| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Can thieäp naâng cao tuaân thuû quy trình kyõ thuaät tieâm an toaøn cuûa ñieàu döôõng taïi beänh vieän Baéc
Thaêng Long naêm 2012
Leâ Thò Kim Oanh (*), Ñoã Quang Thuaàn (*), Buøi Thò Thu Haø (**)
Tieâm laø kyõ thuaät cô baûn vaø phoå bieán, ñoùng vai troø quan troïng trong ñieàu trò beänh nhaân. Tuy nhieân tieâm khoâng an toaøn coù theå gaây nguy hieåm ñeán söùc khoeû vaø tính maïng ngöôøi beänh. Ñeå coù theå taêng tyû leä tuaân thuû quy trình tieâm an toaøn taïi beänh vieän, nghieân cöùu thieát keá can thieäp tröôùc sau khoâng coù nhoùm ñoái chöùng, keát hôïp ñònh löôïng vaø ñònh tính ñöôïc thöïc hieän treân toaøn boä 53 ñieàu döôõng trung caáp heä 2 naêm cuûa caùc khoa laâm saøng taïi beänh vieän Baéc Thaêng Long trong thôøi gian töø 12/2011-7/2012.
Vôùi caùc giaûi phaùp can thieäp nhö taäp huaán, theo doõi giaùm saùt, tyû leä tuaân thuû quy trình tieâm an toaøn (TAT) ñaõ taêng töø 0% tröôùc can thieäp leân 54,7% sau can thieäp, vôùi ñieåm trung bình taêng töø 1,00±
0,00 leân 1,54± 0,50 vaø söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (P<0,05).
Ñeå coù theå duy trì söï beàn vöõng keát quaû cuûa chöông trình can thieäp, beänh vieän caàn chuù troïng vaøo coâng taùc ñaøo taïo lieân tuïc, ñaøo taïo taïi choã vaø theo doõi giaùm saùt ñeå coù theå taêng cöôøng tuaân thuû quy trình TAT vaø goùp phaàn naâng cao chaát löôïng dòch vuï khaùm chöõa beänh taïi beänh vieän Baéc Thaêng Long.
Töø khoùa: Tuaân thuû, quy trình kyõ thuaät, ñieàu döôõng vieân.
Intervention to improve adherence to safe injection procedures among nurses in Bac
Thang Long hospital, 2012
Le Thi Kim Oanh (*), Do Quang Thuan (*) Bui Thò Thu Ha (**)
Ònjection is a basic and common medical procedure, playing an important role in treatment of patients. However, unsafe injection could be harmful for patient's health and life. In order to increase adherence to safe injection procedures, an interventional study, employing pre-posttest design without control group and a mixed research method, was carried out with all 53 secondary nurses of 2-year training program in clinical wards at Bac Thang Long hospital from 12/2011-7/2012.
Intervention strategies such as training, monitoring and evaluation to increase adherence to safe injection procedures were applied in the study. After intervention period, the proportion of nurses
1. Ñaët vaán ñeà
Trong caùc beänh vieän, tieâm laø kyõ thuaät cô baûn vaø phoå bieán, ñoùng vai troø quan troïng trong chöõa trò beänh, quyeát ñònh khi caáp cöùu ngöôøi beänh naëng.
Nhöng tieâm cuõng coù theå gaây ra nhöõng tai bieán aûnh höôûng xaáu ñeán söùc khoûe, tính maïng ngöôøi beänh (NB), ñaëc bieät laøm laây truyeàn caùc beänh qua ñöôøng maùu nhö HIV, Vieâm gan B, Vieâm gan C khi muõi tieâm khoâng ñöôïc thöïc hieän an toaøn do ngöôøi tieâm khoâng tuaân thuû quy trình kyõ thuaät tieâm [1].
Theo Toå chöùc Y teá Theá giôùi (WHO), ñònh nghóa veà muõi tieâm an toaøn (TAT) laø: "An toaøn cho ngöôøi beänh, an toaøn cho nhaân vieân y teá vaø an toaøn cho coäng ñoàng [2].
Beänh vieän Baéc Thaêng Long (BVBTL) thuoäc Sôû Y teá Haø Noäi coù chæ tieâu 330 giöôøng beänh, haøng ngaøy coù töø 350-450 muõi tieâm, beänh vieän ñaõ coù quy trình kyõ thuaät chuaån veà tieâm truyeàn, trang bò ñaày ñuû duïng cuï ñeå thöïc hieän ñuùng quy trình kyõ thuaät TAT [3].
