TINH HOP PHAP CUA QUYET DINH QUAN LY HANH CHINH NHA N U 6 c - N H C N G KHIA CANH LY LUAN VA PHAP LY
NGUYfiN MINH PHU^'
Torn tdu Qudnly ttdnh chinh nhd nudc Id hoat dong lien quan den mei mcit cda did sdiig xdh^di thifc hien tdi chOc ndng quin ly, to chdc vd thac hien lot HiSii phdp vd phdp ludt, doi hoi cdc quyft dinh qudn ly hdnh chinh nhd nudc phdi ddm bdo tinh hap phdp. Bidim bao tinh hap phdp cia quyit dinh quin ly hdnh chinh nhd nudc dbi hoi cdn bo, cdng chile, cdc ca quan nhd nildc co thdm quyin phii hiiu rd nhOng Ithla canh ly ludn vd phap ly cia nd. Do do, viec luan gidi nhitng khia oanh ly luin vd phdp ly vi linh h^ phap cua quyit dinh quin ly hdnh chinh nhd nudc, dua ra quan nifm vi tinh hop phdp id mdt van di Ithdng chi cd y nghia vi mat ly ludn md cbn cd y nghia thitc tiln trong hogt ddng guan ly hdnh cliinh nhd nudc.
Tit khda: H^ phdp: phdp ly: cdc cd quan hdnh chinh nhd nudc: quyit dinh quin Ij hdnh chinh nhd nudc.
Abstract: Government administrative management is an activity influencing ail aspects of social life. Good legal management, organieation and practice requires legitimate government administrative management decision. Thi, in its turn requires government officials and government bodies to understand lis theoretical and legal aspects. Thus, examining theoretical and legal aspects ofthe legitimacy of government administrative management decision has both theoretical and pralical implications lo government administrative management.
Keywords: Legitimacy, Ugal, Government administrative bodies, government administrative management decision.
Nh^n bdi ngdy: 15IS/2014: Ngdy duyft ddng bdi: 10/11/2014
Trong cong cuoc xfty dung nhft nudc xa hoi, quan hj trong quto Iy, inh huang phap quyin, trudc hit doi hoi mpi hoat tdi quyin, Ipi ich cia ci nhin, t l chftc, nhft djng cua cic cp quan nhft nudc phii tuto nudc vft xa hji. Vi vfty, moi quylt dinh thu Hien phftp vft phftp lujt; trong do, co quto Iy hinh chinh diu phii'hdp phftp ' cac CO quan hftnh chinh nhft nudc. Cac cd 1. Quan nijm v l tinh hup phip cia quan hftnh chmh nhi nude Ift nhftng co quylt dinh quin ly hanh chinh nha nude nudc, dl thuc hien chuc nipg cia minh, hftnh chinh nhft nude bit nguin tft tinh tii hanh rftt nhiju cac quylt dinh quy pham,
quylt dinh hftnh chinh cft bijt tic dpng •
true tilp tdi q u t o 1* Iftm thnv dfl'i Aki JtC,. "J^'^^ ^^'^ I-uat hoc, Hoc vi^o Khoa hjc xi hji.
M «niy, iam tnay doi ddi song [email protected]
I Q NHiN LUC KHOA HOC XA Hgi .
NGUYEN MINH PHU quyet dinh phap l u a t do cac co quan khac
ban hanh.
Tiiih t& cao cua Hien phap, cua l u i t la cd sd de x i c dinh yeu cau hpp phap d l i vdi moi boat dpng ciia Nha nudc vft mpi quylt dinh p h i p h i i t , trong dd c6 quyet djnh quan ly h a n h chinh n h a nUdc.
Nha nudc phftp quyin ddi hoi q u i n Iy xa hpi b i n g phap l u j t vft p h i p l u j t trong nhft nudc p h i p q u y i n tap t h a n h mpt h j t h i n g thong n h i t , h o t o chinh, d i n g b j v l nji dung vft hinh thftc. Chinh dieu dd ddi hdi tinh t h i n g n h i t , tinh hpp h i « i , hdp p h i p cua cftc quylt dinh q u t o ly h i n h chinh nhft nudc. Trong he thong phap luftt I cua cic q u a : gia hijn nay tren t h i gidi, J Hiln p h i p 1ft l u i t cd b t o c i a Nhft nudc, cd hiju Iuc phap ly cao n h i t , la co sd h i l n phap de ban h i n h cftc quylt dinh quy pham phftp luftt, cic q u y l t dinh ftp dung p h i p l u i t tren cd sd cila cic quylt dinh quy pham. Hiju lilc cua H i l n p h i p do tinh y chi, tinh quyen luc c i a n h t o d t o quylt dinh. Tinh n h t o d t o vft tinh quyin luc quylt dinh hiju luc phap ly c i a cac quylt dinh phap l u i t phai phii hpp vdi Hiln phap. D i y chinh Ift cd sd h i l n p h i p v l tinh hap phap c i a cic quylt dinh phap luftt ndi chung, quylt dinh q u t o ly hftnh chuih nha nudc ndi rieng.
