interventions
Hossein Joodaki1 , Arash Rashidian2
Submitted: 15.3.2010 Accepted: 23.5.2010
Abstract
As health care delivery systems develop, and their cost - as a percentage of total society expenditure - increases, policy-makers are more and more concerned about how to control these spiraling costs. An important section of policy makers' efforts to reduce costs is concentrated on preventing wastage in the health system.
While a significant part of the resource wastage is due to inefficiencies in health system delivery, corruption and health care fraud and abuse are also to blame. The nature and the rate of corruption in the health care differ from one country to another. Still all countries encounter this problem and invest in interventions to combat corruption.
Here we provide the readers with translated version of a very useful and readable paper by Vian. The paper reviews and summarizes the theories, methods, and interventions to combating corruption in health care.
1- PhD Student in Healthcare management, Department of Health Manegement & Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences.
2- Associate professor. Department of Health Management & Economics, School of Public Health, Tehran University of medical Sciences.
ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ :
تﻼﺧاﺪﻣ و ﺎﻫ شور ،يرﻮﺌﺗ .
ﻲﻛدﻮﺟ ﻦﻴﺴﺣ نﺎﻳﺪﻴﺷر شرآ ﺮﺘﻛد ،1
2
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ
: 15 / 12 / 88
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
2 / 3 / 89
ﻲﻠﺻا ﻪﻟﺎﻘﻣ هﺪﻴﻜﭼ
ﺮـﺑ دﺎـﺴﻓ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺪـﻧراد ﻪـﻗﻼﻋ ﺪـﻨﻨﻛ ﻲـﻣ ﻲﻟﺎـﻣ ﻚﻤﻛ ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻫ مﺎﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ و ناﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ناراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ ﺪﻨﻧاﺪﺑ ار ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ و تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد .
ا ءﻮﺳ ﺮﻄﺧ ﻢﻬﻓ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ شﻼﺗ ﺖـﻬﺟ رد ترﺪـﻗ زا هدﺎﻔﺘـﺳ
ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ -
دﺎﺴﻓ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ -
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
، ار ﻲﺘﻴﻤﻛﺎـﺣ و ﻲﻟﺎـﻣ ،ﻲﺘﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ و دﺎﺴﻓ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا
هداد نﺎﺸﻧ ﺪﻧا
. ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﺎﻫ سﺎﻨﺷ نﺎﺴﻧا و يرﺎﺘﻓر مﻮﻠﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﺪﻧا هدﺮﻛ هرﺎﺷا
رﺎـﺘﻓر ﺮﺑ ﻪﻛ
ﺎﻬﻧآ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و ﺖﻟود نﺎﻨﻛرﺎﻛ دراﺬﮔ ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ
. ﻊﻣﺎﺟ ﻲﺑﻮﭼرﺎﻬﭼ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺪﻨﺑ ﻊﻤﺟ ياﺮﺑ
ﺎﻫ شﻼﺗ ﻦﻳا ﻪﻳارا
ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻫ شور نآ رد و ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ
ﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎ ﺎﻬﻧآ
ﻪﻨﻴﻣز
،ﺎﻫ مﺎـﻈﻧ رد دﺎـﺴﻓ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﻲﻠﻳﻻد و ﺎﻫرﺎﺸﻓ
ﺸﺗ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﺖﻣﻼﺳ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا و ﺢﻳﺮ
. ﻛ ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻂﺒﺗﺮـﻣ تﻼﺧاﺪﻣ دﺮﺑرﺎ ر
ا مﺎـﻈﻧ رد ﻲﻳﺎـﻫ لﺎـﺜﻣ نﺎـﻴﺑ ﺎـﺑ
ﺚﺤﺑ ﺖﻣﻼﺳ هدﻮﻤﻧ
نﺎﺸﻧ و يرﻮﺌﺗ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﺪﻫد ﻲﻣ راﺮﻗ ﻞﻤﻋ و ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻲـﻣ دﺮـﻴﮔ . ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
درﻮـﻣ هﺪﻨﻳآ رد زﺎﻴﻧ درﻮﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ و ﻲﻠﺤﻣ صﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ رد دﺎﺴﻓ ﺪﺿ يﺎﻫ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ياﺮﺟا يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ .
تﺎﻤﻠﻛ يﺪﻴﻠﻛ :
يﺎﻫرﻮـﺸﻛ ،ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ ،ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ،ﺖﻣﻼﺳ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﺖﻣﻼﺳ يراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻤﺳرﺮﻴﻏ يﺎﻫ ﺖﺧادﺮﭘ ،دﺎﺴﻓ ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺖﻣﻼﺳ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد
1 - ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﻣرد ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﺼﺼﺨﺗ ياﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد )
لﻮﺌـﺴﻣ هﺪﻨـﺴﻳﻮﻧ* .(
سردآ : ناﺮـﻬﺗ - بﻼـﻘﻧا ناﺪـﻴﻣ -
ﺎﻨﻴﺳ رﻮﭘ نﺎﺑﺎﻴﺧ -
ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد -
ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد -
ﺑ دﺎﺼﺘﻗا و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ ﺖﺷاﺪﻬ
. ﻦﻔﻠﺗ : 09128070913
Email: [email protected]
2 - ﻲﺸﻫوﮋﭘ نوﺎﻌﻣ ؛ﺖﻣﻼﺳ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﻠﻣ ﻪﺴﺳﻮﻣ ﺲﻳر ؛ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ دﺎﺼﺘﻗا و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد هﺮﻬﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ
ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻣﻼﺳ ﺶﻧاد زا يرادﺮﺑ .
.
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻤﺟﺮﺗ هزﺎﺟا ﺖﻓﺎﻳرد و هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺎﺑ ﻪﺒﺗﺎﻜﻣ زا ﺲﭘ ﻪﻤﺟﺮﺗ .
Vian,T. Review of corruption in the health sector: theory, methods and interventions, Health Policy and Planning 2008;23:83–94.
ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻪـﺟﻮﺗ ﻪـﻌﻣﺎﺟ يﺎـﻫ ﻪـﻨﻳﺰﻫ ﻞﻛ رد تﺎﻣﺪﺧ ﻦﻳا ﻢﻬﺳ نﺪﺷ ﺮﺘﮔرﺰﺑ و ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد هﺪﺷ ﻪﻳارا تﺎﻣﺪﺧ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ ر ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ لﺮﺘﻨﻛ ﻪﺑ ناراﺬﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ نوﺰﻓازو
. ﻪـﺑ ﺶﻴـﭘ زا ﺶﻴـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ،ﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻳاﺰﻓا زا ﻲﻧاﺮﮕﻧ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﺖﺳا ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻓر رﺪﻫ عﻮﺿﻮﻣ .
هدﻮـﺑ ﺖﻣﻼﺳ تﺎﻣﺪﺧ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺐﻠﻘﺗ و دﺎﺴﻓ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺖﻓررﺪﻫ ﻦﻳا زا ﻲﺸﺨﺑ
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ دراو ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ و مدﺮﻣ ﺮﺑ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ناﺮﺒﺟ ﻲﻟﺎﻣﺮﻴﻏ و ﻲﻟﺎﻣ تﺎﻌﺒﺗ ﻪﻛ .
ﻨﻳا ﺎﺑ رد ﺐـﻠﻘﺗ و دﺎـﺴﻓ ي هزاﺪـﻧا و عاﻮﻧا ﻪﻜ
ﻦـﻳا ﺎـﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻫ مﺎﻈﻧ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻲﻣ ﺎﻣا ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺮﮕﻳد رﻮﺸﻛ ﻪﺑ يرﻮﺸﻛ زا ﺖﻣﻼﺳ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا ﺪﻨﺘﺴﻫ نآ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻬﻫار لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و هدﻮﺑ نﺎﺒﻳﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺳد ﻞﻜﺸﻣ .
ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﺗﻻﺎـﻘﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ زا ﻲـﻜﻳ ﻪـﻤﺟﺮﺗ ﺮـﺿﺎﺣ ﻦﺘﻣ
يرﻮﺌﺗ ر ،ﺎﻫ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﻪﺻﻼﺧ و روﺮﻣ ار ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻼﺧاﺪﻣ و ﺎﻫ شو .
نﺎﻤﺟﺮﺘﻣ ﻪﻣﺪﻘﻣ نﺎﻤﺟﺮﺘﻣ ﻪﻣﺪﻘﻣنﺎﻤﺟﺮﺘﻣ ﻪﻣﺪﻘﻣ نﺎﻤﺟﺮﺘﻣ ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻣﺪﻘﻣ : ﺖﺳا ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد راﺬﮔﺮﻴﺛﺎﺗ و ﺮﻴﮔاﺮﻓ ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ دﺎﺴﻓ .
ناﺪﻧوﺮﻬﺷ هﺎﻓر و ﺖﻣﻼﺳ ﺮﺑ دﺎﺴﻓ ﻲﻔﻨﻣ تاﺮﺛا يرﺎﻴﺴﺑ ﺪﻫاﻮﺷ اد نﺎﺸﻧ ار ﺎﻫ هداﻮﻧﺎﺧ و ﺪﻧا هد
) ﻚـﻣ ،نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻚـﻴﭘ 1999
؛
،نارﺎـــﻜﻤﻫ و ﺎـــﺘﭘﻮﮔ 2002
،ﺮـــﻓزا ؛ 2005
،ﺲﻳﻮـــﻟ ؛ 2006
؛
،زر 2006 .(
ﺖــﻬﺟ رد ﻪــﻛ ﻲﻳﺎــﻫ شﻼــﺗ ﻪﺘــﺷﺬﮔ لﺎــﺳ هد رد
نﺎﻣزﺎـﺳ و ﻲﻠﻣ يﺎﻫ ﺖﻟود ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺐﻠﺟ دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﻲﻧﺪﻣ يﺎﻫ )
،ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﻚﻧﺎﺑ 2000
؛
،ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ﻪﺴﺳﻮﻣ 2006
.(
ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ياﺮﺑ ﻪﻜﻧآ دﻮﺟو
ﺖﺳا يروﺮﺿ ﺎﻬﺘﻟود يﻮﺳ زا ﺮﻴﮔاﺮﻓ و ﻊﻣﺎﺟ تﺎﺣﻼﺻا دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻲـﻣ ﺰﻴﻧ ﺶﺨﺑ ﺮﻫ صﺎﺧ تﺎﻣاﺪﻗا ﺎﻣا نﺎـﻣﺰﻤﻫ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
تﺎﺣﻼﺻا مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ مزﻻ ﻲﺳﺎﻴﺳ هدارا ﺮﮔا ﻲﺘﺣ ،ﺪﻧﻮﺷ لﺎﺒﻧد ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺮﻴﮔاﺮﻓ )
،ﺮﺘﻜﭙﺳا 2005 .(
ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﺣﻼﺻا
دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺪﺼﻗ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﻖﻓﻮﻣ ﻲﺗرﻮﺻ رد ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا
ﻂﻳاﺮـﺷ ﺎـﺑ ﻖـﺒﻄﻨﻣ و هدﻮـﺑ ﺪﻫاﻮﺷ و يرﻮﺌﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺪﻧﻮﺷ اﺮﺟا دﻮﺟﻮﻣ .
