Responsibility of States for Supporting Terrorist Groups with Emphasis on the Tadic Case
(Type of Paper: Research Article)
Mohsen Molaei Fard1, Dariush Ashrafi2*, Alireza Zaheri3 Abstract
The attribution of actions by terrorist groups to states is a controversial and important issue that has undermined international peace and security. The author has conducted a descriptive-analytical study on this subject using library research methods. The results show that between the two theories of overall and effective control the former provides a much better basis regarding the responsibility of states for supporting terrorist groups. The theory of overall control was established by the ICTY’s Appeals Chamber in the Tadic case, which argued that the effective control criterion provided by the International Court of Justice was contrary to the logic of state responsibility. Of course, the theory of overall control is facing challenges in terms of explaining the attribution of terrorist groups to states. Firstly the relationship between supporting states and terrorist groups such as ISIS is so complicated that it is not easy to examine the extent to which governments support such groups, as they try to keep their ties to these groups completely secret.
Secondly, in some cases even overall control over terrorist groups such as ISIS does not exist. In other words, despite the fact that these groups are supported by states, they operate independently. In addition, there is no unified case law in this regard, and this makes it difficult to attribute the activities of terrorist groups to states.
Keywords
responsibility of states, terrorist groups, attribution, overall control test, the Tadic case.
___________________________________________________________________
1. Department of International Law, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
Email: [email protected]
2.Department of International Law, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (Corresponding Author). Email: [email protected]
3.Department of International Law, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
Email: [email protected]
Received: May 8, 2021 - Accepted: October 3, 2021
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
تیلوئسم تلود
اه زا تیامح رد هورگ
یاه یتسیرورت
اب دیکأت یضق رب
ة چیدات
م عون(
یملع :هلاق )یشهوژپ _
درف یئلاوم نسحم ،1
یفارشا شویراد
2
یرهاظ اضریلع ،* 3
هدیکچ
مادقا باستنا تیلباق یاه
هورگ تلود هب یتسیرورت یاه هشقانم تاعوضوم زا ،اه
تز ا یزیمم و زیگنارب
تینما و حلص هک نیب
یللیلا ل ل ت راچد ار رک
نییه رد .ت ا هد هنیمز
شهوژپ رد هدنراگن ی
هب تروزص
شور زا هدافت ا اب و یلیلحت یفیصوت هناخباتک
یا ت ا هتخادرپ عوضوم ی ررب هب .
یم ناشن جیاتن دهد
هک تایرظن نایم یلک لرتنک
هزب یزلک تیلووزسم ةیرظن ،رثؤم لرتنک و زتارم
لرزتنک زا رزتمب رثؤزم
نییبت ةدننک تلود تیلووسم هورگ زا تیایح رد اه
ت ا یتسیرورت یاه .
یرظن ة یلک لرتنک زا هزتفرگرب
یأر بعش ة نیب هاگداد رظندیدجت یضق رد قبا یولاسگوی یارب یرفیک یللیلا
ة در ازب هزک ت ا چیدات
بعش مییصت ة
یودب
، نیب ناوید ط وت هک رثؤم لرتنک رایعم دوب دقتعم هاگداد نیا یرتزسگداد یزللیلا
هئارا ش د
، تلود تیلووسم قطنم اب ریاغم یرظن هتبلا .ت اه
ة یلک لرتنک ین
لازیعا بازستنا نییبت رد
هورگ تلود هب یتسیرورت یاه اب ،اه
شلاچ ییاه ت ا هجاوم
؛ تسخن نآ تلود طابترا هک هورزگ و اه
یازه
تیعضو شعاد دننام یتسیرورت هدیچیپ
یا یم دوخ هب ناکما هک دریگ
ی ررب تلود تیایح نا یم ازه
هدا نادنچ هورگ نیا زا هب
رظن یین د ر
، تلود اریز شلات اه یم طبار دننک ة هورگ عون نیا اب دوخ ار ازه
ًلاماک یفخم هگن
؛دنراد هکنیا مود هاگ
ی هورگ صوصخ رد ین یلک لرتنک نایه دزننام یتزسیرورت یاه
هب .درادن دوجو شعاد یترابع
اب تلود هکنیا هورگ نیا زا اه
یم تیایح اه دننک
، هورزگ نزیا اما ازه
ًلامازک
یم لیع لقتسم .دننک
نو فا ا رب نی
، یور ة نییه و درادن دوجو صوصخ نیا رد یدحاو ییاضق هلوزسم
یه باستنا و نییبت ة
تیلاعف یاه هورگ تلود اب یتسیرورت یاه .ت ا هدرک هجاوم شلاچ اب ار اه
ناگژاودیلک
،باستنا یضق ة چیدات هورگ ، یاه یتسیرورت
، تیلووسم تلود
،اه یرظن ة یلک لرتنک .
___________________________________________________________________
1 . قوقح هورگ ب
نی ناریا ،نارمت،یملا ا دازآ هاگشناد ،ی کرم نارمت دحاو ،للیلا .
Email:[email protected]
2 قوقح هورگ . ب
نی ( ناریا ،نارمت ،یملا ا دازآ هاگشناد ،ی کرم نارمت دحاو ،للیلا ون
.)لووسم ةدنسی Email: [email protected]
3 . قوقح هورگ ب
نی لا ا دازآ هاگشناد ،ی کرم نارمت دحاو ،للیلا ناریا ،نارمت ،یم
. Email: [email protected]
:تفایرد خیرات 18
/ 02 / 1400 - :شریذپ خیرات 11
/ 07 / 1400
همدقم
تاعوزضوم زا یزکی مزمم
وزقح ق نیزب لزلیلا رد نارود ،رزصاعم ةلوزسم نیزب تیلووزسم یزللیلا
تلود ت اه ، ،عوضوم نیا اریز رب
هزوح یاه نیزب قوزقح لزلیلا
هزب هژزیو تزینما و حلزص زحبم
نیب یللیلا ت ا راذگریثأت نیب تیلووسم قیقد نییعت نیاربانب .
،نآ هزب ندوب م لم و تلود یللیلا
ع وت جوم ة
نیب قوقح یارجا تنایض یلا
یدنیزشزرا و دزیفم رازثآ و ت ا لل هزلیج زا
مو زل
یونعم و یدام تراسخ ناربج نایز
هدید رب نآ .ت ا طبترم یرتزشیب تییها یتقو عوضوم نیا
ادیپ یم دنک تلود ،دوش هجوت هک یزورما یاه
ةویش ل وت هب روز هداد رززییغت ار و دزنا
هزب یازج
ةیصاخم ناحلسم ة هورگ نیا ،میقتسم لکش ار اه
یم د دنه هب ناشفادها یات ار رد و ازمنآ
زیک
یتاعلاطا و یماظن ،یلام یم
،دننک رزب ًامو ل هکنآ نودب امنآ
.دنززشاب هتززشاد لرزتنک نآ هزجیتن
یم هک دوش سا ارب یزین ،دوزجوم یاهرایعم تزلود نزیا رزب ناوزت
رازب ار یتیلووزسم ازه رزک
و د
تلود زیمایت و نادنورمزش نازج تزینما مزفح یارزب ینازبرق یاه هزب دوزخ یزضارا ت
هار یازه
مادقا دننام ،عورزشمریغ یاه
یفلات هنایوج یم ت د ، م عورشم عافد ار نآ و دننز
ی .دزنمان شزعاد
هلیج زا ممم نیرت هورگ لا رد هک ت ا یتسیرورت یاه تزلود یزخرب تزیایح اب ریخا یاه
،ازه
و ینماان شوخت د ار هنایمرواخ رد تینما و حلص یب
یتازبث درزک تز ا ه . ازب زا یدهاوزش هزکنیا
اهروشک یخرب تیایح هلیج زا
چیه اما ،دراد دوجو شعاد یتسیرورت هورگ زا هیکرت هاگ
هب تروص
یدج
، زا سپ هک ت ا یلاح رد نیا .ت ا هدشن حرطم هورگ نیا نایماح تیلووسم ی ررب حب
مادزقا هزک ل دتز ا نزیا اب اکیرمآ ،ربماتپ هدزای تلایح هورزگ
قزبط زوازجت هدزعاقلا قوزقح
نیب یم یقلت للیلا و دوش
نینچیه مادقا
،هورگ نیا ،ت ا ناتسناغفا رد نابلاط تلود هب ستنم
نیب دامن نیدنچ .دراد عورشم عافد قح هک دی ر هجیتن نیا هب یللیلا
هلیج زا ،تزینما یاروزش
یاهروشک نامزا و وتان ییاکیرمآ
رب ین نیا دنتشاذگ هحص ل دت ا
(Mcbeth, 2014: 211)
.
