Thong tin khoa hpc cong nghe m d
NGHIEN CUTU AP DUNG PHtfOfNG PHAP PHAN TUT RIENG BIET
t r o n g k h a i t h a c h? t r a n t h a n noc
KS. FU QIANG
Tnjdng Bai hoc Cing nghi vi Khai thic mi Trung Quic 1. Gidi thieu
Phyang phap phin tfl' rieng bipt - DEM (Distinct Element Method) d i dupc Cundall P.A gidi thipu v i o nhu'ng nam 70 cfla the ky trude.
Phuang phap nay dupc xem l i thich hpp cho vipc phan tich su djch chuyen va biln dpng trong khli d i nfl't ne. Tdi nay da ed nhilu t i l n bp dang ke trong viic i p dung DEM vao eic nghien cfl'u v l p h i hda phan t i n g va tinh on
^ n h efla d u trflc than quang trong khai thac kim loai. Tuy nhiin, trong khai thac than thi n i mdi ehl dupe i p dgng trong nghien ciru t i n h i n i ^ n h xung quanh dudng id oil chinh, sy dich chuyin dia ting va mpt v i i v i n d l trpng khai thac p h i hda ha trin than ndc. Trong bai vilt niy, quy lupt dich chuyin cfla than ndc t r i n mpt dydng Id dan va toin bp qua trinh p h i hda khi khiu dull su* dgng dan ching dypc ipp m i hinh bing DEM cung vdi phiin ban CAD mdi nhat.
2. Ly t h u y i t c c ban v i DEM 2.1. Cdng thirc dich chuyen li/c
Dudi i>ng suit thap, gia so cua lue phip tuyin A7^„vi lyc eit AF^, giu'a cac phin tfl" ty lp vdi eac dich chuyen gia s l A t / „ va A t / , , l i n lupt la:
A f . K,-AU, (1)
Trong dd, K„, K, l l n lupt l i dp ci'ng phap tuyin v i dp ci'ng eit tuang duang.
2.2. Quy Iuit chuydn ddng
Tinh toan bang cdng thfl'c tren, sy chuyin dpng v i lyc t i n g hap la:
Trong dd, F,, F, l i n lupt l i eic luc ting hpp theo phuang x va y\F, ,F^\i cac luc hpp phin theo phuang x v i ; ; ; M l i mdmen tong hpp; X,, y, la c i c tpa dp cua dilm t i c ding; x,.
, y,. la eic tpa d i cfla trpng t i m phin tfl'.
Cie gia t i c v i gia t i e gdc la:
d'x . d dy a d'e
d
(3)
(4) Trcng dd, m l i khll lupng phin tfl'; / l i quin tinh mdmen cua mot phin tu*.
Tfl' nhu'ng khic bipt trong edng thu'C (3), q u i trinh xoay va dich chuyen cfla mpt phin tir l i :
j:(( + Ar) = x(()+:t(r + Ar / 2) • Ar 1 y{fJrM)=y{l) + y(t+-Mli)-At\
e(r + A()=S(r)+0(r + Ar/2)-ArJ Cie tinh toan dupe tiln hinh d mil budc thdi gian. Lye tilp xuc cd t h l dupc tinh toin tpi vi tri eae phin tir tpi budc thdi gian cuii, sau dd ipi bat dau giai dopn tinh toan mdi cho d i n khi dpt dupe sy can bang.
2.3. Buue thdi gian vi giam chdn Qui trinh dich chuyin d i t d i l i khlng t h l dao nguac dupe. Vi v i y h i s i giam chin dupc sfl' dgng trong DEM de h i p thu dpng ning dao dpng efla cac phin tfl'. Cd hai loai giam chin trong chuang trinh nay: giam chin ty l i theo khii lupng v i giam chin ty l i theo do ci'ng.
