* Corresponding author E-mail: [email protected]
ز ی تس سانش ی امد یی مرک هاگولگ Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lep.: Pyralidae)رانا
رب
ساسا لدم ياه یطخ زور - هجرد و وتومکیا و
ياکات
بک ی ر ع ی هزود
۱ی
، ناطلس
2نور
، *
دومحم فوس فاب عمجرس
3ی
، سابع ناخ ی 2
۱ . وجشناد ی رتکد ی هورگ گ ی کشزپها ی
، هدکشناد زرواشک ی
، هاگشناد
،لباز
،لباز ا ی نار .
2 . شناد ی هورگرا گ ی کشزپها ی
، هدکشناد زرواشک ی
، هاگشناد
،لباز
،لباز ا ی نار .
3 . هدکشهوژپ زرواشک
ی هتسه ا ی
، هاگشهوژپ مولع و نونف هتسه ا ی
،
،جرک ا ی نار .
:تفایرد خیرات(
60 / 60 / ۱46۱ - :شریذپ خیرات 22
/ 60 / ۱46۱ )
هدیکچ
مرک هاگولگ
،رانا (Lep.: Pyralidae) Ectomyelois ceratoniae Zeller
، تفآ ی داصتقا ی
، لپ ی ژاف و اب شنکارپ ناهج ی تسا
هک ضعب ی زا تلاوصحم غاب
ی و رابنا ی ار دروم هلمح رارق م ی دهد . لوط هرود ی ومنودشر هرود نج ین ی ( مخت )
، نس ی ن فلتخم
،یورلا
فش ی گر ی و لک هرود ی غلابان مرک هاگولگ رانا اب هدافتسا زا ود لدم طخ ی زور - هجرد و ا ی وتومک و اکات ی رد هنماد ی امد یی 30 - ۱6
هجرد ی سلس ی سو رد ارش ی ط امزآ ی هاگش ی سررب ی دش . رب ساسا اتن ی
،ج
،امد لوط هرود ی دشر و ومن لحارم یدشر مرک هاگولگ رانا ار
رد حطس لامتحا ی ک دصرد تحت ثات ی ر رارق داد و ازفا ی ش امد شهاک لوط هرود ــشر دـ و ومن ار لابندب تـــشاد . رد ا ی ن قحت ی ق زا
لدم یاه طخ ی زور - هجرد و ا ی وتومک و یاکات هب روظنم صوت ی ف رثا امد رب دشر و ومن مرک هاگولگ رانا هدافتسا دش . ره دنچ ره ود
لدم شزارب بسانم ی یور هداد اه
،دنتشاد لو ی اب هجوت هب عم ی را یاه
،یرامآ داقم ی ر دروآرب هدش طسوت لدم ا ی وتومک و اکات ی هب ناونع
صخاش
یاه امد یی مرک هاگولگ رانا رد رظن هتفرگ دش . رب ساسا اتن ی ج هب تسد هدمآ زا لدم طخ ی ا ی ک ی وتوم و اکات ی
، ن ی زا امرگ یی
لحارم یدشر نج ین ی
، لک هرود
،یورلا فــش ی گر ی و لک هرود غلابان مرک هاگولگ رانا هب رت تی ب ۱1 / 40
، 33 / 033
، 44 / ۱03 و 66 / 13۱
زور - هجرد دوب و داقم ی ر یامد هناتسآ اپ یی ن یامد دشر و ومن یارب لحارم ی دا هدش اب هب گراک ی یر لدم ا ی ک ی وتوم و اکات ی هب ترت ی ب
21 / ۱۱
، 21 / 4
، 00 / 4 و 13 / 4 هجرد سلس ی سو دروآرب دــش .
ژاو ه ياه يدیلک : و دشر ،کیژولویزیف دشر نامز
،یطخ لدم ،ومن Ectomyelois ceratoniae
Thermal biology Carob moth, Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lep.: Pyralidae) Based on Degree-Day and Ikemoto-Takai linear models
Karaj, Iranan ravan2, Mahmoud Soufbaf3, Abbas Khani2
Kabir Eyidozehi1, Sult1. PHD Student, Department of Plant Protection, University of Zabol, Zabol, Iran.
2 .PHD Student, Associated Professor, Department of Plant Protection, University of Zabol, Zabol, Iran.
3. Nuclear Agriculture Research School, Nuclear Science and Technology Research Institute, (Received: Jul, 28, 2022 - Accepted: Sep, 13, 2022)
ABSTRACT
Carob moth, Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lep.: Pyralidae) is an economic pest, polyphagous, and globally distributed that attacks many crops throughout field and storage times. Developmental time of incubation period, larval period, pupal period, and overall immature stages of the carob moth were recorded in temperatures ranging from 10 to 35 °C under laboratory conditions. According to results outputs, temperature affected significantly developmental time of the carob moth at 1% significance level and increasing temperature lead to decreasing developmental time. Degree-Day and Ikemoto-Takai linear models were used to describe temperature-dependent development of the carob moth in this research.
Although both of the linear models had shown an acceptable fitting to the experimental data, due to better statistical criteria, estimation of the Ikemoto-Takai linear model was considered as thermal indices of the pest. Estimated values for thermal requirement of incubation period, total larval period, pupal period and overall immature stages of the carob moth were 46.19, 577.73, 167.44 and 831.00 degree-days, respectively. Moreover, the values of the lower temperature threshold for the mentioned developmental stages were 11.29, 4.29, 4.55 and 4.83°C, respectively, using Ikemoto-Takai linear model.
Keywords:Physiological development time, Growth and development, linear model, Ectomyelois ceratoniae
همدقم
بش مرک هرپ هاگولگ ومع مان اب رانا یسیلگنا یم
carob
( یملع مان اب و moth Zeller
)
Ectomyelois
ceratoniae
، یلپ و مهم تفآ کی زا یضعب یور ژاف
یحاون و یبرغ یایسآ رد یرابنا و یغاب تلاوصحم رد رانا تاغاب رد مهم تفآ کی ناونع هب و هنارتیدم یم ناریا روشک رد تفآ نیا نینچمه .دشاب دننام ییاه
هدحتم تلاایا ینعم تراسخ هلاس ره سنوت و
هب یراد
یم دراو امرخ لوصحم ( دنک
Nay, 2006
لاح رد .)
