Moâ hình chaán thöông döïa vaøo soá lieäu beänh vieän taïi 6 tænh Haûi Phoøng, Ninh Bình, Thanh
Hoaù, Quaûng Nam, Ñoàng Nai, Tieàn Giang
Ths. BS. Nguyeãn Thuyù Quyønh vaø cs.
Ñeå goùp phaàn moâ taû roõ neùt tình hình chaán thöông ôû Vieät Nam, nghieân cöùu naøy ñaõ ñöôïc tieán haønh döïa treân vieäc phaân tích soá lieäu thöù caáp taïi caùc beänh vieän tuyeán quaän/huyeän cuûa 6 tænh Haûi Phoøng, Ninh Bình, Thanh Hoaù, Quaûng Nam, Ñoàng Nai, Tieàn Giang vôùi toång soá 39.119 tröôøng hôïp chaán thöông vaøo vieän trong voøng 1 naêm töø 1/1/2001 ñeán 31/12/2001.
Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy: chaán thöông chieám tyû leä 13,3% treân toång soá caùc tröôøng hôïp nhaäp vieän;
tyû leä chaán thöông ôû nam cao gaáp ñoâi so vôùi nöõ. Chaán thöông giao thoâng chieám tyû leä cao nhaát (33%);
ngoä ñoäc ñöùng thöù 2 (18%); do ñaùnh nhau ñöùng thöù 3 (15,8%). Vôùi treû 0-4 tuoåi chaán thöông do boûng chieám tyû leä cao nhaát (44,2%); ngoä ñoäc ñöùng thöù hai ( 32,2%) trong ñoù ngoä ñoäc khoâng do thöùc aên chieám tôùi 19%. Tyû leä töû vong do ngoä ñoäc cao nhaát chieám 20,5% trong caùc tröôøng hôïp töû vong, trong ñoù ngoä ñoäc khoâng lieân quan tôùi thöùc aên laø 10,8%; tyû leä töû vong do chaán thöông giao thoâng vaø töï töû ñöùng haøng thöù 2 (cuøng baèng 17,2%). Ñuoái nöôùc laø nguyeân nhaân töû vong xeáp thöù 4 chieám tyû leä 8,6%. Soá naêm soáng tieàm taøng bò maát tính theo nguyeân nhaân chaán thöông cho thaáy ngoä ñoäc vaãn laø nguyeân nhaân töû vong do chaán thöông coù tyû leä soá naêm soáng bò maát cao nhaát chieám 18,8%. Nguyeân nhaân töû vong coù soá naêm soáng bò maát cao thöù 2 laø ñuoái nöôùc.
Nghieân cöùu cuõng ñaõ ñöa ra moät soá khuyeán nghò cho vieäc phoøng choáng chaán thöông ôû Vieät Nam bao goàm caùc öu tieân vaø moät soá khuyeán nghò ñeå naâng cao chaát löôïng cuûa heä thoáng soá lieäu chaán thöông.
This study was carried out based on hospital data from 6 provinces in Vietnam. The objective is to provide better understanding about injury situation in Vietnam. A total of 39,119 injury cases admit- ted to the district hospitals during 1/1/2001 to 31/12/2001 were used for analysis.
Results of the study show that injury accounts for 13.3% of hospital administration; injury among males is two times higher than that of females. Road traffic accidents is the leading cause of hospi- talization (33%), the second cause is poisoning (18%) and followed by inter-personal violence with a proportion of 15.8%. Among children under 5, burn is the leading cause of hospitalization, burn accounts for 44.2%, poisoning ranks the second leading cause (32.2%) of hospitalization. Death due to poisoning accounts for 20.5% of all deaths, road traffic accidents and suicide come as second cause of death with 17.2%, drowning also causes 8.6% of death in the sample.
Based on the results, some recommendations have been made for the injury prevetion program in Vietnam including priorities for intervention as well as the strategies for improving the quality of injury data.
NguyӉn Thúy QuǤnh và CS
Ñaët vaán ñeà
Chaán thöông hieän nay ñang laø vaán ñeà noåi coäm cuûa y teá coâng coäng. Moãi ngaøy treân theá giôùi coù khoaûng 16.000 ngöôøi cheát vì caùc loaïi chaán thöông.
