Social Capital Management

(1)

University of Tehran

Social Capital Management

Online ISSN: 2423-6233

Validation of the Social Capital Scale Based on the Holy Quran from the Perspective of Teachers in Fars Province

Marziyeh Hajizadeh3

 Maasoumeh Mohtaram2

 Jafar Torkzadeh1*

1. Corresponding Author, Deparment of Administration& Educational Planning, Faculty of Education & Psycology, Shiraz, University, Shiraz, Iran. Email: [email protected]

2. Deparment of Administration& Educational Planning, Faculty of Education & Psycology, Shiraz, University, Shiraz, Iran.

Email: [email protected]

3. Deparment of Administration& Educational Planning. Faculty of Education & Psycology, Shiraz, University, Shiraz, Iran.

Email: [email protected]

ARTICLE INFO ABSTRACT

Article type:

Research Article

The purpose of this study was to validate the scale of social capital based on the Holy Quran. The research method was descriptive-survey. The statistical population of the study included all teachers in Fars’s province (31,000 people) that by random sampling method, 386 people were selected as the research sample. The research instrument was the Social Capital Scale based on the Holy Quran (Torkzadeh &

Mohtaram, 2020). In order to measure the validity of the scale, two methods of item analysis and first and second order confirmatory factor analysis were used and to measure its reliability, Cronbach's alpha was used. The results of item analysis showed a significant correlation between each item with the relevant sub-scale and social capital scale with the Islamic approach based on the Holy Quran in general.

Also, the results of the first and second order confirmatory factor analysis showed that each of the items and components had a high validity to explain the relevant dimension and social capital based on the Holy Quran. Also, based on Cronbach's alpha values, the reliability of the scale and related subscales was evaluated as desirable. In addition, the results showed that the social capital based on the Holy Quran is moderate for teachers in Fars province. According to the output of this study, this scale can be used by researchers, managers and other employees in various fields as a basis for evaluating and identifying social capital with an Islamic approach.

Article History:

Received March 10, 2022 Revised May 02, 2022 Accepted May 16, 2022

Keywords:

Social Capital, Validation, Teacher, Scale, Holy Quran.

Cite this article: Torkzadeh, J., Mohtaram , M., Haji zadeh, M. (2023). Validation of the Social Capital Scale Based on the Holy Quran from the Perspective of Teachers in Fars Province. Social Capital Management.10 (1), 19-29. Doi:

10.22059/jscm.2022.340321.2272

DOI: http//doi.org/10.22059/jscm.2022.340321.2272

(2)

نارهت هاگشناد

يعامتجا ةيامرس تيريدم

:هيرشن تياس https://jpht.ut.ac.ir

:يكينورتكلا اپاش 6233

- 2423

سراف ناتسا ناملعم هاگدید زا میرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةیامرس سایقم یبایرابتعا

کرت رفعج

1هداز

*

مرتحم هموصعم

2

یجاح هیضرم

3هداز

1 ،لوئسم ةدنسيون . همانرب و تيريدم هورگ

ناور و یتیبرت مولع ةدکشناد ،یشزومآ یزير ناريا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،یسانش

:هماناايار . [email protected]

2 . همانرب و تيريدم هورگ ناور و یتیبرت مولع ةدکشناد ،یشزومآ یزير

ناريا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،یسانش :همانايار .

[email protected]

3 . همانرب و تيريدم هورگ ناور و یتیبرت مولع ةدکشناد ،یشزومآ یزير

ناريا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،یسانش :همانايار .

[email protected]

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون یشهوژپ خیرات :هلاقم یاه

رات ی خ رد ی تفا 19: / 12 / 1400

رات ی خ یرگنزاب : 12 / 02 / 1401

رات ی خ ذپ ی شر : 26 / 02 / 1401

رات ی خ راشتنا : 21 / 12 / 1401 ناتدسا نادمللم هاگدديد زا ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایقم یبايرابتعا شهوژپ نيا زا یلک فده

نامللم ةمه لماش شهوژپ یرامآ ةلماج .دوب یشيامیپ عون زا یفیصوت شهوژپ شور .دوب سراف سراف ناتسا

( 31000 هنومن شور اب هک دوب )رفن دادلت یفداصت یریگ

386 رازدبا .دنددش باختنا شهوژپ ةنومن ناونع هب رفن

کرت( ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایقم شهوژپ مرتحم و هداز

1399 ) یياور شجنس زا دلب هک دوب

رم یدیيأت لماع لیلحت و هيوگ لیلحت شور ود اب ،سایقم ادبنورک یادففآ شور ادب نآ یياياپ ،مود و لوا هبت

هداد و عيزوت هيوگ زا کي ره رادانلم یگتسبمه زا یکاح هيوگ لیلحت جياتن .دش یروآدرگ اه

دلب سایقمريز اب اه

یددیيأت لدماع لدیلحت جيادتن .دوب ميرک نآرق یانبم رب یملاسا درکيور اب یعامتجا ةيامرس سایقم و هطوبرم د و لوا ةبترم ةمه داد ناشن زین مو

هيوگ هففؤم و اه ةيامردس و هدطوبرم ددلب نییبت یارب یيلااب یلماع راب زا اه

و سادیقم یيادياپ ، ادبنورک یادففآ ريدادقم سادسا ردب ،نیدننمه .ددنرادروخرب ميرک نآرق رب ینتبم یعامتجا سایقمريز دس رادقم داد ناشن جياتن ،نيا رب هولاع .دش یبايزرا بولطم هطوبرم یاه رد دودجوم یعادمتجا ةيامر

هدجوت اب .تسا طسوتم دح رد سراف ناتسا نامللم رظن زا )شهوژپ نيا رد رظن دروم سایقم ساسا رب( سرادم یم سایقم نيا ،شهوژپ نيا زا لصاح یجورخ هب ةيامردس یيادسانش و یباديزرا یاردب یيادنبم ناونع هب دناوت

