NGHIEN cuu-TRAOBOI
VEDIEU KHOAN mOATHUANlRONGTAI IRONG HOPDONGMONG MAI QUX1E
D
ieu khoan thoa thuSn trong tai trong hgp ddng thuang mai qudc tk (HDTMQT) la dieu khoan dugc cac ben chff th^ cua hgp dong tu nguyen thoa thuan, theo do tranh chap giua cac ben se dugc giai quyet theo phuang thurc trgng tai. Dieu khoan thoa thuan trong tai chi co gia tri phap li khi hgi du cac dieu kien theo quy dinh cua phap luat. Khi ban ve thoa thuan trgng tai noi chung va thoa thuan trgng tai trong HDTMQT ndi rieng, CO nhieu van de phap li can dugc quan tara. Bai viet nay de cap y nghia phap li cua thoa thuan trpng tai; tham quyen xac lap thoa thuan trgng tai; thdi diem xac lap dieu khoan trgng tai; dieu kien de thoa thuan trpng tai co hieu iuc phap luat va n6i dung chu yeu cua dieu khoan thoa thuan trpng tai.1. Y nghia phap li cua dieu khoan thoa thuan trgng tai
/. 1. Dieu khodn thoa thugn trgng tdi co y nghia quan trgng trong viec xdc dinh thdm quyen cua hdi dong trgng tai
Khi CO tranh chap xay ra thi van de dSu tien can xac dinh la phuang thuc giai quyet tranh ch3p nao se dugc ap dung. Thdng thudng, trong giai quyet tranh chap hgp ddng thuang mai ndi chung va HDTMQT ndi rieng, cac ben tranh chap thuang su dung cac phuang thiic giai quyet tranh chap theo thu tu: Thuong lugng, hoa giai va xet xu (trong dd cd xet xu trude tea an hoac xet xu trude trgng tai). Viec xac dinh tranh chip
PGS. TS. N6NG QU6C BINH ' dugc giai quyet bang phuang thuc nao se do cac ben thoa thuan.
Neu tranh chap khong dugc giai quyet bang phuang thiic thuang lugng, hoa giai ma can phai giai quyet bang phuang thiic xet xii thi cac ben cd quyen lua chpn phuang thiic xet xu bang toa an hoac xet xu bang trgng tai. Xuat phat tu nhiing uu diem cua trgng tai so vdi toa an, tren thuc te phucmg thiic xet xii bang trgng tai thudng dugc cac ben lua chpn, dat biet la ddi vdi tranh chap ve HDTMQT. Nhu vay, trong trudng hgp cac ben thoa thuan su dung phuang thiic trgng tai de giai quyet tranh chap thi duang nhien phuang thiic nay se dugc ap dimg.
Ndi each khac, thoa thuan trgng tai se la ca so phap li de xac dinh tham quyen cua trdng tai trong viec xet xii tranh chap. Phap luat cua hau het cac qudc gia deu quy dinh trucmg hgp neu cac ben chu the ciia hgp ddng thuang mai da thoa thuan ehgn phucmg thiic trpng tai de xii li tranh chap thi to^ an se phai tir chdi thu li dan yeu cau giai quyet tranh chap. Trong linh vuc thucmg m£ii qudc te, ngi dung nay ciing dugc thira nhan trong thuc tien giao dich va dugc ghi nhan trong mdt sd van ban phap li qudc te.*'^ Theo dd, neu sau khi cac ben da thoa thuein sii dung phuang thiic trpng tai ma mdt ben dan
* Khoa phip luat qudc t€
Tmdng D^i hoc Luat Hk N6i
NGHIEN cilu - TRAO OOI |
phucmg yeu cSu toa an giai quyet thi to^ an se phai tir chdi viec thu li ho sa de giai quyet tranh chap.
