Study of Role Model of Family Policy through Analysis of Islamic Republic of Iran Upstream Documents
Fatemeh Moosavi Viae1
Ph.d student of sociology, University of Kashan, Kashan, Iran Mehran Sohrabzade
Associate Professor, department of social sciences, University of Kashan, Kashan, Iran
Mohsen Niazi
Professor, department of social sciencesUniversity of Kashan, Kashan, Iran (Received: 2019/07/10 -Accepted: 2020/02/13)
Abstract
Family Policy deals with the effects of social policies and the government’s actions on family. The present study addressed the government's explicit and written policies directly affecting family and position of women in order to reveal the major themes and role models of family policymaking pattern in Iran.
Research results showed that emphasis on marriage and the need for it, establishment of gender inequality, sexual division of labor in family, emphasis on the function of childbearing and upbringing as the key function of family, Maintaining family stability through degenderization in public space and observance of women's hijab and chastity constitute the major themes of family policy in Iran. Family policy in Iran reproduces and stabilizes the traditional
"male-breadwinner/female-homemaker" model despite its attention to women employment. The approach of social policy in Iran is familialization strategy, but this social policy is not uniform and there are cases of paradoxical confusions.
Keywords
Family Policy, Superior Documents, Women Employment, Thematic Analysis.
Copyright © 2020 The Authors. Published by Faculty of Law & Political Science, University of Tehran.
This Work Is licensed under a CreativeCommons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)
1 - Corresponding Author’s Email: [email protected]
همانلصف یملع - یشهوژپ یراذگتسایس
،یمومع هرود 6 ، هرامش 1
، راهب 1399 ، تاحفص 240 - 221
هداوناخ تسایس تاصتخم یسررب ناریا رد
ساسا رب دانسا نومضم لیلحت
یتسدلااب
هیایو یوسوم همطاف
1
یوجشناد هعماج یرتکد
ناشاک هاگشناد یسانش ناریا ،ناشاک ،
هداز بارهس نارهم
یعامتجا مولع رایشناد ناشاک هاگشناد
، ناریا ،ناشاک
یزاین نسحم
یعامتجا مولع داتسا ناشاک هاگشناد
ناریا ،ناشاک ،
:تفایرد خیرات(
19 / 4 / 98 - :شریذپ خیرات 24
/ 11 / 98 )
هدیکچ
یم یسررب هداوناخ رب ار تلود تامادقا و یعامتجا تسایس ریثات هداوناخ تسایس رد .دنک
نیا
،قیقحت فده اب
تاصتخم نتخاس راکشآ تسایس
هداوناخ رد دانسا ،ناریا یتسدلااب
یروهمج یملاسا یفیصوت درکیور اب ناریا -
یم ناشن قیقحت جیاتن .دش یسررب نومضم لیلحت شور و یلیلحت نیماضم هک دهد
یلصا تسایس هداوناخ رد ناریا
موزل و جاودزا رب دیکات :زا دنترابع لیکشت
یاه شقن یرباربان ،هداوناخ خ رد یسنج راک میسقت و یتیسنج
،هداونا
دیکات رب درکراک یروآدنزرف و
مهم ناونع هب نادنزرف تیبرت و یدنواشیوخ هکبش دیلوتزاب و هداوناخ درکراک نیرت
تیسنج رب دیکات اب هداوناخ یرادیاپ ظفح تسایس .نانز فافع و باجح تیاعر و یمومع یاضف زا ییادز
هداوناخ
رد ناریا یتنس یوگلا ،نانز لاغتشا هب هجوت مغریلع نان درم
یم تیبثت و دیلوتزاب ار بقارم نز /روآ درکیور .دنک
یگداوناخ ناریا رد یعامتجا تسایس تسارگ
نیا اما تسایس یعامتجا تسدکی تسین و یدراوم زا ضقانت و
یگتفشآ یمیاداراپ هدید یم دوش .
:یدیلک ناگژاو
.نومضم لیلحت ،نانز لاغتشا ،یتسدلااب دانسا ،هداوناخ تسایس
1 - لوئسم هدنسیون Email:[email protected]
همدقم بیوصت نوناق یندم رد لاس 1310 هن اهنت زاغآ متسیس ییاضق نیون رد ناریا دوب هک زاغآ
یراذگتسایس هداوناخ
زین دوب . دصکی هدام زا نوناق یندم هب میظنت داهن صاصتخا هداوناخ تشاد
و فلاخرب رگید داوم ینوناق هک اتدمع رلاوکس
،دندوب رد نیا کی دص
،هدام هب زج طرش ینس
هدزناپ لاس یارب جاودزا
،نارتخد هیقب داوم رب ساسا تعیرش دوب . یقداص ( )2005
تسایس هداوناخ
تلود یولهپ ار نیا هنوگ هصلاخ یم دنک : « نوناق یندم یا هک رد هرود هاشاضر هب بیوصت
،دیسر رد عقاو تیاکح زا تیبثت و ظفح یاهراتخاس رلااسردپ
هداوناخ یتنس تشاد
(
Sadeghi, 2005: 53
) سپ زا لاس اه هزرابم نانز رد بازحا و هورگ یاه یسایس
،نوگانوگ نوناق
رد .تفای رییغت هداوناخ نوناق
تیامح
،هداوناخ بوصم لاس رد سلجم 1346
تردق قلطم درم
رد هداوناخ قلاط ناکما یارب یتادیهمت و درم ددجم جاودزا و قلاط یارب تیدودحم داجیا اب
لیدعت نز طسوت دش
. زا سپ هوق .دش یغلم هداوناخ نوناق یملاسا بلاقنا یزوریپ هییاضق
هب
لیلد یتلاکشم نوچ
لاخ
،ینوناق لامعا هقیلس یاه فلتخم و دوبن تدحو هیور رد ماکحا هاگداد
یاه طبریذ هب رکف نیودت ددجم نیناوق هزوح هداوناخ داتفا هک ماجنارس رد بیوصت زا سپ
رد سلجم دنفسا
1391 هب دییأت یاروش نابهگن دیسر و ینوناق دش . لصا
« هد
» نوناق یساسا هب
هداوناخ هتخادرپ تسا :
« زا اجنآ هک هداوناخ دحاو یداینب هعماج یملاسا
،تسا همه نیناوق و
تاررقم و همانرب یزیر یاه طوبرم دیاب رد تهج ناسآ ندرک لیکشت
،هداوناخ یرادساپ زا تسادق
نآ و یراوتسا طباور یگداوناخ رب
هیاپ قوقح و قلاخا یملاسا دشاب
» . نیا لصا نوناق
،یساسا
یانبم نیناوق و تسایس یاه یعامتجا رارق تفرگ . لاغتشا شیازفا نوچ فلتخم یعامتجا تارییغت
دنس نیلوا نیودت هب ار یعامتجا نارازگتسایس ... و قلاط شیازفا ،جاودزا نس شیازفا ،نانز ع اب هک درک بیغرت هداوناخ هزوح رد یتسایس فادها ناون
و لوصا لیکشت هداوناخ و تسایس یاه
میکحت و یلاعت نآ ( هبوصم یاروش یلاع بلاقنا
،یگنهرف 1384
)
؛دیسر بیوصت هب یرایسب
زا
ثحب یاه یرورض یسایس و یعامتجا لاس یاه
،ریخا نوچمه لاغتشا و نانز شیازفا هداوناخ یاه
کت دنزرف رد زکرم ثحب دوخ هب یتیسنج طباور رد
هداوناخ یم هداوناخ زا یصاخ لکش و دنزادرپ
رد .دننک یم دیلوتزاب ار بولطم هنیمز
یراذگتسایس یعامتجا
رد هزوح نانز و هداوناخ رد ناریا
دنچ قیقحت ماجنا هدش تسا : یعناق دار و یتلزع مدقم ( )2010
هب یبایزرا یداقتنا هاگدید یاه
طبترم اب صیخشت و
تخانش لیاسم هداوناخ و جاودزا و زین تسایس اه و همانرب یاه شخب یمومع
طبترم اب لیاسم روبزم هناسر دنتفرگ هجیتن و دنتخادرپ یا
ندش هداوناخ و لیدبت نآ هب یطیحم
یارب لاقتنا مایپ یاه یداصتقا و
،یسایس هب فیعضت و لاوز داهن هداوناخ هدیماجنا ینیسح .تسا
( یزیزع و اب )2016
شور
،یفیک تسایس اه و ینیناوق ار هک رد ةلصاف لاس یاه 1357 ات 1391
اب فده تیامح زا داهن هداوناخ رد ناریا
،بیوصت نیودت و هئارا هدش دنا ار و دندرک یسررب ةبلغ
درکیور روحمداصتقا رب
درکلمع ار تلود ناشن یم هک ؛دنهد
ًاتیاهن ثعاب هدش تسایس یاه تلود
اب ظفح یاهوگلا یتنس
هداوناخ هتسبمه دنشاب . نیع رد تسایس ،لاح یاه
،یقوقح یکاح زا هب
تیمسر هتخانش ندش یجیردت تلاوحت داهن
هداوناخ ( روپ یلصا و یدمحم ناخ .تسا )2017
نومضم یسررب رد یلصا یاه
تسایس یاه یلک هداوناخ هک دندیسر هجیتن نیا هب نومضم
یاه
نیا تسایس اه رد هس حطس یراتخاس رارق
یم دریگ . حطس
ِکی نیا
،وگلا هب فادها ییاغ نیا
تسایس اه هراشا دراد هک رد عقاو میکحت هداوناخ یملاسا - تسا یناریا .