زا شیب رضاح 34
هلحرم رد مه رانا لوصحم دصرد
بیسآ و هلمح دروم یرادهگن هلحرم رد مه و یتخرد یم رارق هرشح نیا دریگ
(
Shakeri, 2003
.) نارسخ
میلقا طیارش ،ماقرا هب هجوت اب تفآ نیا یداصتقا ،ی
لاس و تشک ریز حطس دودح رد فلتخم یاه
54 ات
04 یم لوصحم لک دصرد ( دشاب
Shakeri and
Daneshvar, 2004
یسررب .) هدرتسگ یاه
رد هک یا
زا هدافتسا موزل هب هدش ماجنا روشک رد تفآ نیا دروم شور دیکات تفآ نیا تیریدم رد یقیفلت لرتنک یاه
( دراد
Shakeri, 2003
.) روشک رد یاه مغریلع ،رواجم
شور زا هدافتسا دروم رد هدرتسگ تاقیقحت ریغ یاه
شک هرشح زا هدافتسا ،ییایمیش حرطم نانچمه اه
( تسا
Gothlif, 1969; Warner et al., 1990
شور .) -
یاه لوادتم ینونک هزرابم زا هلمج شور یعارز و
یکیناکم زین
ییآراک یفاک ار دنرادن ره دنچ ره هک
مادک زا نیا شور اه تارثا یتبثم رد شهاک تیعمج
تفآ ناشن هداد ( دنا
Shakeri, 2003
نومرف .) اب اه
تفج رد للاتخا داجیا فده کی ناونع هب یریگ
هدش هدافتسا تفآ نیا تیعمج لرتنک رد شور دنا
هنیزه فرص مزلتسم زین شور نیا زا هدافتسا یلو یاه
هنیزه شهاک دوجو اب هک تسا یدایز دیلوت یاه
،نومرف هسیاقم لباق ییایمیش لرتنک شور اب زونه
( تسین
Shakeri and Daneshvar, 2004
.) زا هدافتسا شور ریاس
یموب یعیبط نانمشد دننام لرتنک یاه
تسا هدشن ماجنا زا
یفرط نوچ
،رانا هاگولگ مرک تفآ
میقتسم رانا تسا هقلاع ی ینادنچ هب شهوژپ رد دروم
یعیبط نانمشد نآ
یارب لرتنک یلمع تفآ هدید
یمن شور زا هدافتسا هجوت لباق جیاتن لاح ره هب .دوش و ناریا رد تولیاپ حوطس رد تارشح یزاسرورابان
دیون ،تراسخ یربارب دنچ شهاک رد سنوت شخب
هدنیآ رد تفآ رثوم لرتنک هدافتسا اب رود نادنچ هن یا
یم شور نیا زا ( دشاب
Abderrahmane et al., 2002;
Mediouni et al., 2004; Soofbaf et al., 2017
. )
شور یمامت شیب و مک لرتنک دننام یلرتنک یاه
درگ رب لمتشم یکیناکم رانا ندز شتآ و یروآ
یاه
دوک رب لمتشم یعارز راهم ،هدولآ ،سره و یهد
روبنز زا هدافتسا رب لمتشم یکیژولویب لرتنک ددعتم نازرواشک طسوت ییایمیش لرتنک و امارگوکیرت روم ییاهنت هب کی چیه اما ،تسا هتفرگ رارق هدافتسا د
یمن تفآ نیا ربارب رد رثوم یلح هار ناونع هب دناوت
هعومجم اب یقیفلت تیریدم و دوش داهنشیپ نیا زا یا
هیور دروم نادنچ یقیفلت تیریدم لوصا اب قباطم اه نیودت رد ترورض نیلوا .تسا هتفرگن رارق هدافتسا
مج تیریدم همانرب کی نتسناد ،تفآ ره یارب تیع
لیلاد زا یکی و تسا تفآ نآ یداصتقا نایز حطس یم تفآ نیا تیریدم رد یماکان یلصا علاطا مدع دناوت
میمصت مدع هجیتن رد و هصخاش نیا زا تسرد یزاس
تخادرپ مدع هتبلا .دشاب نآ راهم قیقد نامز دروم رد شخب رد یتسیاب ار هلوقم نیا هب یدج رگید یاه
وچمه وجتسج روشک رد رانا یکلام هدرخ دیلوت ن لمحت حوطس رد لااب رایسب عونت ثعاب دوخ هک دومن
یم رانا رد تفآ تراسخ یگچراپکی مدع نیا و ددرگ
تسایس رد همانرب یزاس هدایپ رد دیلوت یاه
یاه
یم دراو للخ زین هچراپکی تیریدم .دنک
نییعت هزورما
شح یکیژولویب فلتخم لحارم روهظ نامز رب تار
دایدزا لیلد هب یهایگ یژولونف و یبایزرا ساسا نیاربانب و تسین ریذپ تقد یناهج شیامرگ تعرس
زور هصخاش زا هدافتسا هجرد-
هزادنا یانبم رب1
-یریگ
ساسا نیا رب .تسا مدقت یاراد لبق لاس یاه رد تفآ یسانش تسیز هعلاطم زا سپ رگشهوژپ فتسا اب و یهاگشیامزآ و یعیبط طیارش لدم زا هدا
یاه
رب و هدرک دروآرب ار تفآ هرشح یژولونف ،طوبرم یم نآ ساسا لسن و ینس لحارم شیادیپ دناوت
یاه
شیپ ار هرشح کی نوگانوگ ناققحم .دنک ییوگ
تارشح زا یرایسب غلاب تارشح شیادیپ نامز فلتخم رتماراپ ساسا رب ،نوگانوگ یحاون رد ار تفآ یاه
ب هایگ یژولونف هب قلعتم مان ه
« هویم هزادنا »
شیپ
ییوگ یم نامز ساسا رب هصخشم نیا ًاساسا .دننک
یم یبایزرا ،طبترم تفآ هرشح یکیژولویزیف و دوش
یزاس میمصت و روهظ نامز ییاسانش رد لیهست یارب یم غلابا زرواشک هب یتیریدم تامادقا یارب زا .دوش
نامز یبایزرا نودب رانا هاگولگ مرک یارب ور نیا یزیف تیعضو اب فداصم تبث و هرشح یکیژولو
یمن رانا تخرد یکیژولونف رد یحیحص داهنشیپ ناوت
( داد هئارا هایگ تایصوصخ دروم
Soofbaf et al.,
.)2017
رد شیپ یهاگآ
،هتفرشیپ ثودح
لحارم کیژولونف
تفآ اب هدافتسا زا نس کیژولویزیف نآ
هدز نیمخت
یم .دوش رد نیا شور دروآرب ریداقم خاش ص یاه
ییامد
،تفآ هب هژیو هناتسآ نییاپ یامد ،ومن و دشر
هناتسآ یلااب یامد ومن و دشر و
زاین ییامرگ ره کی زا
لحارم کیژولونف تفآ
یرورض دروآرب .تسا -صخاش
روکذم یاه اب
هدافتسا زا لدم یاه یضایر فیصوت
هدننک ومن و دشر هتسباو
هب امد ماجنا یم رد .دوش نیا
شور لدم یپ یاه ش یهاگآ رب ساسا نازیم یامرگ
رثوم هنازور تفایرد هدش زا زور( طیحم -
هیهت )هجرد
یم نیا .دنوش لدم
اه نامز دنرداق ثودح
لحارم
کیژولونف تافآ
ار اب هدافتسا زا هداد یاه یامد طیحم
شیپ ینیب رد .دنیامن کی
شور تارییغت نیون یعقاو
یامد هنابش زور یارب دروآرب نس کیژولویزیف تفآ
راکب
یم لدم .دور شیپ
یهاگآ هیهت کیژولونف هدش
اب
هدافتسا زا نیا شور قیقد رت هدوب و نیرتمک رادقم
اطخ ار ( دراد
Ranjbar Aghdam et al., 2009
اب .)