Trong CO c l u quyen luc nha nudc, Quic hji 1ft CO quan dai bieu cao nhat vft la co quan quyen luc nhft nude cao n h i t cua nudc Cpng hoa xa hpi c h i nghia \ ^ j t Nam, do dd, luftt, nghi quyjt c i a Qudc hji co hiju iuc phap ly cao hdn cac quylt dinh c i a cic CO quan khac c i a Nhft nudc. Chinh dia vi chinh tri - p h i p ly c i a Qujc hoi quylt dinh g i i tri, hiju luc p h i p ly c i a cic vftn b t o do Quic hji ban bftnh. Vftn b t o c i a Quic hpi s<ii-an
CO hiju luc phap ly cao hdn quylt dinh c i a cac cd quan k h i c ciia Nha nudc; vi trong do, the hijn y chi chung c i a tc^n the n h t o d t o thdng qua cac dai bieu Quoc hpi.
Chinh vi the, luftt, nghi quyet c i a Quoc hji CO tinh trji, Uu t h i , chi phm n j i dung cic quylt dinh phap l u j t do cic cd quan h i n h chinh nhft nudc ban hftnh; vi viy, mpi quyft dinh hanh cbinh p h i i dudc ban hftnh tren cd sd l u i t vft d l thi hnnb luit, cu t b l l u i t v i o nhiing d i l u kijn, h o t o canh q u t o ly nhat dinh.
Trong cd c t o quyin lUc n h a nudc d dia phuong, Hpi d i n g n h a n d t o la cd quan quyen lUc nhft nudc a dia phuong, dai dijn cho y chi, nguyjn vpng c i a n h t o d t o dja phuong; vi vjy, trong quan h j vdi Uy ban n h t o d t o c t o g d p va vdi cic cd quan k h i c c i a dia phuong thi Uu t b l , tinh trpi lujn thupc v l Hpi dong n h t o dan. Do do, quylt dinh c i a cd quan hftnh chinh nhft nudc a dia phudng vft cftc cd quan do nd t h i l t lftp nJn khdng t b l m i u t h u t o , trfti vdi nghi q u y l t c i a Hji d i n g n h t o dan.
Vijc q u y l t dinh q u t o ly hftnh chinh nhft nudc do cftc cd quan hftnh chinh nhft nudc a dia phudng ban hanh phai phu hpp, k h i n g t r i i vdi nhftng nghi quylt c i a Hdi ding n h t o d t o l i sU I j thupc c i a h i n h chinh vfto y chl c i a n h t o dan dia phUOng duoc the bijn trong cic nghi quylt do Hpi ding n h t o d t o ban h i n h .
Trong b j mfty h i n h chinh nhft nudc, moi cd quan h i n h chlnh n h i nudc 1ft m j t bp p h i n d u t h i n h , co nhflng chiic ning, nhijm vu, quyin h ^ n h i t dinh bat nguon tft nhijm vu, chftc n i n g c i a c i bp may, he t h i n g q u t o ly h i n h chinh. Do dd, nhijm vu, quyin ban, chftc nftng c i a co quan n i y khong the man thuftn, d l i l i p vdi nhijm NHAN LUC KHOA HOC X A H A I Q ]
TINH HOP PHAP C 6 A QUYET DPffl QUAN LY H A N H CHf NH N H A N U 6 C . . vu, quyin ban, chftc n t o g , quye't dinh c i a
CO quan khac vft c i a c i he thdng. De thuc hijn chftc ning, nhijm vu, quyen b a n c i a minh, d c cd quan h i n h chinh nhft nUdc diu ban hftnh cftc quylt dinh h a n h cbinh.
Trong thuc t i l n q u t o Iy, mpt quylt djnh hftnh chinh do cd quan nfto dd ban hftnh cung diu c6 anh hudng n h i t dinh tdi hoat djng c i a cic co quan k h i c . Do do, vijc ban h i n h quylt djnh hftnh chinh khjng chi la ceng vijc rieng c i a moi cd quan nfto dd, mft 1ft cong vijc chung c i a ca h j thJng, cd anh hudng tdi toftn b j h j t h i n g . Chinh vi vfty, mpi boat djng ban hftnh quylt dinh hftnh chinh diu phai dUPc p h i p l u i t quy dinh vft tren thUc t l p h i i t u t o theo nhftng quy djnh e i a p h i p luftt.
Nhu vfty, quylt dinh hftnh chinh p h i i dim b i o tinh hpp p h i p l i mdt tft't y l u khach quan, l i sU t b l hien, bao d i m sU thing nhi't c i a quyin lUc nhft nUdc, quyin lilc h i n h phap, quyin Iuc hftnh chinh trong dilu h i n h thuc hijn cftc cdng vijc c i a n i n h i n h chinh nhft nudc, dftp ftng cic quyin, tu do, lpi ich hpp phftp c i a ca n h i n , t l chftc.
Bin c^inh d6, tinh hpp phftp cua quylt dinh hftnh chinh con b i t nguon tft trilt ly v l sif Ij thupc c i a cong quyin vio p h i p lujt - mpt trong nhftng t r i l t ly c i n b t o c i a nhft nudc phftp quyin, dilu dd ddi hoi mpi hoat dpng cong quyin d i u phai phu hpp vdi p h i p luit, tren co sd p h i p luit, bj hjm c h l bai p h i p lujt.
