xudt khdu Viet Nam trong bdi canh gia tang chinh sach bao ho
PHAM THI KIM YEN
G
ia nhdp To chdc ThUcfng mgi the gidi (WTO) Id cd hdi, la diiu kien tdt deViet Nam hpi nhdp vd phdt trien. Tuy nhien, day cung la "sdn chdi" cd nhiiu quy dinh khd chat che. Bdi viet he thdng hda mdt so vdn di vi hdng rao ky thuat thUcfng mgi, mpt sd' quy dinh cua thi trUcfng EU vd thi trUdng Hoa Ky, vdi hy vgng giup cdc doanh nghiep Viet Nam nhan thdc ddy du vd cd gidi phdp phii hdp nhdm thuc day hogt ddng thUcfng mgi trong diiu kien mdi, dgt hieu qud cao.1. Ve hang rao ky thuat
Hang rao ky thuat trong thUdng mai la mot trong eac bang rao phi thud quan, lien quan tdi viec dp diing cac bien phap ky thuat nham dam bao cung cap cho thj trUdng nhiing san phim va hang hda cd chat Ifldng ddp flng yeu ciu cua ngfldi tieu dung. Mdi mot qud'c gia deu cin thiet xdy dilng va duy tri cho minh mot hang rao ky thuat hdp phdp de dam bao an toan va sflc khde cho eon ngfldi, vat nuoi, cay trdng, bao ve mdi trUdng, an ninh qud'c gia, cho'ng gian lan thUdng mai... Tuy nhien, ben canh dd cung cd nhflng hang rao ky thuat dUde dflng len de ban chd thfldng mai eua cac nUdc khac hoac mang tfnh phan biet dd'i xfl nhfl danh flu dai cho nUdc nay song lai k b i t khe vdi nfldc khac, ndi long quan ly ddi vdi hang hda trong nUdc nhUng lai quan ly chat che vdi hang nhap khau... Nhiing hang rao nhu vay thUc sil trd thanh rao can ddi vdi thUdng mai qud'c te va trai vdi cac nguyen tac cua thUdng mai tU do ma WTO da de ra.
De loai bd cdc rao can ky thuat trong thfldng mai, WTO da sfl dting Hiep djnh ve Hang rao ky thuat dd'i vdi thfldng mai (goi tat la Hiep djnh TBT) nhfl la mot luat chung de dieu chinh cdc boat dong ve tieu chuin, quy chuin ky thuat va quy trinh danh gia sfl phu hdp gifla cac thanh vien cua WTO. Cac nUdc khi gia nhap WTO deu phai cam ket thflc hien Hiep djnh TBT nham tao thuan ldi hda
va thuc diy thUdng mai. Ve mat ly thuyet thi tieu chuin, quy chuan ky thuat va quy trinh danh gia sU phu hdp ddu khdng phai la rao can ky thuat ddi vdi thUdng mai, nhUng tren thflc td thi chung deu cd the trd thanh cdc rao can dd'i vdi thUdng mai va eac nUdc da sfl dung cac bien phap nay mot cdch rat tinh vi de bao ho nen san xuat trong nUde. Rao can dd'i vdi thUdng mai la nhflng bien phap ma quo'c gia nhap khau tao ra de can trd doanh nghiep xuat k h i u hang hda, tham chf la khdng the xua't khau hang hda hay djeh vii vao nUdc dd.
Nhflng bien phap nhfl vay dUdc xem la khdng dfldc chap nhan trong bd'i canh thUdng mai the gidi, vi chung lam han che sfl lUu thdng cua hang hda, djch vu, nang gia gay thiet hai cho ngfldi tieu dung.
Tfl ngay 11-01-2007, Viet Nam da chfnh thflc trd thanh thanh vien cua To chflc ThUdng mai the gidi va bat d i u thflc hien cac cam ket gia nhap WTO cua minh, trong dd cd cam ket kdt thflc thi toan bo cac nghia vu cua Hiep djnh T B T ! Thflc thi Hiep djnh TBT, Viet Nam ndi chung va doanh nghiep Viet Nam ndi rieng cd cd hoi de phat trien thUdng mai cua minh, song cung phai ddi mat vdi cac thach thflc ve nhieu mat de cd the tiep ttic duy tri va day manh boat dong san xua't kinh doanh, tang cUdng nang lilc canh tranh tren
Riam Thi Kim Yen, ThS., Van phdng Thdng bao va hoi dap qudc gia ve tieu chuan do ludng chd't luong Viet Nam.
47
Hdng rdo icy thuat...
thj trudng ndi dja va qud'c te. Do vay, cac doanh nghiep Viet Nam cin ed hieu biet diy du ve Hiep djnh TBT de dfla ra cdc bien phap ma doanh nghiep cin tien hdnh va vfldt qua trong viec xay dting chien Ifldc san phim, Itla ebon cong nghe san xuat, quan ly doanh nghiep va dac biet la quan ly chat Itldng, tiep can cac ngudn thdng tin ve thj trfldng va san pham.