1 Degree-Day
شیپ لدم ندرک هدامآ فده هرود عوقو زا یهاگآ
یاه
هاگولگ مرک یکیژولویب لحارم تیلاعف و روضح ینامز صخاش دروآرب ،رانا نآ ومن و دشر رب رثؤم ییامد یاه
تسا یلوبق لباق شور ،یهاگشیامزآ طیارش رد هک
صخاش نیا هزادنا نیمخت یارب لدم زا امد یاه
یاه
یم هدافتسا یطخریغ و یطخ یضایر دوش
(
Kontodimas et al., 2004
.)
لدم و یناسآ و هبساحم یگداس رظن زا یطخ یاه
سآ زا یلوبق لباق یبایزرا هکنیا دشر یامد نییاپ هنات
یم شیامن عیسو روط هب ،دنهد
یامد یبایزرا یارب یا
دروم دشر نییاپ یامد هناتسآ و تارشح زاین دروم یم رارق هدافتسا ( دنریگ
Kontodimas et al., 2004
.)
دشر دنور فیصوت یارب یطخ هطبار کی زا هدافتسا امد رد نییاپ و رتلااب یاه یطخ تارییغت هدودحم زا رت
یم دشر خرن رد خرن شیب و مک نیمخت هب رجنم دناوت
امد نیا رد دشر ( دوش اه
Davidson, 1944; Ranjbar
Aghdam et al., 2009
هرشح هک یقطانم رد اذل و )
،دراد رارق یطخ هدودحم زا جراخ یامد ضرعم رد ریغ لدم زا هدافتسا لدم هب طوبرم تلاکشم یطخ
-
دنک یم لح ار یطخ یاه (
Ranjbar Aghdam et
al., 2009
.) لدم هب ومن و دشر فیصوت یارب یفلتخم یاه یارب یصاخ سایقم اما ،دراد دوجو امد زا یعبات ناونع
تافآ یقیفلت تیریدم یارب کی مادک هکنیا نییعت هتسیاش ( درادن دوجو تسا رت
Davidson, 1944;
Ranjbar Aghdam et al., 2009
زور لدم .) -
هجرد
لدم نیرت ناسآ هطبار حیرشت یارب هک تسا یضایر
یم هدافتسا امد و دشر تعرس نیب ( دوش
Campbell
et al., 1974; Kontodimas et al., 2004
.) اب یلو
اطخ هدهاشم صخاش ریداقم دروآرب رد ییاه
یاه
،لدم نیا رد ییامد یاکات و وتومکیا
داجیا اــب
قیقد دروآرب یارب یدیدج هــطبار ،یتارییغت ادقم رت
ر
دشر یاـمد نییاـپ هناتـسآ و
و ییامرگ زاین و ومن
دندرک هئارا نایاپدنب یامد هب هتسباو ومنودشر فیصوت لدـم ناونع هب نآ زا هزورما هـک یاکات و وتومکیا
داـی
یم دوش (
Hartley and Lester, 2003; Ranjbar
Aghdam et al., 2009
.)
صوصخ رد یفاک تاقیقحت دوجو مدع هب هجوت اب تسیز رد ،روشک رد رانا هاگولگ مرک ییامد یسانش
دشر دـنور رب امد ریثات رضاح قیقحت و
تفآ نیا ومن
زا همادا رد .دش یسررب صخشم یامد دنچ رد ،مهم لدم یـطخ طابترا یسررب یارب ،هدش دای یطخ یاه رب و دش هدافتسا تفآ هرشح ومن و دشر و امد نیـب
لدم بسانم شزارب ساسا اد رب اه
هد ،یبرجت یاه
صخاش دـشر ییامد یلصا یاه و
هاگولگ مرک ومن
.دش دروآرب
شور و داوم
عمج هنومن یروآ تاغاب زا هنازور ،رانا هویم یگدیسر هلحرم اب نامزمه
هویم و دش دیدزاب رانا و ورلا یواح تفآ هب هدولآ یاه
عمج هریفش ای یتمسق و لقتنم هاگشیامزآ هب و یروآ
رد زین اهنآ زا سفق
داعبا هب یبوچ یروت یاه 34
×
34
× 34 یتناس هگن تباث ترارح قاتا رد رتم یراد
رانا .دندش هب ،هاگشیامزآ هب هدش لقتنم هدولآ یاه
ورلا ییاسانش و یسررب سپ و هتفاکش تقد یاه
هریفش و فلتخم نینس .دندش یزاسادج اهنآ یاه
رانا هاگولگ مرک یهاگشیامزآ ینلک لیکشت تیعمج داجیا تارشح
رد کی هاگراک دیلوت تارشح
اب طیارش درادناتسا نورد
کقاتا یاه اب هاگراک دشر
یرون میژر 10
و ییانشور تعاس 14
یکیرات تعاس
،اـمد ره رد شیامزآ نیا یارجا یارب .دش ماجنا 24
رـتمک رمع اب( رانا هاگولگ مرک هدش هتشاذگ هزات مـخت زا 20 ه نورد ،شیامزآ هلول لخاد )تعاس زا کـی ر
کـقاتا مخت .دش هداد رارق دشر یاه هدـش داـی یاه
هتسد تروـص هـب شیاـمزآ هـلول کی لخاد ،یعمج
هـشیش لوط هب هدش لیرتسا یا 14
رطق و 1.3
یتناس دندش هداد رارـق رـتم .