1.2. Diiu khodn thoa thugn trgng tdi Id ca s'd phdp li de thuc hien phdn quyet cua trgng tdi
Phan quyet trpng tai la ket luan cudi Cling cua hgi ddng trpng tai ve giai quyet vu tranh chSp. Theo phan quyet nay, cac ben phai thuc hien trach nhiem cua minh. Song de thyc hien phan quyet trpng tai, ca sd phap ll khdng the thieu la dieu khoan thoa thuan trpng tai. Ve npi dung nay, Cdng udc New York nam 1958 v^ cdng nhan va thi hanh cac quyet dinh trgng tai nuac ngoai {sau d§y gpi tat la Cong udc Nevi' York nam 1958) quy dinh: "£>e cong nhgn va cho thi hdnh quyit dinh cua trong tdi nudc ngodi thi ben yeu cdu cdng nhgn vd thi hdnh phdi cung cdp thoa thugn goc giira cdc ben vi chon trong tdi hoac bdn sao cua thoa thugn do duac chirng nhgn hap le "."^* Di6u 35(2) Luat mau ve trpng tai thuang mai qudc tl cua Uy ban phap luat thuang mai qudc tS cua Lien hgp qudc (sau day ggi tk Luat mau) cung cd quy dinh tucmg tu. Theo dd, ben dua vao phan quy^t cua trpng tai hoac yeu ciu thi hanh phan quy^t trgng tai phai cung cip ban gdc thoa thuan trgng tai hoac ban sao cua thoa thuan trgng tai dugc xac nhan mdt each hgp le.'^'
1.3. Bieu khodn thoa thugn trong tdi rdng bugc trdch nhiem ciia cdc ben trong trudng hgp cdc thoa thugn khac cua hap dong khong con hieu lire
Dieu khoan thoa thuan trpng tai dugc coi la digu khoan dac bi8t cua hgp ddng.
Dieu khoan nay khdng bi huy bd trong mgt
sd trudng hgp khi hgp ddng khdng con gia tri phap li. Ve mat li luan, dieu khoan trgng tai dugc coi nhu hgp ddng phu dugc phat sinh tir hgp ddng chinh nhung dgc lap vdi hgp dong chinh.' ' Mac du dugc coi la hgp ddng phu nhung dieu khoan thoa thuSn trgng t^i cd vai trd quan trpng, theo do difiu khoan nay la ca sd phap li de ben bi vi pham bao ve quyen lgi hgp phap cua minh khi hgp ddng chinh bi vd hi6u trong nhiing trudng hgp nhat dinh.
Vi du: Trong vu tranh chap ve dieu khoan trpng tai giua ben nguyen dan la ngudi ban den tir Cgng hoa lien bang Diic va ben bi dan la nguai mua den tir Rumani.'^' Hgp ddng giua ben nguyen dan va ben bi dan cd dieu khoan quy dinh: Thoa thuan nay se cd gia tri sau khi thu tin dung dugc md.
Tuy nhien, day la hgp ddng cd su bao lanh ciia Chinh phu, do dd sau khi da dugc Chinh phu bao lanh, ben bi dan da yeu ciu ben nguyen dan giao hang trude khi thu tin dung dugc md va ben nguyen dan da thuc hien yeu cau nay.
Mac du da thyc hien day du nghia vu cua minh nhung ben nguyen dan chi nhan dugc mgt phan thanh toan theo quy dinh ciia hgp ddng. Do dd, ben nguyen don da kien ben bj dan ra truoc trgng tai theo di6u khoan trpng tai ma cac ben dS thoa thuan trong hgp ddng dS yeu cau dugc thanh toan phin cdn lai.
Tuy nhien, ben bi dan da khdng chip nh^n sy tham gia xet xu ciia trpng tai vdi li do viec khdng md thu tin dung la dilu kien lam mit hi?u lyc ciia hgp ddng ma trong do co dieu khoan thoa thuSn trpng tai.
TAP CHi LUAT HOC SO 7/2013
NGHIEN Ciru - TRAO DOI
Van de dat ra ddi vdi hdi ddng trgng tai xet xu vu viec nay la nlu hgp dong bj mit hieu lyc thi dieu khoan trgng tai ghi trong hgp ddng cd bj mat hieu luc hay khdng? Vl mat li luan cung nhu thuc te thi dilu khoan trong tai cd sy ddc lap nhat dinh so vdi cac dieu khoan khac trong hgp ddng. NIU cac dieu khoan khac trong hgp ddng quy dinh quyen va nghia vu cua cac ben khi hgp ddng da dugc ki ket thi dieu khoan trgng tai quy dinh ve thii tuc to tung giai quyet tranh chap neu cd tranh chap xay ra. Nhu vay, d mirc do nao dd cd the xem thoa thuan trgng tai la hgp ddng phy nam trong hgp ddng chinh va hai hgp ddng nay cd sy ddc lap nhat dinh.
