2423-6780 / © 2021 The Authors. Published by University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses BY-NC-ND 4.0) 10.22108/NEA.2022.131748.1719 20.1001.1.24763608.1400.16.1.10.3
[
New Educational Approaches E-ISSN: 2423-6780
Vol. 16, Issue 1, No.33, Spring and Summer 2021, P:141-162 Received: 03/01/2022 Accepted: 11/06/2022
New Educational Approaches
Research Article
A thematic and methodological analysis of Shiraz university PhD dissertations in philosophy of education
Razieh Sohrabi: PhD Student in Philosophy of Education, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran.
sohrabiraziye@yahoo.com
Babak Shamshiri: Associate Professor, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran.
bshamshiri@rose.shirazu.ac.ir
Fariba Khoshbakht: Associate Professor, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran.
khoshbakht@shirazu.ac.ir
Ghasem salimi: Associate Professor, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran.
salimi.shu@gmail.com
Abstract
This study was conducted with the aim of analyzing PhD dissertations in the field of philosophy of education at Shiraz University in order to identify their thematic orientations, research approaches, research methods, as well as their the overall trends over time. This study covers all the PhD dissertations in the field of philosophy of education, defended at Shiraz University until 2020, which includes 29 cases. These dissertations were analyzed using qualitative deductive and inductive content analysis method. The results of the analysis of the cases showed that the dissertations of Shiraz University have been conducted in 11 thematic orientations, among which, Islamic education, formal Iranian education and sociology of education have been more recurrent. The inferential approach is the predominant research approach of the dissertations and among the 14 research methods extracted, content analysis has the largest share. The findings Show that dissertations defended during 2010s have improved compared to those of 2000s, in terms of diversity of research topics, research methods and their concern for the current challenges and issues of education of Iran.
Keywords: Philosophy of Education, PhD dissertations, Thematic Trends, Research Approach, Research Method
Corresponding Author
* لوئسم هدنسیون
2423-6780 / © 2021 The Authors. Published by University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses BY-NC-ND 4.0) 10.22108/NEA.2022.131748.1719 20.1001.1.24763608.1400.16.1.10.3
[
یاهدرکیور نیون
یشزومآ
ۀدکشناد مولع یتيبرت و ناور یسانش هاگشناد ناهفصا
،مهدزناش لاس ۀرامش
1
، ۀرامش یپايپ 33
، ناتسبات و راهب 1400
:ص ، 162 - 141
خیرات تفایرد : 13 / 10 / 1400 خیرات
شریذپ : 21 / 03 / 1401
یشهوژپ هلاقم
هلاسر رب یشواک میلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
و یعوضوم لیلحت :زاریش هاگشناد تیبرتو
شور یتخانش
1
:یبارهس هیضار
تيبرت و ميلعت هفسلف یرتکد یوجشناد -
ینابم هورگ ت
تيبرت و ميلع -
ولع هدکشناد یسانشناور و یتيبرت م
- د زاريش هاگشنا -
زاريش - ناریا
sohrabiraziye@yahoo.com
یریشمش کباب :*
تيبرت و ميلعت ینابم هورگ رايشناد -
ولع هدکشناد یسانشناور و یتيبرت م
- د زاريش هاگشنا -
زاريش - ناریا
bshamshiri@rose.shirazu.ac.ir
:تخبشوخ ابیرف تيبرت و ميلعت ینابم هورگ رايشناد
- ولع هدکشناد یسانشناور و یتيبرت م
- د زاريش هاگشنا -
زاريش - ناریا
khoshbakht@shirazu.ac.ir
:یمیلس مساق یشزومآ یزیر همانرب و تیریدم هورگ رايشناد
- ولع هدکشناد یسانشناور و یتيبرت م
- د زاريش هاگشنا -
اريش ز - ناریا
salimi.shu@gmail.com
هدیکچ فده اب رضاح شهوژپ هلاسر یواکاو
ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه و
تيبرت زاريش هاگشناد شیارگ هب یبايتسد یارب
یاه
شور ،اهدرکیور و یعوضوم هلاسر دنور یسررب و اهنآ شهوژپ یاه
،شهوژپ نیا ۀنومن .تسا هدش ماجنا نامز لوط رد اه
ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد ۀلاسر یمامت هار یادتبا زا زاريش هاگشناد تيبرتو
ات هتشر یزادنا 1399
هلاسر نیا .تسا اب اه
هرهب ر زا یريگ ليلحت جیاتن .دندش یسررب و ليلحت ییارقتسا و یسايق یاوتحم ليلحت شو
29 ناشن هلاسر هک دوب نآ ۀدنهد
هلاسر رد زاريش هاگشناد یاه 11
ميلعت هب نايم نیا رد هک هتفرگ ماجنا یعوضوم شیارگ ميلعت ،یملاسا تيبرتو
یمسر تيبرتو
هعماج و ناریا ميلعت یسانش
وضوم ریاس زا شيب تيبرتو تسا هدش هجوت تاع
هلاسر بلاغ درکیور ،یجاتنتسا درکیور . هدوب اه
نايم زا و 14
جارختسا شهوژپ شور
،اوتحم ليلحت ،هدش یرتشيب مهس
ر
؛تسا هتشاد ا هلاسر نينچمه
اه ۀهد رد 90 تبسن هب
ۀهد 80 عوضوم عونت رظنزا یتبثم تارييغت ، شور ،اه
شلاچ هب هجوت و شهوژپ یاه زور لئاسم و اه
ميلعت ناریا تيبرتو
هتشاد .دنا
هژاو :یدیلک یاه ميلعت ۀفسلف ۀتشر
تيبرتو
، ۀلاسر یرتکد شیارگ ، شهوژپ شور ،شهوژپ درکیور ،یعوضوم یاه
1 . .تسا یرتکد ۀلاسر زا جرختسم ،هلاقم نیا
همدقم نایاپ رد ار دوخ دومن نیرتزراب ،ییوجشناد دعب رد شهوژپ هولج هلاسر و همان
یم رگ و دنک نورب هک هلاسر ۀرود داد
،تسا یرتکد یدنمناوت اب هطبار رد تواضق یارب ییانبم هکنیا رب هولاع
تيلباق و اه یارب یماگ ،تسا وجشناد یشهوژپ یاه
هلاسر نیا اریز ؛تسا رظندم ۀتشر رد ملع ديلوت یم لیدبت باتک ای هلاقم هب اه
یم رارق نابطاخم رايتخا رد و دنوش .دنريگ
نایاپ همان نتسه شزرااب یملع عبانم زا یکی ،اه شناد ۀرکيپ رد یمهم شقن ،دنراد هک یصاخ یگژیو و تيهام تلع هب هک د
یم افیا تئيه یاضعا تقو و ورين زا یريگمشچ شخب و تلود یلام تاناکما زا یدایز رادقم هلاس همه و دننک و یملع
هاگشناد نایوجشناد یم نآ فرص اه
،یناید( دوش 1378
تيلاعف جیاتن ۀئارا ليلد هب نينچمه ؛) ع یاه
و یشهوژپ و یمل
هرابود زا یريگولج یراک
،یمرکا( دنتسه تيمها زئاح اه 1371
شهوژپ ماجنا اب زين یعامتجا دعب زا اهنآ .) ،یدربراک یاه
یم هدهعرب ار هعماج هبلاتبم لئاسم و تلاکشم زا یخرب لح یکُييلُا( دنريگ
،1
2001 .)
