KHOA HOC C O N G NGHE
H l C u LUC SIIXIH HOC CLIA IVldT SO LOAI THUOC HOA HOC DOI v o l I\IAIVI Fusarium tateritium v a F.
decemcettulare GAY BEIXIH LOET THAIXI CAY SUA
Nguyin Minh Chi^
T6MTAT
Sua {Dalbergia tonkinensis) li mdt trong nhiing loai cay g6 quy, co gia tri kinh t l cao. Cay trdng co sinh UTiong kha nhanh ta-gn nhilu loai dat, ting truong binh quan co flil dat 1,5 m/nam ve chieu cao va 1,6 cm/nam ve dudng kinh b giai doan 1-5 nam tudi. Tuy nhien, cay Sua tiiudng bi b6nh loet than do nam Fusarium decemcellulare va F. lateritium gay ra. NghiSn cuu nay nham danh gia kha nang uc chi nam F.
decemcellulare va F. lateritium cua mdt sd loai thudc hoa hoc ti-en mdi tiTjmig PDA va trSn cay con 3 thing tudi. Kit qua tiii nghidm trSn mdi truong PDA cho thay ba loai thudc hoa hpc Ridomil gold 68WG, Tilt super 300EC va Carbenzim 500FL deu cd kha nang lic che manh ddi vol ca hai loai nam. Thi nghiem Uir nam Fusarium decemcellulare vk F. latenti'um tren cay con da dugc nhiim b^nh nhan tao cho thay ba logi thudc tren vin co hieu luc kha tdt voi khoang 41-77% sd cay da hdi phuc. Tuy nhien, cac loai thuoc co hoat chat carbendazim da bi d m lini hanh, do d6 co the su dung thudc Ridomil gold 68WG va Tilt super 300EC dl trir b§nh loet than cay Sua vi cin tilp ttic thir nghiSm ngoii hi^n truong.
Tftkhda: B$nhloetth^, cSy Sim, phong chdng, thudc hoa bQc.
I.BATVliNBE
Cay Sua {Dalbergia tonkinensis Prain) l i mdt ti-ong nhihig loii cay gd quy hilm, ed g i i tri kinh t l cao. Go nang, cimg, miii tham dac biet, van thd dep, cd mau niu dd d i n nau vang, trong te bao md mem dpc thudng cd tinh t h i oxaiat CDd Van Ban et al., 2009). Gd Sua ed miii tham nhu tram va ciing ed t h i chung cat lay tinh dau diing lim duge pham (Pham Quang Thu etal., 2014). Gh Sua rat dupe ua ehudng dl lam dd mOc cao cip vdi gii tri sii dung rat cao CDd Van Ban etal., 2009; Nguyin Hoing Nghia, 2008).
Hiln nay, cay Sua trong giai doan vuon uom v i rimg trdng d i xuat hign bgnh loet than gay hai phd bien (Nhung etal., 2018; Ndng Phuong Nhung etal., 2019). Cay hi nhidm benh se hi chit eanh, chet thin chinh va hinh thinh nhilu than mdi g i y suy giam nghidm trpng chat lugng, nguyen nhan gay benh dupe xic dinh do nam Fusarium decemcellulare va F. lateritium gay Vdi (Nhung e?a/., 2018).
Cic loii nam thudc chi /^c/sanumli nguydn nhan gay binh trin nhilu loii ciy trdng ndng, lam nghiep.
Bdn loii gdm F. fujikuroi, F. oxysporum, F.
proliferatum, F. verticilhoides gay benh trin nhilu loai cay trdng d Malaysia. Dac bidt, nam F. solani va Fusanum sp. g i y benh ddi vdi eay Sua sissoo
Tmng tSm Nghien citu Bao vf rung, Vien Khoa hpc Lam nghiep Vi?t Nam
{Dalbergia sissod) tai An Do v i cic nuoc Nam A (Arif et al., 2013). Rimg trdng Sua sissoo d Bangladesh thudng hi chit ngugc do nam F. solani, ty le eay chet dao dpng tir 39 din 55% (Edward etal, 2005), mdt sd loii vi khuan thudc chi Pseudomonas v i Bacillus giy loet than v i chiy nhua trdn ciy Sua sissoo (Aktar etal., 2016). Nam F. solanida giy bdnh c h i t ngupc rat phd biln ddi vdi ciy D. sissoo b An Do (Arif etal., 2013; 2015) va Pakistan (Ahmad etal., 2016). Cay Sua d giai doan uom mam thudng hi hinh tiidi ed rd do nam Fusarium solani (Nguydn Mmh Chi etal., 2014).