Theo dd, sy vd hieu cua hgp ddng chinh khdng the lam vd hieu hgp ddng phy, trir nhiing trudng hgp dac biet nhu thoa thuan trong hgp ddng chinh da vi pham nguyen tac ty do giao ket hap ddng hoac cac ben khdng cd nang luc ki ket hgp ddng theo quy dinh cua phap luat.
Voi nhung lap luan tren day, hdi ddng trgng tai da di den quyet dinh: Vi thoa thuan trpng tai la thoa thuan dgc lap nen dii hgp dong chinh bj tac dgng bdi dieu khoan bao luu song thoa thuan nay van khdng he bi anh hudng bdi dieu khoan bao luu ndi tren. Do dd, hdi ddng trpng tai vin thyc hien viec xet xir tren co sd thoa thuan trgng tai cua cac ben ghi trong hgp ddng.
2. Tham quyen xac lap thoa thuan trpng tai
Hgp ddng la sy thoa thuan giiJa cac chii the trong viec xac l$p quyen va nghia vy cua cac ben, trong do bao gdm ca trach nhiem phap li khi co tranh chap xay ra. Dilu khoan
thoa thuan trgng tai la mdt loai dieu khoan hgp ddng. Vi vay, dieu khoan nay chi cd gia trj rang bugc ddi vdi cac ben chu the ciia hgp ddng. Han nira, dieu khoan trgng tai dugc xay dung la nham bao ve quyen lgi cua cac ben chu the ddng thdi xac dinh trach nhiem ciia cac ben khi cd tranh chap xay ra. Do do, chi cd chu the ciia hgp ddng mdi cd quyen xac lap thoa thuan trgng tai.
Viec xac djnh tham quyen cua cac ben chii the trong viec giao ket hgp ddng cd ylu td nudc ngoai (trong do cd HDTMQT) se can cu theo quy dinh ve nang lyc giao ket hgp ddng cua cac ben. Thdng thudng, nang luc giao ket hgp ddng cd yeu td nudc ngoai se can cii vao luat nhan than - Lex personalis (bao gdm luat qudc tjch - Lex nationalis va luat nai cu tni - Lex domicilii) cua cac b6n chii the. Nhu vay, cd the ndi tham quyin trong viec xac lap thoa thuan trgng tai ddi vdi HDTMQT se can cii vao luat nhan than cac ben chu the cua hgp ddng.
Ve tham quyen xac lap thoa thuan trgng tai, Dieu V(l)(a) Cdng udc New York nam 1958 quy dinh: Viec cdng nhan va thi hanh quyet dinh cua trgng tai nudc ngoai cd the bi tir chdi neu cd bang chirng cho rang cac ben chu the cua thoa thuan trpng tai khdng du nang lyc theo luat ap dyng ddi vdi cac ben.' * Luat mau cung cd quy dinh tuong ty tai Dieu 34 (2)(a)(i).
Theo do, viec huy quyet dinh cua trpng tai cd the xay ra neu ben yeu cau huy cd bang chung khang dinh rang mdt trong cac ben.
ki ket thoa thuan trgng tai khdng du nang lyc ki ket thoa thuan dd.'^'
NGHIEN CUU - TRAO OOI
3. Thoi di£m xac lap dieu khoan thoa thuan trong tai
Dilu khoan thoa thuan trgng tai trong hgp ddng cd thl dugc xac lap vao mgt trong hai thdi diem sau day:
Thu nhdt. dilu khoan thoa thuan trgng tai dugc xay dung trude khi hgp ddng dugc ki kit. Day la trudng hgp trong qua trinh soan thao hgp ddngj cac ben da quan tam tdi dilu khoan trgng tai, do dd dieu khoan nay dugc cac ben thoa thuan va dua vao hgp ddng. Vdi dieu khoan nay, cac ben da du lieu tinh hudng tranh chap cd the xay ra.
