:ﻪﺒﺗﺎﮑﻣ سردآ*
مﺮﺧ ،ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،دﺎﺑآ هﺪﮑﺸﻧاد
،ﯽﮑﺷﺰﭘ ﯽﮑﺷﺰﭘ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ هوﺮﮔ .
ﺖﺴﭘ :ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا [email protected]
ﻪﺑ دﺎﯿﺘﻋا و ﻦﯿﻓرﻮﻣ
ﺮﺛا و كﺎﯾﺮﺗ تا
ﻧآ ﺎﻬ ﺐﻠﻗ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و ﺐﻠﻗ ﺮﺑ
ﺮﮐ شرآ ﯾﻤ ﯽ ﯽﻏاﺮﭼ ﯽﻔﻄﺼﻣ ، 1
، 2
ﯽﻘﯾﺪﺻ شﻮﻧﺮﻬﻣ
، 2
هداز ﻢﺷﺎﻫ نﺎﻣﮋﭘ
3 *
1 - ﺑ هوﺮﮔ ﯿ ﺷﻮﻬ ﯽ
، ناﺮﯾا ،دﺎﺑآ مﺮﺧ ،نﺎﺘﺳﺮﻟ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ هﺪﮑﺸﻧاد
2 - د ،ﯽﻤﯿﺣر ﺪﯿﻬﺷ نﺎﺘﺳرﺎﻤﯿﺑ ،قوﺮﻋ و ﺐﻠﻗ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﺳﺮﻟ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧا
مﺮﺧ ،نﺎﺘ ﺎﺑآ ناﺮﯾا ،د
3 -
،ﯽﮑﺷﺰﭘ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ هوﺮﮔ ﺷﺰﭘ هﺪﮑﺸﻧاد
ناﺮﯾا ،دﺎﺑآ مﺮﺧ ،نﺎﺘﺳﺮﻟ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﮑ
هرود / ﻪﺘﻓﺎﯾ 23
هرﺎﻤﺷ / 2
/ رﺎﻬﺑ 1400 / ﻞﺴﻠﺴﻣ 87
:ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد 4
/11 / 99 :ﻪﻟﺎﻘﻣ شﺮﯾﺬﭘ 14
/1 / 1400
ﻪــﻣﺪﻘﻣ :
اﻣ ـــ ﺮ هزو ﺮﺼﻣ ف ﻮﻣ دا ﺪﺨﻣ ر ﯽﮑﯾ زا ﺑﺰ گر ﻼﻀﻌﻣ ﻦﯾﺮﺗ ت
ﺎﯿﺴﺑ زا ير ﻮﺸﮐ ر ﺎﻫ ي ﺎﻬﺟ ا ن ﺎﺑ ﯽﺧﺮﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ .ﺖﺳ رو
ﺎﻫ ي ﻂﻠﻏ رد
ﻪﻌﻣﺎﺟ ، ﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻪﯿﺻﻮﺗ ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ ف
داﻮﻣ رد رﺪﺨﻣ ﻮﻣ در ﺮﺘﻨﮐ و ل ﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ي ﺎﻤﯿﺑ ير ﺎﻫ ي ﯽﺒﻠﻗ و ﻮﻋ ا ﺮﻄﺧ ﻞﻣ و نآ ﻮﺟ ﺑ ﻦﯾا .دراد د ﯽﺳرﺮ
يرﺎﻤﯿﺑ و دﺎﯿﺘﻋا ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،يروﺮﻣ ﻫ
ﺑ و دﺎﯿﺘﻋا ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷآ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ و ﺐﻠﻗ يﺎ يرﺎـﻤﯿ
يﺎـﻫ
نﺎﻣرد و ﯽﺒﻠﻗ ﻂﺒﺗﺮﻣ .ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
شور و داﻮﻣ :ﺎﻫ
يروﺮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ياﺮﺑ
ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ هﺎﮕﯾﺎﭘ زا ،تﻻﺎﻘﻣ يﻮﺠﺘﺴﺟ Iranmedex, SID, Pubmed, ISI
و Scopus
يﺎﻫ لﺎﺳ ﯽﻃ 1980
ﺎﺗ 2017 ﺎﺑ ﺪﯿﮐﺄﺗ تﻻﺎﻘﻣ ﺮﺑ 10 ﺘﺳا ﺮﯿﺧا لﺎﺳ ﺪﺷ هدﺎﻔ
. وﺮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫ هژاو ﺪﯿﻠﮐ ير
ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا 20 ﺎﻘﻣ ﻪﻟ ،
،دﺎﯿﺘﻋا ﺮﭘ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﻮﯿﺳ ،يﺪﯿﭙﯿﻟ ن ﯽﺑﺮﭼ
و ﺪﻨﻗ ﻮﺧ ،ﺖﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ،زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ ،ن ﯽﻤﺘﯾرآ
داﺮﻓا رد ﺎﻫ .ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﻪﺘﻓﺎﯾ :ﺎﻫ
دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺎﺑ
ﺪﯿﮐﺄﺗ تﻻﺎﻘﻣ ﺮﺑ 10 ﺮﯿﺧا لﺎﺳ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ 20
ﺎﻘﻣ ،ﻪﻟ ا ﻦﯿﺑ ﯽﻤﻬﻣ ﻪﻄﺑار دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا و دﺎﯿﺘﻋ
ﺮﭘ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﻮﯿﺳ ن
،يﺪﯿﭙﯿﻟ ﯽﺑﺮﭼ و ﻮﺧﺪﻨﻗ داﺮﻓا رد ﺐﻠﻗ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و ﺎﻫ ﯽﻤﺘﯾرا ،ﯽﺒﻠﻗ ﺖﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ،زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ ،ن ﺎﺘﻌﻣ
د ﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ ﺧﺎﺷ و ك ﺺ ﻮﻟﺎﻣ آ يد ن ﺪﯿﺋﺪﻟ ار
توﺎﻔﺗ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫﺮﺛا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد .ﺪﻫﺪﯿﻣ نﺎﺸﻧ ﺤﻣ ،وراد زود ،ﯽﺷﻮﻬﯿﺑ ﺮﺛا ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ
رد ﺮﺛا ﻞ ،ﺰﻐﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﯽﮔﮋﯾو و ﯽﺴﻔﻨﺗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ .
ﻪﺠﯿﺘﻧ و ﺚﺤﺑ :يﺮﯿﮔ
،زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ ،نﻮﺧرﺎﺸﻓ ،نﻮﺧﺪﻨﻗ ،نﻮﺧ ﯽﺑﺮﭼ ﺮﺑ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ تاﺮﺛا ﺎﺑ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﻪﺑ دﺎﯿﺘﻋا ﺎﺳ
ﯾﺰ ﻪﺘﮑﺳ ﺒﻠﻗ ﯽ و آ ﯽﻤﺘﯾر
،ﺎﻫ ﺎﺑ يرﺎﻤﯿﺑ .ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻫ
هژاو ﻫ يﺪﯿﻠﮐ يﺎ :
ﺮﺗ ،دﺎﯿﺘﻋا ﯾ كﺎ ﺑﺮﭼ ، ﯽ ﺪﻨﻗ و نﻮﺧ ﺑ ، ﯿ رﺎﻤ ي ﺎﻫ ي ﺒﻠﻗ ﯽ .
هﺪﯿﮑﭼ
/
22هرود ،ﻪﺘﻓﺎﯾ 23
، رﺎﻬﺑ 1400
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ا ﯽــﮑﯾ دﺎــﯿﺘﻋا يﺮــﺸﺑ ﻊــﻣاﻮﺟ تﻼــﻀﻌﻣ ﻦﯾﺮــﺘﮔرﺰﺑ ز
ﺖﺳا ﯽـﻣ ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا و يرﺎﺘﻓر تﻻﻼﺘﺧا ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻪﮐ
دﻮﺷ
، ﻪﮑﻠﺑ ﺎﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﻤـﺴﺟ ﺖﻣﻼـﺳ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﺒﻨﺟ ﺮﺑ
ﻪﻌﻣﺎﺟ و هداﻮﻧﺎﺧ ،دﺮﻓ ﺮﺑ ار ﯽﺘﻔﮕﻨﻫ ﯽﻟﺎﻣ ترﺎﺴﺧ ﯽـﻣ دراو
ﺪﻨﮐ ،ﻞـﮑﻟا ﻪـﻠﻤﺟ زا ﯽـﻔﻠﺘﺨﻣ روآ دﺎـﯿﺘﻋا داﻮـﻣ نﻮـﻨﮐ ﺎﺗ . .ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻣاﻮﺟ رد هﺮﯿﻏ و كﺎﯾﺮﺗ ،رﺎﮕﯿﺳ فﺮـﺼﻣ ﻒـﺸﮐ ﯽﭘ رد ﺎﯿﻧد ﺮﺳاﺮﺳ نﺎﻘﻘﺤﻣ زا يدﺎﯾز داﺪﻌﺗ ﺪـﻧا هدﻮـﺑ نﺎﺴﻧا ﯽﺘﻣﻼﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﺒﻨﺟ ﺮﺑ داﻮﻣ ﻦﯾا زا
ﻦﯿﺑ رد ﯽﻗوﺮﻋ و ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧا ﻤﯿﺑ ﺮﮕﯾد
ﺎـﻬﯾرﺎ
ﺪـﻧوﺮﯿﻣ رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ ﺮﯿﻣ و گﺮﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﯿﻟوا )
1 - 3 ( ﻦـﯾا رد .
هﺪـﺷ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ قوﺮﻋ و ﺐﻠﻗ ﺮﺑ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﯿﭘوا تاﺮﺛا ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺳا . و ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﮏـﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ رﺎﺛآ درﻮﻣ رد تاﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻟوا ﻢﺘـﺴﯿﺳ يور ﺮـﺑ نﺎﺷ يﻮﻗ رﺎﺛآ كﺎﯾﺮﺗ يﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻟﺎﮑﻟآ ﺮﮕﯾد
ﯽﺒﻠﻗ ﯽﻗوﺮﻋ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 1 ( يﺎﻫﺮﺛا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺎﻣا.
ﺖـﻠﻋ ﻪـﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ،ﯽـﺴﻔﻨﺗ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ،ﺰﻐﻣ رد ﺮﺛا ﻞﺤﻣ ،وراد زود ،ﯽﺷﻮﻬﯿﺑ ﺮﺛا ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﯽﮔﮋﯾو )
4 (.
