ThUc tien - Kinh nghiem
Can cor che phoi horp giai quyet nhiihg van de moi triTofng
O NGUYEN KHdl
N
htfng ndm gdn day, Vigt Nam da bdng phdt nhtfng diem ndng gay ONMT:Cdc van di btfc xdc, noi cgm ve ONMT da xay ra d nhiiu dja phUdng, quy mo va mtfc dg khdc nhau, nhieu vg vigc viphgm kdo dai, gay hgu qua nghidm trgng den mdi trddng vd stfc khoe cua ngudi dan. Tuy nhien, nhtfng stf cdmoi trudng thdigian qua cho thiy stf idng tOng trong vigc phoi htfp xd /y cua cdc bg, nganh.
Lo nggi riii ro mdi truTdng Tgi hpi thdo "Gdp y dU th&o Dd an vd ede cd ehd phdi hpp trong nude gi&i quydt nhQng v i n dd mdi trQdng trong cdc Hiep djnh thQdng mgi tQ do (FTA)" mdi dupe Bd TN&MT to ChUe, TS. Mai Thanh Dung, Phd Vidn trQdng Vien Chien lupe, Chinh sach TN&MT eho bidt, trong 12 FTA ma Vidt Nam da ky ket bdn egnh nhQng ndi dung mdi dQdc dua vdo nhu lao ddng, mua sam chinh phD, doanh nghidp nhd nude, sd hQu tri tue,.. ngi dung mdi trQdng hay phat triln ben vQng Id ngi dung khdng t h i thieu trong cac FTA g i n ddy. Trong dd, Hidp dinh Ddi tac Xuydn Thdi Binh DUdng (TPP), FTA Viet Nam - EU la 2 FTA thd he mdi cd ndi dung quy djnh vd mdi trudng se tde ddng manh me tdi the ehd cua cac ben lidn quan. Ddc biet, TPP cd ddnh 1 chuong rieng la ChUPng 20 vd Mdi trudng quy dinh cae didu khoan tdp trung vao
cac ITnh vUc nhU: B&o tdn DDSH vd thUdng mgi; sinh vdt ngogi lai xam hgi; b&o vd ting ozon; danh b i t thDy h&i s&n; thUdng mgi va d i u tu doi vdi hang hod va djeh vy mdi trudng va giSi quydt eac v i n dd tranh chap. Cdc cam ket, nghTa vy vd mdi trUdng trong eac FTA thd he mdi ndi ehung, dac bidt la trong TPP la nhQng ndi dung mdi dgt Vigt Nam trQdc nhOng nguy cd, thach thQc Idn.
Trong bdi c&nh sQ gia tang ONMTva can kidt tai nguydn thidn nhidn tgi Viet Nam do sy phdt triln mgnh me ve kinh te. Cac vi phgm phdp ludt BVMT cung ngay cang gia tang do hd thong ehfnh saeh, phap luat cdn nhilu Id hong, ngudn nhdn iQc, vat lyc cho edng tac BVMT edn ban ehe, cd che phdi hpp giQa eac bd, ban nganh tQ trung Qdng de'n dia phQdng cdn nhieu bit cdp, ehdng cheo. Viec thQc thi d e cam kd't, nghTa vy mdi trQdng quy djnh trong TPP cd mQc rang budc cao, ddi hdi Viet Nam cln cd su chuan bj ky cdng vd hd thdng t h i ehe, nhan lyc va vdt lUe.
Ben cgnh dd, vide thyc thi, giam sat hieu q u i trien khai cae cam ket, nghTa vu ve mdi trudng dupc quy djnh trong cae FTA edn rit mdi md ddi hdi chung ta ph&i quan tam, dau tu ngay tQ bdy gid. Trong dd, can nhanh chdng xay dQng va hodn thien ^% an vd eac cd ehe phdi hdp trong nude giai quyet nhQng van de vd moi trQdng trong cdc FTA.