Nhu vay, trong trudng hgp nay, dieu khoan trgng tai cd the dugc ap dyng (neu tranh chap xay ra sau khi ki ket hgp ddng) va cung cd the khdng dugc ap dung (neu tranh chap khdng xay ra). Ve mat phap li, dieu khoan thoa thuan trpng tai trong trudng hgp nay se phat sinh hieu lyc phap luat khi hgp ddng dugc ki ket bdi day la mdt dieu khoan cua hgp ddng.
Thd hai. dieu khoan thoa thuan trgng tai dugc xay dung sau khi hgp ddng dugc ki ket. Day la trudng' hgp thoa thuan trpng tai dugc xay dung tren co sd hgp ddng da dugc ki ket trude dd giira cac ben. Tren thyc tl, do dieu khoan trpng tai khdng dugc cac ben tinh den va dua vao hgp dong nen trong nhieu trudng hgp, khi cd tranh chip xay ra, cac ben budc phai ngdi lai vdi nhau dl thoa thuan dieu khoan giai quyet tranh chip, trong dd cd the cd dieu khoan thoa thuan trgng tai.
Trong trudng hgp nay, nlu cac ben thoa thuan dilu khoan trgng tai thi dilu khoan trgng tai se khdng dugc dua vao trong hgp ddng ma dugc ghi nhan trong mgt van ban
rieng biet. Mac du khdng dugc ghi nhan trong hgp ddng nhung dieu khoan nay van rang bugc trach nhiem cua cac ben tranh chap nhu cac dieu khoan khac d§ thoa thuan trong hgp ddng. Trong trudng hgp nay, cac ben cd the se liing tiing trong viec lua chpn phuang thiic de giai quyet tranh chap dl phat sinh. Do cac ben khdng de dang thdng nhat dugc phuang thirc giai quyet tranh chap nen doi khi lam cho tranh chap trd nen gay git han. Vi vay, de tranh nhiing cang thing khdng dang cd khi tranh chap xay ra, cac ben chu the cua hgp ddng nen xay dung dieu khoan thoa thuan trgng tai trude khi hgp ddng dugc ki ket.
Ve thdi diem xay dyng thoa thuan trpng tai, Luat mau quy dinh: "Thoa thugn trong ldi CO the dudi hinh thirc dieu khodn trong tdi trong hgp ddng hoac dudi hinh thuc thod thudn rieng".^ * Khai niem "thoa thuan rieng" trong quy dinh nay dugc hieu la thoa thuan ve dieu khoan trpng tai khdng dugc ghi trong hgp ddng da ki ma dugc ghi nhan trong mgt van ban rieng le.
4. Dieu kien de thoa thuan trong tai cd hieu Ivc phap li
De cd gia tri phap li, thoa thuan trgng tai phai dam bao mdt sd tieu chi sau day:
Mgt Id thoa thuan trpng tai dugc the hien dudi dang van ban. Do tam quan trgng va y nghia phap li ciia thoa thuan trpng tai nen thoa thuan nay phai dugc the hien dudi hinh thiic van ban. Cdng udc New York nSm 1958 quy dinh thoa thuan trgng tai phai dugc lap thanh van ban; theo dd, thu tir, telex, dien tin ciing dugc coi la hinh thiic vSn ban.'*^ Ve ndi dung nay, Luat miu cung co
TAP CHi LUAT HOC SO 7/2013
quy dinh tuang ty."°^ Tren thyc tl, do su phat trien cua cdng nghe thdng tin n€n ben canh cac hinh thiic thu tir, telex, dien tin thi email hoac cac hinh thirc cd thl luu tru du lieu lau dai nhu bang tir hoac dia dl in in ra van ban cung dugc coi la hinh thiic van ban.'"* Hinh thirc van ban ciia dieu khoan thoa thuan trgng tai cd y nghTa quan trpng vi nd dugc xem nhu chiing cir ro rang va cu the cho viec xac lap thoa thuan trgng tai cua cac ben tranh chap.