حطس
،مود درکیور
یگنهرف و رد تیاهن حطس
،موس لماوع هنیمز یا و زاسرتسب مکاح رب وگلا ار نییبت یم دننک .
هدازومع یجریدهم (
)2017
هب و درک هسیاقم ایناتیرب و ناملآ اب ار ناریا رد هداوناخ یراذگتسایس
هیامرس تسایس و ییارگ هداوناخ تسایس ذاختا رد ناریا رد هداوناخ تسایس دیسر هجیتن نیا یناودراک .تسا یمیاداراپ یگتخیر مهرد و یگتفشآ ریسا یعامتجا یراذگ و
ناراکمه (
)2017
اب فده مهف تلاوحت و هوگلا یا مکاح رب تسایس یاه یعامتجا رد
زوح ه
« یردام / لاغتشا
»،
زا
شور لیلحت یاوتحم یفیک رد یسررب دانسا یتسدلااب هدافتسا
دندرک . جیاتن نیا شهوژپ ناشن
یم دهد یاهوگلا یراذگتسایس ناریا
رد صخاش یاه
« تیعمج
» و
« تبقارم
»،
،یهجودنچ اتدمع
میقتسم و هب تمس جیورت و میکحت یوگلا
« درم نان روآ / نز بقارم
» هدوب تسا . رضاح قیقحت
عماج هاگن یلبق تاقیقحت هب تبسن تسا ددصرد یعناق .دشاب هتشاد یرت
دار و یتلزع مدقم
( )2010
یناودراک ،دنا هتخادرپ جاودزا لیهست نیناوق هب رتشیب و
ناراکمه (
)2017
یور رب زین
هدازومع .دنا هتشاد زکرمت لاغتشا و یردام یجریدهم
( )2017
لاغتشا و هعسوت یاه همانرب هب
ناخ .دراد ارذگ یهاگن نانز یدمحم
و یلصا روپ ( )2017
هداوناخ یلک یاه تسایس دنس طقف
ینیسح .دنا هتفرگ هدیدان ار یتسدلااب دانسا ریاس و دنا هداد رارق لیلحت دروم ار و
یزیزع ( )2016
لاس زا هداوناخ اب طبترم نیناوق 57
لاس ات 91 یسررب دروم ینومضم یاوتحم لیلحت شور اب ار
تبسن و دنا هتخادنا ملق زا ار هداوناخ یلک یاهتسایس اما دنا هداد رارق یدرکیور اب
یتوافتم هب
.دنا هتخادرپ هداوناخ نیناوق یقوقح و یداصتقا یریگ تهج رد نیا قیقحت ددصرد میتسه ات مینادب نومضم یاه یلصا تسایس هداوناخ رد ناریا رد دانسا
نلاک یلم و یتسدلااب هداوناخ
؟تسیچ مادک
لئاسم رد هس هزوح
« راتخاس هداوناخ
» (
،جاودزا
،قلاط یاهوگلا هداوناخ
) و
« طباور یگداوناخ
» ( لماعت
،نیجوز طابترا نیدلاو اب کدوک و
هویش یاه
،یرورپدنزرف تیاضر
زا یگدنز یگداوناخ )
و
« هداوناخ زا تیامح »
( زا تبقارم ،کدوک
یعامتجا تامدخ ریذپ بیسآ هداوناخ زا تیامح و
)...
دروم هجوت رارق هتفرگ نیا هب خساپ ؟دنا
اب ناریا رد هداوناخ تسایس ندوب گنهامه زا یدعب یاه مدق رد ات دنک یم یرای ار ام تلااوس
لئاسم هب خساپ رد اهتسایس نیا ریثات و ییاراک دعب و یعامتجا یاه تسایس داعبا ریاس یعامتجا
.میهد رارق شسرپ دروم ار یرظن تایبدا
اب زاغآ نارود نردم و یصصخت ندش
هزوح یاه فلتخم رد
،عماوج یرایسب زا فیاظو و
تیلوئسم ییاه نوچ
،شزومآ
،یزومآراک
،نکسم
،تشادهب تبقارم
زا
،نارامیب
،نلاولعم نامیتی و
نادنملاس هک
ات شیپ زا نآ رد داهن هداوناخ نیمأت یم دش نونکا رب شود یاهداهن یعامتجا هداتفا
تسا عامتجا یراذگتسایس . ی
رد یپ نآ تسا هک اب هدافتسا زا تارظن
،عونتم یاهزاین یعامتجا ار
هدروآرب دزاس . کیلب روم یم :دسیون
« فده یراذگتسایس
،یعامتجا دوبهب
هافر یناسنا و زین
هدروآرب ندرک یاهزاین یناسنا رد باب
،شزومآ
،تشادهب نکسم
و نیمأت یعامتجا تسا
»
(
Bleakmore, 2012: 3
هافر فیرعت .) یعامتجا
ناونع هب
« هعومجم نامزاس هتفای یا زا
،نیناوق
،تاررقم
همانرب اه و تسایس ییاه تسا هک رد بلاق تاسسوم یهافر
و یاهداهن یعامتجا
هب روظنم
ییوگخساپ هب
یاهزاین یدام و یونعم و نیمات تداعس ناسنا هئارا یم دوش ات هنیمز دشر و یلاعت
وا ار مهارف دروآ
» دراد یرتشیب تیلوبقم (
Zahedi Asl, 2002: 6
یراذگتسایس .) هداوناخ
ار یم ناوت
هخاش یا زا یراذگتسایس یعامتجا
یقلت هک درک
« ره هچنآ اهتلود ماجنا یم دنهد و هداوناخ ار
ریثأت تحت رارق
دهد یم
»،
فیرعت هدش ( سیارتناه .تسا هک دنک یم داهنشیپ ار یفیرعت )2004
:دراد زکرمت یتسایس فادها رب «
تسایس یم ار هداوناخ یاه تسایس ناوت
هک درک فیصوت ییاه
یم رظن رد صاخ یتامادقا یدمع فده ار هداوناخ یارب اهنآ بلاق رد هدش زاغآ تامادقا و دنریگ
خاس رب ماجنارس و هداوناخ عبانم رب هک دنا هدش یحارط نآ دنراذگب ریثات هداوناخ رات
» فیرعت رلایم
:دناد یم رتدیفم ار نآ یلصا تیلاعف هنیمز هس اب هداوناخ تسایس 1
هب طوبرم ینوناق تاررقم.