شﻼﺗ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻒﻴـﺻﻮﺗ ياﺮـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ
ﻞـﻤﻋ ﻪﺑ ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺐﺴﻛ ﺖﻬﺟ رد ترﺪﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ ار ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ هرادا هﻮﺤﻧ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺶﻘﻧ ،ﺪﻧا هﺪﻣآ نﺎﺸﻧ دﺎﺴﻓ يور ﺮﺑ ﻲﻣ
ﺪﻨﻫد . ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ يﺎـﻫ بﻮﭼرﺎـﻬﭼ ﻦﻳا
ﺖــﻴﻤﻛﺎﺣ لﻮــﺻا و دﺎــﺼﺘﻗا لﻮــﺻا سﺎــﺳا ﺮــﺑ ﺪــﻧراد ﻲﻌــﺳ ﻪﺘﺴﻳﺎﺷ رﺎـﺼﺤﻧا ﻪـﻧﻮﮕﭼ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻫد نﺎﺸﻧ ناراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ ،1
ﺐــﺟﻮﻣ ﺪــﻧاﻮﺗ ﻲــﻣ ﻪﺘﺨﻴــﺴﮔ مﺎــﺠﻟ ترﺪــﻗ رﺎــﻨﻛ رد ﻲــﺘﻟود دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ .
،ﺖـﻟود يﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻟوﻮﺴﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد
ﻧوﺮﻬــﺷ يﺎــﻫ ﻪﺘــﺳاﻮﺧ ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ،ﺖﻴﻓﺎﻔــﺷ ﺖــﻳﻮﻘﺗ و ناﺪ
ﺪﻨﻛ ﻚﻤﻛ دﺎﺴﻓ زا ﻦﺘﺳﺎﻛ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ يﺪﻨﻤﻧﻮﻧﺎﻗ .
1- Good Governance
) ،نارﺎــﻜﻤﻫ و درﺎــﮕﺘﻴﻟ 2000
،نارﺎــﻜﻤﻫ و ﻦﻤﻓﺎــﻛ ؛ 2002
.(
لﺎـﻤﺘﺣا ﺮﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﻳاﺮﺷ و يدﺮﻓ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو ﺪﻨـــﺷﺎﺑ ﺮﺛﻮـــﻣ ﺖـــﻟود نﺎـــﻨﻛرﺎﻛ رد دﺎـــﺴﻓ زوﺮـــﺑ ) .
و ﺮـــﻠﻴﻣ
،نارﺎﻜﻤﻫ 2001 .(
ﻲﻳﺎﻬﺸﻟﺎﭼ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﭘ ﻲﻣ
دزادﺮ رد دﺎﺴﻓ ﺮﺛا رد ﻪﻛ
ﺪﻳآ ﻲﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ .
زا يﺮﻳﻮـﺼﺗ ﻪـﻳارا ﺎـﺑ نآ زا ﺲﭘ
دﺎﺴﻓ عاﻮﻧا
، نآ رد ﻪـﻛ دﺮـﻛ ﺪـﻫاﻮﺧ ﻢﻴـﺳﺮﺗ يﺮـﻈﻧ ﻲﺑﻮﭼرﺎﻬﭼ
و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ياﺮـﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻬﺷور ،دﺎﺴﻓ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ترﺪــﻗ زا هدﺎﻔﺘــﺳاءﻮﺳ يﺮــﻴﮔ هزاﺪــﻧا )
دﺎــﺴﻓ ( ﺖــﻳﺎﻬﻧ رد و
ﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑ
ﺪﺷ ﺪﻨﻫاﻮﺧ هداد حﺮﺷ و .
مﺎـﺠﻧا ياﺮـﺑ ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ ،نﺎﻳﺎﭘ رد
و دﺎـﺴﻓ ﻪﻟﺎـﺴﻣ زا ﺎـﻣ كرد ﺶﻳاﺰـﻓا ياﺮـﺑ يدﺮﺑرﺎﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﻳارا ﺮﺛﻮـﻣ تﻼﺧاﺪـﻣ ﻲـﺣاﺮﻃ ياﺮـﺑ ناراﺬﮕﺘـﺳﺎﻴﺳ ﻪـﺑ ﻚﻤﻛ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ .
؟ﺖﺴﻴﭼ دﺎﺴﻓ
ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ﻪﺴﺳﻮﻣ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻴﻨﭼ ار دﺎﺴﻓ2
ﺪـﻨﻛ :
"
ﻊﻓﺎـﻨﻣ ﺐـﺴﻛ ياﺮـﺑ هﺪـﺷ هداد ﺖـﻧﺎﻣا ترﺪـﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ
"ﻲﺼﺨﺷ
. نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻪـﻛ ﺪـﺘﻓا ﻲﻣ قﺎﻔﺗا ﻲﺘﻗو دﺎﺴﻓ ـﺘﻟود
زا ﻲ
رد ﻪـﻜﻠﺑ ﻲﻣﻮـﻤﻋ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻞﻴﻧ ﺖﻬﺟرد ﻪﻧ دﻮﺧ رﺎﻴﺘﺧا و مﺎﻘﻣ ﺪـﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘـﺳا نﺎﺸﻧﺎﻜﻳدﺰﻧ و دﻮﺧ ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺐﺴﻛ ﺮﻴﺴﻣ .
ﺶـﻘﻧ ﻲـﺳرﺮﺑ ﺎـﺑ ناﻮـﺗ ﻲـﻣ ار ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ ﻂـﺑاور و
هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ هﻮﻘﻟﺎﺑ يﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ و نآ ﺮﺻﺎﻨﻋ )
ترﺪﻗ زا (
دﺮــﻛ ﻞــﻴﻠﺤﺗ )
،ﻮــﻴﻧﻮﺘﻧآ و رﻮــﺴﻧا 2002
،فادﻮﻴــﺳ ؛ 2006
.(
ﻦــﻳا
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻚﻳ ﻞﻜﺷ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ هﺎﮔﺪﻳد .
2- Transparency International
ﻚﻳ ﻞﻜﺷ
: ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ يﺪﻴﻠﻛﺮﮕﻳزﺎﺑ ﺞﻨﭘ
Source: Savedoff and Hussmann, Chapter 1, The causes of corruption in the health sector, in Transparency International (ed.), Global Corruption Report
2006. London: Pluto Press, p. 7.
ﺘﺳاءﻮﺳ هﻮﻘﻟﺎﺑ يﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز ﺶﺠﻨﺳ و ﺖﻣﻼﺳ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺳرﺮﺑ دﺎﺴﻓ عاﻮﻧا ﻪﺑ ﻦﺘﺴﻳﺮﮕﻧ ﺮﮕﻳد هار ﺖـﺳا ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺮـﻫ رد هدﺎﻔ
.
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻚﻳ لوﺪﺟ رد هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا .
نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺖﺧادﺮﭘ )
ﻴﺑ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻦﻴﻣﺎﺗ ﻪﻤ
ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺎﻳ ﻲﺘﻟود ﺖﻣﻼﺳ (
نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ تاﺰﻴﻬﺠﺗ و وراد ﻪﺿﺮﻋ ﺮﮕﻳد
نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ) و ﻲﻧﺎﻤﺘﺧﺎﺳ
هﺮﻴﻏ (
ﺖﻟود
وراد ﺪﻴﻳﺎﺗ
لﺮﺘﻨﻛ وراد ﺖﻴﻔﻴﻛ
يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا تاﺰﻴﻬﺠﺗ
ﺖﺧادﺮﭘ ياﺮﺑ هﻮﺷر ﻲﺷﻮﭘ ﻢﺸﭼ زا ﻲﻄﺨﺗ زا ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﺰﻳﻮﺠﺗ يﺎﻫﻮﮕﻟا )
وراد (
و وراد كراﺪﺗ تاﺰﻴﻬﺠﺗ
ﺖﻴﻔﻴﻛ رد ﺐﻠﻘﺗ تﻻﻮﺼﺤﻣ ناﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺮﺑ ﻦﺘﺷاﺬﮔﺮﻴﺛﺎﺗ
زا ﺶﻴﺑ كراﺪﺗ تﺎﻣﺪﺧ ﺪﺣ
زا ﺮﺘﻤﻛ كراﺪﺗ تﺎﻣﺪﺧ ﺪﺣ
زﺎﺠﻣﺮﻴﻏ ﺖﺒﻴﻏ رﺎﻛ زا ﻦﺘﺷﻮﻧ ﻪﻓﺎﺿا
بﺎﺴﺤﺗرﻮﺻ
يدزد رﺎﺸﻓ
ﻲﻘﻄﻨﻣﺮﻴﻏ ياﺮﺑ زا ﻦﺘﺳﺎﻛ
ﻪﻨﻳﺰﻫ يذﺎﺧا
ﻂﺳﻮﺗ نﺎﺳرزﺎﺑ
ﻴﺛﺎﺗ ناﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺮﺑ ﻦﺘﺷاﺬﮔﺮ
ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﻛراﺪﺗ ) ﺲﻧﻻﻮﺒﻣآ ،تﻼﻴﻬﺴﺗ (
ﻲﻧﻮﻧﺎﻗﺮﻴﻏ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ
يروﺮﺿﺮﻴﻏ يﺎﻫﺰﻳﻮﺠﺗ و ﺎﻫ نﺎﻣرد دﻮﺧ ﻲﻓﺮﻌﻣ رد ﺐﻠﻘﺗ
دﻮﺧ ﺪﻣآرد ندﺮﻛ مﻼﻋا ﺪﺣ ﺮﻳز
نﺎﮔﺪﻨﻫد ﻪﻳارا
) ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺎﻳ ﻲﻣﻮﻤﻋ (
نارﺎﻤﻴﺑ
لوﺪﺟ 1 : ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ عاﻮﻧا
ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺎﻳ هزﻮﺣ
تﻼﻜﺸﻣ و دﺎﺴﻓ عاﻮﻧا
ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺰﻛاﺮﻣ ﺖﻣﺮﻣ و ﺖﺧﺎﺳ ﻲﻧﺎﻣرد ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ
ﺪـﻘﻋ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﺮـﺑ ﻪـﻛ ﻲـﺳﺎﻴﺳ تﺎـﻈﺣﻼﻣ و ﻢﻬﺳ ﻖﺣ ،هﻮﺷر دراﺬﮔ ﻲﻣﺮﻴﺛﺎﺗ دادراﺮﻗ .
راﺮﻗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ و ﺪﻨﻧاﻮﺗﺎﻧ نآ ياﺮﺟا رد ﺪﻧﺪﻨﺑ ﻲﻣ داد
ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ . ﺎﻫ نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ و ﺰﻛاﺮﻣ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﻻﺎﺑ ﻪﻨﻳﺰﻫ
ﺮـﺠﻨﻣ ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ زﺎﻴﻧ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﺎﺟ رد ﺰﻛاﺮﻣ ﺖﺧﺎﺳ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﺳﺮﺘﺳد رد يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ ﻪﺑ .
تﺎﻣﺪـﺧ ،يﺮﻬﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ﺎﻫ ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ﺐﺳﺎﻨﺘﻣﺎﻧ ﻊﻳزﻮﺗ ﻪﻨﻳﺰﻫﺮﭘ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ و صﺎﺧ
تاﺰﻴﻬﺠﺗ ﺪﻳﺮﺧ و وراد ،
تﺎﻣوﺰﻠﻣ ﻪﺼﻗﺎﻨﻣ ﻂﻳاﺮﺷ يور ﻪﻛ ﻲﺳﺎﻴﺳ تﺎﻈﺣﻼﻣ و ﻢﻬﺳ ﻖﺣ ،هﻮﺷر
دراﺬﮔ ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ نآ هﺪﻧﺮﺑ و .
ﻪﺼﻗﺎﻨﻣ رد ﺐﻠﻘﺗ و ﻲﻧﺎﺒﺗ
ﺮـﺘﻬﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ هﺰﻴﮕﻧا ناﺪﻘﻓ ﺪﻧراد يﺮﺘﻤﻛ ﻪﻨﻳﺰﻫ و .