Hai Id thoa thuan trgng tai phai de cap viec giai quyet tranh chap hien tai hoac tranh chap cd the xay ra trong tuang lai. Nhu da trinh bay tren day, thoa thuan trgng tai cd the dugc xac lap trude hoac sau khi hgp ddng dugc ki ket. Thoa thuan giai quyet bang trpng tai ddi vdi tranh chap hien tai chinh la trudng hgp cac ben khdng xay dung thoa thuan dieu khoan trgng tai truoc khi ki ket hgp ddng nhung sau dd cac ben phai thoa thuan de thdng nhat dua ra phuang thirc giai quyet ddi vdi tranh chap da phat sinh. Thoa thuan trgng tai doi vdi tranh chap cd the xay ra trong tuong lai la thoa thuan trgng tai dugc cac ben xay dung ciing vdi dieu khoan khac cua hgp ddng. Trong trudng hgp nay, mac dii tranh chap chua xay ra nhung cac ben da dy lieu va thoa thuan phuang thdc giai quyet tranh chap la trong tai.
Ba Id thoa thuan trgng tai phai hudng tdi cac tranh chip phat sinh tir mdi quan he phap
\i xkc dinh. Mdi quan he phap li d day dugc hieu la mdi quan he phap li dugc xac dinh giu'a cac ben tranh chap va mdi quan he nay chinh la ca sd hinh thanh thoa thuan trgng tai giiia cac ben. Bdi nlu khdng cd quan he
giu-a cac ben thi se khdng cd tranh chap;
neu khdng cd tranh chap thi van de giai quyet tranh chap bang trgng tai cung khdng dugc dat ra. Can luu y, mdi quan he phap li giiia cac ben lam phat sinh tranh chap chinh la quan he hgp ddng. Ndi each khac, neu khdng cd quan he giira cac ben dugc xac lap tren ca sd hgp ddng thi se khdng cd thoa thuan trgng tai va khdng cd thoa thuan trgng tai thi se khdng cd co che giai quyet tranh chap bang trgng tai.
Bdn Id thoa thuan trgng tai phai nham giai quyet cac tranh chap cd kha nang giai quyet bang trpng tai. Giai quyet tranh chap bang phuang thirc trpng tai thudng dugc cac thuang nhan lya chpn vi vdi phuang thiic nay, hp khdng chi dugc thyc hien quyen ty do thoa thuan ma ket qua giai quyet tranh chap do thoa thuan mang lai se dugc phat sinh mdt each nhanh nhit (xuat phat tir gia tri chung tham cua phan quyet trgng tai).
Tuy nhien, khdng phai bat cir tranh chap nao cung cd the yeu cau giai quyet theo phuang thirc trpng tai. Trong nhieu trudng hgp, de bao ve Igi ich cdng cdng hoac do tinh dac thil cua tranh chap ma nhieu loai tranh chap chi dugc giai quyet bang sy xet xu cua toa an. Dieu nay cd nghTa la cd nhiing loai vu viec tranh chap chi dugc xir li trude toa an ma khdng cd kha nang giai quyet bang phucmg thirc trgng tai.' ' Viec tranh chap cd dugc giai quyet bang trgng tai hay khdng s6 do phap luat cua timg qudc gia quy dinh. Vl ndi dung nay, Cdng udc New York nam 1958 quy dinh viec cdng nhan va thi hanh quyet dinh cua trgng tai cd the bi tir chdi nlu
NGHIEN CUU - TRAO OOI
CO quan cd tham quyen cua qudc gia nai cdng nhan va cho thi hanh quyet dinh cua trpng tai dd dugc yeu cau cho rang "doi luang cua vu tranh chdp khong the gidi quyit duac bdng trong tdi theo phdp lugt cua nudc do ".'
Mac dii cd su khac biet trong quy dinh ve cac vu viec cu the cd the giai quyet bang trpng tai nhung thdng thudng, phap luat ciia hau het cac qudc gia deu quy dinh nhiing vu viec lien quan den hdn nhan va gia dinh hoac lien quan den lgi ich cdng cdng se khdng dugc xet xir trude trgng tai.
