ANH HirONG CUA KHUNG HOANG TAI CHINH TOAN CAU TOI NEN KINH TE NHAT BAN VA NHUfNG TIEN TRIEN GAN DAY
IRAN QUANG MINH' IRAN MINH NGUYET"
C
UOC khiing hoiing tai chinh loan cau Nhung tac dgng de tha\ nhat ciia cuoc khai nguon tir nuac My ke tii' cuoi khiing hoiing tai chinh toiin cau doi vai nen nam 2007 den nay dii tac dgng nghiem trgng kinh te Nhat Biin (cung nhu doi voi cac nen den nen kinh te cua hau het cac nuac tren the kinh te khac) la sir suy giiim toe do tang giai, dac biet la cac nen kinh te da phat trien trucrng GDP. tinh trang phii siin cua cac cong nhu My, Nhat Ban. va EU. Mac dii khong ty va nan that nghiep gia tang, giii cii thi phai la tam chan ciia khiing hoiing, song truong biit on dinh.Nhat Biin liii la quoc gia ganh chiu nhirng Nen kinh te Nhat Ban da suy giam manh hau qua nang ne nhat ciia cuoc khiing hoang ke tir quy IV nam 2008. va dac biet nghiem nay. Den nay. bitng nhirng no luc rfit lan ciia trgng Irong quy 1/2009. Ciic so lieu dugc chinh phii cung nhu ciic doanh nghiep. nen Van phong Noi ciic Nhat Biin cong bo ngiiy kinh te Nhat Biin dii c6 nhirng tin hieu khii 20/5/2009 cho thay Tong san pham quoc noi quan cho thay no 6a bat dau di vao quy dao (GDP) ciia nen kinh te Ion thir hai the giai ciia sir phuc hoi. Tuy nhien. diiy viin chi la nay trong quy I da giiim 4% so voi quy truac mot sir phuc hoi het sire mong manh bai vi v;;i giiim toi 15,2% so vai ciing ky niim nen kinh te nay van dang phai doi mat vai ngoiii. Nguyen nhiin chinh la do nhu cau doi rat nhieu kho khan thach thuc. Bai viet nay voi cac mat hang oto, dien tir va nhieu mat se diem lai mot so tac dgng chii yeu ciia hang khac ciia Nhiit Ban giiim miinh trong cuoc khiing hoang tai chinh toan cau den nen boi ciinh kinh te toan cau suy thoai. Tinh kinh te Nhat Ban va nhung tien trien gan day chung trong nam tai chinh 2008 tinh den het cua nen kinh te nay. thang 3/2009. theo so lieu cong bo chinh
I. Anh huong ciia cuoc khiing hosing tai thirc. GDP ciia Nhat Ban da lan dau tien sut chinh toan cau toi nen kinh te Nhat Ban giiim trong 7 nam qua va a mire giam ky luc
3,5%.
' Tien sT, Piio Vien trirong Vien Nghien ci'ai Dong Bac A
" Vien Ngiiien ciru Ciiau My
NGHIEN Ciru DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
Bang 1: Bao cao kinh ti hang thang (Van phong Noi cac Nhat Ban) Ty le tiing truong GDP thuc te
(hang Qui)
Ty le tang truong GDP tinh theo nam
Ty le that nghiep (hang thang, dugc dieu chinh theo miia)
Chi so gia tieu diing ( hang thang) Ty gia ngoai te (hang thang)
QuiIV/2008 -3,6%
-13,5%
Thang 4/2009 5,0%/3.460.000 nguai
100.7 Thang 5/2009 1 USD = 96,45 JPY 1 E U R 0 = 134,65 JPY
Qui 1/2009 -3,8%
-14,2%) Thang 5/2009 5,2%)/3.470.000 nguai
100.5 Thang 6/2009 1 USD = 95,56 JPY 1 E U R O - 135,53 JPY Biiu dd I: Suthay Si GDP binh quan (%) tir 2004 - 2009 (Dieu chinh theo miia)
- \
}.i 4J
l . C , :.4 .'.4 -• 5 - 4 . C "
1 - C . S / * ^ " . . ^ ^ - " ^
\ O.C J*-..
\i
-O.P '"' -12 • C ' . l
:..r)..
