• Tidak ada hasil yang ditemukan

Phần mềm Tạp chí mở

N/A
N/A
Nguyễn Gia Hào

Academic year: 2023

Membagikan "Phần mềm Tạp chí mở"

Copied!
9
0
0

Teks penuh

(1)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

Thực trạng vận động thể lực của học sinh cấp 3 ở Hà Nội năm 2019

Phạm Quốc Thành1, Lê Thị Tuyết Mai1, Trần Đỗ Bảo Nghi1, Nguyễn Hằng Nguyệt Vân1, Dương Minh Đức1,

TÓM TẮT

* Thông tin chung: Vận động thể lực được coi là một biện pháp tốt nhằm nâng cao sức khỏe và phòng chống bệnh tật. Vận động thể lực không đạt chuẩn (thiếu hoạt động thể lực) đã được xác định là yếu tố rủi ro hàng đầu thứ tư đối với tỷ lệ tử vong toàn cầu.

* Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 3443 học sinh THPT nhằm mô tả thực trạng lười vận động thể lực ở Vị thành niên tại Hà Nội thông qua bộ công cụ Hệ thống giám sát hành vi nguy cơ thanh thiếu niên.

* Kết quả: 13,3% học sinh chăm thực hiện các hoạt động thể lực theo khuyến nghị. Có 50% học sinh tham gia các hoạt động như đi bộ/ đi xe đạp hoặc tập các bài tập tăng cường hàng ngày. Tỷ lệ vị thành niên (VTN) dùng điện thoại và máy tính quá nhiều trong ngày chiếm tỷ lệ khá cao (40%).

Học sinh có điểm trung bình học tập đạt loại khá thì có xu hướng vận động nhiều hơn hơn so với nhóm học sinh có điểm học tập trung bình.

* Kết luận: Tỷ lệ VTN thường xuyên tập thể dục thể thao và vận động theo khuyến nghị của WHO tại Hà Nội năm 2019 thấp 13,3%.

Từ khóa: Vị thành niên, hoạt động thể lực, Hà Nội , THPT.

Current status on physical activity of high school students in Ha Noi 2019

Pham Quoc Thanh, Le Thi Tuyet Mai, Tran Do Bao Nghi, Nguyen Hang Nguyet Van, Duong Minh Duc

SUMMARY

* Background: Physical activity is an essential solution to improve health and disease prevention.

One of the leading death cause is failing to meet the WHO recommendation on physical activity in the world.

* Methodology: A cross-sectional study on 3443 high school students in Hanoi which aims to determine the current status of physical activity of these students by using the Youth Risk Behavior

(2)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

Surveillance System.

* Results: 13.3% of students engaged in physical activities as recommended. 50% of students participated in some activities such as walking / cycling or doing daily reinforcement exercises.

The rate of adolescents using phones and computers too much during the day was quite high (40%). Students with a good GPA tend to be more active than students with an average GPA.

* Conclusions: The proportion of adolescents regularly exercising and exercising according to WHO recommendations in Hanoi in 2019 is low at 13.3%.

Keywords: High school, physical activity, Hanoi, adolescent

Tác giả:

T ng ạ h c Y tế công cộng

1. GIỚI THIỆU

t th nh n n T , g ạn n t ng n n ến h ạt ộng th c T nh n, th c tế t th nh th ế n n hông h ạt ộng th c c , ng n th nh th ế n n c h ng nh ột ng n th g n ít n ộng nh t , ch g t n á tính, ng n th ạ , á tính ng Th nh ngh c T ch c Y tế thế g , n ộng th c g ạ h ạt ộng c p, nh ộ, c nh n, các h ạt ộng th ch t h ộng, h ạt ộng ng t , t p th c t p n th th ạt ộng th c c ch th các c ộ n ng, , nh Th h ến ngh , nh ạt c c tốt nh t ch c h , ộ t n n th g h ạt ộng th c th c ng ộ n ộng th c c c ột n pháp tốt g p n ng c

c h ph ng chống nh t t

ết á cá ốc g th nh n n t , t t ánh g á c h t tốt/tốt t ng nh T 6 t , t n th p nh t ng n h n T ng ,2 2. Th T 0 t t n t n c

c h ạt ộng/ n ộng th c hông ạt t ch n ch ế t t c , n 20 6 c 55 n ố t t t n ng c

ếp nh ít h ạt ộng th ch t t ng n g ch ế 2 2 t n t ng ố 55 n g ch ế 5 2 t n t ng ố 50 T ng ít h ạt ộng th ch t c t ng