نﻮﺧ رﺎﺸﻓ درﻮﻣ رد لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
ﺖـﺴﯿﻧﻮﮔآ ﻂـﺳﻮﺘﻣ ﺎـﺗ ﻢﮐ يﺎﻫزود ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺪﯿﺋﻮﯿﭘا ﻮﻣ ي هﺪﻧﺮﯿﮔ ﺐـﺟﻮﻣ
رﺎـﺸﻓ ﺶﯾاﺰـﻓا ﯽـﻣ نﻮـﺧ
،دﻮﺷ گﺮـﻣ و ﯽﻗوﺮﻋ ﯽﺒﻠﻗ ﺲﭘﻻﻮﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫزود ﺎﻣا
د ي هﺪﻧﺮﯿﮔ ﺖﺴﯿﻧﻮﮔآ .دﻮﺷ ﯽﻣ يرﺎﺛآ ﺰﯿﻧ ﺎﺘﻟ
ﺎـﺑ ﺎـﻣا ﻪﺑﺎﺸﻣ
نﺎﺸﻧ ﻢﻫد ﮏﯾ تﺪﺷ ﯽـﻣ
ﮏـﯾﺮﺤﺗ ﺮـﮕﯾد فﺮـﻃ زا .ﺪـﻫد
ﻮﮑﯾﺮﺘﻧوارﺎـﭘ ي ﻪﺘـﺴﻫ رد يﺪـﯿﺋﻮﯿﭘا يﺎﺑﺎﮔ يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ رﻻ
،
گاو ﯽﺘـﺸﭘ ﯽﺘﮐﺮﺣ ﺎﯾ يوﺰﻨﻣ هار ﻪﺘﺴﻫ ،ﯽﻧﺎﯿﻣ ﮏﯿﺘﭘا هﺮﭘ
،
رﺎﺸﻓ ي هﺪﻨﻫﺎﮐ ﺮﺛا نﻮﺧ
دراد ) 5 .(
ﻦﯾا ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑ اﺬﻟ
هﺪﻧﺮﯿﮔ ماﺪﮐ يور داﻮﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﻣ ﯽ راﺬﮔ ﻧﺪ
، توﺎـﻔﺘﻣ نﺎـﺷ ﺮﺛا
ﯽﻣ دﻮﺷ يداﺮﻓا رد صﻮﺼﺨﺑ ،كﺎﯾﺮﺗ تاﺮﺛا زا . شور زا ﻪـﮐ
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻨﯿﺧﺪﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ
رﺎـﭼد ،زوﺮـﺒﯿﻓ ﺖﻓﺮـﺸﯿﭘ
دﺎــﺠﯾا نآ لﺎــﺒﻧد ﻪــﺑ و ﻦﯿﺑﻮــﻠﮔﻮﻤﻫ ﯽــﺴﮐﻮﺑﺮﮐ ﺶﯾاﺰــﻓا ﯽﺘﻓﺎﺑ ﯽﺴﮐﻮﭙﯿﻫ ﺪﻧﻮـﺷ ﯽـﻣ
) 6(
. تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﻣﺪـﯿﭘا
طﺎﺒﺗرا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯿﺑ ﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ دﺎﺠﯾا ﺎﺑ
ﯽﺒﻠﻗ يﺎ ار نﺎﺸﻧ ﺮـﻧوﺮﮐ قوﺮـﻋ يرﺎـﻤﯿﺑ يازﺮﻄﺧ ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻧا هداد
ﺪﻨﯾﻮﮔ ﯽﻣ .
ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦﯾا فﺮـﺼﻣ ،ﯽﻤﻟوﺮﺘـﺴﻠﮐﺮﭙﯿﻫ ﻞﻣﺎـﺷ
،ﺮﮐﺬـﻣ ﺲﻨـﺟ ،ﻦـﺳ ،ﺖـﺑﺎﯾد ،نﻮـﺧ يرﺎـﺸﻓ ﺮﭘ ،تﺎﯿﻧﺎﺧد ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘﻮـﭙﯿﻟ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﮏﯿﻧژوﺮﺗآ ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﯾژر ﯽﺑﺎﻬﺘﻟا ﻞﻣاﻮﻋ
ﺮﻧوﺮﮐ يرﺎﻤﯿﺑ وA ﯽﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪـﮐ ﯽﯾﺎﻫروﺎﺑ زا ﯽﮑﯾ . هزوﺮـﻣا
فﺮـﺼﻣ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﻦـﯾا ﺖﺳا هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ جاور ﺎﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﯽـﺑﺮﭼ و نﻮـﺧ ﺪﻨﻗ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ كﺎﯾﺮﺗ هﮋﯾو ﻪﺑ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﺮـﻧوﺮﮐ قوﺮـﻋ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ تاﺮﻄﺧ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ و نﻮﺧ يﺎﻫ ﺮــﺛا .دﻮــﺷ ﯽــﻣ كﺎــﯾﺮﺗ
شﻮــﻣ رد نﻮــﺧ ﺪــﻨﻗ يور ﺮــﺑ
دﻮـﺷ ﯽـﻣ نﻮـﺧ ﺪﻨﻗ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ شﻮﮔﺮﺧ و ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ) 7،8 ( ﮕﯾد يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ . ﺚﻋﺎﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻪﮐ ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد نﺎﯿﺑ ﺮ
ﻦﯿﻟﻮــﺴﻧا ﺢــﺷﺮﺗ ﺶﯾاﺰــﻓا ﯽﻟﻮﻠــﺳ
، يﺎــﻫ هﺪــﻧﺮﯿﮔ ﺶﯾاﺰــﻓا
ﯽﻨﯿﻟﻮﺴﻧا )
9 (،
ﻢﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا )
10 ( نﻮـﻣرﻮﻫ ﺶﻫﺎـﮐ و
ﺎﻫﺪﯿﺋوﺮﺘـﺳاﻮﮑﯿﺗرﻮﮐ ﻞـﺜﻣ نﻮﺧ ﺪﻨﻗ هﺪﻧﺮﺑ ﻻﺎﺑ يﺎﻫ )
11 ( و
.دﻮـﺷ ﯽـﻣ نﻮـﺧ ﺪـﻨﻗ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ عﻮﻤﺠﻣ رد ﯽـﺧﺮﺑ رد
ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﺰﯾﻮـﺠﺗ ﺎﺑ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ناﻮﯿﺣ ﻂﯾاﺮﺷ رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﺶﯾاﺰﻓا نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ناﺰﯿﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ
ﯽﻧﺎـﺴﻧا ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ناﻮﯿﺣ عﻮﻧ ﺎﯾ ﻦﯿﻓرﻮﻣ زود ﺮﯿﯿﻐﺗ يﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ يور دﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﯿﺻﻮﺗ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻤﻧ سﺎﯿﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻧﺎﺴﻧا دﻮﺷ راﺮﮑﺗ )
12 - 14 ( ﺪـﻧا هداد نﺎﺸﻧ ﺮﮕﯾد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .
ﺢﻄــﺳ ﺶﯾاﺰــﻓا ﺚــﻋﺎﺑ ﯽﯾاﺮﺤــﺻ شﻮــﻣ رد ﻦﯿﻓرﻮــﻣ ﻪــﮐ لوﺮﺘﺴﻠﮐ ﯽﯾﺎﻤﺳﻼﭘ )
15 ( رد لوﺮﺘـﺴﻠﮐ ﺢﻄـﺳ ﺶﻫﺎـﮐ و
ﺮﺸﻗ هﺪـﺷ ﻢﻟﺎـﺳ ﯽﯾاﺮﺤﺻ شﻮﻣ يﺰﻐﻣ يﺎﻫ هﺮﮑﻤﯿﻧ ﺖـﺳا
) 16 (.
ﻦﯿـــﺑ ﯽـــﺳﻮﮑﻌﻣ ﻪـــﻄﺑار زوﺮﻠﮑـــﺳاوﺮﺗآ درﻮـــﻣ رد ناﺰـــﯿﻣ HDL-C
دراد دﻮـــﺟو زوﺮﻠﮑـــﺳاوﺮﺗآ و )
17 .(
و دﺎـﺠﯾا رد ﻞﻘﺘﺴﻣ و ﯽﻠﺻا ﺮﻄﺧ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ ﺰﯿﻧ نژﻮﻨﯾﺮﺒﯿﻓ ﮑﺳاوﺮﺗآ ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ءﻮـﺳ .ﺖـﺳا كﺎـﯾﺮﺗ ﻪـﺑ نادﺎـﺘﻌﻣ رد زوﺮﻠ
ﺎـﺑ نآ سﻮـﮑﻌﻣ ﻪـﻄﺑار و رﺪـﺨﻣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ HDL-C
زا
ناﻮﺟ داﺮﻓا رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﻪﺘﮑﺳ ﻞﻠﻋ .ﺖﺳا
) 18 .(
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
دورو ﺐﺒــﺳ كﺎــﯾﺮﺗ و ﻦﯿﻓرﻮــﻣ ﻪــﮐ ﺪــﻧا هداد نﺎــﺸﻧ ﺮــﮕﯾد لﺎﯿﻠﺗوﺪـﻧا ﺪﺷر ﻞﻣﺎﻋ رﺎﻬﻣ ،نﻮﺧ لوﺮﺘﺴﻠﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﻢﯿﺴﻠﮐ ) ﯽـــﻗوﺮﻋ ﺎﭙﺳا رد ﻪـــﺠﯿﺘﻧ رد و (VEGF
و ﯽـــﻗوﺮﻋ ﻢـــﺳ
ﻢـﻫ ﯽﻨﯿﻟﺎـﺑ ﺮـﻈﻧ زا ﻪـﮐ ،ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ هاﺮﻤﻫ درﺎﮐﻮﯿﻣ ﯽﻤﮑﺴﯾا ﻦﯾا تاﺮﺛا هﺪﯿـﺳر تﺎـﺒﺛا ﻪﺑ ﺪـﻧا
) 18 ( ﻖـﯾرﺰﺗ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ .
ﺎــﺑ نارﺎــﻤﯿﺑ رد ﺰــﯿﻧ ﻦﯿﻓرﻮــﻣ يﺪــﯾرو ST-segment
elevation دﻮــﺷ ﯽــﻣ ﻪﯿــﺻﻮﺗ درﺎــﮐﻮﯿﻣ سﻮﺘﮐرﺎــﻔﻧا رد
) 19،20 (.
اﻣ ـﺮ هزو ﺮﺼﻣ ف ﻮﻣ ا د ﺪﺨﻣ ر ﯽﮑﯾ زا ﺰﺑ گر ﻼﻀﻌﻣ ﻦﯾﺮﺗ ت
ﺎﯿﺴﺑ زا ير ﻮﺸﮐ ر ﺎﻫ ي ﺎﻬﺟ ا ن ﺎﺑ ﯽﺧﺮﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ .ﺖﺳ رو
ﺎﻫ ي
ﻂﻠﻏ رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ، ﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻪﯿﺻﻮﺗ ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ ف
ــﻣ ﻮ دا رد رﺪــﺨﻣ
ﻮﻣ در ﺮﺘﻨﮐ و ل ﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ي ﺎﻤﯿﺑ ير ﺎﻫ ي ﯽﺒﻠﻗ و ﻮﻋ ا ﺮﻄﺧ ﻞﻣ
و نآ ﻮﺟ .دراد د تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،يروﺮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا
هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻋا ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ
ﺐـﻠﻗ يﺎـﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و دﺎﯿﺘ و
يرﺎﻤﯿﺑ و دﺎﯿﺘﻋا ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷآ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ و ﯽـﺒﻠﻗ ﻂﺒﺗﺮـﻣ يﺎـﻫ
نﺎﻣرد .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
يروﺮـﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﯾا رد ياﺮـﺑ
زا ،تﻻﺎــﻘﻣ يﻮﺠﺘـﺴﺟ
ﯽﺗﺎــﻋﻼﻃا يﺎــﻫ هﺎــﮕﯾﺎﭘ Iranmedex , Pubmed
SID ISI, و Scopus ﯽﻃ
يﺎﻫ لﺎﺳ 1980 ﺎﺗ 2017 ﺎـﺑ
ﺪﯿﮐﺄﺗ تﻻﺎﻘﻣ ﺮﺑ 10
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯿﺧا لﺎﺳ .
يﺎﻫ هژاو ﺪﯿﻠﮐ
يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﺷ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ،نﻮﺧ ﯽﺑﺮﭼ ،قوﺮﻋ ،ﺐﻠﻗ يﺎﻫ
دﺎـﯿﺘﻋا ،نﻮﺧ رﺎﺸﻓ و
ـﺷﺎﺑ ﯽـﻣ كﺎـﯾﺮﺗ ﻨ
ﯽـﺳرﺮﺑ زا ﺲـﭘ .ﺪ
ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦـﯾا رد ﻂﺒﺗﺮـﻣ و ﺐـﺳﺎﻨﻣ تﻻﺎﻘﻣ ،ﯽﺘﻓﺎﯾرد تﻻﺎﻘﻣ ﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺪـﻨ
ﺮـﺑ نآ ﺮـﺛا و ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﯽـﺳرﺮﺑ .
ﯽﺑﺮﭼ ﻮﺧ ن
، ،نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﻪﯾر ،زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗا ،نﻮﺧ ﺪﻨﻗ
ﺶﯿﭘ ،
ﯽﻃﺮﺷ ﺲﭘ ،ﯽﻃﺮﺷ
، ﺮﭘ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﻮﯿﺳ ن ﺑﺮﭼ ـ ﯽ يرﺎﻤﯿﺑ و يﺎﻫ
ﯽﺒﻠﻗ ﯽﻗوﺮﻋ يروﺮـﻣ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا هﺪﻤﻋ فﺪﻫ ﺖـﺳا
ﺎـﺑ ﻪـﮐ
ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا 20
ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﻟﺎﻘﻣ .ﺖﺳا
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ
نﻮﺧ ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد Bryant
ﺢﻄـﺳ ﺖـﻓا ﺚـﻋﺎﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺰﯾﻮﺠﺗ
آ ناﻮﯿﺣ ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﮐ .ﺪﺷ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣز
ﺮﺛا ﻪﺘـﺴﺑاو
ﻦﯿﯾﺎـﭘ يﺎـﻫزود رد ﺖـﺳا ﻦﮑﻤﻣ نﻮﭼ .دﻮﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ زود ﻪﺑ ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻻﺎﺑ يﺎﻫزود رد و ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ دﻮﺷ
) 21 ( نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ﻪﭼ ﺮﻫ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﻓﺮﻃ زا .
ﺎﭘ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺚـﻋﺎﺑ ﻪـﯾﺬﻐﺗ دﻮـﺒﻤﮐ و ﯽﯾﺎﻬﺘـﺷا ﯽـﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯿﯾ ﻪـﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .دﻮﺷ ﯽﻣ ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻪـﺑ و هدﻮـﺑ زود ﻪـﺑ ﻪﺘـﺴﺑاو ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ يور ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺮﺛا ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ يﻮﻗ لﺎﻤﺘﺣا ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ
دﻮـﺷ ﯽـﻣ
) 16 ( ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد . Maccari, Chobanian
ﺰﯾﻮــﺠﺗ
داﺮـﻓا رد ﺪﯾﺮـﺴﯿﻠﮔ يﺮـﺗ ﯽﻣﺮﺳ راﺪﻘﻣ هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺪــﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎــﺑ ﺪﻫﺎــﺷ هوﺮــﮔ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ﻦﯿﻓرﻮــﻣ ﻪــﺑ دﺎــﺘﻌﻣ ) 22،23 ( يﺮــﺗ ناﺰــﯿﻣ نارﺎــﮑﻤﻫ و نﺎــﯿﮕﻧﺮﮑﯾ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد .
كﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ نﺎﮕﺘﺴﺑاو رد ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ 10
ﺮـﯿﻏ زا ﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺪـﺻرد
ﺖﺳا نﺎﮕﺘﺴﺑاو )
24 ( ﺪـﺷ مﺎﺠﻧا ناﺪﻧز رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﯽﻟو .
ﻪـﯾﺬﻐﺗ و نﺎﮕﺘﺴﺑاو يﺮﻟﺎﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﯽﻧاﺪـﻧز داﺮـﻓا
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﯽﻧاﺪـﻧز ﺮـﯿﻏ داﺮﻓا زا ﺮﺗﺪﺑ )
21 ( ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ .
تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ هﺪﺷ ﺮﮐذ
ﯾﺮـﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ ناﺰﯿﻣ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﺪ
رد ﺮـﺛا ﻦﯾا .دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ دﺮﻓ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻪﯾﺬﻐﺗ عﻮﻧ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ يد نﻮﻟﺎـﻣ .دراد يﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻬﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ نﺎﺴﻧا ﺪـﯿﺋﺪﻟآ
و يﺪـﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺸﺠﻨﺳ ﻞﺑﺎﻗ ﺺﺧﺎﺷ هﺪـﺷ هداد نﺎـﺸﻧ ﯽـﻓﺮﻃ زا .ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ يد نﻮﻟﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺖﺳا ﺪﯿﺋﺪﻟآ
ﺪـﻨﮐ ﯽﻣ ﮏﯾﺮﺤﺗ ار
) 24 ( ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد . Asgary
فﺮــﺼﻣ ﻪـﮐ ﺪـﻫد ﯽـﻣ نﺎـﺸﻧ
ﺶﻫﺎـﮐ ﺮـﺑ يﺪـﯿﻔﻣ ﺮـﺛا ﻪـﻧﻮﮔ ﭻﯿـﻫ دﺎﺘﻌﻣ داﺮﻓا رد كﺎﯾﺮﺗ ﺎـﺑ ﺪﯾﺎـﺷ ﻪـﮐ دراﺪـﻧ ﺪﻫﺎـﺷ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد نﻮﺧ ﯽﺑﺮﭼ ﻦـﯾا رد .ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﻞـﺑﺎﻗ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا راﺪﻘﻣ دﺎﺘﻌﻣ داﺮﻓا رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻫﺎـﺷ هوﺮـﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧHDL
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻦﯾا و
ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻪـﺑ ﻼﺘـﺑا ﺮـﻄﺧ ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽﻣ
ﺪـﻫد ﺶﯾاﺰـﻓا ار يﺮﻧوﺮﮐ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و نﻮﺧ ﯽﺑﺮﭼ يرﺎﻤﯿﺑ ) 25 ( . ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد Maccari, Chobanian
ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﺰــﯿﻧ
داﺮـﻓا رد ﺪﯾﺮـﺴﯿﻠﮔ يﺮـﺗ ﯽﻣﺮـﺳ راﺪﻘﻣ ﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺪــﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎــﺑ ﺪﻫﺎــﺷ هوﺮــﮔ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ﻦﯿﻓرﻮــﻣ ﻪــﺑ دﺎــﺘﻌﻣ ) 22،23 ( يﺮــﺗ ناﺰــﯿﻣ نارﺎــﮑﻤﻫ و نﺎــﯿﮕﻧﺮﮑﯾ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد .
/
24هرود ،ﻪﺘﻓﺎﯾ 23
، رﺎﻬﺑ 1400
كﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ نﺎﮕﺘﺴﺑاو رد ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ 10
ﺮـﯿﻏ زا ﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺪـﺻرد
دﻮﺑ نﺎﮕﺘﺴﺑاو )
24 (.
نﻮﺧ ﺪﻨﻗ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺑ رﻮﺼﺗ ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﯿ
ﺮﺘﺸ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد مدﺮﻣ داﻮﻣ
رﺪﺨﻣ
ﺮﺗ ﯾ كﺎ اﯾ ﻦ ﺮﺗ فﺮﺼﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾ
كﺎ ﺎﭘ ﺚﻋﺎﺑ ﯿﯾ ﻦ ﺪـﻨﻗ ندروآ
نﻮﺧ ﻣ ﯽ دﻮﺷ . ﯽﻧاﻮﯿﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ رد زا ﺲﭘ
هدﺎﻔﺘﺳا
رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ناﻮﯿﺣ ﻪﺑ
رﺎـﺸﻓ ناﺰـﯿﻣ ﻪـﮐ ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﺚﻋﺎﺑ
ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ نﻮﺧ )
12،14 (.
ﺮﮕﯾد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺎﮕﺘﺴﺑاو رد نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ندﻮﺑ ﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ
ن
ﻪـﮑﻨﯾا لوا :دﺮـﮐ نﺎـﯿﺑ ناﻮـﺗ ﯽـﻣ لﺎـﻤﺘﺣا ود ار كﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ رﺪـﺨﻣ هدﺎـﻣ فﺮـﺼﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺖﺳﻮﺒﯾ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ كﺎﯾﺮﺗ ) 26 ( ،ساﺮﮑﻧﺎـﭘ ﺢﺷﺮﺗ ،ﯽﺷراﻮﮔ يﺎﻬﻤﯾﺰﻧآ ﺶﻫﺎﮐ و
ﺶﯾاﺰـﻓا ،هﺪـﻌﻣ ﮏﯾرﺪﯾﺮﻠﮐﺪﯿـﺳا ﺶﻫﺎـﮐ ،اﺬﻏ ﻢﻀﻫ ﺶﻫﺎﮐ ﻮﺗ ا و هﺪﻌﻣ ﯽﺘﺣاﺮﺘﺳا ن رد ﺮﯿﺧﺄﺗ
هدور ﻪـﺑ تﺎـﯾﻮﺘﺤﻣ رﻮـﺒﻋ
) 27 ( ﺐﺟﻮﻣ،
نﺎﮕﺘﺴﺑاو رد ﺎﻬﺘﺷا ﺶﻫﺎﮐ كﺎـﯾﺮﺗ ﻪﺑ
و هﺪـﺷ
رد ﺎﺘﺷﺎﻧ ﺮﯿﻏ ﺖﻟﺎﺣ رد ﯽﺘﺣ نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ،ندرﻮﺧ ﻢﮐ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﺘـﺴﺑاو ﺮـﯿﻏ يدﺎـﻋ داﺮـﻓا ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ هوﺮﮔ ﻦﯾا كﺎـﯾﺮﺗ ﻪـﺑ
ﺪـﻨﻗ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﮑﻨﯾا مود .ﺪﺷﺎﺑ هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﻪـﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﺛا ﻞﯿﻟﺪﺑ نﻮﺧ ﺐـﺟﻮﻣ
ﺶﻫﺎـﮐ
ﺳا هﺪﺷ نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ﺖ
) 10 ، 14 ، 15 ، 28 (
ﺚـﻋﺎﺑ ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﻪـﮐ ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد نﺎﯿﺑ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯿﻟﻮﺴﻧا ﺢﺷﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا )
29 ( ﻦﯿﻟﻮﺴﻧا يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﺶﯾاﺰﻓا ،
) 9 ( ﯽﻟﻮﻠــﺳ ﻢــﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا ، )
10 (،
ناﺰــﯿﻣ ﺶﻫﺎــﮐ
ﺎﻫﺪﯿﺋوﺮﺘـﺳاﻮﮑﯿﺗرﻮﮐ ﻞـﺜﻣ نﻮـﺧ ﺪﻨﻗ هﺪﻧﺮﺑﻻﺎﺑ يﺎﻬﻧﻮﻣرﻮﻫ ) 11 ( ﻦﯿﺘﮐﻻوﺮﭘ و )
28 ( رد و هﺪﺷ ﺶﻫﺎـﮐ ﺚـﻋﺎﺑ ﻪـﺠﯿﺘﻧ
.دﻮﺷ ﯽﻣ نﻮﺧ ﺪﻨﻗ زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ
زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ ﻢﻬﻣ زا
ﻦﯾﺮﺗ ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ ﺖﺳا ﯽﻗوﺮﻋ
كﻼـﭘ ﻞﯿﮑـﺸﺗ و ﯽـﺑﺮﭼ يﺎـﻫ ﻪـﮔر ﻞﯿﮑﺸﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﺮﯿﮔرد ار قوﺮﻋ )
30 (.