وراد ﻲﻗﻼﺧا ﺮﻴﻏ ﻎﻴﻠﺒﺗ
و ﺪﻨﻧاﻮﺗﺎﻧ دﻮﺧ تاﺪﻬﻌﺗ ياﺮﺟا رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ
. زا ﺶﻴـﺑ ﺎـﻳ ﺐـﺳﺎﻨﻣﺎﻧ تاﺰﻴﻬﺠﺗ و ﺎﻫوراد ،ﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ
زﺎﻴﻧ ﻲﻌﻗاو زﺎﻴﻧ ندﺮﻛ ظﺎﺤﻟ نوﺪﺑ تاﺰﻴﻬﺠﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻊﻳزﻮﺗ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺮﻳز تاﺰﻴﻬﺠﺗ و ﺎﻫوراد
ندروآﺮـﺑ ياﺮـﺑ ﻲﻓﺎﻛ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ دﻮﺟو مﺪﻋ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﻤﻫ
زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻊﻳزﻮﺗ ياﺮﺑ تﺎﻣوﺰﻠﻣ و وراد
ارا تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳ يدزد ) ﻲﺼﺨﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ (
ﺎﻫوراد ﻪﺿﺮﻋ ﻪﺧﺮﭼ فاﺮﺤﻧا ﺎﻳ
ﻊﻳزﻮﺗ طﺎﻘﻧ و ﺎﻫرﺎﺒﻧا زا تﺎﻣوﺰﻠﻣ ﺎﻳ )
دﺪـﺠﻣ شوﺮـﻓ ﺖﻬﺟ رد
ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ رد (
ﺪﻨﺷﺎﺑ نﺎﮕﻳار هدﻮﺑ راﺮﻗ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣوﺰﻠﻣ و ﺎﻫوراد شوﺮﻓ .
ﺪﺣ زاﺮﺘﻤﻛ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻤﻧ ﺖﻓﺎﻳرد ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣرد نارﺎﻤﻴﺑ .
ﺎﻳرد ياﺮﺑ ﺪﻳﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﺪﻧزادﺮﭙﺑ ﻲﻤﺳر ﺮﻴﻏ ﻎﻟﺎﺒﻣ وراد ﺖﻓ
.
ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻛ نارﺎﻤﻴﺑ ﻞﻣﺎﻛﺎﻧ نﺎﻣرد ﺎﻳ رﺎﻤﻴﺑ نﺎﻣرد رد ﻪﻔﻗو دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﻳوراد ﺖﻣوﺎﻘﻣ .
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تارﺮﻘﻣ ،تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ
و ﺰﻛاﺮﻣ ،تﺎﻣﺪﺧ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖـﺒﺛ زﻮـﺠﻣ ندروآ ﺖـﺳد ﻪﺑ ﺎﻳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻊﻳﺮﺴﺗ ياﺮﺑ هﻮﺷر ﺖﺧادﺮﭘ
ﻣﺎﻨﻴﻫاﻮﮔ ﺎﻳ ،وراد ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺳرزﺎﺑ ،وراد وراد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺪﻴﻳﺎﺗ ﻪ
راﺮـﻗ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺖﺤﺗ ار ﻲﺳرزﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ تﺎﻈﺣﻼﻣ ﺎﻳ هﻮﺷر ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﺮﺛا ﻲﺑ ار ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ ﺪﻫد ﻲﻣ .
ﻪﺑ ،ﺎﻫ نارﻮﺘﺳر درﻮﻣ رد يزﺎﺴﻬﺑ تارﺮﻘﻣ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔﻮﺳ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﻲﺸﻳارآ داﻮﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ و ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﻫﺪــﻨﻳاﺮﻓ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔﻮــﺳ يﺮﻴﮔرﺎــﻛ ﻪــﺑ يﺎــﻄﻋا ،ﻲــﺸﺨﺑرﺎﺒﺘﻋا يﺎ
زﻮﺠﻣ يﺎﻄﻋا يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا و ﺎﻫ ﻪﻳور ،ﻪﻣﺎﻨﻴﻫاﻮﮔ
ﺪﻨﺑﺎﻳ ﻲﻣ رازﺎﺑ ﻪﺑ دورو هزﺎﺟا ﺮﺛﻮﻣ ﺮﻴﻏ و ﻲﺒﻠﻘﺗ يﺎﻫوراد .
ﺎـﻫ ﻪـﺼﻗﺎﻨﻣ رد ﺪﻨﺑﺎﻳ ﻲﻣ هزﺎﺟا ،هﺪﺷدﺮﻃ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟود ﻚﻤﻛ زا و هدﺮﻛ ﺖﻛﺮﺷ .
ﻲﻳاﺬﻏ ﺖﻴﻣﻮﻤﺴﻣ دراﻮﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ زوﺮﺑ
ﺎﻤﻴﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﻴﮔاو و ﻲﻧﻮﻔﻋ يﺎﻬﻳر
ﺪﻨﻫد ﻪﻣادا ار دﻮﺧ رﺎﻛ ﺪﻨﺑﺎﻳ ﻲﻣ هزﺎﺟا ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑ ﺰﻛاﺮﻣ .
نﺎﻨﻛرﺎﻛ شزﻮﻣآ ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ ﺰﻛاﺮﻣ ﺮﮕﻳد ﺎﻳ ﻲﻜﺷﺰﭘ هﺪﻜﺸﻧاد ﻪﺑ ﻦﺘﻓر ياﺮﺑ هﻮﺷر ﺖﺧادﺮﭘ
رﺎﻛ زا ﻞﺒﻗ ﻲﺷزﻮﻣآ
كرﺪﻣ ﺐﺴﻛ و هﺮﻤﻧ ﺖﻓﺎﻳرد ياﺮﺑ هﻮﺷر ﺖﺧادﺮﭘ
ﺮـﺑ داﺮـﻓا بﺎﺨﺘﻧا رد ﻲﻳاﺮﮔﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ و ﻲﺳﺎﻴﺳ تﺎﻈﺣﻼﻣ يا
ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ
ﺮـﮕﻳد و ﻲﻜـﺷﺰﭘ رﻮـﻣا رد ﻪﺘـﺴﻳﺎﺷﺎﻧ و ﺖﻴﺣﻼﺻ ﻲﺑ داﺮﻓا دﺮﻛ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻞﻏﺎﺸﻣ .
ندﻮـﺑ ﻪـﻧﻻدﺎﻋﺎﻧ ﺮﻃﺎـﺧ ﻪـﺑ يدازآ و نﺎـﻤﻳا ﻦﺘـﻓر ﻦﻴﺑ زا ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﻲﻜﺷﺰﭘ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺖﻛﺮﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻳﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺒﺷ مﺎﺠﻧا
فﺪﻫ ﻪﺑ ﻲﻳوراد يﺎﻫ
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ
ﺮﻓا ﻲﺼﺨﺷ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ زوﺎﺠﺗ دا
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﻲﺑ و يﺮﻴﮔﻮﺳ
ﻂﺳﻮﺗ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا ﺮﮕﻳد و ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻞﻨﺳﺮﭘ
ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ
نارﺎـﻤﻴﺑ ﻪـﺠﻟﺎﻌﻣ ياﺮـﺑ ﻲـﺘﻟود تاﺰﻴﻬﺠﺗ و ﺰﻛاﺮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺰـﻛاﺮﻣ ﺎـﻳ ﻲـﺻﻮﺼﺧ ﺶـﺨﺑ ﻪـﺑ نارﺎـﻤﻴﺑ يروﺮـﺿﺮﻴﻏ عﺎﺟرا
دراد ﻲﻌﻓﺎﻨﻣ ﺎﻬﻧآرد هﺪﻨﻫد عﺎﺟرا ﻪﻛ ﻚﻴﻨﻴﻠﻛارﺎﭘ .
رﺎﻛ زا زﺎﺠﻣﺮﻴﻏ ﺖﺒﻴﻏ
ﺮﭘ ﺖـﻓﺎﻳرد ياﺮـﺑ نارﺎـﻤﻴﺑ يﻮـﺳ زا ﻲﻤـﺳرﺮﻴﻏ يﺎـﻫ ﺖﺧاد
يروﺮﺿ ﺖﻣﺪﺧ
لﺎﻜـﺷا ﺮـﮕﻳد ﺎﻳ نارﺎﻤﻴﺑ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺖﺧادﺮﭘ ﻎﻟﺎﺒﻣ نﺪﻳدزد دﻮﺧ ﻲﻠﺻا ﺮﻴﺴﻣ زا هﺪﺷ هداد ﺺﻴﺼﺨﺗ ﻪﺟدﻮﺑ فاﺮﺤﻧا
ﻲﻣ ﻦﻴﺑ زا ﻲﻓﺎﻛ ناﺮﺒﺟ نوﺪﺑ ﺖﻟود يراﺬﮔ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ شزرا دور
.
دﻮـﺧ رﺎـﻛ ﺮـﺳ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا ياﺮﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ،دﻮـﺷ ﻪﻳارا يﺮﺘﻤﻛ ﺖﻣﺪﺧ دﻮﺷ ﻲﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻪﻨﻳﺰﻫ ، هﺪﺸﻧ هدروآﺮﺑ نارﺎﻤﻴﺑ يﺎﻫزﺎﻴﻧ -
ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﺪﺣاو
دور ﻻﺎﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻳارا ﺎﻌﻗاو .
زا يﺮـﺘﻤﻛ ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺑ ﺪﻧراﺪﻧ ﺖﺧادﺮﭘ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ دﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺧ هﺮﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ .
ﺮـﺑ هوﻼـﻋ ﺪـﻳﺎﺑ ﺎـﻬﻧآ و هﺪـﺷ ﺪﻳﺪـﺸﺗ مدﺮﻣ ﻲﻳاﻮﻨﻴﺑ و ﺮﻘﻓ د ار ﺎـﻫ ﻪـﻨﻳﺰﻫ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﺷوﺮﻔﺑ ﺰﻴﻧ ار دﻮﺧ لاﻮﻣا ،ﺪﻣآر
ﺪﻨﻨﻛ ﺖﺧادﺮﭘ .
ﺪﻣآرد ناﺪﻘﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺶﻫﺎﻛ )
ﺰﻛاﺮﻣ (
ﺖﻟود ﻪﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ دﺎﻤﺘﻋا ﻦﺘﻓر ﻦﻴﺑ زا
Source: Vian T, The sectoral dimensions of corruption: health care, Chapter 4 in Spector BI (ed.). Fighting corruption in developing countries. Bloomfield, CT: Kumarian Press Inc., 2005, p. 45-46.
ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ زوﺮﺑ ﺮﻄﺧ ﺖــﺳا ﻲــﻔﻠﺘﺨﻣ .
فادﻮﻴــﺳ ﻪــﻛ رﻮﻄﻧﺎــﻤﻫ )
2006 ( نﺎــﺸﻧﺮﻃﺎﺧ
ﻲﻣ دﺎﺴﻓ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد هﮋﻳو رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﺮﻳز ﻞﻳﻻد ﻪﺑ ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ دزﺎﺳ
ﻳﺬﭘ ﺐﻴﺳآ ﺖﺳا ﺮ
:
دراد دﻮﺟو تﺎﻣﺪﺧ يﺎﺿﺎﻘﺗ درﻮﻣ رد ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻨﻴﻤﻃا مﺪﻋ•
) ﻪـﭼ
زﺎـﻴﻧ ﻲﺗﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﭼ ﻪـﺑ و ؟ﻊـﻗﻮﻣ ﻪـﭼ ؟دﻮﺷ ﻲﻣ رﺎﻤﻴﺑ ﻲﺴﻛ
؟ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ (
ﻢـﻫ ﺎـﺑ هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد ﻪﻛ يا هﺪﻨﻛاﺮﭘ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ•
نﺎﮔﺪﻨﻫد ﻪﻳارا ،نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺖﺧادﺮﭘ ،ناراﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ و نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ فﺮﺼﻣ ،تﺎﻣﺪﺧ نﺎﮔﺪﻨ
.
ﻒﻠﺘﺨﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻴﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ•
.
ﺚﻋﺎﺑ ﻞﻳﻻد ﻦﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ لﺮﺘﻨﻛ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ دﻮﺷ ﻲﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ يراﻮـﺷد رﺎﻛ ﺎﻬﻧآ ﻊﻓﺎﻨﻣ ندﺮﻛ ﺎﺘﺳار ﻢﻫ و .
ﺮـﻈﻧ رد ﺪـﻳﺎﺑ
ﺶـﺨﺑ ﻪـﺑ ﻪﻛ يدﺎﻤﺘﻋا ناﺰﻴﻣ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻲﻤﻴﻈﻋ ﻢﺠﺣ و ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻞﻴﻧ ياﺮﺑ ﻲﺻﻮﺼﺧ ا ﻪﻛ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ ز )
ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد (
ﺪـﻨﻛ ﻲـﻣ ﺖﻓﺎﻳرد
ﺖﺳا لﻮﻤﻌﻣﺮﻴﻏ ﺶﺨﺑ ﻚﻳ )
،فادﻮﻴﺳ 2006 .(
ﺧﺎـﺳ يﻻﺎـﺑ ﻪـﻨﻳﺰﻫ يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ ﺎـﺑ تاﺰـﻴﻬﺠﺗ ،نﺎﺘـﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺖ
نﺎـﻣرد ياﺮـﺑ ﺖـﻤﻴﻘﻧاﺮﮔ و ﺪـﻳﺪﺟ يﺎﻫوراد ﺶﻳاﺰﻓا و ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ و نﺎﮔﺪﻨـﺷوﺮﻓ زا يﺪـﻨﻤﺗرﺪﻗ يﺎﻫرازﺎﺑ دﻮﺟو هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﺎﻬﻳرﺎﻤﻴﺑ راد يﺎﻬﺘﻛﺮﺷ ﻲﻳو
، هﻮﺷر ﻚﺴﻳر ﺶﻳاﺰﻓا رد ﻊﻓﺎـﻨﻣ دﺎـﻀﺗ و ﻲﻫد
دراد هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ ار ﺶﺨﺑ ﻦﻳا )
،ﻦﻤﺘـﻧﻻ 2001 ،رﺮﻴـﺳﺎﻛ ؛ 2006
.(
نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﺗارﺎﻴﺘﺧا ﺘﻟود
ﻲﺠﻨـﺳ رﺎﺒﺘﻋا و زﺎﻴﺘﻣا يﺎﻄﻋا رد ﻲ
زوﺮﺑ لﺎﻤﺘﺣا ﺪﻧراد ﻲﻧﺎﻣرد ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﺎﻫﻻﺎﻛ ،تﺎﺴﺳﺆﻣ ﺰـﻓا ار ﻊﺑﺎـﻨﻣ فﺮـﺼﻣ رد فاﺮـﺤﻧا و ترﺪـﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ ﺶﻳا
ﻲﻣ ﺪﻫد . رﺎﻤﻴﺑ ﻪﻄﺑار -
ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺰﻴﻧ هﺪﻨﻫد ﻪﻳارا ﻲﺑ و فﺮﻃ ود
تﺎﻣﺪﺧ يﺎﺿﺎﻘﺗ ندﻮﺑ ﺶﺸﻛ )
ﺮـﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻤﻴﻗ
دراد ﻲﻤﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺎﺿﺎﻘﺗ راﺪﻘﻣ (
ﺖـﺳا دﺎﺴﻓ ﺮﻄﺧ زوﺮﺑ ضﺮﻌﻣ رد .
ﺶﻳﺎﻣزآ ﺖﺳردﺎﻧ ﺰﻳﻮﺠﺗ ﻞﻣﺎﺷ دﺎﺴﻓ دراﻮﻣ ﻦﻳا ﺎﻫ
ﺎﻫﺮﺠﻴـﺳوﺮﭘ و
ﺎـﻫ ﺖـﺧادﺮﭘ ،ﻲـﺼﺨﺷ دﻮـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا ياﺮﺑ ياﺮـﺑ يﺰـﻴﻣﺮﻳز ي
ﻊﺑﺎـﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا و دﻮـﺧ رﺎﻛ ﻞﺤﻣ زا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﺒﻴﻏ ،تﺎﻣﺪﺧ دﻮـــﺷ ﻲـــﻣ ﻲـــﺻﻮﺼﺧ رﺎـــﻛ ياﺮـــﺑ ﻲﻣﻮـــﻤﻋ )
و ﻼـــﺗ يد
،فادﻮﻴﺳ 2001 .(
ﻚـﻳ زا دﺎـﺴﻓ ﻒـﻳﺮﻌﺗ ﻪـﻛ ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻚـﻳ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ نورد رد ﻲﺘﺣ و ﺮﮕﻳد رﻮﺸﻛ ﻪﺑ رﻮﺸﻛ
ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ رﻮﺸﻛ )
،ﺮـﻧراو 2000 .(
ـﺗ ﻲـﻤﻧ ﺐـﻠﻏا زﺮـﻣ ناﻮ
دﺮﻛ ﻢﻴﺳﺮﺗ ﻪﻳﺪﻫ و هﻮﺷر ﻦﻴﺑ ﻲﺼﺨﺸﻣ .
رﻮﺸﻛ ﻚﻳ رد ﻪﭽﻧآ
ﻦﻜﻤﻣ دﻮﺷ ﻲﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﻲﻌﻴﺒﻃ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻳﺪﻫ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﺮـﻈﻧ رد ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺮﻴﻏ ماﺪﻗا ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد رﻮﺸﻛ رد ﺖﺳا دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ )
،ﻲﻛ ﻚﻣ و لﺎﮔ 2005
.(
ﻦـﻳا زا يﺮـﮕﻳد لﺎـﺜﻣ
ﻪـﻛ ﺖـﺳا يراداﺮـﻴﻏ ﺎـﻳ ﻲﻤـﺳرﺮﻴﻏ يﺎـﻫ ﺖـﺧادﺮﭘ ،ﺖﺳد ﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ ن .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻨﭼ ًاﺮﻴﺧا
ﺪــﻧا هدﻮــﻤﻧ ﺢﻳﺮــﺸﺗ ﺮﺘــﺸﻴﺑ تﺎــﻴﻳﺰﺟ ﺎــﺑ ار ﻞﻜــﺸﻣ ﻦــﻳا )
،ﺲﻳﻮﻟ 2002
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﻴﻟآ ؛ 2006
،ﺲﻳﻮﻟ ؛ 2007 و رﺎﺗﺎﺗ ؛
،نارﺎﻜﻤﻫ 2007 .(
ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
رد ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﻬﻟﺪـﻣ و ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ زا يداﺪـﻌﺗ ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﺎـﺑ ود ﻞﻜﺷ ﺳد ﻪﺑ ﻲﻠﺒﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد دﺎﺴﻓ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﻬﭼ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺖ
ار ﺖﻣﻼـﺳ مﺎﻈﻧ ﺪـﻫد ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ
) ،درﺎـﮕﺘﻴﻟ 1988 و ﻼـﺗ يد ؛
،فادﻮﻴـــــﺳ 2001
،سﻮـــــﻣار ؛ 2003
،فﺎـــــﻫﺮﻜﻨﻳﺮﺑ ؛ 2004
؛
،رﻮﻴﻟا 2004
،ﺲﻳﻮﻟ ؛ 2006
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﮓﻧﺎﻓ ؛ 2007
.(
ود ﻞﻜﺷ : ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ بﻮﭼرﺎﻬﭼ
هﺎﮔﺪﻳد زا ﺮﮔا ناراﺰﮔرﺎﻛ
) نﺎﻣﺪﺨﺘﺴﻣ (
ﺖﻟود هﺎـﮕﻧ دﺎـﺴﻓ ﻪـﺑ
نﺎـﺸﻧ ار دﺎـﺴﻓ هﺪـﻧﺮﺑ ﺶﻴـﭘ يوﺮـﻴﻧ ﻪـﺳ بﻮﭼرﺎﻬﭼ ﻦﻳا ﻢﻴﻨﻛ ﻲﻣ ﺪﻫد : هﺰﻴﮕﻧا ﺎﻳ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﻜﻧآ لوا ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ
، ﻪﺑ ار نﺎﻨﻛرﺎﻛ
ـﻴﻏﺮﺗ ﻪـﻧﺎﺒﻠﻘﺘﻣ لﺎﻤﻋا مﺎﺠﻧا ﻲـﻣ ﺐ
نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻪـﻜﻨﻳا مود ،ﺪـﻨﻨﻛ
راد ﻞﻳﺎﻤﺗ ا و ﺪﻨﻫد هﻮﻠﺟ ﻲﻧﻼﻘﻋ و ﻲﻘﻄﻨﻣ ار دﻮﺧ رﺎﺘﻓر ﺪﻧ لﺎﻤﻋ
ﺪﻨﻨﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ ار دﻮﺧ )
شﺮﮕﻧ ﻢﻴﻤﺼﺗ زا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﺎﻫ
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﺎﻬﻧآ (
ﺶﻳاﺮـﮔ دﺎـﺴﻓ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻜﻧآ مﻮﺳ و
ﻪـﺑ ترﺪـﻗ زا هدﺎﻔﺘـﺳاءﻮﺳ ﺖﺻﺮﻓ و ﻪﻨﻴﻣز نﻮﭼ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ اﺪﻴﭘ دﻮﺷ ﻲﻣ هداد ﺎﻬﻧآ
. رد لﺪﻣ دﺮﺑرﺎﻛ و رﻮﻛﺬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ حﺮﺷ ﺮﻳز رد
دﻮﺷ ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ .
اﺪﺘﺑا رد ﻲﻳﺎـﻫ ﺖـﺻﺮﻓ و ﺎـﻫ ﻪﻨﻴﻣز
دﻮﺷ ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﺪﻫد ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ار دﺎﺴﻓ زوﺮﺑ نﺎﻜﻣا ﻪﻛ .