طقس و یرادراب زا یریگشیپ ،یسنج راتفر ،قلاط و جاودزا هب طوبرم نیناوق :یگداوناخ راتفر .ناکدوک زا تظافح و ینیدلاو فیاظو و قوقح ،نینج 2
. تسایس :هداوناخ دمآرد هب کمک یاه
فیفخت هنیزه کمک ،یتایلام یاه یاه
یصخرم ،کدوک و هداوناخ هنیزه کمک و اه
،ینیدلاو یاه
.کدوک زا تیامح لامعا 3
هداوناخ یارب تامدخ ندرک مهارف . ،کدوک زا تبقارم تادیهمت :اه
هنارای نکسم هلحم تبقارم ،یعامتجا تامدخ ،یا
( یا
Millar, 2012: 355
تسایس .)
،یعامتجا حطس
و عون عیزوت ددجم عبانم نیب هداوناخ اه ار زا قیرط تامدخ یتیامح لماش تبقارم
،یتشادهب
تامدخ هافر
،کدوک کمک هنیزه یاه نیمأت
،یعامتجا و
نکسم یتلود لرتنک یم دنک . نوناق
،راک
همانرب یاه طوبرم هب تصرف یاه یواسم و
ِدیسبوس توافتم نداد هب راک
ِیدزمتسد نادرم
و نانز
رب ةطبار نیب راک یدزمتسد و
یدزمتسدریغ نانز
رد هناخ ریثأت یم دنراذگ . تاناکما یشزومآ و
کدوکدهم یتلود
نزاوت نیب
ِراک یروآدنزرف و
ِراک یدیلوت نانز ار رییغت یم دهد . نوناق
،هداوناخ
فیاظو ینوناق رد هداوناخ و قوقح کی هب
ِکی دارفا هداوناخ ار فیرعت یم دنک و راتساوخ یارجا
نآ تسا . رد یمامت نیا هصرع
،اه تامیسقت
ِیتیسنج راک طسوت تلود ملسم هتشاگنا هدش و
هب هطساو ی یتشادرب صاخ زا هداوناخ رییغت تیهام هداد تسا (
Babcock & Thompson, 2014: 128
.)
نوسردنا گنیپسا (
)1990
لدم یاه یراذگتسایس یعامتجا
ار هب هس هتسد میسقت یم دنک هک
ترابع دنا زا : لدم
،لاربیل لدم یفنص
،ارگ لدم لایسوس تلود رد .یسارکومد
لایسوس یاه
هدرتسگ تامدخ یعامتجا یرباربان شهاک روظنم هب ،یوانیدناکسا یاه تلود دننام یسارکومد یم هئارا نادنورهش هب یا همانرب زا فده .دوش
ناردام زا تیامح هداوناخ یاه زا یرادهگن رد
رد .تسا هداوناخ نورد یتیسنج یرباربان شهاک و نانز لاغتشا لیهست ،نادنزرف تلود
یاه
یفنص روضح رب و دراد دوجو هداوناخ یتنس لاکشا رییغت تهج رد یرتمک شلات ،ناملآ دننام ارگ
یم دیکات رتشیب ناکدوک زا تبقارم یارب هداوناخ رد ناردام تلود .دوش
م لاربیل یاه و ایناتیرب دننا
هداوناخ هب تامدخ هئارا و تیامح لقادح اکیرمآ ار ناکدوک نوچ فده یاه هورگ و دنراد ار اه
یم رارق هجوتدروم ( دنهد
Chill, 2015: 235-36
هجوت .) هب هاگیاج توافتم نانز و نادرم رد هداوناخ
تیعضو و یربارب
/ یرباربان یتیسنج رد رازاب
،راک تسایس یاه یعامتجا و
تلود یاه هافر یتوافتم
ار لکش یم دهد . یاه کمک دروم رد اه تشادنپ زا یا هعومجم یانبم رب روآ نان درم یوگلا
تبقارم تیلوئسم نانز و دمآرد بسک یلصا تیلوئسم نادرم :تسا هداوناخ حطس رد نز و درم م دزم نودب راک یارب وگلا نیا ،ور نیا زا .دنراد ار اهرت نسم و اهرتکچوک زا تاناکما ،تبقار
شیازفا و راک رازاب هب نانز دورو اب .نادرم هب نانز ندرک هتسباو تمیق هب اما دنک یم مهارف یهافر راداو ای عناق ،قیوشت تبقارم رما هب ار نادرم دیاب ایآ هک تسا نیا یلصا لاوس ،نانآ ییازدمآرد ث یاه فرط هب زورید زا شیب زور ره دیاب تبقارم هکنیا ای تخاس ( ؟دوش هدرپس ثلا
Lewis,
رنتیلا .)2012
رد شقن یرگنزاب هداوناخ
رد نیمأت هافر دارفا و طابترا نآ اب میژر یاه ،یهافر
تسایس یاه یگداوناخ ارگ
ار هعومجم تسایس اه ی ی فیرعت یم دنک هک هن اهنت هداوناخ ار روبجم
هب هدروآرب نتخاس یاهزاین یهافر شیاضعا
،هتخاس هکلب نادنورهش ار
زین روبجم یم دنک ات
یاهزاین یتبقارم دوخ ار زا قیرط هداوناخ دوخ نیمأت دنیامن . رد هطقن
،لباقم تسایس یاه
یگداوناخ
1ادز تسایس ییاه دنتسه تیلوئسم هک تبقارم
ار هدهعرب هداوناخ یمن و دنناد رب شقن
هزوح یمومع رد نیمأت یاهزاین یتبقارم دیکأت دنراد . رد عقاو رد نیا
،هاگن لدم نلااسگرزب لغاش
نیشناج لدم یتنس درم نان روآ
،هدش هب هنوگ یا هک مامت نلااسگرزب هفیظو
دنراد ات هب لاغتشا
دنزادرپب و فیاظو یم نوریب هداوناخ زا یتبقارم ییلااک و دنیآ
یم یمومع هصرع رد ینعی ؛دنوش
1 - De –Familialization Strategy
طسوت تلود ای یم نیمات رازاب ( دنوش
As in: Amozade Mehdiraji, 2016
رگنیفا .) (
)1999
رب یانبم
طباور ،لاغتشا یتیسنج
رد هداوناخ جنپ رد ار لدم
اب تابیترت فلتخم هئارا یم دنک : 1 ) درم
نان روآ / نز
؛بقارم 2 ) درم نان روآ / نز نان روآ هراپ
؛تقو 3 ) ود نان روآ / تلود
؛بقارم 4 ) ود
نان روآ / بقارم
؛یدزمتسد 5
) ود نان روآ / ود بقارم . رد لاح رضاح رد تلود یاه
،هافر ود لدم
« ود نان روآ / تلود بقارم
» و
« ود نان روآ / بقارم یدزمتسد
» لومعم تسا . داقتعا رب نیا تسا هک
نیا لدم زا کی وس تکراشم نانز
هب صوصخ ناردام
ار رد رازاب راک شیازفا یم دهد و زا یوس
رگید هب ءاقترا شریذپ یعامتجا یربارب
یتیسنج یم دماجنا . رد نیا ود لدم
،ریخا ره ود هورگ
نادرم و نانز رد هجرد
،لوا هب ناونع یورین یراک ضرف یم دنوش و نیرتشیب هیامرس یراذگ
رب تلود تسایس
« یرادهگن زا
ناکدوک
» اب فده شیازفا تبقارم یمسر ای جراخ زا هداوناخ
تروص یم دریگ (
As in: Kardovani et al., 2017
).
