یناسنا مولع و تا ّیبدا هدکشناد یسرفا تا ّیبدا و نابز یشزومآ هورگ
یرتکد هجرد تفایرد یارب هلاسر یسراف تاّیبدا و نابز هتشر
هویش یسررب ییانس و ورسخرصان راعشا نیب ینتم طباور یاه
)تنژ رارژ و اوتسیرک ایلوژ ۀیرظن رب هیکت اب(
رگشهوژپ :
نوجرود یحتف مانهب سا امنهار دات :
یهللادسا شخبادخ رتکد رواشم داتسا
:
یمرحم نیمار رتکد رویرهش 98
ناووووونع و
اوووون
:روآدیدپ هویش یسررب
اب(ییانس و ورسخرصان راعشا نیب ینتم طباور یاه
)تنژ رارژ و اوتسیرک ایلوژ ۀیرظن رب هیکت /
نوجرود یحتف مانهب
اتسا د امنهار : دخ رتکد یهللادسا شخبا
داتسا :رواشم یمرحم نیمار رتکد
خیرات :عافد 20
/ 6 / 98
دادعت حفص 284 :تا
.ص
نایاپ هرامش :همان
یسراف تایبدا و نابز
هدیکچ :فده هویش نییبت و یسررب ،هلاسر نیا یلصا فده و ورسخرصان راعشا رد ینتمانیب طباور یاه
ایلوژ ینتمانیب ۀیرظن ساسا رب ییانس .تسا تنژ رارژ و اوتسیرک
شور :شهوژپ یسانش یفیصوت شور هب ،رضاح شهوژپ
- تاعلاطم یانبم رب و یلیلحت
هناخباتک یم ارجا یا یسررب و دوش
لیلحت و اه هیرظن ۀیاپ رب زین اه
انب تنژ و اوتسیرک ینتمانیب یاه
یم .دوش
هتفای اه : گنهرف اب ینتم ره اوتسیرک رظنم زا تشذگ نوتم و اه
تفگ رد و دراد طابترا ه نآ اب وگو
-
یم دوجو هب اه و صاخ طابترا نوگانوگ تاعوضوم رد ورسخرصان راعشا اب زین ییانس راعشا .دیآ
و یرکف یاضف رد رعاش ود ره تسیز و ناسکی ِتشذگرس تهابش لیلد هب و دراد یرادانعم هدرتسگ وحن هب یملاک و یعامتجا ،یقلاخا تاعوضوم ،کیدزن ِیگنهرف رعاش ود ره راعشا رد
تشادرب و تاینهذ رعاش ود ره و تسا هتفای باتزاب و یویند یگدنز نوماریپ رد ار یهباشم یاه
هدیشک ریوصت هب یورخُا ثیح زا ،رصان راعشا اب ییانس راعشا راتخاس و نیماضم و اوتحم هباشت .دنا
و ییاوتسیرک تینتمانیب ۀطبار ،یملاک و یعامتجا ،یقلاخا میهافم دییأت ار رعاش ود نیا نیب یتنژ
یم .دنک
هجیتن :یریگ هب فلتخم ثحابم رد رضاح نتم نومضم و تسا بیاغ نتم هب رظان هناهاگآ روط
یرنه و هناقاّلخ ،عونتم ینایب و تروص اب ار بیاغ نتم یم لاقتنا بطاخم هب رت
نیرتشیب .دهد
هویش هدید رعاش ود راعشا رد هک ییاوتسیرک ینتمانیب یاه یم
و تسا طوبرم نراقتم یفن هب ،دوش
یفن هب یرگید درکیور و تیقلاخ اب ،ورسخرصان هاگرظن زا لودع اب ییانس زین نیماضم یخرب رد یم بیاغ نتم لماک هک دوب دناوت شهوژپ نیا یاهدرواتسد زا حیرص ِینتمانیب ۀطبار دوجو .دزادرپ
یم تباث نآ رد رد و هدید ار رصان راعشا ییانس دوش
تفگ هاگیاج هشیدنا ،نآ اب میقتسم یوگو
یاه
یم .تسا هدرک نایب ار دوخ هلمج ،اهریبعت ِرتشیب :تفگ ناوت
نتم ای اه ،ییانس راعشا رد یبدا یاه
هشیدنا و راعشا هژیو هب یو زا لبق راثآ یارب یخساپ مکح رد ؛تسا ورسخ رصان یمیلعت یاه
نتم زا یرایسب مضه اب ییانس نینچمه رصان یاه
هب و نآ ِیناسرزور هب عاجرا اب ،دوخ نوتم رد اه
نتم یم ناوخارف زین ناگدنیآ هب ،یدعب نارعاش یاه .دهد
هژاو :یدیلک یاه . لاک ،تایعامتجا ،قلاخا ،ضارتعا رعش ،ییانس ،ورسخرصان ،تینتمانیب
1 - فده و همدقم
1 - 1 همدقم .
ِراثآ ِقلخ و کرتشم ننس و اهرواب رد هشیر ،تّلم ره ِنارعاش و ناگدنسیون ِبوتکم
و ریثأت زا رود هب و دوخ ِیدوخ هب راثآ نیا زا کی چیه .دراد للم رگید و دوخ اب نانآ لماعت یمن قلخ لأخ رد و رّثأت مه اب هدش قلخ ِراثآ ۀمه هکلب ،دنوش
زا .دنتسه لماعت رد رگید
نآ ا و لماعت هک ییاج قفا هراومه ،طابتر
هزات یاه یم قلخ ار یا
و لماعت اب راثآ نیا ؛دنک
مشچ هب ،طابترا توافتم یاهزادنا
یم لئان یرت یم بجوم ،دوخ نیا هک دنوش
نآ دوش زا اه
تفگ و لماعت قیرط ینغ وگو
.دنوش رترابرپ و رت
د راثآ نیا .دنتسین ینثتسم هدعاق نیا زا ،مه یسراف نابز ِیبدا ِراثآ ِراثآ رگید رانک ر
لماعت عون نیمه اب ،فلتخم ِللم یم همادا دوخ ِتایح هب و هدش قلخ
ِیسررب اب .دنهد
یم راثآ نیا زا یخرب نب روضح هب ناوت
هیام نیمزرس ِراثآ رگید یاهرواب و اه فلتخم یاه
یپ یم ار لماعت نیا ِزراب ۀنومن .درب آ اب یسراف نابز ِیبدا ِراثآ لماعت رد ناوت
برع تاّیبدا ِراث
ناسکی یداقتعا و یرکف ِعبانم زا اهلا اب تّلم ود نارعاش و ناگدنسیون .درک هدهاشم هدوب لماعت رد هراومه ثیداحا و نآرق ینعی یم ار لماعت نیا ِلصاح .دنا
ِراعشا رد ناوت
هب یسراف نابز ِراعشا نیب توافت ردق هچ ،نومضم و لکش ظاحل زا هک درک هدهاشم هنیع
یلماعت و نامز رذگ اب هک انعم نیا هب ؛دراد دوجو یدعب ِنورق ات یسراف رعش ِییادیپ ِنارود هداد اجنا یموب ِریغ ِراثآ رگید و دوخ ِیموب راثآ اب یبدا راثآ هک ینغ و لامک ِبجوم ،دنا
رت
هدش راثآ نیا ِندش .تسا
عشا ِنایم لماعت ِیسررب ،یموب ِراثآ ِلماعت اب هطبار رد یم ییانس و ورسخرصان را
دناوت
ور نآ زا ،ورسخرصان و ییانس ِراعشا .دهد ناشن حوضو هب ار یدوعص ِریس نیا کی رد هک
یم کرتشم یداقتعا و یگنهرف یاضف یم ،دنتسیز
.دشاب یدایز ِیکارتشا هوجو یاراد دناوت
هراپ ِبذج اب ،ورسخرصان ِراعشا اب لماعت ِریسم رد ییانس ِراعشا زا یا
هشیدنا و نیماضم ،اه
هزات ِحور ِندیمد اب نآ رد یا
یم راکتبا و قلخ هب تسد ،اه .دنز
هناشن ِروضح ِنمض ؛تسا هتسناوت ییانس رعش ،ییانس و رصان راعشا نیب ،یطابترا یاه
هنوگ هب ار طابترا نیا ِلصاح دوخ ِدرف هب رصحنم ِنابز اب ار نآ و دنک بذج دوخ رد یا
زاب نک ینیرفآ هکلب ؛درادن دوجو راک رد یرارکت چیه هک دسرب نیقی نیا هب بطاخم ات ؛د
هنوگ هب لّوحت و رییغت ِریسم رد کرتشم ۀلوقم و عوضوم هدش نایب رترابرُپ دیاش و رگید یا
.تسا لماعت عون نیا لصاح ار نوتم ۀمه تّینتمانیب یبدا ۀیرظن تفگ و
وگو یم هب انب ؛دناد
تم چیه ،هیرظن نیا یمن داجیا لأخ رد ینتم چیه و تسین نوتم رگید زا لقتسم ین
،دوش
لابند هب تّینتمانیب نیاربانب ؛دراد هارمه هب دوخ اب ار نوتم رگید زا ییاپ در رثا ره هکلب نایم طباور عون نیا فشک هناشن هدنراگن روظنم نیا هب .تسا نوتم ِینتم
نیا ِیطابترا یاه
تفگ و لماعت ِیگنوگچ و راثآ نآ یوگو
و یعامتجا ِیاهداقتنا ،قلاخا ِحطس هس رد ار اه
یم یسررب تّینتمانیب ۀیرظن ساسا رب یملاک تادقتعم .دنک
1 - 1 - 1 هلئسم نایب .