Keøm theo moãi tröôøng hôïp töû vong thì coù tôùi vaøi ngaøn ngöôøi bò thöông tích vaø raát nhieàu ngöôøi trong soá hoï bò di chöùng thöông taät vónh vieãn. Moät soá nghieân cöùu y teá ôû Vieät Nam gaàn ñaây chæ cho thaáy chaán thöông ñang trôû thaønh nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây töû vong ôû Vieät Nam, ñaëc bieät ôû treû em1,2,3,4,5. Keát quaû ñieàu tra naêm 2001 cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc, vieän nghieân cöùu y teá ôû Vieät Nam döôùi söï ñieàu phoái cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng treân moät quy moâ toaøn quoác cho thaáy tyû suaát chaán thöông khoâng töû vong chung laø 5.449/100.000 daân, con soá naøy coù nghóa laø khoaûng 5,5% ngöôøi Vieät Nam ñaõ bò chaán thöông trong naêm ñoù vôùi möùc ñoä nghieâm troïng caàn phaûi coù caùc can thieäp y teá hoaëc phaûi nghæ hoïc hay nghæ laøm ít nhaát moät ngaøy. Nghieân cöùu naøy cuõng ñöa ra tyû suaát töû vong do chaán thöông laø 88,4/100.000 daân. Töû vong do chaán thöông chieám tôùi hôn 50% toång soá caùc tröôøng hôïp töû vong vaø hôn 80% (trong nhoùm tuoåi 5-9) trong khi tyû leä töû vong do caùc beänh maïn tính ñöùng thöù 2 khoaûng döôùi 30%
vaø tyû leä töû vong do caùc beänh truyeàn nhieãm chæ chieám döôùi 20%6.
Ñeå coù ñöôïc nhöõng chieán löôïc phoøng choáng chaán thöông toát chuùng ta phaûi coù ñöôïc nhöõng soá lieäu chính xaùc veà chaán thöông, tuy nhieân caùc nguoàn soá lieäu chaán thöông hieän nay thöôøng coù khaù nhieàu haïn cheá. Nguoàn soá lieäu ôû coäng ñoàng, ví duï nhö traïm y teá xaõ, thöôøng coù nhöõng sai soùt hoaëc thieáu ñaùng keå veà nguyeân nhaân gaây chaán thöông, thôøi ñieåm vaø soá löôïng caùc tröôøng hôïp thöôøng khoâng ñöôïc ghi cheùp ñaày ñuû, ngoaøi ra thì chuùng ta khoâng theå laáy ñöôïc caùc soá lieäu maéc taïi coäng ñoàng. Caùc soá lieäu thoâng qua caùc cuoäc ñieàu tra taïi hoä gia ñình thì raát ñaày ñuû, cho pheùp chuùng ta ñöa ra ñöôïc nhöõng keát quaû veà hoaøn caûnh, thôøi gian cuûa chaán thöông khi xaûy ra nhöng laïi haïn cheá veà vieäc xaùc ñònh möùc ñoä thöông toån vaø vieäc tieán haønh caùc ñieàu tra hoä gia ñình treân quy moâ lôùn thöôøng ít khi ñöôïc thöïc hieän do haïn cheá nguoàn löïc. Nguoàn soá lieäu töø caûnh saùt, giao thoâng thì töông ñoái chính xaùc nhöng chuùng chæ haïn cheá vaøo caùc chaán thöông giao thoâng, khoâng coù caùc thoâng tin chaán thöông khaùc.
Caùc cô sôû y teá coù giöôøng beänh laø nôi ñoùn nhaän caùc beänh nhaân ñeán khaùm vaø ñieàu trò, vieäc ghi cheùp
caùc soá lieäu lieân quan ñeán caùc tröôøng hôïp chaán thöông toát seõ laø moät nguoàn soá lieäu raát höõu ích ñoái vôùi ngaønh y teá trong vieäc giaùm saùt tình hình chaán thöông, caùc soá lieäu laáy töø nguoàn beänh vieän thöôøng coù ñoä chính xaùc cao veà chaån ñoaùn möùc ñoä thöông toån, vaø coù theå duøng ñeå ñaùnh giaù ñöôïc caùc tröôøng hôïp chaán thöông vöøa vaø naëng. Vôùi muïc tieâu xaùc ñònh tyû leä chaán thöông, moâ hình chaán thöông, gaùnh naëng beänh taät do chaán thöông trong beänh vieän, nghieân cöùu naøy ñöôïc tieán haønh döïa treân soá tröôøng hôïp nhaäp vieän taïi 6 tænh Haûi Phoøng, Ninh Bình, Thanh Hoaù, Quaûng Nam, Ñoàng Nai, Tieàn Giang.