شور قیقحت یفیصوت درکیور اب ناریا رد هداوناخ تسایس ندرک راکشآ روظنم هب -
سا هب یلیلحت یتسایس دان
مامت .دش هعجارم دانسا
یتسدلااب یراذگتسایس
اب هک هداوناخ تسایس
یاه حیرص و وتکم ب هب و
تروص
،میقتسم هداوناخ ار تحت ریثأت رارق یم
؛دهد یسررب یم دنوش . روم دانسا تسرهف هعلاطمد
وق(
تسایس و نینا تسایس :زا دنترابع بیوصت خیرات بیترت هب قیقحت نیا رد )اه
یاه لاغتشا
نانز رد یروهمج یملاسا
یاروش هبوصم( ناریا یلاع
بلاقنا ،یگنهرف 1371
نوناق ؛) أت نیم نانز
و ناکدوک یب ،یملاسا یاروش سلجم هبوصم( تسرپرس 1371
روشنم ؛) قوقح
و تیلوئسم یاه
نانز رد ماظن یروهمج یملاسا
ناریا ( هبوصم یاروش یلاع بلاقنا
،یگنهرف 1383
) دها ؛ فا و
لوصا لیکشت هداوناخ و تسایس یاه میکحت و یلاعت وناخ میکحت نوناق :راصتخا هب( نآ )هدا
( هبوصم یاروش یلاع بلاقنا
،یگنهرف 1384
)
؛ یاهدربهار شرتسگ
فافع ( هبوصم یاروش اع یل
بلاقنا
،یگنهرف 1384
) لیهست ؛ جاودزا ناناوج ( هبوصم سلجم یاروش
،یملاسا 1384 ) ق ؛ نونا
تیامح هداوناخ ( هبوصم سلجم یاروش
،یملاسا 1392 ) تسایس ، یاه یلک تیعمج ( یغلابا قم ما
مظعم
،یربهر 1393 ) تسایس و یاه
یلک یغلابا( هداوناخ ماقم
مظعم ،یربهر 1395 .)
شور زا یکی لیلحت ،یتسایس دانسا لیلحت بسانم یاه
تسا ییوگلا نومضم .تسا نومضم
ریسفت هب رثکادح و تادهاشم یهدنامزاس و فیصوت هب لقادح و دوش یم تفای اه هداد رد هک ( دزادرپ یم هدیدپ زا ییاه هبنج
Kamali, 2018
ربانب ) فیرعت نایار و درانرب ( )2003
، دنیارف
لیلحت
،نومضم لماش
کی تفر و تشگرب رمتسم نیب هعومجم هداد اه و خ هصلا یاه یراذگدک
هدش و لیلحت هداد ییاه تسا هک هب دوجو یم دنیآ . یاوتحم لیلحت شور هب نومضم لیلحت
ینومضم رد اما تسا کیدزن1
یاوتحم لیلحت ینومضم
یدنب هورگ و فیصوت هب اهنت ققحم
یم نیماضم تسا یریسفت لیلحت ،فیصوت زا رتارف ،نومضم لیلحت اما دزادرپ
و یرفعج یدباع(
،ناراکمه 1390
لیلحت .)
نومضم بیکرت و نتم ریسفت و حیرشت ،نتم فیصوت و هیزجت هلحرم هس رد
ییانشآ لماش لوا هلحرم .دراد یلصا ماگ شش و دوش یم ماجنا نتم ماغدا و اب
،نتم هب هجوت
تاملک داجیا ،نتم رد تقد و یفاکشوم ،)یدیلک و یرارکت(
یاهدک یوجتسج و هیلوا
نومضم یراذگ مان و ینیبزاب ،ندرک بترم ،یسررب هب مود هلحرم .تساه نومضم
لیلحت و اه
بلاق هویش راهچ هب( اه نومضم نیب طباور
،نیماضم سیرتام
،نیماضم هکبش نیماضم و لیلحت
هسیاقم هنومن جارختسا و نیماضم صیخلت اب قیقحت شرازگ ،رخآ هلحرم و دراد صاصتخا )یا
هداد بلاج یاه نیماضم هکبش .دبای یم نایاپ قیقحت تلااوس اب لیلحت جیاتن ندرک طبترم و اه
2
ساسا رب ،شور نیا رد .تسا هدش باختنا قیقحت نیا رد هک تساه نومضم یهدناماس شور نامزاس ،)نتم رد دوجوم یدیلک تاکن و اهدک( هیاپ نیماضم ،حطس هس رد و صخشم هیور کی زا هدمآ تسد هب نیماضم( هدنهد نیماضم( ریگارف نیماضم و )هیاپ نیماضم صیخلت و بیکرت
نیب لباقتم طابترا و دنک یم دنم ماظن ار )لک کی ناونع هب نتم رب مکاح لوصا هدنریگربرد یلاع نیماضم زا هک تسا نیا رب یعس ،لیلحت عون نیا رد دهد یم ناشن امنرات کی لکش هب ار اهنآ س هب دنتسه حرصم و راکشآ هک یا هیاپ هب ات دوش تکرح رت یلک و رت یعازتنا نیماضم یو
مینک ادیپ تسد نتم یلصا نومضم (
Kamali, 2018
) ،نومضم لیلحت یبایزرا ییاور شجنس یارب.
دروخزاب تفایرد ،ناگربخ هورگ و لقتسم نارازگدک زا هدافتسا :تسا هدش داهنشیپ دنیآرف راهچ قباطت یریگراک هب ،)اه هبحاصم( ناگدنهد خساپ زا یروآ عمج فلتخم یاه شور( ینوگمه
.تسا یزیمم قباوس تبث و ینغ فیصوت هضرع و )اه هداد (
Abedi Jafari et al., 2019
.) نیا رد
ماجنا ار اه نومضم یراذگدک ات دش هتساوخ هداوناخ تسایس نیناوق اب انشآ درف ود زا قیقحت م یارب یتسلوه شور زا و هسیاقم رگیدکی اب یراذگدک ود .دنهد هک دش هدافتسا ییایاپ هبساح
:زا تسترابع
PAO = 2m / (n1+n2) = 2 ×465/)483+ 506( =94
ق لباق ییایاپ حطس رد هک داد ناشن ار ناراذگدک نیب قفاوت دصرد راهچ و دون و .تسا یلوب
1 - Thematic Content Analysis (TCA) 2 - Thematic Network
هتفای ناریا رد هداوناخ تسایس یلصا نیماضم :قیقحت یاه
هتفای لودج رد نومضم لیلحت زا لصاح یاه (
1 هک دهاش یتسایس یاه هرازگ ؛تسا هدمآ )
( هیلوا یاهدک اهنآ زا 465
هدروآ لاثم ناونع هب دنا هدش جارختسا هیاپ یاه نومضم هدنزاس )دک
( هیاپ یاه نومضم همادا رد .دنا هدش 18
یاه نومضم جنپ و هدش صیخلت و بیکرت )نومضم
رد .دنزاس یم ار هدنهد نامزاس نیا همادا
شخب ضم طابترا نوم
یاه هیاپ و نومضم یاه نامزاس
هدنهد .دنا هتفرگ رارق ثحبدروم
لودج 1 - رد هداوناخ تسایس یتسدلااب دانسا نیماضم ناریا
دنب دهاش یتسايس هرازگ
هیاپ نومضم
هدنهد نامزاس نومضم
1 مود فده ،هداوناخ میکحت نوناق