S. Noi dung ciia dieu khoan thoa thuan trong tai
Vdi muc dich giai quyet tranh chap giiia cac ben bing trgng tai nen thoa thuan trgng tai thudng de cap tat ca ngi dung lien quan den giai quyet tranh chap bang phuang thiic trpng tai nhu: Dia diem tien hanh trpng tai, luat ap dung, chi dinh trgng tai vien..,'"''' Ddi vdi thoa thuan trpng tai ve viec giai quyet tranh chap HDTMQT thudng dl cap 3 van de chinh la: Phuang thiic trgng tai, loai trpng tai va luat ap dung cho trpng tai.
Thu nhdt, ve phuang thiic giai quylt tranh chip bang trpng tai
Neu cac ben thoa thuan giai quylt tranh chap bang phuang thirc trpng tai thi phuang thirc trpng tai se dupc ap dung. Viec ap dung phuang thirc nay dua tren nguyen tic tdn trpng sy thoa thuan cua cac ben chti thl hgp ddng. Do dd, khi cac ben da thdng nhit lua ehgn phuang thirc giai quylt tranh chip bang trgng tai thi chi phuang thirc trgng tai dugc ap dung.
Vy viec sau day la vi dy dien hinh vl v3n de uu tien ap dung phuang thiic trgng tai do cac ben da thoa thuan. Vu viec lien quan din tranh chap gi&a ben nguyen don \k nguoi ban den tir Hoa Ky va ben bi dan la ngudi mua den tir An Dd.''^' Theo dd, trong hgp ddng thuang mai, cac ben thoa thu^n ve dilu khoan trpng tai nhu sau: Bat cir tranh chdp nao phat sinh tir hoac lien quan den hgp ddng nay ma cac ben khdng cd kha nang giai quyet thdng qua dam phan thuang lugng thi se dugc giai quyet chung tham theo quy \iz trgng tai Phdng thuang mai qudc te (ICC).
Khi phat sinh tranh chap, do khdng the giai quyet bang thuang lugng nen ben nguyen don da kien ben bi don ra trgng tai ICC theo dieu khoan thoa thuan trgng tai trong hgp ddng. Tuy nhien, ben bj don da kien l^i nguyen don ra Toa an tdi cao tai Bombay vdi yeu cau toa tuyen ben nguyen dem da dua vu tranh chap ra trgng tai la vugt qua pham vi ciia dieu khoan trgng tai. Tuy nhien, Toa an tdi cao tai Bombay da khdng thu li dan ciia ben bi dan vdi li do cac ben da thdng nhit dua vu viec ra giai quyet tai trpng tai ICC.
Ve tham quyen xet xii cua trpng tai, ben bi dan cho ring cac trgng tai vien khdng co quyen xac djnh pham vi hay hieu lyc ciia dieu khoan trpng tai trong hgp ddng; ddng thdi khdng cd quyen phan xet va ra quyet djnh doi voi de nghi ciia ben nguyen don bdi neu lam nhu vay thi "trgng tai quylt dinh ludn hi?u luc phap li cua dieu khoan trgng tai" va dieu nay ddng nghia vdi viec "trgng tai quyet dinh ludn ca tham quyen cua chinh minh".
Ddi vdi ngi dimg nay, hgi ddng trpng tai cho ring viec xem xet mdt tranh chip co
TAP CHl LUAT H O C S 6 7/2013
- • ^ ^ ^ ' " ' '
thuoc pham vi dieu chinh cua thoa thuan trpng tai hay khdng se thudc ve thim quyen ciia trgng tai \ i Dieu 8(3) va (4) Quy tic td tung trpng tai ciia ICC quy dinh: Mpi quyet dinh lien quan tdi thim quyen ciia cac trgng tai vien se do chinh cac trgng tai vien quyet dinh. Nhu va\. neu cac ben thoa thuan lua ehgn phuang thiic giai quyet tranh chap bang trgng tai thi hdi ddng trgng tai dugc lua ehgn dd se cd tham quyen ducmg nhien ciia minh.