هام ،نایوجشناد لاس و اه
شراگن فرص ار دوخ تقو اه نایاپ
همان یم فلتخم تاعوضوم اب ییاه نایاپ .دننک
همان هک ییاه
شيپ یم ینيب
؛دنک عفر لمع ۀزوح رد ار یلکشم ای دیازفيب هتشر نآ شناد ورملق هب دوش نیاربانب
نایاپ یسررب همان
یاه
نیودت یم تيمها فادها نیا هب یبايتسد شجنس یارب هتشر کی رد هدش اسر ليلحت .دبای
هل جنا یاه ما ۀتشر کی رد هدش
صخشم نمض ،یليصحت شیارگ نديشک ریوصت هب اب ،اهنآ فعض و توق طاقن ندرک
شور و یعوضوم یاه ،یتخانش
یم یرای یريسم ندرکاديپ رد ار نارگشهوژپ یم هک دنک
عيسو یسايقم رد نينچمه ؛دنريگ رارق نآ رد دنهاوخ یارب رت
صخشم یرای هتشر فعض و توق طاقن ندش .تسا رگ
شهوژپ رد دوجوم شناد شرازگ و اه
هب ،درفنم یاه ميمصت رد ميقتسم ۀدافتسا یارب لومعم روط
.تسين بسانم یريگ
شهوژپ رگید رد هدشديلوت شناد اب دیاب شناد نیا اب بسانتم یبلاق رد هلصاح شناد ۀعومجم لک و دبای دنويپ طوبرم یاه
نامزاس ،یبایزرا ،شناد هب ینونک یاهزاين جم یهد
یارب شناد عون نیا هک دوش دصق رگا ،رگید ترابع هب .دوش ريسفت و دد
بيکرت شناد هب دیاب ،دشاب دنمدوس یلمع ،یتيبرت تاميمصت ذاختا تروش( دوش لدبم هدش
2، 1387 .) زا ،بيکرت نیا جیاتن
شهوژپ ۀمه لماک یفرعم اب ،وس کی ماجنا یاه
هرابود زا زيهرپ ثعاب ،عوضوم کی ۀرابرد هدش اک
یم یر یوس زا و دوش
ییاناوت ميسرت اب ،رگید یتساک و اه
شهوژپ عون نیا یاه قفا ،اه
یم نارگشهوژپ یور هب ار یدیدج یاه یونهد یرای( دیاشگ
،یمتاح و 1390
.) ميلعت ۀفسلف ۀتشر رد هنافسأتم هتشر زا یرايسب دننام تيبرتو
شهوژپ ،رگید یاه ماجنا یرارکت و هباشم یاه
چ هک تسا هدش یمن دوجوم شناد رب یزي
شهوژپ .دیازفا .تسا مگ رگشهوژپ یادص اهنآ رد هک ییاه
هار زا ههد راهچ تشذگ زا دعب ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد ۀرود یزادنا
هلاسر زا یمجح نیودت و ناریا رد تيبرتو هب ،اه
یم رظن دوش یسررب نوگانوگ یایاوز زا یشهوژپ ۀنوگ نیا ات تسا هديسر نآ نامز دسر هلاسر یسررب نیاربانب ؛
یاه
فيلأت صخشم یارب هتشر نیا رد هدش شهوژپ نیا فلتخم داعبا ندش
و توق طاقن و یلمع و یرظن دعب رد اهنآ ییاراک ،اه
یم تيمها اهنآ فعض شور و یعوضوم ريس .دبای
شهوژپ نیا یتخانش تسا یلئاسم ،هدرک یط نامز نیا رد هک یريسم و اه
هلاسر یسررب رد هک ه
هک تسا نآ رب شهوژپ ،ور نیا زا ؛دراد ترورض ا هلاسر
ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه زاريش هاگشناد تيبرتو
شیارگ هب یبايتسد یارب ار شور و یعوضوم یاه
هب شهوژپ یاه .دنک ليلحت اهنآ رد هتفرگراک
،ساسا نيمه رب فده
1. Ylijoki 2. Short
هلاسر یواکاو ،رضاح شهوژپ ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
تيبرتو شناد زاريش هاگ شیارگ هب یبايتسد یارب
،یعوضوم یاه
شور هلاسر نیا هک تسا یدنور و اهنآ شهوژپ یاه یپ رد شهوژپ نیا ،اتسار نيمه رد .تسا هدرک یط نامز رذگ رد اه
شسرپ هب خساپ :تسا ریز یاه
1 شیارگ . و یعوضوم یاه نومضم
یسررب یساسا یاه هلاسر رد هدش
ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه ميلعت
زاريش هاگشناد تيبرتو
هدوب هچ هلاسر و ز لوط رد ار یدنور هچ اه
؟تسا هدرک یط رظنم نیا زا نام
2 هلاسر . ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه شور و اهدرکیور مادک زا زاريش هاگشناد تيبرتو
هتفرگ هرهب یشهوژپ یاه هلاسر و
اه
هدرک یط رظنم نیا زا نامز لوط رد ار یدنور هچ تسا
؟
هاگیاپ رد وجتسج نایاپ یاوتحم ليلحت ۀنيمز رد هک دراد نآ زا ناشن یتاعلاطا یاه
همان ۀتشر هب طوبرم ،هدمع مهس ،اه
شناد و تاعلاطا ملع شهوژپ بلغا .تسا یسانش
ميلعت ۀزوح رد اه هب تيبرتو
شیارگ یسررب ،یلک تروص ،یعوضوم یاه
شور نایاپ رد ار ود ره ای یسانش همان
ظندم اه هتشاد ر شیارگ یسررب یارب .تسا شور و یعوضوم یاه
هب یتخانش تروص
مه ( نايفوص یربجنر ،نامز 1396
شور و یعوضوم یاوتحم ،) نایاپ یتخانش
همان هلاسر و اه ۀتشر یليمکت تلايصحت یاه
زیربت هاگشناد یتيبرت مولع یدمص لا و
( ناراکمه و1
2018 نایاپ یاوتحم ،) همان
شرا یسانشراک یاه ميلعت د
ماجنا تيبرتو هدش
.دندرک ليلحت ار نامع اوزين هاگشناد رد هب شیارگ یسررب روظنم لارافاک ،یعوضوم یاه
(2
2000 شیارگ ) ۀدمع تاعوضوم و اه
2689 ۀتشر یرتکد ۀلاسر
( ییاضر و یميحر ،یشزومآ یژولونکت 1387
نایاپ ) همان ناور یرتکد و دشرا یسانشراک یاه ،یتيبرت مولع ،یسانش
علاطا و یرادباتک یجاح ،یناسر
یقت و یناجزوريف رابت ( روپ
1394 شهوژپ ) ماجنا یاه
زومآ یژولونکت ۀتشر رد هدش رد یش
نشور و بولطم عضو ميسرت ،یعوضوم ۀنماد تيعضو ییاسانش فده اب ناریا شهوژپ نیا رد دوجوم یاهلأخ ندرک
و اه
( ناراکمه و یورسخ 1394
بيسآ ،) نایاپ تاعوضوم یناوخمه مدع یسانش
همان اب یتيبرت مولع دشرا یسانشراک ۀرود یاه
ار هعماج یاهزاين ر یسررب ۀنيمز رد .دندرک یسررب
شو بيسآ فده اب یشهوژپ زين شهوژپ یسانش شور یسانش
یتخانش
شهوژپ ماجنا یاه ناور ۀزوح رد هدش
یوبن یوس زا ،یتيبرت مولع و یسانش ( هداز
1393 .تسا هدش ماجنا ،)
یسررب ناشن اه نایاپ ،شهوژپ هس اهنت هک تسا نآ ۀدنهد همان
ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه هب ار تيبرتو
ک یسررب صاخ روط هدر
( ینايک .تسا 1389
شور بلاغ یاهدرکیور نييبت فده اب یشهوژپ رد ) ميلعت ۀفسلف رد شهوژپ یتخانش
فيصوت و تيبرتو
شور هلاسر یتخانش هلاسر هک تفای تسد هجيتن نیا هب ،یرتکد یاه
ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه ظاحلزا ناریا رد تيبرتو
شور .دراد رارق بولطمان تيعضو رد یتخانش ر ،رگید شهوژپ ود
هلاس هفلؤم دربراک ینعی صاخ یرظنم زا ار اه رکفت یاه