ات تدم اه نیب تیلووسم تلود یللیلا
زا تیایح رد اه نامزا
یاه نیب رزب یزتلودریغ یزللیلا
یانبم یأر نیب یرتسگداد ناوید یضق رد یللیلا
ة لزیلحت و نیزیبت هئوگاراکین یزم
دزش رد . یأر
هراشا دروم تلود تیایح یانبم
زا اه نامزا یاه نیب یللیلا
،یتلودریغ یرظن
ة لرزتنک و تیایح
ؤم رث رد .دوب یأر نیب ناوید یضق رد یولاسگوی یللیلا
ة جیدات هب مو وم
، اما ةیرظن یزلک لرتنک
لاح .دش هتفریذپ ش رپ
یتروص هچ رد یتلودریغ نارگیزاب لیع هک ت ا نیا ی ا ا زی هزب
یصوصخ ًلاماک لیع نایم زرم ؟ت ا باستنا لباق روشک رگیزازب لزیع و یتلودریغ رگیزاب ی 1
یتلود هب ونع نا یوزاب یزم ازیآ ؟تزسیچ تزلود2
تزیدوجوم هزک دزش یعدزم یدراوزم رد ناوزت
یتلودریغ
، هدرک سک یدودح ات ار روشک لیکشت طیارش و دنا
نیازا ور نیب تیلووسم هزب یللیلا
___________________________________________________________________
1. Pure Private 2. Agent
دوخ امنآ یم راب یرظن ؟دوش ة
لرتنک رثؤم تلود تیایح رد زا اه
نامزا یاه نیزب هزچ ازت یزللیلا
دح و ییوگخ اپ رد یلووسم
ت یریذپ تلود رد اه مدع هلخادم تزلود رگید روما رد تزیاعر و ازه
نیب تینما و حلص مفح صوصخ رد روشنم دعاوق یزللیلا
راذزگریثأت و تز ا
تیلووزسم یریذزپ
تردق یاه هقطنم یا نیب و ؟تز ا نیزیبت لزباق هزنوگچ ازنبم نیا رب شعاد زا تیایح رد یللیلا
یضرف ة لکش نیا هب قیقحت لباق
حرط ک ت ا ه
« رگیزازب لیع باستنا انم رایعم صوصخ رد
نیب قوقح رد تلود هب یتلودریغ دراد دوجو ارآ تتشت یعون للیلا
، یرظن اما ة رتشیب یلک لرتنک
یم دناوت رد تیلووسم یریذزپ
تزلود هورزگ زا تزیایح رد ازه یتزسیرورت یازه
هزلیج زا شزعاد
رتراذگریثأت دشاب
.»
ی ررب یات ار رد لاؤ
یضرف و ة حرطم هدش قزیقحت یرزظن بوچراچ ادتبا ،
نایب یم دوش یضق سپ ، ة
هورگ تیلاعف باستنا تیلباق و ناکما و جیدات تزحت یتزسیرورت یازه
ریثأت یرظن ة یضق یلک لرتنک ة
و نییبت جیدات لیلحت
هدش همادا رد و شلاچ
یاه زیرظن یورارزف ة
مادقا باستنا تیلباق رد یلک لرتنک یاه
هورگ ود هب یتسیرورت یاه تل
اه یزم یز ررب دوزش
و رد
تیامن ین هجیتن یریگ نایب یم دوش .
یرظن ؛یرظن بوچراچ ة
یگدنیامن
زا رظن تلود تادمعت تیهام یقوقح رد اه
ةنیمز یزصوصخ صاخزشا یتزسیرورت تیلاعف
، دزننام
نیب قوقح دعاوق رگید رابرد للیلا
ة مادقا یاه و یریگزشیپ هزب دزمعت .تز ا یزصوصخ صاخزشا
دم زا یراددوخ مادقا رد هلخا
یاه رگید یرایسب رد هنافلختم زا
شخب نیب قوقح یاه للیلا
دننام
قوقح ،یرشب قوقح تادمعت طیحم
تسیز مادقا رگید و ناگناگیب هب ی آ ، یاه
یصوصخ رضم
نیب داعبا یاراد هک ت ا یللیلا
، تلود تیلووسم میژر ت ا یعیبط .دراد دوجو هزوح نیا رد اه
اه
زوح هب ة تیلووسم تلود
مادقا یارب اه یاه
یزم مییعت یصوصخ صاخشا یتسیرورت زحب .دزبای
تلود تیلووسم مادقا یارب اه
یاه یصوصخ صاخشا زلغا
رطیز تزحت ة
بازستنا مدزع لزصا
مادقا یاه تلود هب یصوصخ صاخشا یرظن و اه
ة رارزق یصوصخ صاخشا زا تلود یا جم ریصقت
.دراد هب رظن یم تلود میقتسم تیلووسم د ر ه
مادقا لابق رد ا یازه
صاخزشا ،یزصوصخ
زا ازمنت
ایعم قیرط ر
باستنا یارب رایعم امنت ار رایعم نیا نادقوقح و دشاب زارحا لباق یگدنیاین نیا
هنوگ
مادقا اه تلود هب یم اه .دنناد نایاش یه هک ت ا رکذ ة
.دنتزسین قزفاوم رزظن نزیا ازب نانادقوقح
دنب هب دانت ا اب یخرب
« چ
» دام ة 3 انعطق م ة لا 1974 رازبرد یموزیع عیجم ة
زوازجت زیرعت
یم دنیوگ مادقا رد تلود ی ا ا تکراشم یاه
هورزگ و یمازظن یاهدزناب هبازشم یازه
هزب روزظنم
مادقا باستنا یاه
تیاده و لرتنک یاهرایعم زارحا نودب تلود هب یصوصخ صاخشا هرازشا
هدزش
دام رد ة 8 شیپ سیون نیزب قوقح نویسییک داوم یفازک لزلیلا
ا تز (
Brownlie, 2013: 370
) .