(تّینتمانیب
Intertextuality
فشک هلمج زا ) دید و هاگن هک تسا متسیب نرق گرزب یاه
هزات یم هئارا نوتم ِرصانع ۀطبار ۀنیمز رد یا و دهد
نایم ۀبذاج و لماعت ،طابترا هب ینتم
یم نتم و تسین نتم شیپ نودب ینتم چیه ،هیرظن نیا هب انب .دزادرپ ۀیاپ رب هراومه اه
نتم یم انب هتشذگ یاه یمن قلخ هتشذگ نودب ینتم چیه و دنوش
ِیمامت نیاربانب ؛دوش
،قلطمرومان(دنتسه هقباس یاراد ،راثآ 1390
: 27 و 10 گید ِنایب هب .) شیپ هب تینتمانیب ر
ضرف شیپ ،اه طابترا و نوتم
یم ،دنراد دوخ زا لبق ِراثآ اب نوتم هک ییاه ِیپ رد و دزادرپ
هکبش ِنتفای مه اب نوتم ِیطابترا یاه
یمرب رگید .دیآ
یم ،هیرظن نیا هب دانتسا اب نآ ِطابترا ۀیاپ رب ار نوتم ناوت
رب قباس ِنوتم رگید اب اه
لحت و هیزجت ،دوخ نآ هب و درک لی
ِحلاطصا هک ارچ ؛تسیرگن یرگید ِهاگرظن زا اه
هطبار نآ ،ینتمانیب یم لماش ار یا
رد هطبار نیا .دراد دوجو نتم دنچ ای ود نیب هک دوش
ِتفایرد و کرد ِدنور
« نتم نورد »
رد ار رگید نوتم هک تسا ینتم ،نتم نورد .تسا رّثؤم
یم یاج دوخ نآ ِروضح ای و ؛دهد
ار اه یم سکعنم دوخ رد رد رظن ِراهظا زاب رید زا .دزاس
شنیرفآ اب طابترا ِنتم اب ًابلاغ هک تسا هدوب نوتم رگید هب ییاه عاجرا ِلماش ،یبدا یاه
هدوب لباقت رد ای هباشت رد رظن دروم هشیدنا .دنا
یاه
« نیتخاب لیئاخیم
» ،یسور دنمشیدنا ،
هتشاذگ یاج رب یناوارف ریثأت هنیمز نیا رد ِیمامت رد هملاکم ِرصنع رب نیتخاب .تسا
« اهراتفگ » ِعیسو ۀنماد و
« تاملاکم » ِنابحاص ۀحیار زگره هک تاملک ِندوب ود ِتسد و
یمن تسد زا ار دوخ یلبق ار یرتشیب ِلیامت و قیلاع ،رارصا نیا هک تشاد دیکأت ،دنهد
،یدادقم(تخیگنارب ینتمانیب ۀلئسم هب تبسن 1387
: 112 لاغ و سح نی ،هداز 1387 :
76 .)
« اوتسیرک » لاس ،راب نیلّوا یارب ار تّینتمانیب ةژاو ،نیتخاب راثآ ۀعلاطم اب 1966
رد ،
هلاقم ناونع اب یا
« تفگ ،هملک نامر و وگو
» هشیدنا ِحیرشت هب نآ رد هک نیتخاب یاه
هتخادرپ هب ،تسا ،قلطم رومان(درب راک 1390
: 126 و 65 نتم ره ،یو ِداقتعا هب .) نامه زا
شیپ ِتردق ِورملق ۀطیح رد ادتبا هتفگ
تسا نیا رب یو رواب .تسا دوخ رب قباس ِنوتم و اه
یمن تسد رثا ِقلخ هب دوخ ِنهذ ِکمک اب طقف یفلّؤم چیه هک هیوگاو ،رثا ره هکلب ؛دنز
یا
گنهرف ۀتخانشان و هتخانش زکارم زا تسا (»
،یدمحا 1389
: 327 ،نلآ و 1380 : 58 یو .)
لخ اب هطبار لابند هب ،تّینتمانیب حلاطصا ِق نایرش و اه
مه اب راثآ ِیطابترا یاه هدوب رگید
نتم ساسارب ار نتم کی ِقلخ ،ییاوتسیرک ِتینتمانیب هک ارچ ؛تسا یم رّسیم ،رگید یاه
-
دوخ و لقتسم یبدا نتم هک تسا دقتعم یو .دناد نآ هکلب ،تسین نییآ
لصاح ار اه
هعومجم س ِناگزمر زا یا نخ
نتم و اه یم دوجوم شیپ زا یاه
،قلطم رومان(دناد 1390
:
164 ،نلآ و 1380 : 129 .)
ِیبایدر ِلباق و سوسحم ِروضح ِیسررب هجو چیه هب تّینتمانیب ،اوتسیرک ایلوژ داقتعا هب ِ وهفم رد تینتمانیب ِزیامت هجو نامه نیا ؛تسین نآ ِدیلوت زاب و رگید ِنتم رد نتم کی
،نآ ِییاوتسیرک زاب یارب رگید ِنتم اب طابترا رد نتم کی ِرّثأت و ریثأت ِیتنس ِ وهفم زا
،قلطم رومان(تسا نآ ِدیلوت 1390
: 136 - 137 ِلابند هب اوتسیرک ِتینتمانیب ،عقاو رد .)