Giam chin ty l i theo khii luang ed hiiu fl'ng tuang ty nhu lopi giam chin khi ngim phin tir trong dung dich nhdt, nghla l i sy ehuyln dpng dpc lap e i liin quan d i n h i quy chilu dupc ham lai. Mat khic. oiam chin tv l i theo d l cfl'no
KHCNM s o 7/2016 • THONG TIN, TV LIEU
Thong tin khoa hoc cdng n g h i mo
tuang duang vdi cac bp giam chin cd lien quan d i n dp cirng tilp xflc va trong trudng hap nay su chuyen dpng qua lpi giu'a e i c phan tir dupe ham Ipi cdn chuyen dpng ddc ipp thi khong.
Trong trang thai on dinh, budc thdi plan cfla DEM ein dfl Idn d l cd t h l de d i p ung toe dp hoi tg cao nhat. Tren thyc te, budc thdi gian ed the duac xae dinh bing cdng thirc sau:
Ar = f-vm/fc
(5)Trong dd, m l i khii lupng phan tCr; k la dp cirng cfla phan tfl'; / la h i s i an toin, thdng thudng bing 0,1-0,2.
3. Lip md hinh bing DEIUI
3.1. Quy iuat djch chuyen than ndc t^i mdt duung Id dan
3.1.1. Cac dieu kien ban dau
Hinh 1 eho thiy tinh trpng ban d i u efla than ndc vdi eic phin tfl' duac b i tri ngiu nhiin va thinh phin cd hpt dupe gidi thieu trong bang 1. Md hinh d i n chong eao 2m cd m i l che linh hoat, nghiing 45°. Khoang khdng phia dudi va sau dan ching dai 1,41 m. Cae dpc tinh ly hpe v i CO hoc cfla than ndc theo mo phdng dupe gidi n i e , i t K ' i i ' i 1:1113 2
Vipc lip md hinh eho thay hinh dpng khoi than thu hli chiu anh hudng ldn tu' chieu cao efla than ndc ed cflng k i t c i u Idp dudi. Hinh 2 gidi thipu trpng thai hp trin than tpi budc thdi gian 140 010.
Htnh 1. Trang thii ban diu cda mot md hinh du'dng Id dan
Bing 1. Thinh phin cd hat than ndc theo mi phdng Loai
Ban kinh (cm) Ty l i (%)
1 0 - 1 0
46 2 10-12,5
40 3 12.5-15
10 4 15-20
5
Bdng 2. Cdc ddc tinh ly hge vd co hoc cua than ndc theo md phdng
Mitdi (kg/m')
1 , 4 2 x 1 0 '
Bi cimg thong thirding
(N/m) 1,5x10»
Bi cimg trirort (N/m) 1 , 6 x 1 0 '
Hisd ma sit 0,466
L^rc dinh kit 0.0
3. f.2. Hinh dang khdi than thu hoi Hinh dang cfla khli than thu hoi cd liin quan tryc tiep d i n viec chpn cac thdng s i ky thuat.
KHCNM S 6 7/2016 * THONG TIN, TU' LIEU
Hinh 2. Trang thii ha trin than tai budc thU gian 140010 Hinh 3 cho thiy su khic nhau trong hinh dang khoi than thu h l i vdi hai chilu eao pha hda khac nhau, khu vuc mau den the hiin vj tri thu hoi ban d i u . Hinh 4 gidi thipu dudng dang tri khii lupng thu h i i tai budc thdi gian 198 209.
Tfl' dd, ehflng ta cd the thiy hinh dang efla khii thu h i i trong ldp than ndc d i y g i n giing vdi mpt hinh elip. Khi dd sai s i l i nhd J<hi tinh toan eao thdng s i p h i hda theo ly thuyet elip truyen thing. Tuy nhiin, d l i vdi ldp than ndc mdng thi hinh dang khii thu h l i lai giong hinh vdng cung, nghTa la ty l i thu hoi nhd han 1:1,5 hoac chilu d i y via nhd han 5m. Khi dd, s i gap nhieu sai s i han khi ap dgng ly thuylt elip tnjyen thing.