درجت تیبولطمان لیکشت تیمها
هداوناخ
2 قوقح
و تیلوئسم یاه دنب ،نانز 25 یملاسا ینیزگرسمه
3 مود فده ،هداوناخ میکحت نوناق
شهاک هنیزه یلام یاه جاودزا
4 ناناوج جاودزا لیهست نوناق
یتلود تلایهست یاطعا
5 تسایس ،هداوناخ یلک یاهتسایس
4
، توافت
یعیبط سنج ود یرباربان
شقن یاه یتیسنج
6 هداوناخ تیامح نوناق
نیجوز یقوقح یرباربان
7 تسایس
یاه لاغتشا هدام ،نانز 1 سدقت
یردام
8 تسایس
یاه لاغتشا
،نانز هدام 5 لاغتشا
دودحم نانز
9 تسایس
یاه یلک تیعمج قیوشت
یروآدنزرف تیحجرا
یرورپدنزرف
10 نوناق
میکحت
،هداوناخ فده مشش تیبرت
ینید نادنزرف
11 نوناق
میکحت
،هداوناخ فده
،موس دربهار 6 یتسیز هداس و تعانق
12 نوناق
،هداوناخ میکحت فده
،مود یاهدربهار 5
، 6 و 8 نیجوز نایم مارتحا
13 نوناق
تیامح هدام ،هداوناخ 28
طباور تیوقت یدنواشیوخ
دیلوتزاب هکبش تیامح
یدنواشیوخ
14 یاهتسایس
یلک
،هداوناخ تسایس 16 نادنملاس زا تبقارم
15 نوناق
نیمأت نانز و ناکدوک یب تسرپرس مدع
تیحجرا تیامح یمسر زا
هداوناخ یاه بیسآ ریذپ
16 تسایس ،هداوناخ یلک یاهتسایس
13 تیبولطمان
قلاط یرادیاپ
هداوناخ فافع و باجح تسایس فافعشرتسگیاهدربهار نوناق 17
18 نوناق میکحت
،هداوناخ فده
،متفه دربهار رخآ ییانتعا یب
تنوشخ هب یگناخ
تیمها لیکشت هداوناخ
مهم زا یکی تسایس نیرت
دارفا یسنج طباور یزاسدودحم ،یملاسا یروهمج یگنهرف یاه
رد .تسا جاودزا بوچراچ رد عورشم طباور هب هعماج روشنم
قوقح و تیلوئسم یاه رب نانز
« تیلوئسم یرادنتشیوخ
ات هناتسآ جاودزا
» دنب(
21 دیکات ) هدش .تسا درجت یفن رب دانسا ریاس رد
تیمها و جاودزا
هعماج و درف تملاس یارب یهلا تنس ناونع هب یم دیکات
تسایس رد .دوش یاه
:تسا هدمآ هداوناخ یلک
« داجیا تضهن ریگارف یلم یارب لیهست جاودزا قفوم و ناسآ یارب همه
نارتخد و نارسپ رد نینس بسانم جاودزا و لیکشت هداوناخ و یفن درجت رد هعماج اب عضو
تسایس یاه نیناوق ،ییارجا یتیامح
و گنهرف یزاس » تسایس(
4 تیامح .)صیخلت اب یداصتقا
و یاطعا تلایهست نکسم
یارب قیوشت ناناوج هب جاودزا رد بلاق نوناق لیهست جاودزا ناناوج
( 1384 ) هب بیوصت سلجم یاروش یملاسا دیسر . یلصا یاهروحم زا یکی نوناق
میکحت هداوناخ
زین
« لیهست رد رما جاودزا و قیوشت ناناوج هب لیکشت ریثأت و هداوناخ نآ
رب تنایص سفن و
تملاس درف
؛هعماج و
» دربهار ،مود فده(
1 قیرط زا مهم نیا .تسا )
« جیورت هاگدید یاه حیحص
عامتجا رد صوصخ لیلقت
هنیزه یاه جاودزا زا لیبق هیزیهج
،کبس هیرهم بسانتم و شهاک
هنیزه یاه نشج جاودزا و زیهرپ زا لیمحت هنیزه یاه نیگنس
» ( فده
،مود تسایس یاه ییارجا
5 ) تیوقت ؛ تکراشم هداوناخ
اه و مادقا رد نیمأت یاهزاین یداصتقا و
یدام جوز یاه هب ناوج
ماگنه جاودزا ( فده تسایس ،مود یاه
ییارجا 4 ) یم لصاح جاودزا رد نیدلاو تلاخد .دوش
و تسین دودحم یلام تیامح هب ناناوج
« هعسوت شقن
،هدنزاس یتیاده و یتیامح نیدلاو رد رما
جاودزا ناناوج و ظفح بسانت یگنهرف هداوناخ اه » ( فده
،مود دربهار 3 ) تسا هجوت دروم زین
شنم مود لصف رد .دوش یم دادملق ینیزگرسمه یملاسا کبس هک رو
قوقح تیلوئسم و نانز یاه
زین
« قح ییانشآ اب یاهرایعم بسانم
قح ؛ینیزگرسمه و
تیلوئسم یهاگآ
و تیاعر طباوض ینید
و ینوناق رد جاودزا زا هلمج نیجوز یناسکی رد
رواب هب ینابم یداقتعا و قح ؛ینید نییعت
طورش
نمض دقع حاکن رد بوچراچ طباوض
یعرش » یاهدنب(
25 و 26 هب ار ) هب اما و هتخانش تیمسر
و بسانم نس رد جاودزا یارب ناوجون نارتخد قح بانتجا
زا جاودزا هراشا یرابجا هدشن یا
یلاح رد .تسا یحلاصا هدام ،یندم نوناق رب انب هک
1041 یلااب نارتخد جاودزا 13
ینوناق لاس
نس ریز جاودزا و تسا 13
زین لاس
« طونم تسا هب نذا یلو هب طرش تحلصم اب صیخشت هاگداد
حلاص .»
یرباربان شقن
یتیسنج یاه
هعماج ناسانش رد فیرعت یرباربان یم یتیسنج دنیوگ
:
« توافت رد
،تلزنم تردق و ههجو نانز
و نادرم رد هورگ
،اه تعامج اه و عماوج
» (
Giddens & Birdsall, 2007: 165
).
ود هاگدید یلک یرظن
رد یرباربان نییبت یتیسنج
دوجو دراد . رد هاگدید
،لوا توافت نایم نز و درم یرما هتساخرب زا
ناهج
« یعیبط
» تسا . رد هاگدید مود تیسنج و روصت زا
،ندب هنانز یتیسنج یاه شقن هچنآ و
یم هدناوخ هنادرم و یتخاسرب ،دوش
یعامتجا تسا
.
« یناگدنسیون هک
هب بتکم یرکف
« توافت یاه
یعیبط
» قلعت
،دنراد دندقتعم لماوع کیژولویب رد
لکش نداد هب شرگن اه و شقن یاه یتیسنج
نز و درم رد هعماج رایسب دنرثوم . تردق ینامسج بسانم یانعم هب نادرم
ندوب اهنآ یارب ماجنا
یاهراک تخس دننام راکش و یرگراک رد و تسا
،لباقم نانز ناکدوک ار هب ایند یم دنروآ و رپ
ساسحا رت زا نادرم دنا . سپ ةقلاع یتاذ هب شرورپ و تیبرت دنراد
» (
Garrett, 2003: 13
) رد .