)ميرک نآرق رب ینتبم( یملاسا درکيور اب یعامتجا رد ناددنمراک ريادس و ،ناريددم ،نارگدشهوژپ هدافتسا دروم

هزوح .دریگ رارق فلتخم یاه

:هژاودیلک ،یبايرابتعا

،یعامتجا ةيامرس ،مللم ،ميرک نآرق سایقم . :دانتسا کرت رفلج ،هداز

؛ هموصلم ،مرتحم

؛ یجاح هداز هیضرم ، ( 1402 .) نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایقم یبايرابتعا سراف ناتسا نامللم هاگديد زا ميرک

تيريدم. یعامتجا ةيامرس ،

10 ( 1 ) 19 - 29 . DOI: http//doi.org/10.22059/jscm.2022.340321.2272

.ناگدنسيون© :رشان

.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم

DOI: http//doi.org/10.22059/jscm.2022.340321.2272

(3)

همدقم هورگ رد تردق مهم عبانم زا یکي یعامتجا ةيامرس ( تسا یرشب عماوج و یناسنا یاه

Kilpatrick et al. 2021

؛ نمث ی ناراکمه و

1399 هلسوت و قفوم یمتسیس ینونک یایند رد .) هورگ ةمه یعامتجا ةيامرس دناوتب هک تسا دنم

یبایتسد یارب ار دوخ رد دوجوم یاه

بکا( دنک جیسب دوخ فادها هب یدنبرد و هدازر

1394 ؛

Pitas & Ehmer 2020).

یعامتجا و یسایس ةلسوت رد یعامتجا ةيامرس

روشک نییلت شقن اه هدننک

رفلج( دراد یا ی

ناراکمه و داژن 1400

تهج یارب مزلا لیسناتپ هيامرس نيا .) ةياپ رب دارفا راتفر هب یهد

یعامتجا راتخاس رد یعامتجا دامتعا و ،شزرا ،راجنه ،هکبش یم لیهست ار یلمج تامادقا ساسا رب یعامتجا طباور هک تسا

.دنک

نورد یراکمه یارب بولطم یرصنع ،نیننمه یم رامش هب یهورگ

فادها هب ندیسر و یعامتجا یگتسبمه تهج نآ دوجو و دور

یم رجنم رتمک ةنيزه اب دوخ فادها هب هلماج یبایتسد هب هيامرس نيا ندوب لااب .تسا یرورض هلماج ش

دو ( هلفارصن ی ناراکمه و

؛1395 Lins et al. 2017

،دوهشمان یياراد ةفزنم هب ،هيامرس نيا تقیقح رد .) هدرتسگ فیط هب یسرتسد ناکما

تهج تاعلاطا زا یا

یم مهارف ار هناروآون درکلمع داجيا ( دزاس

Nakano & Nakano & Washizu 2021; Shiell et al. 2020).

ةفزنم هب ،یعامتجا ةيامرس تسا یعامتجا متسیس کي دارفا ةمه هب قللتم ،یمومع یلااک و یعامتجا یياراد کي

تروص رد .

هشدخ یم بیسآ هورگ لک ،دارفا رب هولاع ،هيامرس نيا ندش راد زا اضعا لک زین نامزاس رد هيامرس نيا تيوقت تروص رد و دنیب

یم رادروخرب نآ یايازم دنوش

(Tulin et al. 2018

يا ،تقیقح رد .) هکبش هيامرس ن

یم فيرلت هلماج دارفا نایم یا یارب هک دوش

کي اب یمومع عفانم یم راک رگيد

( دننک

Ellis 2021

یم داجيا یطيارش یعامتجا طباور لیهست قيرط زا و ) و رتهب دارفا ات دوش

هداس یپ ار دوخ یلمج و یدرف عفانم رت دنروآ تسد هب و دننک یریگ

ربنق)

ی ناطلس و یلق 1399 د ؛ ارا

1397

؛

Shiell et al. 2020).

شزومآ نامزاس اي یشزومآ داهن ،هداوناخ داهن زا دلب ،رشب یگدنز لوط رد مهم رایسب یاهداهن هلمج زا دارفا هک تسا شرورپو

مهم هسردم یشزومآ داهن .دنراد نآ اب ار طابترا نيرتشیب هلماج نآ دادلتسا شرورپ ،دارفا ندش ىعامتجا رد ىمسر داهن نيرت

،نا

هياپ میکحت و ،یناسنا دارفا نایم مهافت داجيا تسا یلمج یگدنز یاه‏

هسردم یشخبرثا یارب هسردم رد یعامتجا ةيامرس دوجو.

تسا دیفم ببس نیمه هب.

،طابترا ةنیمز هسردم نلاوئسم و ،ناريدم ،نانکراک ،نامللم یعامتجا ةکبش رد یعامتجا ةيامرس

مزاس یاضعا نایم دامتعا و ،ماجسنا یم مهارف ار نا

ثعاب و دروآ هکبش یشخبرثا

متسیس و اه یم یعامتجا یاه

و ناقهد( دوش

نایجارس 1396 ناراکمه و یناقهد ؛ 1396

(.

ماجنا تاقیقحت قباطم مهم زا یعامتجا ةيامرس و دامتعا یاقترا و ظفح ،هدش

هففؤم نيرت‏ داهن ره یدمآراک و یرادياپ یاه

یم بوسحم یعامتجا دباع( دوش

ين ی ناراکمه و 1398

ورد ؛ ي ش ی ناراکمه و 1399

؛

Lins et al. 2017

؛

Claridge 2018

اب .)