هطیح و اهزرم ِنتفای هرازگ ،نوتم روانش و کرتشم یاه
همه یاه نآ ۀبناج
و رّثکت و اه
تفگ و عّونت عون نیا یوگو
هرازگ زا و تسا یبدا ِراثآ ِناقلاخ ِیگنهرف ِشوه رد دوجوم یاه
نآ یناعم ِیگدرتسگ و راثآ هعومجم عون نیا ِییانعم ِشبنج ِیپ رد ،قیرط نیا .تساه
هس نیناوق ناونع هب ،یفن عون هس قیرط زا هدنسیون هک تسا دقتعم اوتسیرک ۀناگ
یم هجوت دوخ زا شیپ ِناگدنسیون هب ینتمانیب دنک
هس هب نیشیپ ِنوتم قیرط نیا هب و
نتم رد روکذم تروص یم روضح یدعب یاه
:)رارتجا(یئزج یفن )فلا :دنبای
ّلؤم ف رد نآ
یئزج زا
ِنتم ناهنپ )نیشیپ(
ار رد نتم دوخ م ی دروآ و
ِنتم رضاح )ینونک(
مادا ۀ ِنتم
اغ ی ب تسا
؛ نچ ی ن لماعت ی
ًلاومعم زا رظن انعم ی ظافلا
ِقفاوم نتم اغ ی ب تسا .
:)صاصتما(نراقتم یفن )ب
ِنتم
ِناهنپ ذپ ی هتفر هدش ب ه تروص ی رد نتم رضاح ب ه راک
هتفر هک رهوج ة نآ غت یی ر هدرکن
؛تسا رد عقاو
،
ّلؤم ف عون ی شزاس م ی ا ِن ِنتم ناهنپ و ِنتم
اح رض پ ی اد هدرک ؛تسا اربانب ی
،ن رد ا ی ن لکش زا ِطباور ب ی نتمان ،ی انعم ی
ِنتم اغ ی ب رد
ِنتم رضاح
، غت یی ر ی ساسا ی من ی دنک
؛ ا ی ن نادب تسانعم هک
انعم ی نتم رضاح اب ِنتم
اغ ی ب توافتم دشابن ؛ هکلب م ی دناوت اب عون ی غت یی ور
ّونت ع ی هارمه دشاب .
:)راوح(لماک یفن )ج ای
ن عون طباور ، رتلااب ی ن جرد ۀ بی نتمان ی تسا و هب شناوخ ی هناهاگآ و
مع ی ق ن ی زا دراد هک
ِنتم ناهنپ ار هب ز ی کر ی کرد دنک ؛ ز ی ار
ّلؤم ف رد ا ی ن عون زا طباور
، نتم
ناهنپ ار زاب رفآ ین ِی لماک م ی دنک
؛ ب ه هنوگ ا ی هک ا ی ن زاسزاب ی رد فلاخ انعم ی ِنتم ناهنپ
دشاب (»
یسدقم نیما
، 1390 : 13 - 14 ) .
هک تسا متسیب نرق ۀتسجرب ناقّقحم رگید زا یکی تنژ رارژ
« تّینتمارت
»
(
transtextualite
هزوح زا یکی ) یتاعلاطم یاه
یم رامش هب وا تیلاعف ۀمادا رد یو .دور
یاه
یناقّقحم تسیرک دننام
هزات ِحرط او هب ار یا
،قلطم رومان(دروآ دوجو هب تّینتمارت ِناونع
1395 : 19 و 21 هکبش ِیگنوگچ ِیسررب هب تّینتمارت .) هویش و یطابترا یاه
ِیطابترا یاه
نتم رگید اب نتم کی یم اه
رد ار نتم هک تسا یدراوم ۀمه ةدنریگرب رد عقاو رد .دزادرپ
ناهنپ هاوخ و راکشآ هاوخ ،یتبسانم یم رارق نوتم رگید اب ،
،قلطم رومان(دنهد 1386
: 85
،نلآ و 1380 : 145 ۀتسد جنپ هب تینتمارت ِحلاطصا .)
« ،تینتمارف ،تینتماریپ ،تینتمانیب
شیب ،تینتمرس تینتم
» یم میسقت هب تینتمانیب .دوش
رب هتسد جنپ نیا زا یکی ناونع
مه ۀطبار ِساسا تسا هدش انب ینتمارت ِطباور زا یروضح
،قلطم رومان(
1386 : 25 .)
مه ۀطبار نیا زا نارعاش راعشا هلمج زا یرنه رثا ره ینثتسم تّینتمانیب و یروضح
هریجنز رد ،دوخ زا دعب و لبق راثآ اب هراومه و دنتسین مه زا یا
یم لماعت هب یروضح -
هعلاطم قبط .دنزادرپ یسررب و اه
فرگ تروص ییانس و ورسخرصان ِراعشا یور رب هک ییاه هت
یلع ،تسا نآ زا ،ییانس نامز رد و دوخ تایح نامز رد ورسخ رصان ِترهش مغر
هک ییاج
هدوب بیقعت تحت ییانس نامز رد هقرف نیا ناوریپ و دوب بستنم نایمطاف هب یو ،دنا
هدرک هدهاشم ار ورسخ رصان ناوید ییانس هک تسین صخشم اب ییانس رگا !؟هن ای تسا
ییانشآ ورسخ رصان ِدیاصق ؛میرامشب ورسخ رصان رعش ۀلابند ار وا ِدیاصق دیاب ،دشاب هتشاد
و دهز ِتمدخ رد و درک اهر حدم ِریجنز زا ار هدیصق ،ورسخ رصان ِراک ِیپ رد ییانس یرعش بلاق نیا رد دهز و نافرع ِندرک دراو اب هار نیا رد نینچمه یو ؛دروآ رد تاّیقلاخا ر ورسخ رصان ةویش نامه ًابیرقت ،یسراف لاغ(دومیپ ا
،ییاضر 1377 : 184 هک ییاج ات ؛)
یم ،تسا ییانس ِصاخ ورملق هک لَثَم و دهز رد ورسخرصان اب یو ِلماک ِتهابش هب ناوت
یپ یسراپ(درب ،داژن
1392 : 284 یلع ،نینچمه ؛) نیا ِمغر
یدودح ات ییانس ِدیاصق ِنحل هک
هب ورسخ رصان ِنحل ،نآ زا یهاگ ؛تسا وا ِدوخ هب صوصخم یم شوگ
نیا طقف ؛دروخ
یوق تمکح ِنینط ،ورسخ رصان ِنخس رد هک دراد ار توافت ،ییانس ِنخس رد اّما ؛تسا رت
،یحوتف(نافرع و دهز ِنحل 1385
: 32 ،اسیمش و 1388
: 108 .)
یکی هدش رکذ دراوم رب هولاع دوجو ،رعاش ود نیا راعشا نایم ِکارتشا هوجو زا رگید
اهداقتنا رب ینتبم یراعشا .تسا دوخ رصع لاجر و یعامتجا لاوحا و عاضوا زا دنت یی
نیا حرط ییانس تسا نکمم دنچره ؛دشاب هتخومآ ورسخرصان زا رعش رد ار بلاطم هنوگ
نیا عیسو وا ناوید رد اهداقتنا هنوگ ،اسیمش(تسا نارگید زا رت
1388 : 110 .)
یب یلّوا یارب هک تسا یعامتجا فانصا دقان نیتسخن ورسخرصان کش و تّیوه راب ن
یم لاؤس ریز ار ناریبد و نارعاش ِیفنص تلاصا نیا یارب و درب
،یرعاش و رعش ۀلوقم هک
هداد تسد زا ار )یشخب یهاگآ(دوخ یلصا درکراک یم سوسفا ،تسا
رصان ناوید رد .دروخ
یدقن هب راب نیلوا یارب هک تسا ییانس نیا اّما ؛درادن دوجو لماک ِلقتسم ِدقن ورسخ لقتسم یم یعامتجا فانصا زا یم اجنا دقن عون ود یو .دزادرپ
ِریگارف و اع دقن :دهد
نآ یدروم و صاخ دقن و یعامتجا فانصا ،یتبحم(اه
1392 : 184 - 185 .)