Phöông phaùp nghieân cöùu:
Ñaây laø moät nghieân cöùu moâ taû hoài cöùu döïa treân soá lieäu thöù caáp thu thaäp ñöôïc töø soå ra/vaøo vieän cuûa taát caû caùc khoa thuoäc caùc beänh vieän tuyeán quaän, huyeän cuûa 6 tænh nghieân cöùu. Caùc baûng soá lieäu naøy ñöôïc raø soaùt vaø phaân loaïi theo caùc bieán soá vaø chæ soá cô baûn ñöôïc ghi nhaän ñuùng nhö trong soå saùch maø töø ñoù soá lieäu veà chaán thöông ñöôïc laáy ra. Soá lieäu ñöôïc xöû lyù vaø phaân tích döïa treân caùc phaàn meàm EpiInfo, SPSS11.0. Tyû leä chaán thöông chung ñöôïc tính treân maãu soá laø soá tröôøng hôïp nhaäp vieän, taát caû caùc muïc tieâu khaùc ñöôïc phaân tích trong quaàn theå chaán thöông (töùc laø maãu soá soá tröôøng hôïp chaán thöông nhaäp vieän). Soá naêm soáng bò maát (YPLL) tröôùc tuoåi 65 ñöôïc tính toaùn ñeå ño löôøng gaùnh naëng cuûa töû vong do chaán thöông theo caùc nguyeân nhaân gaây chaán thöông.
Keát quaû nghieân cöùu:
Moâ hình chaán thöông
Chaán thöông chieám tyû leä 13,3% treân toång soá caùc tröôøng hôïp nhaäp vieän. Tænh Ñoàng Nai coù tyû leä chaán thöông cao nhaát 21,9%, ñöùng thöù 2 laø tænh Quaûng Nam (14,1%). Tænh Ninh Bình (13,4%) vaø tænh Thanh Hoaù (13,1%) ñöùng haøng thöù 3 . Tænh Tieàn Giang coù tyû leä chaán thöông treân soá tröôøng hôïp nhaâïp vieän thaáp nhaát 0,14% (Baûng 1).
Tyû leä chaán thöông chung cho taát caû caùc tænh cao nhaát naèm trong nhoùm tuoåi töø 15-29 (32,5%), thöù nhì laø nhoùm tuoåi 30-49 (28,2%), thöù 3 laø nhoùm tuoåi thieáu nieân 5-14 tuoåi (17,5%). Caùc nhoùm tuoåi coù tyû leä chaán thöông thaáp laø nhoùm tuoåi 60-64 vaø nhoùm tuoåi 0-4 tuoåi (2,6% vaø 5,2%) (Bieåu ñoà 1).
Tyû leä chaán thöông ôû nam chung cuûa 6 tænh laø 66,2% cao gaàn gaáp 2 laàn tyû leä chaán thöông ôû nöõ laø
32,9%. Söï phaân boá naøy cuõng phuø hôïp khi phaân tích soá lieäu cho rieâng töøng tænh: Thanh Hoaù 68,3% - 31,7%; Ninh Bình: 68,3% - 31,7%; Haûi Phoøng:
65,9% -43,1%; Quaûng Nam : 64.5%-35,75%; Ñoàng Nai: 66,2% -33,85%; Tieàn Giang: 64,1% - 35,5%.
Khi phaân tích veà nguyeân nhaân gaây chaán thöông, chæ coù 20.130 tröôøng hôïp chaán thöông coù ghi nguyeân nhaân beân ngoaøi gaây chaán thöông (51,5%). 48,5%
caùc tröôøng hôïp coøn laïi thieáu thoâng tin veà nguyeân nhaân chaán thöông. Trong caùc tröôøng hôïp coù ghi nguyeân nhaân, chaán thöông giao thoâng chieám tyû leä cao nhaát (33%); ngoä ñoäc ñöùng thöù 2 (18%). Chaán thöông do ñaùnh ñaäp vaø taán coâng ñöùng haøng thöù 3 (15,8%). Töï töû chieám tyû leä cao ôû nhoùm ngöôøi noäi trôï (14%). Ngoaïi tröø tyû leä chaán thöông do nguyeân nhaân töï töû ôû nöõ cao hôn so vôùi nam coøn laïi tyû leä chaán thöông do taát caû caùc nguyeân nhaân khaùc ôû nam ñeàu cao hôn nöõ (Bieåu ñoà 2).