Tinh hpp p h i p c i a quyjt dinh hftnh chinh do tinh thjng nhft't cua h j thj'ng p h i p luftt, tinh t h i n g nhft't c i a q u i n Iy, tinh thft bjc c i a h j t h i n g v i n b t o quy pham p h i p luit, tinh t h i n g nhft't gifta phftp lu&t v i thuc hijn phftp luftt, tinh Q NHiN LUC KHOA HOC XAHOl
thJng nhft't cua n i n ceng vu nhft nudc quylt dinh. Tinh thdng nhft't c i a h j thdng phftp l u j t vdi thuc hijn phftp lujt do tinh thong nhi't, sU t i e ddng qua Iai gifta cic quan h j xa hpi quy dinh. B t o t h t o ddi sdng xa hpi c6 tinh thong nhft't, c6 sU g i n bd, quan h j tUOng t i c gifta cic linh vuc boat djng c i a ddi sd'ng xa hji. Tinh chft't do quy dinh sU d i l u chinh phap luftt phii b i o d i m tinh thfi'ng nhi't, k h i c h quan.
Chlnh vi viy, cac ngftnh luftt trong h j thd'ng phap l u j t c6 quan h j m j t thilt, tic djng qua Iai l i n n h a u v i Ift t i l n d l c i a nhau, chung k h j n g the m i u t h u t o , mft p h i i tao thftnh m j t t h i t h i n g n h i t dilu chinh cic quan h j xa hpi.
Tinh t h i n g nha't c i a he thj'ng phap lujt, c i a q u i n 15r t h i hijn d tinh thft bjc cic v t o ban hay quylt dinh do cac co quan nhft nude ban hftnh. Trong dd, lujt cd hiju Iuc phftp ly cao nhft't, cic v t o b t o quy pham p h i p l u i t k h i c p h i i dupc ban hftnh tren CO sd l u j t vft de thi h t o h luftt. Vi vjy, cic v i n b i n quy pham p h i p l u j t do nhieu cd quan ban hftnh nhung khJng t h i m i u t h u t o vdi nhau, sU mau t h u t o cua cic vftn b t o quy pham p h i p luftt se d i n din sU dilu chinh ljch pha cftc quan h j xa hji, hojc t r i j t tieu hiju lUc p h i p luftt cua nhau, l i m r i i loan t r j t t u trong quan Iy nhft nudc.
De thuc hijn t h i m quyin, giii quylt cic vu vijc cu the phat sinh trong quan I^
hftnh chinh, cic cd quan hftnh chinh nhft nudc ban hftnh cac quylt dinh h i n h chfnh c i bijt de dilu chinh quan h j xft hji cp the • quylt dinh i p dung phap lujt, 1ft Bif cu t h i hda phftp luftt vfto ddi sing x i hji, vfto q u t o li; do dd, mpi quylt djnh hftnh chinh c i bijt phai dua v i o nhftng cftn cft Sl!l1-20U
NGUYEN MINH PHU
»
p h i p l u i t d l han h i n h . C f a cft p h i p luftt Ift cd sd phftp If de ban hftnh d c quyet djnh hftnh chinh ca bijt. Ndi d c h khic, quylt dinh hftnh chlnh d bijt hpp phap khi no phft hpp vdi H i l n phap, luat, cic quylt dinh c i a cfl quan nhft nudc d p tren, vdi cac quylt djnh chinh sich, quylt dinh quy pham do cd quan h i n h chlnh nhft nudc ban hftnh vft d quylt djnh d hijt c i a CO quan nhft nudc cft'p tren ciing nhU cua chinh co quan hanh chinh da ban bftnh. D i n g thdi, cftc quylt dinh q u t o ly hftnh chinh n h i nujc do mpt cd quan ban hanh v i trong n h i l u trudng hdp do cftc co quan ban hftnh cung c t o bao d i m tinh t h i n g n h i t khi quylt dinh v l m j t v t o d l nfto do.
Trong dieu kien x i y dung n h i nUdc phap quyin, kinh t l thi trudng, su p h i t triJn c i a cftc dich vu cBng, hinh thftc hpp ding dupc s i dung khft p h i hiln trong boat djng hftnh chlnh nhft nude, do dd d c CO quan n h i nudc khi ban hftnh quyet dinh q u t o If hftnh chinh n h i n u l c ciing c t o p h i i ton trpng nhftng hpp dong mft minh da k J k i t . Hpp d i n g dftpc ky k i t gifta CO quan hftnh chinh vdi ca nhftn, to chftc trd thftnh c t o cft d l ban h i n h quylt djnh q u i n ly hftnh chinh nhft nUdc trong nhftng trudng hop nhft't dinh.
