Ñaët vaán ñeà: Tình hình beänh lao treân theá giôùi trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ coù xu höôùng quay trôû laïi vaø traàm troïng leân, ñaëc bieät ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò lao (NTÑT) laø ñieàu kieän tieân quyeát baûo ñaûm ñieàu trò thaønh coâng. Muïc tieâu: Moâ taû thöïc traïng tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò (TTÑT) cuûa beänh nhaân lao phoåi. Phöông phaùp nghieân cöùu: Nghieân cöùu söû duïng thieát keá caét ngang, phoûng vaán coù caáu truùc 174 beänh nhaân lao phoåi ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi phoøng khaùm lao quaän Hai Baø Tröng, Haø Noäi. Keát quaû: Tyû leä beänh nhaân lao phoåi khoâng TTÑT coøn cao. Nhìn chung trong giai ñoaïn taán coâng, tyû leä khoâng TTÑT cao hôn giai ñoaïn duy trì. Tyû leä khoâng tuaân thuû caùc NTÑT ôû hai giai ñoaïn töông öùng laø 88,5% vaø 66,7%. Tyû leä khoâng tuaân thuû töø 3 NTÑT trôû leân cao, chieám 30% vaø 22,4%; NTÑT khoâng ñöôïc tuaân thuû nhieàu nhaát laø duøng thuoác ñeàu ñaën, chieám 90% vaø 86,2%
ôû hai giai ñoaïn taán coâng vaø duy trì. Khuyeán nghò: caàn taêng cöôøng naâng cao nhaän thöùc cho beänh nhaân, caù nhaân vaø coäng ñoàng veà yù nghóa cuûa TTÑT. Khuyeán khích ngöôøi nhaø beänh nhaân phoái hôïp vôùi caùn boä y teá tham gia giaùm saùt beänh nhaân duøng thuoác ñuùng nguyeân taéc, ñaëc bieät laø duøng thuoác ñeàu ñaën trong giai ñoaïn ñieàu trò duy trì.
Töø khoùa: tuaân thuû ñieàu trò, nguyeân taéc ñieàu trò, lao
Current situation of treatment adherence among pulmonary tuberculosis patients
Uong Thi Mai Loan (*), Ho Thi Hien (**), Luu Thi Lien (*)
Background: In recent years, recurrence and worsening situation of tuberculosis (TB) have been found worldwide, especially in many developing countries. Treatment adherence is the crucial factors ensuring the effectiveness of treatment. Objectives: to describe the situation on treatment adherence among patients with pulmonary TB. Methods: The study employed a cross sectional design, with structured-questionnaire interviews given to 174 patients treated at Hai Ba Trung district TB clinic.
Results: The proportion of TB pulmonary patients who were not in compliance with treatment is still high. In general, the adherence is better in initial intensive phase compared to maintenance phase.
The percentage of patients not adhering to treatment was 88.6 and 66.7% in the initial and maintenance phases, respectively. The percentage of patients not adhering to at least 3 principles
Thöïc traïng tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò lao cuûa beänh nhaân lao phoåi ñieàu trò taïi phoøng khaùm
lao Hai Baø Tröng naêm 2009
Uoâng Thò Mai Loan (*), Hoà Thò Hieàn (**), TS. Löu Thò Lieân (*)
1. Ñaët vaán ñeà
Tình hình beänh lao treân theá giôùi trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ coù xu höôùng quay trôû laïi vaø traàm troïng leân. Treân theá giôùi hieän nay coù khoaûng 2,2 tyû ngöôøi ñaõ nhieãm lao (chieám 1/3 daân soá theá giôùi). Coù khoaûng 95% soá beänh nhaân lao vaø 98% soá ngöôøi cheát do lao ôû caùc nöôùc coù thu nhaäp vöøa vaø thaáp, 75% soá beänh nhaân ôû ñoä tuoåi lao ñoäng [3].
Maëc duø vaéc-xin BCG ñaõ ñöôïc ñöa vaøo chöông trình tieâm chuûng môû roäng, chöông trình choáng lao trieån khai ñeán tuyeán xaõ ñaûm baûo phaùt hieän vaø toå chöùc quaûn lyù ñieàu trò lao theo chieán löôïc hoùa trò lieäu ngaén ngaøy coù kieåm soaùt tröïc tieáp (DOTS) vôùi ñoä bao phuû hôn 99% daân soá, Vieät Nam vaãn ñöùng thöù 12 trong 22 quoác gia coù tyû leä lao cao treân theá giôùi. Haøng naêm caû nöôùc xuaát hieän khoaûng 150.000 beänh nhaân lao môùi (töông ñöông vôùi 173/100.000 daân), tyû leä hieän maéc caùc theå lao laø 225/100.000 daân. Soá ngöôøi cheát do lao khoaûng 20.000 (23/100.000 daân) [2].