ﺮـﻄﺧ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺮـﺑ كﺎﯾﺮﺗ ﺮﺛا
زﺎﺳ ﻪـﺟﻮﺗ نﺎﯾﺎـﺷ يدﺎـﻘﻌﻧا ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪـﻠﻤﺟ زا زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ ﺮـﻄﺧ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ نژﻮﻨﯾﺮﺒﯿﻓ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .ﺖﺳا ﻪــﺑ نادﺎـﺘﻌﻣ رد زوﺮﻠﮑـﺳاوﺮﺗآ ﺖﻓﺮــﺸﯿﭘ و دﺎـﺠﯾا رد ﯽﻠـﺻا
ﺖﺳا كﺎﯾﺮﺗ )
31 - 33 ( ﯽﻣﻮﺼﻌﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ . داد نﺎـﺸﻧ
ﺘﻋا دﺎـﯿ
ﯽﯾﺎﻤــﺳﻻﺎﭘ ﺢﻄــﺳ راد ﯽــﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا ﺚــﻋﺎﺑ كﺎــﯾﺮﺗ ﻪــﺑ نژﻮﻨﯾﺮﺒﯿﻓ دﻮﺷ ﯽﻣ
) 32 ( .
دﺎــﺠﯾا رد ﻞﻘﺘــﺴﻣ ﻞــﻣﺎﻋ ﮏــﯾ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ نژﻮــﻨﯾﺮﺒﯿﻓ دﻮـﺷ ﯽﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ نﻮﺧ يرﺎﺸﻓﺮﭘ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ
) 34 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد Lurie
زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﮐ ﺪـﺷ هداد نﺎـﺸﻧ
ﯽـﻣ ﺪﯿﺋﺪﻟآ يد نﻮﻟﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ تر رد ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﻣ ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﯿﺋﺪﻟآ يد نﻮﻟﺎﻣ .دﻮﺷ ﯽـﺑﺮﭼ نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ و ﺪﺷﺎﺑ ﯽـﻣ زوﺮﻠﮑـﺳاوﺮﺗآ ﯽﻠـﺻا ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﮑﯾ لﻮﻠﺳ ﯽﺋﺎﺸﻏ يﺎﻫ ﺪــﺷﺎﺑ ) 35 ( ﯾاﺮﺑﺎــﻨﺑ . ﻖــﯾﺮﻃ زا كﺎــﯾﺮﺗ ﻪــﮐ ﻦــﯾا لﺎــﻤﺘﺣا ﻦ
زوﺮﻠﮑـﺳاوﺮﺗآ دﺎﺠﯾا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ ﯽﺑﺮﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺶﯾاﺰﻓا دﻮــﺷ
، .دراد دﻮــﺟو يور ﺮــﺑ ﻪــﮐ ﺮــﯿﺧا تﺎــﻘﯿﻘﺤﺗ هوﻼــﻌﺑ
هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻦﯿﻓرﻮﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﺖﺳا
، نﺎـﺸﻧ داد ﺪـﻧا ه
ﺶﻫﺎـﮐ ار ﯽﮐارﻮـﺧ ﯽـﺘﮐﻼﭘ ﺪﺿ ﻞﻣاﻮﻋ بﺬﺟ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻫد ) 36،37 .(
و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻮﺧ رﺎﺸﻓ
ن
ﺶﯾاﺰـﻓا ﺚـﻋﺎﺑ كﺎـﯾﺮﺗ ﻪـﺑ دﺎـﯿﺘﻋا ﯽﻣﻮﺼﻌﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺢﻄﺳ راد ﯽﻨﻌﻣ ﯽﯾﺎﻤـﺳﻼﭘ
ﺪـﺷ نژﻮـﻨﯾﺮﺒﯿﻓ ﺖـﺳا ه
) 32 ( .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ cohort ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ
Halperin
نارﺎﮑﻤھ و يور ﺮـﺑ
6564 ﺮﻔﻧ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
،ﺖﺳا ﯽﻣﺪـﯿﭙﯿﻟ ﺲـﯾد ﻪـﮐ داد نﺎﺸﻧ
نﻮـﺧ يرﺎـﺸﻓﺮﭘ ياﺮـﺑ ﺮـﻄﺧ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣﺮﺳ
ردLDL داﺮـﻓا
دﺎﺘﻌﻣ
، نﻮﺧ يرﺎﺸﻓﺮﭘ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ﺮﻄﺧ ناﺰﯿﻣ ﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا
.ﺪ
ﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪـﮐ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ ﻪﻌ
ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ HDL
ﻼﺘﺑا ﺮﻄﺧ يرﺎﺸﻓﺮﭘ ﻪﺑ
ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ) 38 ( .
ناﺪﻧد فاﺮﻃا بﺎﻬﺘﻟا ﻦﯿﻓرﻮﻣ نﺪـﺑ رد بﺎﻬﺘﻟا و ناﺪﻧد فاﺮﻃا بﺎﻬﺘﻟا ﻦﯿﻓرﻮﻣ فﺮﺼﻣ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ار ﺚـﻋﺎﺑ و ﺪﻫد
ﺶﯾاﺰـﻓا ﯽﺑﺎـﻬﺘﻟا يﺎـﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ
ﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺮﮕﺸﻨﮐاو ﻦ
) ﻦﯿﮐﻮـﻟﺮﺘﻨﯾا و (CRP )
رد (IL-6
نﺪﺑ ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ ) 39 ( ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒﺳ ،ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد .
يﺰـﻐﻣ ﻪﺘﮑﺳ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ﺮﻄﺧ )
40،41 ( درﺎـﮐﻮﯿﻣ سﻮﺘﮐرﺎـﻔﻧا
) 42 ( ﻦﯿﺋاﺮﺷ ﺐﻠﺼﺗ و دﻮﺷ ﯽﻣ
) 43 (.
و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ
ﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻣ كﺎﯾﺮﺗ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻪﮐ ﺪﻧا هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪ
دورو رد رد ﻪــﺠﯿﺘﻧ رد ،نﻮــﺧ لوﺮﺘــﺴﻠﮐ ﺶﯾاﺰــﻓا ،ﻢﯿــﺴﻠﮐ ﺮـﻄﺧ ﺶﯾاﺰـﻓا و درﺎـﮐﻮﯿﻣ ﯽﻤﮑﺴﯾا دﺎﺠﯾا و ﯽﻗوﺮﻋ ﻢﺳﺎﭙﺳا
ﻢﻫ ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ ﺮﻈﻧ زا ﻪﮐ .ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔ ﺮﺛا ﯽﻗوﺮﻋ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ ا
ﻦـﯾ
رﺎﺛآ ﺖـﺳا هﺪﯿـﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ )
19،20 ( . راد ﯽـﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا
ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻧﻮﺧ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ LPa ,Apo B,CRP
نژﻮﻨﯾﺮﺒﯿﻓ
ﺖﻔﻫ ﻞﻣﺎﻋ و يدﺎﻘﻌﻧا
ﺪﻫﺎـﺷ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ دﺎﺘﻌﻣ داﺮﻓا رد
ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺮﻄﺧ ﻞﻣاﻮﻋ ﺶﯾاﺰﻓا زﺎﺳ
ﯽـﻗوﺮﻋ ﯽـﺒﻠﻗ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ
ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد .ﺖــﺳا ﻦﯿﭘﺎﮑــﺳﻮﻧ ﻪــﮐ ﺪــﺷ هداد نﺎــﺸﻧ ﺮــﮕﯾد
) ﺎـﺑ و ﻢﯿﻘﺘـﺴﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ (كﺎـﯾﺮﺗ هﺮﯿﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﺮـﺛا ترﺪـﻗ
تاﺮﺛا ﯽﻨﺗ نوﺮﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ ﺐﻠﻗ ﺮﺗ يﻮﻗ ضﺎﺒﻘﻧا
و
ﺐـﻠﻗ نﺎﺑﺮـﺿ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ گر يدﺎـﺸﮔو
دراد ﺐـﻠﻗ يور
) 44،45 (.
ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻫ ﯽﻤﺘﯾرآ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺎﻫﺪـﯿﺋﻮﯿﭘا ضراﻮﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ
، ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮـﺑ
عﻮـﻗو ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ كﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ دﺎﯿﺘﻋا .ﺖﺳا ﺐﻠﻗ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺑ سردوز ﺲﮑﻠﭙﻤﮐ ﯽـﻨﻄﺑ يدرﺎـﮐ ﯽﮐﺎﺗ و ﯽﻨﻄ
دﻮـﺷ ﯽـﻣ .
ﺮﯾﺎﺳ عﻮﻗو ﯽﻟو ﯽﻤﺘﯾرآ
هﮋـﯾو ﻪﺑ ﺎﻫ ﯽـﻤﺘﯾرآ
زا ﻪـﮐ ﯽﯾﺎـﻫ
يﺎـﻫ هﺪـﻧﺮﯿﮔ .ﺪـﻨﮐ ﯽـﻣ ﺮـﺘﻤﮐ ار ﺪﻧﺮﯿﮔ ﯽﻣ ﺎﺸﻨﻣ ﺰﯿﻠﻫد
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻦﻄﺑ رد يﺪﯿﺋﻮﯿﭘوا دﺎـﺠﯾا ﻪﻨﯿﻣز رد ار ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ
عاﻮﻧا ﯽﻤﺘﯾرآ عﻮـﻧ هﺪـﻧﺮﯿﮔ .ﺪـﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﺎﻔﯾا ﺎﻫ ﯽـﻣμ
ﺪـﻧاﻮﺗ
داﺪﻌﺗ نﺎﺑﺮﺿ ﺐﻠﻗ ار ﺰﻓا ﺶﯾا و هﺪﻧﺮﯿﮔ ﺐﻠﻗ نﺎﺑﺮﺿ داﺪﻌﺗK
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﻢﮐ ار )
46 ( و ﯽـﮑﯾﺮﺤﺗ يﺎـﻫ هﺪـﻧﺮﯿﮔ ﺮـﺑ ﺮـﺛا ﺎـﺑ
ﯽـﻣ ﯽﻧﻮﺧ رﺎﺸﻓ نارﺎﻤﯿﺑ رد ﯽﻟﻮﺘﺴﯿﺳ رﺎﺸﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﯽـﺒﻠﻗ ﻢﺘـﯾر رد ﯽـﺗاﺮﯿﯿﻐﺗ دﺎﺠﯾا ﺐﺟﻮﻣ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺲﭘ .ﺪﻧﻮﺷ دﻮﺷ و عﻮﻗو ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﯽﻤﺘﯾرآ
ﻊﯾﺮـﺴﺗ ﻪﺘﮑـﺳ زا ﺪـﻌﺑ ار ﺎﻫ
يﺪـﯿﺋﻮﯿﭘوا يﺎﻫﺪـﯿﺘﭙﭘ ﻪـﮐ هﺪـﺷ هﺪـﯾد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ا و مﻮﻧﻮﺗا ﻢﺘﺴﯿﺳ ﮏﯾﺮﺤﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و ﺐـﻠﻗ نﺎﺑﺮـﺿ ﺶﯾاﺰـﻓ
ﮏﯿﻟﻮﺘﺴﯿﺳ نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﯽﻣ
ﻮﺷ ﻧ ﻦـﯾا ﻪـﮐ .ﺪ ﻪﻟﺄـﺴﻣ
ﻦـﮑﻤﻣ دﺎﺠﯾا ياﺮﺑ يﺮﮕﯾد ﺖﻠﻋ ﺖﺳا
ﯽﻤﺘﯾرآ ﯽـﺒﻠﻗ ﻪﺘﮑـﺳ زا ﺪـﻌﺑ
يﺎـﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﯿﭘا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷﺎﺑ ﺐـﺟﻮﻣδ
ﮏﯾﺮﺤﺗ ﺶﻫﺎﮐ وGi
ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﻪـﮐ ﺪﻧﻮـﺷ ﯽـﻣCAMP
دﻮﺷ ﯽﻣ ﯽﺒﻠﻗ نﺎﺑﺮﺿ ﺶﻫﺎﮐ )
47 ( هﺪـﻧﺮﯿﮔ ﺮﺑ ﺮﺛا ﺎﺑ كﺎﯾﺮﺗ .