Thyc te, trong luc ehung ta dang tQng bQdc hoan thidn thi che, tidn tdi luat hoa ed b&n cac quy djnh vd mdi trQdng thi cdc hanh vi vi phgm phap lugt ve BVMT dang cd chidu hQdng gia tang phUc tgp, tinh vi. Thing kd cua Bp TN&MT cho thay, van c6n khdng ft he thdng ehfnh sach phap ludt vdn chQa hoan thidn kjp thdi cung nhQ nguon lyc cdn hgn che, chQa ddp Qng nhu elu thi/c te. Do dd, h i n g nam vi pham phap luat dQde phat hidn ed ehieu hudng gia tang, dac biet nguycd tiem an sU cd mdi trUdng nghiem trpng rat khd kiem soat. Bao cao cDa Tong eye mdi trudng nam 2016 cho thiy, phit hidn gin 50 vy viee gay ONMT trdn d nudc, gay bQc xue, n l i com due dU luan quan tam, ph&n anh. Phln idn la g i y d nhilm nguon nUdc, do si/
ed x& th&i cae hoa chit ddc hgi, Trong dd, nhieu vu viee ed tfnh chit nghiem trpng, dac biet nghiem trpng nhUvu QNMT biln do Cdng ty TNHH HUng Nghidp Formosa Ha TTnh ldm h l i s&n ehdt bat thudng tai cac tinh mien Trung; vy gay ONMT lam ca chdt hang logt tren sdng Budi, Thanh Hod; vu eac chd't hang logt tai H6 Tdy... Tren c& nUdc hidn cd 283 KCN vdi hdn SSO.OOOm^ nUdc th&i/ngay ddm (mdi ehi ed 212 KCN da hoan thdnh vide xdy dyng he thdng xQ ly nude th&i tdp trung, dgt ty Id 75%); 508 eym cdng nghidp vdi 8137 cd sd dang 3 4 Tdi nguydn vd Mdi tru-dng | Ky 2-Thang 3/2017
hogt ddng, 178 cym cdng nghidp cd thD tyc BVMT. Trong dd, chl khoang hdn 6,1% ed he thdng xQ ly nude th&i tdp trung.
Khu vye FDI hidn ddng vai trd chD ydu trong xult khau eDa Viet Nam. Tuy nhien, FDI ed chidu hudng djch ehuyen ddng vdn vao ede nganh tidu tdn ndng lupng vd tai nguyen, nhan lye, khdng than thidn vdi mdi trudng nhu luyen kim, sDa chQa tau biln, det may, da gidy, khai th&e va t i n thu khoang sSn khdng g i n vdi chd bidn s i u , s&n xult bdt giiy, s&n xuat hda chit, chd bidn ndng s&n thye phim...; chua dgt dUdc mue tidu thu hut cdng nghe cao, cdng nghd ngudn vd chuyen giao edng nghd... Mdt so du an FDI vi pnam phap iudt gay ONMT nhU edng ty Vedan, Miwon, khdi bui d nhidm cDa nhd may Nhiet didn VTnh Tan 2, Cdng ty Lee&Men...
Trong Dy th&o Be an gi&i quydt nhQng van dd vd mdi trQdng trong cac FTA ma Bd TN&MT dQa ra cd IQu y, cac cam ket, nghTa vy vd mdi trQdng trong cac FTA thd he mdi, dac bidt la TPP, se thuc d l y nang luc thuc thi hidu qua phap ludt, edng khai minh bach BVMT. Nhung do cung la ap lUc Idn eho Vidt Nam trong vide hoan thien he thdng chfnh saeh phap iuatvd BVMT.
Can cd che phdi h^p NhQng sU cd mdi trUdng thdi gian qua eho thiy su lung tung trong vide phdi hpp xQ If cDa cdc bd, nganh. Trong dd, cd nhieu nguyen nhan, mdt trong nhQng nguyen nhdn dng Pham Van Lpi - Vien trQdng Vien Khoa hpc Mdi trUdng cho hay Id: Vin dd qudn ly mdi trudng lidn quan den nhidu bd, nganh, ITnh vyc nen cln phdn djnh rd ranh trach nhidm cDa eac ben lien quan. Vf du, vu ONMT d
4 tinh midn Trung do Cdng ty TNHH HUng Nghidp Formosa Ha TTnh gdy ra h i u het d e Bp ddu ph&i tham gia va m i t nhidu thdi gian d l gi&i quyet.