شزرا و گنهرف هب هتسباو هيامرس نيا هب دارفا هاگن ،لاح نيا تهج ،نياربانب .تسا یعامتجا متسیس اي هلماج ره رد مکاح یاه

رس نيا ةلسوت هب تسا یرورض هلماج ره رد یعامتجا ةيامرس دشر و اقترا نآ یعامتجا و یگنهرف یاهرتسب اب بسانتم ،هيام

نيا یعامتجا ةيامرس ةلسوت و یبايزرا تسا مزلا ،تسا یملاسا درکيور اب روشک کي ناريا روشک هک اجنآ زا .دوش هجوت ،هلماج نامزاس رد روشک شزرا و یملاسا درکيور هب هجوت اب فلتخم یاه

.دريذپ تروص نآ رد مکاح یاه

انب شهوژپ رب اه

ماجنا ی تئشن یملاسا یعامتجا ةيامرس ،هدش ناینب زا هتفرگ

ملاسا یتفرلم یاه ،یفالت قح تيلاو ریظن د

یفوا و لوسر تيلاو یورخا شاداپ و ازج ماظن و یورخا تایح دوجو و ،رملاا

اب هيامرس نيا ةدننکزيامتم لوصا نيا هک تسا د

هيامرس تسا یبرغ عماوج یاه ناقهد (

ی ناراکمه و 1396

) هب یملاساریغ یاهدرکيور دننامه یملاسا رظنم زا یعامتجا ةيامرس .

ةيامرس هک توافت نيا اب ؛تسا نلاک و ینایم و درخ فلتخم حوطس زین و ،یتخانش ،یطابترا ،یراتخاس عاونا یاراد موهفم نيا یقلاخا لياضف و توخا و تدحو لوصا ساسا رب یتخانش دلب رد یملاسا یعامتجا هداشگ ،ینابرهم دننام

شوخ و یيور ،یقلخ

رب یراتخاس دلب رد و یقلاخا لياذر رياس و ،یموق بصلت و ضیلبت ،تمهت ،تبیغ ،یيوگدب ميرحت و راثيا و یراکادف ،یگدنشخب

،تروشم ،ماحرا ةلص ،نوالت لوصا ساسا يلاو ،تعامج زامن ریظن ماکحا زا یرایسب یعامتجا ةبنج زین و یعامتجا لفاکت

هب رما ،ت

شوخ ،نظ نسح ،دامتعا ،تقادص لوصا ساسا رب یطابترا دلب رد و تاکز ،سمخ ،جح ،رکنم زا یهن و فورلم یاهراتفر و ،یيور

یم لکش ملاسا یاهروتسد زا یرایسب و یندم تلیضف و عضاوت نوچ یملاسا یدنورهش یم هلسوت و دریگ

بوخ( دباي و ور

ناراکمه 1395

کرت .) شناراکمه و هداز (

1399 ) ناونع اب ،یشهوژپ یط زین نآرق رظنم زا یعامتجا ةيامرس موهفم شواک«

(4)

22 يعامتجا ةيامرس تيريدم

، رود ة مهد رامش ، لوا ة ، 1402

ميرک هديدپ ار یعامتجا ةيامرس ،»

هورگ یداقتعا ینابم رب ینتبم هک دنتسناد دنيآربرپ و دلُبرپ یا هکبش و اه

لکش یعامتجا یاه

یم یم هلسوت و دریگ هکبش رد دارفا هک بیترت نيدب ؛دباي

رب یعامتجا یاه تهج یانبم

یریگ کي اب یونلم و یداقتعا یاه رگيد

یم رارقرب طابترا نآ یياهن فده و دننک

یویند یراگتسر و ،یهفا برق هب یبایتسد ،یهفا تياضر بلج مه اب طابترا یرارقرب زا اه

هبنج ةمه هک تسايوپ و هدینیپ یموهفم یعامتجا ةيامرس موهفم ،رظنم نيا زا .تسا یورخا و درکراک یاه

،یياوتحم ،یدنيارف ،ی

هصیصخ و مه ار یعامتجا ةيامرس ندوب یا

و ینابم رد یعامتجا ةيامرس موهفم فلاخرب و تسا هتفرگ رظن رد مه اب نامز

یروئت هدب و هفدابم قيرط زا یصخش تلفنم و دوس بسک نآ تياغ هک ،یبرغ یاه هکبش رد راتفر کرحم روتوم ،تسا ناتسب

یاه

لاسا رظنم زا یعامتجا یلمج و یدرف یراگتسر و یهفا برق هب لین ینلي ؛تسا یونلم و ینورد کرحم کي یم

تسا ینتفگ.

کرت ( مرتحم و هداز 1399

هک دندوب هتخادرپ ميرک نآرق رظنم زا یعامتجا ةيامرس ةمانشسرپ یحارط هب بوچراچ نیمه یانبم رب )

.دش هتخادرپ نآ یبايرابتعا هب شهوژپ نيا رد فگ هننآ هب رظن اب یسررب قباطم و دش هت

تروص یاه تسج فلتخم یاهروتوم رد هتفريذپ

وگفا ،وجو ةرابرد یدودلم یاه

کت یهاگن بلغا هک دراد دوجو یملاسا درکيور اب یعامتجا ةيامرس هتشاد یعامتجا ةيامرس هب یدلُب

مهم شقن هب رظن نياربانب .دنا

بترا یوگفا و سرادم درکلمع یشخبرثا رد یعامتجا ةيامرس هب ،نآ نانکراک نیب یطا

یبايرابتعا هب رضاح شهوژپ رد ،نامللم هژيو

ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایقم شهوژپ رد هک ،1

کرت ( مرتحم و هداز 1399

نامللم هاگديد زا ،دوب هتفاي هلسوت )

یم راک نيا یجورخ .دش هتخادرپ سراف ناتسا کيور اب یموب و مجسنم و عماج یرازبا دناوت

تسد و ناريدم رایتخا رد یملاسا در

نيدب .دهد رارق نآ ةلسوت اي دوبهب و حلاصا فده اب یعامتجا ةيامرس تیلضو یبايزرا تهج سرادم و یشزومآ ماظن ناراکردنا کرت( ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایقم یبايرابتعا شهوژپ نيا زا یلک فده بیترت مرتحم و هداز