BJn canh do, quylt djnh q u t o ly h i n h chinh nhft nudc dupc ban hanh p h i i phu hpp vdi quyet dinh, b t o to cua Toa to;
dftc bijt 1ft nhiing quylt djnh, b t o to c i a Tda to khi xet x i ve h t o h cbinh. Thuc t l , trong n h i l u truong hpp quyet dinh, b t o i n c i a Toa to t r i thftnh can cft de cfl quan h i n h chinh n h i nudc ban h i n h quylt djnh q u t o ly hftnh chlnh nhft nuac. Npi dung cic yeu d u hdp p h i p ddi vdi quylt dinh Xiiiaiu
q u t o ly hftnh chinh n h i nudc dupc quy dinh trong H i l n phap, luat va cic vfa b t o quy pham p h i p l u j t dudi luftt vl:
Thii nhat, t h a m quyin h a n hftnh quyet dinh h i n h cbinh c i a d c d c cd quan hftnh chinh n h i nUdc ( d quyet djnh chinh sich, quyet djnh quy pham, q u y l t dinh hftnh chinh d bijt vft viec thUc hien cftc quylt dinh dd);
Tha hai, t h u tuc x i y dUng, ban hftnh d c quylt djnh q u t o ly hftnh chinh nhft nudc, vai tro, t h i m quyin c i a d c cd quan nha nudc trong quy trinh, t h i tuc do;
ThU ba, hinh thflc p h i p ly (ten gpi) cftc q u y l t dinh h i n h chinh c i a d c cd quan n h i nudc, vi du- Chinh p h i ban hftnh Nghj quyet, Nghj dinh; B j truing, T h i t r u i n g cd quan ngang b j ban b i n h Quylt dinh, Chl thi, Tbdng tu; Uy ban n h t o d t o ban h i n h Quylt dinh, Chi thi; C h i tjch Uy ban n h t o d t o b f a hftnh Quylt djnh, Chi thj (quylt dinh hftnh chinh);
Tha tii, v l t h i thftc vfa b t o , ngdn ngfl s i dung trong v f a b t o the hijn quylt dinh q u t o ly hftnh chinh nhft nudc;
Tha ndm, cic bijn p h i p x i Iy dJi vdi quylt djnh hftnh chinh khong hpp phftp v l npi dung, hinh thflc, t h i tuc ban hftnh.
Chfag h ^ vijc dinh chi, bai ho, buy bo quylt djnh hftnh chuih, phuc h l i tmh trang ban d i u do vijc thUc hijn quylt dinh hftnh chlnh khong hop p h i p giy nJn, hay vice boi thudng thijt hai do quylt dinh q u t o ly hftnh chinh n h i nude t r i i phftp luftt g i y nen;
Tha Bdu, t h i m quyin c i a cac CO quan nhft nudc, nguoi d t h i m quyin trong vijc dmh chi, bai bo nhiing quylt dinh q u t o If h i n h chlnh nhft nudc khi chung khong phu hdp vdi Hien p h i p , lujt, quylt dinh NHiN LdC KKOA HQC X i H ^ fQ
TINH HOP P H A P CUA QUYET DINH QUAN LY HANH CHINH N H A NITCC...
eua eo quan nhfi nude cfi'p tren, nghi quyfi't cua Hoi d6ng n h a n cbng elfp, vi pham cftc quy dinh ve th^m quy^n ban hfinh, noi dung, hinh thiitc, thu tuc xay diing, ban hanh quyfit dinh;
ThU bdy, de bao dam tinh hOp phap eua cftc quyfit dinh hfinh chinh, Nhft nu6c con quy dinh trach nhifim cua cac cO quan nhft niidc, ngifoi c6 tham quyen trong viee r a soat, kilm tra, giam sat doi vdi viee ban hfinh quyfit dinh hfinh chinh, quy dinh vific khieu nai, to' cao, khcti kien doi vdi quy^t dinh hftnh chinh trai phap luat.
Nha v$.y, tinh thong nhft't cua quy^n lUe nhfi nu6c, quy^n hanh phap, tinh thfi'ng nha't cua h? thfi'ng phap luftt, tinh thut bfic eua eac vfin ban quy pham phap lufit, tinh thfl'ng nhS"t vfi' muc tifiu cua hoat dfing quan ly hfinh chinh quyfit dinh tinh thfi'ng nhSft, hpp phftp cua cftc quyfi't dinh hfinh ehinh. Vi vfty, tinh hdp phap trd thfinh thuOc tlnh phftp Iy cua quyfi't dinh hfinh chfnh, lfi yfiu ciu eua Nhfi nifdc dfii vdi nfii dung, hinh thLtc, thu tue xfty dilng, ban hfinh cac quye't dinh hfinh chinh.
Tit nhflng trinh bfiy noi trfin cfi the hieu: tinh hpp phftp cua quyfi't dinh hfinh chinh 1ft sijJ phil hpp cua quyfi't dinh quan ly hftnh chinh nhfi nudc vdi Hifi'n phap, luftt, cae quyfit dinh cua cd quan nhfi niidc cft'p tren, ^ ^ quyfi't dinh eua co quan quyfi'n liic nhfi nude cung clfp vfi' th^m quyfin, ngi dung, hinh thUc, thu ti;c xfiy dilng, ban hfinh quyfi't djnh.
2. Ctf sd p h a p Iy v^ t i n h htfp p h a p c u a q u y ^ t d i n h q u a n ly h a n h c h i n h nhft ntfdc
Hie'n phap Viet Nam nftm 2013 tai Difiu 8 quy dinh: "Nhd niidc duac to chUc vd hogt dgng theo HUn phdp vd phdp ludt,
[ Q N H A N I ^ KHOA HOC XA Hdi
qudn ly xd hdi bang HUn phdp vd phdp lugt, thitc hiin nguyen tac tap trung ddn chd". Quy dinh nay ciing chinh la yfiu c^u cua nhfi niidc phap quyen doi vdi hoat dong cua cac cd quan nha niidc, xfi hfii vfi cfing dftn, dieu dfi doi hoi moi hoat dpng cua CO quan nhfi nifdc phai phit hpp vdi phap lufit, CO nghia phai hpp phap.
Tinh hpp phap eua quyfit dinh quan ly hfinh ehinh nhft niidc b^t ngu6n tii yeu c^u CO ban cua nguyfin tfic phap chfi', nhU lfi hat nhftn cua tU tiidng n h a niidc phftp quyfi'n da diipc ghi nhftn trong Hifi'n phftp.