یسررب اب هراپ ِینومضم و یظفل ِکارتشا دروم رد هیلّوا یاه
رصان اب ییانس راعشا زا یا
نآ ِکرتشم ِیگنهرف و یرکف یاضف زین و ه
،اوتسیرک ۀیرظن ِساسارب ات میتسه نآ ِیپ رد ،ا
مه ِطباور رب ینبم ،یعامتجا ،یقلاخا ۀنیمز هس رد ار رعاش ود ِراعشا ،نوتم ِیروضح
نایم طباور و مینک لیلحت و یسررب یملاک نآ ِینتم
طباور ِلیلحت رد .میهد ناشن ار اه
ِناونع هب ورسخرصان ِراعشا ،ینتمانیب
« بیاغ نتم »
اعشا و ناونع هب ییانس ِر
« رضاح نتم »
یم یسررب .دوش
تلیضف یوس هب ار ناسنا ،رعاش ود ره :تفگ دیاب یقلاخا شخب رد مه یقلاخا یاه
-
مک و ربص ،ملع ،لدع :نوچ تلیذر زا زیهرپ هب رگید ییوس زا و توعد یرازآ
نوچ ییاه
یم هیصوت بعل و وهل ،لهج ،صرح ،لخب هب ،صرح ِیقلاخا ِتلیذر .دننک
ع ۀنومن ناون
یم لیلحت ،ینتمانیب طباور ظاحل زا ،بیاغ و رضاح نوتم رد ،قلاخا شخب زا کرتشم -
:دوش :بیاغ نتم ز
ِشووتآ صرووح و زآ و
ِ زویه رووکم
لد
هووگن راد و نوووچ رووونت باووتم
،رصان(
1357 : 28 )
:رضاح نتم
ووت ز صروح و دوسح ناویم عوس ری
اووب یدوووخ زا
روویثا نوووچ یرذووگ
درووگ
وووت نوووچ یارووس هدرووپ روویثا
یوومزیه زا
ریعووس نوووچ
یرذووگ
،ییانس(
1329 : 418 )
ِیقلاخا ِتلیذر ِندروآ اب ورسخرصان :ینتمانیب ۀطبار
« زآ » ِرانک رد
« رکم
» رظن زا ار نآ ،
ِشتآ ِدننامه ،یراذگریثأت ِتّدش یم ینازوس
یم ارف ار ناسنا ِدوجو ِ امت هک دناد ؛دریگ
یم توعد زآ و صرح ِشتآ زا یرود هب ار دوخ ،بطاخم نیاربانب ِ وهفم نیمه ییانس .دنک
یم دسح یقلاخا تلیذر رانک رد ار صرح زا بانتجا نایم ار دوسح و صیرح ناسنا و دروآ
یم هدش هتخورفارب شتآ .دناد
یظفل ِبسانت ِرظنم زا هژاو ِروضح ،
نوچ ییاه
« رونت ، زیه ،ریعس ،شتآ ،رکم ،صرح »
نآ یظفل لماعت زا ناشن ،نتم ودره رد ،یهن اب هارمه یباطخ ِنحل اب نتم ود ره .دراد اه
.دنتسه عمط و صرح ِیقلاخا ِتلیذر زا یرود هب ،بطاخم ِجییهت ِلابند هب آ زا ناسنا یرود وزل و صرح ندوب شتآ نومضم رضاح نتم بیاغ نتم رد هک ار ن
ۀملک ِندروآ اب تسا هدش حرطم
« دسح و ریعس »
ۀنوگ هب بیاغ نتم ِلّوا ِعارصم ربارب رد
یم وگزاب هناقاّلخ رییغت و بیاغ نتم اب رضاح نتم ینومضم شزاس یعون هب هّجوت اب .دنک
مه ۀطبار نوتم نایم ،رضاح نتم ِتفاب رد .تسا رارقرب نراقتم یفن ِعون زا یروضح
،ناهاش :هلمج زا عامتجا فلتخم راشقا ،نتم ود ره ،یعامتجا یاهداقتنا ۀنیمز رد و هدنزگ ِنحل اب و هتفرگ داقتنا داب هب ار شورفرعش ِنارعاش و املع ،اهقف ،نایربنم ،ناریما
شین هدرک هوکش دوخ ِراگزور ِلها زا راد نیا رد .دنا
هنومن ،نتم ودره زا اج طباور زا یا
رد ینتمانیب یم یسررب ، اوع زا داقتنا ِدروم
:دوش
:بیاغ نتم نآ هچ متفگ دای ریگ و نآ هچ دومنب نیبب رو
هن مه نوچ روک و رک هماع ینامب روک روکو
،رصان(
1357 : 176 )
یز هماع وچ راخ راوخ کارویا
رد
هوووووماع ِرووووووک ةدوووووید وووووخ
را
:نامه(
171 )
:رضاح نتم
هووچ وووکن تووفگ نآ
یدوونمدرخ
هاووووگآ اووووهراک ز دوووووبن هووووماع هووک
نخووس یاووه تووسوا نوووچ یدوونپ
هووماع ار شوووگ رووک و هدووید هاووبت
،ییانس(
1329 : 650 )
ا :ینتمانیب ۀطبار رک و روک ار اوع ییانس و ورسخرصان ،ینومضم ِتینتمانیب رظن ز
نآ و هدرک باطخ ناسنا ار اه
لفاغ ییاه یم یفرعم لهاج و
دوخ نابطاخم هراومه و دننک
یم بیغرت نانآ زا یرود هب ار .دننک
هملک ِروضح مه ییاه
نوچ
« هماع ،شوگ و هدید ،روک و رک »
نیا ِیظفل بسانت زا ناشن
د نوتم نوچ یتارابع ِدوجو .درا
« اهراک زا هماع ِندوبن هاگآ و هابت هدید »
و
« نخس وا یاه
یدنپ نوچ »
ِترابع یارب یلداعم ًلاماک ،رضاح نتم زا
« روک ةدید »
و
« نآ هچ متفگ دای
ریگ » .تسا بیاغ نتم رد ِناسکی ِرصانع زا هدافتسا اب نتم ود ،یغلاب ِطابترا ِرظنم زا
« و هدید و رک و روک شوگ
»
مه ِییانعم ۀکبش ِداجیا و یم رگیدکیاب لماعت هب نوگ
یباطخ ینحل اب رعاش ود ره .دنزادرپ
یم اوع زا داقتنا هب ،هنوگدنپ و .دنزادرپ
زا ییانس ِروظنم ،دایز لامتحا هب
« دنمدرخ نآ »
یاوحف هک تسا ورسخرصان نامه
ترابع اب ییانس ِ لاک نوچ ییاه
« دنمدرخ نآ تفگ وکن هچ »
و
« دنپ ندینش »
ِترابع اب
« نآ ریگدای متفگ هچ »
مهاب ،مکحم رایسب یلماعت رد ،بیاغ نتم زا تفگ هب ،
یم وگو دنزادرپ
ۀملک روضح ییانس رعش رد یّتح هک
« دنمدرخ » یم ار ورسخرصان ِبقل رب یلداعم ناوت
ینعی
« میکح » هب هک تسا یسراف نابز نارعاش دودعم زا ورسخ رصان هک ارچ ؛تسناد
د بقل تفایر
« میکح » هدرک ظفح ار دوخ ترهش و رابتعا نانچمه و دش رختفم
،رصن(تسا 1383
: 187 وادت و رضاح نتم رد بیاغ نتم ناگژاو روضح هب هجوت اب .)