مخت و دیدزاب هنازور اه
مخت دادعت .دش تبث امد ره رد هدش خیرفت یاه
دـشر و ریفـش و ورلا وـمن امد رد زـین ه
هدش رکذ یاـه
رارق یسررب دروـم لـماک تارـشح روـهظ نامز ات .تفرگ دـشر دـنور ،اـمد ره رد ورلا وـمن و
هزاـت یاه رارـق یـسررب دروـم هـنازور روط هب هدش جراخ
ورلا .تـفرگ فورــظ لــخاد یدارفنا تروص هب اــه
هناوتسا یکیتسلاپ رطق هب یا
2.3 هس عافترا و
س خیرات تبث نمض همادا رد .دندش هداد رارـق رتمیتنا
ورلا زا کـی رـه ندش هریفش بش جورخ خیرات و اه
-
کرپ هریفـش زا اـه هرود لوط ،یسررب دروـم یاـه
امد رد زین دارفا یگریفش دش تبث یسررب دروـم یاـه
(
Soltani Orang et al., 2014
.)
ن و دشر یور امد ریثات یهاگشیامزآ یسررب وم
رانا هاگولگ مرک یفارگومد و رد نیا
،شهوژپ امد رثا رانا هاگولگ مرک یامنو وشن رب
یامد تشه رد 14
، 10 ، 24 ، 23 ، 22 ، 54 ، 55 و 53
یسررب سویسلس هجرد دیدرگ
(
Ranjbar Aghdam
et al., 2009
.) نیدب هیلک روظنم ی
قافتا یاه یگدنز
هرشح زا دلوت ات گرم رد نورد کقاتا یاه دشر اب
هرود یرون ی 10 و ییانشور تعاس 14
یکیرات تعاس
یبسن تبوطر و 3
23 ±
تبث دصرد هجنسارف و
یاه
کیفارگومد هداد( دیدرگ یبایزرا رانا هاگولگ مرک
یاه
هداد زا .)هدشن رشتنم یامن و وشن هرود هب طوبرم یاه
.دیدرگ هدافتسا هعلاطم نیا رد غلابان لحارم
و دشر خرن رب امد ریثات و رانا هاگولگ مرک ومن
لدم زا هدافتسا نآ فیصوت یارب یضایر یاه
امد زا کی ره رد ،یسررب دروم یاه
24 هزات مخت
زا رتمک رمع لوط اب هدش هتشاذگ 20
ره یارب تعاس
روهظ ات غلابان لحارم دشر نامز و باختنا رامیت دش تبث غلاب تارشح فلتخم لحارم ومن و دشر خرن.
مرک یکیژولویب دشر هرود ندرک سوکعم اب رانا هاگولگ
اب نآ هطبار و دش هبساحم یکیژولویب هلحرم ره ومن و لدم زا هدافتسا اب امد یطخریغ و یطخ یضایر یاه
دش فیصوت .
لدم یطخ یاه دشر تعرس و امد نیب یطخ طابترا قیقحت یارب و
ومن
ود زا ییامرگ تباث و نییاپ ییامد هناتسآ نییعت و ک یطخ لدم لبپم
و ( ناراکمه 1020
زور لدم ای ) -
وتومکیا یطخ لدم و هجرد .دیدرگ هدافتسا یاکات
زور لدم -
لدم ای یلومعم یطخ لدم ای هجرد
لبپمک زا لدم نیا یامد شور
رثؤم لک یم یوریپ نیدب دنک
و دشر خرن و لقتسم ریغتم ناونع هب امد هک بیترت هتفرگ رظن رد هتسباو ریغتم ناونع هب ومن یم
نیا .دوش
هداس نیرت لدم زاین و یدشر رفص نییعت یارب یضایر
هنک و تارشح ییامرگ اه
هک تسا یگداس لیلد هب
رتماراپ دوبن و دروآرب لدم فیصوت رد ،دایز یاه
یاه
رارق ناسانش هرشح رثکا هقلاع دروم یکیمانیدومرت یم ( دریگ
Moshtaghi Maleki et al., 2015
و )
هلداعم ی نآ رش هب یم ریز ح :دشاب
نآ رد هک لوط D
هرود دشر
،ومن و یامد T
،ومن و دشر طیحم
Tmin
هناتسآ نییاپ ییامد دشر و
و )یدشر رفص یامد( ومن یم ییامد تباث K
.دشاب
لکش رییغت یلومعم هتفای
ی نآ تروص هب ریز
:تسا
رد لدم نیا
1/D=y
خرن وشن و امن و یامد T
یم طیحم .دشاب
اب م شرگن هلداع ی طخ تسار
y=a+bx
ام لومرف رد
،قوف سکع بیش (طخ )1/b
و
ضرع زا ءادبم
a /b) ) بیترت هب تباث فرعم
ییامد
К( )
و هناتسآ ی ییامد نییاپ وشن و ( امن
tmin
) یم هک دنشاب
لباق یتحار هب رفص اب هلداعم پچ تمس نداد رارق اب ( تسا نیمخت
Campbell et al., 1974; Moshtaghi
Maleki et al., 2015
.)