Quye't dinh quan 1;^ hfinh chinh nhfi nitdc do con ngiidi sang tao nfin; do dfi, phai tnic tifi'p phuc vu cho cuoe sfi'ng cua eon ngiidi.
Mfit khac, quyet dinh quan 1^ hfinh chinh nhft niidc lfi dfi thiic hifin cong vu nha nUdc. Nhfi nUdc 1ft mflt thie't chfi' xa hoi rfing ldn nhft't eua mpi thfinh vifin xa hoi, con hfinh vi cong vu nhfi nifdc 1ft hfinh vi phuc vu xa hoi, vi ldi ich xa hfli, nhfi niidc vfi cfing dftn. Vi vfty, moi quyfi't dinh quan IJ' cua h a n h chinh nha nUdc phai dap iing ca yeu c^u hpp phftp ve npi dung vfi hinh thijEe. Chinh trong tinh hpp phap dft the hifin dupc mue tifiu eua quyfi't dinh quan 1;^
hftnh ehinh nhft nudc. Mfit khac, di bao dam tinh hpp phap ve nfii dung vfi hinh thiic quye't dinh thi thu tuc xay diing, ban hfinh chung ciang phai theo diing thu tuc do phftp luftt quy dinh, cfi nghia thu tue dfi Cling phai bao dam tinh hdp phftp. Thu tyc xfty dung, ban hftnh quye't dinh quan IJ hftnh chinh nhft nUdc 1ft bao dam eho tinh hdp phftp cua chinh quyfit dinh quan IJ hftnh chinh nhft nUdc. Nhu vfty, c6 hai nhfim cftc yfiu c l u hdp phftp doi vdi nfii dung vft hinh thiic quye't dinh quan \f hftnh ehinh nhft nUdc, vft dfii vdi ca thu tuc stfii-zou
NGUYEN MINH PHU xay dung, ban hftnh chiing.
Vijc p h t o biet hai Ioai yeu c i u nay, ciing n h u p h t o biet ceic yeu d u dm vdi npi dung v i t h i tuc xfiy dung, ban hftnh quylt dinh Ift dilu k h i n g chi d y nghia ly luftn, mft d y nghia thuc t i l n rfft s i u sic. La c t o cfl de d i n h gia tinh hdp p h i p c i a chiing, d l h o t o t h i j n phftp luftt v l xay dang, ban h i n h q u y l t djnh q u t o ly h i n h chinh nhft nudc vft d bijn phap tudng iing d l x i IJ d l i vdi quylt dinh q u t o ly hftnh chinh nhft nUdc: dinh chi, bai bo, s i a doi, hay h i y h i c h t o g ; dam b i o p h i p chl, ky luftt trong h i n h chinh n h i nuac nhftm h a n chl, khfte phuc d c hftu q u i do vijc thuc I hijn chiing d t h i g i y n j n .
p Cic yen d u hpp p h i p d l i vdi quylt dinh q u t o Iy hftnh chinh n h i nuac c i a co quan h i n h chinh nhft nudc d Vijt Nam d i dupc quy dinh d nhflng mftc d j k h i c nhau trong d c H i l n phftp Vijt Nam qua d c tiuAkf.
H i l n phftp nftm 1946 chua cd b i t ky mpt quy djnh nfto true t i l p v l tinh hflp phftp, hpp IJ c i a quylt dinh hftnh chinh, ngofti vijc quy dinh Chinh p h i d quyin han "Bai bo nhiing minh Unh va nghi quyit cua ca quan cap dudi, niu can"
(Dilu 52); d & H i l n p h i p nftm 1959 da dupc quy djnh k h i d i y d i t ^ Dilu 53 quy dinh, i y ban thuong vu cd quyin "Sia dot hoae bdi bo nhiing nghi dinh, nghi quyit, chi thi cia Hoi dong Chinh phu trdi vdi fliih phdp, phdp ludt, phdp lenh; sOa doi hodc bdi bo nghi quylt khdng thich ddng cia Hdi dSng nhdn ddn tinh, khu tit tri, thdnh pho tnic thuoc trung littng..."; Hji dong ddnh p h i d quyen "SUa doi hoae bdi bo nhiing quyit dinh khdng thich ddng ciia bo, cdc caquan thuoc Hgi ddng Chinh Sfl1-2t1«
phu; sutr doi hodc bdi bo nhOng quyet dinh khdng thich ddng cua uy ban hanh chinh cdc cdp. Binh chi viec tM /tdnh nhiing nghi quyit khdng thich ddng cua Hgi dong nhdn ddn tinh, khu tit tri, thinh phd'true thugc trung liang vd de nghi Uy ban thudng vu Qudc hgi sita doi, hoae bdi bo nhiing nghi quyit ay" (Dilu 74); "Hot dong nhdn tidn cd quyen sOa doi /loac bdi bo nhOng quyei dinh khong thich ddng cUa uy ban hdnh chinh cap minh; cd quyen sOa doi hogc bdi bo nhiing nghi quyit khdng thich ddng cua Hdi dong nhdn ddn cap dudi true tiep vd nhOng quyit dinh khdng thich ddng cia Uy ban hdnh chinh cdp dudi tnfc tiip" (Dieu 85).