ی ا ا تکراشم رایعم رگا یتح هب
ناونع هزب یزصوصخ صاخشا راتفر باستنا رد صاخ یرایعم
تلود یقلت اه وش د
، زاب مه رازیعم نیا
، ناتز آ ة رد دوزخ موزمفم رد ار یی ازب درادرزب
زا رزتارف و
یماظن و یلام تیایح ضحم
فرص و ت ا یب
یتوافت زسیرورت هزب نداد هانپ ای ت
ازه
، یزین دزناوت
وتربور .دشاب یوهام تکراشم قادصم آ
،وگ ژیو رگشرا گ ة
نیب قوقح نویسییک تیایح رد للیلا
:ت ا هتفگ هیرظن نیا زا
« هب تلود تادمعت ماجنا مدع لیلد نیب
یللیلا یرایزشوه ةزنیمز رد شا ،
هب ای لرتنک و تیایح لیلد
یزب یتوازفت مادزقا هزب تبزسن یازه
زیلع شنیمزرز رد هزک ی عازبتا ه
تلود یم تروص یجراخ یاه تلود تینما ای دریگ
مه رب ار رگید یاه یم
،دنز رارزق مازمتا دروزم
یم باب ا رگید زا یشان تیلووسم لییحت رد .دریگ -
هک یتیلووسم هب
روط مادقا زا میقتسم یاه
هورگ یم یشان اهدناب و اه دوش
، .ت ا توافتم تیعضو ییاج رد
هورزگ نیزنچ یتلود هک یازه
ار ی
یم جییمت ای قیوشت هزب و دنک
ازمنآ یزم شزوزمآ ار ازمنآ ،هدرزک یلازم زیک رد هحلز ا ،دزهد
یم رارق ناشرایتخا مادقا و دهد
یاه امنآ یزم زنهایه دوخ یاهورین اب ار دزنک
، رزظنم زا رزگید
نیب قوقح تزلود یرزبهر تزحت یدزحاو امنآ .تسین یصوصخ هورگ ،هورگ نآ للیلا
دنتزسه و
ضیوفت یاظو ش
یم ماجنا ار تلود یو زا هد نینچ .دنهد
هورگ ییاه رد ةعویجمریز ناگرا
یاه
یتلود یم رارق دنریگ وتکافد نکر و یم بوسحم تلود1
دنوش . مادزقا نیزنچ ازه
هزن هزنافلختم ی
لعف زا یشان
، ت ا تلود لعف کرت هکلب »
.(Ago, 2020: 121)
نایه روط هزتفگ زین هس اک هک
ت ا
، ییاج رد تسیرورت هک ازه
هزب تروزص تزلود لرزتنک تزحت وتکازفد دنتزسه ازه
، تلازیح
تلود هب باستنا لباق یتسیرورت دشاب یصوصخ فرص هلیح رگا .ت اه
، تزلود هزب باستنا لباق
هزب تلود ت ا نکیم هچرگا .تسین تادزمعت یزخرب مازجنا رد روزصق لزیلد
نیزب یزللیلا شا رد
صوصخ دشاب لووسم هلیح نآ
(Cassese & Bosnia, 2007: 597)
هزوزح رد ارقت ا . هزک ییازه
یگدنیاین رایعم هدافت ا
هدش ت ا
، یم ناشن تزلود تیلووزسم حب دهد مادزقا یارزب ازه
یازه
دعاق عبات ین یتسیرورت ة
ان تز ا و هدوزب یگدزنیاین یلک ی
نآ رزب ی تزسین
،میهازفم یزخرب رد .
یگدنیاین رایعم زا هدافت ا هب
روظنم مادزقا یارزب تلود تیلووسم میظنت یازه
یتزسیرورت لزباق
کرد یور ت ا مز صوصخ نیا رد هتبلا .ت ا ة
نیب ییاضق ی ررب یللیلا
وش د .
یضق ة یرظن و جیدات ة
یلک لرتنک
ین وب یرومیج رد یدیدش یریگرد -
ینز وب یتموکح یماظن یاهورین نایم قبا نیوگزره
.داد خر ییاین وب برص یاهورین و یولاسگوی لاردف یرومیج حلسم یورین2
یازهورین زا قبا
برص ییاین وب یم تیایح
.درک
« تیرزشب هزیلع تیانج و یگنج تایانج مامتا هب چیدات وک ود
___________________________________________________________________
1. de facto
2 . دندروآ رد لرتنک تحت ناتسبرص یرومیج مچرپ ریز ار نیمزر ییاین وب برص یاهورین یی ر تلود هیلع و
.دندیروش نیوگزره و ین وب یرومیج
لباقم رد ةبعش
مازمتا نزیا یز ررب رد ناوزید .تزفرگ رارق یولاسگوی ناوید نیتسخن ازه
ادزتبا ،
یم تسیاب یم ین وب رد هیصاخم عون نییعت هب ؛تخادرپ
هکارچ رد تینما یاروش ةمانعطق
752
بوصم 15 هم 1992 زا ار دوزخ یازهورین ازت دوزب هت اوخ یولاسگوی لاردف یرومیج تلود زا
ت اوخ نیا هب ین یولاسگوی و دربب نوریب نیوگزره و ین وب کاخ ة
و هداد تزب م خز اپ اروش
رد ار شیاهورین 19
هم 1992 دوب هدرک جراخ ین وب زا »
،یلو ر(
1389 : 78 .)
یریگرد اما برص نیب اه
ه دیاب ناوید لاح و تشاد همادا یولاسگوی تیایح تحت ین وب یا
نیا هب ش رپ یم خ اپ نیب قوقح ضقن ایآ هک داد رد برزص یاهورین ط وت هنات ودرشب للیلا
و یولاسگوی لرتنک تحت ،ین وب نیازا
ور ممتم ؟ریخ ای ت ا نآ هب باستنا لباق هب
ناونع یزکی
ییاین وب برص حلسم یاهورین یاضعا زا تیانج کترم ،
یاه هدشاعدا ،نیاربانب .دوب هدیدرگ هزب
رظن بعش ة یم هبعش ،نیتسخن یم مییصت تسیاب
ار ییاین وب برص حلسم یاهورین ایآ هک تفرگ
یم ،یزعار( رزیخ ای تسناد یولاسگوی لاردف یرومیج یلیع نلاماع ناوت 1388
: 11 نزیا زا و )
ک نییعت رظن ر
هک د مادک ی ب رظان دعاوق زا ر
یریگرد ناحلسم یاه ة
نیب دزیاب یزلخاد ازی یزللیلا
نیزب دعاوق ضقن لابق رد ممتم هک تشاد دوجو ناکما نیا ،تسخن تروص رد .دوش ارجا یزللیلا
تیب ت هدش
1رت حیرص و دازم رد عازجرا دروم رت ة
2 مانز ا ا ة قباز یولازسگوی یرزفیک هازگداد
لووسم یم یو ،تروص نیا ریغ رد و دوش هتسناد فو تسیاب
تیعونیم ق مازع و رتدودحم یاه
رزت
دام ة 3 ب طبترم ، ا یریگرد یاه ناحلسم ة اد خ یم هتخانش مرجم ،یل
2.دش
« رد ار دوخ یأر ناوید 7
یم 1997 رثؤزم لرتنک رایعم زا ی أت اب یأر نیا رد و درک رداص
نیب ناوید هک یضق رد یرتسگداد یللیلا
ة هب هئوگاراکین لد هزک تزشاد ملازعا ،دوزب هدرزب راک
لزی
عناق هدننک ،یولازسگوی لاردزف یروزمیج دزهد نازشن هزک تسین ت د رد یا یمازظن تازیلیع
برص یاه یم لرتنک رثؤم لکش هب ار ین وب تز ا هدرک
، یزین نیاربازنب برزص یازهورین ناوزت
یولاسگوی یلیع رصانع ای ناگرا ار ین وب هب
باسح ناوزید هزک دوزب نآ یأر نزیا لصاح .دروآ
نک شحاف ضقن تسناوتن نویسناوز
ار ونژ یاه هب
لیلد تیهام ریغ نیب یللیلا دزنک زارحا یریگرد
و نیازا ور داقتنا و تفلاخم اب یاه
هجاوم نانادقوقح دیدش دش
یضاق یتح . م
دلانود نیا سیئر ،
بعش ة یولازسگوی تزلود نارومأزم ،برزص یازهورین هک تفگ یأر نیا اب تفلاخم رد مه هاگداد
هدوب و دنا
ًلاصا بن یزاین ار ازهورین نزیا رزب یولازسگوی تزلود لرتنک نا یم دهاوخب ناوید هک دو
دنک نییعت »
،یلو ر(
1389 : 79 .)
عقاو رد نیب یرتسگداد ناوید هک ار رثؤم لرتنک رایعم ناوید دزنورپ رد یللیلا
ة هزئوگاراکین
___________________________________________________________________
1. More Advanced International Rules
2 .