يﺎﻫ 1μ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﮐﺎﺗ يدرﺎﮐ و ﺎﺑ ﺮﺛا ﺮﺑ هﺪـﻧﺮﯿﮔ يﺎـﻫ 2μ
ﺐﺟﻮﻣ يداﺮﺑ يدرﺎﮐ ﯽﻣ دﻮﺷ ) 48 ( عﻮـﻧ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺲﭘ .
.ﺪﻨﮐ دﺎﺠﯾا ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺮﺛا ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ هﺪﻧﺮﯿﮔ هﺪﯾﺪﭘ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﻃﺮﺷ ﺶﯿﭘ
و ﺎﺳ ﯾﺰ ﺒﻠﻗ ﻪﺘﮑﺳ ﯽ
ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد Small
و ا ﺎـﺑ نارﺎﮑﻤﻫ تاﺮـﺛ
نﺎـﺸﻧ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺐﻠﻗ يور ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺪـﻧداد
زا ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﻪـﮐ
يﺪـﯿﺋﻮﯿﭘوا يﺎـﻫ هﺪـﻧﺮﯿﮔ ﻖﯾﺮﻃ KappaB
و ﻞﯾﺪﯿﺗﺎﻔـﺴﻓ
لﻮﺘﯾزﻮﺘﯾا 3
- زﺎﻨﯿﮐ ﺑ ﯽـﺳﻮﺘﮐرﺎﻔﻧا ﻪﻌﯾﺎـﺿ هزاﺪﻧا ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎ
دﻮﺷ ﯽﻣ ) 49 ( . ﻪـﮐ ﯽﻧاﻮـﯿﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد Okubo
ﺮـﺑ ﺶﻧارﺎـﮑﻤﻫ و
شﻮﮔﺮﺧ يور ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا
mg/kg 3/
0 زا ﻞﺒﻗ
لﺎــﻤﻋا 30 و ﯽﻤﮑــﺴﯾا ﻪــﻘﯿﻗد 180
نژﻮــﯿﻓﺮﭙﯾر ﻪــﻘﯿﻗد
ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ هزاﺪﻧا
لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﮐرﺎﻔﻧا ﻪﯿﺣﺎﻧ
يﺎﻬﻟﻮﻠـﺳ ﺪﺻرد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷ هﺪـﺷ زﻮـﺘﭘﻮﭘآ
هوﺮـﮔ رد
ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦــﯾا رد .دﻮــﺑ لﺮــﺘﻨﮐ هوﺮــﮔ زا ﺮــﺘﻤﮐ ﻦﯿﻓرﻮــﻣ زا هدﺎﻔﺘــــﺳا ) نﺎــــﺴﮐﻮﻟﺎﻧ
naloxan (
و ﻟﺎﻧ لوﺪــــﻨﯾﺮﺘ
) naltrindole (
ﯽﺘﻈﻓﺎــﺤﻣ ﺪــﯿﻔﻣ تاﺮــﺛا فﺬــﺣ ﺚــﻋﺎﺑ
شﻮﮔﺮﺧ ﺐﻠﻗ رد ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺪﺷ
ﺮﻫ . نﺎﺴﮐﻮﻟﺎﻧ ﺪﻨﭼ هزاﺪـﻧا
تاﺮﺛا ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ و ﺶﯾاﺰﻓا ار ﺖﮐرﺎﻔﻧا ﻪﯿﺣﺎﻧ ﻮﺘﭘﻮﭘآ
ز
ﺪﺷ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺖﻓﺎﯾرد هوﺮﮔ رد
، ﺐﺟﻮﻣ تاﺮﺛا ﻞﻣﺎﮐ فﺬﺣ
ﻂــﺳﻮﺗ ﻦﯿﻓرﻮــﻣ ﻮﯿﺘﮑﺗوﺮﭘﻮﯾدرﺎــﮐ naltrindole
ﻪــﮐ
ﺖﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا
ﯽـﻣ نﺎـﺸﻧ ار ﺖـﺳا ﺎﺘﻟد هﺪﻧﺮﯿﮔ
ﺪﻫد ) 50 (.
و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﻃﺮﺷ ﺲﭘ
و نژﻮﯿﻓﺮﭙﯾر ﯽﻤﮑﺴﯾا ﺐﯿﺳآ
ﻪـﮐ ﯽﻧاﻮـﯿﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يور ﺮـﺑ ﺶﻧارﺎـﮑﻤﻫ وKim
ﯾاﺮﺤﺻ شﻮﻣ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻦﯿﻓرﻮﻣ لﻮﻣ ﯽﻠﯿﻣ ﮏﯾ ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ﯽ
ﺎﻘﻟا ﺚﻋﺎﺑ ء ﯽﻃﺮﺷ ﺲﭘ ﻪﻠﺧاﺪﻣ هوﺮﮔ رد
دﻮﺷ ﻪـﯿﺣﺎﻧ ﺰﯾﺎﺳ و
ﺖـﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ يزرﺎﺑ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﮐرﺎﻔﻧا هوﺮـﮔ رد ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ .
/
26هرود ،ﻪﺘﻓﺎﯾ 23
، رﺎﻬﺑ 1400
ﺖـــﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ يﺎـــﻫ
يﺪـــﯿﺋﻮﯿﭘوا و نﺎـــﺴﮐﻮﻟﺎﻧ ﯽـــﻨﻌﯾ
naltrindole و
7-benzylidenenaltrexone تاﺮـــﺛا
ﺪﺷ فﺬﺣ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻮﯿﺘﮑﺗوﺮﭘﻮﯾدرﺎﮐ . ا
ﺮﻣا ﻦﯾ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد
ﻪﮐ
ًﺎـﺻﻮﺼﺨﻣ و ﺎـﺘﻟد يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺎـﺘﻟد
1
.ﺪﻨﮐ ﯽﻣ لﺎﻤﻋا ار دﻮﺧ ﯽﺘﻈﻓﺎﺤﻣ تاﺮﺛا هوﺮـﮔ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
atractyloside هﺪـــــﻨﻨﮐ زﺎـــــﺑ ﻪـــــﮐ
MPTP(
Mitochondrial permeability transition pore) ﺪﻧﺪـﺷ فﺬﺣ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﺘﻈﻓﺎﺤﻣ تاﺮﺛا ﻢﻫزﺎﺑ ﺖﺳا
رﻮﻣ ﺪﻫﺪﯿﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ار دﻮـﺧ ﮓﻨﯿﻨﺸﯾﺪﻧﺎﮐ ﺖﺴﭘ تاﺮﺛا ﻦﯿﻓ
رﺎﻬﻣ ﻖﯾﺮﻃ زا يرﺪﻨﮐﻮﺘﯿﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺬﻓﺎﻨﻣ
mitochondrial
permeability transition pore ﺪـﻨﮐ ﯽﻣ لﺎﻤﻋا
) 49،51 (.
ﮓﻨﯿﻨﯿﺸﯾﺪﻧﺎﮐﺮﭘ تﻮﻤﯾر (Remote Perconditioning)
ﻪﮐ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد Wang
ﺪـﻧداد مﺎـﺠﻧا ﺶﻧارﺎـﮑﻤﻫ و
لﺎﻤﻋا هوﻼﻌﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﮓﻨﯿﻨﯿـﺸﯾﺪﻧﺎﮐﺮﭘ تﻮﻤﯾر
ﻢﯾﺰــﻧآ ناﺰــﯿﻣ ،ﺖــﮐرﺎﻔﻧا ﻪــﯿﺣﺎﻧ ﺰﯾﺎــﺳ ﺖــﺴﻧاﻮﺗ شﻮــﻣ رد ﺖﺒـﺴﻧ و ﺪـﻫد ﺶﻫﺎـﮐ لﺮـﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار ﻦﯿﻧﻮﭘوﺮﺗ Bcl-2/Bax اﺮﺑﺎـﻨﺑ .ﺪـﻨﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺚـﻋﺎﺑ ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﻦﯾ
ﺪـﺷ ﺪـﻫاﻮﺧ ﮓﻨﯿﻨﯿـﺸﯾﺪﻧﺎﮐﺮﭘ تﻮﻤﯾر تاﺮﺛا ﺖﯾﻮﻘﺗ هزاﺪـﻧا
و سﻮﺘﮐرﺎـﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ مﻮﯿﻟوزاﺮﺘﺗ ﺎﺑ ﺰﯾﺎﺳ يﺮﯿﮔ دﻮـﺒﻬﺑ
ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺐﻠﻗ دﺮﮑﻠﻤﻋ )
52 (.
ﻦﯿﺴﯿﯾورﻮﺴﮐود فﺮﺼﻣ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ Doxorubicin)
(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد ﺪـﻧداد نﺎﺸﻧ ﺶﻧارﺎﮑﻤﻫ وHOLE
ناﺰـﯿﻣ ﻪﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺎﺑ ﯽﻧﺎﻣرد ﺶﯿﭘ ﻪﮐ 3
ﺎـﺗ 10 ﯽـﻠﯿﻣ
ﻦﯿـﺴﯿﺑورﻮﺴﮐود نﻮـﯾزﻮﻔﻧا ﺖـﺤﺗ يﺎـﻫ شﻮﻣ رد مﺮﮔ ﺿ يوراد ﻢﯾﺰـﻧآ يزﺎـﺳدازا ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺮﺴﻧﺎﮐ ﺪ
ﻦﯿــﻨﭽﻤﻫ و ﻦﯿﻧﻮــﭘوﺮﺗ ﻪــﮑﻨﯾا ﻦﻤــﺿ دﻮــﺸﯿﻣH2O2
)ناﺰــﯿﻣ (Left Ventricular Developed Pressure (LVEDP
ﺖـﻓﺎﺑ ﻦﯿﺴﺑورﻮﺴﮐود ناﺰﯿﻣ و
.دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ درﺎﮐﻮﯿﻣ ﻦـﯾا
فﺪـﺣ نﺎـﺴﮐﻮﻟﺎﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻮﯿﺳﺮﭘدﻮﯾدرﺎﮐ تاﺮﺛا ﺪﻧﺪﺷ ) 53 ( ﺮﮕﯾد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد .
Kelishomi
ﺶﻧارﺎﮑﻤﻫ و
ﯽﺘﯿـﺴﯿﺴﮐﻮﺗﻮﯾدرﺎﮐﺮﺑاﺮﺑ رد ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﯽﺘﻈﻓﺎـﺤﻣ تاﺮﺛا ﺞﯾﺎــﺘﻧ لﺎــﺣﺮﻬﺑ .ﺪــﻧدﺮﮐ شراﺰــﮔ ار ﻦﯿــﺴﯿﺑورﻮﺴﮐود رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﺑ زﺎـﯿﻧ و ﺖـﺳا ﻮﯿـﺳرواﺮﺘﻨﮐ ﻪـﻨﯿﻣز ﻦﯾا
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ )
54 (.
ﺐﻠﻗ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ ﻪﺑ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﻪﯾر دﺎﺣ مدا و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﻧﻻﻮـﻃ تﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫوراد زا ﯽﮑﯾ ﻦﯿﻓرﻮﻣ
ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﻪﯾر دﺎﺣ مدا رد .دﻮـﺷ ﯽـﻣ ﺐﻠﻗ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
لوا .دراد دﻮـــﺟو رﻮـــﻈﻨﻣ ﻦـــﯾا ياﺮـــﺑ ﻢـــﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ود ﺪـﺿ ﺖﯿـﺻﺎﺧ مود و دﻮـﻟ هﺮـﭘ ﺶﻫﺎﮐ و نﻮﯿﺳﺎﺗﻼﯾدوزاو ﯿﻓرﻮﻣ لﺎﺣﺮﻬﺑ .ﺖﺳا ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﺑاﺮﻄﺿا ياﺮـﺑ ﻢﻫ زﻮﻨﻫ ﻦ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﯾر مدا نﺎﻣرد دﻮﺷ
) 55 ( ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏـﯾ رد .