Hiln phftp nftm 1980 quy djnh Hji dong Nha nudc c& quyin "Binh chl viec thi /idnh vd sia doi hodc bai bo nhiing nghi quyit, nghi dinh, quyit dinh cua Hgi dSng Bd tnidng trdi vdi Hiin phdp, luit vi phdp lenh"; "Sia dSi /lo&c bdi bo nhiing nghi quyit khdng thich ddng cua Hgi dong nfidn ddn tinh, thinh p/iotnic thudc trung aang vi cap tuang duang' (Khoin 8, Khoto 10, Dilu 100); C h i tjch Hpi ding B j truing d quyin "Binh chl viSc thi /linh vi sia dot hogc bdi bo nhiing quyit dinh, chi thi, thong tu khdng thich ddng cua cdc bd va cdc ca quan khde thudc Hdi ddng bg tnidng. Binh cht viic thi hdnh nhOng nghi quyei khdng thich ddng cia cdc Hgi dong nhin ddn tlnh, thanh phi true thugc trung uang va cap tuang duang, dong thdi di nghi Hdi dong Nhd nudc sia doi hodc bdi bo nhiing nghi quyit do. Binh chi viec thi hdnh vi sia dSi hoic bdi bo nhOng quyit dinh od chi thi khdng thich ddng cua Uy ban nhdn din cdc cap"
(Khoto 23, 24, 25, Dieu 108); H6i dong NNiN LVC KHOA HOC XiHOl Q
TINH HOP P H A P CUA QUYET DINH QUAN LY HANH CHINH NHA NU(3C...
n h t o d t o co quyen "Sia doi hoic bdi bo nhOng quyil dinh k/idng t/iich ddng cua Uy ban n/idn ddn ciing cdp lioac cua Hgi dong n/idn ddn cdp dudi true tiip" (Khoto 10, Dilu 115).
Hien phftp Vijt Nam nam 1992 quy djnh Qu6c hji cd quyin "Bdi bo cdc vdn ban cia Chu tich niidc, Uy ban thudng vu Qudc hdi, Chinh phu, Thu tudng Chinh phu, Tda dn nhdn din tdi cao, Viin Idem sdt nhdn ddn tdi cao trdi vdi Hien phdp, ludt, nghi quyet cia Qudc hdi' (Khoto 9, Dilu 84); Uy ban thudng vu d quyin
"Dinh chl viic thi /idnh cdc vin bdn cia Chinh phi, Thi tudng Chinh phi, Tda dn n/idn din tdt cao, Viin kiim sdt nhin din tdi cao trdi vdi Hiin phdp, lugt, nghi quyit cia Qudc hdi vd trinh Qudc hdi quyei dinh vi^c huy bo cdc vdn bdn dd; huy bo cdc vdn bdn cia Chinh phi, Thi tudng Chinh phu, Tba dn nhdn din tdi cao, Vign kiim sdt n/idn ddn tdi cao trdi vdi phdp Ignh, nghi quyit cia Uy ban thudng vu Quic h^i" (Khoin 5, Dilu 91); T h i tudng Chinh phu cl quyen "Binh chl viic thi hdnh hogc bai bo nhOng quyei dinh, chl thi thdng tU cia Bg trudng..., quyit dinh, chl thi cia Uy ban nhdn ddn, Chi tich Uy ban nhdn ddn tlnh, thinh p/iotrUC thudc trung Udng trdi vdi Hien phdp, luit vi cic vin bdn cua ca quan nhi nudc cdp trin" (Khokn 4, Dilu 114); C h i tich Uy ban n h i n d t o cl quyin "Binh chl viic thi hanh hoic bii bo nhOng van bdn sai trdi cua ca guan chuyen mdn thudc Uy ban nhdn ddn va cdc vdn ban sai trdi cia Uy ban nhdn ddn cip dudi; dtnh chl thi hinh nghi quyit sai trdi cia Hdi dong nhdn ddn cap dudi "
(Dilu 124).
Tft nhflng quy djnh neu tren c i a cic I Q NHiN LVC KHOi HQC XAHOl
H i l n phap cd the n h a n t h i y mpt s l dilu sau day:
Vijc sij[a d l i hoic bfti bo dupc ap dung del vdi nhiing q u y l t dinh™ "trii vdi Hiln phap..." hoftc nhflng quye't djnh "khBng thich dftng" (Hiln phap nftm 1959).
Viec dinh chi, bai bo dujc i p dung doi vdi nhiing quylt dinh "trfti vdi Hiln phip..." hay nhflng q u y l t dinh "khdng thich ddng' (Hiln p h i p nftm 1980).
Vijc dinh chi, bfti bo hay h i y bo dupc ftp dung doi vdi nhflng quylt djnh "trii HiJn phip..." hay nhiing q u y l t dinh "sai trdi" (Hiln phap nftm 1992).
Nhu vjy, vijc s i a dli, dinh chi, bai bo, hay h i y bo dupc i p dung doi vdi nhftng quylt djnh, theo quy djnh c i a cic Hiln p h i p Vijt Nam Ift nhiing quylt djnh khong hdp hijn, khBng hpp p h i p vft nhftng quyj't dinh "khdng thich ddng" hay
"sai trdi'.