:ک.ر داوم 2 و 3 مان ا ا ة مانطعق( قبا یولاسگوی یرفیک هاگداد ة
827 خروم تینما یاروش 1993
و ،)
بعش تاحیضوت ة
فارگاراپ رد هاگداد رظندیدجت 95
- 79 دنورپ ة م چیدات هیلع نات داد خرو
2 ربتکا 1995 رد
امنآ توافتم یارجا .
درک داجیا
، دی گرب
(ICL supra Chapter, note 44: para 115)
. طبار ،نآ قفو ة
باو یلک و یگتزس
یارب لرتنک تیلووسم
نات آ اب ییورایور رد نات داد .تسین یفاک تلود ة
تزسناوتن ازب رایزسب
و ناتسبرص هک دهد ناشن هتنوم
ورگن یورین رب هتزشاد ار مز لرزتنک ییاینز وب برزص یاه دزنا
(ICTY, 1997: para 588)
. ناوید سپ درک ملاعا
یورین هک زا سپ ار ییاین وب برص یاه
19
یم 1992 یین نلاماع ای یلیع یاهدامن ناوت هتنوم
ورگن تزسناد
(ICTY, 1997: para 587)
. زا
هک اجنآ یرظن ة نیب یریگرد بعش یاضعا تیر کا ار یللیلا
ة تفریذپن نیتسخن دن
( ازب یأر لازخم
سرداد م دلانود )،
تیانج لابق رد ممتم باکترا یگنج یاه
ناحلزسم یرزیگرد قای رد هتفای ة
یلخاد هب جوم دام ة 3 همان ا ا لووسم
.دش هتسناد
هب رظن سرداد م دلانود یبز انم رازیعم ًاز ا ا رثؤم لرتنک رایعم ،شیوخ لاخم یأر رد
تیلماع یرعت یارب دنورپ رد1
ة تسین چیدات
(ICTY, 1997: para 15)
زا یزصاخ ریزسفت یو .2
اراکین یأر وگ
داد هئارا هئ دییأت دروم اهدعب ًارهاظ هک3
نیزب یرتزسگداد ناوزید یزللیلا
زین رارزق
.تفرگ زا هچنآ4
مشچ زادنا رضاح رصانع لیلحت هب
زتارم زلاج هزجوت رزت تز ا
، دزیکأت سرداد
م دلانود توافت رب یاه تیلووسم تلود
، هورگ و اه نامزا یاه .تز ا یزتلودریغ هزب5
رزظن یو
تیلووسم تلود قح نیضتم تلود
نایز هدید تفایرد هب تراسخ
یاه ت ا یلام
، یلاحرد هزک رد
___________________________________________________________________
1. Agency
2 .
هب ل دت ا ،لاح ره هب جرد رثؤم لرتنک هکنانچ هک دوب نیا تسخن لیلد
ة تیلماع زارحا یارب زاین دروم تابثا
یم هجیتن ،دشاب هئوگاراکین طلست تحت ریگ
ی .ت ا هدش هدروآرب رایعم نیا هک م
3 .
یم یو اراکین یأر جوم هب ،دیوگ هک دراد دوجو انبم ود ،هئوگ
سا ارب یم امنآ لایعا ناوت یرومیجVRS
هتنوم و ناتسبرص( یولاسگوی لاردف ستنم )ورگن
هکنیا درک هبVRS
یولاسگوب لاردف یرومیج لماع ناونع
هتنوم و ناتسبرص(
ای هدوب رگید یو زا لرتنک و یو زا یگتسباو زارحا م لتسم هک ،دوب هدرک لیع )ورگن
یا هتنوم و ناتسبرص( یولاسگوی لاردف یرومیج هکن هب )ورگن
یرومیج یو زا ار صاخ یلیع ماجنا تحارص
هتنوم و ناتسبرص( یولاسگوی لاردف دمع رب )ورگن
ة یرومیج هب ار لیع نیا ،هجیتن رد هک دوب هدراذگVRS
دنورپ رد ناوید .دزا باستنا لباق یولاسگوی لاردف ة
روتوم لرتنک هئوگاراکین رب یرورض مود دروم یارب ار
دریش ( » فارگاراپ ،نایه 25
.)
4 .
نیب یرتسگداد ناوید دنورپ رد یللیلا
ة لسن مدقم ل م( ییادز ة
یقرواپ 1 فارگاراپ ، یاه 185 - 412 رایعم ود ،)
هکنیا زارحا یارب ار توافتم 1
. آی ا یم ارVRS ای تسناد یتلود یاهدامن ناوت 2
. ایآ یمVRS تحت هتسناوت
هر .درک لایعا ،دنک لیع ناتسبرع تراظن ای یرب
5
. یرفیک هاگداد ی
،چیدات هیلع نات داد ،قبا یولاسگو 7
یم 1997 فارگاراپ ،دلانود م سرداد ار لاخم یأر ،
27 یم ررقم نینچ دراد
دنورپ هک ت ا هدی ر ین نا رداد تیر کا دییأت هب رما نیا : ة
اب تیامن رد هئوگاراکین
سم و تلود تیلو نیب ةنات ود رشب قوقح دعاوق هلیج زا ،ضقن لابق رد
یلاحرد ،دوب طبترم یللیلا ةدنورپ هک
سم اب تیامن رد یراج و
.تشاد طابترا یدعاوق نانچ ضقن لابق رد درف تیلو
هدنورپ یاه تیلووسم هورگ یرفیک
و یاه نامزا یاه زحب عوزضوم ترازسخ ناربج یتلودریغ
تسین
(ICTY, 1997: par 28)
. نو فا دنورپ یلک قای نیا رب ة
هزب هزک یتیعضو اب هرسکی چیدات
هزئوگاراکین فلاتزخا -
ا زی دزش رزجنم هدزحتم ت ا ،
تز ا توازفتم
(ICTY, 1997: para 29)
و
یلک لوصا هکنیا ماجنار لیکشت
ةدزنهد قوزقح ةناتز ودرشب نیزب
و یزللیلا تیلووزسم
تزلود
توافت یریگیشچ یاه مه اب
دنراد
(ICTY, 1997: para 33)
. هب روط هصلاخ هب رظن یم دز ر هزب
جوم رد تزلود هزب یلیع یاهدامن لایعا باستنا یارب توافتم یرایعم هب دانت ا یو ل دت ا
ةدنورپ هب جیدات توافتم تشر لیلد تیلووسم
هورگ یرفیک و اه
نامزا یاه هزجوم یزتلودریغ
ت ا
(Meron, 2012: 236-242)
.