،ناراکمه و هدازاپاپ( یداقتنا 1394
یموب و ) ( یزاس
،ناراکمه و یروفغم 1399
) و درک ليلحت ب
شیارگ یسررب ه یاه
نایاپ یعوضوم همان
ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه هدشن هجوت یشهوژپ چيه رد تيبرتو
ا ؛تس هجيتنرد وژپ هک تسا هدشن ماجنا یشه
هلاسر ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه شیارگ داعبا زا ار تيبرتو
.دنک ليلحت هناداقن یهاگن اب مه نآ ،شهوژپ شور و یعوضوم یاه
هلاسر یبایزرا یپ رد شهوژپ نیا ،ساسا نيمه رب ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
.تسا رظنم نیا زا زاريش هاگشناد رد تيبرتو
1. Al Smadi 2. Caffarella
شهوژپ شور ميسقت ساسارب .تسا هدش ماجنا اوتحم ليلحت شور اب و یفيک ،رضاح شهوژپ درکیور یدنب
گنیريم هک
1 ( 2000 زا )
شور یم ماجنا ییارقتسا یفيک و یسايق یفيک ،یمک لکش هس هب اوتحم ليلحت ،تسا هدرک هئارا اوتحم ليلحت یاه رد .دوش
هفلؤم جارختسا هب دوخ رگشهوژپ ،ییارقتسا یوگلا اه
یم مادقا هفلؤم یانبم رب یسايق یوگلا دربراک .دنک
یاه
شيپزا نييعت یم تروص هدش هب هک دريگ
هدش جارختسا یرظن روط یاوتحم ليلحت شور زا ،شهوژپ نیا ماجنا یارب .تسا
قيقد نايب هب .دش هتفرگ هرهب یسايق و ییارقتسا یفيک شیارگ هب یبايتسد یارب ،رت
شور و یعوضوم یاه وژپ یاه
زا ،شه
صخشم یارب و ییارقتسا شور تمسق هک تروص نیا هب .دش هدافتسا یسايق شور زا ،شهوژپ یاهدرکیور ندرک
یاه
هجيتن و ثحب و شهوژپ شور ،همدقم ،هديکچ ،ناونع هلاسر عوضوم و هعلاطم یريگ
شور و اه ۀدافتسا دروم شهوژپ یاه
؛دش ليلحت و صخشم ،اهنآ هلاسر یشهوژپ درکیور نينچمه
ميسقت یانبم رب ،اه ( یتشهب یدنب
1386 ( یرقاب و ) 1389
،)
.یليلحت دعبام و یليلحت ،یجاتنتسا ای یسايق :زا تسا ترابع درکیور هس نیا .دش صخشم :شهوژپ ۀنومن هلاسر ۀيلک ،شهوژپ نیا ۀنومن
لاس ات ادتبا زا زاريش هاگشناد یرتکد یاه 1399
هاگشناد باختنا تلع .تسا
وغشم ،زاريش ل
تئيه وضع ناونع اب هاگشناد نیا رد هلاقم ناگدنراگن ندوب .تسا هدوب وجشناد و یملع
د لاس زاريش هاگشناد ر
1376 ميلعت ۀفسلف و خیرات ۀتشر یرتکد ۀرود ،ینيسح ربکا یلع ديس رتکد تمه هب ، ميلعت شیارگ اب تيبرتو
،یملاسا تيبرتو
ار دوخ تيلاعف ،نایوجشناد هورگ نيلوا شریذپ اب ميلعت ینابم شخب رد
ناور و یتيبرت مولع ۀدکشناد تيبرتو زاغآ یسانش
درک )زاريش هاگشناد تیاس(
شناد نيلوا داژنورسخ یضترم . ميلعت ۀفسلف یرتکد ۀرود ۀتخومآ
تسا زاريش هاگشناد تيبرتو
لاس رد هک 1381
ناونع اب دوخ یرتکد ۀلاسر زا ،
کدوک تايبدا ۀفسلف نیودت
ونکات و درک عافد ، ن
28 د ،رگید ۀتخومآ شنا
لاس لصاح هدرک هضرع یهاگشناد و یملع ۀعماج هب یرتکد ۀلاسر بلاق رد ار دوخ یشهوژپ و یشزومآ تيلاعف اه
.دنا
،زاريش هاگشناد ۀناخباتک تیاس رد وجتسج اب 29
هلاسر نیا ۀمه و ییاسانش یرتکد ۀلاسر لیاف .دندش ليلحت و یسررب اه
تسم ۀعجارم و کادناریا تیاس و زاريش هاگشناد ۀناخباتک هب هعجارم اب زين اهنآ ۀديکچ و نتم مامت ،نارگشهوژپ دوخ هب ميق
.تفرگ رارق رگشهوژپ سرتسد رد
هتفای شهوژپ یاه
لوا لاؤس -
شیارگ نومضم و یعوضوم یاه یسررب یساسا یاه
هلاسر رد هدش ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
میلعت هدوب هچ زاریش هاگشناد تیبرتو هلاسر و
هدرک یط رظنم نیا زا نامز لوط رد ار یدنور هچ اه
؟تسا ،شهوژپ لوا شسرپ هب ییوگخساپ یارب 29
عافد ۀلاسر لعت ۀفسلف ۀتشر ۀدش
مي و ليلحت زاريش هاگشناد تيبرتو
شیارگ ( لودج رد هک دش صخشم اهنآ یعوضوم یاه 1
.تسا هدمآ )
لودج 1 . هلاسر تاعوضوم ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
زاريش هاگشناد تيبرتو
2
1. Mayring
2 هلاسر زا یخرب . .تسا هتفرگ رارق یعوضوم ۀتسد ود رد اه
فیدر عوضوم
دادعت لکدادعت
1 ميلعت /ینید تيبرتو
یملاسا ميلعت ماظن نیودت
کی یانبم رب یملاسا تيبرتو /موهفم
هفسلف 4
9
یملاسا ینامرد ناور 1
یملاسا یاهدرکیور رد یدنورهش تيبرت 1
یملاسا یاهدرکیور رد یونعم تيبرت 1
تناک هاگدید زا ینید تيبرت 1
ترثک نافرع رظنم زا ینید ییارگ 1
2 ميلعت یمسر تيبرتو
ناریا ناریا ملعم تيبرت
2
6
رد تينلاقع ميلعت
ناریا تيبرتو 1
ترثک ميلعت رد ییارگ ناریا تيبرتو
1
ميلعت یعامتجا یزاسزاب رظنم زا ناریا تيبرتو 1
نیداينب لوحت دنس 1
3 هعماج
یسانش ميلعت تيبرتو هعماج
باتک رد یریذپ یسرد یاه
1
4 1 ناناوجون یعامتجا یاهبيسآ
ميلعت زا ناریا تيبرتو یعامتجا یزاسزاب رظنم
1
تیوه 1
4 ملع ۀفسلف
باتک رد ملع ۀفسلف یسرد یاه
1 2
باتک و ناملعم هاگدید زا ملع تيهام یسرد یاه
1
5 حلص شزومآ
حلص یتيبرت ۀیرظن نیودت روحم
1 2
نايم ۀفسلف حلص شزومآ و یگنهرف
1
6 ناکدوک یارب هفسلف ناناوجون هب قطنم شزومآ
1 2
ناناوجون یارب هفسلف رد ییادصدنچ 1
7 یقلاخا تيبرت
یقلاخا تيبرت یوگلا نیودت 2
8 کدوک تايبدا
کدوک تايبدا هیرظن نیودت 1
9 ناور ۀفسلف یسانش
ناور یملاسا ینامرد 1
10 ميلعت نايبرم تيبرتو
ميلعت نايبرم ناریا تيبرتو
1
11 رنه شزومآ
ییابیز ناکدوک یسانش 1
نامه ( لودج رد هک هنوگ 1
یم هدهاشم ) شیارگ ،دوش
هلاسر رد یسرربدروم یعوضوم یاه زاريش هاگشناد یرتکد یاه
ميلعت :زا تسا ترابع ميلعت ،یملاسا /ینید تيبرتو
هعماج ،ناریا یمسر تيبرتو ميلعت یسانش
تيبرت ،ملع ۀفسلف ،تيبرتو
،یقلاخا ،ناکدوک یارب هفسلف اور ۀفسلف ،حلص شزومآ
ن ميلعت نايبرم ،کدوک تايبدا ،یسانش .رنه شزومآ و تيبرتو
هب و ینید تيبرت ؛تسا هدش هجوت نآ هب تاعوضوم ریاس زا شيب هک تسا یعوضوم ،یملاسا تيبرت ،صاخ تروص
هب لاس رد هژیو هلاسر رد فده هک لوا یاه
ميلعت یارب یماظن نیودت ،اه ( لکش رد .تسا هدوب یملاسا تيبرتو