Thuftt ngft "khdng thich ddng, "sai trdi" va "trdi vdi" dupc s i dung vdi nhflng f nghia, npi hftm khio nhau c i a nd. Thuftt ngfl "khdng thich ddng", "sai trai" dupc h i i u 1ft khong hpp phftp, hojc k h i n g hpp Iy, hoic vfta khBng hdp p h i p vft khong hpp ly, con "trai vdi" dupc hieu l i khong hpp hiln, khBng hpp phftp. KhBng hpp hiln, khong hpp p h i p c6 ngUa Ift kh6ng p h i hop vdi muc tiJu, tinh t h t o , nji dung cic Dilu, K h o t o c i a H i l n p h i p , luit, cic vftn b i n cua co quan nhft nude cft'p tr jp.
Tft nhflng quy dinh c i a cic Hiln p h i p ndi tren vft each h i i u n h u trjn v l quylt
Thuat nga quyft djnh dU(?c sil dvng 5 dfiy ii ehi Uft ca cac quyft djnh do cd quan hfinh chlnh nhll nudc ban hfinh vdi ten goi khde nhau: nghi quyft, nghj djnh, quyet djnh, chi thj, thfing tu, nhOng quyft djnh nfiy Ifi nhflng quyft djnh quan IJ hfinh chlnh nhfi nudc.
Sill-ZOIfi
NGUYEN MINH PHU dinh "klidng thich ddng', quyet djnh 'sai
trdi". quylt dinh "trdi vdi Hien phdp, ludt...", d the n i t r a n h j n djnh sau: d c n h i l i p H i l n Vijt Nam qua cac thai ky khong d quan diem thong nhat ve co s i d l dinh chi, b i i bd, hay h i y bo d l i vdi quylt dinh c i a cfl quan h i n h chinh nhft nude a trung Udng, d n doi vdi quylt djnh c i a CO quan nhft nudc d dja phuang thi cfl s i c i a no Ift d tinh hpp hiln, hpp p h i p vft tinh hop ly.
Hiln phap Vijt Nam nftm 2013 d each tilp cjn mdi so vdi d c Hiln phftp trudc dfty v l cd s i d l dinh chi, bai bd quylt djnh cua cd quan hftnh chinh nhft nude, khi quy I dinh: Quic hji d quyin "Bdi bo vdn bdn f cua.. Chinh phi, Thu tudng Chinh phi., trdi vdi Hiin p/idp, ludt, nghi quyit cia Quoc hdr (Khoto 10, Dilu 70); tJy ban thudng vu d quyin "Binh ehi viic thi hdnh adn ban"' cia Chinh phi, Thi tudng Chinh p/ii... trdi vdi Hiin p/idp, ludt, nghi quyit cia Qudi hgi va trinh Qudc hdi quyit dinh viic bdi bo cdc vdn bdn dd tgi ky /igp gan nhdt; bdi bo vdn bdn cua Chinh phi, Thu tudng Chinh phi... trdi vdi phdp link, nghi quyit cia iy ban thudng vu Qudc hdiP (Khoto 4, Dilu 74); T h i tudng Chinh p h i d quyin 'Binh chi viec thi hdnh hogc bai bo van bdn cia B6 tnidng, Thu trudng ca quan ngang bd, Uy ban nhdn ddn, Chi tich Uy ban nhdn din tmh, thdnh pho tnic t/iudc trung uang trdi vdi Hien phdp, ludt vd cdc vdn bdn eia cd quan nha nudc cdp trin; dinh c/ii viic thi /idnh nghi quyet cia Hdi dong nhdn ddn tinh, thdnh pho trite thugc trung uang trdi vdi Hiin phdp, ludt va cdc odn bdn cia ca quan n/id niidc cdp tren, dong thdi di nghi iy ban thudng vu Qudi: hdi bai 6o" (Dilu 98, Khoto 4).
sfiiait
Nhu vfty, H i l n phap nftm 2013 chi quy dinh vijc dinh chi, hay bai bo doi vdi nhflng v t o b t o trai vai H i l n phftp, luftt, co nghia chi dinh chi khi v t o h t o khong hdp bien, khdng hpp p h i p .
Vijc H i l n p h i p quy dinh dinh chi, bai bo v f a b t o khdng hop hiln, khong hpp phftp 1ft xufft p h i t tft quan diem xfty dUng nhft nudc phftp quyin, quan ly xft hji bftng Hien phap, p h i p luftt, h a n c h l sU "bao bien" c i a CO quan nhft nUdc d ' p tren v i o vijc ban h i n h quylt dinh c i a co quan cft'p dudi. Dong thdi, dilu dd cung d nghia Ift cd quan ban hftnh q u y l t djnh phai chiu trftch nhijm v l tinh hpp ly c i a cac quyj't djnh do minh ban hftnh. Nhiing dieu d6 khong d nghia l i mpt quylt dinh khong hpp Iy se k h i n g hi dmh chi, s i a dli hay bai h i . Vi m j t quylt dinh khjng hpp ly cd the khdng thuc hijn dupc, hay thuc hien se ri't ton kJm mft hiju q u i xft hji khong cao, trong khong it trudng hpp vijc thuc hijn nhiing quylt dinh khdng hpp ly cd t h i gfty r a nhflng thijt hai v l v j t chi't v i t m h t h t o r i t ldn cho Nhft nUdc, xa hji, c i n h i n , to chftc; vi viy, quylt dinh khjng hpp IJ cOng p h i i dupc dinh chl, bfti bo.
Vijc dinh chi, hay hai bo quylt dinh khjng hop Iy do chinh cd qufa b m hftnh ra nd thuc hien.