."^V-i
Ciing theo thong ke cua Bg Tai chinh Nhat Ban, trong nam tai chinh 2008 lan dau tien sau 28 nam (ke tir nam 1980 - ngay sau thai ky khiing hoang dau lira lan 2), can can ngoai thuong Nhat Ban da bi tham hut, va mire tham hut da len toi 725,3 ty Yen. Trong suot cac nam tir 2002 den 2007, thang du ngoai thuong ciia Nhat Ban luon dat mire tren duai 10 nghin ty Yen. Nhu vay, c6 the noi anh huang cua cuoc khiing hoang tai chinh toan cau da lam cho can can ngoai thuong Nhat Ban tir cho c6 muc thang du khSng 16 tra thanh tham hut chi trong vong 1 nam. Trong do, xuat khau trong nam tai chinh 2008 dat 71,1435 nghin ty Yen, giam
16,4% va la mire giam lan nhat tir truac den nay. Nhap khau dat 71,8688 nghin ty Yen, giam 4,1%. Dac biet la kim ngach xu4t khSu sang My chi dat 12,876 nghin ty Yen, giam tai 27,2%o so vai nam truac, va la mire giam lan nhat tir truac den nay. Kim ngach xu§t khau sang cac nuac Chau Au giam 23%). va cung la mire giam lan thu 2 so vai trong qua khir. Xuat khau sang thi truang Chau A cung giam tai 13,4%). Trong do xwk khSu sang Trung Qu6c giam 9,8%. XuSt khdu sang Han Quoc, Hong Kong cung giam manh.
Nganh san xuat 6 to la nganh chiu tac dgng nang n6 nhdt cua cuoc khung hoang.
Theo cac so lieu ma Hiep hoi 6 to Nhat Ban
10
NGHIEN CCJfa DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009Nghien citu khoa hoc
cong bo, do nhu cau tieu thu cua cac thj truong chii yeu la My, chau Au va chau A giiim manh nen nganh cong nghiep xuk khau 6 to ciia Nhat Ban da chiu anh huang nghiem trgng. Thang 4/2009. san lugng 6 to san xuat cua cac doanh nghiep trong nuac la 485 nghin chiec, giam 41,7% so vai ciing ky nam truac. Trong do, san lugng xe hoi la 416 nghin chiec giam 47,2% so vai ciing ky nam truac, siin lugng xe tai va cac loai xe khac cung giam manh. Cac doanh nghiep san xuat 6 to Nhat Ban con phai doi mat vai tinh trang nhu cau nhap khau 6 to tai cac thi truang the giai giam manh, dac biet la thi truang My. Thang 4/2009, so lugng 6 to xuat khau cua Nhat Ban chi dat 206 nghin chiec, giam 64,7% so vai ciing ky nam truac. Day la mire giam lien tiep ke tir thang 9/2008 va cung la mii'c giam ky luc ke tir sau nam 1973 den nay. Tinh den thai diem hien tai so lugng 6 to xuat khau cua Nhat Ban sang thi truang My da giam gan 70%. sang thi truang EU giiim 43,5% so vai ciing ky nam 2008. Do kim ngach xuat khau 6 to, linh kien dien tir giiim. tong kim ngach xuat khau ciia Nhat Ban quy 1/2009 da giam 26%.
Day cung la mire giam lan nhat ke tir sau dai chien The giai II. Them vao do, dau tu vao Ciic doanh nghiep san xuat thiet bi ciia Nhat Ban cung giam manh. Tir quy 1/2009, con so dau tu vao cac doanh nghiep nay ciia Nhat Ban giiim xuong 10,4%, cung la mire giam ky luc ke tir sau Dai chien the gioi 11 den nay.
Duai tac dgng cua khung hoang kinh te.
hang loat doanh nghiep hang dau cua Nhat Ban da thong bao 16 nang. Dien hinh nhat la truang hgp Toyota, hang 6 t6 lan nhat Nhat Ban va lan thir hai tren the giai, da thua 16 lan dau tien sau 71 nam. Trong nam tai khoa
kk thiic vao thang 3/2008. Toyota 16 437 ty Yen. tuong duong xkp xi 4,4 ty USD, so vai mire lai 1.710 ty Yen cua nam tai khoa truac. Hitachi 16 787 ty Yen. Toshiba cung 16 343 ty Yen. Hang tin tai chinh Nikkei ciia Nhat cho hik c6 khoang 30% trong s6 3.820 c6ng ty dai chiing cua Nhat Ban bao 16 trong nam tai khoa 2008. Tinh hinh d6i voi cac doanh nghiep Nhat Ban u am den n6i, thang 4/2009, Qu6c hoi Nhat Ban da th6ng qua mot dao luat cho phep Chinh phii ciru trg nhirng c6ng ty gap kho khan.