Beân caïnh ñoù, tyû leä khaùng thuoác ôû möùc baùo ñoäng cao [4], chieám 32,5%, chæ ñöùng sau Thaùi Lan (36,6%), Latvia (34%) vaø Coäng hoøa Dominica (40,6%) [8].
Chi phí ñieàu trò beänh nhaân lao khaùng ña thuoác taêng leân 100 laàn so vôùi beänh nhaân lao khoâng khaùng thuoác vaø thaäm chí khoâng ñieàu trò ñöôïc ôû moät soá tröôøng hôïp. Song haønh vôùi lao laø ñaïi dòch HIV laøm traàm troïng theâm tình traïng nhieãm lao vaø hieäu quaû ñieàu trò cuûa hai beänh naøy. Vì thôøi gian ñieàu trò lao thöôøng keùo daøi, cho neân TTÑT lao coøn gaëp nhieàu khoù khaên.
Vieäc TTÑT lao laø ñieàu kieän quyeát ñònh keát quaû ñieàu trò, giaûm tình traïng khaùng thuoác.
Quaän Hai Baø Tröng laø moät quaän noäi thaønh coù soá löôïng vaø tyû leä beänh nhaân lao nhieàu nhaát thaønh phoá, tyû leä maéc lao cao nhaát thaønh phoá Haø Noäi [1]. Moãi naêm phoøng khaùm lao Hai Baø Tröng thu nhaän khoaûng 300 beänh nhaân lao. Tyû leä taùi phaùt vaø thaát baïi khaù cao chieám 13,8%, tyû leä ñieàu trò khoûi naêm 2009 ôû ñaây chæ ñaït 78%. Trong khi ñoù, muïc tieâu chöông trình choáng lao Haø Noäi laø ñaït tyû leä khoûi treân 90%.
Qua soå saùch vaø ñaùnh giaù sô boä veà tình hình TTÑT beänh lao ôû ñaây cho thaáy, tyû leä beänh nhaân khoâng laøm ñuû xeùt nghieäm ñôøm trong ñieàu trò lao phoåi laø 12%, khoâng lónh ñuû thuoác laø 16%. Vieäc ñieàu trò lao coøn gaëp nhieàu khoù khaên chuû yeáu laø do beänh nhaân chöa thöïc hieän TTÑT ñuùng.
Muïc tieâu cuûa baøi vieát naøy nhaèm Moâ taû thöïc traïng tuaân thuû 6 nguyeân taéc ñieàu trò beänh lao cuûa beänh nhaân lao phoåi ñöôïc quaûn lyù vaø theo doõi ñieàu trò taïi phoøng khaùm lao Hai Baø Tröng naêm 2009; töø ñoù ñeà ra moät soá giaûi phaùp taêng cöôøng tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò cho beänh nhaân lao phoåi. Caùc soá lieäu phaân tích veà moái lieân quan, caùc yeáu toá nguy cô veà TTÑT ñaõ ñöôïc trình baøy ôû caùc baøi baùo khoa hoïc khaùc [10].
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Nghieân cöùu söû duïng thieát keá moâ taû caét ngang.
Soá lieäu ñöôïc nghieân cöùu vieân chính thu thaäp treân was high as well, accounting for 30% and 22.4% in the two phases. The principle of regular medication was least adhered by 90% and 86.2% of patients at the initial and maintenance phases, respectively. Recommendations: Raising awareness on the significance of treatment adherence for TB patients and the community is needed. It is important to encourage family members of TB patients to collaborate with health workers in monitoring patients using medications, especially adherence to the principle of regular medication at maintenance phase.
Key words: treatment adherence, treatment principles, tuberculosis, TB
Taùc giaû:
(*) - Ths. Uoâng Thò Mai Loan - Beänh vieän Phoåi Haø Noäi.
E. mail:[email protected]. Ñieän thoaïi: 0985 086 488 - TS. Löu Thò Lieân - Beänh vieän Phoåi Haø Noäi.
(**) TS. Hoà Thò Hieàn - Boä moân Dòch teã Thoáng keâ - Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng.