Den nay, da cd mdt sd nghidn ciiu phdng chdng benh hai cay Sua, trong dd de phdng chdng nam F.
solani gay benh chit ngugc ddi vdi cay Sua sissog, boat chat carbendazim da dugc sii dung v i cho hieu qua eao (Arif et al., 2013). De phdng chdng benh thdi cd r l va benh ddm li cho cay Sua d giai doan virdn uom, c h i pham MFl da dugc thir nghiem va cho hidu q u i rat tdt, cd thi giam ding k l ty Id v i mite do hi benh ddng thdi giiip tang smh trudng cua cay (Nguyin Minh Chi etal., 2015). Tuy nhien, din nay vin chua cd loai thudc cu the nio dugc khuyen cao d l trir benh loet than ciy Sua do nam F decemcellulare va F lateritium. Bai bio niy trinh biy k i t q u i phdng chdng nim F decemcellulare va F lateritium tren mdi tnrdng nhan tao v i trdn ciy Sua d giai doan 3 thing tudi.
NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 4/2020 33
KHOA HOC C 6 N G NGHfe
2 . VAT UEU Vii PHUDNG PHAP NGHBU CUU 2.1. V$t lidu nghiln cuu
Nam Fusarium decemcellulare (ehiing D31) v i F. lateritium (chiing D22) giy benh loet thin cay Sua, cic chiing nam niy da dupe xac dinh cd tinh giy benh r l t manh ddi voi cay Sua (Nhung etal., 2018).
Ciy Sua 3 thing tudi dupe ti-dng trong bau.
Cac loai tiiudc hda hpc (Bing 1).
Bing 1. T i n tihuong phdm v i ho?t chit cua 8 logi thudc hda hpc
TT 1 2 3 4 5 6 7 8
T&n thuong pham Ridomil gold 68WG Topsm-M 70WP DaConil75WP Carbenzim 500FL Tilt super 300EC Agri-fos 400 Aliette 800WG Lanomyl 680WP
Hoat chat Metalaxyl M 40 g/1 + mancozeb 640 g/1
Thiophanate methyl 70%
Chlorothalonil 75%
Carbendazim 500 g/1 Difenoconazole 150 g/1 + propiconazole 150 gA Phosphonate 400 g/1 Fosetyl alununium 800 g/kg Mancozeb 640 g/kg + metalaxyl M 40 g/kg
2.2. Phuong phip nghiln cuu
2.2.1. Danh gia hi$u luc uc che nam gay benh cua cac loai thuoc tidn moi trudng PDA
Bing 2. Phin c ^ k h i ning lie c h i n ^ trin mdi trudng PDA
Cap 0 1 2 3 4
Duong kinh D - O m m D s l O m m 10 mm < D <
20 mm 2 0 n u n < D <
40 mm D > 40 Iran
Kha nang tre che nam gay Kh6ng CO kha nang tre ch^
Kha nang irc che yeu Kha nSng irc ch^ tmng binh Kha nang lic che manh Kha nang tic che rat manh Danh gii hidu lire lie c h i nam F. decemcellulare va F. lateritium cua cic loai thudc hda hpc theo phuong phip cua Sing va Tripathi (1999): pha loing bio tu nim giy benh d mat dp txr 1,6x10^ din 1,8x10*
CFU/ml, dong 30 pi dung dich bio tu nam gay bdnh da pha loing vio mdi hop Idng cd chua mdi tnrdng PDA, phin tin diu bao tu nam trdn b l mat mdi trudng. Due 3 gilng/hdp long, dudng kinh gilng due 5 mm va lay 50 pi dung dich thudc cho vio cic gieng da due, mdi cdng thuc thudc thi nghiem thue hidn tren 4 hop long, 3 gilng/hdp Idng va lap lai 3 lan.
