)
ا تسا نآ امأت نایاش ۀتکن نیمود یبلطم نینچ ننقم دوصقم رگ
م ی دوب یتروربض رگید ،
ۀدام رد تشادن 201
ربب هاربکا و فبنع نودبب تفع یفانم میارج دروم رد صاخ اکش هب
ضرف اریز ،دهد مکح تاقیقحت تیعونلم رظندروم
هبک تبسا ییاج هدام نیا رد راذگنوناق
رب ایلد هن ب
ی هانگ قبیقحت زا بحب تروص نیا رد هک دراد دوجو مهتم ی زاربحا دوبجو ابب
ب ی هانگ ی بلاس هبک دراد دوبجو وا یرابکهزب ربب ینوناق ایلد هن و ،تسا عوضوم یافتنا هب ۀ
مبکح دودح ایطعت تیعونلم ۀدعاق ربانب دیاب اذل و تسا زرحم مهتم یراکهزب تفگ ناوتب نیازا ؛دوش رداص تسا ههبش و دیدرت احم یراکهزب اصا هک تسا ییاج روبزم قادصم ور
ننقم هک ۀدابم یابنعم ربگا طیاربش نبیا رد هبک ،تسا هداد قیقحت تیعونلم هب مکح
121
دودح قلطم رد قیقحت تیعونلم هب
زج ۀدابم ربگید ،دوبب هدابم نآ تاینثتسم 201
نلبضتم
وغل و دوبن یدیدج مکح م
ی ش د .
یقوقح نیرتکد رد حرطم ریسفت دید دیاب نونکا هب
مغر ،نوناق تارابع رهاظ اب یراگزاس
دوجو اب هب و یتاظحلام نینچ
صوصخ هب
مغر یبهقف ۀلدا و تایاور یاضتقم اب هک یتریاغم
؟تسا شریذپ اباق ،دراد 3 . 2 . یملاسا تازاجم نوناق تاررقم ساسارب قیقحت تیعونمم ۀیرظن یبایزرا
هرگ اشگ یداهنشیپ ۀحیلا رد .تسا هررقم یوصت ۀنیشیپ یسررب دنمزاین حرطم شلاچ زا یی
سا یاروش سلجم هب نیا رد دودح تلسق رد نکل .دوبن تایلک رد أرد ۀدعاق زا یناشن یملا
داوم هنیمز 9
- 219 و 0 - 219 پ ی ش ب ین هبب کیدزن یریباعت نلضتم تسخن ۀدام هک دوب هدش ی
ۀدام 211 ۀرصبت و ینونک 1
ۀدام و ؛دوب نآ 2
ۀدام ریباعت نلضتم هحیلا 125
ابب ،تسا یلعف
دح جوم میارج هب اهنت هک دیق نیا ررقم و دوب هدش دودحم
بم ی تبشاد
« : ربه هبب هابگره
و دربیگ راربق دبیدرت و ههببش دروبم نآ طیاربش زا یکی ای و دح جوم مرج عوقو یتهج دشابن ههبش نآ یفن رب ربتعم تجح دبش دبهاوخن تباث دح جوم
.»
هبک روببزم ۀبحیلا رد
ۀدام دوخ رد یتح ،دنتشاد هجوت دروم ار عوضوم یهقف ینابم نآ نانودم 9
- 219 رب رظان هک