3.2. Md hinh qua trinh ha trin
3.2.1 Khai niim mdi ve 2 giai doan: sap do va pha hda
Trong chuang trinh, dieu khiln tra dpng dupe sCr dgng d l ngan ngfl'a dat d i ben ngoai, phfl hpp vdi nguyen t i c "ddng cira khi thay di"
trong khai thie md. Md hinh than ndc day 3m v i ty lp thu h i i la 1:1,5. Cac phan tfl' dupe sa^ x l p dudi dang chat khit, nghTa la tat d cae phin tfl' tilp xuc vdi nhau. Do md hinh chfl y l u t i p tmng v i o q u i trinh p h i hda than ndc khi tien ^uang, n i n than ndc phia tren dan ching cd the duac xem la bd rdi va t i c dpng cfla ap iyc chin vdm phia trudc guang chfl yeu la p h i va khli than chua khai thac va g i y i n h hudng khdng dang k l den qua trinh p h i hda phia tren d i n chong.
Md hinh 5 vdi 4202 phan tfl' v i khoang each khiu l i 21,6m cho thiy k i t qua nhu sau:
a) BQ diy than ndc
Trong md hinh, cd the t h i y dp d i y than ndc cd anh hydng Idn d i n quy Iuit pha hda. Khi than ndc day han v i sfl' dgng d i n chong d vi tri tren hope d giu'a, quy iuit p h i hda dang elip tmyen thing v i ea ban dype xem la hap ly.
Nhyng cflng vdi sy phat trien edng nghi hp tran than v i eai tiln dan ehing, d n phai xem xet anh
Thong tin khoa hpc cong nghe mo
phd hda khde nhau
Hinh 4. Dwdng ddng tri khii Iwgng thu hii tai bwdc thdi gian 198 209
hinh cho thay chilu day thuc t l d" phia sau dan chong dugc pha hda chi khoang 1,5m khi than ndc day 3m hoac t/ le thu h l i khoang 11,5. 6"
dieu kien nay, elip pha hda hau nhu khdng hien didn va cac thdng s l dugc xac dinh bd[ ly thuylt ve elip truyen thdng c i n phai duge kilm trg Igi bang mdt so nguyen tac mdi bao gom khoang each thu h l i , chilu cao pha hoa toi da hogc toi thilu, ton thit than v.v...
b) Hai gial doan sap do vd phd hoa Md hinh cho thiy cd hai giai doan ro rang trong qua trinh dich chuyin than ndc khi than ndc mdng va su dung dan ching n i m d" dudi.
Giai doan mot la than ndc sap do khi dan chong tiln trudc, giai doan 2 pha hda khi cua dan chong md*, dugc gpi la "s$p do va pha hoa" than ndc. Vdi chieu day than ndc kh^c nhau, sap dd va pha hda ddng nhung vai trd khac nhau. Vdi via day hogc cwc day thi trang thai pha hda ed the ddng vai trd chinh, ma d* dd quy lugt pha hda gin vdi ly thuylt ve elip hon. Nhung d l i vdi than ndc mdng va dan chong n i m a phia dudi thi qua trinh sgp do c i n dugc xem xet do nd ddng mdt phin quan trong. Vi vgy, khi phan tieh qua trinh khai thac hg tran than d l i vdi via mdng thi c i n quan tam d i n sv thay doi ve chilu day via.
3.2.2. Phan tich khoang each thu hii Trong md hinh, da tiln hanh phan tieh anh hudng cua khoang each thu hoi d i n ty le thu hoi
Hinh 5. Sa do md hinh todn bd qud trinh phd hda Bdng 3. Ty' 1$ thu hii than ndc d cdc khodng cdch thu hdi khde nhau
Khoing cich thu hoi (m) Ty \i thu hii than ndc tuyit doi (%)
Ty [i thu hoi than noc tuang dSi (%)
0,6 69,29 87,40
1,2 68,40 85,80
1,8 61,97 77,06 than ndc. Tren co sd ty le thu h l i than nguyen khai, ty le thu hoi than ndc tuyet doi va ty 1^ thu h l i than ndc tuong d l i doi vd'i 3 dang khoang each thu hdi 0,6m, 1,2m va 1,8m dugc tinh toan mdt each tuong ung. Ty le thu hdi thu nhat la phin tram cua t i t ca than dugc thu hoi. Thu hai la ty le cua than thu hoi trong pham vi tiln dan chdng den tat ca than trong khoang each nay.