بعش یأر ة بعش هب نیتسخن ة
بعزش تازضق اجنآ رد و تفر رظندیدجت ة
حرزط ازب رظندزیدجت
بعش ل دت ا رب یلک لرتنک رایعم ة
یزصاخم و دندیزشک نلاطب طخ نیتسخن ة
یازهورین نازیم
برص نیب یریگرد ار ین وب و بعزش .دندرک یقلت یللیلا
ة ،دوزخ یأر رد رظندزیدجت نازیب ادزتبا
یم یقوقح ماظن هک دراد رظندروم
،هناحلسم تایصاخم عون نییعت یارب نیزب قوزقح ماظن
لزلیلا
یم حیرصت همادا رد و ت ا هنات ودرشب نیب قوقح طباوض قباطم هک دنک
و هناتز ودرشب یزللیلا
هب هژیو فم دام دا ة 4 ونژ مو نویسناونک 1949
لخاد رد هک یحلسم هورگ دوش صخشم هچنانچ
ت ا نج رد ی کرم تلود اب روشک
، هیزصاخم تزفگ دیاب هاگنآ ،دراد قلعت یرگید تلود هب یا
نیب و هناحلسم .ت ا نایرج رد یللیلا
زا رظن هب قلعت ترابع ،ناوید ی
فرط هیصاخم هزب روزط
یحیولت لرزتنک عوزضوم یزم حرزطم ار
دزاز
، نیزب قوزقح رد هزک تز ا یلازح رد نزیا لزلیلا
و نا یم دروم رد هنات ودرشب ةجرد
یزین مشچ هب یرایعم ،تلود لرتنک زیح نزیا زا و دروزخ
نیب قوقح هب دیاب هب و ماع للیلا
تلود تیلووسم دعاوق هژیو نیب قوقح رد اه
دوزش هعجارم للیلا
،یعار(
1388 : 17 .) نیازا ور بعش ، ة نیزب ناوید یأر هب ادتبا ،یولاسگوی ناوید رظندیدجت یزللیلا
یضق رد یرتسگداد ة
نیب ییاضق عجرم نیا ط وت رثؤم لرتنک رایعم نییعت و هئوگاراکین یزللیلا
یم هراشا یم نشور حب زاغآ نایه رد و دنک یزین هزک دزا
یارزب هزناگود ییازهرایعم زا ناوزت
هورزگ یرزفیک تیلووزسم نییعت و ازه
امزاز ن یازه ناحلزسم تایزصاخم زلاق رد یزتلودریغ ة
نیب تلود تیلووسم نییعت و یللیلا نیب تیلووسم قوقح لاق رد اه
یللیلا
، .دروآ نایم هب نخ
رایعم یت رد هورزگ دروزم رد( چیدات ةدنورپ طیارش رد دیاب هک نامزاز یازه
یاراد و هزتفای
هلسل راتخا یم ارجا )یبتارم
رایعم ،دش
« یلک لرتنک
» دوب (
ICTY, 1997: para 95-123
.) رد
هجیتن یم ممتم تیانج لابق رد تسیاب بازکترا یگنج یاه
ةناحلزسم یرزیگرد قایز رد هزتفای
نیب یللیلا هب جوم ةدام 2 همان ا ا هتخانش لووسم
یم نآ زا نازشن یدزعب ییازضق ةیور .دش
یلک لرتنک رایعم هزورما هک دراد هب
یبوخ هداتفااج و ت ا هب وط لویعم ر یرزفیک هازگداد ط وت
یم ارجا قبا یولاسگوی دوش
(
ICTY, 2004: Paid148
) هاگداد.
رظندیدجت مادا رد
ة ،دوزخ یأر
رثؤم لرتنک رایعم حرطم
هدش نیزب ناوید یو زا ازب زنهایهان یرازیعم ار یرتزسگداد یزللیلا
تلود تیلووسم قوقح قطنم یم دادیلق اه
ک یور اب یتح هک دن ة
تلود م و اه نیب مکاح رد یزللیلا
بعش .ت ا داضت ة
اب ناوید رظندیدجت هیکت
رب یور نیا ة ییاضق
، یهورگ هک ار یلایعا زا هت د نآ
شیبایک دارفا زا نامزا
هتفای هداد ماجنا هزب دارزفا هزک یلایعا زا ،دنا
یدارزفنا و هدزنکارپ تروزص
هدش کترم دنا
، یم ادج .دنک زا رظن مود دروزم صیخزشت یارزب ناوزید لازیعا بازستنا یزنعی ،
،یجراخ تلود هب یدارفنا هب
انم رثؤم لرتنک رایعم یریگراک دوزب دهاوخ رت
، تزباث دزیاب ارزیز
تلود نآ صاخ روت د هب لایعا نیا هک درک ماجنا
هدش دنا ؛ لاح هکنآ لایعا ینعی ،لوا ضرف رد
یماظن هورگ ی نامزا
هتفای
، جراخ تلود نآ هک دوش تباث ت ا یفاک نزیا رزب یزلک لرتنک ،ی
هتشاد هورگ ت ا
.دوش ستنم تلود نآ هب هورگ لایعا ات عزقاو رد
، نیزیه ازب تزلود نزیا هزک
نهایه همانرب رد یک و یزا تیلاعف یلک ی یر
،هورگ یماظن یاه نازنآ رب یلک لرتنک یاراد
دشاب هدوب
، نافلختم راتفر باستنا یارب ة
یم تیافک روب م تلود هب هورگ نآ .دزنک
نزیازا ور رزگید
رد روب م تلود دوش تابثا هک تسین یزاین ت
ت یم لایعا یرثؤم لرتنک ،هورگ تایلیع هدرک
ت ا ،یرگسع(
1399 : 67 ).
مادقا باستنا ناکما یاه
هورگ یتسیرورت یاه تلود هب )شعاد(
یماح یاه
هورگ نیرتوردنت زا شعاد ملا ا یاه
ت ا هنایمرواخ رد ارگ
(Rezaul, 2021)
. هورزگ نزیا نو زفا
رزب
هیرو و قارع
، شخب هورگ .دوب هدروآرد دوخ لرتنک هب ین ار هیرجین و یبیل زا ییاه مه یاه
نازییپ
لازعف زین یقرزش بونج یای آ و ناتسناغفا ل م ایند رگید طاقن رد شعاد ا
زشیر .دزن ة هزب شزعاد
یم دامج و دیحوت تعایج لا رد هک د ر
1999 لا عصموبا یربهر هب رد و دزش سی أت یواقر
لا 2004 کبش هب ة و ت ویپ هدعاقلا نآ زا سپ
دعاقلا هب ة دراو هزک هورزگ نزیا .دش فورعم قارع
دوب هدش قارع رد رقتسم ییاکیرمآ یاهورین و قارع تلود اب نج
، لا رد 2006 هورزگ نیدنچ اب
ملا ا و درک فلاتئا رگید یارگ
« نیدزهاجم یاروزش سلجم »
هزک داد لیکزشت ار تردزق
ی رد مزمم
عی و ،رابنا نات ا یم بوسحم ،قارع نات ا نیرت
رد .دش 13 یاروزش سزلجم ،لاز نازیه رزبتکا
هب نیدهاجم رزگید یشروش هورگ دنچ هاریه
،
« قارزع یملاز ا تزموکح »
بوزیاوبا .داد لیکزشت ار
رد هزک دندوب قارع یملا ا تموکح یلصا ربهر ود یدادغب ریعوبا و یرصیلا 18
لزیروآ 2010 د ر
ینازسل( دزش ازمنآ نی گیازج یدادزغب رکبوبا و دندش هتشک اکیرمآ شترا تایلیع و
،بازنما یئادزی
1394 : 45 ).
رد و دندزش زین هیروز دراو یملا ا تموکح یاهورین هیرو یلخاد نج زاغآ اب 8
لیروآ 2013 مان
« ماش و قارع یملا ا تموکح »
و دزندامن دوزخ رزب ار سزپ نآ زا
ازب مازن زفخم
عم شعاد هب امنآ .دندش فور شخب ،تعر
درک فرصت ار هیرو یقرش لایش زا ییاه ه
هزقر رمزش و
هب ار هزلیح قارزع هزب هیروز رد یماظن مادقا اب نام یه سپ .دندرک باختنا دوخ تختیاپ ناونع
ممم هجولف و یدامر دندش قفوم و دندرک دوزخ ورزیلق هزب ار قارزع رد رازبنا ناتز ا یاهرمش نیرت
.دننک هفاضا نئوژ رد
2014 ممم ز قارع گر ب رمش نیمود ز لصوم فرصت اب شعاد تیقفوم نیرت
هب هام رد هورگ .دمآ ت د یورشیپ ین دعب یاه
دادرخ ات و تشاد یدایز یاه 1394
زا یزیین دودح
شخب و هیرو کاخ ،ی ابع( دروآرد دوخ فرصت رد ار قارع یبرغ لایش یاه
1394 : 45 شعاد .)