1399 هاگديد زا )

و حرطم ريز حرش هب یتلااؤس هنیمز نيا رد .دوب سراف ناتسا نامللم :دش یریگیپ

1 . ،یعامتجا ةيامرس دالبا ،یعامتجا ةيامرس ینابم( هناگراهچ دالبا ساسا رب ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایقم ايآ

دمایپ تهج ،یعامتجا ةيامرس

؟تسا یياياپ و رابتعا یاراد )یونلم یریگ

2 . م ايآ هففؤم ساسا رب ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایق

؟تسا یياياپ و رابتعا یاراد هناگراهچ دالبا زا کي ره یاه

3 .

؟تسا هنوگچ شهوژپ ورملق رد ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس تیلضو 4 . شهوژپ ورملق رد ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس دالبا نایم یرادانلم توافت ايآ

؟دراد دوجو

قیقحت شور تسا یشيامیپ عون زا یفیصوت شور رظن زا و یدربراک فده رظن زا شهوژپ نيا ناتسا نامللم ةمه لماش شهوژپ یرامآ ةلماج.

( سراف 31000 هنومن شور زا هدافتسا اب هک دوب )رفن ناگروم لودج ساسا رب و هداس یفداصت یریگ

386 ةنومن ناونع هب رفن

ندش باختنا شهوژپ ديووک سوريو عویش لیفد هب ،تسا ینتفگ .د

19 تروص هب همانشسرپ ،نامللم هب میقتسم یسرتسد مدع و

نآ کرت( ميرک نآرق یانبم رب یعامتجا ةيامرس سایقم یبايرابتعا روظنم هب نیننمه .دش لاسرا هنومن هورگ یارب نيلا و هداز

مرتحم 1399 آ و ،یدیيأت لماع لیلحت ،هيوگ لیلحت شور زا ) دلُب راهچ رب لمتشم هدشداي سایقم .دش هدافتسا ابنورک یافف

تهج و ،اهدمایپ ،دالبا ،ینابم یریگ

و یونلم یاه 25

جنپ ترکیف فیط تروص هب ار دارفا خساپ هک تسا هيوگ هنيزگ

یا د دايز رایسب

( 5 ( دايز ،) 4 ( مرادن یعلاطا ،) 3

( مک ،) 2 ( مک رایسب ،) 1

) یم تفايرد د دنک

.

.1 اب هجوت هب اي هکن وگ ي ه اه ی حارط ی هدش قم ی سا ي هدشدا رب ساسا وگفا ی ةدشاصحا امرس ي ة عامتجا ی زا نآرق رک ي م کرت ( هداز و ناراکمه 1398 تسا) و هب فد ی ل توافت

اوتحم یي و راتخاس ی رازبا فرلم ی هدش رد اي ن شهوژپ اب اس ي ر قم ی سا اه ی هب ،دوجوم روظنم کأت ی د رب توافت قم ی سا اب اس ي ر قم ی سا

،اه ره اج هب فرلم ی رازبا هتخادرپ هدش

تسا رب « انبم ی نآرق رک ي م نی» ز هدروآ هدش ات رصح ندوب نآ صخشم دوش نمض. اي هکن وگ ي ه اه ی رازبا ی هک رد اي ن شهوژپ رابتعا ي با ی هدش رب انبم ی وگفا ی ةدشاصحا

امرس ي ة عامتجا ی رب ساسا نآرق رک ي م ( تسا کرت ج ،هداز

؛. م ،مرتحم

؛. ئاگ ین ی ففا ، ( . 1398 .) شواک موهفم امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م هاگشهوژپ ،مق ،

هزوح و هاگشناد .)

(5)

هتفای یاه قیقحت

1 . ايآ قم ی سا امرس ي ة عامتجا ی رب انبم ی نآرق رک ي م رب ساسا دالبا هناگراهچ نابم (

ی پ ،دالبا ، ی اهدما ی امرس ي ة عامتجا ی تهج ، گ ی ر ی

ونلم ی اراد)

ی رابتعا و اپ يا یي

؟تسا

فلا ) ةبساحم اور یی و اپ ی ا یی لحت: ی ل لماع أت یی د ی

هب روظنم یسررب لاؤس لوا ادتبا ،شهوژپ اب

هدافتسا زا لیلحت لماع یدیيأت دوجوم رد مرن رازفا

AMOS²⁶

راتخاس سایقم ةيامرس

یعامتجا ینتبم رب نآرق ميرک دروم یسررب رارق تفرگ نيدب.

روظنم زا لیلحت لماع یدیيأت ةبترم لوا و مود هدافتسا دش

.

لکش 1 . لیلحت لماع یدییأت سایقم ةیامرس یعامتجا ینتبم رب نآرق میرک

لودج 1 . صخاش یاه شزارب لدم لیلحت یلماع یدییأت قم ی سا ةیامرس یعامتجا ینتبم رب نآرق میرک

X²/df GFI

AGFI TLI

CFI RMSEA

PCLOSE

ريداقم لصاح 83/2

94/0 92/0

89/0 91/0

07/0 001/0

ريداقم لباق لوبق 3 <

90/0 >

08/0 <

05/0 >

رد لکش 1 بيارض درادناتسا یاهریسم نیب

ةيامرس یعامتجا ینتبم

رب نآرق ميرک و هففؤم یاه نآ و زین بيارض درادناتسا

یاهریسم نیب

هففؤم یاه ةيامرس یعامتجا و هيوگ یاه هطوبرم هظحلام یم دوش یسررب.