Tuy nhieân vieäc tuaân thuû quy trình kyõ thuaät tieâm chöa cao, ñaëc bieät laø ôû caùc ñieàu döôõng trung hoïc heä 2 naêm môùi ra tröôøng. Nghieân cöùu naøy thöïc hieän chöông trình can thieäp taêng cöôøng tuaân thuû quy trình kyõ thuaät tieâm an toaøn cuûa caùc ñieàu döôõng môùi nhaèm naâng cao möùc ñoä tuaân thuû quy trình kyõ thuaät tieâm an toaøn goùp phaàn taêng cöôøng chaát löôïng dòch vuï khaùm chöõa beänh cho ngöôøi beänh.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Nghieân cöùu can thieäp (CT) daïng tröôùc, sau khoâng coù nhoùm ñoái chöùng keát hôïp nghieân cöùu ñònh
löôïng vaø ñònh tính ñöôïc tieán haønh treân toaøn boä 53 ñieàu döôõng vieân trung hoïc heä 2 naêm hieän ñang coâng taùc taïi beänh vieän, phoûng vaán baèng baûng hoûi vaø quan saùt thöïc haønh quy trình TAT baèng baûng kieåm vôùi 39 tieâu chí. Ñieåm ñaùnh giaù töøng tieâu chí töø 0-3 (khoâng thöïc hieän ñeán thöïc hieän raát toát). Ngöôøi ñöôïc xaùc ñònh laø tuaân thuû quy trình TAT neáu thöïc hieän taát caû caùc tieâu chæ cuûa quy trình TAT.
Soá lieäu ñònh löôïng xöû lyù baèng phaàn meàm SPSS 16.0. Thôøi gian thöïc hieän töø thaùng 12/2011 ñeán thaùng 7/2012. Phoûng vaán saâu vaø thaûo luaän nhoùm ñöôïc tieán haønh tröôùc can thieäp vôùi 9 caùn boä laõnh ñaïo beänh vieän, caùn boä quaûn lyù khoa, phoøng vaø ñieàu döôõng tröôûng, ñieàu döôõng vieân veà thöïc traïng tuaân thuû quy trình kyõ thuaät tieâm, caùc yeáu toá vaø vaán ñeà aûnh höôûng ñeán möùc ñoä tuaân thuû, tình huoáng xaûy ra khi tieâm, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp ñeå thöïc hieän muõi TAT. Soá lieäu ñònh tính ñöôïc phaân tích theo chuû ñeà nghieân cöùu.
Caùc hoaït ñoäng can thieäp ñöôïc thöïc hieän bao goàm 2 lôùp taäp huaán veà TAT theo phöông phaùp giaûng daïy tích cöïc bao goàm lyù thuyeát vaø thöïc haønh; theo doõi giaûm saùt tuaân thuû quy trình TAT cuûa ñieàu döôõng vieân taïi caùc khoa phoøng; ban haønh quyeát ñònh cuûa Giaùm ñoác beänh vieän veà tuaân thuû quy trình TAT, bao goàm caû khen thöôûng vaø cheá taøi lieân quan, giaùo duïc y ñöùc cho ñieàu döôõng vieân veà traùch nhieäm nghóa vuï phaûi tuaân thuû quy trình TAT.
3. Keát quaû
Keát quaû cho thaáy 92,5% ñieàu döôõng vieân (ÑDV) who adhered to safe injection procedures significantly increased from 0% (pre-intervention) to 54.7
% (post-intervention), and the mean increased from 1,00± 0,00 to 1,54± 0,50 (P<0.05).
In order to sustain the intervention results, the hospital should pay attention to continuing education, on the job training, and monitoring and evaluation to increase adherence to safe injection procedures, which will contribute to improving quality of medical services in Bac Thang Long hospital.
Keywords: adherence, technical procedure, nurse.
Taùc giaû:
(*) Beänh vieän Baéc Thaêng Long, Haø Noäi
(**) PGS.TS. Buøi Thò Thu Haø - Phoù Hieäu tröôûng Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, Haø Noäi.