تسایس توافت هب ،ناریا رد هداوناخ یاه یم دیکات یعیبط یاه
و قوقح توافت یانبم و دوش
تیلوئسم یم رارق اه رد .دریگ
دنب 12 تسایس یاه یلک
،هداوناخ میسقت راک یسنج و توافت
شقن یاه یتیسنج رد هداوناخ هتسجرب هدش و رب شقن یردام و هناخ یراد نانز و شقن یردپ و
یداصتقا نادرم
دیکات یم دوش . رد دانسا تسایس
،هداوناخ هب شزومآ شقن اه و تیلوئسم یاه
توافتم نز و درم رد دنیارف هعماج یریذپ هجوت هدش و یاوتحم بتک یسرد و همانرب یاه
هناسر یاه یعمج رد یاتسار نآ تسا هب ناونع لاثم رد نوناق میکحت هداوناخ هدمآ تسا :
« هعسوت
و تهج یهد ماظن یشزومآ و دنمناوت ندرک نارتخد تهج یافیا شقن یردام و یرسمه و نارسپ
تهج یافیا شقن یردپ و شزومآ طباور یقوقح اهنآ هب
؛رگیدکی
» ( فده
،مود دربهار 4 ) .
تیلوئسم و قوقح یرباربان یانبم ،درم و نز یعیبط توافت هداوناخ رد نیجوز یاه
رد .تسا
روشنم ینابم و لوصا شخب قوقح
تیلوئسم و یاه
:تسا هدمآ زین نانز
« نز و درم زا رظن
یگژیو یاه یمسج و یناور یاراد توافت ییاه یم نیا ... دنشاب توافت
یاه یعیبط أشنم
توافت یاه یقوقح یم دوش هک ینتبم رب تلادع دنوادخ لاعتم تسا .»
نوناق رتدعب و یندم نوناق
خ تیامح لماش نیجوز طباور ،هداونا
« جاودزا
»،
« قلاط
»،
« تناضح و یرادهگن لافطا
و هقفن
»،
« قوقح هفیظو و یرمتسم
» یندم نوناق رب انب .تسا هدرک صخشم ار
« طباور رد نیجوز
تسایر
هداوناخ صئاصخ زا رهوش
تسا » هدام(
1105 ).
ۀدهع هب نز هقفن رهوش
هدام( تسا 1106
هتبلا .)
نودب نز هاگره هدام( دوب دهاوخن هقفن قحتسم ،دنک عانتما تیجوز فیاظو یادا زا عورشم عنام
1108 هدام( دشاب هتشاد یهجوم رذع هکنیا رگم ،) 1127
رهوش هاگتماقا نامه لاوصا نز هاگتماقا .)
هدام( تسا 1005
) و
« یم نییعت رهوش هک یلزنم رد دیاب نز رایتخا هکنآ رگم ،دیامن ینکس دنک
ب لزنم نییعت دشاب هدش هداد نز ه
» هدام(
1114 هدام( دشاب هتشاد دوجو نز یارب یرطخ ای )
1115 یمن نز .) تماقا نوچ یرورض روما یارب رگم دنک کرت ار هناخ رهوش هزاجا نودب دناوت
و بجاو جح ای ناتسرامیب رد
« یم رهوش نز دناوت
هفرح زا ار دوخ یتعنص ای
هک یفانم حلاصم
یگداوناخ دوخ تیثیح ای
نز ای عنم دشاب دنک
» هدام(
1117 تساوخ هک نامز ره دراد قح درم .)
قلاط ار شنز
هدام( دهد 1133
هدام( تسا ردپ اب یگلاس تفه زا سپ دنزرف تناضح و )
1169 نان شقن رب دیکات .) نانز لاغتشا هکنیا هلمج زا دراد زین یرگید یاهدمایپ نادرم یروآ
تساهنآ یگداوناخ یاه شقن هب دودحم تسایس همدقم رد لاثم ناونع هب .
یاه لاغتشا نانز رد
یروهمج یملاسا
رب ناریا
« شقن نز رد هداوناخ هب ناونع لغش یلصا و ترورض لاغتشا
دیفم و
رثوم یو رد نیا داهن سدقم » هدام رد و دیکات 1
هب نوناق نیا
« تسادق ماقم یردام و تیبرت لسن
هدنیآ و تیریدم هناخ » رد .تسا هدش هجوت هدام
5 :تسا هدمآ
« اب هجوت هب شقن نانز رد تفرشیپ
یعامتجا و
هعسوت یداصتقا هب
ناونع زا یمین
،تیعمج دیاب
تلایهست مزلا
یارب لاغتشا نانآ
مهارف دیآ .»
نیا اب یلغاشم هدام نیمه رد لاح هدش صخشم
هب هک دنا لیلد
عنم یعرش ای طیارش
نشخ ای راک هب لیلد شزرا یاه یداقتعا ( یگنهرف و یعامتجا ) یارب ناوناب بسانمان .تسا
یرورپدنزرف تیحجرا هعماج هداوناخ ارگدرکراک ناسانش هتسه
یا ار یاراد شقن یاه یصصخت ینیعم
رد عماوج
نردم یم دنناد . رد
« هداوناخ یفرع
»،
یکی زا نلااسگرزب یم
تسناوت نوریب هناخ راک دنک و یمود
بقارم هناخ و ناکدوک دشاب . رد
،لمع نیا یصصخت ندش شقن اه رد هداوناخ هتسه یا مزلتسم
نیا دوب هک رهوش هب ناونع نان روآ
،هداوناخ شقن
« یرازبا
» هدهعرب دریگب و نز رد لخاد هناخ
شقن
« یساسحا
» و یفطاع ار ءافیا دنک (
Giddens & Birdsall, 2007: 254-55
.) زنوسراپ ود درکراک
یلصا هداوناخ ار تیبثت تیصخش نلااسگرزب
و هعماج یریذپ نادنزرف یم دناد .
،کادرم درکراک
یلصا هداوناخ ار قیقد رت صخشم یم دنک و
ِدرکراک راهچ هداوناخ
ار میظنت طباور یسنج و یفطاع
( تیبثت تیصخش نلااسگرزب
رد هیرظن زنوسراپ )
،
،یداصتقا میلعت
و تیبرت ( هعماج یریذپ نادنزرف
رد هیرظن زنوسراپ ) و یروآدنزرف و
لثمدیلوت یم
دناد (
Bernards, 2005: 74
.) یروآدنزرف یکی
زا
یاهدرکراک مهم
و دروم دیکات هداوناخ شهاک هرابرد ینارگن .تسا هداوناخ یتسایس دانسا رد
تسایس غلابا هب تیعمج دشر یاه
یلک
« تیعمج
» هک دیماجنا یربهر مظعم ماقم طسوت
« شیازفا
خرن یروراب هب شیب زا حطس ینیشناج » تسایس(
1 رد .تسا هدرک صخشم فده ناونع هب ار )
تسایس یاه یلک هداوناخ هدمآ زین تسا :
« ءاقترا تملاس همه هبناج هداوناخ اه هژیوب تملاس
یروراب و شیازفا یروآدنزرف »
تسایس(
16 لصف رد .) مود
روشنم قوقح و تیلوئسم یاه نانز
« قح
،یروراب
،یرادراب میظنت
و لرتنک نآ و هرهب یدنم شزومآ زا اه
و بسانم تاناکما رد
نیا
قح ؛هنیمز یرادروخرب
زا تیامح یاه یدام و یونعم رد مایا یرادراب و تیلوئسم ؛یهدریش
تیاعر قوقح نینج هژیوب تظفاحم زا
تایح و دشر نآ » یاهدنب(
33 ات 35 و )
« قح یرادروخرب
زا تشادهب یروراب و نامیاز ،یرادراب
،ملاس تبقارم یاه یتشادهب زا سپ نامیاز اب هدافتسا زا
نانز صصختم یریگشیپ و
و نامرد یاهیرامیب عیاش
یاهیرامیب ،نانز یتبراقم
و ییازان نانآ » دنب(
55 هتخانش تیمسر هب نینج طقس قح ،یروراب لرتنک قح هب هراشا دوجو اب اما تسا هدمآ .)