Viec so sanh 2 k i t qua cd the giup giam sai so do pha hda than ndc d' phia trudc dan chong tgo ra. Bang 3 cho thay so vdi khoang each 1,8m, khoang each thu hdi 0,6m la toi uu doi vdi sy gia tang 7,32% trong ty Id thu hoi than ndc tuyet d l i va 10,34% trong ty le thu hoi tuong d i l .
4. Kit luan
- Md hinh than ndc bj pha huy la hgp ly va khoa hpe vi DEM phii hgp ddi vdi vide phan tich khli da nut ne hoac cac phan t u rieng biet.
- Nhung nghien cuu ve su djeh ehuyln than ndc tren mot dudng Id don cho thay chieu day eua than ndc hoae ty le thu hdi ed anh hudng Idn d i n hinh dgng khoi thu hoi. Hinh dgng co ban la hinh elip khi than ndc day, nhung nd g i n gilng hinh vdng cung khi than ndc mdng, ed nghTa la ty le thu hoi nhd hon 1:1,5 hogc chieu day via nho hon 5m.
- Md hinh toan bg qua trinh pha hda cho thiy cac thdng s l ky thugt cua dan chong cd y nghTa doi vdi hg trin than ndc vdi via cd chieu day mdng hoac nam d dudi. Qua trinh dich chuyen cua than ndc trai qua 2 giai doan: sap do va pha hda Phan tich cho thay khoang each thu h l i 0,6m la toi uu khi than ndc day khoang 3m./.
Nguyin Qudc Trung (Ngudn: Proceedings of '99 International Workshop on Underground thick seam mining)
KHCNM S 6 7/2016 ' T H 6 N G TIN, TU' LIEU
Thong tin khoa hpc cong nghe m d
TIM TROMQ MQflNH
* Doan giam sat cua Uy ban Thudng vu Qudc hpi lam vipc vdi Tap doan TKV
Boan giim sit cua Uf ban Thudng vu Quic hii tai mi than him li, Cing ty than Hi Lim
Mdi day, Doan giim sat cfla Uy ban Thudng vg Qgic hpi da l i m viic vdi Tap doan TKV v l hieg q g i thuc hiin chinh sich, phip lupt ve phit triln khoa hpe, cdng n g h i (KHCN) nhim thflc d i y cing nghiep hda, h i i n dpi hda giai doan 2005-2015 va l i n h hudng phat trien giai doan tdi, trong dd chfl trpng day manh cdng nghiip ho tra v i ca khi e h l tao.
Theo b i o cao cfla Tpp doan TKV, giai doan 2005-2015, TKV da d i i mdi va thflc day manh me phat triln KHCN, eoi KHCN la nhin t i hing d i u dam bao tang nang suit lao dpng va hiiu qua san xuit, khdng ngfl'ng doi mdi hiin dpi hoa eong nghe, day mpnh dau t u phit trien t i l m lye KHCN v i cdng t i c nghien cfl'u phat trien KHCN.
Giai dopn 2016-2020, T i p doin de ra cac giai phap phat triln KHCN, thflc day CNH - HDH, trong do chfl trpng d i y manh cdng nghiip ho trp va ea khi e h l tpo, t i p trung v i o eac giai phip v l thing tin, tuyin tmyln; ve t i chfl'C quan ly va ca che chinh sach; ve d i u t y v i tai chinh; v l dao tao v i hap t i c quoe t l . T i p doan cung d l xuit, kiln nghi ve phii hpp cac nhiem vg, chyang trinh KHCN trpng diem; cao van de v l ca c h i chinh sach phat triln KHCN...