ﻊﯿﺳو يور ﺮﺑ ﻪﮐ 6516
دﺎـﺣ ﯽﯾﺎـﺳرﺎﻧ ﻪـﺑ ﻼﺘـﺒﻣ رﺎﻤﯿﺑ
يﺎﻬﻟﺎـﺳ ﻦﯿـﺑ ﺎﯿﻧﺎﭙـﺳا رﻮﺸﮐ رد ﯽﺒﻠﻗ 2011
ﺎـﺗ 2014
رد ﯽﺘﯿﻟﺎــﺗرﻮﻣ ناﺰــﯿﻣ ﺪــﺷ مﺎــﺠﻧا 30
هوﺮــﮔ رد لوا زور
ﻦﯿﻓرﻮﻣ 26 /7
% ﺮﺑاﺮﺑ رد 6/
8
% دﻮﺑ لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ رد )
56 ( .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻊﯿﺳو
ﺮﮕﯾد زا 147362 رﺎـﻤﯿﺑ
20782 ﻦﯿﻓرﻮـﻣ ﯽـﺒﻠﻗ دﺎﺣ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ رﺎﻤﯿﺑ ﺮﻔﻧ
ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﯽﺘﯿﻟﺎـﺗرﻮﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻢﻫ ز
،
ﺑ و نﻮﯿـﺳﺎﺑﻮﺘﻨﯾا ناﺰـﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا رد ﺮـﺗ ﯽﻧﻻﻮـﻃ يﺮﺘـﺴ
ﻮﺑ هاﺮﻤﻫ هﮋﯾو ﺶﺨﺑ )
57 ( ﯽﯾﺎـﺳرﺎﻧ ﻦـﯾﻻ ﺪﯾﺎﮔ لﺎﺣﺮﻬﺑ .
ا ﺐـﻠﻗ ﻦﻤﺠﻧا ﺐﻠﻗ ار ﻦﯿﻓرﻮـﻣ زا ﻦﯿـﺗور هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﭘور
نارﺎـﻤﯿﺑ رد طﺎـﯿﺘﺣا ﺎﺑ ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ ﻂﻘﻓ و ﺪﻨﮐ ﯽﻤﻧ ﻪﯿﺻﻮﺗ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺪﯾﺪـﺷ ﻪـﻨﭘ ﺲـﯾد ﺎﺑ ﻪﯾر دﺎﺣ مدا دﻮـﺷ
) 57 (
لوﺪﺟ 1.
تاﺮﺛا ﺐﻠﻗ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و ﺐﻠﻗ ﺮﺑ ﻦﯿﻓرﻮﻣ
هدﺎﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ
دﻮﺒﻬﺑ
ﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ يﺮﺗ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﺑﺮﭼ ﺶﯾاﺰﻓا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد و نﻮﺧ ﯽﺑﺮﭼ ﺶﻫﺎﮐ
ﺒﻠﻗ يرﺎﻤﯿﺑ دﻮﺒﻬﺑ رد زود ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽ
نﻮﺧ ﺪﻨﻗ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ
ﯽﺒﻠﻗ يرﺎﻤﯿﺑ دﻮﺒﻬﺑ
زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ كﻼﭘ و ﯽﺑﺮﭼ يﺎﻫ ﻪﮔر ﺶﯾاﺰﻓا
ﯽﺒﻠﻗ يرﺎﻤﯿﺑ
نﻮﺧ رﺎﺸﻓ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ اﺰﻓا ﺎﺑ
ﯾ ﺶ ﻣﺮﺳ ﺢﻄﺳ ﯽ ﻣ ،دﺎﺘﻌﻣ داﺮﻓا ردLDL ﯿ
ناﺰ رﺎﺸﻓﺮﭘ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ﺮﻄﺧ ي
ﺲﮐودارﺎﭘ تاﺮﺛا
اﺰﻓا نﻮﺧ ﯾ ﺶ ﻣ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ و اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ ﺶ رﺎﺸﻓﺮﭘ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ﺮﻄﺧHDL ي
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ
ﯾ ﺪﺑﺎ
ناﺪﻧد بﺎﻬﺘﻟا و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺎﻬﺘﻟا يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ )ﺮﮕﺸﻨﮐاو ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺑ
ﻮﻟﺮﺘﻨﯾا و (CRP ﻦﯿﮐ
) ( IL-6 زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗا و ﯽﺒﻠﻗ ﻪﺘﮑﺳ ﺶﯾاﺰﻓا
ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻫ ﯽﻤﺘﯾرآ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﺮﺑ ﺮﺛا
1μ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﮐﺎﺗ يدرﺎﮐ و ﺎﺑ ﺮﺛا ﺮﺑ هﺪﻧﺮﯿﮔ يﺎﻫ 2μ ﺐﺟﻮﻣ
يداﺮﺑ يدرﺎﮐ ﯽﻤﺘﯾرا ﺶﯾاﺰﻓا تاﺮﺛا
سﻮﺘﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ و ﮓﻨﯿﻨﺸﯾﺪﻧﺎﮐ هﺮﭘ هﺪﯾﺪﭘ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻠﻗ
ﺐ يﺪﯿﺋﻮﯿﭘوا يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ KappaB
ﻞﯾﺪﯿﺗﺎﻔﺴﻓ و لﻮﺘﯾزﻮﺘﯾا 3 - ﮐ زﺎﻨﯿ سﻮﺘﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ
ﺐﻠﻗ دﻮﺒﻬﺑ
نژﻮﯿﻓﺮﭙﯾر ﯽﻤﮑﺴﯾا ﺐﯿﺳآو ﮓﻨﯿﻨﺸﯾﺪﻧﺎﮐ ﺖﺴﭘ و ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺎﺘﻟد ﺎﺻﻮﺼﺨﻣ و ﺎﺘﻟد يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻖﯾﺮﻃ زا
1 ار دﻮﺧ ﯽﺘﻈﻓﺎﺤﻣ تاﺮﺛا لﺎﻤﻋا
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ سﻮﺘﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ . ﺖﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ
ﻬﺑ ﺐﻠﻗ دﻮﺒ
ﮓﻨﯿﻨﯿﺸﯾﺪﻧﺎﮐﺮﭘ تﻮﻤﯾر ﻦﯿﻧﻮﭘوﺮﺗ ﻢﯾﺰﻧآ
سﻮﺘﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ
ﺐﻠﻗ دﻮﺒﻬﺑ
ﺐﻠﻗ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ ﻪﺑ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﻪﯾر دﺎﺣ مدا و ﻦﯿﻓرﻮﻣ دﻮﻟ هﺮﭘ ﺶﻫﺎﮐ و نﻮﯿﺳﺎﺗﻼﯾدوزاو لوا
ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﺪﺿ ﺖﯿﺻﺎﺧ مود ﺲﮐودارﺎﭘ تاﺮﺛا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ دﻮﺷ فﺮﺼﻣ طﺎﯿﺘﺣا ﺎﺑ
ﻪﺠﯿﺘﻧ و ﺚﺤﺑ يﺮﯿﮔ
ﻋا ﺖـﺳا ناﺮـﯾا رد دﺎﯿﺘﻋا عﻮﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﻊﯾﺎﺷ كﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ دﺎﯿﺘ
) 58 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد . ﻪـﺑ دﺎـﯿﺘﻋا ﻦﯿـﺑ طﺎـﺒﺗرا و كﺎﯾﺮﺗ ﺮﺛا
،ﯽــﺒﻠﻗ ﻪﺘﮑــﺳ نآ لﺎــﺒﻧد ﻪــﺑ و ﯽــﻤﺘﯾرآ عﻮــﻗو ﺎــﺑ كﺎــﯾﺮﺗ يرﺎﻤﯿﺑ ﺮﮕﯾد و زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ ،نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻫ
ﯽﺑﺮﭼ
، ﺐـﻠﻗ يرﺎـﻤﯿﺑ ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮـﻣ ﻪـﮐ ﯽﻤﮑﺴﯾا و نﻮﺧ ﺪﻨﻗ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻧﺪﺷ
نارﺎـﻤﯿﺑ رد ﯽـﺒﻠﻗ تﻻﻼﺘـﺧا ﯽـﺧﺮﺑ .
ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﺘﻌﯾﺎﺷ كﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ دﺎﺘﻌﻣ ﯽﻤﺘﯾرآ
ﻪـﻠﻤﺟ نآ زا ﯽﺒﻠﻗ
يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﻄﺧ ضﺮﻌﻣ رد ﯽﺒﻠﻗ ﻪﺘﮑﺳ زا ﺪﻌﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﺖﺳا ﺪﻧراد راﺮﻗ )
59 ( ﻪـﺑ كﺎـﯾﺮﺗ فﺮﺼﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ . ﻦﻣﺰـﻣ رﻮـﻃ
ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ
،دﻮـﺷ ﯽﻣ نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﺶﯾاﺰﻓا وHDL
ﯽﻣ رﻮﮐﺬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ود ﺮﻫ ﻪﮐ ﻧاﻮﺗ
ﻨ يﺎـﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ زﺎـﺳ ﻪـﻨﯿﻣز ﺪ
ﺷﺎﺑ ﺮﻧوﺮﮐ قوﺮﻋ ﻨ
ﺪ ﺪﻧﻮﺷ نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ و داﺮﻓا و
رﺎﺸﻓ ﺶﯾاﺰﻓا لﺮﺘﻨﮐ ياﺮﺑ يرﻮﻓ تﺎﻣاﺪﻗا ﻪﺑ زﺎﯿﻧ دﺎﺘﻌﻣ نﻮﺧ
ﻣ ﻪﻣﺎﻋ تادﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽـﻨﺒﻣ مدﺮ
و مدﺮـﻣ نداد ﯽﻫﺎـﮔآ نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﺮﺑ كﺎﯾﺮﺗ ﯽﮔﺪﻨﻫﺎﮐ ﺮﺛا ﺮﺑ ﺖﺳا يروﺮﺿ درﻮﻣ ﻦﯾا رد ﯽﻧﺎﺳر عﻼﻃا )
60 (.
توﺎـﻔﺘﻣ ﺮﺛا
يرﺎﻤﯿﺑ و ﯽﻗوﺮﻋ ﯽﺒﻠﻗ ﻢﺘﺴﯿﺳ يور ﺮﺑ كﺎﯾﺮﺗ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
،يﺪﯿﺋﻮﯿﭘا ﻮﻣ ي هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ نﻮﺧ رﺎﺸﻓ هﮋﯾو زا و ﺎﺘﻟد ي هﺪﻧﺮﯿﮔ يﺎـﺑﺎﮔ يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﮏﯾﺮﺤﺗ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ
يﺪﯿﺋﻮﯿﭘوا ﻮﮑﯾﺮﺘﻧوارﺎﭘ ي ﻪﺘﺴﻫ رد
ﻻ ،،ﯽﻧﺎـﯿﻣ ﮏـﯿﺘﭘا هﺮﭘ ،ر
ﺪـﺷﺎﺑ گاو ﯽﺘـﺸﭘ ﯽـﺘﮐﺮﺣ ﺎﯾ يوﺰﻨﻣ هار ﻪﺘﺴﻫ )
4 ( ياﺮـﺑ .