Do iinh huang cua suy thoai kinh te toan cau, nira cu6i nam tai khoa 2008 (thang
10/2008 d^n hk thang 3 nam 2009), tai Nhat Ban CO hon 100 nha may lan bj dong cira, nhieu gap hon 4 lan so voi giai doan tir thang 4 den thang 9/2008. Dac biet trong cac ITnh vuc san xuat may moc thiet bi, san pham dien gia dung, thuc pham c6 nhieu nha may bugc phiii dong ciia do tinh hinh ban hang kem. Trong do c6 cii cac hang dien tir, thiet bi dien noi tieng ciia Nhat Ban va the giai.
Chang han nhu hang Panasonic da quyet dinh dong cira 13 nha may, chu yeu la cac nha may san xuat man hinh ti vi sir dung trong 6 t6; Hang Juki dong cira 4 nha may Siin xuat phu tiing may khau, Sony dong cira nhii may san xuat linh kien ti vi... Trong s6 hon 100 nha may bi dong cira trong giai doan noi tren, c6 toi c6 tai 94 nha may bi dong cira trong khoang tir thang 1 dSn hk thang 3/2009. Cac hang san xuk deu cho rang, trong thai gian truac mat, kh6ng th6 tr6ng dgi kinh te h6i phuc va dong Yen giam gia. Vi vay, hg bugc phi cat giam dau tu va nhan c6ng.
Trong quy IV/2008 va quy 1/2009, 20 tap doan hang dau Nhat Ban da ck giam t6ng cong 87.000 nhan c6ng ca a tronc nuac va
NGHIEN C(]ru DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009 11
nuac ngoai. Tinh toi cuoi thiing 3/09. cac tap doan nay c6 tong cong 2.858 trieu nhan \ien.
giiim 3% so voi cuoi thang 9/2008. Viec cat giam nhan cong dien ra ph6 bien trong nganh c6ng nghiep dien tir. do nhu cau ciia the giai \'a giii ca cua cac mat hang dien tir giam. Trong quy lV/2008 va quy 1/2009.
Panasonic da cat giiim khoiing 21.000 \iec lam. mire cat giiim lan nhat trong s6 20 tap doan noi tren. Tiep theo la Sony, voi so nhan vien bi sa thiii la 14.000. NEC cung da cat giam 13.000 nhan cong va c6 ke hoach cat giiim them it nhat 7.000 nhan cong nira trong cac thting tiep theo. Tinh trang cat giiim nhan cong it nghiem trgng hon a cac hang san xuat 6t6. Cuoi nam 2008. Nissan da th6ng biio ke hoach cat giiim 20.000 lao dgng. song s6 nhan c6ng bi mat viec tren thuc te den na\ kh6ng lan nhu \i\\. Cac hang siin xuat thep va hoa hgc ciing thuc hien viec sa thiii nhan cone m6t each han che.
Tinh trang cat giiim nhan c6ng ciia cac c6ng ty cong voi san xuat dinh tre da day ti le that nghiep a Nhat Ban len tai mire ky luc.
Tong s6 nguai that nghiep toan phan tai Nhat Ban tinh den thiing 4/2009 da len toi 3.35 trieu nguai, tang 670 nghin nguai so voi thang truac va la thang thir 5 tang lien tuc. So nguai dang lam \'iec la 62.45 trieu nguai. giiim 910 nghin nguai so vai ciing ky nam truac va la thang thir 14 giam lien tuc.
Trong do. ty le that nghiep cua nam gioi la 4.9% va ciia nii- gioi la 4,7%). Trong s6 nhung nguai that nghiep toan phan. c6 1,06 trieu nguai do c6ng ty pha san. giam nhan vien. va 1.03 trieu nguai vi ly do cii nhan.
Tinh den thang 4/2009 ty le that nghiep toan phiin tai Nhat Ban da len den mire 5,2%, la mire cao nhat tinh tir nam 2006. song con s6 nay van tiep tuc tang them. Theo mot s6 du bao. ty le nay vao qui 2/2010 se len toi 5.66%. la mire cao nhat trong lich sir Nhat Ban.