Trong thuc tien q u t o Iy cic cd quan n h i nudc co t h i m quyin ban hftnh vftn b t o c t o g thudng dinh chi viec thuc hijn nhflng v f a b f a k h i n g hpp IJ do mhih b m h i n h , hay ifinh chl khi chua d dilu kijn Cac van ban 0 day du?c . 4 d^ig di chi cfic vin ban phfip lufit do CO quan hfinh chfnh nhfi nudc han hfinh cfic vfin ban phfip lujt Ifi hinh thflc t h i M^n cua cfic quyft dinh phap lufit, cfic quyft dinh phap lufit do co quui h U > chlnh nhfi nudc ban hinh Ifi nhflng quyft (finh quan If hfinh chinh nhfi nudc.
NHiN L«C KHOA HOC XAHOl Q
TiNH HQP P H A P CUA QUYET P p M QUAN LY H A N H C H I N H N H A N U O C , thuc t l d l thuc hijn, mftc du quylt djnh
nfty v l npi dung vft hinh thflc d i u hop phftp. Co quan nfto cd quyin ban hftnh vfa b t o thi cd quan dd cd quyin dinh chl, bfti bo v f a b t o do minh ban hftnh, dfty Ift quyin dudng nhiJn c i a cd quan ban hftnh vftn b t o . Tft't nhijn dilu nay cung can dupc quy dinh trong phap l u i t .
Lujt Ban b i n h v f a b t o quy pham p h i p lujt nftm 2008 da khfti q u i t cic yju ciu hop phap vft hpp ly doi vdi v f a b t o quy pham phftp luftt, trong do d quyet dinh q u t o ly hftnh chinh nhft nudc quy pham thdng qua nhiing quy dinh ttd Dilu 3 c i a Luftt:
Bao d i m tinh hpp hiln, hdp p h i p vft tinh thing nhfft c i a v f a b t o quy pham phftp luftt trong h j thong p h i p luit;
T u t o t h i t h i m quyin, hinh thftc, trinh tu, t h i tuc x i y dung, ban hftnh vftn b t o quy phjm p h i p lujt;
Bao dim tinh d n g khai trong q u i trtnh xiy dung, ban h i n h v f a b t o quy phiim phftp lujt trft truflng hop vfa b m quy p h m i phip luftt cd npi dung thupc bi m j t nhft nudc; bao dam tinh minh b?ich trong d c quy djnh c i a v t o b t o quy pham p h i p lujt.
Bao dim tinh kha thi c i a v t o b t o quy phfim p h i p lujt;
KhBng Iftm c i n trd vijc thuc hijn dieu udc quic t l mft Cjng h6a xft hpi c h i nghia Vijt Nam l i t h i n h viJn.
Nhu vjy, a djy Lujt B m h t o h v t o b t o quy pham phap l u i t d i true tilp chi r a hai nbdm d c yeu ciu: yju c i u hop phap v i hpp IJ dm vdi nji dung, U n h thftc, t h i tuc xiy dung, b m hftnh v t a b t o quy pham phftp lujt.
Nhftng quy djnh neu tren c i a Luftt Ban hftnh v t o b m cung la cfl s i de xem xet v l I Q NHiN LOC KKOA H9CXA Hdi
tinh h a p p h i p khBng chi dBi vBi quylt dinh q u t o ly hftnh chinh nhft nuBc quy pham, m i con dBi vai q u y l t dinh q u t o IJ hftnh chinh n h a nUdc noi chung. Vi quylt djnh q u t o IJ hftnh chinh nhft nudc l i "sto p h i m " c i a hoat djng h i n h chinh nhft nude; do dd, p h i i phu hop vdi y j u ciu cua p h i p l u i t , vft chdng p h i i hdp ly, d nghia p h i i p h u hdp vdi yeu c i u c i a thuc tiln, yeu can, doi hdi c i a ddi sd'ng nhft nUdc, xft hji, c i a con ngudi.
D l bao d i m tinh hop p h i p c i a cic quylt djnh hftnh chinh, trudc h i t c t o phai h o t o thijn phap luftt quy dinh v l ho^t djng xay dung vft b a n hftnh quyj't djnh q u i n IJ hftnh chinh n h i nudc, c i quylt dinh quy phara, quyj't djnh hftnh chinh c i bijt b i n g cich:
Mdt li, hpp nhft't Luftt Ban hftnh vftn b t o quy ph^im phftp luftt nftm 2008 vft Luftt Ban hftnh vftn b t o quy pham phip luftt nftm 2004 thftnh mpt l u i t gpi chung Ift L u j t Ban hftnh vftn b t o quy ph^m phftp lujt; d i n g thai ban hftnh Luftt Ban hftnh quylt dinh h t o h chinh.
Hai Id, thudng xuyen r i soit, kilm tra cic q u y l t dinh q u i n IJ h t o h chinh nhft nudc do cd quan h t o h chinh nhft nudc ban hftnh.
Ba li, cac cd quan nhft nudc d t h i m quyen c t o ftp dung cftc bijn p h i p : dinh chl, bai bo nhflng quylt dinh q u t o IJ h i n h chuih nhft nUdc khdng hop p h i p c i v l nji dung, thu tuc x i y dUng, ban h i n h .
TAI L I E U THAM KHAO 1. Hie'n p h i p Vijt Nam nftm 1946, 1959, 1980, 1992, 2013.
2. L u i t Ban hftnh vftn b t o quy pham phftp l u j t n i m 2008.
s i 11-2014