Ñoái vôùi treû em nhoùm tuoåi töø 0-4 tuoåi: Chaán thöông do boûng chieám tyû leä cao nhaát (44,2%); ngoä ñoäc ñöùng haøng thöù 2 (32,2%) trong ñoù ngoä ñoäc khoâng lieân quan ñeán thöùc aên (aên nhaàm thuoác chuoät hay thuoác dieät ruoài...) chieám tyû leä (19%) cao hôn so vôùi ngoä ñoäc lieân quan tôùi thöùc aên (13,2%).
Ñoái vôùi nhoùm tuoåi töø 15-39, tyû leä chaán thöông do giao thoâng chieám cao nhaát, ñöùng thöù nhì laø chaán thöông do ñaùnh nhau, tyû leä 20% ñoái vôùi nhoùm tuoåi 15-29 vaø 24,4% ñoái vôùi nhoùm tuoåi 30-49.
Chaán thöông do maùy moùc vaø coâng cuï lao ñoäng chieám tyû leä cao trong nhoùm ngöôøi laøm vieäc trong caùc doanh nghieäp, caùc cô sôû saûn xuaát tö nhaân (20,3%).
Töû vong do chaán thöông:
Phaân tích töû vong do chaán thöông cho thaáy: Tyû leä töû vong do ngoä ñoäc cao nhaát chieám 20,5% trong caùc tröôøng hôïp töû vong, trong ñoù ngoä ñoäc khoâng lieân quan tôùi thöùc aên: 10,8% vaø ngoä ñoäc thöùc aên 9.7%.
Tyû leä töû vong do chaán thöông giao thoâng vaø töï töû ñöùng haøng thöù 2 (cuøng baèng 17,2%). Ñuoái nöôùc laø nguyeân nhaân töû vong xeáp thöù 4 chieám tyû leä 8,6%.
Soá naêm soáng tieàm taøng bò maát tính theo nguyeân nhaân chaán thöông cho thaáy ngoä ñoäc vaãn laø nguyeân nhaân töû vong do chaán thöông coù tyû leä soá naêm soáng bò maát cao nhaát chieám 18,8% (trong ñoù ngoä ñoäc lieân quan tôùi thöùc aên 8,9% vaø ngoä ñoäc khoâng lieân quan tôùi thöùc aên 9,9%). Nguyeân nhaân töû vong thöù 2 coù tyû leä soá naêm soáng bò maát laø ñuoái nöôùc. Nguyeân nhaân thöù 3 laø chaán thöông giao thoâng vaø thöù 4 laø töï töû.
Vò trí toån thöông vaø keát quaû ñieàu trò:
Cuõng gioáng nhö phaàn nguyeân nhaân chaán thöông, 24,7% caùc tröôøng hôïp chaán thöông khoâng ghi vò trí toån thöông. Trong caùc tröôøng hôïp coù ghi vò trí chaán thöông: chaán thöông hay gaëp nhaát vuøng
Tænh Soá ca
chaán thöông
Soá nhaäp vieän
Tyû leä (%)
Thanh Hoaù 12.076 93.440 13,1
Ninh Bình 4.664 34.788 13,4
Haûi Phoøng 5.285 52.018 10,2
Quaûng Nam 7.729 55.478 14,1
Ñoàng Nai 3.748 18.126 21,9
Tieàn Giang 5.617 40.225 0,14
Toång soá 39.119 294.075 13,3
Baûng 1: Tyû leä chaán thöông treân soá tröôøng hôïp nhaäp vieän taïi caùc beänh vieän tuyeán quaän/ huyeän/thò taïi Thanh Hoaù, Ninh Bình, Haûi Phoøng, Quaûng Nam, Ñoàng Nai, Tieàn Giang, naêm 2001.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
chung T.ho¸ N.b×nh H.phßng Q.nam §.nai
sÐt ®¸nh kh¸c tù tö m¸y mãc vËt cïn tù nhiªn báng
§.vËt tÊn c«ng
®iÑn giËt bÞ ®¸nh ng·
ngé ®éc
®uèi n- íc c¸c vËt s¾c giao th«ng
Bieåu ñoà 2. Nguyeân nhaân chaán thöông
7.2 4.7 3.9 5.2 5.2 5.2
20.4 24.4
16.4 17.7 18.8 18.8
29 29.8
32.4 29.6 31.4 31.4
28 23.1
30.8 29 28.1 28.1
7.3 8.3 6.6 5.8 6.7 6.7
2.5 2.7 2.7
2.8 2.6 2.6
5.6 6.6 6.7 8.9 6.6 6.6
0%
20%
40%
60%
80%
100%
T.Hóa N.Bình H.Phòng Q.Nam Ð.Nai Chung
>64 60-64 50-59 30-49 15-29 5-14 0-4
Bieåu ñoà 1: Tyû leä chaán thöông theo nhoùm tuoåi.