شخب هرود نیا رد ه
و داد تز د زا ین ار دوخ تافرصتم زا ییا هزلیج زا
رد ار تزیرکت مزمم رمزش
نیدرورف 1394 هبش یورین و قارع شترا هب هورزگ نزیا ازب زنج یارزب هزک یبعزش دشح یماظن
درک راذگاو ،دوب هدش لیکشت .
لا نیب یاه 2014 و 2017 زا یرزگید زا سپ یکی قطانم یدلایم
دش هتفرگ سپ شعاد نینچیه .
شعاد لاز رد 2015 زا ار یدازمر و راجنز یاهرمزش لرزتنک
.داد ت د رد
یئوژ ة 2017 و دش دازآ لصوم رد
ار شزعاد رزب یزورزیپ دادزغب لاز نایه ربما د
.درک ملاعا رد
ربتکا 2017 .دندنار نوریب هقر زا ار شعاد هیرو یتارکومد یاهورین
تلود هیکرت هک دندرک تیایح شعاد زا یفلتخم یاه لیج زا
ة هورزگ نزیا .تز اهروشک نیا
و زا ع ،بابلا ،هیطع ینعی هیکرت اب هیرو یزرم رمش رامچ هیکرت میقتسم تیایح اب یتسیرورت قیرط زا یرو ناگراوآ و ناگدنهانپ جورخ و دورو هک ار سولبارج ازمنآ
یزم مازجنا ،تزفرگ
رد
تشاد ت د
(Mastors, 2014)
. دید ار هیکرت تلود ،هیرو رشب قوقح ناب شزعاد زا تیایح هب
دید کرم ریدم ،نایحرلادبع یمار .درک ممتم هیرو رد تزفگ رد هیروز رشب قوقح ناب
و ییوزگ
هیکرت :تفگ یتاعوبطم هب
تروص و میقتسم میقتسمریغ
دورو هبش نایماظن قیرط زا ار یرو ریغ
هاگدورف یزم لیمزست ار شزعاد هب نانآ نت ویپ و مهارف دوخ ردانب ای اه دزیحا .دزنک
وزلغادوواد
تسخن لکش نامز رد هیکرت تقو ریزو ار هورگ نیا ،شعاد یریگ
« نیگیزشخ ینز ناوج دنچ »
دیمان
(Schramm, 2015: 113)
ربماون رد هیکرت تلود . 2015
ود رفن ممم زا همانزور نیرت نارازگن
نامزا زا تیایح مرج هب ار روشک هتعاز نیدزنچ ییوجزازب زا سزپ و ریگت د یتسیرورت یاه
ر رفن ود نیا .درک نادنز هناو
« رادنود ناج »
مانزور ریبدر ة
و تزیرومیج
« لوزگ مِدرِا »
رازگنربخ
زمانزور رد هزک دزندوب اراکنآ رد همانزور نایه ة
رد یعمازج دنتزسم تزیرومیج صوزصخ
لزیح
نایفخم ة زین یحزضاو یریوزصت کرادزم و رشتنم هیرو رد شعاد یارب هحل ا )یی ر قاچاق(
.دندوب هدرک هیییض نادنز هام ه زا سپ رفن ود نیا
اب یأر هیکرت ی ا ا نوناق هاگداد هزب
روزط
مازمتا هب ار هقطنم ینات داد ،روشک لک ینات داد .د رب ناشیا هاگداد تبون ات دندش دازآ تقوم دان ا نداد ول هقبط
یدنب هدش تیا ناگدننادرگ هب باطخ و درک یرانکرب هب دیدمت یربخ یاه
نیا یسک رگا :تفگ دنک رشتنم ار هنامرحم رابخا
، هطوبرم تیا هلصافلاب
.دزش دزهاوخ لزیطعت
نینچیه هیکرت تلود تشیب
هیروز زرم رد یرمرادناژ و هطوبرم ینابزرم تسپ نادنمراک ر ار
هزک
دننک یریگولج تایمم و هحل ا زاجمریغ جورخ زا دندوب هدرک یع
، ینادنز ار یخرب و ریگت د
درک
1. هورگ شرتسگ وم یاه
هورزگ هزب مو ،یتزسیرورت یازه
دزننام و هدززعاقلا و شزعاد ةزنماد
___________________________________________________________________
1. Video purports to show Turkish intelligence shipping arms to Syria, MAY 29, 2015.
https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-turkey-arms-idUSKBN0OE28T20150529
درتزسگ ة تیلاعف امنآ و لتخم یاهروشک رد ةدافتز ا
ازمنآ نیرزخآ زا یروازنف
یازه و یززگنج
ردابتم نهذ هب ار لاؤ نزیا ،یطازبترا یم
دزا هورگ نیا ت ا نکیم هنوگچ هک هززب ازه
دوززجو
و دزنیآ هن طقف خاد عماوج هیلع یدیدمت تزینما و حلزص هزیلع یدزیدمت هزکلب ،یزل
نیزب یزللیلا
تلود یازضف رد ازیآ ؟دنزشاب قوقح روحم
نیب للیلا هورگ نیا ، اه
یم دنناوت تلود تیایح نودب اه
و دنریگب لکش هرابکی هب
تزلود ازیآ ؟دزننک یزفرعم تلود ار دوخ رد یزشقن ازه
لکزش یرزیگ و
مادقا یاه هورگ نیا ؟دزنرادن اه رد
عویجم رایعم نیب قوقح رد یفلتخم یاه بازستنا یارزب للیلا
تلود هب یتلودریغ نارگیزاب لیع یفرعم
هدش زا یخرب هک ت ا امنآ
ترابع دنا زا : لرزتنک رثؤزم ،
دام رد روکذم دراوم ،یمویع لرتنک ة
8 حرط تیلووسم نیب
تزلود یللیلا ازه
؛ لرزتنک رثؤزم هزک
لاقم عوضوم نییبت ناکما ة
اجنیا رد .درادن ار رضاح ازیآ هک ت ا نیا ش رپ
یزم ناوزت ساز ارب
یرظن ة مادقا یلک لرتنک و تیایح اه
تزلود هزجوتم ار شعاد تایانج و هورزگ نزیا یمازح یازه
؟تسناد هب رظن یم د ر مادقا باستنا یاه
هورگ یتسیرورت یاه تزلود هزب )شزعاد(
یمازح یازه
سا ارب یرظن ة یلک لرتنک هجوم
رت لرتنک زا رثؤم
ت ا
، رما نیا اما اب
شلاچ ییاه .ت ا هجاوم
1 . طبار ندوب هنایفخم ة
تلود هورگ و اه یتسیرورت یاه
تیلاعف رد تلود تکراشم زا قیقد یریوصت می رت هب یتسیرورت یاه
تزلود شلازت لزیلد رد ازه
ندرک یفخم نیا
هنوگ تیلاعف تزلود یدازع رایزسب دراوزم رد ازمنت .تز ا راوزشد دوزخ یاه ازه
هب تحارص یم ملاعا ننک هورگ هب هک د یم یک یتسیرورت یاه
یعدم مه دراوم نیا رد .دننک ا
دزن
هورگ نیا ن تزسیرورت ازه دنتزسی
مادزقا و یازه ازمنآ زا تزیایح تیباذزج لزیلد .تز ا عورزشم
تسیرورت تلود ط وت اه یزصوصخ صاخزشا نزیا ششوپ رد یلم عفانم ندرب شیپ ناکما رد اه
د ت ا دقتعم صوصخ نیا رد نییاب لیناد .ت ا تلو
مادقا زا ت ا نکیم اه یاه
هزب یتزسیرورت
ه یگنا یم ه یگنا نیا هک دننک تیایح ددعتم یاه زا یزتح و دزنک رزییغت نازمز لوزط رد دزناوت
تسیرورت زا شتیایح اه
ت د دنرادرب .دنهد شهاک ار نآ ای لاز م یارزب
تز ا نزکیم یزتلود
هیاسیه روشک ی و دشکب بوشآ هب ار نآ ای دنک یعضت ار شا
دوخ یکیژولوئدیا و ی ای متس
هورگ زا تیایح .دهد شرتسگ شیاهزرم زا جراخ هب ار یم یتسیرورت یاه
شلازت زا یشخب دناوت
هدرتسگ تیلاعف اب هک دشاب ینایشروش تیوقت یارب رت دوخ یتسیرورت یاه
، ار نج ریگرد تلود
یم یک .دننک
نیع رد لاح تلود هب ت ا نکیم اه یموزیع تیایح لیلد
زا شنیمزرز مدرزم
دیا ة تیلاعف هب تبسن یتسیرورت نامزا هورگ نیا یتسیرورت یاه
نامزا ای اه ناشنیمزر رد اه
یب توافت ای دنشاب هکنیا نی ه ة هورگ نیا اب هزرابم نی ه زا رتشیب ار اه
ة یب یتوافت ازمنآ هزب تبسن
هیلع مادقا و دننادب امنآ
دننیبن دوخ عفن هب ار
(Byman, 2017: 1-53)
.