نيا بيارض یکاح زا نآ تسا هک ةمه

بيارض رد حطس

01/0

رادانلم و ةنماد بيارض نیب

68/0

ات

98/0

تسا هک راب یلماع یوق رد یاهریسم یداهنشیپ

لدم یرظن ار

ناشن م ی دهد

.

هب روظنم یسررب نازیم قباطت لدم یرظن یداهنشیپ اب

هداد یاه یروآدرگ صخاش ،هدش یاه

شزارب لدم هبساحم و رد لودج

1 شرازگ دندش جياتن.

اب هجوت هب کلام نيلاک

1(2016)

و قباطم لودج یکاح 1

زا نآ تسا هک لدم شهوژپ زا شزارب یبولطم

رادروخرب تسا

.

1. Kline

(6)

ب ةبساحم ) اور

یی و اپ ی ا یی : لحت ی ل وگ ی ه و رض ی ب افلآ ی خابنورک

لودج 2 . اور یی ( لحت ی ل وگ ی ه ) و اپ ی ا یی سایقم امرس ی ة عامتجا ی رب انبم ی نآرق میرک

ز ی ر قم ی سا ارض

ی ب گتسبمه ی حطس

رادانعم ی بیرض

یافلآ خابنورک

نابم ی ةيامرس یعامتجا 89/0

- 0001/0 78/0

90/0

دالبا ةيامرس یعامتجا 82/0

- 0001/0 55/0

92/0

پی دما امرس ي ة عامتجا ی 87/0

- 0001/0 73/0

82/0

تهج گ ی ر ی یونلم 92/0

- 0001/0 91/0

91/0

امرس ي ة عامتجا ی 83/0

- 0001/0 50/0

96/0

قباطم لودج 2 تن ، ی ةج لحت ی ل وگ ي ه گتسبمه (

ی بی ن وگ ي ه اه اب ةرمن لک ره دلب و)

اففآ ی ابنورک قم ی سا امرس ي ة عامتجا ی

بی رگنا لااب ندوب اور یي و اپ يا یي قم ی سا ي هدشدا تسا

.

2 . کاردا نامللم زا لضو ی ت امرس ي ة عامتجا ی رب انبم ی نآرق رک ي م رد ورملق شهوژپ هنوگچ

؟تسا

لودج 3 . جياتن نومزآ یت کت هنومن یا کاردا نامللم زا تیلضو ةيامرس یعامتجا ینتبم رب نآرق ميرک

رّیغتم نیگنایم

فارحنا درادناتسا Q3

رادقم حطس t

رادانعم ((Q2 ی

رادقم حطس t

رادانعم ی ةجرد

دازآ ی

نابم ی امرس ي ة

عامتجا 2/85 ی

1/09 3

2/76 0/01

5/2 6/25

0/0001

385 0/0001 5/64 0/0001 4/37 0/98 2/78 یعامتجاةيامرسدالبا

پی دما امرس ي ة عامتجا ی 3/03 1/06

0/53 9/79 NS

0/0001

تهج گ ی ر ی ونلم ی 2/70 1/21

4/93 0/0001

3/16 0/0001

ةرمن لک 2/85

1/09 2/76

0/01 6/25

0/0001

قباطم 3لودج نومزآ ، ت ی کت هنومن ا ی ناشن داد زا رظن نامللم می گنا ی ن لک و ةمه دالبا امرس ي ة عامتجا ی رب انبم ی نآرق

رک ي م

، زج دلب پی دما

،اه زا حطس افک ي ت بولطم

(Q3)

رتمک و ربارب اب حطس لقادح افک ي ت بولطم

(Q2)

رادوخرب تسا اي.

ن ي هتفا اه

دب ي ن تسانلم هک زا رظن نامللم لضو ی ت امرس ي ة عامتجا ی نتبم ی رب نآرق رک ي م رد لحم ناشراک رد دح طسوتم تسا

.

3 . آي ا توافت رادانلم ی می نا دالبا امرس ي ة عامتجا ی رب انبم ی نآرق رک ي م رد ورملق شهوژپ زا رظن نامللم دوجو

؟دراد

هب روظنم ةسياقم نیگنایم هففؤم یاه فلتخم ةيامرس یعامتجا ینتبم

رب نآرق ميرک زا نومزآ لحت ی ل راو ي سنا هزادنا یریگ

ررکم هارمه نومزآ یبیقلت ینورفنوب هدافتسا

دش یسررب. حطس یرادانلم رثا

یيلایپ یکاح زا نآ دوب هک رثا ریغتم لقتسم رد

0001/0حطس رادانلم

تسا لودج. رادقم4 رثا یيلایپ و حطس یرادانلم نآ

ار ناشن یم دهد .

لودج 4 رادقم. رثا یيلایپ و حطس انلم یراد نآ

رادقم رثا ییلایپ رادقم

ةجرد F یدازآ حطس

رادانعم ی

0/24 40/78

3 0/0001

لودج 5 . نومزآ لحت ی ل راو ی سنا هزادنا یریگ ررکم یارب ةسیاقم نیگنایم یاه ةیامرس یعامتجا ینتبم رب نآرق میرک نیب ناملعم

غتم ی ر م

ی گنا ی ن فارحنا درادناتسا رادقم

حطس F رادانعم ی ةجرد

دازآ ی

پی دما ةيامرس یعامتجا 3/03

1/06 79/21

0001/0 و3

385 1/09 2/85 یعامتجاةيامرسینابم

دالبا ةيامرس یعامتجا 2/78

0/98

تهج گ ی ر ی یونلم 2/70

1/21

(7)

نامه هنوگ هک رد لودج 5 هظحلام یم هب ،دوش ترت ی ب دلب دمایپ امرس ي ة عامتجا ی یاراد نيرتشیب