Email: [email protected]
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
laø nöõ; 98,1% ôû ñoä tuoåi 22-30, 100% coù thôøi gian coâng taùc <5 naêm. Ñieàu tra ban ñaàu naêm vaøo thaùng 1/2012 cho thaáy raèng tyû leä tuaân thuû quy trình TAT ôû ÑDV trung hoïc heä 2 naêm môùi ra tröôøng raát thaáp (0%). Vì theá, BVBTL ñaõ tieán haønh chöông trình can thieäp töø 1/3 ñeán 15/4/2012, goàm caùc hoaït ñoäng: ñaøo taïo naâng cao kieán thöùc, kyõ naêng thöïc haønh TAT, giaùm saùt thöïc haønh TAT, giaùo duïc y ñöùc thoâng qua caùc buoåi taäp huaán, naâng cao traùch nhieäm chaêm soùc ngöôøi beänh, ban haønh quyeát ñònh cuûa Giaùm ñoác beänh vieän veà tuaân thuû quy trình TAT, bao goàm caû khen thöôûng vaø cheá taøi lieân quan, thöïc hieän 2 lôùp taäp huaán TAT cho 53 ÑDV, theo chöông trình TAT cuûa Boä Y teá vôùi thôøi gian 7 buoåi/1 lôùp baèng phöông phaùp daïy/hoïc tích cöïc bao goàm lyù thuyeát taäp trung (1 buoåi), thöïc haønh chia theo nhoùm (5 buoåi) vaø thaûo luaän nhoùm (1 buoåi). Giaùm saùt thöïc haønh TAT taïi buoàng beänh (2 laàn/moät ÑDV) trong giai ñoaïn töø 1- 15/4/2012). Ñaùnh giaù tuaân thuû quy trình TAT sau can thieäp thöïc hieän vaøo thaùng 7/2012.
Ñaùnh giaù keát quaû sau can thieäp (SCT) coù so saùnh vôùi tröôùc can thieäp (TCT) cho thaáy söï thay ñoåi tuaân thuû quy trình ñöôïc moâ taû ôû baûng sau:
Keát quaû baûng 1 cho thaáy SCT möùc ñoä tuaân thuû cuûa 6 böôùc TAT thay ñoåi coù yù nghóa thoáng keâ vôùi ñieåm TB cuûa caû 6 böôùc taêng töø 1,00 ± 0,00 leân 1,54
± 0,50 vaø tyû leä ÑDV tuaân thuû ñuû 6 böôùc taêng töø 0%
leân 54,7% vôùi p<0,05.
Keát quaû naøy phuø hôïp vôùi caùc yù kieán phoûng vaán saâu, taát caû (9/9) ñoái töôïng ñöôïc hoûi ñeàu nhaän ñònh raèng tuaân thuû 6 böôùc TAT khoâng khoù, tuy nhieân ngöôøi ÑDV caàn phaûi yù thöùc ñöôïc taàm quan trong cuûa coâng vieäc, ñöôïc theo doõi giaùm saùt vaø töø ñoù môùi chuû ñoäng tuaân thuû quy trình.
"Kyõ thuaät tieâm truyeàn laø kyõ thuaät khoâng khoù,
caùc ñoäng taùc trong quy trình ñeàu ñôn giaûn vaø deã thöïc hieän, tuy nhieân theo toâi nghó tröôùc heát phaûi giuùp caùc ÑDV hieåu theá naøo laø muõi tieâm an toaøn, phaûi taêng cöôøng nhaän thöùc cho caùc ÑDV veà caùc nguy cô cuûa tieâm, vieäc ñaøo taïo, taäp huaán phaûi ñöôïc laøm thöôøng xuyeân, sau ñoù ñeå duy trì thì phaûi coù kieåm tra, giaùm saùt lieân tuïc môùi ñöôïc"(nam, ÑDV tröôûng khoa).
Ñi saâu vaøo phaân tích caùc böôùc ñaït ñieåm thaáp cho thaáy böôùc 1 TCT (Baûng 2) ñaït ñieåm thaáp nhaát (1,05
± 0,23) vaø chæ coù 5,7% ÑDV tuaân thuû ñaït chuaån.
SCT ñieåm TB taêng leân 1,64 ± 0,48 vaø ñaõ coù 64,2%
ÑDV ñaït chuaån vaø söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p<0,05).
Keát quaû baûng 3 cho thaáy böôùc 4 goàm nhieàu tieâu chí, phaûi phoái hôïp ñoàng thôøi caùc ñoäng taùc.