قوﺮـﻋ يﺎـﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ رﻮﺘﮐﺎـﻓ ﮏـﺴﯾر ﮏﯾ كﺎﯾﺮﺗ ﻪﮑﻨﯾا تﺎﺒﺛا ﺖﺳا ﺮﻧوﺮﮐ .
هداد نﺎـﺸﻧ نارﺎـﮑﻤﻫ و رﻮـﭘ ﯽﻔﺠﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ـﺑ كﺎﯾﺮﺗ دود ضﺮﻌﻣ رد شﻮﮔﺮﺧ نداد راﺮﻗ ﻪﮐ ﺪﺷ
رﻮـﻃ ﻪ
ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻣﺰﻣ ﯽﻣ نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﺶﯾاﺰﻓا وHDL
دﻮﺷ ) 60 ( . ﻢﺘـﺴﯿﺳ ﮏﯾﺮﺤﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يﺪﯿﺋﻮﯿﭘوا يﺎﻫﺪﯿﺘﭙﭘ
نﻮﺧ رﺎﺸﻓ و ﺐﻠﻗ نﺎﺑﺮﺿ ﺶﯾاﺰﻓا و مﻮﻧﻮﺗا ﮏﯿﻟﻮﺘﺴﯿﺳ
ﯽـﻣ
ﻮﺷ ﻧ .ﺪ ﻦﯾا ﻪﮐ ﻪﻟﺄﺴﻣ دﺎـﺠﯾا ياﺮﺑ يﺮﮕﯾد ﺖﻠﻋ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ
ﯽــﻤﺘﯾرآ ﻪــﺑ و لﺎــﺒﻧد نآ ــﺷﺎﺑ ﯽــﺒﻠﻗ ﻪﺘﮑــﺳ ﺪ.
ﻦﯿــﻨﭽﻤﻫ
ﯽـﺒﻠﻗ نﺎﺑﺮﺿ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﯿﭘا ﺮﺛا ،ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ او
ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﯿﭘ يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﺮﺑ 1μ
ﺐـﺟﻮﻣ ﯽﮐﺎـﺗ
يدرﺎﮐ ﺐﻠﻗ و هﺪﻧﺮﯿﮔ يﺎﻫ 2μ ﺐﺟﻮﻣ يداﺮـﺑ يدرﺎـﮐ رد
ﺐﻠﻗ ﯽﻣ دﻮﺷ ) 46 ( . رد نﺎـﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪـﺷ هداد
نارﺎـﻤﯿﺑ
ﺎـﺑ ﻦﯿﻓرﻮـﻣ هﺪـﻨﻨﮐ ﺖـﻓﺎﯾرد ﯽـﺒﻠﻗ دﺎـﺣ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﯿﻟﺎﺗرﻮﻣ ﺘ ﻪ،
يﺮﺘـﺴﺑ و نﻮﯿـﺳﺎﺑﻮﺘﻨﯾا ناﺰـﯿﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا
دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ هاﺮﻤﻫ هﮋﯾو ﺶﺨﺑ رد ﺮﺗ ﯽﻧﻻﻮﻃ )
57 ( . ﻦﯿﻓرﻮﻣ
ﯽﻤﯾﺪـﻗ هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ تاﺮﺛا ﺮﺑ هوﻼﻋ رد
ﺪـﯾﺪﺟ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ
ﯽﻣ ﻪﮐ ﺪﻫﺪﯿﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﺘﺷاد ﺰﯿﻧ ﻮﯿﺘﮑﺗوﺮﭘﻮﯾدرﺎﮐ تاﺮﺛا ﺪﻧاﻮﺗ
لﻮـﻣ ﯽـﻠﯿﻣ ﮏـﯾ ﻪـﮐ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد .ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻘﻟا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ي
هوﺮـﮔ رد ﮓﻨﯿﻨﺸﯾﺪﻧﺎﮐ ﺖﺴﭘ
ﻪﻠﺧاﺪﻣ دﻮﺷ و ﺐﺒﺳ ﺖﮐرﺎﻔﻧا ﻪﯿﺣﺎﻧ ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ دﻮـﺷ ﯽﻣ
.
و ﯽﻟ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﮕﯾد ي داد نﺎﺸﻧ
، ندﺮﮐ زﺎﺑ ﺎﺑ تاﺮﺛاMPTP
ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﺪﻫﺪﯿﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ فﺬﺣ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﺘﻈﻓﺎﺤﻣ رﺎـﻬﻣ ﻖـﯾﺮﻃ زا ار دﻮـﺧ ﮓﻨﯿﻨـﺸﯾﺪﻧﺎﮐ ﺖﺴﭘ تاﺮﺛا ﺬـﻓﺎﻨﻣ
)يرﺪــﻨﮐﻮﺘﻣ يﺮﯾﺬــﭘ ذﻮــﻔﻧ لﺎــﻘﺘﻧا mitochondrial
permeability transition pore (
ﺪـﻨﮐ ﯽـﻣ لﺎـﻤﻋا
) 51 ( ا . و قوﺮـﻋ و ﺐﻠﻗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺮﺑ ﺲﮐودارﺎﭘ تاﺮﺛا ﺎﻫﺪﯿﯾﻮﯿﭘ
/
28هرود ،ﻪﺘﻓﺎﯾ 23
، رﺎﻬﺑ 1400
راد ﻧﺪ ﻞﻣﺎﺷ نآ ﺮﻀﻣ تاﺮﺛا ﻪﮐ ،ﯽﺑﺮﭼ ﺶﯾاﺰﻓا ،زوﺮﻠﮑﺳاوﺮﺗآ
،بﺎﻬﺘﻟا دﺎﺠﯾا ،ﺪﻨﻗ ﺖﻓا ﯽﻤﺘﯾرآ
ﯽـﻣ نﻮـﺧ رﺎـﺸﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ،
ﺪﺷﺎﺑ . ا يﺎﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﮏﯾﺮﺤﺗ ﺎﺑ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا و
ﺮـﺛا يﺪـﯿﯾﻮﯿﭘ
ﻪﮐ ﺪﻧراد ﮓﻨﯿﻨﯿﺸﯾﺪﻧﺎﮑﯾﺮﭘ
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﺎـﻫ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻦﯾا ﺮﺑ ﺮﺛا ﺎﺑ
نژ ندﺮﮐ لﺎﻌﻓ و ﯽـﻤﮐ تﺪـﻣ ياﺮـﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻮﯿﺘﮑﺗوﺮﭘ يﺎﻫ
سردوز زﺎﻓ رد 2
- 4 سرﺮﯾد زﺎﻓ و ﺖﻋﺎﺳ 72
ﺎـﺗ 96 ﺖﻋﺎـﺳ
زوﺮـﺑ ﻦﯿـﺣ رد ﺖـﮐرﺎﻔﻧا ﻪـﯿﺣﺎﻧ ﺰﯾﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﺐﯿـﺳآ
ر ﯽﻤﮑﺴﯾا ﯾ
ﺐـﻠﻗ ﯽﺣاﺮﺟ و درﺎﮐﻮﯿﻣ سﻮﺘﮐرﺎﻔﻧا رد نژﻮﯿﻓﺮﭙ
ﻮﺷ ﻧﺪ ) 61 ( . ﺴﯾر دﺪﻌﺘﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد نﺎﻘﻘﺤﻣ يور ﺮﺑ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﮏ
،ﺪـﻧا هداد راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ار ﯽﺒﻠﻗ ﯽﻤﮑﺴﯾا Martiniuk
ﻤﮑﺴﯾا ﺶﯾاﺰﻓا و دﺎﯿﺘﻋا ﻪﻄﺑار دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽ
ﺪــﻧدﺮﮐ هرﺎــﺷا ﯽــﺒﻠﻗ )
62 ( . Srettabunjong ﯽــﺴﭘﻮﺗا زا
فﺮﺼﻣ ﺮﺛا ﺮﺑ ﻪﮐ يدﺮﻓ ﺑﯿ
ﺶ ـﻣ رﺎـﭼد ﻦﯿﺋوﺮـﻫ ﺪـﺣ زا گﺮ
دﻮﺑ هﺪﺷ
، ﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ د
فﺮـﺼﻣ ﺮـﺛا ﺮـﺑ دﺮـﻓ ﻦـﯾا ﺐﻠﻗ ﻪﮐ
ﯽﺘﻓﺎﺑ ﺐﯿﺳآ رﺎﭼد ﻦﯿﺋوﺮﻫ ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ و
گﺮﺧﺮـﺳ داﺪـﺴﻧا
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﻧوﺮﮐ ﺪﺷ
) 63 (.
،ﺪـﻧداد نﺎـﺸﻧ دﻮـﺧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎﮑﻤﻫ و MARY
كﺎﯾﺮﺗ هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ داﺮﻓا ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻫﺮﮐرﺎﻣ
cTnI ,
CK-MB 4
ﺎﺗ 6 رﺎـﻔﻧا ﻢـﺋﻼﻋ زا ﺪـﻌﺑ ﺖﻋﺎﺳ ﯽـﺒﻠﻗ سﻮﺘﮐ
زور هد ﺎـﺗ ﻪـﺳ ﺎﻬﻧآ يراﺪﯾﺎﭘ تﺪﻣ و هﺪﺷ دازآ نﻮﺧ رد دﺎﺣ .ﺖﺳا ﺐﺒـﺳ ﯽـﺒﻠﻗ سﻮﺘﮐرﺎـﻔﻧا زا ﺪـﻌﺑ ﯽﺒﻠﻗ يﺎﻬﻤﯾﺰﻧآ ﻦﯾا
ﺐﯿﺳآ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﺮﺘـﺸﯿﺑ ﯽﺳرﺮﺑ رد .ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ ﺐﻠﻗ ﻪﺑ ﺪﯾﺪﺷ
رﺪـﺨﻣ داﻮـﻣ ﻪـﮐ ﺪﻧدﺮﮐ )
كﺎﯾﺮﺗ ( ﯽـﻓوﺮﺗآ ﺚـﻋﺎﺑ روﺮـﻣ ﻪـﺑ ،
ﺖﯾدرﺎﮐوﺪﻧآ
، ﺐﻠﻗ ﯽﯾﺎﺳرﺎﻧ و ﺐﻠﻗ ﺖﯾدرﺎﮐ يﺮﭘ دﻮـﺷ ﯽـﻣ
.
ﻢﯾﺰــﻧآ ﺢﻄــﺳ ﯽــﺳرﺮﺑ رد ﯽــﺳرﺮﺑ و نادﺎــﺘﻌﻣ ﯽــﺒﻠﻗ يﺎــﻫ
ﮏﯾژﻮﻟﻮﺗﺎﭘ
،ﺎـﻬﻧآ ﺐـﻠﻗ ،ﺖـﯾدرﺎﮐﻮﯿﻣ ،ﺖﯾدرﺎﮐوﺪـﻧا ﺶﯾاﺰـﻓا
ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يا هﻮﻬﻗ ﯽﻓوﺮﺗآ و دﺎﺣ ﺖﯾدرﺎﮑﯾﺮﭘ .
ـﮑﻨﯾا ﺎـﺑ ﻪ
هﺪﻨـﺸﮐ و كﺎـﻧﺮﻄﺧ يﺎـﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﻟو دﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺎﻬﻧآ ﺪﺻرد ﺮـﺑ هوﻼـﻋ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﺢﻄـﺳ رد رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﺶﯾاﺰﻓا .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻋﺎــﻤﺘﺟا تﻼﮑــﺸﻣ دﺎــﺠﯾا ﺚــﻋﺎﺑ ﻪــﻌﻣﺎﺟ رد يدﺎــﺼﺘﻗا و ﯽ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻦﯾدﺎﺘﻌﻣ تﻮﻓ و يرﺎﻤﯿﺑ )
64 (.