یئاکات وتوم هکیا یطخ لدم تروص هب لدم نیا
DT = K + DT min
هدش هئارا
نآ رد هک ،تسا ،ومن و دشر هرود لوط D
،امد T
رتماراپ ینعی( طخ بیش لماش نویسرگر طخ یاه
Tmin
) ینعی( ءادبم زا ضرع و )K
هناتسآ بیترت هب
زاین( ییامد تباث و ومن و دشر یامد نییاپ )ییامرگ
( تسا
(Ikemoto and Takai, 2000; Damos et al., 2011; Damos and Savopoulou-Soultani, 2012;
Moshtaghi Maleki et al., 2015
. هداد لیلحت و هیزجت
اه
هیزجت ی نویسرگر و
یگتسبمه اب
هدافتسا زا مرن رازفا
(
version 16
)
SPSS
ماجنا .دش دادعت هب هجوت اب
راپ یواسم رتما
هب ،لدم ود رد اه روظنم
هسیاقم -لدم
یاه زا صخاش یرامآ بیرض ( نییبت
R2
هدافتسا )
یرامآ رازفا مرن زا هدافتسا اب صخاش نیا رادقم .دش .دش هبساحم روکذم
ثحب و جیاتن
ومنودشر عبات
یاهامد رد رانا هاگولگ مرک یامد
یهاگشیامزآ تباث لوط هرود ی دشر و ومن لحارم یتسیز مخت )ینینج(
،یورلا یگریفش و
لک هرود ی دشر و ومن ،غلابان
نینچمه هنیشیب
و هرود هنیمک دشر
لحارم فلتخم
یتسیز رانا هاگولگ مرک یامد تشه رد
یهاگشیامزآ رد
لودج 1 هداد ناشن هدش
تسا .
مخت هلحرم رانا هاگولگ مرک ومن و دشر یسررب زا لصاح جیاتن
تفآ نیا مخت هلحرم هک داد ناشن یاهامد رد
14 و 53
یم سویسلس هجرد .تسا هتشاد ومن و دشر دناوت
امد رد رانا هاگولگ مرک ینینج هرود نیگنایم دروم یاه
زا یسررب 44
/ 11 یامد رد زور 14
ات سویسلس هجرد
0 / 2 یامد رد زور 53
هرود .دوب ریغتم سویسلس هجرد
ات امد شیازفا اب رانا هاگولگ مرک ینینج 53
هجرد
سویسلس ینلاوط .درک ادیپ شهاک
هرود لوط نیرت ی
یامد رد ومن و دشر 14
هاتوک و سویسلس هجرد نیرت
هرود لوط یامد رد ومن و دشر ی
54 سویسلس هجرد
.دیدرگ هدهاشم
یورلا هلحرم هلحرم یورلا دروم یامد تشه رد رانا هاگولگ مرک
هرود لوط نیگنایم تشاد ومن و دشر ،یسررب یورلا ی
زا 25 / 20 یامد رد زور 14
یتناس هجرد ات دارگ
44 / 10
یامد رد زور 53
لوط .دوب ریغتم سویسلس هجرد
هرود یورلا ی زا
یامد 14 هجرد سویسلس ات
53
هجرد سویسلس شهاک
ینلاوط .تفای هرود لوط نیرت
-
یامد رد ومن و دشر ی 14
هاتوکو سویسلس هجرد -
هرود لوط نیرت یامد رد ومن و دشر ی
53 هجرد
سلس .دش هدهاشم سوی
یگریفش هلحرم لوط هرود ی هلحرم هریفش مرک زا رانا هاگولگ مرک
44 / 25 یامد رد زور 14
سویسلس هجرد ات
20 / 3 رد
یامد 53 هجرد سویسلس ریغتم
.دوب لوط هرود ی
یگ هریفش زا
یامد 14 هجرد سویسلس ات
53 هجرد
سویسلس شهاک
.تفای ینلاوط نیرت لوط هرود
رد یگریفش امد
ی 14 هجرد سویسلس دوب
و هاتوک -
نیرت لوط هرود ی یامد رد یگریفش 53
هجرد
سویسلس .دوب
لک لحارم غلابان نیگنایم
لوط هرود ی دشر لک لحارم غلابان زا
25 / 143 زور رد یامد 14 هجرد سویسلس ات
12 / 22
زور رد یامد 53 هجرد سویسلس ریغتم
ینلاوط .دوب -
نیرت لوط هرود ی لک دشر لحارم
یامد رد غلابان 14
هجرد سویسلس و
هاتوک نیرت لوط هرود ی رد دشر
یامد 53 هجرد سویسلس .دوب
علاطم جیاتن ساسارب
زا امد شیازفا اب دش صخشم رضاح 14
ات 53 هجرد
هرود لوط سویسلس فلتخم لحارم ومن و دشر ی
یم شهاک هاگولگ مرک یدشر .دبای
اب هجوت هب جیاتن
یهاگشیامزآ هدش نایب
نیب امد یاه دروم یسررب ، یارب
لحارم
،مخت
،ورلا هریفش لک و لحارم غلابان یامد
هنیهب دیاب نیب 54 ات 53 هجرد سویسلس اریز دشاب
رد
نیا هدودحم ییامد نیرتلااب خرن دشر و ومن دمآ تسدب .
ینعم فلاتخا دوجو راد
لحارم مامت دشر هرود نیب
ینعم توافت غلابان ( تشاد دوجو یراد
p<0.0001
) .
لودج 1 . م ی گنا ی ن لوط هرود دشر و ومن (
±SE
زور ) لحارم دشر ی مرک هاگولگ رانا رد امد یاه دروم هعلاطم .
Table 1. Mean developmental times (Day ± SE) of the carob moth stages in studied temperatures.
Developmental Time No. of Individual
Temperature (°C) Developmental Stage
Mean ± SE Max.
Min.
11.00±0.00f 9.00±0.00d 7.68±0.06c 6.2±0.05b 6.2±0.05b 2.95±0.05a 2.42±0.07a 2.4±0.07a 11
9 8 7 7 5 5 5 11
9 7 6 6 2 2 3 60
56 56 51 48 49 47 45 10
14 20 25 27 30 33 35 Incubation Period
74.63±0.07h 65.00±0.00g 58.12±0.04f 27.07±0.04e 25.00±0.00d 24.23±0.06c 21.1±0.03b 19.00±0.00a 76
65 59 28 25 25 22 19 74
65 58 26 25 33 21 19 58
52 51 47 46 44 42 39 10
14 20 25 27 30 33 35 Larval Period
23.00±0.00g 17.95±0.05f 14.3±0.06e 8. 46±0.06d 7.00±0.00c 5.77±0.06b 5.75±0.05b 5.74±0.05a 29
21 16 9 8 7 6 29 28
20 14 8 6 5 5 28 35
32 29 35 33 35 33 33 10
14 20 25 27 30 33 35 Pupal Period
108.63±0.07h 91.95±0.05g
80.1±0.11f 41. 67±0.09e
38.2±0.05d 32.95±0.09c 29.27±0.08b 27.17±0.07a 110
92 82 43 39 34 31 29 108
89 79 40 38 31 28 26 35
32 29 35 33 35 33 33 10
14 20 25 27 30 33 35 Total Immature Stages
نیگنایم یاه لوط هرود ی دشر و ومن ره کی زا یلحارم یدشر هک یاراد فورح توافتم
،دنتسه یاراد توافت ینعم راد یم ( دنشاب p<0.0001 .)