Bieu (to 2: Ty le that nghiep (%) va so ngu&i that nghiep (Trieu ngir&i)
_ . _—. ^
*- • - '
Vc linh hinh phii san, theo so lieu ciia nam 2009, c6 hon 8.000 c6ng ty Nhat Ban bi Cong t\ dieu tra thuong mai va cong nghiep phii san. tang han 8% so vai ciing ki nam
rok>o - Nhat Biin. trong \ong 6 thang diiu 2008. Diiy moi chi la con s6 th6na ke cho 12 NGHIEN CtJftJ DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
Nghien citu khoa hoc
cac doanh nghiep c6 s6 ng tren 10 trieu Yen (tuang duong voi khoang 100.000 USD). Da so Ciic doanh nghiep bi pha san d^u la cac doanh nghiep nho va vira. So lieu thong ke con cho thay, t6ng s6 ng cua hon 8.000 doanh nghiep pha siin nay la hon 4.685 ti Yen. tang hon 47% so vai ciing ki nam 2008. Trong do c6 70 doanh nghiep pha san vai khoan ng 10 ti Yen. Cac doanh nghiep trong nganh che tao. san xuat chiem ti le pha san cao nhat, tiep sau do la cac doanh nghiep bat dgng san, van tiii.
Ciing voi nhirng kho khan tren la tinh trang suy giam cua chi s6 gia hang tieu diing trong nuac. Theo Bg Tai chinh Nhat Ban, gia cac mat hang tieu diing ciia nuac nay da giam xu6ng mire ky luc trong may thang qua va Nhat Ban dang dirng truac nguy ca giam phat nghiem trgng. Theo cong b6 cua Ngan hang Nhat Ban ngay 10/7, chi s6 gia ban buon (CGPI) thang 6/2009 da giam tai 6.6%
so vai ciing ky nam truac va day cung la
mire giii siit cao nhat trong lich sir Nhat Biin.
Chi s6 gia xuk khki (tinh bang Yen) giam 12,8% va chi s6 gia nhap khau giam 32,2%.
Gia hang h6a ha cho thay nhu cau noi dia ylu trong boi canh ciic c6ng ty han che chi tieu, sa thai nhan c6ng da lam cho birc tranh kinh t^ Nhat Ban cang tra nen am dam. Theo c6ng b6 cua Bg Kinh te Thuong mai va C6ng nghiep Nhat Ban, tong doanh so ban bu6n va ban le cua thj truong Nhat Biin thang 3/2009 chi dat 45.650 ty Yen, giam 24%. la mire giiim lan nhat tir truac toi nay.
Trong do, doanh s6 ban le dat 11.723 ty Yen, giam 3.9% so vai ciing ky nam truac va la thang thir 7 giam lien tiep. Doanh s6 ban bu6n dat 33.342 ty Yen, gfam 29,2%, la thang thir 5 giam lien tiep va la cung mire giiim lan nhat tir truac toi nay. Nhu cau hang hoa tai noi dja Nhat hien dang o mire thap, gia hang hoa noi dia tir dau nam den thang 6/2009 da giam 2,6%, mire sut giam thap nhat ke tir nam 2002.
Bieu eld 3: Chi so gia tieu dirng hang thang
—•—ConsuinerPnce Inde:-: -
/
/ \
' ^ . - ^ - - N.^
y-.. r"
^..^-'
\ A^.,
^ w
J-: .'i:: Acr J.;'. t-.- ; . - , r-
Tren thi truang tai chinh, nhiJng anh khoan Nhat Ban da trai qua nhirng chu6i huang cua cuoc khung hoang tai chinh toan ngay het sire bi dat do c6 phieu giam gia cau d6i vai Nhat Ban con nghiem trgng han trong khi d6ng yen tang gia len muc ky luc ca so vai nen kinh te thuc. Thj truang chirng so vai USD va Euro ke tir nam 2005.
NGHIEN CdrU DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
13
Biiu dd 4: Ty gia ngoai hSi (USD va EURO)
• h
Viec d6ng Yen tang gia so voi USD va Euro tren thi truong ngoai h6i Tokyo, da tao them ap lire d6i vai thi truong chung khoan lam cho thi truong chung khoan Tokyo xu6ng gia manh. Cac c6 phieu nganh oto g6m Toyota, Nissan, Honda va dien tir nhu Panasonic, Sony, Sharp deu sut gia, keo chi s6 Nikkei xu6ng theo. Chi so Nikkei 225 - mot chi s6 dugc coi la thuoc do ciia thi truang chiing khoan Nhat Ban da giam diem lien tiep xu6ng duoi muc 10.000 diem (thap nhat trong vong 5 nam qua). Chi s6 nay vao thang 6/2009 la 9.291 dilm, trong khi da c6 luc no dat miic ky luc hon 17!000 diem vao thang 8/2007.