Nudi nam trong tu dinh dn d 25''C, sau 10 ngiy tiln hinh do dudng kinh vdng lie c h i cua thudc ddi vdi nam giy benh. Phan cap k h i ning lie c h i nam giy
benh dua vio dudng kinh vdng lie c h i tiieo 5 cap (Bang 2).
2.2.2. DAnh gia hieu luc sinh hpc cua thuoc hda hoc doi vdi nam giy benh loet thin tien c.n' con
Gay benh nhin tao trdn cay con tiieo phuong phap cua O'Gara v i ddng t i c g i i (1997): dimg dao gpt nhe ldp vd theo chilu tir dudi gdc Idn ngpn, dd dii v l t eat khoang 1 em, due mdt mieng thach c6 chua sod nam up vio trong v i day Idp vd lai, dat bdng hoac giiy am phia ngoii v i dimg bang parafin bang lai. Mdi cdng thuc thi nghi|m vdi 10 cay/lip va l$p lai 3 lan.
Sau 10 ngiy gay benh nhin tao, do dd dai vlt benh frdn than tnrde khi phdng chdng. Dua vao kit qua thu nghiem trong phdng thi nghigm lua chpn Ceic cdng thiie ed hidu luc lic c h i tdt nhat d l tiln hanh phun c i c cdng thiic thudc trdn eay con 3 thing tudi da bi nhiim binh. Sau 40 ngiy phun thudc, tien hanh do dd dii vlt bdnh v i phan cap miie dO bi b^nh vdi 5 cap (bang 3).
Bang 3. Phin c ^ bdnh Irin ciy Sua 3 thing t]
Bilu hi6n b^n ngoai
Khong CO vlt benh tren thin ciy kh6e Chilu dai vlt benh tren thin nho L < 5 cri Chieu dai vlt b^nh tr6n than 5 < L < 10 ' cm, la bit dau chuyin mau vang Chieu dai vlt benh trSn than 10 < L < 15 cm, la ciy da chuyen mau vang Chilu dai vet benh tren thin L > 15 cm ho^c la bi heo, kho, rung, cay chit Ty le cay bi hai (P%) dupe xae dinh theo cdng tinic: P % = —jclOO
N
Trong dd: n la sd cay bi hai, N Ii tdng sd cay dilu tra
C^p benh tiling binh (K) duge x i c dinh theo
cdng thiie: R = N
Trong dd: ni li sd ciy bi hai d cap bi b | n h i; vi la tri sd ciia cap bi benh thii i; N la tdng sd cay dilu tra.
Cap bdnh trung binh (R) dugc duge chia lim 5 cap nhu sau: R = 0 (ciy khoe, khdng bi benh), 0 < R <
l ( n h e ) , l < R < 2 ( h \ m g b i n h ) , 2 < R < 3 ( n a n g ) , 3 < R
< 4 (rat ning).
34
KHOA HOC C d N G NGHfe
Sd ueu duge xir ly bang phan mem (5enstat 12.1 dl phan tieh su sai khic giira cic cdng tinic thi nghiem.
3 . KFT QUA NGHBI CUU VA THAO LUAN
3.1. Kha ning hgn chi nam giy benh dia cic lo9i thudc tren mdi tnrdng PDA
3.1.1. Kha nang han chd'neim F. decemcellulare cua cac loai thudc tien mdi trudng PDA
Hidu luc lie ehe nam F. decemcellulare eiia cie loai thudc hda hgc dupe thi hien qua dudng kinh vdng lie ehe, kit qua dinh gia sau 10 ngiy nudi nam trong tu dmh dn d 25''C (Bang 4).