Ñòa chæ: 138 Giaûng Voõ - Ba Ñình - Haø Noäi. E.mail: [email protected]
174 beänh nhaân lao phoåi, söû duïng boä caâu hoûi coù caáu truùc. Phöông phaùp choïn maãu toaøn boä beänh nhaân ñöôïc söû duïng.
Ñoái töôïng nghieân cöùu: Beänh nhaân lao phoåi ñöôïc thu nhaän quaûn lyù, ñieàu trò taïi phoøng khaùm lao Hai Baø Tröng keå töø thaùng 1/2009 ñeán 12/2009 ñaùp öùng ñöôïc caùc tieâu chuaån sau:
- Töø 15 tuoåi trôû leân
- Beänh nhaân coù teân trong soå ñaêng kyù ñieàu trò cuûa phoøng khaùm naêm ñöôïc thu nhaän töø thaùng 1-12/2009.
- Coù ñuû söùc khoûe tham gia nghieân cöùu.
Beänh nhaân ñöôïc phoûng vaán tröïc tieáp taïi nhaø. Söû duïng boä caâu hoûi coù caáu truùc veà kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh cuûa beänh nhaân veà TTÑT. Soá lieäu thöù caáp ñöôïc söû duïng ñeå ñoái chieáu töø soå theo doõi quaûn lyù beänh nhaân vaø hoà sô beänh aùn cuûa beänh nhaân taïi phoøng khaùm. Thu thaäp soá lieäu ñöôïc thöïc hieän bôûi nghieân cöùu vieân chính laø baùc só tröïc tieáp ñieàu trò.
Soá lieäu thu thaäp ñöôïc ñöôïc nhaäp baèng phaàn meàm EpiDaa 3.1. vaø söû duïng phaàn meàm SPSS 16.0 ñeå phaân tích soá lieäu. Trong baøi vieát naøy, caùc bieán soá ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích thoáng keâ moâ taû. Caùc noäi dung lieân quan ñeán thoáng keâ phaân tích, xaùc ñònh caùc moái lieân quan, yeáu toá nguy cô ñaõ ñöôïc trình baøy trong caùc baøi vieát khaùc
Caùc thang ñieåm veà thöïc haønh ñöôïc tính toaùn nhö sau: tính ñieåm 6 nguyeân taéc ñieàu trò töông öùng vôùi 6 caâu hoûi. Beänh nhaân traû lôøi thöïc hieän ñuùng moãi nguyeân taéc tính 1 ñieåm. Toång ñieåm ñaït 6 laø beänh nhaân tuaân thuû ñuùng NTÑT, döôùi 6 laø khoâng tuaân thuû ñuùng NTÑT.
3. Keát quaû nghieân cöùu
3.1. Thoâng tin chung veà ñoái töôïng nghieân cöùu
Coù 174 beänh nhaân (91% soá beänh nhaân ñöôïc choïn) tham gia vaøo nghieân cöùu. Thoâng tin chung cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu ñöôïc trình baøy ôû Baûng 1.
Phaàn lôùn beänh nhaân lao phoåi trong nghieân cöùu laø nam giôùi, chieám 82,2%. Tuoåi trung bình cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu laø 42. Haàu heát beänh nhaân tham gia nghieân cöùu ñaõ hoïc heát trung hoïc cô sôû (THCS) vaø trung hoïc phoå thoâng (THPT), chieám tyû leä töông öùng laø 32,8% vaø 39,7%. Ngheà töï do, bao goàm buoân baùn, noäi trôï, laùi xe chieám tyû leä cao nhaát (58%), tieáp ñeán laø caùn boä (17,8%); hoïc sinh, sinh vieân chieám 13,8%.
Haàu heát beänh nhaân coù möùc soáng ngheøo (23,6%) vaø
trung bình (74,7%). Thang ñieåm veà möùc soáng ñöôïc ñoái töôïng nghieân cöùu töï ñaùnh giaù.
Baûng 1. Thoâng tin chung cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu
Baûng 2. Phaân boá tieàn söû cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu
Baûng 3. Phaân boá theå beänh lao cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu
Trong soá beänh nhaân ñöôïc phoûng vaán 60,3% coù tieàn söû huùt thuoác laù, 18,4% beänh nhaân ñöôïc tieâm phoøng lao (Baûng 2).