یم نم دیش ارا :دیوگ
« طبار ة نیب تزسیرورت ازه
تزلود و ،فافزشریغ شیزپ
یزنیب و ریذزپان
.ت ا فراعتمریغ تلود
هورگ زا ،تیلووسم زا رارف فده اب اه هزب یتزسیرورت یازه
قزقحت روزظنم
یم هرمب دوخ فادها .دنریگ
ضرف اب هکنیا یین یتلود زنافلختم لزیع باستنا زا ار شدوخ دناوت
ة
تزسیرورت زا ینازمن تیایح ،دنک اربم تموکح زا یحط ره رد دوخ لیز و تز ا نزکیم ازه
ة
ززشقن نآ هززب لزز وت اززب اززت دززشاب تززلود نآ یارززب یباذززج ة
نیززب هداززیپ ار دوززخ یززللیلا
دزا
»
(Scheideman, 2018: 262)
.
هب لیلد هکنآ مسیرورت رد تلود تکراشم تایئ ج لغا
یزین ینلع هزک تز ا راوزشد ،دوزش
ا تحص تلود یاهاعد دیجن رگیدکی هیلع ار اه
؛ ضزقن رب ینتبم یلی د نامز لوط رد رگا یتح
تلود ط وت یتسیرورت دض تادمعت هب اه
.دیآ ت د
هب تلود هب چیدات یایاضق باستنا لوصا رطخ و تدش لیلد
ةوقلاب مادزقا یازه رد یتزسیرورت
للاقت ا و یزورما یایند امنآ
تلود هب تبسن یاراک رگید ،اه
طز وت هاگدزید نیا .درادن ار قبا ی
هب دقتعم هک یناسک لکش
یریگ ینآ فرع ثداوح زا سپ1
11 دندوب ربماتپ
، دازقتنا دروم رارزق
تفرگ
، هدیاف لقادح هتبلا یدودح ات هک ت ا نآ شا
هیجوت ةدننک مادقا یاه تروص هتفرگ سپ زا
نآ هثداح ت ا ب ایازضق نزیا یعوزضوم روزما هک ت ا نآ تیعقاو . مادزقا زا توازفتم رایزس
یازه
هقطنم یتسیرورت .دنتسه یا
نایه هنوگ هتفگ گربنتلآ و ویلاوارت هک دنا
، توازفتم رایسب ایاضق نیا
تسیرورت هب نداد هانپ زا هقطنم یاه
هورزگ نزیا هب یک و یا دنتزسه ازه
(Travalio & John,
2018: 105)
. رازبرد ایازضق نزیا هک ت ا نیا رد توافت ة
زحم تادزیلوت هزقطنم و دود
و هدوزب یا
چیه مادک زا امنآ ةدنریگربرد تلود ی نیمزر زا هدافت ا
، هازگهانپ نداد رارزق رازیتخا رد یارب
مادقا باکترا هب یک و نما یاه
امنآ .تسین یلمارف یتسیرورت یم
دنیوگ دوزجو یعازیجا چیزه
لا رد هک درادن ایاضق نیا ،هئوگاراکین و چیدات یایاضق زا سپ یاه
ت نییع ةدننک رزب مکاح قوقح
دنشاب یلمارف مسیرورت
(Travalio & John, 2018: 106)
یم دووجیو تور ، دیوگ
فلاخرب یزضق ة
تسیرورت ناب یم ناتسناغفا هئوگاراکین نیب یاه
یللیلا
،دنتسه کترم هک ینایشروش هن یتایانج
رد یم چوک سایقم رد زرم وش
دن
(Wedgwood, 2006: 566)
.
2 . ق نادقف یور ییاض ة
دحاو
نیب ناوید یزتح یرتزسگداد یللیلا
سزپ زا یأر یزضق ة لاز رد ،هزئوگاراکین 2005
یزضق رد ة
تیلاعف و تزفرن بازستنا یارب یلک لرتنک نیرتکد راب ریز وگنک ینیمزر وریلق رد یماظن یاه
مادقا یاه ار .فا .ید .یِا طقف
هب ب و تزسنادن وزگنک هب ستنم وگنک یو زا نداد هانپ رازب
رگید رب دیکأت ار رثؤم لرتنک نیرتکد رک
رد هیزضق نیا رد ناوید هک دوش ل دت ا دیاش هتبلا .د
یز ررب مازقم رد نیزنچیه ازی دریذزپب ار چیدازت رظن ات دوبن دارفا یرفیک تیعضو ی ررب ماقم مادقا تیعضو یاه
لاز رد ناوزید اما .دریذپب ار تینما یاروش رظن ات دوبن یتسیرورت 2007
د ر
___________________________________________________________________
1. Instantaneous Custom
یضق ة لسن نویسناونک ناتسبرص هیلع ین وب یاوعد یشک
هب تحارص نیرزتکد هزک تزشاد نایب
نیب هاگداد ط وت هک یمویع لرتنک یضق رد قبا یولاسگوی یارب یرفیک یللیلا
ة زارزبا چیدازت
نیب هیصاخم ی هکنیا صیخشت یارب ت ا نکیم ،ت ا هدش ازی تز ا یللیلا
نیبرزیغ ،یزللیلا
رب و دوش هدافت ا هطبار نینچ ،رثؤم لرتنک رایعم قبط دیاب ناتسبرص نتسناد لووسم یا
زارحا یا
.تلود هب یتلودریغ نارگیزاب لایعا باستنا نیون یاهرایعم رب دز ینایاپ رمم ناوید نیاربانب .دوش نیب یرتسگداد ناوید لا رد یللیلا
2007
، ینامز تزیعقاو نایه دروم رد دوب ری گان هک ازه
دنک رداص مکح داد خ اپ چیدات ییاضق ةیور هب ،
(ICJ, note 1)
نیزب یرتزسگداد ناوید . یزللیلا
درکن دییأت ار چیدات ةدنورپ رد ررقم یلک لرتنک رایعم
(ICJ, 2007: 649-668)
هزب تزشگزاب اب و
لازیعا )تز ا رتدودحم یلک لرتنک زا یکدنا هک( ار رثؤم لرتنک رایعم هرابود ،هئوگاراکین ةدنورپ رک د
(Ascensio, 2017: 290)
.
زا یکی شلاچ یاه زیرظن یورارزف ة
مییزصت ،یزلک لرزتنک یرتزسگداد ناوزید دازضتم یازه
نیب ود نزیا .ت ا چیدات ةدنورپ رد قبا یولاسگوی یرفیک هاگداد و هئوگاراکین ةدنورپ رد یللیلا
حب هب یأر نیب قوقح نادنیشیدنا نایم یریگیشچ یاه
هدز نماد للیلا ت ا
(Kress, 2015:
93-144)
هفلؤم نایم رد نینچیه امنآ . نیب یقوقح مظن ةدنیا ف قاقشنا ای یگراپدنچ یاه
یللیلا
هدش ظاحل هغدغد و هجوت ،یور نییه زا و دنا
نیب قوقح نویسییک یاه ار للیلا
هتخیگنارب دنا
.