Bdng 4. Khi nSng lie ch^ n i m F. decemcellulare dia thu6c h6a hgc t r t a m6i trutag PDA TT
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Cdng thiic Tilt super 300EC Ridomil gold 68WG Carbenzim 500FL Lanomyl 680WP Daconil 75WP Aliette 80CWG Agii-fos400 TopsinM 70WP Doi chimg
Lsd Fpr
Duong kinh vong tic che tmng binh (mm)
29,05' 25,42'' 25,35'' 15,31=
4,83'>
0,00*
0,00' 0,00"
0,00"
1,93
<0,001
Kha nang lic ch^
Manh Manh Manh Trung binh
Y^u Kh6ng lie che Khong lie che Khong irc ch^
Kh6ng lie ch^
Hinh 1. Thudc hda hpc lic chi n ^ F.
rfecemceZ/u/are: a. Ridomil gold 68WG; b.
Carbenzhn 500FL; c. Tilt super 300EC; d. ddi chiing Kit qui tdng hpp trong bang 4 cho thay kha ning lie ehe nam F. decemcellulare giy benh loet than Sua eua cic loai thudc hda hgc va ddi chiing nude cat ti-en mdi tnrdng PDA cd sir sai khac rd ve thdng kl vi dupe ehia thinh 4 nhdm dua ti-dn dudng kinh vdng lie chi gdm: ire chi manh (3 loai thudc),
lie chi tiling binh (1 loai thude), lie chi ylu (1 loai thude) vi khdng lie che (3 loai thudc vi ddi chiing nudceit).
Qua nghiln ciiu xic dinh dupe ha loai thudc hda hpc vdi ten thuong pham li Tilt super 300EC, Carbenzhn 500FL vi Ridomil gold 68WG co khi ning lie ehi manh ddi vdi nam F. decemcellulare (hinh 1), dudng kinh vdng uc chi tmng binh dat tir 25,3&-29,05 mm. Thudc Lanomyl 680WP cd kha ning lie chi nam giy bdnh d miic trung binh vdi dudng kinh vdng lic che tnmg binh dat 15,31 mm, loai thude nay dugc dinh gia cd kha ning lie ehi rat manh ddi vdi nam gay benh chit heo keo (Tran et al., 2018) nhung chi lie chi trung binh ddi vdi nam F decemcellulare tr^vi mdi trudng nhin tao.
3.1.2. Kha nang uc che nam F lateritium cua cac loai thudc tien mdi trudng PDA
Hieu luc lie ehi nam F. lateritium eua eae loai tiiude hda hgc dugc till hidn qua dudng kinh vdng iire ehe, kit qua dinh gii sau 10 ngay nudi nam trong hi dinh dn d 25"'C (Bang 5).
NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 4/2020 35
KHOA HOC C O N G N G H l
TT
Bang 5. K h i n i n g lic c h i n&n / : lateritium cua tiiudc hda hoc t r i n mdi trudng PDA^^—.
Cdng thiic Carbenzhn 500FL Tilt super 300EC Ridomil gold 68WG Lanomyl 68QWP
Dudng kinh vdng uc c h i trung binh (mm)
31,3y 26,26'' 26,21'' Daconil 75WP
Aliette 800WG 0,00^
Agri-fos 400
TopsmM 70WT' 0.00^
Ddi chimg 0,00"
2,26
<0,001
Khi ning tie che Manh Manh Manh Trung binh
Ylu Khdng irc e h i Khdng lie c h i Khdng lie c h i Khdng lie che
Hinh 2. Thudc hda hpc lic c h i nam F. latEritiam a. Ridomil gold; b Tilt super 300EC; c. Carbenzim
500FL; d. ddi chung
Kit qui tdng hgp trong bang 5 cho thay kha ning lie chi nam F. lateritium trin mdi trudng PDA ciia cic loai thude hda hoc va ddi chiing nude cat cung cd su sai khac ro vl thdng kd va duge ehia thinh 4 nhdm gdm: lic chi manh (3 loai thudc), lic ehe himg binh (1 loai thudc), tie c h i ylu (1 loai
thudc) v i khdng lie c h i (3 loai thudc va ddi chiing mrdc cat).
Ba loai tiiudc hda hgc Tilt super 300EC, Carbenzhn 500FL v i Ridomil gold 68WG ciing c6 kha ning ire c h i rat manh ddi vdi n ^ F. lateritium (Hmh 2), thudc Lanomyl 680WP eiing chi cd kha nang lie che nam g i y benh d miic trung binh.