دراد ﯽـﻗوﺮﻋ ﯽﺒﻠﻗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺮﺑ ﺲﮐودارﺎﭘ تاﺮﺛا ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﻞﻣﺎــﺷ نآ ﺮــﻀﻣ تاﺮــﺛا ﻪــﮐ
،ﺲﯾزوﺮﻠﮑــﺳاوﺮﺗآ ﺶﯾاﺰــﻓا
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﻣﺪﯿﭙﯿﻟ ﺲﯾد و نﻮﺧرﺎﺸﻓ .
دا ﻪـﺑ ﻼﺘﺒﻣ داﺮﻓا رد م
ﻨﭘ ﺲﯾد ﺎﺑ ﻪﯾر دﺎﺣ ﯽ
و دﻮـﺷ فﺮـﺼﻣ طﺎـﯿﺘﺣا ﺎـﺑ ﺪﯾﺎﺑ ﺰﯿﻧ
،ﮓﻨﯿﻨـﺸﯾﺪﻧﺎﮐ ﺖﺴﭘ ،ﮓﻨﯿﻨﺸﯾﺪﻧﺎﮐ هﺮﭘ ﺪﯿﻔﻣ تاﺮﺛا ياراد ﻪـﺘﺒﻟا .ﺪـﺷﺎﺑ ﯽـﻣ ﺖـﮐرﺎﻔﻧا ﺰﯾﺎـﺳ ﺶﻫﺎﮐ و ﻮﯿﺘﮑﺗوﺮﭘﻮﯾدرﺎﮐ .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻢﻬﻣ داﺮﻓا رد ﺰﯿﻧ ﻦﯿﻓرﻮﻣ ﯽﻓﺮﺼﻣ زود ناﺰﯿﻣ
ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ
نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ زا
تﺎﻤﺣز مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﮑﺷﺰﭘ
ﺳﺮﻟ ﺑ نﺎﺘ ﻪ
ﺮﻃﺎــﺧ ﺎــﻫ ﺖــﯾﺎﻤﺣ و ﺮﮑــﺸﺗ لﺎــﻤﮐ
ﺪــﻗ ﻞــﻤﻋ ﻪــﺑ ار ﯽﻧادر
ﯽﻣ ﺪﻧروآ .
References
1. Rimm EB, Williams P, Fosher K, Criqui M, Stampfer MJ. Moderate alcohol intake and lower risk of coronary heart disease: meta- analysis of effects on lipids and haemostatic factors. Bmj. 1999; 319(7224):1523-8.
2. Ishizaka N, Ishizaka Y, Toda E-I, Nagai R , Yamakado M. Association between smoking, hematological parameters, and metabolic syndrome in Japanese men.
Diabetes Care. 2006; 29(3):741.
3. Geslain-Biquez C, Vol S, Tichet J, Caradec A, D'hour A, Balkau B, et al. The metabolic syndrome in smokers. The DESIR study.
Diabetes & metabolism. 2003; 29(3):226- 34.
4. Feuerstein G. The opioid system and central cardiovascular control: analysis of controversies. Peptides. 1985; 6:51-6.
5. Feuerstein G, Siren A-l. The opioid peptides.
A role in hypertension? Hypertension.
1987; 9(6):561-5.
6. Narang A. Arsenicosis in India. Journal of Toxicology Clinical Toxicology.۱۹۸۷; 25(4):287-95.
7. Johansen O, Tønnesen T, Jensen T, Burhol P, Jorde R, Reikerås O. Morphine and morphine/naloxone modification of glucose, glucagon and insulin levels in fasted and fed rats. Scandinavian journal of clinical and laboratory investigation. 1993;
53(8):805-9.
8. Brase DA, Singha AK, Estrada U, Lux F, Dewey WL. Hypoglycemia induced by intratheca opioids in mice: stereospecificity, drug specificity and effect of fasting.
Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 1990; 253(3):899-904.
9. Chan M-Y, Dai S. Morphine treatment and intravenous glucose tolerance tests in mice.
Pharmacological research. 1989; 21(4):353- 8.
10. Kimes A ,London E. Glucose utilization in the rat brain during chronic morphine treatment and naloxone-precipitated morphine withdrawal. Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 1989; 248(2):538-45.
11. Yogev L, Yavetz H, Gottreich A, Oppenheim D, Homonnai ZT, Paz G. Blood luteinizing hormone and prolactin concentrations in response to naltrexone challenge: Studies on rats with diabetes induced by different doses of streptozotocin. Life sciences.
1994;54(4):261-6.
12. Klaff L, Taborsky Jr G. Role of pancreatic somatostatin in determining glucagon response to arginine and morphine.
American Journal of Physiology- Endocrinology and Metabolism. 1987; 25, 2(6):751-5.
13. Molina PE, Hashiguchi Y, Ajmal M, Mazza M, Abumrad NN. Differential hemodynamic, metabolic and hormonal effects of morphine and morphine-6- glucuronide. Brain research. 1994; 664(1- 2):126-32.
14. Sadava D, Alonso D, Hong H, Pettit-Barrett D. Effect of methadone addiction on glucose metabolism in rats. General Pharmacology: The Vascular System. 1997;
28(1):27-9.
/
30هرود ،ﻪﺘﻓﺎﯾ 23
، رﺎﻬﺑ 1400
15. Bryant HU, Kuta CC, Story JA, Yim GK.
Stress-and morphine-induced elevations of plasma and tissue cholesterol in mice:
reversal by naltrexone. Biochemical pharmacology. 1988; 37(19):3777-80.
16. Bryant HU, Story JA, Yim GK. Assessment of endogenous opioid mediation in stress- induced hypercholesterolemia in the rat.
Psychosomatic medicine. 1988; 50(6), 576–
11.
17. Mertens A, Holvoet P. Oxidized LDL and HDL: antagonists in atherothrombosis. The FASEB journal. 2001; 15(12):2073-84.
18. Caplan L, Hier D, Banks G. Current concepts of cerebrovascular disease--stroke:
stroke and drug abuse. Stroke. 1982;
13(6):869-72.
19. Roy S, Balasubramanian S, Wang J, Chandrashekhar Y, Charboneau R, and Barke R. Morphine inhibits VEGF expression in myocardial ischemia. Surgery.
2003; 134(2):336-44.
20. Sadeghian S, Darvish S, Davoodi G, Salarifar M, Mahmoodian M, Fallah N, et al. The association of opium with coronary artery disease. European Journal of Cardiovascular Prevention &
Rehabilitation. 2007; 14(5):715-7.
21. Ali B .The effect of l-tyrosine on some anti- nociceptive and non-nociceptive actions of morphine in mice. General Pharmacology:
The Vascular System. 1995; 26(2):407-9.
22. Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo Jr JL, et al.
Seventh report of the joint national committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood
pressure. Hypertension. 2003; 42(6):1206- 52.
23. Maccari S, Bassi C, Zanoni P, Plancher AC.
Plasma cholesterol and triglycerides in heroin addicts. Drug and alcohol dependence. 1991; 29(2):183-7.
24. Yekrangian A, Torabi Niaki M, Pejhan N, Valayee N, Pamorvareed M. Relationship Between Addiction to Opium and the Levels of Lipids in Human Serum.
Pejouhesh dar Pezeshki (Research in Medicine). 1997;21(1):98-102.
25. Asgari S, Amini F, Naderi G, Roozbahani R. Relationship between opium addiction and cardiovascular risk factors. Journal of Birjand University of Medical Sciences.
2008;15(1):0-.
26. Bryant SD, Salvadori S, Cooper PS, Lazarus LH. New δ-opioid antagonists as pharmacological probes. Trends in pharmacological sciences. 1998;19(2):42-6.
27. Reisine T .Opioid analgesics and antagonists. Goodman & Gilman's the pharmacological basis of therapeutics.
1996:521-55.
28. Borrell J, Lloréns I, Borrell S. Adrenal, plasma and urinary corticosteroids during single or repeated administration of morphine in cats .European journal of pharmacology. 1975; 31(2):237-42.
29. Johansen O, Tønnesen T, Jensen T, Jorde R, Burhol PG, Reikerås O. Increments in glucose, glucagon and insulin after morphine in rats, and naloxone blocking of this effect. Life sciences. 1992;51-:(۱۵)42- 1237:(15).
30. Sedighi M, Bahmani M, Asgary S, Beyranvand F, Rafieian-Kopaei M. A review of plant-based compounds and medicinal plants effective on atherosclerosis. Journal of research in medical sciences: the official journal of Isfahan University of Medical Sciences.
2017;22.
31. Kannel WB. Influence of fibrinogen on cardiovascular disease. Drugs. 1997; 54 Suppl 3:32-40.
32. Massomi M, Nasri HR, Farajpour F.
Comparison of plasma Fibrinogen level in opium addict men with non-addict men.
Journal of Kerman University of Medical Sciences. 2002;9:27–31.
33. Way WL FH .Opioid analgesics and analgesics. In Kazung BG (Ed). Basic and clinical pharmacology.8th ed,. New York, McGraw Hill Co. 2001,512-31.
34. Ernst E, Resch KL. Fibrinogen as a cardiovascular risk factor: a meta-analysis and review of the literature. Annals of internal medicine. 1993;118(12):956-63.
35. Lurie E, Soloviova A, Alyabieva T, Kaplun A, Panchenko L, Shvets V. Effect of novel aromatic derivative of GABA on lipid peroxidation in chronically morphinized rats. Biochemistry and molecular biology international. 1995;36(1):13-9.
36. Hobl E-L, Stimpfl T, Ebner J, Schoergenhofer C, Derhaschnig U, Sunder- Plassmann R, et al. Morphine decreases clopidogrel concentrations and effects: a randomized, double-blind, placebo- controlled trial. Journal of the American College of Cardiology. 2014;63(7):630-5.
37. Parodi G, Bellandi B, Xanthopoulou I, Capranzano P, Capodanno D, Valenti R, et al. Morphine is associated with a delayed activity of oral antiplatelet agents in patients with ST-elevation acute myocardial infarction undergoing primary percutaneous coronary intervention. Circulation:
Cardiovascular Interventions. 2015;
8(1):e001593.
38. Halperin RO, Sesso HD, Ma J, Buring JE, Stampfer MJ, Gaziano JM. Dyslipidemia and the risk of incident hypertension in men. Hypertension (Dallas, Tex: 1979).
2006; 47(1):45-50.
39. D’Aiuto F, Parkar M, Andreou G, Suvan J, Brett PM, Ready D, et al. Periodontitis and systemic inflammation: control of the local infection is associated with a reduction in serum inflammatory markers .Journal of dental research. 2004; 83(2):156-60.
40. Pussinen PJ, Alfthan G, Jousilahti P, Paju S, Tuomilehto J. Systemic exposure to Porphyromonas gingivalis predicts incident stroke. Atherosclerosis. 2007; 193(1):222-8.
41. Pussinen PJ, Alfthan G, Rissanen H, Reunanen A, Asikainen S, Knekt P.
Antibodies to periodontal pathogens and stroke risk. Stroke. 2004; 35(9):2020-3.
42. Pussinen PJ, Alfthan G, Tuomilehto J, Asikainen S, Jousilahti P. High serum antibody levels to Porphyromonas gingivalis predict myocardial infarction.
European Journal of Cardiovascular Prevention & Rehabilitation. 2004;
11(5):408-11.
43. Ford P, Gemmell E, Timms P, Chan A, Preston F, Seymour G. Anti-P. gingivalis