Chung T.Hoaù N.Bình H.Phoøng Q.Nam Ñ.Nai
raêng-haøm-maët (26,9%); sau ñoù ñeán vuøng vai caùnh tay caúng tay (15%). Chaán thöông vuøng coå, xöông soáng vaø chaán thöông khung chaäu, sinh duïc chieám tyû leä thaáp nhaát 1,5% (Baûng 2).
Chaán thöông phaàn meàm chieám tyû leä cao nhaát
(44,4%) sau ñoù ñeán phaàn xöông (21,4%). Chaán thöông noäi taïng chieám tyû leä thaáp nhaát (1%)(Baûng 3).
Khi phaân tích keát quaû ñieàu trò theo caùc möùc ñoä:
khoûi; ñôõ/giaûm; khoâng ñoåi; naëng hôn vaø töû vong cho thaáy vieäc ghi cheùp soå saùch khoâng ñaày ñuû vaãn laø vaán
Vò trí toån thöông Thanh Hoùa Ninh
Bình Haûi
Phoøng Quaûng
Nam Ñoàng
Nai Tieàn
Giang Chung
Naõo 735
(6,1%)
246 (5,3%)
282 (5,3%)
567 (7,2%)
540 (14,4%)
607 (10,8%)
2977 (7,6%)
Loàng ngöïc 548
(4,5%) 244
(5,2%) 311
(5,9%) 258
(3,3%) 72
(1,9%) 185
(3,3%) 1618 (4,1%)
Buïng 256
(2,1%) 156
(3,3%) 108
(2%) 86
(1,1%) 48
(1,3%) 122
(2,2%) 776 (1,9%) Raêng haøm maët 2714
(22,5%)
1278 (27,4%)
1597 (30,2%)
1166 (14,7%)
926 (24,7%)
995 (17,7)
8676 (22,2%) Vai,caùnh tay, caúng tay 2148
(17,8%) 737
(15,8%) 485
(9,2%) 827
(10,4%) 292
(7,8%) 349
(6,2%) 4838 (12,4%) Baøn tay, coå tay 687
(5,7%)
297 (6,4%)
357 (6,8%)
460 (5,8%)
341 (9,1%)
85 (1,4%)
2227 (5,7%) Xöông soáng, coät soáng 96
(0,8%) 41
(0,9%) 58
(1,1%) 110
(1,4%) 44
(1,2%) 110
(1,9%) 459 (1,2%) Khung chaäu, sinh duïc 119
(1%)
91 (1,9%)
56 (1,1%)
94 (1,2%)
40 (1,1%)
61 (1,1%)
461 (1,2%) Ñuøi, caúng chaân 1240
(10,3%) 505
(10,8%) 517
(9,8%) 703
(8,9%) 310
(8,3%) 364
(6,5%) 3639 (9,3%) Baøn chaân, coå chaân 535
(4,4%)
387 (8,3%)
277 (5,2%)
478 (6%)
224 (5,9%)
122 (2,2%)
2023 (5,2%)
Khaùc 1816
(15,0%) 347
(7,4%) 91
(1,7%) 708
(8,9%) 488
(13%) 690
(12,3%) 4463 (11,4%)
Khoâng ghi 1182
(9,8%) 325
(6,9%) 1146
(21,7%) 2472
(31,2%) 570
(17,2%) 1927
(34,4%) 6962 (24,7%)
Toång soá 12076 4664 5285 7929 3748 5617 39.119
Baûng 2: Tyû leä chaán thöông theo vò trí toån thöông qua soá lieäu taïi caùc beänh vieän tuyeán quaän/huyeän/thò cuûa 6 tænh Thanh Hoaù, Ninh Bình, Haûi Phoøng, Quaûng Nam, Ñoàng Nai, Tieàn Giang, 2001
Th. Hoaù Ninh Bình Haûi Phoøng Q. Nam Ñoàng Nai T. Giang Chung
Soï naõo 713
5,9% 242
5,2% 252
4,8% 820
10,6% 705
18,8% 589
10,5% 3321 8,5%
Phaàn xöông 3173