Thu hai. ve loai trgng tai
Trong phuang thiic giai quyet bang trgng tai ndi chung va trgng tai thucmg mai qudc te ndi rieng deu cd the xay ra hai loai trgng tai la trgng tai vu viec (Ad-hoc arbitration) va trpng tai quy che (Institutional arbitration).
Trgng tai vu viec la Ioai trgng tai dugc cac ben thanh lap de xet xii vu viec cu the va sau khi xet xir xong thi trgng tai nay ty giai tan.
Trpng tai quy che la loai trgng tai dugc thanh lap va hoat dgng thudng xuyen theo quy che cua nd. Viec lua chon loai trpng tai vu viec hay loai trgng tai quy che de xet xii se hoan toan phu thudc vao su thoa thuan cua cac ben.
Trong trudng hgp cac ben thdng nhat lua chpn hinh thirc trgng tai vu \iec de xet xu tranh chap trong thuang mai quoc te thi cac ben can phai luu y dua vao hgp ddng mgt sd npi dung cu the de tao dieu kien thuan lgi trong viec thuc hien viec xet xii cua loai trgng tai nay. Vi du: Sd lugng thanh vien U-ong hgi ddng xet xir; each thiic ehgn lua nhiing thanh vien trong hdi ddng xet xir; luat ap dung de xet xu tranh chip; luat td tung cho viec xet xu; dia dilm tiln hanh xet xu... Trong qua
trinh thoa thuan nhGng van de lien quan den viec xet xii cua trpng tai \ u \iec. cac ben can tinh den nhung \ an de phap li ^ a nhiing tinh hudng cd the xay ra, bao gdm ca mdi truong phap li cd the anh hudng tdi phap luat ap dung cua Ioai trpng tai nay.
Trong trudng hpp neu cac ben lya chon hinh thirc trgng tai quy che thi cdng viec se dan gian hon vi khi cac ben da thdng nhat ehgn trgng tiu quy che cu the, tat ca cac \ an de lien quan den hoat dgng xet xti ciia trgng tai nay se dugc dieu chinh bdi chinh quy che cua trpng tai dd.
Thd ba, ve chpn phap luat ap dung cho trpng tai
Chgn phap luat de trpng tai ap dung trong qua trinh giai quyet tranh chap la ndi dung quan trpng ddi vdi tranh chap dugc xet xir trude trgng tai thuang mai qudc tc. Vi vay, ndi dung nay khdng the thieu trong thoa thuan trgng tai. Viec chpn luat ap dung dugc dai d hai tinh hudng la chpn luat de xet xii tranh chap giira cac ben \ a chgn phap luat de ap dung cho td tung trgng tai.
Mgt Id chgn luat ap dung de giai quyet tranh chap
Khdng gidng nhu \iec xay dyng thoa thuan trpng tai trong hgp ddng mua ban hang hda thdng thudng, ddi vdi HDTMQT, khi xay dung dieu khoan trgng tai, cac ben can luu y tdi viec thoa thuan chgn phap luat ap dung. Cac ben cd the chgn phap luat ciia mdt trong cac ben chu the hgp ddng hoac chgn phap luat nudc thii ba. Khi giai quylt tranh chap, hdi ddng trpng tai se can cir vao phap luat do cac ben lua chpn de xac dinh quyin
I NGHIEN CUU - TRAO OOI
va trach nhiem ciia cac ben tranh chap. Ve ngi dung nay Cdng uoc New York nam 1958 quy dinh luat ap dyng se la luat do cac ben thoa thuan ap dung, nlu cac ben khdng cd thoa thuan thi luat ap dyng la phap luat quoc gia noi ban hanh quyet dinh trpng tai.' Theo quy dinh cua Luat mau thi hgi ddng trpng tai phai ap dyng phap luat ma cac ben lua chgn ap dung cho ndi dung tranh chap.