مه و تّینتمانیب ۀطبار ،نتم ود نیا ِنیب ،نآ نومضم و تروص یئزج یفن عون زا یروضح
.تسا عاش ود ره ،یملاک تادقتعم ۀنیمز رد ،توبن ،لدع ،دیحوت نوچ یلئاسم ِباب رد ،ر
هنومن .دنراد لباقتم یهاگ و هباشم دیاقع ،داعم و تماما ود ِینتمانیب طباور ِلیلحت زا یا
ِعوضوم رد ار نتم
« نآرق » یم رکذ ،تمسق نیا رد توبن شخب زا :مینک
:بیاغ نتم
زا ندناوخ یزیچ هک شیناوخب و
ینادون
زگره
دوشن لوصاح ناوغفا زوج تویزیچ
،رصان(
1357 : 485 )
:رضاح نتم ترووص شترووس
یومه یناووخ
وت ناومه هدوید یا ز ترووس نآ
شتریووووس ِتفووووص
یوووومن یووووناد
لوووهاک ترووووص
ز ترووووص ناطلوووس
،ییانس(
1329 : 177 )
انیب ۀطبار یمن یدرد چیه هب نآرق یرهاظ ندناوخ ،بیاغ نتم رظنم زا :ینتم
و دروخ
یمن لصاح شیارب ناغفا زج یزیچ ،دنکن کرد ار نآ میهافم ناسنا هک ینامز ات انب ؛دوش
نطاب و میهافم و دناوخب لماک تریصب اب ار میرک نآرق ِتایآ دیاب ناسنا مه رضاح نتم هب و ۀطبار رظنم زا .دنک کرد ار نآ هملک دوجو یناگژا
لثم ییاه
« تروص ،نتسنادن ،ندناوخ
تریس و » ۀکبش ناگژاو نیا اب نتم ود ره و تسا هدش لماعت و بسانت ثعاب نتم ود نیب
هدرک داجیا یکیدزن ییانعم .دنا
ترابع رد نومضم ِتبارق نوچ ییاه
« نآ نتسنادن و یزیچ ندناوخ
» ،
« ار تروص
تریس نتسنادن و ندناوخ »
زا ناشن تفگ و لماعت .دراد رضاح و بیاغ نتم ِنایم وگو
ِنومضم ِندروآ و نآ ۀنوگزجوم نایب هب هّجوت اب و نومضم ظفح نمض رضاح نتم هنوگ هب کرتشم زا ،کرتشم نومضم یارب لیثمت ِندروآ دننام ،بیاغ ِنتم زا رگید یا
تفگ هب نراقتم یفن ۀطبار اب ییاوتسیرک تّینتمانیب رظنم غ نتم اب وگو
.تسا هتخادرپ بیا
1 - 1 - 2 لاؤس(لاؤس . هیضرف(هیضرف و شهوژپ )یاه
شهوژپ )یاه
1 - هولج
؟تسا ادک یونزغ ِییانس و ورسخ رصان ِراعشا نیب ینتمانیب ِطباور یاه 2 - تفگ ةوحن هنیمز ادک رد و تسا هنوگچ ییانس و ورسخ رصان ِراعشا نیب یدنموگو
-
نآ ِراعشا ِلماعت اه
؟تسا رتشیب ود
3 - هنوگچ یم هویش ِیسررب اب ناوت نایم ِطباور یاه
نیا ِراعشا ِینتم یشناوخ اب رعاش ود
قفا هب هزات
؟دیسر هزات ِییانعم یاه
4 - عوضوم ِرس رب ورسخ رصان اب ییانس ِلماعت
؟ارچ و تسا هنوگچ اه
5 -
؟هناداّقن ای تسا یریسفت ورسخ رصان اب ییانس ِیداقتعا ِلماعت ةوحن
6 - مانیب ۀیرظن هب هجوت اب نایم و ینت
فیتوم هنوگچ ،تنژ و ییاوتسیرک ِینتم و اه
یم وا ِلاثما و ورسخرصان شرگن و نیماضم عقاو رّثوم ییانس ِراعشا ِقلخ رد دناوت
؟دوش 1 - 1 - 3 قیقحت تایضرف .
1 . یم ییانس و ورسخ رصان ِراعشا رد هولج ناوت
هنیمز رد ار ینتمانیب یاه و یقلاخا یاه
در یملاک و یعامتجا .درک یبای
2 . ناهج و شرگن ِعون هب هّجوت اب یم ،رعاش ود ِکیدزن ِینیب
تفگ هب ناوت ِیدنموگو
نیا ِراعشا ِنیبام ِیکارتشا هب تبسن یعامتجاو یقلاخا ۀنیمز رد هک تفای تسد میکح ود
.دراد تیحجرا هنیمز رگید 3 . نیا هب هّجوت اب هنوگ ۀمه اوتسیرک ِینتمانیب ۀیرظن هک
را یاه یم یسررب ار یطابت و دنک
نایم ِطباور و یتینتمانیب ِیسررب یم نتم ِییایوپ بجوم ار ینتم
،ساسا نیارب هیکت اب ؛دناد
یم قفا هب ناوت هزات ِییانعم یاه
لئان ییانس و ورسخرصان ِراعشا ةرابرد قیقحت نیا رد یا
.دش 4 . لماعت ِرثکا هلمجزا ؛تسا یقفاوت ورسخرصان اب ییانس یاه
هنیمز رد و یقلاخا یاه
.یعامتجا یاهداقتنا 5 . یلع ،ییانس ،یرکف و یداقتعا ۀنیمز رد لیامت یدودح ات یرعشا ِرکفت ِنتشاد ِمغر
هنیمز نیا رد و دراد یعیش مه ورسخرصان دیاقع اب یدح ات اه
نیا رد دنچره ؛تسا وس
.دراد مه ار دوخ ِدرف هب رصحنم ِحرش و ریسفت ،دراوم 6 . ت اب نیا هب هّجو نتم ساسارب ار نتم کی ِقلخ ،ییاوتسیرک ِتینتمانیب هک
رگید یاه
یم رّسیم یم رصان ِراعشا رد دوجوم ِنیماضم ،دناد
؛دشاب رّثؤم ییانس ِراعشا ِشیارس رد دناوت
مه هراشا ،ناسکی یگنهرف یاضف رد رعاش ودره ِیتسیز ۀبرجت هب هّجوت اب نینچ یاه
یم ناسکی ترا رد دناوت
.دشاب رّثؤم راعشا نیا ِطاب
1 - 1 - 4 شهوژپ تیّمها و ترورض .
نآ هب ندیسر و ندرک ایوپ یارب نآ دیاب ،کیسلاک ِراثآ ِیناعم یوس
هیرظن ِکحم رب ار اه -
ۀیرظن ساسا رب ییانس و ورسخ رصان راعشا لیلحت و یسررب .دز یبدا ِدقن ِدیدج یاه یم ،تینتمانیب و اهرثا ِییایوپ رب دناوت
زا .دشاب رّثؤم بطاخم هب هناقاّلخ ِشرگن یعون ِنداد
نآ نایم ۀطبار رد هک ییاج تسا هدشن اجنا یلقتسم ِقیقحت ،نونکات ،رعاش ود ِراعشا ِینتم
نآ ،هلاقم دنچ طقف و بتک یخرب رد یبلاطم و نومضم رظن زا طقف یقیبطت ِیسررب اب مه
سر یارب هک تسا یرورض نیاربانب ؛تسا هدش هدروآ مشچ هب ندی
زادنا و عّونتم ِییانعم یاه
رب ،رعاش ود راعشا طباور فشک همه ِیسررب هب ،تینتمانیب ۀیرظن ساسا
ِهوجو ۀبناج
نیا ِراعشا ِیکارتشا .دوش هتخادرپ رعاش ود
1 - 2 - شهوژپ )فادها(فده
- ص رد و اوتسیرکِ ینتمانیب ۀّیرظن هب هّجوت اب ییانس ِراعشا ِقلخ ِیگنوگچ ِنییبت ِترو
.تنژ ۀیرظن ساسارب ، وزل - ناهج و ییانس ِتادقتعم ۀشیر ِیسررب .یونزغ ییانس ِشرگن عون و ینیب
- شناوخ هب ندیسر قفا و توافتم یاه
.ییانس ِراعشا زا عیدب ِییانعم یاه
- هباشت ِهوجو ِیسررب ناهج یاه
هبلا زا ییانس و ورسخ رصان ِینیب .نانآ ِراعشا یلا
- مه طباور یسررب یروضح
.ییانس راعشا اب ورسخرصان راعشا
2 - قیقحت ۀنیشیپ و ینابم
2 - 1 تینتمانیب .