ng 5 n t n 200 ến 20 6 hông c h ch th c th n g t n 200 2 ,5 ến n 20 6 2 ,5 3. t ột n c ng phát t n c c n ố ng Th T ng t n ố n 20 , t c h n 6 t th nh n n t ng ộ t t 5 th ch n t ếp t t th nh ng n thông th th ch t t í t , ố n h hộ nộ t ết Chính h ạt ộng th ch t t T ng ột t ô c ng n t ng Th ết t ốc g T th nh n n t n 200 S Y2 , nh n ch ng t t th ng n t p th th t ng nh t t 6 t 2 , , c h n t

n t ng nh t t 20 2 t , th nh n n c h ạt ộng th c th th

(3)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

th ng n h n n th nh n n 0, ,2 Th nh n n th nh th c c ộ t p th th t th ng n c h n th nh n n nông thôn , 5, 5.

Yế tố n n ến n ộng th c th nh n n c ế tố nh h ng chính Yế tố cá nh n ế tố g nh ạn ế tố ô t ng hộ T n ộng th c c hác t g n g n g c ch

t ng nh ngh n c , h hết t t n h ạt ộng th c c h n t n 6 Th

ết c ột ngh n c h át c h h c nh t n c tạ t ng t n 20 ch ết, , th nh th ế n n, ộ t t tạ t hông áp ng c các

h ến ngh ít nh t g h ạt ộng th ch t ng 5 ng /t n g , gá 26, t T h c nh ến p g á c th ch t ng /t n ,5 , g , t , gá Th ết ngh n c c á cá h át c h nh n c t ng h c 20 S S 20 ch ết 2 , h c nh th g các h ạt ộng th c ng 5 ng /t n c nh nông thôn c các h ạt ộng th c h ng ng ít nh t g h ạt ộng th c ng 5 ng /t n c h n h c nh th nh th 2 , 22, n h ph n h c nh 60, th g các p h c g á c th c 2 ng /t n 5 , n

62,26 n c nh h c nông thôn 6 , 6 h c 2 ng /t n 5, h c h n ng /t n c h ng ến các p h c g á c th c th ng n h n h c nh th nh th 5, 2 ng /t n 5,56 nh h n ng /t n

ạt ộng th c c th c th n áng c

h c th nh th ế n n g ng c phát t n ột ố nh nh ph , nh ng h p t ng ạ 2, nh t ạch các n

c h t th n, h , c t h áp ng ột ộ công c ch n h g á át h nh ng c c nh ng ng ch ng h ến cá /c n th p g th t ng nh t t nh T tạ t c p th ết 6.

ộ ột t ng các th nh phố phát t n nh tế hộ n c n c , n t ng h c ng ng ông ng n c t t h c c nh t t ng 6 ng nh tế c c n c . h ánh g á các h nh ng c c h T t ng h c n , ngh n c ánh g á các h nh ng c c h t T tạ ộ n 20 c th c h n T ng h ôn h á , nh các ế tố h ạt ộng th c

n n ến c h T c á cá 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu

T t 6 ến t ng th h c các c tạ h T T t n n th nh phố ộ T ch n ch n ố t ng ng th h c

p 0 ến p 2 tạ các c tạ th ộc h T T th g t ng ngh n c , các c tạ n c th t ng công p, n p, h c T ng t T th ộc n c S

T ộ nh ách c tạ t ng http // g h n g n ố t ng c t tạ th t ng th g c ng c p thông t n ch ngh n c , hông c h ế

h ết n ộng 2.2. Thiết kế nghiên cứu

gh n c c t ng ng

(4)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu

Th g n ngh n c T tháng 0 /20 ến tháng 05/2020

5 t ng T ng h c ph thông T T tạ 5 n/h n, ộ

2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu C

Công th c tính c t ố t ng ố c áp ng

c nh g ạn, g ạn Ch n ng nh n 5 n/h n ngh n c t nh ách 0 n/h n c ộ p nh ách t n ộ các t ng t ng n/h n ch n ng nh n n/h n t ng c p

ạn 2 p nh ách t n ộ các hố p h c 0, 2 t ng t ng T ng hố ch n ng nh n 2 p T ng p ch n, ch n t n ộ ố h c nh t ng p