* Means with different letters are significant different in each developmental stage (p<0.0001)
یبایزرا لدم یاه یطخ رد فیصوت دنور
دشر و
عبات ومن رانا هاگولگ مرک یامد
لدم نیمخت رد ناشن جیاتن ،هعلاطم دروم یطخ یاه
یامد ،رانا هاگولگ مرک دشر لحارم همه رد هک داد 24
رد و دشر هرود لوط ندش دایز ثعاب سویسلس هجرد رد و )ومن و دشر خرن( دشر تعرس ندش مک هجیتن یم یطخ هطبار زا فارحنا هجیتن دوش
ا زا . هب ور نی
ییامرگ زاین و ییامد نییاپ هناتسآ حیحص یبایزرا دصق هیزجت زا امد نیا ،مخت یدشر فلتخم لحارم نویسرگر رد یهباشم دنور .دش فذح ،یطخ یاه
ناققحم رگید تاعلاطم امد یخرب صوصخ رد
یط اه
( تسا هدش
Declerq and Degheele, 1992; Ranjbar
Aghdam et al., 2009.
.)
شم رگا ،دنوشن فذح یطخ هدودحم زا جراخ تادها
امد رد ومن و دشر تعرس رد تارییغت فلتخم یاه
( هدش حلاصا نییبت بیرض شهاک هب رجنم
R2adj
و )
( نییبت بیرض
R2
یم ) دوش یبوخ بسانت هجیتن رد و
یمن یطخ لدم و تادهاشم نیب درک ادیپ ناوت
نامه. -
لکش رد هک هنوگ یاه
1 و 2 یم هدهاشم د ره ،دوش
و
هداد اب یبوخ شزارب یطخ لدم جیاتن .دنداد ناشن اه
هداد شزارب لدم اب غلابان یدشر لحارم زا لصاح یاه
-
،هدش حلاصا نییبت بیرض نینچمه و یطخ یاه ینعم لامتحا حطس و نییبت بیرض رد نویسرگر یراد
لودج 2 ( تسا هدش هئارا
p<0. 0001
.)
ینعم توافت ،جیاتن ساسا رب اما د نیب یراد
زا لدم و
شیپ رد تقد رظن امد رد دشر دنور ینیب
فلتخم یاه
درادن دوجو تعرس نیب یطخ هطبار رضاح شهوژپ رد.
رظن زا هعلاطم دروم ییامد هدودحم رد امد و دشر نییبت بیرض هک ییاجنآ زا اما ،تسا لوبق لباق یرامآ یاکات و وتومکیا لدم رد هدش حلاصا نییبت بیرض و یطخ لدم زا رتشیب هدش دروآرب ریداقم دوب یلومعم
هرهب یرتلااب نانیمطا هجرد زا لدم نیا هلیسوب دنم
دندوب . هب تبسن یاکات و وتومکیا لدم داد ناشن جیاتن
زور( یلومعم یطخ لدم -
غلابان لحارم مامت رد )هجرد مک ار ییامرگ زاین و رتدایز ار امد نییاپ هناتسآ نازیم
رت
.تسا هدرک یبایزرا ییعت لحارم ییامد زاین و ییامد لقادح هناتسآ ن
رانا هاگولگ مرک یدشر فلتخم اب
هدافتسا زا
لدم یاه یطخ
مخت هرود ینعم جیاتن راد
( 442 / 4 )P=
یطخ نویسرگر هیزجت
لکش رد تفآ نیا مخت هرود یارب 1
لودج و 2 ناشن
امد نیب یوق یطخ هطبار هلحرم نیا یارب .تسا هداد هب ومن و دشر خرن و لودج( دمآ تسد
2 هب هجوت اب .)
ومن و دشر هرود یارب ییامد لقادح هناتسآ ،هلداعم نیا تفآ 42 / 3 نآ ییامد زاین عومجم و سویسلس هجرد
00 / 22 زور - هب یطخ هلداعم .دیدرگ هبساحم هجرد
دش لیکشت زین مخت هرود یارب یاکات و وتومکیا شور لکش(
2 لودج و 2 .)
دمآ تسد هب لومرف ساسا رب لقادح هناتسآ ،ه
هرود نیا یارب ییامد و وتومکیا شور اب تفآ دشر ی
یاکات 20 / 11 ییامد زاین عومجم و سویسلس هجرد
10 / 02 زور - لکش( دش هبساحم هجرد 2
هب هجوت اب .)
ینعم حطس و نویسرگر یراد
R2
( هدش حیحصت
R2adj
)
ره یارب هدش لصاح یطخ هطبار یوق یطخ نویسرگر
یم لقادح و ییامد زاین هناتسآ داد ناشن جیاتن .دشاب ود اب مخت یدشر هلحرم یارب هدش یبایزرا ییامد
یم هباشم هدافتسا دروم یطخ نویسرگر شور .دشاب
هرود یورلا ی لودج رد رانا هاگولگ مرک یورلا هرود یارب دشر خرن 1
یارب یطخ نویسرگر هلداعم .تسا هداد ناشن هرود
ی
لودج رد یورلا 2
هب هجوت اب .تسا هدش هداد ناشن
رتماراپ ینعم هدمآ تسدب هطبار نویسرگر یاه یم راد
-
(دشاب 442 / 4 .)P=
هرود یارب ییامد هناتسآ لقادح
یلومعم شور هب تفآ یورلا 33
/ 2 سویسلس هجرد
نآ زاین دروم یامد لک و دش هبساحم 44
/ 223 زور -
لودج( دوب هجرد 2
لومرف .) و وتومکیا شور هب یطخ
لکش( دش داجیا هاگولگ مرک یورلا هرود یارب یاکات 2
و لودج 2 هناتسآ لقادح لدم نیا زا هدافتسا اب .)