1 ( و ) 2 )
هلاسر تاعوضوم ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه
ۀهد ود کيکفت هب زاريش هاگشناد تيبرتو 80
و 90 یسررب یدنور سپس .تسا هدمآ
هلاسر هک هدش هدرک یط ههد ود نیا رد اه
هتشاد هک یتارييغت و .تسا
لکش 1 . هلاسر تاعوضوم ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
زاريش هاگشناد تيبرتو ۀهد رد
80
لکش 2 . هلاسر تاعوضوم ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
زاريش هاگشناد تيبرتو ۀهد رد
90
هتفای یانبم رب نيب زا ،شهوژپ یاه
29 ماجنا ۀلاسر ،هدش
9 ۀهد رد هلاسر 80
و 20 ۀهد رد هلاسر 90
.تسا هتفرگ تروص
ميلعت هعماج ،یملاسا /ینید تيبرتو ميلعت یسانش
دا ،ملع ۀفسلف ،تيبرتو ميلعت نايبرم ،کدوک تايب
،یقلاخا تيبرت و تيبرتو
هلاسر تاعوضوم ميلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
ۀهد رد زاريش هاگشناد تيبرتو 80
ميلعت .تسا هدوب ،ناریا یمسر تيبرتو
هعماج ،یملاسا /ینید تيبرت ميلعت یسانش
ناور ۀفسلف ،ملع ۀفسلف ،حلص شزومآ ،تيبرتو مآ ،یقلاخا تيبرت ،یسانش
شزو
شیارگ ،ناکدوک یارب هفسلف و رنه رد هک تسا یعوضوم یاه
20 ۀهد رد هتفایراشتنا ۀلاسر 90
هدش یسررب ،همادا رد .تسا
شیارگ هب یعوضوم یاه تسد
یم یسررب هدمآ :دوش
:کدوک تایبدا عافد ۀلاسر نيلوا
ميلعت ۀفسلف ۀتشر رد هدش ايبدا ۀیرظن نیودت فده اب ،زاريش هاگشناد تيبرتو
ت
لاس رد کدوک 1381
ميلعت ۀفسلف ۀتشر رد نآ هب هجوت ،صخشم ینامز ۀهرب رد هک دیدج یعوضوم .تسا هدش ماجنا تيبرتو
یب شهوژپ زکرم سيسأت عورش ۀطقن هک یشهوژپ .تسا هدوب هقباس کدوک تايبدا ۀتشر نآ یپ رد و کدوک تايبدا یاه
.تسا ناریا رد
یبرت و میلعت ت
یملاسا
یلعت یسانش هعماج م
تیبرت و ملع هفسلف
یقلاخا تیبرت کدوک تایبدا
رت و میلعت نایبرم تیب
ر تیبرت و میلعت یمس
ناریا
د تیبرت و میلعت ینی
/
یملاسا یلعت یسانش هعماج
م
تیبرت و کدوک یارب هفسلف نا
حلص شزومآ ملع هفسلف
یقلاخا تیبرت
رنه شزومآ یسانشناور هفسلف
میلعت :یملاسا /ینید تیبرتو ،یعوضوم ۀزوح نیا رد
9 هک تسا هدش ماجنا هلاسر 4
ۀهد هب طوبرم هلاسر 80
و 5
ۀهد هب طوبرم هلاسر 90
ۀهد یرتکد نایوجشناد رتشيب هجوت هک یعوضوم ،تقيقحرد .تسا 80
،هدرک بلج دوخ هب ار
ميلعت هلاسر عومجم زا .تسا یملاسا تيبرتو ماجنا یاه
هب ،ههد نیا رد هدش ين یبیرقت روط
ميلعت ۀزوح رد یم یملاسا تيبرتو
.تسا هدش ماجنا ميلعت ۀفسلف ۀتشر
ميلعت شیارگ اب ،یرتکد عطقم رد زاريش هاگشناد رد تيبرتو ار دوخ راک یملاسا تيبرتو
لاس رد نیاربانب ؛تسا هدرک زاغآ هار ییادتبا یاه
هلاسر ماجنا ،یرتکد عطقم یزادنا یم رظن هب یعيبط ،هزوح نیا رد ییاه
سر .د
ميلعت ماظن نیودت و ترطف یانبم رب یملاسا تيبرت ۀفسلف نیودت ناسنا یانبم رب یملاسا تيبرتو
فده ،یملاسا یسانش
ميلعت ۀزوح رد لوا ۀلاسر ود لاس رد هک تسا یملاسا تيبرتو
1383 شور و فادها ،لوصا جارختسا .تسا هدش نیودت یاه
و اردصلام یرهوج تکرح ۀیرظن یانبم رب تيبرت شور ،لوصا ،ینابم جارختسا و نامیا یرطف ۀیرظن نیودت
فده و اه
یم هزوح نیا رگید ۀلاسر ود فده ،تيبرت ییاغ لاس رد هک دشاب
1388 هدش نیودت رصانع جارختسا یانبم .تسا
ميلعت هلاسر نیا رد یملاسا تيبرتو هب یملاسا نارکفتم راثآ و نيموصعم تایاور و نآرق ،اه
،اردصلام هژیو ،ییابطابط ،یرهطم
ميلعت یوگلا نیودت ،فده ،هلاسر راهچ ره رد عومجمرد .تسا یرقاب و بطق هدوب یملاسا تيبرتو
.تسا
ۀهد رد 90 ميلعت ۀزوح رد هلاسر راهچ ، هرواشم راتخاس جارختسا یپ رد ،هلاسر نيلوا .تسا هدش ماجنا یملاسا تيبرتو
ناور و کی نیودت فده اب قارشا ۀیرظن ینامرد هب ناریا رد هرواشم هکنیا هب هجوت اب .تسا هزوح نیا رد یموب ۀیرظن
روط
هیرظن یانبم رب لومعم ناور یاه
هب هلاسر نیا ،تسا یموبريغ یسانش یم بوسحم یروآون یعون
.دوش
یکی ،یدنورهش تيبرت .تسا مود ۀهد ۀلاسر نيمود عوضوم ،یملاسا یاهدرکیور رد یدنورهش تيبرت ققحت ناکما زا
هب هلاسر نیا .تسا زورما یايند رد حرطم یاهزاين زا یکی رتهب ترابع هب و تاعوضوم وخ
یتسه ینابم یسررب اب یب ،یسانش
تفرعم ناسنا و یسانش تنس( درکیور هس ِیسانش
و نید یوگتفگ ناکما ،)ییارگداينب و ینید یرکفنشور ،یملاسا ییارگ
هجوت اب .تسا هدرک ليلحت ار نردم یدنورهش یم ساسحا هلاسر نیا رد نآ یلاخ یاج هچنآ ،شهوژپ عوضوم هب
،دوش
شزومآ رد یدنورهش تيبرت یسررب یدنورهش تيبرت یارب نید یاهراکهار و ینید یاهدرکیور نیا رظنم زا ناریا شرورپو
.تسا تللاد و یونعم تيبرت ،موس ۀلاسر تنس یانبم رب ار نآ یتيبرت یاه
.تسا هدرک یسررب رصن ییارگ هک ،هلاسر نیا رد
لاس 1397 یگژیو و یبايشزرا ،اوتحم ،لوصا ،فادها جارختسا اب ،تسا هدش نیودت ،رصن هاگدید رد یبرم و ملعم یاه
ترثک مهف فده اب ،یملاسا تيبرت ۀزوح رد هلاسر نیرخآ .تسا یونعم تيبرت رد یدرکیور ،فده هاگدید زا ینید ییارگ
تللاد جاتنتسا و یبرع نبا ینافرع .تسا هدش ماجنا ینید یتيبرت رد نآ یاه
هلاسر یسررب عومجمرد ميلعت ۀزوح یاه
ناشن یملاسا تيبرتو ميلعت یوگلا نیودت هک تسا نآ ۀدنهد
یملاسا تيبرتو
هدرک هجوت نآ هب لوا ۀهد رد نارگشهوژپ هک تسا یعوضوم ،یملاسا یاهدرکیور ای ميهافم یانبمرب نارگشهوژپ .دنا
هب رختسا لابند شور و فادها ،لوصا ،ینابم جا
هدوب یملاسا فلتخم یاهدرکیور و ميهافم زا تيبرت یاه هلاسر نیا .دنا
اه
هب نارگشهوژپ شیارگ و هدوب یرظن رتشيب .تسا هدوب هیرظن ای وگلا نیودت تمس
راهچ رد ینعی لوا ۀرود رد ،تقيقحرد
هب ،لوا ۀلاسر هدش هدرب مان هیرظن نیودت و تخاس زا تحارص
نآ و تسا هلاسر ناونع زا هک هنوگ
یمرب زين اه ،تاعوضوم ،دیآ
.تسا یلک
ۀهد رد 90 هاگدید زا هدافتسا و تيبرت ثحب زين هلاسر رد ینید یاه