Ngan hang Ion nhat Nhat Ban Mitsubishi UFJ Financial Group ngay 19/5/2009 da th6ng bao 16 rong 256,95 ty yen (khoang 2,7 ty USD) trong nam tai chinh 2008 do sir xu6ng doc ciia thi truang chung khoan. Cac ngan hang lan hang dau Nhat Ban liic dau dugc xem nhu c6 the "mien dich" vai khiing hoang tin dung toan cau, d6ng thofi chop dugc CO hoi tot de nam lay c6 phan ciia nhirng tap doan tai chinh phuang Tay gap kho khan ve tai chinh. Tuy nhien, chfnh hg cung thua 16 nang ne khi chirng khoan trugt gia. Theo ong Nobuo Kuroyanagi, Giam doc dieu hanh Mitsubishi UFJ, sir sup do ciia Tap doan tai chinh khong 16 Lehman
Brothers (My) h6i thang 9/2008 da giang mot don nang ne vao Mitsubishi UFJ. Truac vu pha san nay, Mitsubishi UFJ da gap phai mot so van de nhu cho vay duai tieu chuan, nhung mgi viec chi te liet sau khi Lehman Brothers sup d6 va mgi viec dien ra kh6ng con theo du kien.
De d6i pho vai nhirng thach thirc ciia cuoc khung hoang tai chinh toan cau, Chinh phii Nhat Ban da 4 lan tung ra cac goi kich thich kinh te vai gia tri hang tram ty USD. Ngan hang Trung uong Nhat Ban da ha lai suit ca ban d6ng yen xu6ng tai mire thap ky luc 0,1%), d6ng thai tien hanh mua thuong phieu va trai phieu doanh nghiep, cung cSp ngu6n tien vai lai suat thap cho cac ngan hang thuong mai... Nha nhirng n6 luc do, nkn kinh te Nhat Ban ke tir nua sau cua nam 2009 da CO nhurng tin hieu lac quan.
2. Nhirng ti§n trien cua nln kinh te Nhat Ban gan day
Theo cac s6 lieu th6ng ke va danh gia ciia Ngan hang Nhat Ban, sir suy giam cua nSn kinh te Nhat Ban k8 tir nira sau ciia nam 2009 da CO dSu hieu chiing lai. Nhan t6 chinh giup cho nhn kinh tl Nhat Ban kh6ng tiep tuc di xuong la su phuc h6i ciia san xuk va xuat khau, dac biet la trong cac nganh 6 to va dien may:
14 NGHIEN C(]fU OONG BflC fl. sd 9(103) 9-2009
Nghien citu khoa hoc
- San xuat va xuk khSu 6 t6 cua Nhat Ban trong may thang gan day da cho thiy mot xu huang phuc h6i rat ro net nha nhung kit qua dat dugc trong viec giai toa hang t6n kho, dac biet la hang t6n kho o nuac ngoai. Nhi6u cong ty san xuat 6 t6 cua Nhat Ban trong nhirng thang gan day da bat dau tang san xuat va thuc hien cac bien phap khuyen khich mua sam 616 mai ke tir thang 4/2009.
- Cac don dat hang cua nuac ngoai d6i vai linh kien va phu timg dien may Nhat Ban cung tang manh ciing vai viec giai toa hang ton kho ca a trong nuac lan nuac ngoai va sir phuc h6i nhu cau cua Trung Qu6c - mot thi truong lan d6i vai cac mat hang dien may cua Nhat Ban, da thuc day sir phuc hoi ciia nganh dien may, dac biet la d6i vai cac linh kien sir dung cho tivi man hinh phang, dien thoai di dgng va may vi tinh. San xuat tang khong chi d6i vai cac linh kien dien tir ma con doi vai ca cac san pham hoan chinh, dac biet la tivi man hinh phang.
- Dau tu c6ng cong ciing tang dang ke do viec thuc hien cac goi kich thich kinh te ciia Chinh phu, dac biet la goi kich thich kinh te dugc th6ng qua h6i cu6i thang 5/2009 vai tri gia gan 144 ty USD. Day la goi kich thich
kinh t l thii 4 k l tir thang 8/2008. Chfnh phu Nhat Ban da the hien quyet tam cao nhat nham khac phuc suy thoai kinh te. Goi kich thich kinh te lan nay dugc diing vao viec cat giam thue, tang chi tieu c6ng, h6 trg that nghiep, va thiic day tieu thu xe 6t6 va hang dien tu. Nha vay, gia tri cua cac hgp d6ng dau tu c6ng cong da tang hon 10% trong thang 6/2009 so voi ciing ky nam truac va san lugng c6ng nghiep Nhat Ban thang 6/2009 da tang 5,9% so vai thang 5/2009.