Neu cac ben khdng lua chgn thi hgi ddng trong tai se ap dyng luat dugc xac dinh theo nguyen tac xung dot luat ma hdi ddng cho la phu hgp nhit.''^' Theo nguyen tac cua tu phap qudc te thi luat c6 the dugc xem xet, lya chpn phu hgp nhat de giai quyet tranh chap cd the la: Luat cua mdt trong cac ben tranh chap (bao gdm luat qudc tich hoac luat nai cu tru hoac luat noi cd try sd thuang mai cua cac ben), luat nai ki ket hgp ddng, luat noi thuc hien hgp ddng... Tinh phu hgp nhat d day dugc hieu la sy gan gui nhat va mdi quan he phap li chat che nhat giiia hop dong vdi phap luat dugc xem xet ap dung.
Hai Id chpn luat ap dyng cho thu tuc td tung trpng tai
Viec cac ben chgn thii tyc td tyng trgng tai nao de ap dung cho qua trinh xet xir se phu thudc vao viec cac ben chpn loai trpng tai. Neu cac ben thoa thuan chgn trpng tai vy viec thi cac ben cd the thoa thuan vAy dung thu tyc cu the hoac vien dan tdi thii tuc trpng tai nao do hoac se tuan theo nguyen tic ap dung luat ciia noi trgng tai tiln hanh xet xii.
Neu cac ben thoa thuan chpn trpng tai quy chl cu the nao dd thi quy dinh vl trinh tu thii tuc cua trpng tai chinh la quy dinh vl qiiy
chl td tung ciia td chiic trgng tai nay.
v l quy tic td tung ap dung ddi vdi xet xir bing trgng tai, Luat miu quy djnh: Cac ben dugc ty do lua chpn ve thii tuc to tung va hgi ddng trpng tai phai thuc hien thu tuc da dugc cac ben lya chpn.''^' Trong trudng hgp cac ben khdng lua chgn luat td tung ap dung cho trpng tai thi hdi ddng trpag tai sg chpn each thiic to tung ma hpi dong cd thim quyen xet xir cho rang la hgp li va xac dang nhit./."^*
(l).Xem. Dilu I!{3) Cdng irdc New York nam 1958;
Dieu 5 LuSt mau.
(2).Xem: EJilu iV(lXb)Cdng udc New York nSm 1958.
(3).Xem: Dilu 35(2) LuSt miu.
(4).Xem: Albert Jan van den Berg, Cong udc New York ndm 1958. Vien T.M.C Asser La Hay, Kluwer Law International, 1981, tr. 145.
(5). Trung tam trpng tai quoc t l ViSt Nam (VIAC), 50 phdn quyet trong tdi quoc le chqn loc. Ha Nfii, 2002, (Phin quylt so 1).
(6).Xem: Dilu V( I )(a) C6ng u6c New York nam 1958.
(7).Xem: Dilu 34{2)(a) (i) Luat tnlw.
(8).Xem: DiSu 7(1) Luat mau
(9).Xem: Dilu 11 (2) C6ng irdc New York nSm 1958.
(lO).Xem: Dilu 7(1) (2) Luat mhx.
(11 ).Xem: Alan Redfem, Martin Hunter, Nigel Blackaby, Constantine Partasides, Phdp lugt vd thuc Uen trpng tdi thuang mai quoc te (tii ban lan thuf tu), Nxb.
Thomson Sweet & Maxwell, Luan Don, 2004, tr. 163.
(12) Xem: Alan Redfern, Martin Hunter, Nigel Blackaby, Constantine Partasides, sdd, tr. 167.
(13).Xem: Dilu V (2) (a) Cong \i(jc New York nSm 1958.
(14).Xem. Alan Redfem, Martin Hunter, Nigel Blackaby, Constantine Partasides, sdd, tr. 159.
(15). Trung tam trong tai q u i c te Viet Nam (VIAC) tldd, (Phin quylt s6 10).
{16).Xem. Dilu V(l)(a)C6ng irdc New York n5m 1958, (17).Xem: DiSu 28(1 }(2) LuSt mau.
(18) Xem: Dllu 19 (1) Lu^it miu.
(19).Xem: Dilu 19 (2) Luat m i u .
TAP CHI LUAT HOC SO 7/2013