هشیدنا ،اهنآ یانبم اما ؛تسا حرطم اه کيسلاک یاه
ميلعت یارب یماظن ۀئارا و یملاسا هدوبن یملاسا تيبرتو
غ ینید یشیدناون هاگن هکلب ، نينچمه ؛تسا هتشاد یرتشيب ۀبل
یئزج تاعوضوم هدش رت
هلاسر و تسا هلئسم هکلب ،تسين ماظن کی نیودت یپ رد اه
تاعوضوم و هتشاد رظندم ار صاخ یا
هدرک یسررب ینید یهاگن اب ار دیدج ترثک ،ینید هاگن زا یونعم تيبرت ای یدنورهش تيبرت ،لاثم یارب ؛تسا
ینید ییارگ
ناور و ینامرد .یملاسا
هلاسر رد هک تسا یعوضوم ،نآ هب لاتبم لئاسم رد نآ شقن و هعماج هب نید دورو ۀهد یاه
90 یم هدید زا یکی .دوش
تلاسر شهوژپ یاه یم رظن هب .تسا تلاکشم عفر یارب تکرح و هعماج زور لئاسم هب هجوت ،یهاگشناد یاه
هاگن نیا دسر
رشب یراج لئاسم هب هجوت ۀغدغد ،تقيقحرد و هلاسر رد
ۀهد یاه 90
هلاسر رد ،اتسار نيمه رد .دراد دوجو ،ههد نیا یاه
شلاچ و تاعوضوم اب نآ طابترا و نید یعامتجا درکراک هب هلاسر ،رتهب ترابع هب ای هدش هجوت یدح ات هعماج یاه
هب اه
.تسا تکرح رد تمس نیا میلعت :ناریا یمسر تیبرتو ليلحت ساسارب
تروص یاه ش رد هتفرگ
ميلعت هب ،هلاسر ش هجوت ناریا یمسر تيبرتو
ۀهد رد همه هک هدش 90
ميلعت رد ار تينلاقع ،هلاسر نيلوا .تسا هدش ماجنا ميلعت مهم دنس ود اب ناریا تيبرتو
ناریا تيبرتو
ینعی
« شزومآ ماظن تايلک حرط ناریا شرورپو
» و
« یلم یسرد ۀمانرب دنس »
ماگ نيلوا ،رثا نیا .تسا هدرک ليلحت یارب
ميلعت ماظن دانسا یسررب ميلعت دانسا .تسا ناریا تيبرتو
شش نايم زا .تسا هدش یسررب زين رگید ۀلاسر هس رد ناریا تيبرتو
هتفگ ۀلاسر شلاچ یسررب .درک ليلحت ار نیداينب لوحت دنس ،هلاسر ود ،هدش
ميلعت یاه درکیور هاگدید زا ناریا تيبرتو
یا زا یکی فده ،یعامتجا یزاسزاب هلاسر ن
هب ار نیداينب لوحت دنس هک هدوب اه رگید دانسا رانک رد دانسا زا یکی ناونع
هب مود ۀلاسر و هدرک ليلحت ميقتسم تروص
ۀلاسر رد .تسا هتفرگ تروص نیداينب لوحت دنس دقن و یواکاو فده اب و رت
ميلعت رد ییادصدنچ یسررب فده اب هک رخآ ،هدش ماجنا ناریا یمسر تيبرتو
« ابم ماظن رد نیداينب لوحت یرظن ین
ميلعت یملاسا یروهمج تيبرتو
» .تسا یسرربدروم دانسا زا یکی ،
لاس رد ميلعت ماظن رد حرطم تاعوضوم زا نیداينب لوحت دنس ،ريخا یاه ماجنا نوچمه فلتخم لاکشا هب و هدوب تيبرتو
تسشن یرازگرب ،یشهوژپ یاهراک هاگراک و اه
آ ،هاگشناد حطس رد ییاه شزوم
رظن هب .تسا هدش هجوت ... و شرورپو
یم یاتسار رد ،عوضوم نیا دقن تسا ینتفگ .دوش هجوت یرگید یایاوز زا هلئسم نیا هب هک تسا هديسر نآ نامز نونکا دسر
تيفيک .تسا ديفم نآ یشخب شلاچ زا یکی ملعم تيبرت ثحب ميلعت یور شيپ یساسا یاه
ب هلاسر ود رد هک تسا ناریا تيبرتو هتفگ .دش هجوت نآ ه
یم نیا هب و دشاب هتشاد ترورض ،فلتخم داعبا زا نآ یسررب ،نايگنهرف هاگشناد سيسأت زا ههد کی تشذگ زا دعب هک دوش
ۀلاسر رد مهم
« یناسنا یورين شنیزگ و یسرد ۀمانرب ،فادها رب ديکأت اب نايگنهرف هاگشناد یواکاو »
ینابم .تسا هدش هجوت
رب ملعم تيبرت یفسلف ميلعت ۀفسلف یانبم
.تسا هزوح نیا رد یرگید ۀلاسر عوضوم ناریا تيبرتو
هلاسر رد عومجمرد ميلعت ۀزوح رد هک ییاه
شهوژپ طابترا ،تسا هدش ماجنا ناریا یمسر تيبرتو اب یهاگشناد یاه
ميلعت زور لئاسم یم هدید تيبرتو
،لاثم یارب ؛تسا هدش هجوت هعماج رد حرطم تاعوضوم هب و دوش و نیداينب لوحت دنس
لاس رد حرطم لئاسم زا ملعم تيبرت شهوژپ ماجنا ،نیا دوجو اب .دراد ترورض اهنآ هب هجوت موزل هک تسا ريخا یاه
یاه
عونتم و رتشيب شلاچ اب هطبار رد رت
ميلعت یاه هب ناریا تيبرتو
یم داهنشيپ تيبرت و یناسنا یورين ثحب هژیو .دوش
هعماج میلعت یسانش تیبرتو
: هفلؤم یسررب هعماج یاه
باتک رد یریذپ موهفم ،ییادتبا ۀرود یاه
و تیوه یزادرپ
تیوه ميلعت رد یبای هرهب اب تيبرتو
موهفم نیا زا یريگ بيسآ مهف ،یزادرپ
ماظن تيلوئسم و ناناوجون یعامتجا یاه
ميلعت هلاسر فادها ،هنيمز نیا رد تيبرتو تروص یاه
ۀتشر .تسا هزوح نیا رد هتفرگ ميلعت ۀفسلف
زاريش هاگشناد تيبرتو
یمن ادج یفسلف ینابم زا ار یعامتجا ینابم هعماج تاعوضوم هب هجوت اب هاگن نیاو دناد
.تسا هدرک اديپ دومن یسانش
:ملع ۀفسلف باتک یسررب و دقن هب ،ملع ۀفسلف ۀزوح رد هلاسر نيلوا
هفسلف رظنم زا ییامنهار ۀرود یبرجت مولع یاه
ۀئارا و ملع باتک نیا نیودت یارب وگلا
باتک و کیزيف ناملعم درکیور یسررب .تسا هدرک هجوت اه هب ملعم یامنهار یاه
ۀهد رد یکی هک ،هلاسر ود نیا .تسا مود ۀلاسر فده ،ملع تيهام 80
ۀهد رد یرگید و 90
و مه دادتما رد ،هدش ماجنا
يپ نیا .تسا مود ۀلاسر یامنهار دانسا ،لوا ۀلاسر رگشهوژپ لکش رد مهم یماگ ،یگتسو
یشهوژپ شیارگ کی یريگ
.تسا نآ یانغ و صخشم :یقلاخا تیبرت هرود ۀمه رد یقلاخا تيبرت
هب یعامتجا مهم لئاسم زا یکی ،اه ميلعت ۀزوح رد هژیو
و هدوب تيبرتو
هدرک هجوت عوضوم نیا هب زاريش هاگشناد رد هلاسر ود هلاسر نیا .تسا
یانبم رب یقلاخا تيبرت یوگلا نیودت یپ رد ،اه
هیرظن ناور یاه تيبرت یاهدرکیور یسررب .دوب یملاسا و یسانش
شزرا نييبت ،شنم تيبرت ینعی رصاعم یقلاخا یتخانش ،اه
رد هلاسر نيلوا فده ،اهدرکیور نیا یانبم رب ناتسبد ۀرود رد یقلاخا تيبرت یارب ییوگلا ۀئارا نينچمه و ملاسا ،یدشر ۀهد رد هک هدوب یقلاخا تيبرت ۀزوح 80
سا هب اهدرکیور نیا ليلحت اب رگشهوژپ ،تقيقحرد .تسا هدش نیودت جارخت
شور ،اوتحم ،فادها یهددای یاه
- شناد و ملعم شقن ،یريگدای هک ،مود ۀلاسر .تسا هدرک هجوت یقلاخا تيبرت رد زومآ
هب ،هدش هئارا لوا ۀلاسر زا لاس تشه ۀلصاف اب درکیور رظنم زا دوخ موهفم یانبم رب یقلاخا تيبرت یوگلا نیودت لابند
تسا هدوب یملاسا نافرع و یلوحت یتخانش .