2.6. Phương pháp thu thập:

Công cụ thu thập số liệu

ộ công c thống g á át h nh ng c th nh th ế n n Y th h S nc S t c ch ch n h ch ph h p ố c nh t ộ công c g 2 c h t c ngh 6 nh h nh ng c c h t th nh n n, t ng ngh n c n c ph n tích c th c h n t n nh c h n n ến n

ộng th c

Cách thức thu thập số liệu:

Th th p ố ng á tính tạ các t ng h c ộ công c c th ết ế t n n n t ng

t t n t ng ch

ph p các ố t ng c th t ộ c h t t á tính, n th ạ h c á tính ng Công c g p h c nh t ph ế chính ác, t ánh t c , tính g c t ng t

ộ c h

2.7. Phân tích số liệu

Số c ph n tích ng ph n St t ph n n 2 h n tích ô t thông t n ch ng h n tích các ế tố n n ột ố h nh ng c chính t n ô h nh ến t ng ch ng tô t ến h nh ô h nh T ng

c ngh thống ng ốn 0,05 t c g á t , 6

p 0, 2 t ph n t th ế n n t 6 t t ng ng th ốc á t c ạng n , th á cá ốc g th nh n n

t S Y n 200 ộ chính ác t ng ố 0, 5

ố th ết ế p 2 ngh n c n ng ph ng pháp ch n c C tố th c tính t án 5 6 ng

t 0 ố t ng t chố ph ng n, c c n th ết ch ạ h nh n ngh n c p 0 h c nh ến ch n h ạ n n các h n/th n n c

t ng c n t 5 h c nh C n t ng ng h ng 0 p c tính

p c h c nh tạ 5 c tạ h T T Tạ t ng ch n 6 p ph n

2 p/ hố

2.5. Phương pháp chọn mẫu

gh n c ng ph ng pháp ch n

(5)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

ph n tích h g t c g ph n tích n ến, ph n tích ến ph n tích t ng 2.8. Đạo đức nghiên cứu:

gh n c c thông ộ ng ạ

c c T ng ạ h c Y tế công cộng tạ ết nh ố 00/20 /YTCC t c h t n h t n th c

3. KẾT QUẢ

Bảng 1. Vận động phù hợp theo đặc điểm của VTN tham gia nghiên cứu (n=3443)

Đặc điểm

Chăm hoạt động thể lực (%)

Chăm đi bộ/

đạp xe(%)

Chăm tập bài dãn (%)

Chăm tập bài tập tăng cường

(%)

Tham gia học thể dục (%)

Tham gia câu lạc bộ

thể thao

(%)

Xem ti vi quá nhiều

(%)

Dùng điện thoại/

máy tính quá nhiều

(%)

Gặp chấn động khi chơi

thể thao

(%)

Ch ng , 5 ,6 56 6, 6, 26, 2,6 , 2 ,

,0 5 ,2 56,6 5 ,2 ,0 ,6 , ,2 25,

6, 5, 52, , 0, ,6 2,0 5,2 22,0

S nh

ng , 50, , , 5, 2 ,2 , 6, 2 ,2

c n ,0 5 ,2 5 ,6 , ,2 2 , 2,0 2,0 26,5

ph 6, 5 , 6 ,6 55, 6, , 5,0 ,6 2 ,5

ạ t ng

Công p ,6 50, 60, 6, ,2 2 , , , 2 ,

n p 2,2 52,6 , 6, 5, 26, 6,5 ,0 2 ,

T , 5 , , , , 2 ,6 2, 5,0 ,

hố p

hố 0 ,0 5 , 56,0 5, ,0 26,5 , ,0 2 ,

hố , , 55, 6,5 6, 2 , ,6 ,6 2 ,

hố 2 , ,5 5 , 5,6 6, 25, ,2 , 2 ,5

T h c t p

T ng

nh , 5 ,5 5,2 ,2 6,2 , , , 2 ,6

há 2, 5 , 5 , ,6 ,2 2 , , 0, 25,0

,6 5 ,5 60,5 ,2 0, 0,6 5,2 2,2 2 ,6

h c

ộ th nh , 50,0 6 , ,2 , 0,0 , 5 , 2 ,6

g ạ

th nh , 5 , 50, , 6, 25, 5,5 , 2 ,

(6)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

ết ngh n c ch th , t ng t ng ố h c nh c p T T th g h ạt ộng h át ch c h n h c nh c th c h n các h ạt