تفآ دشر زا هرود نیا یارب ییامد 20
/ 0 هجرد
زاین دروم یامد لک و سویسلس 25
/ 322 زور هجرد
.دش هبساحم هرود یگریفش ا هاگولگ مرک یگریفش هلحرم دشر خرن زا هدافتسا اب ران
هرود لوط نیگنایم لودج( دش هبساحم یگریفش ی
1 امد نیب .) نویسرگر اهنآ دشر خرن و یشیامزآ یاه
لکش( دش هتفرگ رارق یطخ 1
لودج و 2
جیاتن .)
هطبار دوجو نویسرگر ینعم و یوق ی
دشر خرن نیب راد
.داد ناشن امد و ور اب تفآ هرود نیا یارب ییامد لقادح هناتسآ ش
یلومعم 50 / 5 ییامد زاین عومجم و سویسلس هجرد
نآ 01 / 122 زور - لودج( دیدرگ هبساحم هجرد 2
.)
نیا یارب ییامد زاین عومجم و ییامد لقادح هناتسآ هرود لودج رد یلومعم شور اب تفآ دشر ی 2
هدمآ
یارب یاکات و وتومکیا شور هب یطخ هلداعم .تسا هرود لکش رد تفآ نیا یگریفش ی 2
و لودج 2 هدروآ
لقادح هناتسآ ،هلداعم نیا زا هدافتسا اب .تسا هدش ،تفآ دشر هرود نیا یارب ییامد 33
/ 0 سویسلس هجرد
ییامد زاین عومجم و 00
/ 122 زور - .دش هبساحم هجرد
هرود لماک هرشح روهظ ات مخت هلحرم زا دشر ی
هرود یارب یطخ نویسرگر هیزجت جیاتن تفآ یغلابان ی
هک داد ناشن هطبار
ینعم ی هرود دشر خرن نیب یراد ی
لودج( دراد دوجو امد و تفآ یغلابان 1
هناتسآ .)
هرود یارب ییامد لقادح شور اب تفآ یغلابان ی
،یلومعم 04
/ 5 ییامد زاین عومجم و سویسلس هجرد
نآ 40 / 040 زور - لودج( دمآ تسد هب هجرد 2
.)
مخت هرود یارب یاکات و وتومکیا شور هب یطخ هلداعم ساسا رب و دش لیکشت تفآ لماک هرشح روهظ ات ربارب غلابان هرود لک یارب ییامد لقادح هناتسآ ،جیاتن 35 / 0 ییامد زاین عومجم و سویسلس هجرد 44
/ 351
زور - لودج( دش هبساحم هجرد 2
.)
نییاپ یامد هناتسآ دوجوم قیقحت رد ور نیا زا طخ لدم اب رانا هاگولگ مرک دشر فلتخم لحارم یارب ی
نیب یلومعم 33
/ 2 ات 42 / 3 هجرد سویسلس اب و
و وتومکیا لدم زا هدافتسا یاکات
نیب 20 / 0 ات 20 / 11
هجرد سویسلس لودج( دش یبایزرا
2 .) نییاپ هناتسآ
مخت هلحرم رد یلومعم یطخ لدم طسوت دشر یامد 22 / 2 نییاپ سویسلس هجرد لدم زا رت
و وتومکیا یاه
دش یبایزرا یاکات رلا هلحرم رد .
یامد هناتسآ ،یو
دشر نییاپ 00
/ 1 نییاپ سویسلس هجرد لدم زا رت
یاکات و وتومکیا دروآرب یلومعم یطخ لدم طسوت
.دش دشر یامد هناتسآ ،یگریفش هلحرم رد 12
/ 1
طسوت یاکات و وتومکیا لدم زا رتمک سویسلس هجرد دش دروآرب یلومعم یطخ لدم غلابان لحارم لک رد و.
وب ییامد نییاپ هناتسآ یلومعم یطخ لدم هلیس
05 / 4
نییاپ سویسلس هجرد یاکات و وتومکیا لدم زا رت
دش دروآرب .
دشر یارب ییامرگ زاین قیقحت نیا رد نینچمه یلومعم یطخ لدم اب رانا هاگولگ مرک ینینج هلحرم
00 / 22 یاکات و وتومکیا و 10
/ 02 زور هجرد - یبایزرا
ییامرگ زاین هک تسا ینعم نادب نیا هک ،دش لدم
یاکات و وتومکیا 3
/ 22 زور - هجرد رتمک زا یطخ لدم
یلومعم یبایزرا .دش ییامرگ زاین ،رضاح هعلاطم رد
لدم اب رانا هاگولگ مرک یورلا هلحرم رد دشر یارب یلومعم یطخ 44
/ 223 لدم اب و یاکات و وتومکیا
25 / 322 زور - هجرد دش یبایزرا یارب ییامرگ زاین .
ب هریفش هلحرم رد دشر یلومعم یطخ لدم هلیسو ه
01 / 122 یاکات و وتومکیا لدم هلیسوب و 00
/ 122 زور -
یارب ییامرگ زاین زین غلابان لک هلحرم رد و دوب هجرد بیترتب یاکات و وتومکیا و یلومعم یطخ لدم 40 / 040 و 44 / 351 زور - .دش دروآرب هجرد ینحنم
هداد شزارب غلابان لحارم شرورپ زا هدمآ تسد هب یاه
رک امد رد رانا هاگولگ م یطخ لدم ود اب فلتخم یاه
لکش رد یاکات و وتومکیا و یلومعم یاه
1 و 2 ناشن
،قیقحت زا هدش لصاح جیاتن ساسا رب .تسا هدش هداد ییامد هدودحم رد 10
ات 53 لوط ،سویسلس هجرد
یم شهاک دشر هرود یم شیازفا دشر تعرس اما ،دبای
-
.دبای
لودج 2 هجنسارف . یاه صخاش و یرامآ لحارم یامد هب هتسباو ومن و دشر ییامد یاه
لدم ود زا هدافتسا اب هاگولگ مرک غلابان یاه
یطخ زور هجرد- و وتومکیا و .یاکات
Table 2. Statistical parameters and thermal indices of temperature-dependent development of the carob moth immature stages by using Degree-Day and Ikemoto-Takai Linear models.