Keát quaû thaûo luaän nhoùm taäp trung cho thaáy moät Baûng 1. Möùc ñoä tuaân thuû quy trình kyõ thuaät TAT
ñaït tröôùc, sau can thieäp
Baûng 2. Möùc ñoä tuaân thuû böôùc 1 - Chuaån bò ngöôøi beänh
Baûng 3. Möùc ñoä tuaân thuû böôùc 4 - Kyõ thuaät tieâm
soá vöôùng maéc khi thöïc hieän böôùc naøy nhö:
"Ñeà nghò höôùng daãn thöïc haønh kyõ ñoäng taùc saùt khuaån da nôi tieâm" (thaûo luaän nhoùm)
"Nhoùm chuùng em ñeà nghò phaàn höôùng daãn thöïc haønh ñöôïc höôùng daãn kyõ, laøm maãu nhieàu laàn ñoäng taùc coá ñònh kim ôû kyõ thuaät tieâm baép" (thaûo luaän nhoùm).
"Ñeà nghò laøm maãu kyõ thuaät ruùt thuoác ñeå traùnh maát thuoác cuûa NB" (thaûo luaän nhoùm)
Giaûi phaùp can thieäp baèng phöông phaùp höôùng daãn thöïc haønh kyõ, laøm maãu nhieàu laàn vaø phaân tích saâu töøng ñoäng taùc, chuù troïng vaøo nhöõng vöôùng maéc ñaõ ñöôïc xaùc ñònh töø thaûo luaän nhoùm neân caùc ÑDV ñaõ coù söï thay ñoåi lôùn veà tuaân thuû böôùc 4. Tyû leä ÑDV tuaân thuû böôùc 4 ôû SCT ñaõ taêng töø 49,1% leân 56,6%
vôùi ñieåm TB taêng töø 1,33 ± 0,47 leân 1,56± 0,50 (p<0,05). Moät soá tieâu chí trong böôùc 4 coù soá ñieàu döôõng tuaân thuû thaáp nhö: röûa tay/saùt khuaån tay ñaõ taêng töø 49,1% leân 73,6%; quan saùt ngöôøi beänh khi tieâm taêng töø 54,7% leân 62,3% (p<0,05).
Keát quaû baûng 4 cho thaáy SCT tyû leä ÑDV coù kieán thöùc ñuùng veà TAT taêng töø 17% leân 73,6% SCT vôùi p<0,05 vaø söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ.
4. Baøn luaän
Nghieân cöùu naøy cho thaáy keát quaû can thieäp naâng cao tyû leä tuaân thuû TAT cuûa ÑDV taïi BVBTL. Keát quaû naøy töông töï vôùi keát quaû cuûa moät soá nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc khaùc. Theo nghieân cöùu cuûa taùc giaû Haø Thò Kim Phöôïng Boä Y teá veà ñaùnh giaù thöïc traïng TAT sau trieån khai chöông trình thí ñieåm TAT taïi beänh vieän Nhi Trung Öông vaø beänh vieän huyeän Kim Sôn, Ninh Bình naêm 2009 cho thaáy tyû leä muõi TAT taêng töø 10,9% (tröôùc can thieäp) leân 52,7% ôû beänh vieän Nhi Trung Öông vaø 28,3% ôû beänh vieän huyeän Kim Sôn sau can thieäp [4]. Nghieân cöùu cuûa taùc giaû Nurcan Ozyazicioglu Duygu Arikan - Thoå
Nhó Kyø veà thöïc haønh tieâm tónh maïch baèng kyõ thuaät ñaët löu kim luoàn tónh maïch taïi 3 beänh vieän chuyeân khoa Nhi töø thaùng 3 ñeán thaùng 12 naêm 2004 treân 40 ÑDV, cho thaáy söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p<0,001 vaø ñieåm trung bình veä sinh baøn tay cuûa ÑDV taêng töø 1,14± 0,35 tröôùc can thieäp leân 1,85±
0,35 sau can thieäp [5].