Phit bilu tai b u l l l i m viec, dong chi Phan Xuin Dflng, Uy viin Trung yang Dang, Uy vien Thudng vg Quic hdi da nhin manh TKV l i mpt T i p doan Idn, nhieu ITnh vuc san xuit, do v i y phattriln KHCN l i nhiem vg hing d i u , d n x i y dung dpi ngu c i n bd, chuyen viin l i m KHCN ldn
mpnh, tiep tgc d l i mdi thyc hiin hiiu qua fl'ng dgng KHCN vao san xuit, x i y dung T i p dQPD, phit trien va ddng g i p nhilu han nO'a chB,*i^
nghiip phat triln KHCN, thyc h i i n CNH - HDH;
cfla d i t nudc.
Nhin dip niy, Doan g i i m sat c i j * Uy ^ ' i Thudng vg Quoc h i i da di kiem tra md than hart id, Cing ty than Ha L i m .
* Hoi nghi giao ban \TifC tuyin diiu iianh san xiiit thing 7/2016
Tai Hpi nghi, theo bao cao, trong 6 thing d i u nam 2016, cac dan vi trong T i p doan da san xuat i n iTinh, b i m s i t cac chi dao san xuit theo kha nang tiiu thg; che biln giao than cho khach hang dam bao chit lupng; day mpnh san xuit, tieu thg alumin; d i y manh xuit khiu hydroxit nhdm di e i c thj tm'dng Nhat Ban, Thai Lan, O i l Loan, Malaysia, Indonesia...
Phat bilu chi dpo tai Hpi nghi. Ting Giam d i e Dang Thanh Hal ghi nhpn nhu'ng no luc cfla cac Ban v i cae dan vi trong 6 thing dau nam 2016.
Ve nhiim vg trong thing 7 v i 6 thing cull nam.
Ting Giam d i e y i u d u cac dan vj d l cao vipc thyc hiin cdng t i e an t e i n ; nghiem tflc chip hinh ky luat dilu hanh san xuat v i t i i u thg bam sat tieg chi phai giam t i n kho; chfl trpng vao san xuat oac ehflng loai than theo y i u cau cua thi tmdng; t i l p tue hoan thien ca c h i quan tri, ting cudng quan ly ky thuit, tang nang suit, giam gia thinh de dam bao can d i i t i i chinh khi thue tai nguyin tang 3% tfl' 01/7/2016...
* Hpi thao v i cong nghp khoan neo va neo cap
Sing 14/7, tpi Quang Ninh, T i p doin^Cdng nghiep Than - Khoang san Viet Nam phii hpp vdi Cdng ty GP than Kushiro (Nhat Ban) t i chu'c Hpi thao v l cdng n g h i khoan neo va neo d p .
Trong nhu'ng nam qua. T i p d o i n TKV da ban hanh ap dgng oa e h l khuyen khich chong id bing vl neo, song vipc ap dung trong thycte d n han chi.
Tai H i i thao, e i c dpi bieu da dupe nghe TS Matsumoto Hiroyuki (Cdng ty CP than Kushiro) thuylt trinh v l cdng nghi neo cap tai Cdng ty CP than Kushiro (Nhat Ban), gidi thieu v l cac thilt bj dflng cho ching Id bang vi neo; so sanh e i c may khoan neo va tham lupn cfla Vipn Khoa hpc
KHCNM s o 7/2016* TIN TRONG NGANH
Thdng tin khoa hQC cong ngh? md
Hdi thdo vi cong nghd khoan neo vd neo cdp Cdng nghe Md - Vinacomin (IMSAT) v l "Tinh hinh va xu hud'ng ap dgng neo bu Idng tai cae md than g \^$t Nam". Cac dgi bieu cung dd thao lugn, trao doi kinh nghigm ve cdng ngh$ khoan neo v^ neo Ceip, c^c logi hinh cdng ngh# ching neodi apdung...
Hdi thao la mpt trong nhung npi dung thupc Du an "Wang cao nang Iwc san xuat than", hgp tac giiJa T|p docin Cdng nghi#p Than - Khoang san Vigt Nam vd'i to chuc Jcoal {Nhgt Ban).