Theo th6ng bao ngay 17/8/2009 cua Chinh phu Nhat Ban, nen kinh te Nhat Ban da ra kh6i suy thoai voi mire tang truong GDP trong Quy 11/2009 dat 0,9% sau 4 quy suy giam lien tiep. Truac do. Dure va Phap ciing da c6ng b6 cac s6 lieu cho biet nen kinh te cua cac nuac nay da ra khoi suy thoai. Theo do, Nhat Ban la nen kinh te thu 3 trong nhom G7 da ra kh6i suy thoai sau Dire va Phap. Theo danh gia ciia mot so nha phan tich kinh te, kinh te Nhat Ban da tang truong tot hon cac nen kinh te da phat trien khac trong quy 11-2009, va day dugc coi la dau hieu ma ra trien vgng tuoi sang ve viec h6i phuc nen kinh te toan cau.
Bieu do 5: Tang trwo'ng GDP Nhat Ban theo quy
Japanese GDP
^uai1er-on-quattet changp
Cac nhan t6 chinh dong gop vao su tang Chfnh phu va sir phuc h6i nhu cau nhap khau trucmg nay la cac goi kich thich kinh te cua
NGHIEN CdrU DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
15
cua cac nuoc ban hang ciia Nhat Ban, dac biet la Trung Qu6c:
- BBC dan nhan dinh cua nhieu nha phan tich cho rang cac g6i kich thich kinh te cua Chinh phu la nguyen nhan chinh giup kinh te Nhat Ban phuc hoi. Trong giai doan tir thang 12/08 d6n thang 6/09, Chinh phu Nhat Ban da chi 3.830 ty yen (gSn 40,8 ty USD) dl ho trg cac doanh nghiep bi anh huong boi cuoc khiing hoang tai chinh toan cau th6ng qua cac khoiin cho vay khan cap cung nhu cac ke hoach mua trai phieu doanh nghiep. Cac goi kich thich kinh te cua Chinh phu con tap trung vao viec tang chi tieu c6ng va khuyen khich tieu diing ca nhan, dac biet la khuyen khich mua 6t6 tiet kiem nhien lieu va d6 diing gia dinh. Theo 6ng Miinko Oi. phai
\ ien cuii kcnh lru>cn hinh HHC Asia Business Kcporl: ddii chung Irong lurirc bin chiu mua \e hoi Nh;jl ira hii du cho khonij tluoc iihicii nhu Wuoc tl;'i\. nho \i\o kc hoach cua Chinh phu khuxcn khich hg tha> doi ,\c cu chuxcn siing su (.lung ciic loiii \ c ticl kiem nan[: hrong. Chi tieu tieu diing ca nhan, hien chiem tai 60% trong T6ng san pham noi dia (GDP) cua Nhat Ban, da tang 0.9% trong thang 6. Day la lan dau tien trong vong 9 thang qua, chi tieu tieu diing ca nhan a Nhat tang.
- Ong Junko Nishioka, chuyen gia cao cap ciia Cong ty chirng khoan RBS, Tokyo thi cho biet: ''Tinh hinh hien rat tot. Chi tieu cong tiep tuc tang va toi khong nghi nhu mot so nguai rang suy thoai se tra lai'". Quy 11/2009, san lugng cong nghiep cua Nhat Biin da tang 8.3%. t6ng kh6i lugng xuk
khau tang 6,3% so vai quy 1. Thiing 6/2009, thang du thuong mai cua Nhat Ban da lan dau tien tang trong vong 20 thang qua nha xuat khau tang, trong khi san lugng c6ng nghiep tang 2,4%) so voi thang 5. Vi du dien hinh la ilaiiy lo\oia - imM li'oiiy iihfuiL: hauL;
san xuiil 6 to Ion niuit eiui NhfU Ikin ihong biio dii thu hep boi nuic 16 trong nam \a doi ihu cuii hg hi 1 londii d;l dir biio se cu loi trong nam toi.