لﺎـﻤﻋا ﻊﻓﺎـﻨﻣ و ﺎـﻫ ﻪـﻨﻳﺰﻫ نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ،دﺎﺼﺘﻗا يرﻮﺌﺗ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻲﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﻌﻴﺒﻃ لﺎﻤﻋا ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺎﺑ ار دﻮﻟآدﺎﺴﻓ ﺪﻨﻨﻛ
ﺮﺘـﺸﻴﺑ نﺎـﺸﻳاﺮﺑ شا ﺖـﻌﻔﻨﻣ ﻪـﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ بﺎﺨﺘﻧا ار ﻲﻠﻤﻋ و ﺪﺷﺎﺑ ) ،ﻲﻨﻴﺴﻳوارﺎﭘ و ﻦﻴﺟ 2001
.(
ﺖـﻟود نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ
ناواﺮـﻓ ترﺪـﻗ زا و ﻪﺘﺷاد نﺎﻌﺟاﺮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يرﺎﺼﺤﻧا ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ
ءﻮﺳ ترﺪﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺖﻬﺟ رد ﻲﺼﺨﺷ ﻲﺷاﺮﺗ ﻞﻴﻟد
زوﺮﺑ ﺖﺻﺮﻓ هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ
ياﺮﺑ رﺎﺸﻓ هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ
،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
،ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻫروﺎﺑ
،يﻮﻨﻌﻣ
ﺎﻬﺷﺮﮕﻧ
ﺖﻴﺼﺨﺷ
ﺎﻫدﺰﻤﺘﺳد / ا هﺰﻴﮕﻧ ﺎﻫ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﻮﺳ زا رﺎﺸﻓ ﺎﺼﺤﻧا
ر
رﺎﻴﺘﺧا
ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ
اﺪﺻ ي ناﺪﻧوﺮﻬﺷ
ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ
ﻪﺑ رﺎﺒﺟا اﺮﺟا
ﺖﻣﻼﺳ تﺎﻣﺪﺧ رﺎﺘﺧﺎﺳ و مﺎﻈﻧ
ﻪﻤﻴﺑ ـ هﺪﻨﻨﻛ ﺖﺧادﺮﭘ ﻲﻳاﺪﺟ ـ ﻪﻳارا–
هﺪﻨﻫد
ﺶﻘﻧ ـ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ
هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ عاﻮﻧا :
نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺖﺧﺎﺳ ـ
ﺪﻳﺮﺧ ـ ) تﺎﻛراﺪﺗ (
ﻲﻤﺳرﺮﻴﻏ يﺎﻫ ﺖﺧادﺮﭘ ـ
ﻊﺑﺎﻨﻣ دﺎﻳز ﺎﻳ ﻢﻛ ﺪﻣآرد ـ
،هﺪﻨﻨﻛاﺪﻫا ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ـ دﺎﻳز راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻓﺎﻳرد
ﻲﻓﺎﻛ ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ دﻮﺧ تﺎﻤﻴﻤﺼﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ لﺎﺒﻗ رد ﺎﻳ و ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﺮﺘـﺸﻴﺑ دﺎﺴﻓ زوﺮﺑ ﺖﺻﺮﻓ و ﻪﻨﻴﻣز ﺪﻧراﺪﻧ دﻮـﺷ ﻲـﻣ
) ،درﺎـﮕﺘﻴﻟ
1988 .(
رﺎﺼﺤﻧا مدﺮـﻣ ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ ندﺮـﻛ دوﺪﺤﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا1
رد بﺎـﺨﺘﻧا
ا ﺮﻳﺎﺳ ﮔﺪﻨﻫد ﻪﻳار
،نﺎ دروآ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار دﺎﺴﻓ ﺖﺻﺮﻓ .
لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
هﺪﻨﻫد ﻪﻳارا ﺖﻟود ﺮﮔا يرﺎﺼﺤﻧا
ﻦـﻜﻤﻣ ﺪـﺷﺎﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ تﺎﻣﺪﺧ
هﻮـﺷر تﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﺑ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ياﺮﺑ ﺪﻧﻮﺷ رﻮﺒﺠﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﺳا ﺪــﻨﻨﻛ ﺖــﺧادﺮﭘ .
ﺶــﻘﻧ زا ﻦﺘــﺳﺎﻛ ياﺮــﺑ ﻲﻣﻮــﻤﻋ يﺎــﻫدﺮﺒﻫار
شور ﻪـﺑ ﺖﻣﻼـﺳ مﺎﻈﻧ حﻼﺻا ﻞﻣﺎﺷ ﺖﻟود يرﺎﺼﺤﻧا ﺮـﻳز يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺪـﺷﺎﺑ : ، تﺎﻣﺪـﺧ هﺪـﻨﻫد ﻪـﻳارا و هﺪـﻨﻨﻛ ﺖـﺧادﺮﭘ ﻲﻳاﺪـﺟ
ﻪﻛ ﻲﺘﻟﺎﺣ رد ﺖﻣﺪﺧ ﺪﻳﺮﺧ ياﺮﺑ دادراﺮﻗ ﺪﻘﻋ ﺎﻳ يزﺎﺳ ﻲﺻﻮﺼﺧ ناراﺰﮔرﺎـﻛ داﺪـﻌﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا و ﺖـﺳا دﺎـﻳز نﺎﮔﺪﻨﻫد ﻪﻳارا داﺪﻌﺗ ﺪــﻨﻫد ﻲــﻣ ﻪــﻳارا ار ﻲــﺻﺎﺧ تﺎﻣﺪــﺧ ﻪــﻛ ﻲــﺘﻟود )
و درﺎــﮕﺘﻴﻟ
،نارﺎﻜﻤﻫ 2000
.(
ﻦﻴـﺑ ﻪـﻄﺑار ﻪـﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ دوﺪﻌﻣ زا ﻲﻜﻳ رد
ﺶﻘﻧ يرﺎﺼﺤﻧا ﺖﻟود
يﻮـﻴﻟﻮﺑ رد ار ﺖﻣﻼـﺳ مﺎـﻈﻧ رد دﺎﺴﻓ و
ياﺮـﺑ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎـﺟ دﻮـﺟو ﺪـﻨﺘﻓﺎﻳرد نﺎـﻘﻘﺤﻣ ﺖـﺳا هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺘﻟود تﺎﻣﺪﺧ )
ﺖﺑﺎﻗر دﻮﺟو (
يﺎـﻫ ﺖـﺧادﺮﭘ ﺢﻄـﺳ ﺶﻫﺎـﻛ ﺎﺑ
ﻲﻤﺳرﺮﻴﻏ )
يﺰﻴﻣﺮﻳز ( ﺖـﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ )
،نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺎـﻨﻴﻟﻮﻣ يﺮـﮔ
2001 .(
رﺎﻴﺘﺧا ﺮـﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ياﺮﺑ ﺖﻟود ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﺗ ﻪﺑ ددﺮﮔ ﻲﻣﺮﺑ2
،ي
ﻪـﭼ ﻪـﺑ و ﻲﻳﺎﻫوراد ﻪﭼ ﺪﻨﻳﻮﮕﺑ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ ﺪﻨﻨﻛ ماﺪﺨﺘﺳا وﺮﻴﻧ ﻼﺜﻣ ﺖﺳا زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يراﺪﻘﻣ .
ﻦـﻳا زا ﺰﻴﻧ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ نﺎﮔﺪﻨﻫد ﻪﻳارا
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻬﻧآ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ترﺪﻗ ﺪﻨﻛ ﺖﻓﺎﻳرد هزاﺪﻧا ﻪﭼ ﻪﺑ و ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﻪﭼ ﺪﻳﺎﺑ رﺎﻤﻴﺑ .
رﺎـﻴﺘﺧا ﻲﺘﻗو
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺨﻴﺴﮔ مﺎﺠﻟ ﺖـﺻﺮﻓ ﺪـﺷﺎﺒﻧ نآ يور ﺮـﺑ ﻲﻓﺎـﻛ لﺮﺘﻨﻛ و
ﺪـﻳآ ﻲـﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ دﺎﺴﻓ يﺎﻫ .
ﺶـﺨﺑ ﺲﻴـﻳر ﻚـﻳ لﺎـﺜﻣ ياﺮـﺑ
ﻲﻣ ﻲـﺑ ناﺪﻧوﺎـﺸﻳﻮﺧ زا ﻲﻜﻳ ﺪﻧاﻮﺗ رﺎـﻛ ﺖـﻬﺟ ار دﻮـﺧ ﺖﻴﺣﻼـﺻ
يوراد ﻚﻳ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ تﺎﻛراﺪﺗ ﺶﺨﺑ ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻚﻳ ﺎﻳ ﺪﻨﻛ ماﺪﺨﺘﺳا ﺪـﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ يراﺪﻳﺮﺧ زﺎﻴﻧ زا ﺶﻴﺑ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ار ﺖﻤﻴﻘﻧاﺮﮔ ﺪﻳﺪﺟ زا ﺪﻨﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻢﻬﺳ ﻖﺣ هﺪﻨﺷوﺮﻓ .
ﻪـﻛ ﺖـﺴﻧآ ﻪـﻨﻴﻣز ﻦـﻳا رد دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار فﺪﻫ ترﺪـﻗ ﺪـﻨﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار ﺪﻣآرﺎﻛﺎﻧ و ﺮﻀﻣ ﻲﺳاﺮﻛورﻮﺑ ﻪﻜﻧآ نوﺪﺑ
ﻪﺘﺨﻴﺴﮔ مﺎﺠﻟ ﻧ لﺮـﺘﻨﻛ ار
لﺎـﺜﻣ ياﺮـﺑ ؛ ﺪـﻨﻳﺎﻤ :
ﻦﻴـﺑ ﻒﻳﺎـﻇو
دﺮـﻓ رﺎـﻛ ﻲـﺳرﺮﺑ نﺎـﻜﻣا ﻪـﻛ دﻮﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ يا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا و ﻲﻠﺒﻗ زا يﺮـﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو
ﺳﺎﻴﺳ ندﺮﻛ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻖﻳﺮﻃ فﺎﻔـﺷ ﻲـﻳاﺮﺟا يﺎﻫ ﻪﻳور و ﺎﻫ ﺖ
دﻮﺷ لﺮـﺘﻨﻛ ،ﻲﻠﻨـﺳﺮﭘ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺪـﻨﻧﺎﻣ تﺎـﻋﻼﻃا يﺎـﻫ مﺎﻈﻧ و
ﺪﻧﻮـﺷ ﺖـﻳﻮﻘﺗ هﺮﻴﻏ و ﻲﻠﺧاد ﻲﻟﺎﻣ لﺮﺘﻨﻛ ،وراد يدﻮﺟﻮﻣ .
ﻚـﻳ
لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻘﻳﺮﻓآ رد وراد ﻊﻳزﻮﺗ ﺖﻛﺮﺷ تارﺎـﻴﺘﺧا
و
1-Monopoly
2-Discretion
ﺎﺴﻓ ﺶﻫﺎﻛ ،ﺪـﻳﺮﺧ ﺖـﺳاﻮﺧرد ﻞـﻴﻤﻜﺗ ﻒﻳﺎـﻇو زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ ،د
ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ داﺮﻓا ﻪﺑ و اﺪﺟ ﻼﻣﺎﻛ ار ﻞﻘﻧو ﻞﻤﺣ و ﺖﺳاﻮﺧرد ﻲﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﺎﻓﺮـﺻ ﺪـﻧداد ﻲـﻣ مﺎﺠﻧا ار ﻒﻳﺎﻇو ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻨﻛرﺎﻛ و دﺮﭙﺳ ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﺳﺮﺘﺳد دﻮﺧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا .
تﺎﻣاﺪﻗا ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ﺎﺑ
ﺪﻴﺳر ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ فاﺮﺤﻧا و ﻲﻧﺎﺒﺗ لﺎﻤﺘﺣا )
،نﺎﻳو 2006 .(
رد ﻪﺘﺒﻟا
ار ﻒﻳﺎـﻇو ناﻮـﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻢﻛ رﺪﻘﻧآ نﺎﻨﻛرﺎﻛ داﺪﻌﺗ ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ داد صﺎـﺼﺘﺧا لﺮـﺘﻨﻛ ياﺮـﺑ ار ﻲﻧﺎﻣز ﺎﻳ و دﺮﻛ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﺑ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ مﺎﺠﻧا ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺳا ترﺪﻗ لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻬﻧآ فﺪﻫ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﺣﻼﺻا .
دﻮـﺟو ﺪﻳﺪـﺷ ﻲﻧﺎﺒﺗ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻦﻴﺑ ﺮﮔا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﺑ تﺎﺣﻼﺻا ﻦﻳا ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺳر ﻲﻤﻧ هاﻮﺨﻟد
.
ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ ﺪـﻧاﺪﺑ مﺰـﻠﻣ ار دﻮـﺧ ﺖﻟود ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ3
ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا و ﻲﮕﺘﺴﻳﺎﺷ يﺎـﻫ ﺖـﺳاﻮﺧ و ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ رد ار شا
فاﺪـﻫا ﻪـﺑ ﻞـﻴﻧ و ﺎـﻬﻧآ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ تﺎﻣﺪﺧ و ﺎﻫﻻﺎﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،مدﺮﻣ ﺪﻧﺎــﺳﺮﺑ تﺎــﺒﺛا ﻪــﺑ ﻲﻣﻮــﻤﻋ )
،زﺮﻣﺎــﺳ و لﺎﮕــﺳ 2002
.(
دﻮــﺒﻧ
ــﺑ ار دﺎــﺴﻓ ﺖــﺻﺮﻓ و ﻪــﻨﻴﻣز ﻲﻫﺪﺨــﺳﺎﭘ دروآ ﻲــﻣ دﻮــﺟو ﻪ
.
فﺎﻫﺮﻜﻨﻳﺮﺑ )
2004 ( يﺪـﻴﻠﻛ ءﺰـﺟ ﻪـﺳ ﻲﻫﺪﺨـﺳﺎﭘ
ﻦﻴـﻨﭼ ار
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ناﻮﻨﻋ :
ﺗ ،ﺞﻳﺎـﺘﻧ و فاﺪﻫا يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﻪـﻴﺟﻮﺗ و ﺢﻳﺮـﺸ
تازﺎــﺠﻣ و ،ﻲﺟرﺎــﺧ ﺎــﻳ ﻲــﻠﺧاد ناﺮﻇﺎــﻧ ياﺮــﺑ ﺞﻳﺎــﺘﻧ ﻦــﻳا دﻮﻟآدﺎﺴﻓ ﺎﻳ ﻒﻴﻌﺿ يﺎﻫدﺮﻜﻠﻤﻋ .
ندﺮـﺑ ﻻﺎـﺑ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫدﺮﺒﻫار
ﺮﻳز دراﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ ﺪﻧﻮـﺷ ﻲﻣ
: ﺖـﻳﻮﻘﺗ
هداد ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ مﺎﻈﻧ هدﺎﺘـﺳ ﻪﺑ ﺎﻫ
ار ﺎـﻫ
ﺮﻇﺎـﻧ يﺎﻬﻧﺎﻣزﺎـﺳ دﻮﺟو ،ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا تﺎـﻴﻫ دﻮـﺟو ،
ﺮــﮕﻳد و ﻲﺘــﺷاﺪﻬﺑ يﺎــﻫ هﺮﻳﺪــﻣ رﺎﺘﺧﺎــﺳ
ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﻪﺑﺎــﺸﻣ يﺎــﻫ
ﻪﻛ ﻲﻧﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ شادﺎـﭘ ،ﺞﻳﺎـﺘﻧ لﺎﺒﻗ رد ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ
ﻜﻠﻤﻋ ﻪـﺑ ﻲﻫد زﺎـﺠﻣ و بﻮـﺧ يﺎـﻫدﺮ
ﻒﻴﻌـﺿ يﺎـﻫدﺮﻜﻠﻤﻋ تا
ﻨﺘﺴﻫ ﺪ . شراﺰﮔ و يﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻚﻳ ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻘﻳﺮﻓآ رد ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ لﺮﺘﻨﻛ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﺢﻄﺳ رد ﻲﻫد درﻮـﻣ نﺎـﺸﻳﺎﻫ ﻢﻴﻤـﺼﺗ لﺎـﺒﻗ رد ﺖـﻟود نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻦﺘﺷاد ﻪﮕﻧ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا .
و ﻲﻟﺎـﻣ يﺎـﻫ هداد ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﺎـﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻳا
و ﺎﻫ ﻚﻴﻨﻴﻠﻛ ،تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻳارا ﻢﺠﺣ ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﻛ ار ﻲﻳﺎـﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
ﻲـﻳاﺮﺟا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﺑ و دﻮﻤﻧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ ﺮﻴﻏ يﺎﻫ يﺎـﻫ دﺎـﺴﻓ و ﺎـﻫ دﺮـﻜﻠﻤﻋ توﺎـﻔﺗ يا ﻪـﺸﻳر ﻞـﻠﻋ دﺮﻛ ﻚﻤﻛ ﺪﻨﺑﺎﻳرد ار ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا )
،ﺰﻨﻴﻟﺎﻛ و نﺎﻳو 2006
.(
اﺪﺻ ي ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ياﺮـﺑ ﺎﻳآ ﻪﻛ ددﺮﮔ ﻲﻣﺮﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ4
را و يﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد نﺎﻌﻔﻨﻳذ لﺎﻌﻓ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﺎﻬﻟﺎﻧﺎﻛ ،ﺖﻣﺪﺧ ﻪﻳا
ﺮــﻴﺧ ﺎــﻳ دراد دﻮــﺟو ﻲﺒــﺳﺎﻨﻣ يﺎــﻫراﺰﺑا )
،نﻮــﺴﭙﻣﺎﺗ 2005
؛
،ﺲﻳﻮــﻟ 2006
،اﻮــﻠﻴﻣ ؛ 2006 .(
ﺶﻳاﺰــﻓا رﺎــﻛ ﻦــﻳا زا فﺪــﻫ
ﻲﻧوﺮﻴﺑ ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ ﺖﻟود
ﺖﺳﺎﻫ . دﻮـﺒﻬﺑ ياﺮـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫدﺮﺒﻫار
دراﻮـﻣ ﻞﻣﺎـﺷ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ياﺪﺻ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
3- Accountability
4-Citizen voice
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﻳز :
ـﻠﺤﻣ ﻲﺘـﺷاﺪﻬﺑ يﺎـﻫ هﺮﻳﺪـﻣ تﺎﻴﻫ ﺎـﻬﻧآ رد ﻪـﻛ ﻲ
يﺰﻳر ﻪﺟدﻮﺑ و يﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺮﺗﺎـﻓد ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ،نارﺎﻤﻴﺑ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﻲﺳرﺮﺑ ، ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ تﺎﻣاﺪـﻗا يﺮـﻴﮕﻴﭘ و ﺖـﺒﺛ ياﺮـﺑ تﺎﻳﺎﻜـﺷ ﻪـﺑ ﻲﮔﺪﻴﺳر ﻲﻤﺳر ﺰﻴﻣآدﺎـﺴﻓ و ﻲﻗﻼﺧاﺮﻴﻏ .
يﺪﻧوﺮﻬـﺷ شزﻮـﻣآ ﺰـﻛﺮﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ
1
) http://www.civiced.org
ﻲﻧاﻮـﺘﻴﻟ ،ﻪﻴﺳور ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ رد (
ﺖـﺳاﻮﺧ و هدارا يﺪﻧوﺮﻬـﺷ شزﻮـﻣآ ﺪـﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ يﺰﻧوﺪﻧا و ار ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﻲﮔﺪـﻧز و ﻲﻧﺪـﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ياﺮـﺑ مدﺮﻣ ﺪﻫد ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا .
رد ار ﺎـﻬﻧآ ترﺎـﻬﻣ ﺎـﻫ شزﻮـﻣآ ﻦﻳا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺪﺸﺨﺑ ﻲﻣ دﻮﺒﻬﺑ دﻮﺧ تﻼﻜﺸﻣ نﺎﻴﺑ .
ﻌﻓ يﻮﻴﻟﻮﺑ رد تﺎـﻴﻫ ﺖﻴﻟﺎ
يﺎـﻫ ﺖـﺧادﺮﭘ ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد ﻢـﻬﻣ ﻊﻧﺎﻣ ﻚﻳ ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ يﺎﻫ هﺮﻳﺪﻣ ﺎﺑ ﺖﻟود ﻂﺳﻮﺗ يروﺮﺿ مﻼﻗا ﻪﻴﻬﺗ ﺚﻋﺎﺑ و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﻤﺳرﺮﻴﻏ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺖﻤﻴﻗ )
،ﺎـﻨﻴﻟﻮﻣ يﺮﮔ 2001
.(
لﺎـﺣ ﻦـﻳا ﺎـﺑ
ﻲﻳﺎﻫرﻮـﺸﻛ رد ؛ﺖﺴﻴﻧ نﺎﺳآ ﻪﺸﻴﻤﻫ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ياﺪﺻ نﺪﻴﻨﺷ ﺪـﺤﻣ يدﺎـﻤﺘﻣ يﺎﻬﻟﺎـﺳ ياﺮـﺑ ناﺪﻧوﺮﻬـﺷ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻪﻛ ﺎـﻳ دو
يزاﺪــﻧا هار درﻮــﻣ رد ﻲﻛﺪــﻧا برﺎــﺠﺗ ﺖــﺳا هﺪــﺷ بﻮﻛﺮــﺳ و دراد دﻮﺟو ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ لﺎﻜﺷا ﺮﮕﻳد ﺎﻳ ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ يﺎﻬﻧﺎﻣزﺎﺳ دراد مزﻻ يدﺎﻳز رﺎﻛ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﺮﺛﻮﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻪﻌﺳﻮﺗ .
ﻪـﺑ
ﺖﻬﺟ ﺮﻴﻴﻐﺗ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺎﻫ هﺰﻴﮕﻧا هوﻼﻋ ﻲـﻠﺤﻣ يﺎـﻫ هﺮﻳﺪـﻣ تﺎـﻴﻫ ﻪﻛ دﻮﺷ هداد -
ﻪـﻛ ياﺪـﺻ ﻲـﻠﺠﺗ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ -
ﻲﻧﺎـﻨﻛرﺎﻛ تﺎﻤﻴﻤﺼﺗ ﺮﺑ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ترﺪﻗ
ﺪـﻧراﺬﮕﺑ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺪﻧﻮـﺷ ﻲـﻣ هرادا و ماﺪﺨﺘـﺳا ﺰـﻛﺮﻣ يﻮﺳ زا ﻪﻛ )
،ﺲﻳﻮﻟ 2007 .(
ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ﻲﻫﺪﺨـﺳﺎﭘ ﻪـﺑ ﻼﻣﺎـﻛ ﻪـﻛ ﺖـﺳا يﺮـﮕﻳد مﻮﻬﻔﻣ 2
ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ .
دراد دﻮـﺟو ﺖﻴﻓﺎﻔـﺷ مﻮﻬﻔﻣ ﺖﺸﭘ رد ﻪﻛ يا هﺪﻳا
ﻪﻧﻻﺎﻌﻓ يزﺎﺳرﺎﻜﺷآ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺴﻧآ يﺎﻫ ﻪﻳور
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ هﻮﺤﻧ و
ﺮـﺘﻬﺑ ﻢﻴﻨﻛ ﻚﻤﻛ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻪﺑ ﻢﻴﻧاﻮﺗ ﻲﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا و ﺪﻨﻫد مﺎﺠﻧا يﺮﺗ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ يﺎﻫ بﺎﺨﺘﻧا و ﺪﻨﺸﻳﺪﻧﺎﻴﺑ ﺮﺗ ﻖﻴﻤﻋ و دﻮﺷ ﺖﻳﻮﻘﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻟوﻮﺴﻣ .
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ هوﻼﻋ ﻪﺑ
و ﺖـﺒﺛ دراد دﻮـﺟو دﺎﺴﻓ ﺞﻳﺎﺘﻧ و هﺮﺘﺴﮔ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻳ رﺎﺸﺘﻧا ﺪﺑﺎ . دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﻦﻳا
دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﻚﻤﻛ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﺣاﺮﻃ .
يزﺎﺳرﺎﻜﺷآ ﻪﺑ ﺖﻟود ﺪﻬﻌﺗ ﻞﻣﺎﺷ يزﺎﺳ فﺎﻔﺷ يﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪـﺷﺎﺑ ﻲـﻣ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺳر و ﻲﻧﺪﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺖﻳﻮﻘﺗ و تﺎﻋﻼﻃا ﻲﻤﺳر
)
،نارﺎــﻜﻤﻫ و ﮓــﻧﺎﻓ 2007
.(
ﺶﻳاﺰــﻓا ياﺮــﺑ ﻪــﻛ ﻲﻳﺎــﻫدﺮﺒﻫار
ﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ﻲـﺣاﺮﻃ ﻞﻣﺎـﺷ دﻮﺷ ﻲ
"
يﺎـﻫ ترﺎـﻛ
ﻲﻫﺪﺷراﺰﮔ
"
عﻼـﻃا و ﺎـﻫ ﺖـﻤﻴﻗ ﺶﻳﺎﭘ ،ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﻣﺪﺧ ياﺮﺑ3
ﻚﻧﺎﺑ ،ﺎﻫ ﺖﻳﺎﺳ بو ﻖﻳﺮﻃ زا ﺖﻟود تﺎﺑﻮﺼﻣ و دﺎﻨﺳا ﻲﻧﺎﺳر يﺎﻫ
1- Center for Civic Education
2-Transparency
3-Report Cards
ﺖــﺳﺎﻫ ﻪﻧﺎــﺳر و ﻲﻣﻮــﻤﻋ تﺎــﺴﻠﺟ ،ﻲﻣﻮــﻤﻋ ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا )
ﻚــﻧﺎﺑ
،ﻲﻧﺎﻬﺟ 2003 .(
اﺪـﻧﺎﮔوا و ﺶﻛاﺮـﻣ ، ﻦﻴـﺘﻧاژرآ رد ﻪـﻛ ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا
ﺠﻧا ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﻦﻜﻤﻣ تﻼﺧاﺪﻣ زا ﻲﻔﻴﻃ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎ
ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار .
ﺶﻳﺎـﭘ ﻢﺘـﺴﻴﺳ ﻚﻳ ﻦﻴﺘﻧاژرآ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ترازو
رد ﺎــﻫوراد ﺪــﻳﺮﺧ ﺖــﻤﻴﻗ نآ رد ﻪــﻛ دﺮــﻛ ﻲــﺣاﺮﻃ ﺖــﻤﻴﻗ 33
ﻪـﻤﻫ ياﺮﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﻦﻳا و ﺪﺷ يﺮﻴﮔدر ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﺎﻬﻧﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ .
ﺖـﻤﻴﻗ ﻪـﻛ ﺪﺷ نآ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﻃ ﻪﺑ ارﻮﻓ ﺪﻳﺮﺧ يﺎﻫ ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮ
12 % تﺪﻣ ياﺮﺑ و ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ
ﺪــﻧﺎﻣ ﻲﻗﺎــﺑ ﻪــﻳﺎﭘ ﺖــﻤﻴﻗ ﺮــﻳز لﺎــﺳ ﻚــﻳ )
و ﻲﻜــﺳدوﺮﮔرﺎﻜﺳا
،نارﺎﻜﻤﻫ 2001 .(
ﺖـﺴﻴﻟ ﺪﻧﺪـﺷ مﺰـﻠﻣ ﺎﻬﻧﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﻲﺳاوﺮﻛ رد
نﺎﻜـﺷﺰﭘ ﺎـﺗ ﺪـﻨﻫد راﺮـﻗ مﻮﻤﻋ ﺪﻳد ضﺮﻌﻣ رد ار نارﺎﻤﻴﺑ رﺎﻈﺘﻧا ﻞـﻘﺘﻨﻣ ﺖـﺴﻴﻟ يﻻﺎﺑ ﻪﺑ هﻮﺷر ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺎﺑ ار ﻲﺻﺎﺧ داﺮﻓا ﺪﻨﻧاﻮﺘﻧ ﺪﻨﻨﻛ ) ﻪـﺴﺳﻮﻣ ،ﻞـﻠﻤﻟا ﻦﻴـﺑ ﺖﻴﻓﺎﻔـﺷ 2006
.(
ﻚـﻳ اﺪـﻧﺎﮔوا رد
ﻚـﻤﻛ ﻦﺘـﻓر رﺪـﻫ و فاﺮﺤﻧا ﺶﻫﺎﻛ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا دﺮﺒﻫار هداد ﻲـﻠﺤﻣ سراﺪـﻣ ﻪـﺑ ﻪﻛ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ ﺪﺷ ﻲﻣ )
و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ مﺎﺠﻧا ﻖﻳﺮﻃ زا ﻞﻜﺸﻣ
دﻮـﺑ ه ﺪـﺷ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻲﻣﻮـﻤﻋ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺮﻴﮔدر .(
ﻦـﻳا رد
ﻠﺒﻣ دﺮﺒﻫار مدﺮـﻣ عﻼﻃا ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧزور ﻖﻳﺮﻃ زا اﺪﺘﺑا ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻚﻤﻛ ﻎ
ﺪﺷ ﻲﻣ لﺎﺳرا ﻪﺳرﺪﻣ ﻪﺑ ﺖﺴﭘ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺲﭙﺳ و ﺪﻴﺳر ﻲﻣ .
رد
زا ﻞﺒﻗ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ ﻓ ﻲﺣﻼـﺻا ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻦﻳا ياﺮﺟا
ﻂـﻘ 13 % ﻎـﻠﺒﻣ
مﺎـﺠﻧا زا ﺲـﭘ ﺪﻴـﺳر ﻲﻣ سراﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻚﻤﻛ ﻪـﻠﺧاﺪﻣ
80
ﺎــﺗ 90 ﻲﻠــﺻا نﺎﮔﺪــﻧﺮﻴﮔ ﻪــﺑ نآ ﺪــﺻرد ر
ﺪﻴــﺳ ) و ﺎــﻜﻴﻨﻳر
،نﻮﺴﻧﻮﺳا 2002 .(
اﺮﺟا ﻪﺑ رﺎﺒﺟا و ﻒﺸﻛ نآ ﻲﻃ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا ﻞﻣﺎﺷ4
دﺎـﺴﻓ رد ﻪـﻛ يدﺮﻓ و يروآ ﻊﻤﺟ دﺎﺴﻓ عﻮﻗو ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ كراﺪﻣ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻪﻴﺒﻨﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻴﮔرد .
صﻼـﺧ تﺎﻣاﺪـﻗا ﻦـﻳا فﺪـﻫ
دﻮـﺧ رﺎـﻴﺘﺧا و ترﺪـﻗ زا ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻧﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﺖـﺳد زا نﺪﺷ ياﺮـﺑ ناﺮـﮕﻳد نﺪﻧﺎـﺳﺮﺗ و ﻦﺘـﺷاد زﺎﺑ و ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ ﺖﺳا هﺪﻨﻳآ رد ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا يﺎﻫدﺎﺴﻓ زا يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ .
يﺎـﻫ ﻢـﺴﻴﻧﺎﻜﻣ
دﻮـﺷ ﻪـﻴﺒﻌﺗ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ترازو نورد رد ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ درﻮﺧﺮﺑ )
ﺪـﻨﻧﺎﻣ
ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺳرزﺎﺑ ﺮﺘﻓد ﻲـﻧورد يﺰـﻴﻤﻣ ﺎـﻳ5
ﺖـﺷاﺪﻬﺑ ترازو رد6
ﺎﻜﻳﺮﻣآ ( ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺖـﺷاﺪﻬﺑ ترازو رﺎﺘﺧﺎـﺳ زا جرﺎﺧ رد ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ
دﻮﺷ يﺮﻴﮕﻴﭘ ﻲﻳﺎﻀﻗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﻳ ﻲﺴﻴﻠﭘ ﻢﺘﺴﻴﺳ .
ﺸﻛ رﺎـﺒﺟا و ﻒ
ﻲـﺳرزﺎﺑ ،ﺐﻠﻘﺗ لﺮﺘﻨﻛ ،ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،اﺮﺟا ﻪﺑ )
زا
تﺎﻋﻮﺒﻄﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﺳرزﺎﺑ ﻪﻠﻤﺟ (
شادﺎـﭘ نداد ،ﻲـﻠﺧاد ﺖﻴﻨﻣا
يﺮﮔﺎﺸﻓا ياﺮﺑ ﺪﻧﻮـﺷ ﻲـﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ﻪﻴﺒﻨﺗ و7
. ﺎـﺑ ﻢﺘـﺴﻴﺳ ﻚـﻳ
ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ و هداد ﺶﻳاﺰﻓا ار ﻲﻫﺪﺨﺳﺎﭘ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺮﺛﻮﻣ و طﺎﺒﻀﻧا ﺎـﻣا ﺪـﺷﺎﺑ هﺪﻧرادزﺎﺑ دﺎﺴﻓ عﻮﻗو ﻦﻴـﻨﭼ ﻲـﺣاﺮﻃ لﺎـﺣ ﻦﻴـﻋ رد
4-Detection and enforcement
5-Inspector General’s Office
6- Internal Audit
7-Whistle-blowing
ﮓـﻨﻫﺮﻓ رد راﻮﺷد تاﺮﻴﻴﻐﺗ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ .
ﻲـﻤﻧ ﺪـﻳد ﻲـﺘﻗو جﻮﺒﻣﺎﻛ رد ﻲﻧﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ
ﺪﻨﻛ ﻪﻴﺒﻨﺗ ار دﻮﺧ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺪﻧاﻮﺗ )
دراﺪـﻧ يدﺎـﻳز تارﺎـﻴﺘﺧا (
زا
ﺖــﺷاد ﻲﻔﻴﻌــﺿ دﺮــﻜﻠﻤﻋ ﻪــﻛ ﻲﻧﺎــﻨﻛرﺎﻛ ﻪــﺑ شادﺎــﭘ ﺖــﺧادﺮﭘ دﺮﻛ يراددﻮﺧ )
ﻤﻫ و ﺮﺑرﺎﺑ
،نارﺎﻜ 2004 .(
ﻲﻋوﺮـﺷ ﻦـﻳا ﻊﻗاو رد
ﺮﻴﻴﻐﺗ ياﺮﺑ نداد
دﻮﺑ ﺎﻫ هﺰﻴﮕﻧا .
ﻲﺷاﺮﺗ ﻞﻴﻟد :1
ﻪـﻨﻴﻣز ﻪﻛ يدﺎﻬﻧ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﻪـﺑ يرﺎـﺘﻓر مﻮﻠﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار دﺎﺴﻓ ﺖﺻﺮﻓ و هار ﻲﺳرﺮﺑ يﺎـﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﺎﻫ شﺮﮕﻧ ،ﻲﺼﺨﺷ يﺎﻫروﺎﺑ ﺮﻴﺛﺎﺗ يﺎﻫ
ﻲـﻣ دﺎﺴﻓ زوﺮﺑ ﺮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪـﻧزادﺮﭘ
. و ﻲـﻗﻼﺧا ﺪـﻬﻌﺗ سﺎـﺴﺣا
تﺎﻣﺪـﺧ رد ﻪـﻛ ﻲﻧﺎـﻨﻛرﺎﻛ و ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻪﻓﺮﺣ رد ناﺮﮕﻳد ﻪﻈﺣﻼﻣ دراد نﺎـﻧآ رﺎـﺘﻓر ﺮـﺑ ﻲﻳاﺰـﺴﺑ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺪـﻧرﺎﻛ ﻪـﺑ لﻮﻐﺸﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ )
،نﻮــــﺴﺒﻴﮔ و لاﺪــــﻧار 1991
،ﺪــــﻨﻟرﺎﻛ ؛ 1995
و ﺲــــﺗار ؛
،نارﺎﻜﻤﻫ 1995 ( ﻣا ﺖـﺴﺳ ﺎـﺑ ﺪﻧزﺎﺳ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺮﻃﺎﺧ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺎ
شزرا ﻦﻳا نﺪﺷ ـﻛ ﺪـﻳآ ﻲـﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ ﻲﻳﻼﺧ ﺎﻫ
لﺎـﻤﻋا نآ رد ﻪ
ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ ﺰﻴﻣآدﺎﺴﻓ )
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﻴﻣ 2001
.(
ﺖﺴﺴﮔ ﻪﻛ ﺪﻧا هدﺮﻛ حﺮﻄﻣ ار ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻦﻳا نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﻴﻣ يﺎﻫرﻮــﺸﻛ رد ﻪــﭽﻧآ ﺪــﻨﻧﺎﻤﻫ ﺪﻳﺪــﺷ ﻲــﺳﺎﻴﺳ و يدﺎــﺼﺘﻗا لﺎـﺳ زا ﺎﻴـﺳآ بﻮـﻨﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﻲﻳﺎﭘورا ﻖﺑﺎﺳ ﺖﺴﻴﻧﻮﻤﻛ 1991 رد ﺎﻬـﺷزرا ﻦﺘـﺨﻳر ﻢـﻫرد ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ داد خر
ﺎﺠﻳا ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔ ﺮﻴﺛﺎﺗ دﺎﺴﻓ ﻞﻜﺸﻣ د .