Trong 174 beänh nhaân coù 139 tröôøng hôïp lao phoåi môùi chieám 79,9%; vaø 35 beänh nhaân lao phoåi ñieàu trò laïi (20,1%) (Baûng 3).
3.2. Thöïc haønh veà vieäc tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò
Nhìn chung, trong giai ñoaïn taán coâng, beänh nhaân TTÑT toát hôn. Giai ñoaïn taán coâng soá beänh nhaân TTÑT chieám 88,5%. Coù 20 beänh nhaân khoâng tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò chieám 11,5%. Giai ñoaïn duy trì soá beänh nhaân TTÑT thaáp hôn, chieám 66,7%
(Baûng 4).
Möùc ñoä khoâng TTÑT cuûa beänh nhaân ñöôïc trình baøy trong Baûng 5: Beänh nhaân khoâng tuaân thuû 1 nguyeân taéc chieám tyû leä cao nhaát: 65% ôû giai ñoaïn taán coâng; tyû leä naøy ôû giai ñoaïn duy trì thaáp hôn (55,2%).
Tyû leä beänh nhaân khoâng tuaân thuû 3 NTÑT laø cao nhaát, töông öùng laø 15% vaø 8,6% ôû giai ñoaïn taán coâng vaø duy trì. Tyû leä beänh nhaân khoâng tuaân thuû töø 3 NTÑT
trôû leân coøn cao, chieám tyû leä töông öùng laø 30% vaø 22,4% ôû giai ñoaïn taán coâng vaø duy trì. Khoâng coù beänh nhaân naøo khoâng tuaân thuû caû 6 nguyeân taéc ñieàu trò.
Baûng 6 moâ taû möùc ñoä tuaân thuû töøng NTÑT trong 2 giai ñoaïn. Nguyeân taéc duøng thuoác ñeàu ñaën, nhieàu beänh nhaân khoâng tuaân thuû nhaát, 90% ôû giai ñoaïn taán coâng vaø 86,2% ôû giai ñoaïn duy trì. Tieáp ñeán laø nguyeân taéc khaùm beänh ñuùng heïn (30% ôû giai ñoaïn taán coâng vaø 41,4% ôû giai ñoaïn duy trì). ÔÛ caû hai giai ñoaïn, soá beänh nhaân khoâng tuaân thuû nguyeân taéc duøng thuoác ñuùng lieàu ít nhaát (chieám khoaûng 5% ôû caû hai giai ñoaïn).
4. Baøn luaän
4.1. Moät soá thoâng tin chung veà ñoái töôïng nghieân cöùu
Trong maãu nghieân cöùu, 174 beänh nhaân lao phoåi ñöôïc quaûn lyù vaø ñieàu trò taïi quaän Hai Baø Tröng töø 01/01/2009 ñeán 31/12/2009, nam giôùi laø chuû yeáu, chieám 82,2%. Keát quaû naøy töông töï vôùi tình traïng maéc lao chung laø nam gaëp nhieàu hôn nöõ vaø töông töï vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Ñình Tieán trong 6 naêm töø 1998-2003 [6]. Maéc beänh taäp trung ôû löùa tuoåi lao ñoäng, 15-44 chieám tyû leä cao 52,2%; löùa tuoåi töø 45-59 chieám 28,7%.
Veà trình ñoä hoïc vaán, beänh nhaân hoïc heát THCS vaø THPT chieám ña soá (32,8% vaø 39,7%). Trình ñoä cao ñaúng chieám 11,5%, ñaïi hoïc chieám 8,0%. Ñieàu naøy cho thaáy, coù leõ ngöôøi coù trình ñoä hoïc vaán cao coù kieán thöùc, bieát caùch phoøng beänh vaø coù ñieàu kieän moâi tröôøng soáng toát hôn neân tyû leä maéc lao thaáp hôn.