26,3% 1128
24,2% 739
14,1% 1903
24,6% 612
16,3% 802
14,3% 8357 21,4%
Noäi taïng 98
0.8% 30
0,6% 61
1,2% 55
0,7% 85
2,3% 69
1,2% 398 1%
Phaàn meàm 5608
46,4% 2609
55,9% 3307
62,6% 2730
35,3% 1352
36,1% 1753
31,2% 17359 44,4%
Ña chaán thöông
793 6,6%
191 4,1%
478 0,9%
1739 22,5%
636 16,9%
717 12,8%
4554 11,6%
Khaùc 360
2,9% 464
9,9% 448
8,5% 482
6,2% 358
9,6% 1663
29,6% 5130 13,1%
Toång soá 12076
100% 4664
100% 5285
100% 7729
100% 3748
100% 5617
100% 39119 100%
Baûng 3 : Tyû leä chaán thöông theo loaïi toån thöông qua soá lieäu taïi caùc beänh vieän tuyeán quaän/huyeän/thò cuûa 6 tænh Thanh Hoaù, Ninh Bình, Haûi Phoøng, Quaûng Nam, Ñoàng Nai, Tieàn Giang, 2001
ñeà ñaùng löu yù, coù tôùi 47,4% caùc tröôøng hôïp chaán thöông khoâng ghi keát quaû ñieàu trò. Soá coøn laïi, tyû leä khoûi chieám 32,9%; tyû leä ñôõ/giaûm chieám 60%;
khoâng ñoåi 1,1%; naëng hôn 5,4; töû vong 0,5%.
Veà ghi cheùp soå saùch: soå khaùm beänh ghi cheùp khoâng ñaày ñuû, coøn thieáu nhieàu thoâng tin ñaëc bieät laø phaàn nguyeân nhaân gaây chaán thöông vaø keát quaû ñieàu trò chaán thöông: 48,4% soá tröôøng hôïp nhaäp vieän do chaán thöông thieáu thoâng tin veà nguyeân nhaân beân ngoaøi gaây chaán thöông vaø 47,4% khoâng ghi keát quaû ñieàu trò chaán thöông.
Baøn luaän vaø keát luaän
Chaán thöông laø moät vaán ñeà söùc khoûe ñang ngaøy caøng trôû neân traàm troïng vaø gaây nhieàu haäu quaû cho caù nhaân vaø gia ñình. Chaán thöông laø moät nguyeân nhaân haøng ñaàu daãn ñeán nhaäp vieän vaø phaûi ñieàu trò.
Tæ leä chaán thöông so vôùi caùc beänh khaùc phaûi nhaäp vieän laø khaù cao, caùc nguyeân nhaân chính nhö chaán thöông giao thoâng, boûng, ngoä ñoäc laø nhöõng nguyeân nhaân gaây chaán thöông haøng ñaàu taïi caùc ñòa baøn nghieân cöùu.
Moâ hình chaán thöông cuõng theå hieän khaù ña daïng theo tuoåi vaø giôùi. Chaán thöông giao thoâng, ngoä ñoäc taäp trung vaøo ñoái töôïng laø nam giôùi, tuoåi 15-59. Moät soá loaïi chaán thöông coù chuû ñònh nhö ñaùnh ñaäp, baïo löïc thì taäp trung ôû nhoùm tuoåi 15-59 vaø töï töû laø noåi coäm trong nhoùm ngöôøi noäi trôï. Ñoái vôùi treû em nhoùm tuoåi töø 0-4 tuoåi hai nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây chaán thöông laø boûng vaø ngoä ñoäc.