يراد ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
ﺪﻳﻮﮔ ﻲﻣ
"
دراد ار شدﻮﺧ ﺖﻤﻴﻗ يﺰﻴﭼ ﺮﻫ
"
. ﻲـﻣ ﺮـﻈﻧ ﻪـﺑ
رد ﻲـﺘﺣ ار ﻲـﺼﺨﺷ ﺖـﻌﻔﻨﻣ ندﺮـﻛ لﺎـﺒﻧد رﺎﻌﺷ ﻦﻳا ﺪﺳر ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻖﻳﺪﺼﺗ ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺎﻫدﺎﻬﻧ نورد .
ﻪﺑ رﺎﻛ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ
ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻊﻓﺎﻨﻣ يﺎﺟ ﻪﺑ ﻲﺘﻗو ﺖﻟود نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﺳﺮﺑ ﻲﻳﺎﺟ ار ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ باﺬـﻋ و دﺎـﻀﺗ سﺎـﺴﺣا ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ لﺎﺒﻧد
ﺪﻨﻨﻜﻧ ناﺪﺟو .
ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﺮﮕﻳد
ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ
"
ﻲﻳاﺮﮔ ﻞﻤﻋ ﻖﻄﻨﻣ
"
ﻲـﻣ ﻪﻛ ﺪﻧا هدﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ2
هﺪـﻨﻨﻛ ﻚـﻤﻛ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﮕﻨﻫﺮﻓ رد دﺎﺴﻓ ﺢﻳﺮﺸﺗ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﻳوداﺮﺑ ﻞﭘ ﻲﺳرﺮﺑ سﺎﻨﺷ نﺎﺴﻧا –
- رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ
ﻨﻨﻛاﺪﻫا ﻚﻳ ﻲﺘﻗو ﻲﺘﻴﻳﺎﻫ ﻚـﻳ ﻪـﺑ يا هﺮﻈﺘﻨﻣﺮﻴﻏ ﻚﻤﻛ هﺪ
ﻲﻣ ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ياﺮـﺑ اﺮـﻧآ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ناﺮﺒﻫر ،ﺪﻨﻛ
ﺎـﺑ ﻦﻳا و ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ فﺮﺻ ﺶﻳﻮﺧ تﺮﻬﺷ و يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ و ﻲـﻘﻄﻨﻣ ﻲـﻠﻤﻋ ﻪـﻌﻣﺎﺟ نآ ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎـﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ دﻮـﺷ ﻲﻣ داﺪﻤﻠﻗ كرد ﻞﺑﺎﻗ )
،ﻦﻳوداﺮـﺑ 1997
.(
ﻦﻴـﻤﻫ ﻪـﺑ
ندرﺎـﺳد رﻮـﻴﻟوا ﺐﻴﺗﺮﺗ رﺎﺠﻨﻫ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ3
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎـﻫ
هزﺎـﺟا ﻲﻳﺎـﻘﻳﺮﻓآ ﻊـﻣاﻮﺟ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺧادﺮﭘ داد ﻲـﻣ
ار دﺎـﺴﻓ
ﺪﻨﻨﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ .
رد ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﻫ نﺎﻫﺮﺑ و ﺎﻫ لﻻﺪﺘﺳا ﺖﻓﺎﻳرد يو
1-Rationalization
2-Practical logic
3-Olivier de Sarden
ﺮﻳﺎﻈﻧ و ترﺪﻗ ،كﺮﺘﺸﻣ ﺖﻴﻟوﻮﺴﻣ ،نداد ﻪﻳﺪﻫ ،هﺮﻛاﺬﻣ درﻮﻣ ﻲـﻣ ﺮﻘﺘـﺴﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد ار دﺎـﺴﻓ ﻊﻗاو رد ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻪﻳارا نآ ﺪﻨﻨﻛ . ﺎﻬﺘﺳﺎﻴﺳ ﻲﺣاﺮﻃ مﺎﮕﻨﻫ رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ياﺮـﺑ تﻼﺧاﺪﻣ و
ﺎﻫ لﻻﺪﺘﺳا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ دﻮﻤﻧ ﻪﺟﻮﺗ )
،ندرﺎﺳد 1999 .(
دﺎـﺴﻓ ﻪـﺑ ار ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻲﻤﻛ رﺎﻴﺴﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ هزﻮـﺣ ﻚـﻳ ﻦـﻳا لﺎﺣﺮﻫ ﻪﺑ ﺎﻣا ﺪﻧا هداد طﺎﺒﺗرا ﺖﻣﻼﺳ مﺎﻈﻧ رد
ﺖﺳا يﺪﻌﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﻢﻬﻣ .
ﻫﺎـﻔﻣ ﻦﻳا ﺢﺿاو كرد ﻢﻴ
يﺎـﻫ ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘـﺳد و نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻲـﺷزﻮﻣآ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ و ﺪﻧﻮـﺷ ﻦﻳوﺪـﺗ ﺮﺘﻬﺑ ﻲﻳاﺮﺟا تﺎـﻬﻴﺟﻮﺗ
ﻪـﻛ يا هﺪـﻨﻨﻛ هاﺮـﻤﮔ
و حﻼـﺻا ﺪـﻨﻫد راﺮـﻗ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺖﺤﺗ ار داﺮﻓا يﺎﻫروﺎﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ داﺮﻓا ﺶﻘﻧ يزﺎﺳ لﺪﻣ .
ﺖﻴﻌﻤﺟ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و داﺮﻓا ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو اﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺪـﺷﺎﺑ هﺪـﻨﻨﻛ ﻚـﻤﻛ دﺎـﺴﻓ ﺢﻴـﺿﻮﺗ ياﺮـﺑ ﺪـﻧ
.
و ﻲﺘﻴـﺼﺨﺷ يﺎـﻫ ﻲـﮔﮋﻳو ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﻪﻛ نارﺎﻜﻤﻫ و ﮓﻨﻴﺴﻫ ﺪـﻧدﺮﻛ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﺪـﻧدﻮﻤﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ار تﺎـﻴﻟﺎﻣ ﺖـﺧادﺮﭘ زا راﺮﻓ يراﺪـﻣ دﻮـﺧ و ﻲﻨﻴﺑدﻮـﺧ ﺮﮕﻧﺎـﻴﺑ ﺎﻬﻧآ يدﺮﻓ تﺎﻔﺻ ﻪﻛ يداﺮﻓا ﺖﺳا ) ﺖﻬﺟ و ﺪﻨﻫد ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺮﻴﻏ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻼﺜﻣ يﺮـﻴﮔ
ﺪﻧراد ﻲﺘﺑﺎﻗر (
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ راﺮﻓ تﺎﻴﻟﺎﻣ ﺖﺧادﺮﭘ زا ناﺮﮕﻳد زا ﺮﺘﺸﻴﺑ
)
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﮓﻨﻴﺴﻫ 1988
.(
و بﺎـﺨﺘﻧا ﺖﻗد ﺎﺑ ﺖﻟود نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺎﻬﻧآ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ دﺮﺒﻫار عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﻳا ﻒـﻴﻔﺨﺗ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ هداد شزﻮﻣآ
ﺪﻨﻛ ﻚﻤﻛ .
ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ جاودزا ﺖﻴﻌﺿو و ﺖﻴﺴﻨﺟ
ﺪــﺷﺎﺑ طﺎــﺒﺗرا رد دﺎــﺴﻓ .
ﻦﻳﺪــﻴﮔ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎــﻜﻤﻫ و
ﺎﺗﻮﮔﻮﺑ يﺎﻬﻧﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ دﺮـﺠﻣ زادﺮﭘرﺎـﻛ ﻲﺘﻗو ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ4
ﻦﻴﻳﺎﭘ مﻼﻗا ﺪﻳﺮﺧ ﺖﻤﻴﻗ ﺪﺷﺎﺑ نز ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺗ
) و ﻦﻳﺪﻴﮔ
،نارﺎﻜﻤﻫ 2001 .(
هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ ياﺮﺑ رﺎﺸﻓ :5
ﻦـﻜﻤﻣ ﻲـﺘﻟود ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻚﻳ
ﺮـﻳز ﻪـﻛ ﺪـﻧﺰﺑ دﺮﺒﺘـﺳد ﻲﻣﻮﻤﻋ لاﻮﻣا ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﻦﻳﺪﺑ ﺖﺳا ﻨﻳا ﺎﻳ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ ﻲﻫﺪﺑ رﺎﺸﻓ ﻲـﺘﻟود قﻮـﻘﺣ نﻮـﭼ ﻪﻜ
و ﺪـﻳآ ﻲـﻤﻧﺮﺑ ﻲﮔﺪـﻧز جرﺎﺨﻣ هﺪﻬﻋ زا ،ﺖﺳا ﻦﻴﻳﺎﭘ رﺎﻴﺴﺑ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﻤﺳرﺮﻴﻏ ﺖﻓﺎﻳرد ﻪﺑ رﻮﺒﺠﻣ .
ياﺮـﺑ دﺮـﺒﻫار ﻚـﻳ
رد نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻲﺘﻓﺎـﻳرد قﻮـﻘﺣ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺖﺳا يا هرود ترﻮﺻ ﻪﺑ نآ رد ﺮﻈﻧ ﺪﻳﺪﺠﺗ و ماﺪﺨﺘﺳا وﺪﺑ )
،نﺎﻳو 2006 .(
ﻲـﻠﺣ هار ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ قﻮـﻘﺣ ﺶﻳاﺰـﻓا ياﺮـﺑ
ﺖﻳاﺪـﻫ دﺎـﺴﻓ ﺖﻤـﺳ ﻪﺑ ار نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﻣ رﺎﺸﻓ ﺶﻫﺎﻛ دﻮــﺷ ﻲــﻣ ﻪــﺘﻓﺮﮔ ﺮــﻈﻧ رد ﺪــﻨﻛ ﻲــﻣ )
و گﺮــﺑﺮﻟ نو
،نارﺎﻜﻤﻫ 2002
،نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻮﻨﻳﺮﻓ ؛ 2004
.(
لﺎـﺣ ﻦـﻳا ﺎـﺑ
قﻮـﺳ يﺎـﻫ هﺰـﻴﮕﻧا ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و دﺎـﺴﻓ ﺮﺘـﺴﺑ و ﻪﻨﻴﻣز ﺮﮔا
4-Bogota
5- Pressures to abuse