Beänh nhaân chuû yeáu laøm ngheà töï do, buoân baùn chieám 55,8%. Phaàn lôùn beänh nhaân laøm buoân baùn nhoû ôû Baûng 4. Tình hình tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò
cuûa beänh nhaân
Baûng 5. Möùc ñoä khoâng tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò
Baûng 6. Möùc ñoä khoâng tuaân thuû töøng nguyeân taéc ñieàu trò cuûa ÑTNC
nhöõng khu chôï chaät choäi, ñieàu kieän soáng vaø laøm vieäc thaáp keùm, boác vaùc laø ngheà vaát vaû thöôøng ôû nhöõng khu lao ñoäng, ñaây laø nhöõng yeáu toá laøm cho hoï coù nguy cô maéc beänh lao cao hôn. Hai Baø Tröng laïi laø ñòa baøn ñaát chaät ngöôøi ñoâng, nhieàu ngoõ ngaùch aåm thaáp toái taêm, moâi tröôøng soáng khoâng thoâng thoaùng, thöôøng xuyeân bò oâ nhieãm [9]. Möùc soáng cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu: ngheøo chieám 23,6%; trung bình chieám tyû leä cao nhaát (74,7%). Ñieàu kieän soáng khoù khaên cuõng laø moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán tình traïng nhieãm lao.
Trong soá beänh nhaân tham gia phoûng vaán, tyû leä beänh nhaân coù tieàn söû huùt thuoác laù cao (60,3%). Ñaây cuõng laø yeáu toá laøm beänh nhaân lao maéc keøm theâm caùc beänh phoåi vaø aûnh höôûng xaáu ñeán quaù trình ñieàu trò beänh lao. Tyû leä beänh nhaân tham gia nghieân cöùu ñöôïc tieâm phoøng lao thaáp, chæ coù 18,4%. Ñaây cuõng laø moät nhieäm vuï maø chöông trình lao caàn phoái hôïp vôùi chöông trình tieâm chuûng môû roäng ñeå ñaûm baûo 100% treû em ñöôïc tieâm phoøng lao.
4.2. Thöïc haønh vieäc tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò cuûa beänh nhaân lao
Tyû leä TTÑT ôû hai giai ñoaïn taán coâng vaø duy trì töông öùng laø 88,5% vaø 66,7%. Tyû leä tuaân thuû ôû nghieân cöùu naøy cao hôn nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Duy Höng ôû Chaâu Giang, Höng Yeân vôùi tyû leä ñieàu trò khoâng ñuùng ôû giai ñoaïn taán coâng 50,9% vaø duy trì laø 44,5% [5]. Söï khaùc bieät naøy coù leõ do söï quan taâm chöa ñoàng ñeàu veà chöông trình choáng lao quoác gia, maët khaùc do nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân noâng thoân veà ñieàu trò lao coøn thaáp hôn ôû thaønh phoá; phaàn vì do ñieàu kieän kinh teá ôû Chaâu Giang thaáp hôn nhieàu so vôùi ôû Hai Baø Tröng, Haø Noäi.
Trong giai ñoaïn taán coâng, TTÑT ñöôïc thöïc hieän toát hôn giai ñoaïn ñieàu trò duy trì. Trong giai ñoaïn taán coâng beänh nhaân phaûi ra traïm y teá phöôøng haøng ngaøy ñeå tieâm vaø uoáng thuoác döôùi söï giaùm saùt tröïc tieáp cuûa caùn boä y teá phöôøng. Hôn nöõa beänh nhaân ñieàu trò ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa beänh taâm lyù coøn lo laéng neân taäp trung nhieàu vaøo vieäc ñieàu trò beänh. Nhöõng thaùng sau beänh nhaân ñöôïc phaùt thuoác veà nhaø töï uoáng, luùc naøy ngöôøi beänh thöôøng khoâng coøn trieäu chöùng gì nhö: soát, ho, ñau ngöïc… maø aên nguû toát, leân caân (nhôø keát quaû giai ñoaïn ñieàu trò taán coâng). Nhieàu beänh nhaân tin raèng mình ñaõ khoûi beänh, khoâng duøng thuoác nöõa vaø laïi tieáp tuïc ñi laøm. Ñieàu naøy raát nguy hieåm vì beänh chöa khoûi, luùc ñoù môùi chæ nhöõng vi khuaån khu truù ôû loøng caùc hang lao bò tieâu dieät, coøn caùc vi
khuaån "naèm vuøng" vaãn toàn taïi vaø seõ phaùt trieån trôû laïi. Ngöôøi beänh seõ bò beänh vôùi beänh caûnh naëng hôn, chöõa khoù hôn, toán keùm hôn vì coù nhieàu khaû naêng vi khuaån ñaõ khaùng thuoác thöù phaùt vôùi caùc thuoác lao.
Neáu ngöôøi beänh trôû thaønh nguoàn laây thì truyeàn beänh cho nhöõng ngöôøi khaùc vôùi chuûng vi khuaån lao ñaõ khaùng thuoác.