،نیگنایم دلب

اه ی نابم ی

امرس ي ة عامتجا ی و دالبا امرس ي ة عامتجا ی رد هبترم اه ی دلب ی

، و دلب تهج یریگ یونلم یاراد نيرتمک نیگنایم . تسا

رادقم

ةرامآ زینF

ربارب اب 79/21 تسا هک ناشن یم دهد توافت نیب نیگنایم اه رد حطس 0001/0 رادانلم

. تسا هب روظنم یسررب نيا

،بلطم هک توافت نیب مادک نیگنایم اه رادانلم زا ،تسا نومزآ یبیقلت ینورفنوب هدافتسا

. دش جياتن نيا لیلحت رد لودج 5 لباق

هدهاشم .تسا

لودج 6 . جياتن نومزآ یبیقلت ینورفنوب هب روظنم یسياقم هبود یود نیگنایم دالبا ةيامرس یعامتجا

هفلؤم یاه ةیامرس یعامتجا ینتبم رب

نآرق میرک ینابم

ةیامرس یعامتجا داعبا

ةیامرس یعامتجا دمایپ

ةیامرس یعامتجا تهج

یریگ یونعم

ینابم ةيامرس یعامتجا

0

دالبا ةيامرس یعامتجا

0 0/07

دمایپ ةيامرس یعامتجا -0/18^*

-0/25^*

0

تهج یریگ یونلم 0/15^*

0/09 -0/33^*

0

یرادانلم توافت نیب نیگنایم اه‏ رد حطس

0001/0

رب ساسا هتفاي یاه دوجوم رد لودج رد6

خساپ هب لاؤس موس شهوژپ یم ناوت هجیتن تفرگ هک دمایپ ةيامرس یعامتجا

نيرتلااب نیگنایم ار دراد و نیگنایم نآ اب نیگنایم هس ةففؤم رگيد توافت یرادانلم دراد

ینابم.

و دالبا ةيامرس یعامتجا مه نامز رد

ةبترم یدلب رارق یم دنریگ و توافت یرادانلم اب کي رگيد دنرادن تهج.

یریگ یونلم نيرتمک نیگنایم ار هب دوخ صاصتخا هداد

هک

دنچره نیگنایم نآ هب روط رادانلم زا ینابم ةيامرس یعامتجا رتمک

،تسا اب دالبا ةيامرس یعامتجا توافت یرادانلم درادن

.

ثحب و هجیتن

یکي زا هبنج یاه مهم رد ةلسوت رادياپ یعامتجا هدافتسا زا موهفم هيامرس رد هجو یعامتجا نآ تسا هننآ.

رد ةيامرس یعامتجا و

موهفم نآ هتفهن تسا هيامرس یراذگ رد طباور یعامتجا و شيازفا و رتسگ ش و هب کارتشا نتشاذگ عبانم رد طباور یعامتجا تسا ات

زا اي ن قيرط مز ی هن یارب لیهست شنک یلمج و شرتسگ دامتعا و هدب و ناتسب رد هلماج مهارف آي د ( .

Krause et al. 2006;

Kilpatrick et al. 2021

) اب اي ن لاح و اب دوجو مها ی ت شقن امرس ي ة عامتجا ی رد تسد ی با ی رس ي ع رت هلماج و نامزاس اه هب

رد ،ناشفادها روشک

اي نار هک ، تفاب ی دي ن ی و ملاسا ی مزلا ،دراد تسا

زرا يا یي و ةلسوت اي ن موهفم نتبم ی رب شزرا اه و اهرواب ی

دي ن ی و داقتعا ی و موب ی مکاح رد نآ ماجنا دوش رب.

ساسا هننآ هتفگ رد ،دش نيا شهوژپ شلات دش هب رابتعا ي با ی قم ی سا امرس ي ة

عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م هتخادرپ دوش رب.

انبم ی تن ی ةج هب تسد هدمآ زا لحت ی ل اور یي و اپ يا یي قم ی سا امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم

نآرق رک ي م زا ، دي هاگد

،نامللم اي ن قم ی سا و دالبا و وگ ي ه اه ی رلت ي ف هدش رد نآ زا اور یي و اپ يا یي لااب یي رادروخرب دوب

.

رب ساسا زرا ي با ی ماجنا هدش رد اي ن قم ،شهوژپ ی

سا امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م هب زرا ي با ی ةمه هبنج اه ی درکراک ی ،

ارف ي دن ی اوتحم ، یي و صخ ی هص ا ی ندوب امرس ي ة عامتجا ی هب روط مه نامز م ی دزادرپ دب.

ي ن ترت ی ب هک رب انبم ی اي ن قم ی سا امرس ي ة

عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م دپ ي هد ا ی دلُبرپ و آربرپ ي دن و لمتشم رب هس دلُب ةکبش عامتجا ی راجنه ، عامتجا ی

، و دامتعا عامتجا ی

نتبم ی رب نابم ی داقتعا ی دارفا وضع رد هکبش اه ی عامتجا ی اب تهج گ ی ر ی ونلم ی نآ تساه و نآ اه ار تهج نی ل هب پی اهدما ی تبثم

عامتجا ی غرت ی ب م ی دنک

.

رد ضوت ی ح ره ي ک زا دالبا قم ی سا ي هدشدا م ی‏ ناوت تفگ نابم ی امرس ي ة عامتجا ی لمتشم رب هففؤم اه‏ ی اي نام ، يق ی ن ،اوقت ،

صب ی تر

، و داقتعا هب تماما دوب هک قباطم تن ی ةج هب تسد هدمآ مه دلُب ي هدشدا مه هففؤم اه ی نآ زا اور یي و اپ يا یي لااب یي رادروخرب

دندوب رب.

ساسا آي تا و اور ي تا اي «

نام اهنت»

ي ک هملک «

نی»

تس هکلب ، ي ک رواب «

بلق ی

؛تسا»

رواب ی هک هب گدنز ی ناسنا تهج «

»

م ی دهد و رد هنوگچ «

زي نتس وا»

شقن ی مهم دراد و روحم شزرا راذگ ی ارب ی دنا ي هش اه و اهدرکلمع ی

مدرم تسا هب.