ميلعت رد یقلاخا تيبرت تيمها هب رظن شلاچ هب هجوت ،تيبرتو
ميلعت یقلاخا یاه هک تسا یعوضوم هزورما ،تيبرتو
هلاسر رد نآ یلاخ یاج یم ساسحا اه
.دوش
:حلص شزومآ هدش هجوت اهنآ هب هلاسر ود رد هک تسا زورما یايند رد حرطم تاعوضوم زا یکی ،حلص شزومآ
د ،لوا ۀلاسر .تسا حلص یتيبرت ۀیرظن نیودت یپ ر
شيپ شزومآ یسرد ۀمانرب لصفرس ۀئارا و روحم نآ یانبم رب ناتسبد
هب هلاسر نیا رد هک اجنآ زا .تسا تمسق قيقد تروص
حلص یسرد ۀمانرب کی فلتخم یاه شهوژپ نیا ،هدش نايب روحم
ميلعت لمع ۀزوح دراو يبدا و راتخاس اب ون یراک نينچمه ؛تسا هدش تيبرتو
موسرم شراگن و راتخاس زا توافتم یتا
هلاسر ميلعت ۀفسلف یاه ميلعت ۀفسلف ۀتشر رد ،ییوس زا هک تسا تيبرتو
یم دقن ،رگید یوس زا و یروآون تيبرتو ۀلاسر .دوش
هر هب ،حلص شزومآ ۀزوح رد مود نايم ۀفسلف یاهدروآ
زين شهوژپ نیا رد .تسا هدرک هجوت حلص شزومآ یارب یگنهرف
یودت هب حلص یسرد ۀمانرب کی ن نايم ۀفسلف یانبم رب روحم
یهددای یاهدرکیور ،اوتحم ،فادها ۀئارا ینعی یگنهرف -
نیودت ،گنهرف یرگید و رنه یسررب اب یکی ،هلاسر ود ره ،تقيقحرد .تسا هدش هجوت یبايشزرا یاهدرکیور و یريگدای حلص یسرد ۀمانرب .تسا هداد رارق دوخ فده ار روحم
ارب هفسلف :ناکدوک ی
ۀهد زا هک تسا یعوضوم ،ناکدوک یارب هفسلف 70
،ريخا ۀهد ود رد و دش حرطم ناریا رد
ميلعت نايلوتم و نارگشهوژپ هدرک هجوت نآ فلتخم لاکشا هب تيبرتو
تيلاعف ۀمه رانک رد .دنا ماجنا یاه
یرظن ۀويش هب هدش
هب ناکدوک یارب هفسلف یسانشراک ۀتشر بیوصت ،یلمع و ی ناونع
شیارگزا یک ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه
هاگشناد رد تيبرتو
.دراد ناریا رد همانرب نیا تيمها زا ناشن ،یمزراوخ و زاريش ۀهد رد ود ره هک هدش ماجنا ناکدوک یارب هفسلف ۀزوح رد هلاسر ود ،زاريش هاگشناد رد 90
هتفرگ تروص ۀلاسر .تسا
لا اب هک ناناوجون هب قطنم شزومآ فده اب ،لوا شور زا ماه
شور و اوتحم یحارط هب ناکدوک هب هفسلف شزومآ یاه یاه
یسررب ناناوجون یارب هفلسف واکودنک ۀقلح رد ار ییادصدنچ رکفت ققحت ناکما ،یمود و هجوت ناناوجون هب قطنم شزومآ هب نيتخاب ییادصدنچ موهفم زا ،شهوژپ نیا رد .تسا هدرک هدش هدافتسا دوخ راک یرظن یانبم ناونع
ود بيکرت و تسا
یم هدهاشم ناکدوک یارب هفسلف و ییادصدنچ ینعی ،یملع ۀعماج هجوتدروم ِعوضوم هب یدیدج رظنم زا ،تقيقحرد .دوش
ناکدوک یارب هفسلف ۀزوح رد ،تسا یبدا دقن رد یموهفم هک ،ییادصدنچ موهفم راب نيلوا یارب و هجوت ناکدوک یارب هفسلف ش دراو ،ناناوجون رب زکرمت اب .تسا هد
یم ناریا رد ناکدوک یارب هفسلف دورو زا ههد هس هکنیا هب هجوت اب ؛تسا ینمپيل ،شهوژپ بلاغ درکیور زونه ،درذگ
یم باسح هب یروآون یعون ،توافتم یدرکیور اب هلاسر نیا هجيتنرد .دیآ
شهوژپ یسررب ،رگید یفرط زا ماجنا یاه
شن ،ناریا رد ناکدوک یارب هفسلف ۀزوح رد هدش نا
ۀنومن هک تسا نآ ۀدنهد
شهوژپ رتشيب هب ،اه
شهوژپ هژیو هدرک یسررب ار همانرب یشخبرثا هک ییاه
نیا رد فده هک یلاح رد ؛دندوب ناکدوک ،تسا
.تسا هدش هجوت رتمک زين ناهج حطس رد ناناوجون یارب هفسلف هب تسا ینتفگ .دندوب ناناوجون ،هلاسر ود نامه م شیارگ ،دش رکذ هک هنوگ هلاسر زا یدادعت یعوضو
هعماج ،اه ميلعت یسانش
،کدوک تايبدا ،ملع ۀفسلف ،تيبرتو
ناور ۀفلسف هتشرانيب زا ناشن هلئسم نیا هک تسا هدوب رنه شزومآ و یسانش
یا ميلعت ۀفسلف ۀتشر ندوب هلئسم .دراد تيبرتو
یا
یم بجوم ار هتشر ییایوپ یفرط زا هک یارب ار شهوژپ ماجنا ناکما و دوش
هقلاع یم مهارف یشهوژپ فلتخم یاه زا و دنک
همادا تروص رد ،رگید فرط یم یگدنکارپ ثعاب نتفای
.دوش
ۀهد زا رذگ عومجمرد 80
هلاسر تاعوضوم یسررب و ۀهد رد اه
90 رتشيب دادعت نتفرگ رظن رد اب هک دراد نآ زا ناشن ،
هلاسر تروص یاه ۀهد رد هتفرگ
90 تبسن ۀهد هب 80 ضوم عونت ، ۀهد رد تاعو
90 هدید رتمک اهنآ رد رارکت و تسا رتشيب
یم تبسن هعماج هبلاتبم و زور تاعوضوم هب هجوت ،ههد نیا رد .دوش ۀهد هب
80 یم مشچ هب رتشيب ،حلص شزومآ ؛دروخ
لاس رد هک تسا یتاعوضوم هلمجزا ،یدنورهش تيبرت و تیوه ،ییادصدنچ هجوت نآ هب ايند و ام ۀعماج رد ريخا یاه
هدش
هلاسر و هدرک دورو تاعوضوم نیا هب زين اه ميلعت .تسا
ۀهد رد هک تسا یعوضوم ،ناریا یمسر تيبرتو 90
هجوت نآ هب
ميلعت رانک رد و هدش لک دید نينچمه ؛تسا هتشاد ار یناوارف نیرتشيب ،یملاسا تيبرتو
هب یرييغت لبق ۀهد ۀنارگن هاگن تمس
هتشاد هنارگنءزج و
تاعوضوم رد نیا یلک یاج هب مود ۀرود رد ،تقيقحرد .تسا دوهشم
عوضوم کی یور زکرمت ،ییوگ
.تسا هدوب صاخ هلاسر یسررب رد ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه
هتکن ،تيبرتو هب و دراد لمأت یاج هک یا
ثحب لومعم روط یسررب ،تسا زيگنارب
هلاسر یفسلف ۀبنج ایآ هک تسا هلئسم نیا يقحرد .یتيبرت ای تسا بلاغ اه
رد ار یتيبرت صاخ عوضوم ایآ هک انعم نیا هب تق
هتشاد رظن هتفرگ لکش عوضوم نآ یسررب لوح و
هب و دراد یفسلف راب هکنیا ای تسا خساپ لابند
صاخ ۀلئسم هب ییوگ
ميلعت هدوبن یتيبرتو هلاسر هب یهاگن .تسا
هلاسر زا یخرب ۀرابرد هک دراد نآ زا ناشن زاريش هاگشناد یرتکد یاه ه
یتحار هب ا
ميسقت نیا یمن ماجنا یدنب
هتشاد هجوت هبنج ود ره هب یخرب و دوش یموس هاگن ،یتيبرت و یفسلف هاگن رانک رد سپ .تسا
یم هتفرگ رظن رد یراتسويپ .تسا هتشاد رظن رد ار هبنج ود ره هک دراد دوجو رس ،دراد یفسلف ۀبنج نآ رس کی هک دوش
هلاسر و دراد یتيبرت ۀبنج ،رگید یم رارق ود نیا نيب ام هک تسا ییاه