Ñaây laø moät nghieân cöùu moâ taû hoài cöùu, döïa vaøo soá lieäu thöù caáp neân khoâng traùnh khoûi moät soá sai soá nhö: sai soá do quaù trình xeáp loaïi beänh taät theo nguyeân nhaân vaø tính khoâng nhaát quaùn chaån ñoaùn caùc tröôøng hôïp beänh lieân quan ñeán chaán thöông vì vaäy coù theå gaây neân moät soá sai soá do chaån ñoaùn.
Vieäc söû duïng soá lieäu beänh vieän ñeå ñaùnh giaù moâ hình chaán thöông coù theå boû soùt moät soá tröôøng hôïp chaán thöông nheï coù theå khoâng vaøo vieän hoaëc moät soá tröôøng hôïp naëng töû vong tröôùc khi vaøo vieän. Nghieân cöùu naøy chæ döïa vaøo nguoàn thoâng tin trong beänh vieän neân chöa theå hieän ñöôïc soá lieäu trong coäng ñoàng. Chaát löôïng thoâng tin cuûa caùc soá lieäu trong beänh vieän coøn nhieàu thieáu soùt. Haàu heát caùc thoâng tin caàn thieát veà nguyeân nhaân chaán thöông hoaëc beänh ñeàu khoâng ñöôïc ghi cheùp chi tieát vaø ñaày ñuû, nguoàn soá lieäu trong beänh vieän khoâng theå hieän ñöôïc moâ hình töû vong trong coäng ñoàng.
Tuy nhieân, vôùi moät maãu nghieân cöùu khaù lôùn:
phaân tích 294.075 tröôøng hôïp nhaäp vieän vaø 39.119 tröôøng hôïp chaán thöông trong thôøi gian töø 1/1/2001 ñeán 31/12/2001 taïi caùc beänh vieän tuyeán quaän/huyeän/thò cho pheùp ta moâ taû ñöôïc moâ hình chaán thöông taïi 6 tænh döïa vaøo soá lieäu beänh, döïa vaøo ñoù cho pheùp ta xaây döïng caùc chöông trình phoøng choáng vaø kieåm soaùt chaán thöông phuø hôïp vôùi tình hình cuûa ñòa phöông. Ngoaøi ra nghieân cöùu naøy cuõng cho ta thaáy vieäc caàn thieát phaûi naâng cao chaát löôïng cuûa heä thoáng ghi cheùp/soá lieäu trong heä thoáng beänh vieän taïi 6 tænh nghieân cöùu.
Taùc giaû:Ths. BS. Nguyeãn Thuyù Quyønh hieän ñang coâng taùc taïi Boä moân Veä sinh lao ñoäng, Beänh ngheà nghieäp - Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, 138 Giaûng Voõ - Ba Ñình - Haø Noäi.
E-mail: [email protected].
Taøi lieäu tham khaûo
1. AcNelson, Injury Incidence in Vietnam: A Community- based Survey of Eight Cities. 1999, Ministry of Health, Vietnam.
2. Hanoi School of Public Health, Baseline survey in Chilinh district, Haiduong province, 2000 Hanoi School of Public Health, Vietnam.
3. Le Cu Linh, et al. Assessment of the Burden of Disease for Chi Linh Commune, Hai Duong Province Using Mortality Data from 1997-1998. 1999, Hanoi School of Public Health. Hanoi, Vietnam.
4. Ministry of Health. Vietnam health sector review, 1999 Ministry of Health, Hanoi, Vietnam.
5. Truong D Kiet, Do V Dung, et al. Burden of Disease Assessment for Selected Areas of the Central Highland, South-central Region, South-eastern Region, Mekong River Delta, and Ho Chi Minh City, 1998 Ho Chi Minh city School of Medicine and Pharmacy, Vietnam.
6. Leâ Vuõ Anh, Leâ Cöï Linh, Phaïm Vieät Cöôøng, Ñieàu tra lieân tröôøng veà chaán thöông ôû Vieät Nam, 2003, ÑH Y teá coâng coäng.