فد ی ل مه ی ن

(8)

مها ی ت تسا هک ماگ

ِلوا دورو هب سم ی ر گدنب ی و ناملسم ی اي «

نام تسا»

و سک ی هک اي ن رواب سدقم ار هتشاد دشاب نمؤم «

مان»

ی هد

م ی ش دو ( ثدحم ی

، 1376

‏.) دب ي ن ترت ی ب قباطم ، اب قم ی سا امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م زا هلمج هففؤم اه یي هک تهج شجنس

می ناز امرس ي ة عامتجا ی رد عماوج ملاسا ی اب ي د دروم هجوت رارق گ ی در اي نام دارفا و می ناز نآ رد نآ تساه زي.

ار اب اي نام هب دنوادخ

لالتم و زور دالم دالبا تخانش ی فطاع ، ی عامتجا ، ی

، و قلاخا ی دارفا غت یی ر م ی دنک و تهج گ ی ر ی و ناهج ب ین ی نآ اه رد رارقرب ی هطبار

اب دي نارگ تحت ثأت ی ر رارق م ی گ ی در اوقت.

نی ز زا دي رگ نابم ی روحم ی امرس ي ة عامتجا ی رد قم ی سا ي هدشدا دوب هک وگفا ی لمالت ی دارفا رد

س ی متس اه ی عامتجا ی ار تحت ثأت ی ر رارق م ی‏ دهد ناسنا.

قتم ی هب فد ی ل رادروخرب ی زا اي ن نی ور ی نورد ی د داوقت ه ی چ ابا یي زا لخاد

ندش رد روما عامتجا ی درادن رد.

اي ن مز ی هن ما ی نمؤمفار ی ن لع ی ع(

رد)

ةبطخ

114

جهن هغلابفا م ی امرف ي د انامه: «

اوقت ی هفا ی فوا یا ی

ادخ ار رد امح ي ت دوخ رارق نانآ ،هداد ار

زا زواجت هب رح ي م هنم ی تا هفا ی هتشادزاب تسا و سرت زا ادخ ار مزلام لد اه ی نآ اه رارق

هداد تسا اربانب».

ي ن

، می ناز رادروخرب ی دارفا زا اوقت و هرپ ی راکز ی نی ز زا هففؤم اه ی مهم رد ک یف ی ت طباور عامتجا ی و تسد ی با ی هب

امرس ي ة عامتجا ی بوسحم م

ی دوش هک رد عماوج ملاسا ی اب ي د دروم هجوت رارق گ ی در هب.

،هولاع قباطم تن ی ج ة هب تسد هدمآ زا

رابتعا ي با ی قم ی سا امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م زا ، دي رگ هففؤم اه ی رثؤم رب ک یف ی ت امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م

ةففؤم بی شن و صب ی تر دارفا دوب صب.

ی تر قع ی د ة بلق ی ،تخانش ، يق

ی ن

، و تربع تسا و هوق و نی ور یي تسا هک بلق هب سو ی ةل نآ

کرد م ی دنک هب.

روط لک ی صب ی تر ي نل ی نتشاد هاگآ ی همه هبناج و فرژ ةرابرد روما مالنا ( / 104).

رگا ،سپ سک ی بحاص صب ی تر

مه ،دشاب ی ن سب تسا هک رد طباور عامتجا ی دوخ دمهفب هراومه هبلغ اب قح تسا و ادخ اب ي یرا دوخ ره هک ار دهاوخب أت یي د و

پی زور م ی دنک ( هدوتس ن یا ، )1388

اب .

اي ن هب ،فصو تبسن

ةجرد اي نام رد مز ،دارفا ی هن ارب ی ةلسوت اوقت و صب ی تر دارفا و

ًابقالتم

می ناد ارب ی اهراتفر ی بسانم قلاخا ی يا غ ی قلاخار ی رد حطس درف ی و بی ن درف ی هدوشگ م ی دوش و هننانچ للخ ی رد ي ک مز ی هن دراو

آي د راتفر و ک یف ی ت تلامالت عامتجا ی نآ اه نی ز تحت ثأت ی ر رارق م ی گ ی در اربانب.

ي ن

، هجوت هب نابم ی داقتعا ی دارفا رد زرا ي با ی ک یف ی ت

امرس ي ة عامتجا ی رد عماوج ملاسا ی مزلا و رورض ی تسا

.

تن ی ةج دي رگ اي ن شهوژپ کاح ی زا أت یي د اور یي و اپ يا یي دالبا امرس ي ة عامتجا ی

، ي نل ی ةکبش عامتجا ی و راجنه عامتجا ی و دامتعا

عامتجا ی و هففؤم اه ی ذي ل ره ي ک زا نآ

،اه دوب رد.

ضوت ی ح ترورض هجوت هب دالبا ي هدشدا م ی ناوت تفگ ره یدرف رد

ِنآ دحاو

یم دناوت وضع نيدنچ ةکبش یعامتجا

؛دشاب دننام ةکبش ةکبش ،هداوناخ ةکبش ،یموق

مه نلااس یتسود (

ةکبش ،)

ةکبش ،یگنهرف

،یلم یتح ةکبش نیب یللمفا شنک.

و درکلمع درف رد ره کي زا هکبش

،اه نمض هکنيا یم دناوت رثأتم زا تیفیک و هزادنا دادلت (

تلامالت و)

مجح و تابث و دادلت یاضعا نآ هکبش

،دشاب تحت ریثأت تيوضع درف رد رياس هکبش اه و یگژيو نآ هکبش اه زین دهاوخ

دوب رب.

نيا ساسا ره ردق درف وضع هکبش یاه یرتشیب دشاب زا ةيامرس یعامتجا یرتشیب رادروخرب دهاوخ دوب هتبفا.