Thue td, du da cd d c quy djnh ey the trong hd thing vdn b&n QPPL vd chQc nang, nhiem vy cy t h i ddi vdi hgat ddng QLNN ve BVMT d trung Udng va dja phUdng. Tuy nhidn, vide phdi hdp v i n edn tdn tai nhQng hgn che, nhU: Thieu mdt hd thing qu&n ly thing nhit vd mdi trudng; thieu cd chd phd'i hpp trong giai quyet cdc v i n de moi trudng.
Do vay, d l cd the ehuan bj tit cho viec thuc thi hidu q u i d e nghTa vy, cam ket va gi&i quylt eae van dd mdi trudng ph&t sinh trong qua trinh thuc hidn cdc hiep djnh thUdng mai tu do thd he mdi ed ehd phd'i hpp giQa cdc bd, nganh mang tfnh phap ly cln ph&i dupe thue hien, thie't lap trudc khi eac hidp djnh nay cd hidu iUc va di vdo thUc thi. Theo dng Ldi,
"Vidt Nam c l n hoan thidn he thong chfnh sdch phap luat lidn quan den mdi trudng. Bdi hidn he thdng ehfnh sdch phap luat v i n edn nhidu b i t cap va tdn tai su ehdng cheo, trung lap vd chQc ndng nhidm vu qu&n ly Nha nudc cDa c&c bd, nganh ddi vdi eae ITnh vyc lidn quan".
Tgi Dy th&o Oe an gi&i quyet nhQng van de ve mdi trQdng trong cdc FTA da de xuat mpt sd cd che, gi&i phap phoi hpp trong nQdc nham thUc thi hieu q u i nghTa vy vd mdi trUdng trong d e FTA, nhU:
Trien khai phdi hpp trong vide ra sodt, danh gia thyc trgng thyc thi, sQa doi, b l sung, hodn thien he thdng chfnh sach, phap luat ve BVMT, d&m b&o tinh dong bd, thdng nhat vdi he thdng phap luat trong nude va tUdng thich vdi cac
quy djnh, nghTa vy eDa d c FTA;
tang cUdng phdi hdp dao tao, tap huln ndng lye QLNN cho d n bp tham gia eae hogt ddng qu&n ly va BVMT d trung UPng va dia phUdng trong bdi c&nh hdi nh$p qude td ndi chung vd hdi nhap kinh td ndi ridng, dac bidt la d e nghTa vy ve mdi trudng trong cac FTA.
Cac CO quan ddn vj cung d n phoi hdp trong vide xay dyng, thye hien Od an dao tgo, tap huln trong nude va nude ngoai nham nang cao nang lyc gi&i quydt cae tranh chap qude td vd thUdng mai eho d e d n bd ed lien quan; tdng cudng phdi hpp trong vide cung d p , trao d l i thdng tin, bao cdo cac van dd lien quan den vide thye thi cae nghTa vy v l mdi trudng trong eae FTA;
phdi hpp trong vide gl&i quyet cac tranh chip thUPng mgi lien quan ddn mdi trudng trong tUdng lai.,
Dong thdi, Viet Nam cln tdng cUdng hoat ddng thanh tra, kilm tra, giam sat vide chip hanh phap luat ve mdi trUdng. Trong thdi gian g i n day, nhieu sU cd mdi trUdng nghidm trpng do eon ngudi gay da eho thiy cdng tac thanh tra, kilm tra va giam sat vd mdi trudng cDa cdc cd quan QLNN vd mdi trudng d dja phUdng cdn chua nghidm va ehua hidu q u i .
Ben cgnh dd, can ph&i ra soat xuyen sudt nhQng cam ket vd BVMT d nhQng Hiep djnh gan d&y.
TU dd, cd phan vai, trach nhidm ehu tri phoi hpp giQa cdc bd, nganh ve edng tde BVMT va d u noi cuoi cDng giQa cdc bd, nganh ia Bd TN&MT, Dac biet, can thiet phai d cd chd phdi hpp giQa cde bg, nganh vd van de mdi trudng. Dong thdi, can cd mdt ddn vj diu moi de giai quydt cac van de mdi trudng, dae biet khi x&y ra nhQng tranh chip qudc te ve van dd nay.«
Tdi nguydn vd Mdi tru'dng | Ky2-Ttiang3/2017 3 5