Thdng qua Hdi thao, nham giup lanh dgo, cac can bp ky thuat h i l u ro t i m quan trong cua khoan neo va nam vung nhO'ng ky thugt co ban trong ehing Id bing vi neo (dac biet la neo Ccip), diy mgnh chT dgo, thyc hien, nghien cuu cdng nghg, thilt bj khoan neo va neo cap, ap dgng
• higu qua vao thgc t l san xuit cua tung don vi, nang cao toe dp dao Id, nang cao kha nang eg gidi hda khau chong Id, giam muc do nang nhpc cho thg Id, giam chi phi dao, ching Id, mang Igi hieu qua trong san xuat.
* Mot sd hoat dOng KHCN cua Vi#n trong thang qua
- HQi nghi nghi$m thu de tdi cip ca so Ngay 9.7.2016, Vidn Khoa hoc Cdng nghg Mo
Todn cdnh Hdi nghj nghidm thu di tdi
- Vinacomin da t l chuc Hdi nghj nghipm thu c i p CO SO" d l tai "Giam thiiu tac d0ng cQa khi CO, CO2 din nguui lao dgng trong biu khdng khi mo khi phai Idm vi$c, tranh no min a nhOng gwang 16 dai, nhimg dw&ng Id thong gid diu cht? ddi sau mdi lan no min & cdc md than ham Id trong TKV.
Bh Xd\ da hoan thanh nhtrng nOi dung nghl&n cO'u: 1) Tong hgp, danh gia hi$n trgng v l dilu kien vi khi h|u sau n l min tgi mpt so md than h i m Id; 2) Nghien cuu Iga chpn md hinh buong treinh - kin khi phu hgp vdi dilu kien dac dilm cac md than h i m Id trong TKV; 3) Thilt k l ap dgng thu nghipm buing tranh - kin khi tai cac md than h i m Id trong TKV; 4) Danh gia k i t qua ap dgng thu nghigm md hinh buong tranh - kin khi tgi cac md than h i m Id trong TKV."
Cac nhgn xet phan bign va nhung ^ kiln ddng gdp tgi HOi ding nghi$m thu da dugc nhdm thuc hign d l td\ t i l p thu, chmh sua, hoan thien bao cao tong k i t trudc khi trinh nghiem thu 0 c i p tren.
- Ldm viec v&i ChO tjch Hang Becker Warkop (Ba Lan) va dg/ d/gn Cdng ty Au Vidt
Ngay 14 v^ 15/7/2016, Vign da cd buoi l^m vigc vd'i H§ng Becker Warkop,
Npi dung chinh cua bull lam viec dd la phli hgp triln khai thg*c hien cac cdng vigc trong tiln trinh dua vao eip dung co gidi hda Id chg guong ngan, su dgng may combai 1 tang khiu, kich co', edng suit nhd; hp thing vgn chuyin ngudi va vat tu, thilt bj bang tdi KS, keo godng tren ray n i n va bang doan godng, vdi d i u tau diezel LZS-150, v|n hanh ca tren Id d i e d i n 30 dd (diu tau 2 trong 1). Nhung thilt bj n^y do Hang Becker Warkop c h i tgo va chuyin giao cdng ngh$.
Tai bull l^m vigc, phia Hang Becker Warkop va Cdng ty CP Cdng nghiep Au Vi^t da gidi thigu v l cac thilt bi ndi trdn, B l n g thdi cac bdn cung thao lugn, trao doi cg the v l tinh nang ky thuat, phgm vi ap dgng, nhung uu, nhugc dilm...cua c^e thilt bj nay va kha nang ^p dgng trong thgc t l c^e md ham Id Vigt Nam, m^ trudc mat 1^ vi$c ap dgng tdi KS d md Nam M i u , d i u tau LZS- 150, d m d Khe Cham III.
K i t qua lam vigc la co so trong vi$c hgp tac giO-a cac bdn trong thd'i gian tdi./
KHCNM S 6 7/2016* TIN TRONG NGANH