تشابنا ةيامرس

یعامتجا طونم هب اپ ي دنب ی هب یاهراجنه تبثم

یهورگ

؛تسا دننام مارتحا هب کي مارتحا ،رگيد هب

تیفوئسم ،نوناق تياعر ،یريذپ

دهلت ،تفادع و

قلاخا ،تکراشم ،یراکمه ،قللت

،ماجسنا ،یفدمه ،یراکمه ،یفالتم و

...

زي ار اب هنيداهن ندش یاهراجنه تبثم

یعامتجا رد نورد دارفا شرگن تبثم اضعا هب کي رگيد و یایند نوماریپ دوخ دامتعا (

یعامتجا زین)

هلسوت م ی ي دبا دب.

ي ن ترت ی ب

اسانش یي لضو ی ت دالبا امرس ي ة عامتجا ی و ک یف ی ت نآ رد س ی متس اه ی عامتجا ی نی ز مزلا و رورض ی تسا هک اب ي د دروم هجوت و هقادم

رارق گ ی در

.

هب هولاع قباطم اب ي ةتفا دي رگ اي ن شهوژپ اس ي ر دالبا قم ی سا امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم نآرق رک ي م

، ي نل ی تهج گ ی ر ی ونلم ی و

پی اهدما ی امرس ي ة عامتجا ی

، نی ز زا اور یي و اپ يا یي لااب یي رادروخرب و دروم أت یي د دندوب رد.

ضوت ی ح دالبا ي هدشدا و ترورض هجوت هب نآ

اه رد زرا ي با ی و ةلسوت امرس ي ة عامتجا ی رد نامزاس اه ی ملاسا ی م ی ناوت تفگ فلاخرب عبانم و نوتم برغ ی ةرابرد امرس ي ة

عامتجا ی

، هک اغ ي ت يا فده دارفا زا تسد ی با ی هب نآ ار بسک عفانم م ی دنناد و امرس ي ة عامتجا ی تفاح ی زا هفدابم يا هدب ناتسب بی ن

دارفا و هکبش زا ،تساه رظنم

نآرق رک ي م

، نی ت يا فده اهن یي دارفا و هورگ اه زا رارقرب ی هطبار اب دمه ي رگ نی ل هب برق هفا ی و

راگتسر ی درف ی و لمج ی تسا اربانب.

ي ن رد ، رارقرب ی هطبار اب دي نارگ و ةلسوت هکبش اه ی عامتجا ی ناش هن اهنت اب دارفا ی هک اراد ی

ي ک هجو کرتشم دنا هطبار رارقرب م ی هکلب ،دننک هب

روظنم تسد ی با ی هب برق هفا ی اب دي رگ دارفا و س ی متس اه ی عامتجا ی نی ز هب رطاخ

ناسنا ناشندوب لمالت رارقرب م ی دننک و نی اهزا و هتساوخ اه ی عورشم نآ اه ار هدروآرب م ی

؛دنزاس نودب اي هکن راظتنا يا هتساوخ ا ی زا

(9)

نآ اه هتشاد دنشاب رد ،سپ.

امرس ي ة عامتجا ی ملاسا ی ناسنا اه رد رارقرب ی هطبار اب دي نارگ و هکبش اه ی عامتجا ی هولاع ، رب اي ن هک

تهج گ ی ر ی ونلم ی هب ،دنراد لابند تسد ی با ی هب فادها يا زم ي ت اه ی هاتوک تدم يا تدمدنلب دي رگ ، ي نل ی شاداپ ند ی و ی و ورخا ی

، نی ز

دنتسه اي.

ن شاداپ اه

ًافرص ةبنج دام ی هکلب ،درادن تسد

ی با ی هب اضر ي ت نورد ی شاداپ ،تملن ،تزع ، هفا

ی

، و بسک هنسح زا هلمج

عفانم ونلم ی ا ی بوسحم م ی دوش هک تهج هدنهد هب راتفر نآ تساه و راتفر عامتجا ی نآ اه و ةوحن ناشلمالت اب

دي نارگ ار لکش

م ی دهد اربانب.

ي ن

، هجوت هب دالبا ي هدشدا رد شجنس و زرا ي با ی امرس ي ة عامتجا ی رد عماوج ملاسا ی مزلا و رورض ی تسا

.

رد عومجم و قباطم اب ي تفا ة اي ن شهوژپ م ی ناوت تفگ امرس ي ة عامتجا ی دپ ي هد ا ی هلماج روحم و اربانب ي ن لقوم یت ی تسا و رد

تروص ی شقن و درکراک دوخ ار هب بوخ ی اي اف م ی دنک هک بسانتم اب گنهرف موب ی مکاح رد ره هلماج ا ی زا هلمج اي نار ملاسا ی دشاب

.

اب هجوت هب توافت هاگن ملاسا ی هب موهفم امرس ي ة عامتجا ی و عماج رت ندوب اي ن هاگن هب دالبا لکش گ ی ر ی اي ن امرس ي ه و ک یف ی ت

تلامالت دارفا اب دمه ي رگ و پی اهدما ی شان ی زا نآ ارب ی ح ی تا ند ی و ی و ورخا ی هدافتسا ،دارفا زا

قم ی سا امرس ي ة عامتجا ی زا رظنم

نآرق رک ي م رد نامزاس اه ی شزومآ ی و غ ی شزومآر ی تهج زرا ي با ی و ةلسوت اي ن امرس ي ه رد نامزاس اه ی ملاسا ی م ی دناوت مز ی ةن ققحت

سب ی را ی زا فادها ةلماج ملاسا ی

، ي نل ی دبت ي ل ندش دارفا هلماج هب ي ک دنورهش حلصم و ققحت ةلماج

،حفاص ار نی ز مهارف دروآ

.