.دريگ
هلاسر یسررب ناشن رظنم نیا زا اه
هلاسر رتشيب ،لوا ۀهد رد هک تسا نآ ۀدنهد یم رارق لوا ۀتسد رد اه
هجوت ینعی ؛دريگ
ميلعت ۀفسلف یفلسف تحاس هب هب تيبرتو
هب و هدوب رتشيب یملاسا ۀفلسف هژیو ميلعت صاخ عوضوم کی یسررب لابند
رتو یتيب
هدوبن ميلعت صاخ ۀلئسم هب هجوت ،مود ۀهد رد .تسا هلاسر و هدوب رتشيب یتيبرتو
هدش نیودت ییاه یفسلف دهعت دیاش هک
هتشادن مه ینادنچ هب ،دوش هجوت رگشهوژپ ۀتشر نتسناد نودب ،هلاسر ناونع هب رگا اهنآ زا یخرب رد و تسا
طوبرم یتحار
ميلعت ۀفسلف ۀتشر هب سناد تيبرتو
یمن هت هب مود ۀهد رد نينچمه ؛دوش هلاسر زا یمين یبیرقت روط
ۀغدغد نتشاد رب هولاع ،اه
هدش ماجنا یصاخ یفسلف هاگن اب ،یتيبرت یم هتفگ ساسا نيمه رب .تسا
هلاسر دادعت ،مود ۀهد رد دوش یفسلف طقف یاه
تبسن .تسا کدنا رگید ۀتسد ود هب هلاسر رد عومجمرد
هلاسر یتيبرت ۀبنج ،زاريش هاگشناد یاه .تسا بلاغ یفسلف ۀبنج رب اه
رد 13 ميلعت ۀفسلف یفسلف تحاس رب ديکأت ،هلاسر و هدوب رتشيب تيبرتو
16 .تسا هدش ماجنا یتيبرت ۀبنج ۀبلغ اب هلاسر
تشاد تيمها هلاقم ناگدنراگن یارب هک ،رگید مهم ۀلئسم ،اتسار نيمه رد یموب یسررب ،ه
هلاسر رد ییارگ یرتکد یاه
ميلعت ۀفسلف ۀفسلف هب هجوت نازيم ینعی ؛تسا زاريش هاگشناد تيبرتو
ميلعت تيبرتو یموب ای یموب یزاس
هیرظن .یتادراو یاه
ميلعت ۀفسلف زا ثحب هک ینامز یم یموب تيبرتو
تسیز ،روظنم ،دوش ۀصيصخ هک ییاجنآ زا و تسا ناریا موب
اب ندوب
یملاسا ميلعت ۀفسلف ،تسا هدروخ هرگ ندوب گنر ناریا رد تيبرتو
نامه .دراد یملاسا یوبو ،تسا دقتعم زين یرقاب هک هنوگ
یموب هک ینامز یم حرطم ناریا رد ندرک
تسیز ،دوش هشیدنا ،تقيقحرد .دراد یملاسا ۀبنج نآ گنهرف و تسا یناریا ،موب
دينت مه رد یدوپورات نوچ یناریا گنهرف و ه
ناسنا تیوه و دنا یم ليکشت ار اه
هگر ره رد .دهد ناسنا ثاريم زا یا
هاوخ ،اه
هدروخ هرگ مه هب یناریا و یملاسا ۀتشر ود نیا ،نآ ريظن و خیرات ،تايبدا ود نیا زا کی ره هب هجوت نودب نیاربانب ؛تسا
ميلعت ۀفسلف ،دعب یمن مهارف روشک اب بسانتم یتيبرتو
،یرقاب( دوش 1391
: 12 ميلعت ۀفسلف زا هک ینامز سپ .) یموب تيبرتو
یم نايم هب نخس ناریا رد ميلعت ۀفسلف ،دیآ
یناریا تيبرتو -
یم هديمان یملاسا و یموب هک تسين انعم نادب نیا اما ؛دوش
یملاسا یملاسا هاگ هکلب ،تسا یکی ندوب یناریا و
یم ادج یناریا زا یملاسا یهاگ و دراد یقلات مه اب ندوب زا رتارف و دنوش
تسیز .تسا ناریا موب
یسررب هلاسر رد ،لبق ۀلئسم دننام هک دراد نآ زا ناشن اه هب اه
هتسد یتحار یمن داجیا تتسگ و یدنب
،تقيقحرد .دوش
هلاسر ،وس کی زا .دوش هاگن یراتسويپ و هتشاذگ رانک دیاب یکی و رفص دید هب هک تسا رظندم ییاه
رب یکتم لماک روط
هرف تسیز و یموب گن شزومآ صاخ لئاسم ای تسا ناریا موب
هدرک یسررب ار ناریا شرورپو ،رگید فرط زا .تسا
هلاسر یم تروص ییاج ره رد هک تسا یملاسا ای برغ ۀفسلف رب یکتم ییاه هلاسر .دريگ
ره و دراد رارق ود نیا نيبام ییاه
هتشاد رظن رد ار هجو ود یبرغ ۀفسلف رصانع نونکا ؛تسا
تسیز هب مه ینعی ؛تسا رتشيب اهنآ رد یموب هجو ای ای ناریا موب
شزومآ لئاسم و تلاکشم هبرجت هب مه و دراد هجوت ناریا شرورپو
.ود نیا زا یکی رتشيب ۀبلغ اب یناهج یاه
هب یم هتفگ هصلاخ روط عومجم زا دوش
29 ماجنا ۀلاسر رد ،هدش
27 یموب ،هلاسر یم هدید ییارگ
هب نونکا .دوش لماک روط
تسیز رب یکتم هتشاد رظندم ار یموبريغ و یموب ۀفسلف هجو ود ره ای تسا ناریا موب
هب ای یموب لابند هیرظن یزاس
یتادراو یاه
هیرظن هاوخ هدوب یملاسا ای برغ یاه
هلاسر لک عومجم زا .تسا ماجنا یاه
هب کیدزن ،هدش 40
هلاسر دصرد رظن رد اب اه
ص یملاسا ۀفسلف نتشاد بلاج ۀتکن تیاهنرد و هتفرگ ترو
هلاسر رد هکنیا هجوت برغ ۀفسلف هب ،زاريش هاگشناد یرتکد یاه
.تسا هدش هجوت رتمک هلاسر هجوت شلاچ هب اه
ميلعت یاهزاين و تلاکشم ،اه هلاسر یسررب رد هک تسا یرگید ۀلئسم تيبرتو
هجوت نآ هب اه
شزومآ خیرات ۀعلاطم اب .تسا هدش ههد رد شرورپو
یم لصاح هتکن نیا ،ريخا یاه شزومآ هک دوش
نادنچ ناریا رد شرورپو
شلاچ زا یرايسب و هتشادن یداينب و یساسا تارييغت یسررب ساسارب .دراد همادا نانچمه و تسا هدوب لبق زا تلاکشم و اه
هدمع ،عبانم شلاچ نیرت
ميلعت ۀدمع تلاکشم و اه فسلف اب طبترم هک ،ريخا ۀهد ود رد تيبرتو
ميلعت ۀ ترابع ،دنتسه تيبرتو
،یژولونکت دشر( یناسنا یورين :زا تسا 1390
،ینابعش ؛ 1396
،رهم یدمحا ؛ 1397
،ینابعش( یشزومآ تلادع ،) 1396
؛
،یمشاه 1398 ،یقیدصت و نايبلاط( شزومآ تيفيک ،) 1385
،یليلخ ؛ 1394 نايبلاط( زکرمتم یشزومآ ماظن و ییارگزکرمت ،)
،یقیدصت و 1385
.)
ن صاخ و ناملعم یشخبرثا و یدنمناوت ،تيفيک دعب رد هچ و یناسنا یورين بذج و تيمک دعب رد هچ یناسنا یوري رت
شلاچ زا یکی ،یناسنا یورين شزومآ و ملعم تيبرت رابخا ات هتفرگ تلااقم زا عبانم زا یرايسب رد هک تسا یساسا یاه
همانزور هبحاصم و اه تشر رد .تسا هدش هراشا نآ هب اه
ميلعت ۀفسلف ۀ هجوت ملعم تيبرت هب هلاسر ود ،زاريش هاگشناد تيبرتو
هدرک یکی .تسا رارق هجوتدروم نايگنهرف هاگشناد یواکاو قیرط زا ار نآ راتخاس یرگید و یسررب ار ملعم تيبرت ۀفسلف
.تسا هداد شلاچ زا رگید یکی ،یشزومآ تلادع شزومآ ماظن ۀدمع یاه
هرود رد شرورپو تخم یاه
.تسا فل هتشاگنا هدیدان
ندش
هدرخ گنهرف اه نابز هدرخ و شزومآ ماظن رد اه
شلاچ زا رگید یکی ،شرورپو تسا یلم ماجسنا و تدحو یاه
،ینابعش(
1396 )
.