Kit qua nghiln ciiu xae dinh duge ba loai thudc hda hoc vdi tdn thuong pham li Ridomil gold. Tilt super 3(X)EC v i Carbenzim 500FL cd kha ning lie c h i nam gay benh lolt thin Sua manh d l thi nghidm tren ciy con.
3.2. Hidu q u i phdng chdng b i n h lolt thin ciia c i c logi thudc frdn ciy Sua 3 thing tudi
3.2.1. Hidu qua phdng chdng nam F.
decemcellulare cua cac loai thudc tidn cay Sua 3 thang tudi
Sau khi giy benh nhin tao bang n ^ F.
decemcellulare, eae eay diu bi nhiim benh, dim bio dp ddng nhat cho thi nghidm. Ty 1| ciy bi benh va cap benh trung bmh d cic cdng tiuic thi nghilm sau khi gay benh 10 ngiy v i sau khi phun thudc 40 ng^
dupe tdng hop trong bang 6.
TT
1 2 3 4
Bang 6. Hl^u qua phOns Cong thiic
iadormlgold68WG Tilt super 300EC Carbenzim 500FL Doi chimg (niroc) Lsd Fpr
caangnimF.a ecemcellulare ciia thuoc h6a hoc Sau 10 ngay gay benh (truoc l^hi
xii ly thuoc) Ty 1^ bi b$nh
(%)
100,0 100,0 100,0 100,0 1.000
•
C^p bgnh trung binh 1,05"
1,06"
1,05"
1,04- 0.09 0,968
Sau 40 ngay Ty le bi b6nh
(%)
49,3' 32,1' 49,5' lOO.C
6,77
<0.001
TfencaySua phun thudc
Cap b^nh trung binh 0,66' 0,41' 0,95' 4,00*
0.24
' M K I l
36 N O N G N G H I | P VA PHAT TRIEN N O N G THON - KY 1 - THANG 4/2O20
KHOA HOC CONG NGHE
Kit qui d bing 6 cho tiiay tiirdc khi xtr ly thudc (sau khi gay bdnh nhin tao 10 ngiy), 100% sd eay bi binh d tat ci cic edng thiic voi cap bdnh tiling bmh tir 1,04 din 1,06.
Thi nghidm tren mdi trudng nhin tao, ba loai tiiudc hda hpc Tilt super 300EC, Ridomil gold 68WG va Carbenzhn 500FL cd khi ning lie ehi nam F.
decemcellulare b miic manh va khi thi nghiem trdn cay con da bi nhiim benh, chiing vin ed hieu lue khi tdt vdi han 50% sd cay bi benh da hdi phuc sau khi phun thudc. Do dd, khi xic dinh cay gidng Sua hi nhiim nam F. decemcellulare ed the chu ddng
Bang 7. Hidu qui phdng chdng nam F.
phdng chdng benh bing thudc Tilt super 300EC nham ban chi ty le ciy con bi benh ddng thdi tao ngudn cay gidng sach benh trude khi dem frdng.
3.2.2. Hidu qua phdng chong nam F. lateritium cua cac loai thudc tien cay Sua 3 thang tudi
Kit qui thi nghiem vbi nam F lateritium cho thay cic eay con Sua ciing diu bi nhiim benh vdi cap bdnh hai nhe va ddng nhat, dim bao dp dong nhat cho thi nghiem. Ty le ciy hi bdnh va cap benh trung binh ciia ciy eon Sua b cac cdng thuc thi nghidm sau khi gay benh nhan tao 10 ngay vi sau khi phun tiiude 40 ngay dupe tdng hgp trong bing 7.