Keát quaû can thieäp coøn cho thaáy söï taêng leân coù yù nghóa thoáng keâ veà tyû leä ÑDV coù kieán thöùc ñuùng veà TAT sau can thieäp. Maëc duø nghieân cöùu khoâng phaân tích moái lieân quan giöõa vieäc taêng kieán thöùc vaø thöïc haønh, tuy nhieân coù theå suy luaän ñöôïc raèng can thieäp thoâng qua caùc chöông trình ñaøo taïo, taäp huaán ñaõ laøm taêng kieán thöùc cuûa ÑDV. Vieäc giaùm saùt thöïc hieän quy trình, döïa theo quyeát ñònh cuûa Giaùm ñoác beänh vieän veà taêng cöôøng tuaân thuû quy trình TAT ñaõ goùp phaàn taêng tyû leä tuaân thuû quy trình. Do vaäy ñeå chöông trình can thieäp coù hieäu quaû duy trì laâu beàn, caàn phaûi coù keá hoaïch taêng cöôøng naêng löïc chuyeân moân cho nhaân vieân, keát hôïp vôùi caû quy trình giaùm saùt chuyeân moân theo quy ñònh thöôøng quy cuûa beänh vieän [6].
Maëc duø ñaõ ñöôïc ñöôïc moät soá thaønh töïu, nhöng can thieäp vaãn khoâng traùnh khoûi caùc haïn cheá. Thôøi gian thöïc hieän can thieäp coøn ngaén, khoâng coù ñieàu kieän ñeå coù theå theo doõi daøi khaúng ñònh ñöôïc tính beàn vöõng thöïc söï cuûa can thieäp. Nghieân cöùu thöïc hieän taïi moät thôøi ñieåm trong naêm do ñoù khi suy roäng ra caùc thôøi ñieåm khaùc caàn phaûi caân nhaéc vaø ñeà caäp ñeán caùc khía caïnh khaùc. Nghieân cöùu chöa thöïc hieän ñöôïc ôû nhieàu BV, môùi chæ thöïc hieän ôû BVBTL neân keát quaû NC chöa coù tính ñaïi dieän ñeå lieân heä ñeán caùc beänh vieän khaùc.
Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy raèng maëc duø ñieàu döôõng toát nghieäp heä trung caáp hai naêm, coøn thieáu huït nhieàu veà kyõ naêng thöïc haønh TAT, nhöng sau khi ñöôïc taäp huaán, theo doõi giaùm saùt tyû leä tuaân thuû quy trình TAT ñaõ taêng töø 0% TCT leân 54,7% SCT vôùi ñieåm TB taêng töø 1,00± 0,00 leân 1,54± 0,50 SCT vaø söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p<0,05).
Keát quaû cho thaáy raèng khi beänh vieän bieát caùch toå chöùc, phoái hôïp caùc bieän phaùp ñeå can thieäp ñoàng boä trong moâi tröôøng laøm vieäc tích cöïc thì hieäu quaû ñaït ñöôïc laø ñaùng keå. Tuy nhieân, ñeå coù theå taêng tyû leä tuaân thuû quy trình TAT, ñaûm baûo söï beàn vöõng hieäu quaû chöông trình can thieäp, beänh vieän caàn chuù troïng vaøo coâng taùc ñaøo taïo lieân tuïc, ñaøo taïo taïi choã vaø theo doõi giaùm saùt ñeå coù theå taêng cöôøng chaát löôïng dòch vuï khaùm chöõa beänh taïi BVBTL.
Baûng 4. Tyû leä ñieàu döôõng coù kieán thöùc ñuùng veà TAT tröôùc, sau can thieäp
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Taøi lieäu tham khaûo
1. Ngoâ Toaøn Ñònh: Kieåm soaùt nhieãm khuaån beänh vieän, . Hanoi 2006.
2. World Health Organization: Injection Safety. 2006.
3. Beänh vieän Baéc Thaêng Long: Boä quy trình kyõ thuaät cuûa ñieàu döôõng. Haø Noäi; 2008.
4. Haø Thò Kim Phöôïng: Ñaùnh giaù thöïc traïng tieâm an toaøn, sau chöông trình trieån khai thí ñieåm taïi beänh vieän Nhi TW
vaø huyeän Kim Sôn Ninh Bình. In Hoäi nghò khoa hoïc ñieàu döôõng nhi khoa toaøn quoác laàn thöù VI beänh vieän Nhi TW:
2010; Haø Noäi; 2010.
5. Nurcan Ozyazicioglu, Duygu Arikan: The effect of nurse training on the improment of intravenous applications.
Nurse Education Today 2008, 28:179-185.
6. Phan Vaên Töôøng: Quaûn lyù chaát löôïng beänh vieän: Nhaø xuaát baûn Lao ñoäng Xaõ hoäi. Haø Noäi; 2010.