ộng th c t ng cộng ít nh t 60 ph t ng C h ng 50 h c nh n ộng các h ạt ộng nh ộ/ ạp h c t p các

t p t ng c ng g , t T ng n th ạ á tính á nh t ng ng c ng ch ế t há c , ng t n 2 g /ng , hông g th g n ng ch c ích h c t p , t ng h T c n ít th g các c ạc ộ th th 2

ch h ạt ộng th c t ếng/ng , h ph n th các nh c nh n h h c, ngh n c ch th c ch nh ch n g n n h g n /5 n g ch n

ộng t ng h t n n g ch 6, ết t ngh n c c ng ch th h c nh nộ th nh n n ế n C c h ạt ộng th c nh h n h n ng ạ th nh Ch ng , ốc , S c S n c nh các t ng T c ng nh c t n ộng th ng n c nh t g

nh hố p 2 nh c t n ộng th ng n th p h n hố p 0

n t , , ,

ch ộ ạp 0 ph t/t n , n g nh c t n ộng c h n n g 5 ,2 5, T ng t nh n ộng n ch ng, h c nh các t ng T c ng nh c t h ạt ộng ộ ạp c nh t 5 , nh hố p 2 nh c t ộ ạp th p nh t ,

h nh t á nh h ng n th ạ / á tính á nh , n g t ếp t c nh c t ch n ộng th p h n h

n ộng c h n , t 5 ,2 n g c nh các t ng T c ng nh c t t h n th ạ /

á tính á nh th p nh t 25 áng n nh hố p 2 c t t , n th ạ / á tính á nh n t , ,6 c h n nh hố p 0 h c nh các h n ng ạ th nh c ng c t ng á c th p h n h c

nh các n nộ th nh , 5 , Bảng 2. Mô hình hồi quy logistic thể hiện yếu tố liên quan với lười vận động ở VTN

Biến độc lập Hệ số hồi

quy (B) SE

95% CI Thấp

p

Thấp Cao

0,000

, 6 0, ,625 , 2

ạ t ng

Công p

n p 0, 05 0, 0, 65 0, 5 0, 5

T 0, 02 0, 2 0,065 0, 0,0

hố

hố 0

hố 0,20 0, 5 0, 6 0,06 0, 0

hố 2 0, 50 0, 0 0, 25 0, 2 0,2

(7)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px t ng nh h c

t p

T ng nh

há 0, 5 0, 5 0,05 0,66 0,020

0, 25 0, 0,066 0, 5 0, 0

T ng h t th ốc

hông 0,2 0

C 0,2 0 0, 6 0,5 0,

T ng ống hông

0, 52

C 0,0 0, 0, 0,

T ng ng ch t g ngh n

hông

0, 60

C 0, 5 0, 2 ,20 0,

T ng nh 0,0 2 0, 0 0, 0, 2 0,5 0

ph 0,2 0, 22 0, 5 0,020 0,0 2

h c ộ th nh

g ạ th nh 0, 05 0, 0, 65 0, 5 0, 5

a: nhóm so sánh / *** p<0,01, * p<0,1

T ng ngh n c c ch ng tô , t n ộng th c n ộng th c c hác t g n g n g , t ng n g c h ng ít n ộng h n 0,6 5 TC 0,20 0, T ết c ngh n c ch ng, t n

ộng th c c hác t g các nh h c t p t ng nh, t ng nh h c nh c t ng nh h c t p ạt ạ há th c h ng n ộng nh h n h n nh h c nh c h c t p t ng nh

, 5 TC ,06 ,

Bảng 3. Mô hình hồi quy logistic đa tầng dự báo tác động của các biến tới lười vận động ở VTN

Biến dự báo

Hành vi nguy cơ dân tới chấn thương không chủ đích

Giá trị p Tỷ lệ chênh hiệu

chỉnh (OR)

95%KTC

Thấp Cao

/ 0,25 0,200 0, 2 0,000

t ng nh h c t p T ng nh

há , 2 ,055 , 0,020

, 6 0, , 0, 05

ng ốn g c n hông/C , 0 0, 5 , 2 0, 6

ng ố 0, 0, 0,2 5 0,000

Số n át 2

Số hố p

Số t ng 3

a: nhóm so sánh / *** p<0,01; * p<0,1

(8)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

4. BÀN LUẬN

gh n c c th c h n t n ố t ng h c nh T T tạ n th nh phố ộ ch th , h ng h c nh ch th c h n các h ạt ộng th c ạt th h ến ngh , t c t ng cộng tố th 60 ph t ng th h ến ngh c ết n c t ng ng ết c ngh n c S Y 2 h t t th ng n/th ng n t p th th t ng nh n T c h ạt ộng n ộng th ng n c h n n T gh n c n c ng ch th T th nh th c c ộ t p th th th ng n c h n T nông thôn cách hác, h c nh h n ng ạ th nh c h ạt ộng th c ít h n các h c nh n nộ th nh