lateritium ciia thudc hda hgc trdn ciy Sua
TT
1 2 3 4
C6ng thiic
Ridomil gold 68WG Tilt super 300EC Carbenzim 500FL D6i chiing (nuoc)
Lsd
Fpr
Sau 10 ngay gay benh (truoc khi xii ly thuoc) Ty le bi benh
(«)
100,0 100,0 100,0 100,0
•
1,000
Cap benh trung binh 1,07- 1,06"
1,06*
1,07"
0,09 0,975
Sau 40 ngay Ty le bi benh
(%)
55,1' 43,3' 22,5- 100,0'
7,26
<0,001
phun thudc C^p b^nh trung
binh 1,00"' 0,85*
0,65"
4,00=
0,32
<0,001
Sau 40 ngiy phdng chdng nam F. lateritium trin
ciy Sua 3 thing tudi da hi nhiim benh bang cac cdng thuc thudc hda hgc, ty le va c^p benh trung binh giiia cac cong thiic da giam vi ed su khic nhau rd. Khi thi nghiem trin ciy con da nhidm bdnh, ba loai thudc hda hgc Tilt super 300EC, Ridomil gold 68WG vi Carbenzim 500FL deu cd hidu lue tdt vdi 45-77% sd ciy hi binh da duge hdi phue sau khi phun thude.
Thude Carbenzhn 500FL da dugc dinh gii ed hieu luc lie chi rat manh ddi vdi nam F. lateritium tren mdi tnrdng nhan tao vi cung ed hieu luc r& manh khi trir benh tren ciy eon vdi 77% sd cay da hdi phuc.
3.3. Thio lu|n
Cay Sua da dupe gay trdng khi pho bien d Viet Nam, ciy trdng phin tin cd smh trudng khi nhanh, tang trudng bmh quin cd thd dat 1,5 m/nam vl chilu cao vi 1,6 em/nim ve dudng kinh d giai doan < 5 nam tadi (Ndng Phuong Nhung et al., 2019). Cic nghien ciiu khao nghiem gidng, nhan gidng tir hat, nhan hom va ky thuat gay ti-dng va siu benh hai cay Sua da dupe thuc hien, qua dd cho thay ciy Sua eiing thuong bi nhidm benh loet thin, nguyen nhan giy bdnh do hai loii nam Fusarium decemcellulare vi F.
lateritium giy ra (Nhung etal., 2018). Benh loet thin
cd thi lim thin chinh hi chit, sau dd hinh tiianh nhilu chdi gdc, cay trd nen da thin, lam giam sinh tnrdng va chat lugng cua eay trdng. Do vay rat can nghien ciiu phdng trir sdm d giai doan vudn uom.
Viec su dung thude smh hgc de trir bdnh hai cay trdng ludn dupe im tidn, ehe pham MFl di dupe su dung de phdng chdng nam F. solanigay benh thdi cd rl cay Sua d giai doan vudn uom cho hieu qui rat tdt, ed the giim ding ke ty le va miic do bi bdnh ddng thdi giiip ting smh trudng ciia eay (Nguyin Mmh Chi etal., 2015). Tiiudc smh hgc Sat 4SL da dugc thi nghiem trir nam Pseudoplagiostoma eucalypti gay benh ddm la bach dan va thudc smh hpc Biobus l.OOWP cung da duac xac dinh cd kha nang lie che manh ddi vdi nam Ceratocystis manginecans giy benh chet heo keo (Tran et al, 2018). Tuy nhidn, trong cie thi nghiem trude day, tic gia da sir dung mdt sd loai thudc sinh hgc, che pham sinh hpc dl trir nam F. decemcellulare vi F. lateritium nhung kit qui khdng cao. Do dd, bii viit niy ehi dl cap cie kit qui nghien ciiu phdng trir benh bing thudc hda hoc.
Trong thi nghidm lie che smh trudng eua he sai nam F. decemcellulare va F lateritium tren mdi tnrdng PDA, eac loai thudc hda hgc Carbenzhn
NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 4/2020 37
KHOA HOC CONG N G H £
500FL, Ridomil gold 68WG vi Tik super 300EC diu ed k h i ning lie che manh ddi vdi c i hai loii nam.
Cac loai thudc niy diu dugc dinh gia cd k h i ning ue c h i rat manh ddi vdi nam C. manginecans trdn mdi trudng nhin tao (Tran etal., 2018). Cac loai thudc cd hoat chat metalaxyl vi mancozeb d i dupe xac dinh ed kha nang tie c h i manh ddi vdi nam F. euwallaceae tren mdi tnrdng PDA (Bui Quang Tilp vi Nguyin Van Nam, 2019). Hoat chat carbendazun eiing da dupe xic dinh cd k h i ning lic c h i manh vdi n i m F.
solani gay henh tren cay Sua sisoo (Arif etal., 2013).