یب یمن دوجو هب دوخ رب هیکت اب اهنت و هعماج نودب ینتم چیه دیدرت اظن هکلب ؛دیآ
هناشن هب ،دوخ راگزور قبط ار نیشیپ نوتم یاه یم یناسرزور
نیشیپ نوتم ای نتم و دنک
هب یبدا و هناقاّلخ ار یم ریوصت
.دشک
«
،تینتمانیب هب
دوجو ِندمآ ِنتم دج ی د زا ِنوتم
هتشذگ ی ا
ِرصاعم نآ نتم تسا هب هنوگ ا ی هک
ِنتم
،هزات هصلاخ ا ی زا نتم اه ی نوگانوگ ی
تسا هک اهزرم ی نآ زا ب ی ن هتفر و کبس و س ی قا هزات ا ی پ ی اد هدرک تسا
؛ هب هک یروط
یزیچ زج هدام زا نتم اه ی هتشذگ قاب ی هدنامن ناهنپ یلصا نتم و نآ ،ناهاگآ زج و تسا
ار یمن رد .دنبای
،تینتمانیب
ِطابترا ب ی ن
ِنوتم هتشذگ و رضاح تسا ی ا
ِطابترا نوتم اب ِنتم
دج ی د اب ک ی ف ی ت اه ی فلتخم (»
ّزع
، ا 2001 : 29 ) .
« نیتخاب » مهم هنیمز هک تسا ینتمانیباشیپ ةرهچ نیرت تینتمانیب ۀیرظن ِیلصا ِزاس
ةژاو راب نیلّوا یارب وا .دش
« هملاکم قطنم »
شسرپ ِباتک رد ار ِیبدا ۀیرظن یاه
« یکسفیاتساد »
هب راک طابترا رد طقف ار انعم هک تسا ساسا نیا رب نیتخاب ِداقتعا .درب
یم دارفا نایم مه ؛تخاس ناوت
یّلجت ،هملاکم نینچ ،یدادقم( تسا انعم هاگ
1387 : 112 و
491 .) ،یو رظن هب کت و درفم ،نابز
ِدیکأت .تسا یهجو دنچ و عمج هکلب ؛تسین ییاوآ
رب نیتخاب
«
ِتاملاکم » ةریجنز رد هملاکم ِرصنع و یبدا راثآ رد دوجوم
« اهراتفگ » بجوم
هنیمز ،یدادقم(دش تینتمانیب ۀیرظن ۀئارا ِیزاس 1387
: 112 و 491 لاغ و نیسح و هداز
،راکمه 1387 : 75
« .) هملاکم یرواب (»
Dialogism
مهم ) تسد نیرت یو .تسا نیتخاب ِدروآ
:تسا دقتعم
« نخس اب نخس ره اب و دنشاب هتشاد یکرتشم ِعوضوم هک نیشیپ یاه
نخس کی هب هک هدنیآ یاه شیپ انعم
نآ هب شنکاو و ییوگ تفگ ،تسا اه
یم وگو -
دنک (»
،یدمحا 1389
: 93 .)
تفگ ِقطنم ِحلاطصا راد ینتمانیب ِتیصاخ ،نیتخاب ِییوگو
دروم رد هک انعم نیا هب ؛د
تفگ رگید نتم اب نتم ره اذل ؛تسا هدش هتفگ نخس ًلابق یبلطم ره نیاربانب ؛دراد وگو
کی ِتسب رد هک درادن دوجو ینتم چیه ًابیرقت یاهادص نآ رد هراومه هکلب ؛دشاب ییاوآ
هرازگ زا لّکشتم یرشب ِگنهرف سپ ؛تسا دوجوم مه رگید اح یعون هب هک تسا ییاه
ِظف
،اسیمش(دنتسه یعمج ةرطاخ 1383
: 167 .)
هژاو ،نیتخاووب ِرووظن هووب اوونب کووی زئاووح ،یووصاخ ِتووّیعقوم رووه رد اووه
« یگدوووب رووگید »
(
otherness
هژاو نیا .دنتسه دوخ اب هطبار رد ) ،هدووب یوصاخ ِیراتفگ یاهرناژ هب قّلعتم اه
هتفگ یاهاپ ّدر لماح هتشذگ یاه
هژاو نیا .دنا مه اه
گید هب نینچ یناوبطاخم هب ،صاخ ِنار
یم فوطعم صاخ رگید ِ وهفم .دنوش
نییبت ،نابز ِیگدوب مهم ةدننک
،ینیتخاوب ووهفم نیرت
هملاکم ینعی ناشن هک تسا ،یرواب
یوم ووهفم نآ ِینتماونیب ِتشرس رگ ،نلآ(دووش
1380 :
32 - 33 ،قلطم رومان و 1390
: 109 .)
هیرظن رگید زا دیاب کنیا نایم هب نخس یزادرپ
هّیرظن هک دیآ مهف رد یو یاه
.دوش عقاو رثؤم تسناوت تینتمانیب
« تراب نلاور »
ۀلاقم راشتنا اب یوسنارف ةدنسیون
« گرم
فّلؤم » هنیمز رگید زا کی ۀباثم هب نتم هب یو هاگن .تسا تینتمانیب ۀیرظن ِشیاز ِنازاس
دعب یو رظن هب انب .درک کمک ینتمانیب حلاطصا ِمهف هب یدح ات ،هکبش شقن ِفذح زا
کی ِلد زا هدش لصاح ِراتشون نیدنچ رب لمتشم نتم ،یریسفت ِدنیارف رد فّلؤم ِیزکرم نامتفگ هتشر یم اه
نامتفگ نیا هک دوش بلاق عاونا ۀخرچ رد نیا رب قباس ،دوخ اه
یاه
هتفرگ رارق توافتم اهنت فّلؤم شقن نیب نیا رد .دنا
« بیکرت هدننک یا » و داوم هک تسا
حلاصم نیب و مهارف ار اخ نآ
یگنهامه اه یم لمع هب ار زلا یاه
نکمم دنچ ره .دروآ
نیا تسا یم دوخ هب یرارکت لکش ، وهفم نیا هب ،تاّیبدا هک دسرب رظن هب هنوگ
دیاب ؛دریگ
نامتفگ نامه :تفگ هخرچ رد دوجوم یانشآ یاه
رضاح ِنتم رد هک اگنه نآ ،قباس یاه
مه اب یم دنویپ رگید روخ
هزیمآ ِتروص هب ،دن یم رد یدیدج یاهراتخاس و اه
یتلاح ،دنیآ
یم دوخ هب عّونتم و توافتم ًلاماک تاّیبدا ةدیدپ ندوب یرارکت زا وحن نیدب ات دنریگ
،رتسبو(دننک ظفح ار دوخ یگزات نآ ،راثآ هراومه و دوش یریگولج 1380
: 156 و 158 .)
هدیا تسناوت تراب نلاور ر نیتخاب ِینابز یاه
زا تراب ِرظن دروم ِنابز .دهد شرتسگ ا
هرهب یراتخاس ۀناشن ار نآ دوخ هک تسا دنم
« هیوسود » یم یم هک دناد دحاو ِنآ رد دناوت
لکش ِدنیارف زا یساسحا مه و انعم زا یساسحا مه .دهد لاقتنا بطاخم هب ار دوخ ِیریگ
یم داجیا یتصرف ،درکیور نیا هب انب
ِندرک دودحم یاج هب ات دوش یروحم ِدرگ هب نتم
رب ار هار نتم ِدوخ ،ینورد و دنمزاس ِیگناگی رب ینتبم یتّیعقوم ای فّلؤم هلمج زا صاخ :نامه(دیاشگب عّونتم و زاب یشنکاو 64
.)