c nh các t ng T c ng nh c t n ộng th ng n c nh t ột

áng n nh hố p 2 nh c t n ộng th ng n th p S ánh t T tạ t ,

ch th t t p th c th ng n c T t ng ngh n c c ch ng tô th p h n áng t n T t ng t ốc g n 20 2 , n 20

20,6 6, c 22, 0 c n 20 26, các c nh n

h h c, n T c c ng c t c h n n T T , T các hố p c ng c t ng các ngh n c t n thế g th ng n ộng th ng n h n

ết ngh n c ch th , h c nh c p ng n th ạ , á tính ng t n 2h hông ch c ích h c t p, t ng n g 5,2 n g ,2 T ng h t n ,0 t T t n 20 2, n , n , th p h n ngh n c t ng t th nh n n

n 20 2 , 6, n ,5 n T n th p h n nh t T 20, 2 gh n c c ng ch th t h c nh nh h n h ng ch các h ạt ộng t 2,6 T n th p h n t th nh n n n 20 t n t n ốc , 0 n c th g thích t ng c c ng th g n t t ng các ng h ạt ộng h c

T ng ngh n c c ch ng tô , t n ộng th c c hác t g n g n g , t ng n g c h ng ít n ộng h n 0 26 C 5 0,20 0, Yế tố n c ng c ch t ng nh ngh n c , h hết t t n h ạt ộng th c c h n t n , 5 T ng ngh n c n ch ng tô c ng ch t c ố n n g ch ố hố c th c ng n n ến c ộ h ạt ộng th ch t T n c th c h c n n ng ch c T t t ến h nh c th h ch h ng th c tế hông ết h c hông ốn h ng

5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

h n ch ng, c t th nh n n th ch t c h ạt ộng th c ạt th h ến ngh c C 50 h c nh hông th c h n các h ạt ộng th c nh nh ộ/ ạp h c t p các t p t ng c ng T T ng n th ạ á tính á nh t ng ng c ng ch ế t c , t ng nh h c t p c g tính n g các ế tố n n t n ộng nh h n T n ch th c n c các chính ách, g pháp h t n t ch c c h t T , t ng c n t n hí cạnh h ạt ộng th ch t C n c h c t ng c ng n ộng th

c h ng ng th h ến ngh c

(9)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

TÀI LIỆU THAM KHẢO

C h n tích t nh h nh t th nh phố Chí nh 20 0

2 S , T

C C T T

20 5

h Prevalence of insufficient physical activity. Global Health

Observatory (GHO) data. 2018. 20

Chính h á cá ết T ng t 20 chính th c Trung tâm Tư liệu và Dịch vụ Thống kê, Tổng cục Thống kê. 20

6

5 C , nt n Y, , t n

, c g t n Sch

ng nt n n n g nt International Journal of Mental Health Promotion. 200 6 2

6 ng n nh TTT , g n T n , g n Th nh , T n c h , nh ng, T ng nh c, n T n, T n c , h Th nh g , h ng nh ng Th 20 ch t nt h th n tn S S 20 2020

g n t n , C nt C , nt n

ch t nt h th

S S 20

C Sáng ến T n c T ng nh t ng 20 5

tế Y, TcT, , C t ốc g th nh n n Th nh n n t n 2 S Y ộ , t 20 0

0 th g n t n ch

t nt h th S S 20 2

nn , c n T, , t Y th h S nc n t St t , 20 MMWR Surveill Summ. 20 6

2 n c nt n ch h th T n n th nc h c ct t

n S nt h t n Y S

20 20

C Phân tích tình hình trẻ em thành phố Hồ Chí Minh. t 20

C nt C nt n nt n

gh Sch Y th h S nc

S t 20

5 Báo cáo quốc gia về thanh niên Việt Nam. 20 5

Referensi

Dokumen terkait

Thực trạng tự kỳ thị của người bệnh HIV/AIDS điều trị ngoại trú tại bệnh viện đa khoa huyện Mường La, tỉnh Sơn La năm 2019 và một số yếu tố liên quan Nguyễn Thị Huyền Trang1, Sa