Khi thi nghiem trii benh trin ciy con da nhiim bdnh, eac loai thude Carbenzim 500FL, Tilt super 300EC va Ridomil gold 68WG vin cd hieu lue kha tdt vdi khoang 41-77% sd ciy bi benh da dugc hdi phuc sau khi phun thude. Cac loai thudc niy eiing da dugc dinh gia ed kha nang trir bdnh chit heo tren cay keo 1 nam tudi rat hieu qua (Tran et al., 2018). Tuy nhien, cie loai tiiudc cd hoat chat carbendazun da hi cam su dung d Viet Nam, do dd cd t h i su dung cic l o ^ thudc Ridomil gold 68WG va Tdt super 300EC d l trir nam F. decemcellulare v i F. latentium giy benh lolt thin ciy Sua.
4 . K ^ LUAN
Xae dinh dupe ba loai thude hda hpc Carbenzim 500FL, Tilt super 300EC va Ridomil gold 68WG ed kha ning lic e h i nam F. decemcellulare va F.
lateritium gay bdnh loet than ciy Sua d giai doan vudn uom. Sau phun thudc 40 ngay, ty le ciy phuc hdi d cie cdng thue phun thudc dat 41-77%.
Do thude Carbenzun 500FL cd hoat chat carbendazim da bi cam luu hanh ndn cd t h i sir dung cie loai thudc Ridomil gold 68WG va Tilt super 300EC d l tiir nam F. decemcellulare vi F. lateritium giy benh loet than cay Sua d giai doan vudn uom.
TAIUEUTHAMKHAO
1. Ahmad, I., Atiq, M., Gui, G., Hannan, A., Siddiqui, M. T , Nawaz, M. F., Asif, M. and Ahmed, S., 2016. Dieback Disease Predictive Model for Sexually and Asexually Propagated Dalbergia sissoo (Shisham). Pak.J. Bot 48:1645-1650.
2. Aktar, L, Alam, S., Hoque, I., Sarker, R. H.
and Saha, M. L , 2016. Bacteria Associated with the Die-back Disease of Sissoo Trees {Dalbergia sissoo Roxb.) m Bangladesh. Imperial Journal of Interdisciphnaiy Research, 2:1324-1329.
3. Arif. M., Zaidi, N. W., Haq, Q. M. R - ^i"gh.
Y. P.. Khan, S. and Singh, U. S., 2013 Molecular phytogeny and pathotyping of Fusanum solam. a causal agent of Dalbergia sissoo decUne. Forest Patiiology, 43: 47^487.
4. Arif, M., Zaidi, N. W., Haq. Q. M. R, Smgh, Y. P., Ta, G., Kar, C. S. and Sigh, U. S., 2015.
Monphological and comparative genomic analyses of pathogenic and non-pathogenic Fusarium solani isolated from Dalbergia sissoo. Moi Biol Rep, 42:
1107-1122.
5. Biii Quang Tilp vi Nguyin Vin Nam, 2019.
Anh hudng cua thudc hda hoc d i n mpt dtie thin Euwallacea fomicatus i n nim Fusarium euwallaceae trong dilu kidn phdng thi nghiem. Tap chi Khoa hQc Lim nghidp, 3:103-110.
6. Dd Van Ban, Nguyin Quang Hung va Nguyin Hio Hidp, 2009. Cau tao gd ciy Sua {Dalbergia tonkinensis Prain). Tap chi Khoa hpc Lam nghiep, 4:1131-1132.
7. Edward, L W., Shaik, M. and Yousuf, H., 2005. Dalbergia sissoo mortahty in Bangladesh plantations: correlations with environmental and management parameters, 206:61-69.
8. Nguyen Mmh Chi, Dang Nhu Quynh, Nguyin Qude Thdng, Nguyin Vin Nam, Doan Hdng Ngan va Tran Xuin Hmh, 2014. Nghien cuu anh hudng cua phin bdn den smh tnrdng vi bdnh hai cua cay Sua trong giai doan vudn uom. Tap chi Nong nghiep va Phat tridn ndng tiidn, 23:137-142.