Veà möùc ñoä TTÑT, ôû giai ñoaïn duy trì, trong soá 58 beänh nhaân khoâng TTÑT thì soá beänh nhaân khoâng tuaân thuû moät nguyeân taéc chieám tyû leä cao nhaát 55,2%. Khoâng coù beänh nhaân naøo khoâng tuaân thuû caû 6 nguyeân taéc. Tuy vaäy, möùc ñoä khoâng tuaân thuû nhieàu nguyeân taéc coøn cao. Tyû leä khoâng tuaân thuû töø 3 nguyeân taéc trôû leân chieám 22,4%.
Nguyeân taéc duøng thuoác ñeàu ñaën beänh nhaân khoâng tuaân thuû nhieàu nhaát, chieám 86,2%. Ñaây coù leõ laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán tyû leä taùi phaùt, thaát baïi trong ñieàu trò taïi quaän Hai Baø Tröng cao; tieáp theo laø nguyeân taéc khaùm beänh ñuùng heïn 24/58 (chieám 41,4%). Trong nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Duy Höng ôû Chaâu Giang, Höng Yeân, beänh nhaân khoâng duøng thuoác ñuùng quy caùch chieám tyû leä cao nhaát (39,1%) [5], coøn trong nghieân cöùu cuûa Phaïm Ngoïc Haân ôû Hoaøn Kieám, Haø Noäi, beänh nhaân khoâng duøng thuoác ñuû thôøi gian chieám tyû leä cao nhaát 84,9% [7]. Theo soá lieäu töø soå saùch taïi quaän Hai Baø Tröng, soá beänh nhaân khoâng ñeán lónh ñuû thuoác laø 15/174 (chieám 8,6%).
Moät soá lyù do khieán beänh nhaân khoâng TTÑT laø do meät (25,9%), do queân (chieám 25,9%), do baän coâng vieäc (chieám 24,1%), caûm thaáy ñôõ cho laø beänh ñaõ khoûi (13,8%), chöa kòp lónh thuoác khi heát (10,3%), ngoaøi ra coù moät soá lyù do khaùc nhö cho laø thuoác gaây haïi phaûi uoáng luùc no, nghæ ñeå ñieàu trò beänh khaùc, do maát thuoác, caùn boä y teá chöa tö vaán kyõ…chieám tyû leä thaáp.
Moät soá yeáu toá lieân quan ñeán vieäc tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñieàu trò nhö: Beänh nhaân coù trình ñoä hoïc vaán caøng cao thì TTÑT toát hôn nhöõng beänh nhaân coù trình ñoä hoïc vaán thaáp; beänh nhaân laø caùn boä coâng nhaân vieân chöùc, hoïc sinh sinh vieân TTÑT toát hôn beänh nhaân coù ngheà nghieäp töï do (buoân baùn, ôû nhaø…);
beänh nhaân khoâng coù taùc duïng phuï cuûa thuoác TTÑT toát hôn nhöõng beänh nhaân coù taùc duïng phuï cuûa thuoác;
Coù söï quan taâm, gaàn guõi, ñoäng vieân nhaéc nhôû cuûa ngöôøi thaân, gia ñình, caùn boä y teá, caùc ban ngaønh ñoaøn theå ñòa phöông cuõng laøm beänh nhaân TTÑT toát hôn.
Toùm laïi, tyû leä ñoái töôïng nghieân cöùu TTÑT coøn chöa cao. Soá khoâng tuaân thuû TTÑT coøn nhieàu,
33,3% ôû giai ñoaïn duy trì. Möùc ñoä khoâng tuaân thuû nhieàu nguyeân taéc coøn töông ñoái cao, 22,4% sai töø 3 nguyeân taéc trôû leân. Nguyeân taéc ñieàu trò ñeàu ñaën beänh nhaân khoâng tuaân thuû nhieàu nhaát: 50/58 tröôøng hôïp khoâng tuaân thuû chieám tyû leä 86,2%. Nguyeân taéc 1 (duøng thuoác ñuùng lieàu) beänh nhaân khoâng tuaân thuû ít nhaát: 3/58 chieám tyû leä 5,2%.