« اوتسیرک » ،اوتسیرک رظنم زا .درک قلخ ار تینتمانیب ةژاو هک تسا یدرف نیتسخن
نتم کی
« یاضف رد یتینتمانیب و نوتم زا یتشگیاج ضورفم نتم کی
» نآ رد هک تسا
« هتفگ ذخا ،یددعتم یاه اب ،نوتم رگید زا هدش
یم یثنخ ار رگیدکی و هدش فداصم مه -
دننک .»
هاگ ار قیرط نیا زا هدش لصاحِ نوتم
« یم یعامتجا ای یگنهرف نتم نیا هب ؛دنمان
نامتفگ ِیمامت هک انعم هویش و اه
نخس یاه اتخاس ،هنیداهن لکش هب هک ینتفگ
ر اظن و اه -
یم عضو ار ییاه گنهرف ةدنزاس هک دننک
اهنت ِدرجم ِعوضوم کی ،نتم ،رظن نیا زا .دنا
،نلآ(تسا یگنهرف تّینتم زا ینیودت هکلب هدوبن 1380
: 53 - 54 .)
یم یمتح و یعطق نوتم ۀمه یارب ار تینتمانیب ۀّیرظن یو ِتّینتمانیب رظنم زا .دناد
و هتفرگرب ینتم ره ییاوتسیرک لّوحت
ِحلاطصا ود هک تسا رگید نوتم زا یرایسب زا هتفای
نتم نامه ،دوجوم ِنتم .تسا هدرک ینتمانیب ِثحابم ِدراو ار بیاغ نتم و رضاح نتم هدیمان بیاغ نتم ،دنراد لماعت یلعف و ینونک نتم اب هک ار ینوتم و رضاح ره ینعی ؛دنا
رگید نوتم زا لیدبت ِدنیآرف کی لصاح ،ینتم عون ،یسوم(تسا
2000 : 51 - 52 .)
نتم اوتسیرک هاگن زا نتم ؛دنتسین یتباث و حیرص یاهانعم ِفّرعم اه
مّسجت اه ِشخب
هملاکم ِشکمشک هژاو یانعم ِرس رب هعماج ِیا
شیادیپ هب فوطعم ،تّینتمانیب .دنتسه اه
ِلد زا نتم کی
« یعامتجا نتم »
سا خیرات و هعماج رد نآ ِرمتسم ِتّیدوجوم زین و .ت
،نلآ(تسین نتم نآ ِصتخم ،نتم کی یاهانعم و اهراتخاس 1380
: 55 .)
هملاکم ،نابز ۀیاوآود و یعامتجا ِتشرس رب هیکت و دیکأت اب تسناوت اوتسیرک ِیرواب
هناشن اب ار نیتخاب
ِ نیون ِیسانش یقفا تحاس ود ،ایوپ ِیبدا ةژاو یارب یو .دزاس نیجع دوخ
یم رظن رد یدومع و رد .دریگ
،یقفا تحاس
« هب مه و اسیون ِلعاف هب مه نتم رد هژاو
،یدومع تحاس رد .دراد قّلعت بطاخم
« ای قباس ِیبدا ةرکیپ کی یوس هب نتم رد هژاو
مه یم قوس نامز ۀطبار ای ،طابترا کی هارمه هب هراومه هدنناوخ و فّلؤم نایم ِطابترا .دبای
هژاو ِنایم ِینتمانیب وم و تیوه و هنارعاش یاه
نآ ِنیشیپ ِتّیدوج ِیرعش نوتم رد اه
هژاو ِطابترا ِیرارقرب ۀظحل نامه ،ناگدنناوخ اب نافّلؤم ِطابترا ۀظحل .تسا هتشذگ ای اه
نتم نیا رب ینبم ،کرد نیا ساسا رب .تسا شیوخ رد هتشذگ ِنوتم ِتیدوجوم اب اه هک
داصم مهاب رثا ِینتم یاضف ِبوچراچ رد نتم ِیدومع و یقفا یاهروحم یم ف
رجنم ،دنوش
هملاکم ِنتم ةرابرد نیتخاب ۀّیرظن ِیساسا ِدومنزاب هب یم یا
ِبلاق رد هک یفیصوتزاب ؛دوش
یم دوخ جوا هب تینتمانیب ِنیون ِحلاطصا یم ،هاگن نیا زا دسر
ِنوتم ای نتم ِروضح ناوت
یم دوخ هک درک ساسحا رضاح ِنتم رد ار رگید گرگد و بذج ِدنیارف زا یکاح دناوت
ِینو
:نامه(دشاب هنارعاش ِنابز ِیشناوخ ِتردق ِشیازفا و نوتم 57
.)
هچره ِنییبت یارب ،دراد دوجو نابز و تینتمانیب نیب هک یگنتاگنت ِطابترا لیلد هب یم نابز اب طابترا رد اوتسیرک ِرظن ِحیرشت هب ،عوضوم ِرتهب ود ِدوجو هب اوتسیرک .میزادرپ
تسا دقتعم نابز رد توافتم ِحطس هراشا ِنابز ،یرگید و یموهفم ِنابز یکی :
ِنابز .یا
هب )یعیبط(یموهفم یم یقلت یطابترا رازبا ناونع
هراشا ِنابز اّما ؛دوش )یبدا(یونعم ای یا
مکح نآ رب تیقاّلخ ِ اظن و دراد یتوافتم ِیناعم ،نامز ره رد یبدا نابز عقاو رد .تسا امرف
هناگود شنم لیلد هب -
کی زا هک او فرط
ره نابز نیناوق هب هتسب رگید فرط زا و تسا هزور
یم ققحت دعاوق نیا ِنتسکش شنک رد دبای
- دنب زا ییاهر اب و یوحن ،یروتسد یاه
یب ِنتسبراک هب ِدعتسم کیسانشانعم یم ناگزمر نایاپ
نیا و دوش رد هناگیب نتم هک تساج
یم روضح یلصا نتم هار زا یکی نیاربانب ؛دبای
ز ِتفایرد یاه هراشا ِناب
ینتمانیب یسررب ،یا
هب ینتم ره رد اوتسیرک رظنم زا .تسا یم یبوخ
نایب دوجو ناوت یهاگ هک ،ار توافتم یاه
یثنخ هب کی ِیزاس
لوغشم رگید ،میناوخب ار نتم ،هراشا نابز اب میهاوخب یتقو .تفایرد ،دنا
یثنخ یم دوبان ار میهافم ِیزاس غل و تاحلاطصا ِیناعم رب و مینک
یگدنکارپ امت اب ،تا ناش
یم دیکأت میهافم ،تسا حرطم هک یعوضوم ساسا رب و فلتخم نوتم رد تغل کی .مینک
یم یفلتخم یم یلیمحت ِینعم ِشریذپ دع رد یعس ام و دریگ
رد ار یناعم امت و مینک
یم رظن هب یناعم ِیگدرتسگ ،وحن نیدب .میریگ هناقاّلخ لکش
یم رثکادح هب یا رب .دسر
ا چیه یبدا نتم ،شور نیا ساس عوجر رگا اریز ؛دنک عوجر یجراخ تّیعقاو هب دیابن هاگ
یم یموهفم نابز ِراتفگ ،دنک یم تسد زا ار دوخ ِتّیقلاخ و دوش
هب دیاب یبدا نتم .دهد
ۀلئسم هب ینتمانیب یسررب هتبلا .دشاب هتشاد دوخ رد ار همه ات دنک عوجر رگید نوتم رب هدنسیون کی ِریثأت یمن رصحنم یبدا عبانم و رگید ةدنسیون
عیسو یلیخ هکلب ؛دوش رت
یم دق هناشن و نابز ِحطس رد و تسا ،یدادقم(دنز
1387 : 115 - 116 ،یدمحا و 1389
:
326 .)