- Goi ciru trg xap xi 2.000 ty USD den tir chinh phii cac nuac giup binh 6n nen kinh te toan cau va h6 trg xuat khau phat trien dugc coi la mot nguyen nhan chu yeu khac giup h6i phuc kinh te Nhat Ban. Rieng chinh phu Trung Quoc da chi khoang 4.000 ty nhan dan te, tuang duang 585 ty USD. S6 tien nay mac dii la goi kich cau cua Trung Qu6c, song chinh no da ciru nguy cho nganh san xuat 6 t6, nganh vat lieu xay dung va nganh thep ciia Nhat Ban trong thai ky khung hoang. Xuat khau cua Nhat Ban tang chii yeu la xuat sang 2 thi truang lan nhat la Trung Quoc va My.
- (Jng Seijiro Takeshilii. giiim doc cua M i / u h o kinancial. i6 ligp ngiin lianp Ion l l u i nhi cuii N'lial. noi \ oi dai B B C raiiy nc\] kiiih te Nhiit Ban dang chirng kien "nioi sir hoi phuc ihitc SI/'. O n g noi: "Chung loi din khodi dd rci khoi tinh Irgiig hi (/luin (/iid dang ind i hi'iiig la lung chi'riig kien. Iii\ nliicii. \('in con niol so van dc Ida. noi ro hoii la iiu'iv lieu ihii cua dan chung." "Chung toi hicl lan nay Id lliirc sir chu yeu nhd vao goi kich can cua chinh phu."
16 NGHIEN Ciru DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
Nghien citu khoa hgc
Tuy nhien. cho dii nen kinh te Nhat Ban da CO nhirng tin hieu het sire kha quan, cac nha hoach dinh chinh sach va nhieu nha kinh te hgc van nhin nhan van de nay mot each than trgng. Hg cho rang nhung nhan t6 giup cho nen kinh te Nhat Ban tang truang trong Quy II viia qua deu la nhung nhan t6 kh6ng ben vCrng. Do la sir phuc h6i ciia xuat khau va cac goi kich thich kinh te ciia Chinh phii Nhat Ban. Hon nua, ban than sir phuc hoi ciia xuat khau ciia Nhat Ban cung la nho vao sir tang nhu cau tieu diing ciia nuac ngoai, ma phan Ion su tang nhu cau ciia nuac ngoai nay ciing lai la do tac dgng ciia cac goi kich thich kinh te ciia Chinh phii cac nuoc. Mot khi cac goi kich thich kinh te nay het khii nang phat buy tac dung thi dgng luc cho sir tang truong nhat thai niiy sc kh6ng con nua.
Trong khi do, nhung nhan t6 co biin ciia sir tang truang ben vCrng la sir phuc h6i ciia siin xuiit trong nuoc va sir gia tiing dau tu ciia khu vuc tu nhiin van chua xuat hien. I lan nira, nen kinh te Nhiit Biin van dang phiii d6i mat voi kha nhieu kho khan thach thiic. Do la tinh trang thiit nghiep. giam phiit, va suy giam nhu cau trong nuoc:
- Ngan hiing Trung uong Nhat Biin van rat than trgng khi cong b6 trong mot biio cao gan day cho rang, mac dii chi s6 tiing truang cho thay nhieu tin hieu khii quan nhung ty le that nghiep tiep tuc o mire cao cong vai sire mua con yeu la tro lire kh6ng nh6 voi qua trinh h6i phuc ciia kinh te Nhat Ban.
- AFP dan loi nha kinh te hgc Kyohei Morita cho ha}'. ncMi kinh te nuac nay dugc ky vgng se giir mire tiing truang cho den het
nam 2009 nhung van can sir ch6ng do trong cac chinh sach ciia Chfnh phii.
- S6 lieu ciia Chinh phii Nhat Biin c6ng b6 gan day cho thay. s6 ngiroi kh6ng c6 vice lam a nuoc nay trong thang 6 vira qua da tang them 830 nghin nguai so voi ciing ky nam ngoai (tuong duong 31.3%). dua s6 nguai that nghiep tai Nhat Ban len tai 3.48 trieu, chiem 5.4% luc lirong lao dgng o nuoc nay so voi mire 5,2% trong thang 5. Day la thang thir tam lien tiep ty le that nghiep tai Nhat Biin tang va la ty le cao nhat ke tir thang 4-2003. Nhieu chuyen gia cho rang, viec ty le nay lap lai mire ky luc 5,5% sau Chien tranh the giai II chi con la van de thai gian. Mot s6 nguai con dir doan s6 nguai that nghiep se con tiep tuc gia tang, va c6 the se len den con s6 ky luc la 5,8% trong niim toi.