،رگید یو زا هب
روظنم یتیحلازص یگراپدزنچ لزح و
یتزشآ ةزیور و ناوزید مییزصت نداد
د ییاضق عازفد دروزم یوهازم قوزقح تدحو ،قبا یولاسگوی یرفیک هاگدا هزتفرگ رارزق
تز ا
(Cannizzaro, 2007)
،رضاح لیلحت هاگدید زا ناوید شرگن . لکشم
زا ت ا
، اریز ساز ارب ،نآ
هدعاق یم دحاو یا قطنم نودب دناوت
یصاخ ، سحرب ارجا هب نآ رد هک یقای یزمرد
دزیآ ود زا ،
رادروخرب توافتم یانعم دزشاب
(ICJ, 2001: 829-838)
تزییها ئازح یور نآ زا هدزنورپ نزیا .
یم یم دیکأت یتشادرب رطخ رب هک دیاین هنی ه ره هب هک دنک
یا ددصرد ار یزقلطم کاکفنا ت ا
نایم تیلووسم هورگ و تلود
و اه نامزا یاه تیانج لابق رد یتلودریغ نیزب یاه
مزفح یزللیلا
نک
1.د ینامز هک یم ار تلود اوت
رد ن ضقن لابق موزکحم شحازف یاه
،درزک لزیع هزک یور نآ زا
ت ا دانت ا لباق تلود هب ناشیا
، یین ناوت تلود نامز نایه رد هک درک اعدا هب
زجوم قوزقح
نیب ةنات ودرشب یللیلا
لووسم تسین ،ییاضر(
1394 : 56 .)
چیدات ةدنورپ دروم رد اجنیا رد ت ا مز هک یرگید ةبنج نآ هب
هراشا ،دوزش نآ هزک تز ا
___________________________________________________________________
1 .
هب یم ناوید نیقی عوضوم هب قبا یولاسگوی یرفیک هاگداد یگدی ر هب تسناوت
رد و دنک دانت ا یتامدقم یاه
اب هجیتن هنوگ هب نآ تیعقاو ریا زا توافتم یا
گوی یرفیک هاگداد هک ییاه هب دیاب قبا یولاس
روظنم
تیانج لابق رد ممتم تیموکحم نیب یاه
یم زارحا لوقعم دیدرت زا رتارف یللیلا دروخرب ،درک
نک دروم رد .د
ارآ طابترا ی هاگداد ،یللیلا نیب یرتسگداد ناوید یارب هژیو یاه .ر
لصف :ک 9 .
یازیت نتخاز هتسجرب هب قبا یولاسگوی یرفیک هاگداد لیایت رگنایب ،هدنورپ نیا تیلووزسم
هورگ یرفیک و اه
نامزا یاه و یتلودریغ تیلووسم
دروزم رد یتلود تیلماع نییعت .ت ا تلود
تیانج باکترا یاه هورگ ط وت هتفای
یماظن یاه نامزا
هتفای ات هزادنا یا زارزحا اب زسم تیلوو نآ
دراد هباشت .
نیا دوجو اب هورگ لیع باستنا یارب قبا یولاسگوی یرفیک هاگداد ،
هزب یماظن یاه
یم دانت ا یلک لرتنک رایعم هب تلود ،دیوج
یتروصرد هک هب روظنم قوفازم طازبترا دوجو زارحا -
ت دریز هب
جوم ةزومآ تیلووسم یزم لازیعا ار رثؤزم لرزتنک رازیعم ،رزمآ
یاربازنب .دزنک رد ن
تیانج صوصخ باکترا یاه
هورگ بوچراچ رد هتفای ای یماظن یاه
هبش یماظن هزب یراتفر نینچ ،
هب( توافتم رایعم ود لایعا سم زارحا دروم رد یترت
و سم و تلود تیلو و
هورگ یرفیک تیلو یازه
و نامزا یاه یزم )نارزمآ یتلودریغ دزماجنا
. توازفتم تزیهام رذزگهر زا هزناگود درزکیور نزیا
سم و لو سم و تلود تی و
حیضوت یرفیک تیلو هداد
هدش ت ا ،ییاضر(
1394 : 56 نزکیم هزتبلا .)
دوش ل دت ا ت ا لووسم
نارمآ نتسناد زا
ظاحل تزیانج لابق رد یرفیک بازکترا یازه
هزتفای
تخ طیارش م لتسم دیاب ناشیا نات دریز ط وت یرت
زا هچنآ هزب لزیع نازیه بازستنا یارزب
ت ا یرورض تلود (
سم هب و و نیب قوقح رد یو تیلو یم رجنم للیلا
.دشاب ،)دوش نزیا دوجو اب
،
ةبنج لاج هجوت زا درکیور نیا مشچ
زادنا سم طابترا و
هورگ و تلود تیلو و یازه
نامزاز یازه
سم یقلت هب هدشدای درکیور لیایت یتلودریغ و
هورگ و تلود تیلو و یاه
نامزا یازه یزتلودریغ
هب ناونع ب .ت ا توافتم میژر ود ینامز ،نیاربان
هاگداد هک زا ری گازن صازخ طیارزش رد هژزیو یاه
سم دعاوق یارجا و
دعاوق زا دعاوق نیا ،دنشاب تلود تیلو هک ی
صتخم هک یمباشم میهافم لماش
تیلووسم هورگ یرفیک
و یاه نامزا یاه یتلودریغ یم هتشاگنا ادج ،دنا
.دنوزش لرزتنک رازیعم1
رثؤم یضق رد ة هجیتن نیا هئوگاراکین هب ار
ت د یم دهد تیادزه و روت د نوچ یدراوم لماش هک
رد لرتنک و
« صاخ مادقا ره »
هب یعون رگا هک دشاب امنآ
ققحم مادقا نآ دوبن یزین
دزش نزیا رد .
تلاح نآ یه هن و( صاخ مادقا ة
ستنم یجراخ تلود هب )لایعا یم
دوش تخز شرگن . هزناریگ
نآ زا عنام رایعم نیا رد یم
دوش مادقا ات ه یا تلود هب شعاد زستنم یمازح یاه
وزش راکزشآ .د
ئارا قیرط زا ت ا نکیم تلود هک ت ا ة
دزناوتب هورگ ی رب لرتنک لایعا اب صاخ یاهدوینهر
لووسم دادیلق نآ لایعا وش
مییزصت هیزضق نازیه قیازقح هب هجوت اب دیاب هیضق ره دروم رد .د
تفرگ
؛ هب هژیو طبار هب هک یدراوم ة
روت د نایم یاه
رداص تیاده و لرتنک ای ه لایعا
هدش راتفر و
یم تیاکش دروم هدیچیپ یماگنه لئاسم .دنزادرپ
یم رت ازیآ هزک دزشاب نآ زا تبحزص هزک دنوزش
___________________________________________________________________
1 .
ناشنرطاخ دیاب درک
هگن ادج هک نادنچ هراویه میهافم نیا نتشاد
نویسییک شرا گ هنوین یارب ،تسین هدا
عاجرا تلود لیع هب هک یلک لرتنک میهافم رد صاخ مامبا یعون هک ت ا نآ زا یکاح روفراد یارب قیقحت زومآ جوم هب هک رثؤم لرتنک و دراد ة
سم و یم هظحلام ،ت ا هدش ررقم رمآ تیلو .دوش
Report of the International Commission of Inquiry on Darfur to the UnitedSecretary-General pursuant to Security Council Resolution 1564 of 18 Septembersupra Chapter 3, note 25, para. 123.