یمن یرورپدنزرف ،یروآدنزرف عبت هب .دوش درکراک .دراد تیمها زین نادنزرف تیبرت و
میلعت و
هداوناخ تیبرت هب
دنیارف هعماج یریذپ نادنزرف زا قیرط لاقتنا شزرا اهراجنه و اه هراشا
یم دنک
و هعماج یریذپ
،ینید
،یتیسنج نتخومآ
بادآ یلم و یلحم و تراهم یاه یگدنز ار لماش
یم دوش . رد نوناق ،هداوناخ میکحت
« ییامنزاب ترورض هجوت
نیدلاو تبسن هب صیصخت نامز
یفاک تهج تیبرت نادنزرف و نیمأت یاهزاین یفطاع نانآ و نایب یاهدمایپ یب
یهجوت هب نیا رما
»
( فده
،لوا تسایس یاه ییارجا دنب 7 ) فده و هدمآ شرتسگ هب ؛مشش
و قیمعت شزرا یاه
لیصا یملاسا رد هداوناخ یارب تیبرت لسن
،ملاس
،نامیااب لوئسم و رثؤم رد دشر
،دوخ هداوناخ
و و هدشن نیودت ناکدوک قوقح ،ییارجا نیناوق رد لاح نیا اب .تسا هتفای صاصتخا هعماج
یمن تبقارم دوخ کدوک زا هک ینیدلاو یارب یتازاجم ،دنراد )یناور ای یکیزیف( یراتفردب ای دننک
تلود ،ناکدوک زا تبقارم تسایس هنیمز رد .تسا هدشن نییعت یصوصخ هزوح ناونع هب هداوناخ
رب رگید فرط زا .دراد ار تلاخد لقادح ،یگداوناخ طباور رد و هدرک دادملق
« نییبت و یایحا
گنهرف مارتحا هب ردپ و ردام » ییارجا دربهار ،موس فده ،هداوناخ میکحت نوناق(
4 .دراد دیکات )
ن نیمات و یداصتقا درکراک ،هداوناخ یاهدرکراک زا رگید یکی هداوناخ یاضعا یتسیز یاهزای
تسایس رد .تسا فرصم یفن ،هداوناخ یاه
رد تعانق رب دیکات و هداوناخ رد لمجت و ییارگ
تسا یعرف نیماضم زا یکی نآ موادت و هداوناخ لیکشت ماگنه (
نوناق میکحت
،هداوناخ فده
،موس دربهار 6 )
، :تسا نانز شود رب نآ راب هک
« داجیا هیحور سپ زادنا و هدنیآ یرگن رد هداوناخ
رب روحم تعانق و داجیا بسانم زکارم تهج
ماجنا تیلاعف یاه یدیلوت و دوخ یلاغتشا رد رانک
فئاظو هناخ یراد تهج هب کمک داصتقا
هداوناخ » نوناق(
میکحت ،لوا فده ،هداوناخ
تسایس تسایس و )رخآ دنب ،ییارجا یاه :زا تسا ترابع دربهار نیا ییارجا یاه
« یوشت ق نانز
هب هدافتسا هنیهب زا ییاراد و هتخودنا یصخش رد هخرچ یداصتقا و هداوناخ
روشک » رد دیاب هک
،ناریا رد هداوناخ تسایس رد .دوش مهف هداوناخ رب درم یلام تیریدم و تسایر نومضم رانک رب مه اجنیا رد و تسا هتفرگ رارق هجوت دروم رتمک نیجوز یفطاع طباور میظنت درکراک فیلاکت
یم دیکات یقوقح :دوش
« هعسوت یهاگآ یاه نیجوز تبسن هب ریثأت طباور یسنج ملاس رد تیوقت
یاهدنویپ طاشن ،یفطاع
یحور و شیازفا تیاضر یدنم نانآ زا یگدنز و صاصتخا قئلاع
تیجوز هب
؛ینوناق رسمه شیازفا
یهاگآ یاه نیجوز رد هنیمز قوقح و فیلاکت
،رگیدکی ماکحا
ییوشانز و
،هداوناخ میظنت فیطلت
طباور یقوقح مووت اب نسح قلخ و تیوقت ؛ترشاعم
،قلاخا
تبحم و تیمیمص رد
طباور یاضعا هداوناخ » میکحت نوناق(
یاهدربهار ،مود فده ،هداوناخ 5
،
6 و 8 اریز )
« مدع ییانشآ یاضعا هداوناخ تبسن هب قوقح و فیاظو یگداوناخ و
یعامتجا
رگیدکی
» ثعاب
« ییآراکان و لزلزت هداوناخ » تسایس ،مجنپ فده ،هداوناخ میکحت نوناق( دوش یم
ییارجا 2 روشنم رد .) قوقح
و تیلوئسم یاه نانز هدمآ زین تسا
:
« قح و تیلوئسم
،نیمأت
،صیصخت تراهط
و تملاس رد طابترا یسنج اب رسمه ینوناق و ضارتعا قح ینوناق
رد تروص
ضقن قح ؛اهنآ و
تیلوئسم تنوکس
کرتشم و نسح ترشاعم و
نیمأت تینما یناور رد طباور
اب و رسمه قح ضارتعا و حرط اوعد رد عجارم ینوناق رد تروص ءوس ترشاعم رسمه » یاهدنب(
29 و 30 هتخادرپن یگناخ تنوشخ هب ،ناریا رد هداوناخ نیناوق ،قوقح نیا ییاسانش دوجو اب .)
هدرکن دودحم رسمه کی هب ار درم یسنج طباور و دنا ار )تقوم و میاد جاودزا( ینزدنچ و دنا
یم ینوناق .دنناد
یدنواشیوخ هکبش تیامح دیلوتزاب هداوناخ داهن اب
هکبش یدنواشیوخ و
تعامج یلحم .دراد دنویپ هورگ
یدنواشیوخ هب
روط
یلک ترابع تسا زا هعومجم یدارفا هک رب ساسا تبارق یبسن ای یببس اب رگیدکی دنویپ دنراد
و طباور
،یعامتجا یداصتقا
و یفطاع یصاخ اهنآ ار طبترم یم دزاس . نیا هورگ ای هکبش عبات
تنس تساه و هعومجم یا زا تادهعت و یاهتیلوئسم یعامتجا
و یلام نایم نآ دارفا دوجو دراد .
جاودزا نورد یهورگ زا تایصوصخ یلصا
نآ تسا (
Behnam, 1971: 47
) رد هداوناخ تسایس .
هب ناریا ماظن یدنواشیوخ جاودزا هب قیوشت زا یناشن هداوناخ تسایس دانسا رد .دراد هجوت
نادنزرف دلوت رتلااب لامتحا و ناریا رد یلیماف جاودزا یلااب دصرد هب هجوت اب یلو تسین یلیماف میکحت نوناق( تسا هتفرگ رارق هجوت دروم هرواشم و کیتنژ شیامزآ ماجنا ،تیلولعم یاراد مود فده ،هداوناخ ییارجا تسایس ،
13 ،جاودزا للاحنا زا یریگولج یلصا یاهدربهار زا یکی .)
هداوناخ هرواشم هب لسوت
« رب ساسا ینابم یملاسا - یناریا رد تهج ماکحتسا هداوناخ
»
( تسایس یاه یلک تسایس ،هداوناخ 10
) و
« داجیا و هعسوت زکارم دادما و داشرا رد رانک هاگداد یاه
هداوناخ و تیوقت
؛اهنآ قیوشت و بیغرت هداوناخ اه هب یرواد ناشیوخ و هئارا هرواشم هب نانآ رد
تافلاتخا یگداوناخ
و هئارا یاهوگلا تواضق
یب هنافرط رد نیب نیجوز
» تسا ( نوناق میکحت
فده ،هداوناخ
،مود تسایس یاه ییارجا دنب 12 ) هداوناخ تیامح نوناق رد ییارجا تسایس نیا .