« ود یگیوس (»
ambivalence
بوجوم هوک توسا هنارعاش ِنابز ِمهم یاهرایعم هلمج زا )
یم افتم رایعم ِنابز اب هنارعاش ِنابز دوش ود .دشاب تو
ار نآ زا نورویب اوب نتم ۀطبار ،یگیوس
یم ربرد نآ زا .دریگ ،هنارعاوش ِتاوملک و ناوبز رد دووجوم ِیگناگدنچ ای یگناگود هک ییاج
یملع ِقطنم ِییاراک ِعنام -
یوم نوشور ِروصانع ِیسررب هب هک دزادروپ
- یوم نیارباونب ؛دووش
ریثأت تحت اوتسیرک
« روسوس » نابز اقم رد ،فورعم سانش حلاطوصا ِلب
« اروگ (»
gramme
)
کت و یطخ ِقطنم یاراد هک ،رنه و تاّیبدا یارب ؛تسا ولع هب قّلعتم و یتهج
« ارگاراوپ »
یم داهنشیپ ار یوم دویکأت نویا روب و تسا یتهج دنچ یقطنم هک دنک
، ارگاراوپ هوک دونک
تفگ یونوریب یاوهراتفگ ِرووضح ِیگنوگچ ارگاراپ .تسا رگید ِنتم اب نتم کی یوگو رد ار
یم حیضوت نتم کی تفگ نیا لماک و نراقتم یفن ،یئزج یفن عون هس اب هک دهد
اروجا وگو
یم ،قلطم رومان(دوش 1390
: 156 - 157 .)
دنچ بجوم ،تینتمانیب ۀّیرظن ِتسبراک ییانعمدنچ و یدعب
نوتم ِییایوپ و ندش
یم هاگتساخ ِلیلد هب نآ ةدنزاس ِرصانع ،هچ ؛دوش دوخ ِنوگانوگ یاه
اب طابترا و لماعت رد ،
کی یم نتم ِینورد ِییایوپ و ییانعم ِشبنج بجوم ،رگید ره زا شیب اوتسیرک .دنوش
یم تینتمانیب اب یزیچ نتم ِییایوپ ِدنیارف رب دهاوخ
:نامه(دنک دیکأت اه 138
،اوتسیرک و
1384 : 22 .) هیرظن رگید زا تنژ س هب ار تّینتمانیب هک تسا تینتمانیب نازادرپ
میسقت عون ه -هدرک
:تسا 1 رد .تسا رگید ِنتم رد نتم کی ِحیرص و راکشآ ِروضح ِرگنایب :حیرص ِتینتمانیب ِنتم ِعجرم هک تسین نیا ِیپ رد ، ود نتم ِفّلؤم ،ینتمانیب ِطباور زا یطابترا ِلکش نیا
یب رضاح ِنتم رد ،یرگید ِنتم ِروضح نیاربانب ؛دنک یفخم ار لوا ِنتم نامه ای دوخ رتش
یم سح هنوگ لوق لقن ،هاگدید نیا هب انب .دوش
هب ینتمانیب یا یم باسح
رب دوخ هک دیآ
فلا :تسا عون ود عاجرا نودب ِلوق لقن عاجرا اب ِلوق لقن
2 نیا :حیرص ریغ تّینتمانیب
ناشن ،تّینتمانیب زا عون کی ِناهنپ روضح و روهظ رگ
زا عون نیا رد .تسا رگید ِنتم رد نتم
انیب ناهنپ رب یعس فّلؤم ،تینتم .دراد دوخ ِینتمانیب ِعجرم ِنتشاد
3 :ینمض تینتمانیب
ناهنپ دصق فّلؤم ،عون نیا رد هناشن مه روظنم نیمه هب و درادن ار دوخ ِنتمانیب ِیراک
-
یم ییاه دننام هن ،تینتمانیب عون نیا .دنک کمک نتمانیب ِصیخشت هب هک تفایرد ناوت
ار دوخ عجرم لوا عون یم لاعا ًاتحارص
ناهنپ ِدصق ود عون دننام هن و دنک رد .دراد یراک
شیپ زا هک یدارفا اهنت ؛درک هراشا دیاب هنیمز نیا یم ؛دنراد یهاگآ نتم
هکبش دنناوت یاه
حیملت .دنهد صیخشت ار ینتمانیب هیانک ،اه
هراشا و اه مهم هلمج زا ،اه
عون نیا ِلاکشا نیرت
وسحم ینتمانیب ِطباور یم ب
دیاب ؛تنژ و اوتسیرک تّینتمانیب زیامت هجو اب طابترا رد .دنوش
تسج رد تحارص هب تنژ هک درک هراشا ،قلطم رومان(تسا نوتم ِرّثأت و ریثأت ِطباور یوجو
1386 : 87 - 89 یم نوتم شرتسگ و نآ رازبا و روضح یگنوگچ باب رد .) هک تفگ ناوت
« مه و حرش ،رارکت یرعش ِریواصت ِینیشن
،نیشیپ ِنوتم ِشرتسگ اب هک دنتسه ییاهرازبا زا
Title and Author:
A Study of the Textual Relationships between Nasser Khosro's Poems and Sana'i (Based on the Theory of Julia Kristova and Gerard Genet)/ Behnam Fathi Doorjoon
Supervisor: Khodabakhsh Asadollahi (Ph.D) Graduation date: 11 Sep 2019
Number of pages: 284 Abstract
Research Aim: The main purpose of this thesis is to study the ways of intertextual relations in Nasser Khosro's and Sana'i's poems based on the intertextual theory of Julia Christova and Gerard Genet.
Research method: The present study is a descriptive-analytic one based on library studies and studies and analyzes are based on intertextual theories of Christova and Genet.
Findings: From Kristeva's point of view, any text is related to the cultures and texts of the past, and is created in dialogue with them. Sana'i poetry also has a significant and significant relationship with Nasser Khosro's poems on a variety of topics, and due to the similarity of the two poets 'lives and experiences in the close intellectual and cultural environment, ethical, social, and theological themes are widely reflected in both poets' poems, and Both poets portray similar mentalities and perceptions about worldly and modern life. The similarity of content and themes and structure of Sana'i poetry with Nasser's poetry confirms the relationship between Christian and Genetic intertextuality between the two poets in terms of ethical, social and theological concepts.
Conclusion: The present text deliberately addresses the missing text in various topics and transmits the missing text content to the addressee in a variety of creative, artistic and expressive ways. Most of the Christian intertextual practices found in the poems of the two poets relate to symmetrical negation, and in some themes, Sanai departs from Nasser Khosro's view, with other creativity and other approaches completely negating the text. The existence of an explicit intertextual relationship could be one of the achievements of this study in which Sana'i proves to have seen Nasser's poems and expressed his ideas in direct dialogue with him. It can be said that most of the interpretations, sentences or literary texts in Sana'i's poems are a response to his earlier works, especially the poems and teachings of Nasser Khosrow, as well as Sana'i digesting many of Nasser's texts. And to update them in his texts, he also refers to the future poets by referring to the texts of the next poets.
Keywords: Intertextuality, Nasser Khosro, Sanai, Protest Poetry, Ethics, Sociology, Theology.
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Literature and Human Sciences Department of Persian Language and Literature
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of Ph.D. in Persian Language and Literature
A Study of the Textual Relationships between Nasser Khosro's Poems and Sana'i
(Based on the Theory of Julia Kristova and Gerard Genet)
By:
Behnam Fathi Doorjoon
Supervisor:
Khodabakhsh Asadollahi (Ph.D)
Advisor:
Ramin Moharrami (Ph.D)
(Sep 2019)