یگژیو زا نیا .تسا روشک یسايس و یخیرات ،یگنهرف ۀقباس زا رثأتم هک تسا ییارگزکرمت ،ناریا یشزومآ ماظن یاه
رانک رد یگژیو هجوت
تسا یشزومآ ماظن رد یروانف و شناد ۀعسوت هار دس ،یشزومآ ماظن رد یشخبرثا و تيفيک هب ندرکن
،یقيبطت و نايبلاط(
1385 .)
شلاچ نیا رانک رد ميلعت ماظن رد حرطم تاعوضوم زا ،ناکدوک یارب هفسلف و نیداينب لوحت دنس ،اه
رد ناریا تيبرتو
.تسا ريخا ۀهد ب ،نیداينب لوحت دنس ه
ميلعت ماظن یلصا دانسا زا یکی ناونع لاس رد ،ناریا تيبرتو
1390 نونکا .ديسر ییاهن بیوصت هب
یم ههد کی نیداينب لوحت دنس ییاهن بیوصت زا هاگراک یرازگرب اب و درذگ
رارق و اهرانيمس و اه سرادم ۀناخباتک رد نتفرگ
اهدقن یمسرريغ و یمسر ییاهاضف رد و هتشذگ یفرعم ۀلحرم زا یدربراک و یرظن دعب رد یی
؛تسا هدش دراو نآ هب ندوب
یم رظن هب نیاربانب هرهب یارب دیدج یایاوز زا نآ هب هجوت دسر
ميلعت رد نآ زا یلمع یريگ یم رظن هب یرورض تيبرتو
.دسر
هدرک یسررب ار نیداينب لوحت دنس ،هلاسر هس عومجمرد هب ار دنس هلاسر کی .دنا
و یواکاو ميقتسم تروص رد و هدرک دقن
هب دنس رگید ۀلاسر ود .تسا هتفرگ رارق یسرربدروم دانسا زا یکی ناونع
ميلعت رد حرطم ثحابم زا یکی زين ناکدوک یارب هفسلف هب تيبرتو
ۀهد رد هژیو 80
و 90 هار .تسا هدوب هورگ یزادنا
تيلاعف ماجنا ،کدوک و هفسلف ۀیرشن راشتنا ،کدوک و هفسلف یشهوژپ شهوژپ یاه
ۀمجرت و فيلأت نوچمه هزوح نیا رد ی
ناتساد شراگن ،یشهوژپ حرط ماجنا و تلااقم ،باتک هاگراک یرازگرب ،یرکف یاه
ليهست و یبرم تيبرت ،فلتخم یاه رگ
هب ناکدوک یارب هفسلف بیوصت و ناکدوک یارب هفسلف شیارگ زا یکی ناونع
ميلعت ۀفسلف ۀتشر یاه ناشن ،تيبرتو
ۀدنهد
ا گنررپ روضح ۀهد رد .تسا هعماج رد عوضوم نی
90 ليهست تيبرت هب هژیو هجوت اب یاضف هب ،ناکدوک یارب هفسلف رگ
ميلعت یعقاو سلاک و تيبرتو
هب رتشيب سرد یاه روضح زا ههد هس تشذگ زا دعب .تسا هدش دراو همانرب قوف یتيلاعف ناونع
شلاچ زا یکی ،ناریا رد ناکدوک یارب هفسلف وم نآ اب هک ییاه
شهوژپ ماجنا ،تسا هجا هب یرارکت یاه
یشخبرثا دعب رد هژیو
ماجنا هزوح نیا رد هلاسر ود زين زاريش هاگشناد رد .دوش ماجنا فلتخم یاهدرکیور و ایاوز زا تسا مزلا و تسا همانرب نیا هب یکی ؛تسا هدش نا نآ زا ماهلا اب یرگید و هدرک هجوت ناکدوک یارب هفسلف شبنج هب ميقتسم تروص
و تسا هدش ماج
نامه شيپ هک هنوگ ناکدوک هب هفسلف ،دش رکذ رت
هک اجنآ زا ،نیا دوجو اب .تسا هتفرگ رارق هجوتدروم دیدج یرظنم زا
هار ناماگشيپ زا یکی زاريش هاگشناد ناکدوک یارب هفسلف ،هاگشناد نیا رد هراومه و هدوب ناکدوک یارب هفسلف ۀتشر یزادنا
پ و یملع تاعوضوم زا یکی گنررپ روضح ،تسا هدوب یدج یشهوژ
هلاسر رد هزوح نیا رت شيپ اه
یم ینيب .دوش
هلاسر یسررب ميلعت ۀفسلف یاه
ۀهد رد نارگشهوژپ هک دراد نآ زا ناشن زاريش هاگشناد تيبرتو 90
تبسن ۀهد هب 80 نیا هب
شلاچ هدرک هجوت رتشيب ،تاعوضوم و اه ۀهد رد .دنا
80 هلاسر ب و یرظن رتشيب اه ه
هلاسر طابترا و تسا وگلا نیودت لابند اه
شلاچ هب نتخادرپ و لمع ۀزوح اب یم هدید رتمک اه
ۀهد رد اما ؛دوش 90
هدید رتشيب هعماج هب لاتبم تاعوضوم هب هجوت
یم هژیو و یناسنا یورين ۀنيمز رد هلاسر ود .دوش ف و هلاسر هس رد نیداينب لوحت دنس .تسا هتفرگ تروص ملعم تيبرت رت
هفسل
شلاچ ییارگزکرمت و یشزومآ تيفيک ،یشزومآ تلادع نينچمه ؛تسا هدش یسررب هلاسر ود رد ناکدوک یارب تسا ییاه
هلاسر رد هک .تسا هدنام لوفغم اه
یم هتفگ عومجمرد ميلعت لئاسم و تلاکشم هب رتشيب هجوت دوجو اب دوش
ۀهد رد ناریا تيبرتو 90
، هلاسر نايم یاهزاين و اه
و هعماج هب
شزومآ صاخ تروص ميلعت لمع یلاخ یاج نينچمه ؛دراد دوجو فاکش شرورپو
هلاسر رد زين تيبرتو اه
یم هدهاشم هلاسر یسررب .دوش
ميلعت ۀفسلف یرتکد یاه ناشن ههد ود رد زاريش هاگشناد تيبرتو
لیامت هک تسا نآ ۀدنهد
راج و یلمع لئاسم هب و هدوب یرظن تاعوضوم هب رتشيب نارگشهوژپ ميلعت ی
هک تسا هدش هجوت رتمک یلئاسم و تيبرتو
شزومآ داهن هب طوبرم نينچمه ؛تسا نآ رصانع و شرورپو
یط دنور یسررب رد یسرد ۀتشر نیا تلاوحت رد هدش
هاگشناد هغدغد رب رتشيب زين هتشر نیا رد هدشارجا یسرد ۀمانرب نیودت هک تسا نآ زا یکاح ،ناریا یاه راوتسا یرظن یاه
ا هدوب ،ینابعش( تس 1396
.)
هلاسر :مود لاؤس میلعت ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
شور و اهدرکیور مادک زا زاریش هاگشناد تیبرتو یاه
هتفرگ هرهب یشهوژپ هلاسر و
؟تسا هدرک یط رظنم نیا زا نامز لوط رد ار یدنور هچ اه
یم لابند شهوژپ نیا رد هک یفادها زا یکی هلاسر یسررب ،دوش
شور یاهدرکیور رظنم زا اه .تسا شهوژپ یتخانش
( یتشهب 1386 ميلعت ۀفسلف ۀتشر تلاوحت تسا دقتعم ،) یليلحتاسپ و یليلحت ،یجاتنتسا ای یتنس درکیور ۀلحرم هس رد تيبرتو
یم یسررب ( یرقاب .دوش
1389 باتک رد زين )
درکیور
شور و اه ميلعت ۀفسلف رد شهوژپ یاه
،تيبرتو
و درکیور هس نیاشور .تسا هدرک حرطم ار اهنآ اب طبترم شهوژپ یاه
هلاسر یسررب ميلعت ۀفسلف یرتکد یاه
هلاسر درکیور هک دراد نآ زا ناشن زاريش هاگشناد تيبرتو ۀفسلف ۀتشر یرتکد یاه
ميلعت هلاسر بلاغ درکیور .تسا یليلحتاسپ و یجاتنتسا زاريش هاگشناد تيبرتو ميلعت ۀفسلف یرتکد یاه
هاگشناد تيبرتو
هب ینعی ؛تسا یجاتنتسا ،زاريش رختسا لابند
تللاد جا هیرظن لد زا یتيبرت یاه
؛تسا هدوب یتيبرت ای یفلسف یهاگدید و اه