هدام( دش ظاحل 28
.) راذگنوناق نیب
هدافتسا زا نامووت تامدخ زا هدافتسا نردم هویش
هفرح یا و
نیصصختم رواشم
هداوناخ هک یتنس هویش هب لسوت
یرواد ناشیوخ و
یضقانت ،ناگتسب هدیدن
تسا . طباور ندش تسس اب هک تسا هداوناخ یتبقارم فیاظو زا یکی نادنملاس زا یرادهگن
هکنآ لاح دریگ یم رارق تلفغدروم یدناشیوخ لابق رد هداوناخ یتبقارم فیاظو رب دیکات
یم نآ تسایس هرازگ دهاش ناونع هب هک تسا هداوناخ تسایس رد هیاپ نیماضم زا یکی نادنملاس هب ناوت
« میرکت لاس نادنم رد هداوناخ و تیوقت تبقارم یاه یمسج و یحور و یفطاع زا نانآ »
تسایس ،هداوناخ یلک یاه تسایس(
15 و )
«
،یتسرپرس یرادهگن
و نیمأت شاعم ردپ و ردام
ناوتان و زا راک هداتفا
» ( نوناق میکحت
،هداوناخ فده
،موس دربهار 4 ) رد .درک هراشا نوناق
میکحت
،هداوناخ تسایس یاه ییارجا 5 و 6 ،
« نیودت نیناوق یتیامح و شرتسگ ششوپ لماک همیب یاه
یعامتجا و
یداصتقا
» دروم دیکات رارق هتفرگ و رد روشنم قوقح و تیلوئسم یاه نانز رد ماظن
یروهمج یملاسا
،ناریا زین
« هرهب قح یدنم نارتخد یب
،تسرپرس نانز
،هقّلطم
،هویب هدروخلاس و
دنمزاین تسرپرسدوخ زا
همیب یاه تامدخ ،یمومع یراکددم
و همیب یاه صاخ هژیوب رد شخب
تشادهب قح ؛نامرد و هرهب
یدنم نانز و نارتخد بیسآ هدید
،یمسج
،ینهذ یناور و رد ضرعم
بیسآ یناسردادما زا و
یشخبناوت بسانم
» یاهدنب(
57 و 58 و )
« قح یرادروخرب نانز
و نارتخد
زا تیامح یاه مزلا رد تروص
،رقف
،قلاط یب ،تیلولعم
،یتسرپرس یتسرپرسدب
و داجیا تاناکما
تهج یشخبناوت و
ییافکدوخ اهنآ
» دنب(
97 اهدنب نیا یاوتحم .تسا هدش هتخانش تیمسر هب )
شیپ رد رت
« نوناق نیمأت نانز و ناکدوک یب تسرپرس »
ترازو فیاظو وزج رتدعب و دندوب هدمآ
تسایس .دنتفرگ رارق یعامتجا نیمات و هافر ،صاخ تاسسوم رد یرادهگن بلاق رد یتیامح یاه
همانرب و همیب و یرمتسم تخادرپ لاغتشا و شزومآ لماش یزاسدنمناوت یاه
رایتخا رد ییاز
هورگ یم رارق نایوجددم فلتخم یاه نیع رد .دریگ
تیامح نیا ،لاح یتنس نانچمه و دودحم اه
هنارای ،تسا اه
و یرمتسم هداوناخ
یاه بیسآ ریذپ زین هب درم هداوناخ تخادرپ یم دنوش . نانز همیب
نانچمه یکتم هب نادرم هداوناخ (
،ردپ
،رهوش رسپ ) زین راوناخ تسرپرس نانز دروم رد .تسا
« تیامح
،یقوقح یداصتقا و
یگنهرف » زا اب اهنآ
« قیوشت و لیهست جاودزا نانآ » ( تسایس یاه
تسایس ،هداوناخ یلک 14
) نز ةمیب ةنیمز رد .تسا هارمه هدیشیدنا یراکهار ،راوناخ تسرپرس نا
.تسا هدشن هداوناخ یرادیاپ یم ناشن ناریا رد هداوناخ تسایس نومضم لیلحت نیماضم زا یکی هداوناخ یرادیاپ هک دهد
رد دهاش ناونع هب .دوش یم بوسحم یعامتجا یاه بیسآ زا یکی قلاط و تسا یلصا تسایس یاه یلک هداوناخ هدمآ تسا : یریگشیپ زا
بیسآ یاه یعامتجا و
لماوع لزلزت داهن
هداوناخ هب هژیو عوضوم قلاط و ناربج بیسآ یاه یشان زا نآ اب ییاسانش رمتسم لماوع قلاط و
یشاپورف هداوناخ و گنهرف یزاس تهارک قلاط ( تسایس 13 ) متفه فده . نوناق
میکحت
،هداوناخ
نمیا یزاس هداوناخ زا بیسآ و نارحب یاه یعامتجا و
تیامح زا هداوناخ یاه بیسآ هدید تسا
یاهدربهار هک نآ
زا نیا دنرارق :
« هزرابم همه هبناج اب یراجنهان اه
و بیسآ یاه یعامتجا (
،دایتعا
،قلاط رارف و )...
؛ ذاختا ریبادت بسانم تهج تیامح زا هداوناخ یاه بیسآ هدید و شهاک تاعیاض
یشان زا نارحب یاه
؛یگداوناخ تیامح
زا نانز و ناکدوک رد ربارب ضرعت تبسن هب قوقح نانآ
طسوت یاضعا هداوناخ و یاهراجنهان یراتفر
» . تنوشخ هب ینمض روط هب رخآ دربهار یگناخ
؛دراد هراشا ات
هب زورما هک 15 لاس زا بیوصت نیا نوناق یم
،درذگ نیناوق طوبرم هب تیامح نانز
و ناکدوک زا تنوشخ یگناخ
هب بیوصت هدیسرن اریز تسا و هداوناخ رد درم تسایر لصا اب
یتسایس دانسا رد .دراد ضراعت ردپ تیلاو رتشیب
هب لماوع جراخ زا هداوناخ هب ناونع لماوع
هدننکدیدهت موادت
هداوناخ هجوت
؛هدش هب ناونع لاثم رد تسایس یاه یلک هداوناخ
« هلباقم رثؤم اب
گنج مرن نانمشد یارب یشاپورف و
فارحنا طباور یگداوناخ
» ( تسایس 5 دنب 3 ) هدش هراشا
یدادعت ،تسا زا
تسایس یاه ییارجا فادها نوناق هداوناخ میکحت زین
فوطعم هب یریگشیپ زا
لزلزت هداوناخ زا قیرط لرتنک لماوع ینوریب و تیسنج ییادز زا یاضف یمومع اب شرتسگ تسایس
فافع تسا :
« یزاسگنهرف صوصخ رد
شرتسگ گنهرف فافع و یاپ یدنب یاه یقلاخا هب روظنم
میکحت ناینب هداوناخ و یریگولج زا
زورب یراجنهان یاه
؛یعامتجا یریگشیپ
زا دسافم یقلاخا
و یعامتجا و
هزرابم ینوناق اب لماوع یلصا هدسفم زیگنا هب روظنم ظفح نایک
؛هداوناخ دروخرب
هناعطاق هاگتسد یماظتنا و ییاضق اب ناراکهزب و
لماوع یلصا مرج از هب ناونع هدننکدیدهت
ماکحتسا هداوناخ
» ( فده
،مود تسایس یاه ییارجا .) نیا فده هب لکش نوناق یاهدربهار
شرتسگ
،فافع نودم و یورین طسوت یماظتنا
تشگ یاه تیرومام اب داشرا
ییارجا .دش
یریگ هجیتن رد هداوناخ تسایس یتسدلااب دانسا نومضم لیلحت و یفیک شور ساسا رب هکبش ،ناریا
( رادومن رد هک دش میسرت یتسایس نیماضم 1
:تسا هدمآ )