9. Nguydn Minh Chi, Doin Hdng Ngan, Nguyin Van Thinh v i Ndng Phuong Nhung, 2015.
Nghidn cuu anh hudng ciia dat va phin bdn din chat lugng ciy Sua trong giai doan vudn uom. T^p chi Khoa hpc Lam nghiep, 1: 3700-3707.
10. Nhung, N. P., Thu, P. Q., Dell, B., Chi, N. M., 2018. First report of canker disease in Dalbergia tonkinensis caused by Fusarium latentium and Fusarium decemcellulare. Australasian Plant Patiiology, 47: 317-323.
11. Ndng Phuong Nhung, Pham Quang Thu, Bernard Dell, Nguyin Mmh Chi, 2019. Nghiln ciiu hien trang giy trdng ciy Sua tai phia Bic Vidt Nam.
Tap chi Khoa hpc Lam nghiep, 2: 64-77.
12. O'Gara, E., MeComh, J. A., Colquhoun, I. L, Hardy, G. S. J., 1997. The infection of non-wounded and wounded periderm tissue at the lower stem of Eucalyptus margmaCa hy zoospores nf Pbytophthora
38 N O N G NGHIEP V A PHAT TRIEN N O N G THON - KY 1 - THAN 2020
KHOA HOC C O N O NGHE
cinnamomi, m a rehabilitated bauxite mine. 14. Singh, J. and Tripathi, N. N., 1999. Inhibition Australasian Plant Pathology, 26:135-141. °^ storage fungi of blackgram (Vigna mungo) by
ic nt, « „ , . , . . . • u r-i," t i i some essential Oils, f7ai'oura«rf/v-a.g7aflc<;/oiOTia/, 13. Pham Quang Thu, Nguyen Minh Chi, D4o . . . . , s J , Ngpc Quang va Bernard Dell, 2014. Nghita ciiu dSc
diem vSt hau va hinh thai ciia mot so xuiit xil Sua 1^. Tran T. T. T., Pham T. Q., Barber P. A., (Dalbergia tonkinensis Prain) tai TOt Nam. Tap chi Nguyen C. M., 2018. Control of Ceratocystis Ndng nghiep vi Phat triSn nong thon, ChuySn de manginecans causing wUt disease on Acacia Gidng cay trong, vat nuoi, 1:247-253. mangium seedUngs. Australasian Plant Pathology,
47: 579-586.
BIOLOGICAL EFFECT OF SOME FUNGICIDES ON Fusarium decemcellulare PiW F. lateritium CAUSING CANKER DISEASE ON Dalbergia tonkinensis
Nguyen Minh Chi^
^ForestProtection Research Centre, VAFS Summary
Dalbergia tonkinensis is a precious tree species of high economic value. Trees grow well on many soil types, with maximum growth rates of 1.5 m/year in height and 1.6 cm/year in diameter at the age of 1-5 years. However, D. tonkinensis trees often have canker disease caused by Fusarium decemcellulare and /I latentium. This study aimed to lest of chemical agents for the control of F. decemcellulare and F. atehUum in vitro and as the cause of disease of 3 - month - old seedlings. Experiments in vitro showed the fungicides Ridomil gold 68WG, Tilt super 300EC and Carbenzim 500FL, have a strong inhibitory effect against the pathogens. These fungicides could also inhibit F. decemcellulare and F. ateribum growth on 3 - month - old seedlings with with recoveiy rate from infected seedlings are 41-47%. However, cariiendazim active ingredients have been banned, so Ridomil gold 68WG and Tilt super 300EC can be used to control control canker disease on D. tonldnensis. Further work is required to determine their efficacy in iield trials.
Keywords: Control Dalbergia tonldnensis, Fusaritun decemcellulare, F. lateritium, canker disease.
Nguen phin b i t o GS.TS. Pham Van l i m N g i y n h ^ biii 10/2/2020
Ngiy thflng qua phin bi^: 1/3/2020 Ngiy duy$t ding: 18/3/2020
NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 4/2020