Nhìn chung, TTÑT lao cuûa beänh nhaân coøn thaáp, trong ñoù, giai ñoaïn ñieàu trò duy trì beänh nhaân TTÑT keùm hôn. ÔÛ giai ñoaïn ñieàu trò duy trì, nguyeân taéc ñieàu trò ñeàu ñaën beänh nhaân khoâng tuaân thuû nhieàu nhaát 86,2%. Nguyeân taéc duøng thuoác ñuùng lieàu beänh
nhaân khoâng tuaân thuû ít nhaát, chieám 5,2%.
Caàn taêng cöôøng coâng taùc truyeàn thoâng giaùo duïc cho beänh nhaân vaø coäng ñoàng veà NTÑT vaø taàm quan troïng cuûa tuaân thuû ñieàu trò beänh lao. Ñoàng thôøi, tö vaán cho gia ñình, ngöôøi thaân nhöõng kieán thöùc veà beänh lao ñaëc bieät laø vieäc giaùm saùt ñieàu trò beänh nhaân ñeå hoï phoái hôïp vôùi caùn boä y teá trong vieäc giaùm saùt quaù trình tuaân thuû ñieàu trò cuûa beänh nhaân ñaëc bieät laø trong giai ñoaïn duy trì. Phoái hôïp tö vaán cho ngöôøi nhaø vaø beänh nhaân ñaëc bieät laø veà nguyeân taéc duøng thuoác ñeàu ñaën. Taêng cöôøng thöïc hieän DOTS trong caû hai giai ñoaïn ñieàu trò taïi tuyeán xaõ phöôøng.
Taøi lieäu tham khaûo
1. Beänh vieän lao vaø beänh phoåi (2009), Baùo caùo hoaït ñoäng chöông trình phoøng choáng lao Haø Noäi 6 thaùng ñaàu naêm 2009, Haø Noäi.
2. Chöông trình choáng lao quoác gia Vieät Nam (2009), Höôùng daãn quaûn lyù beänh lao, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, Haø Noäi.
3. Chöông trình phoøng choáng lao Vieät Nam (2009), Beänh lao, truy caäp töø:
http//:digitaltelevision.wetpaint.com/page/CHÖÔNG+TRÌ NH+PHOØNG+CHOÁNG+LAO+VIEÄT+NAM, ngaøy 20/3/2009.
4. Löu Thò Lieân, Traàn Vaên Saùng (2002), Nhaän xeùt tình hình khaùng thuoác cuûa vi khuaån lao ôû nhöõng beänh nhaân lao phoåi thaát baïi vaø taùi phaùt, Toùm taét caùc coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc Beänh vieän lao vaø beänh phoåi Haø Noäi, Haø Noäi.
5. Nguyeãn Duy Höng (1998), Moät soá yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñieàu trò lao phoåi ôû huyeän Chaâu Giang,Höng Yeân, Luaän vaên thaïc syõ y teá coâng coäng, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, Haø Noäi.
6. Nguyeãn Ñình Tieán (2004), Tình hình phaùt hieän vaø ñieàu trò lao trong 6 naêm (1998 - 2003) taïi khoa lao vaø beänh phoåi - Beänh vieän 103 Vientiane - Laøo, Noäi san lao vaø beänh phoåi, Taäp 40, tr. 27-30.
7. Phaïm Ngoïc Haân (2005), Thöïc traïng vaø moät soá yeáu toá lieân quan tôùi vieäc tuaân thuû nguyeân taéc ñieàu trò cuûa beänh nhaân lao ñöôïc quaûn lyù, ñieàu trò taïi quaän Hoaøn Kieám - Haø Noäi, Luaän vaên thaïc syõ y teá coâng coäng, Tröôøng Ñaïi hoc Y teá Coâng coäng, Haø Noäi.
8. Traàn Vaên Saùng (1999), Vi khuaån lao khaùng thuoác caùch phoøng vaø ñieàu trò, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, Haø Noäi.
9. UÛy ban nhaân daân quaän Hai Baø Tröng (2009), Hoäi nghò toång keát coâng taùc chaêm soùc söùc khoûe nhaân daân naêm 2009, phöông höôùng nhieäm vuï naêm 2010, Haø Noäi.
10. Uoâng Thò Mai Loan, Hoà Thò Hieàn, Vuõ Thò Töôøng Vaân (2011). Caùc yeáu toá lieân quan ñeán tuaân thuû ñieàu trò lao ôû beänh nhaân lao phoåi . Taïp chí y teá Coâng coäng, soá 20 (20), tr.
24-28.