Trong khi do, gia tieu diing co biin (bao gom Cii cac chi phi nha a, thuc pham, giao th6ng van tai. va dien) trong thang 6 giam a mire ky luc 1.7% so voi ciing ky niim 2008 va giam 0,2% so voi thang 5. Theo Bg Noi vu Nhat Ban, mu'c giiim nay phan anh nhirng du doan quan ngai cua thj truang ve tinh hinh giam phat tai nen kinh te lan thir 2 the gioi nay. Cac con s6 tren da phii bong den len nhung du bao lac quan ve trien vgng nen kinh te Nhat Biin sam phuc hoi sau khi dii qua khoi tinh trang sut giiim xuat khau vii san lugng hang hoa nghiem trgng nhat trong thang 7 vira qua.
Nhirng dien bien vc tinh hinh kinh te cung d6t nong chinh truong Nhiit Biin. Vuc day nen kinh te de Nhat Biin sam thoat khoi tinh
NGHIEN cau DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009 17
trang khiing hoang hien nay dugc dang Dan chii Tu do (LDP) cam quyen cua Thu tuong Ta-r6 A-x6 cung nhu cac dang d6i lap xem la la phieu "nong" de gianh giat cu tri.
Kh6ng phai ngau nhien ma Thii tuong Ta-r6 A-x6, d6ng thai la Chu tich LDP dua ra cam ket day manh phat trien kinh te Nhat Ban trong cuang ITnh tranh cir ciia LDP. Trong cuang ITnh nay, LDP dat muc tieu dua nen kinh te Nhat Ban dat t6c do tang truang GDP 2% trong nira cu6i cua tai khoa 2010 va tang thu nhap binh quan dau nguai len mire cao nhat the giai trong 10 nam, th6ng qua viec tang thu nhap rong binh quan cua cac hg gia dinh len mire 1 trieu yen/hg. Ciing vai do, LDP con cam ket tao ra khoang 2 trieu viec lam trong 3 nam tai va tien hanh cai each thue co ban, trong do tang thue tieu thu 5% khi nen kinh te nuoc nay phuc h6i tra lai.
Nhung gi dang dien ra tren chfnh truang Nhat Ban cho thay, phuc h6i va tang truang kinh te dugc xem la con bai dat gia nhat cho cac cuoc canh tranh chfnh tri. Theo mot cuoc tham do do Reuters thuc hien, cac nha kinh te hgc hy vgng GDP cua Nhat Ban se tang them 0,4% trong Quy III va 0,5% trong Quy IV/2009. Neu dugc nhu vay, nen kinh te hang dau chau A nay se sam kh6i phuc da tang truang va chinh truang Nhat Ban co the thoat khoi tinh trang be tac hien nay.
Tom lai, cac chi s6 cua nen kinh te Nhat Ban cho den giiia thang 8/2009 da cho thay ca nhiing tin hieu tich cue lan kh6ng tich cue. Theo danh gia cua Chinh phii Nhat Ban, nhirng tin hieu tich cue la rat kha quan va co
tac dgng lan han cac tin hieu kh6ng tich cue.
Vi th^, kinh ik Nhat Ban da bat dAu buac vao thai ky phuc h6i va se tiep tuc xu huang di len trong nhung thang cu6i nam 2009. Trong s6 cac nganh c6ng nghiep tieu bieu ciia Nhat Ban, tiem nang ciia cac nganh che tao 6t6, dien thoai di dgng va cac thiet bi dien tir la kha lan. Day se la nhirng nganh dan dat sir phuc h6i va tang truang cua nen kinh te nuoc nay trong thai gian tai. Tuy nhien, nhieu nha phan tich kinh te lai cho rang cung kh6ng nen qua lac quan vai nhiJng tin hieu tich cue hien nay, nhat la trong b6i canh suy thoai kinh te the giai van dang co nhirng dau hieu tiep dien.
T A I L I E U THAM KHAO
1. Hirohide Yamaguchi, Recent Economic and Financial Developments and the Conduct of Monetary Policy, Bank of Japan, July 22, 2009
2. Bank of Japan, Monthly Report of Recent Economic and Financial Developments (cac thang3,4, 5, 6, 7, 8/2009)
3. Japan Statistics
(hUp:'/\vvvvv.stat.uo.ip''english/dat;Vinde\.hlm) 4. Ministry of Economy, Trade and Industry (http://\v\vvv.meli.go.jp'Cnglish/inde\.hlml)
5. TTXVN, Ten lieu tham khao dac biet, nhieu so.
18 NGHIEN C(irU DONG BflC fl, SO 9(103) 9-2009