Model Developmental Stage Linear model tmin (°C) K(DD) R2 R2adja P-value
Degree - Day
Incubation Period 1/D=-0.0695+0.137 5.07±3 72.99±0.06 0.979 98.6 0.001
Larval 1/D=-0.0046+0.0016 2.85±0.22 625.00±0.05 0.985 97.6 0.002
Pupal 1/D==-0.197+0.0058 3.39±1.03 172.41±0.01 0.970 97.3 0.002
Total Immature Stages 1/D=-0.0043+0.0011 3.90±0.01 909.09±0.1 0.987 98.9 0.0001 Ikemoto-
Takai
Incubation Period DT=46.19+11.29 11.29±0.05 46.19±6.54 0.988 98.9 0.001
Larval DT=577.73+4.29 4.29±0.47 577.73±4.97 0.987 99.4 0.001
Pupal DT=167.00+4.55 4.55±1.33 167.44±5.25 0.981 99.5 0.01
Total Immature Stage DT=831.00+4.83 4.83±0.07 831.00±5.13 0.995 99.6 0.0001 DR = Developmental rate; D = Developmental time; T = Temperature
لکش 1 . شزارب لدم طخ ی زور - هجرد ور ی هداد یاه لصاح زا تادهاشم تبث
هدش ارب ی خرن دشر و ومن لحارم فلتخم دشر ی
مرک هاگولگ رانا . اد ی هر یاه رپوت داقم ی ر هدهاشم هدش ار ناشن م ی دهد .
Fig. 1. Fitting Degree-Day linear model to observed values of developmental rates (1/d) of Ectomyelois ceratoniae immature stages. Black circles represent observed values.
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35 0.4 0.45
0 10 20 30 40
Developmental Rate
Temperature (°C) Incubation Period
0 200 400 600 800 1000
0 20 40 60 80
Developmental time ×Temperature (DT)
Developmental Time (Days) Larval Period
0 50 100 150 200
0 5 10 15
Developmental time ×Temperature (DT)
Developmental Time (Days) Incubation Period
0 500 1000 1500
0 50 100 150
Developmental time ×Temperature (DT)
Developmental Time (Days) Total Immature Stages
0 50 100 150 200 250 300
0 5 10 15 20 25
Developmentaltime ×Temperature (DT)
Developmental Time (Days) Pupal Period
لکش 2 . ارب وتومکیا لدم شز -
هداد یور یاکات یدشر فلتخم لحارم ومن و دشر خرن یارب هدش تبث تادهاشم زا لصاح یاه
هریاد .رانا هاگولگ مرک یم ناشن ار هدش هدهاشم ریداقم رپوت یاه
.دهد
Fig. 2. Fitting Ikemoto-Takai linear model to observed values of developmental times of Ectomyelois ceratoniae immature stages. Black circles represent observed values.
ثحب
دنیآرف رب یمیقتسم ریثأت امد هژیو هب یطیحم طیارش -
دیلوت و راتفر ،دشر ،اقب یاه زا درسنوخ تادوجوم لثم
دراد تارشح هلمج (
Price, 1997; Tazerouni et al.,
.)2012
عف ییامد هدودحم هعلاطم تارشح تیلا
رب ییاوه و بآ طیارش ریثأت کرد یارب هار نیرتهب ( تسا اهنآ تیعمج ییایوپ و یراگزاس
Terblanche et
al., 2007
.) هرهب یریگ لدم زا زا یکی ییامد یاه
تمسق یاه یلصا متسیس هتفرشیپ و نردم یاه
یم بوسحم تافآ یقیفلت تیریدم ثعاب هک دوش
دایدزا انرب ییاراک و تیلباق زا .دوش یم یتیریدم هم
لدم نیا شیپ یارب اه تیعمج دشر و روهظ ینیب
یم هدافتسا هعرزم رد یعیبط نانمشد و تافآ دوش
( Sun et al., 2014; Jerbi-Elayed et al., 2015
.)
لدم نیا ،نیا رب هولاع یم ار اه
نامز نییعت یارب ناوت
هنومن تفآ دربراک ،یرادرب ندناسر لقادح هب و شک
هان درک هدافتسا یعارز تایلمع نیب یگنهام یارب .
نیدنچ ،امد و تارشح دشر تعرس نیب هطبار ریسفت ریغ و یطخ لدم تسا هدش هئارا ناققحم طسوت یطخ
(
Huffaker and Gutierrez, 1998
.) نویسرگر لدم
جیار زا یکی یطخ لدم نیرت
رد هدافتسا دروم یاه
ا ییامد تباث و دشر نییاپ هناتسآ نیمخت رد هک تس
دراد یناوارف دربراک تارشح یترارح زاین هبساحم (
Campbell et al., 1974
.)
اب هجوت هـب جیاـتن هب تسد
هدمآ ، لدم وـتومکیا
یاـمد نییاـپ هناتسآ یاکات و مرک غلابان لحارم دشر
یطخ لدم زا رتلااب ار رانا هاگولگ یلومعم
ییامد زاین و
مرک رانا هاگولگ ار
رتمک زا لدم یلوـمعم یـطخ
دز نیمخت ،رگید یوس زا .
و وتومکیا لدم یاکات
یطخ لدم هب تبسن زور
- هـجرد نییبت بیرض
تشاد یرتشیب لودـج(
2 .)
دشر یامد نییاپ هناتسآ و
ومن کی دنواشیوخ هنوگ
،
مرک هقاس راوخ رکشین
Sesamia nonagrioides
(Lepidoptera: Noctuidae)
هدافتسا اب یطخ لدم زا
ر زو - ،هجرد 12 هـجرد دروآرب سویسلس هب هک هدش
رـضاح شهوژـپ جیاتن کیدزن
تـسا و هک یتوافت
یم ،هنوگ فلاتخا زا یادج ،دراد دوجو ب دناوت
هـ لیلد
توافت یگژیو رد ییامد یاه
تیعمج فلتخم یاه
رقتسم عبانم رد توافت و فلتخم قطاـنم رد ییاذغ
دروم هدافتـسا ثداح
دشاب هدش (
Lopez et al.,
).2001
رد یامد ومن و دشر دنور یسررب ی
تیعمج یاه
ناتسا رد رقتسم بیس مرک ناجیابرذآ ،نارهت یاه
مهم و ناهفصا و یبرغ صخاش نیرت
و دشر ییامد یاه
لدم زا هدافتسا اب اهنآ ومن زور یطخ
- هجرد ، جیاتن
ره یارب هدش دروآرب ریداقم نیب توافت ،هدمآ تسدب