Cac muc tieu va pham vi cd ban cua Hiep djnh TBT la: thuc day cdc muc tieu cua Hiep djnh chung ve thUdng mai va thud quan (GATT); khang djnh va thfla nhan t i m quan trong ciia tieu chuin qud'c td va cac he thd'ng qud'c te ve danh gid sil phu hdp trong viec nang cao hieu qua san xuit, kinh doanh thUdng mai; dam bao rang cac tieu chuin, quy chuin ky thuat va eac quy trinh ddnh gia sfl phu hdp khdng gay ra cac trd ngai cho thUdng mai qud'c td; ddng thdi khdng ngan can cdc nUdc ap dung cdc bien phap cin thidt de dam bao cha't Ifldng hang xuat khiu, bao ve sflc khoe, an toan cuoc sdng cua con ngUdi, dong thtlc vat, bao ve mdi trUdng, chdng gian lan thUdng mai, dam bao an ninh qud'c gia; loai bo eac rao can ky thuat khdng phu hdp vdi cdc nguyen t i c thUdng mai tfl do cua WTO noi chung va neu trong Hiep djnh TBT ndi rieng.
Hiep djnh TBT dfldc dp dung tai cap do khac nhau nhfl: chfnh phu trung fldng, chfnh quyen dja phUdng va cac td chflc phi chfnh phu. Theo Dieu 1.3 cua Hiep djnh TBT thi tat ca cac san phim, bao gdm san pham cdng nghiep va ndng nghiep ddu la doi tUdng thi hanh. NhU vay, can cfl vao dd'i tUdng va pham vi dieu chinh cua Hiep djnh, cd the t h i y rang nhflng linh vile va van de ma Hiep djnh dd cap tdi r i t rong, khong chi dd'i vdi nhiing quy trinh hen quan tnlc tiep dd'i vdi san p h i m ma cdn ca nhiing quy trinh khdng lien quan tnlc tiep ddi vdi san phim, nhfl: viec chiing nhan mdi trfldng, ghi nhan sinh thai...
Cac nguyen t i c cd ban cua Hiep djnh TBT la: tranh stl can trd khdng cin thiet cho thfldng mai; khdng phan biet dd'i xfl; nguyen tac hai hda tieu chuin; nguyen t i c tUdng dfldng cua cac quy chuin ky thuat; thfla nhan l i n nhau trong eac quy trinh danh gia stl phu"
hdp va tfnh minh bach hda.
Thflc te bien nay cac doanh nghiep x u i t k h i u cua Viet Nam chu yeu dang phai ddi mat vdi rao can thUdng mai tap trung vao cac vu kien cho'ng ban pha gia va chd'ng trd cap, da ed 42 vu kien chd'ng bdn pha gia ddi vdi cdc nganh hang xuat k h i u cua Viet Nam. Tai hai thj trUdng x u i t k h i u trong diem nhfl EU va Hoa Ky, trong khi nhiing vu kien chd'ng ban pha gia, chd'ng trd cap trUde ddy chfla cd dau hieu kdt thue nhu cdc vu kien dd'i vdi ea, tdm, tlii nhUa, giiy dep, xe dap, den compact..., da xuat hien nhieu canh bao vd cae nguy ed, dien bien mdi cd anh hudng den xuat k h i u Viet Nam ddi vdi cdc mat hang thuy san va dd gd.
Theo nghien cflu g i n ddy eua Dfl an Mutrap III'^\ hen quan tdi nhiing khd khan ma cac nha x u i t k h i u nhiing mat hang trong diem phi ndng nghiep va thflc p h i m Viet Nam phai tudn thu theo cac yeu ciu TBT cua EU, cac chuyen gia nhan dinh rang, hien tai khdng ed khd khan rd net hen quan den TBT trong xuat k h i u cua Viet Nam sang thj trUdng nay, mot p h i n do cdc nha x u i t khiu Viet Nam san xuat theo ddn dat hang va chu yeu dtla vao cdc quy each p h i m chat, cac yeu ciu ve bao gdi, cac quy trinh danh gia sfl phu hdp va chiing nhan... do ngUdi mua EU de ra.
Trong r i t nhieu tnldng hdp, ngildi mua EU ciing ddng thdi la ngfldi cung cap hoac chi djnh eac nha cung cap eac nguyen vat heu thd va quy djnh cdc quy trinh danh gia sfl phu hdp va chiing nhan bdi cac phdng thf nghiem CII the va cac cdng ty ehiing nhan. Theo He thd'ng canh bao nhanh eua EU (The EU rapid alert system - RAPEX), tfl ndm 2005 den 2008, chi cd khoang 10 vu ve cdc san phim phi thtlc pham hen quan tdi bang xuat k h i u eua Viet Nam khdng tuan thu vdi eac yeu ciu TBT eua EU, bao gdm: 4 vu hen quan den dd noi t h i t (trong dd cd 2 vti hen quan den dd noi that tre em), 3 vu lien quan den bat Ifla, 1 vu hen quan den hang may mac, 1 vii hen quan den den d i u va 1 vu hen quan den dd chdi.
Nbtlng trong nam 2009, con so' nay da tang len dang ke, tdng cong ed 9 vu viec ve cdc san p h i m phi thflc p h i m hen quan tdi bdng xuat
(1) Bao cao ky thudt cua Hoat ddng WTO-7, Du an MUTRAPm.
48 NghiSn ciiu Kinh tdsd389 - Thing 10/2010
khiu eua Viet Nam kbdng tuan thu vdi cic yeu ciu TBT cua EU.
Viec cac nha san xuat va x u i t khau cua Viet Nam phin Idn xuat k h i u hang hda cua minh sang thj trfldng EU theo yeu ciu cua cac dd'i tac thUdng mai tai EU, nen kha thti dong trong viec tim Idem cac thdng tin lien quan den san phim hang hda cua minh, cung nhfl viec nghien cflu va cap nhat cae quy djnh TBT mdi eua EU. Do dd, lam giam kha nang canh tranh, nang lilc flng phd vdi cdc bien dong tfl thj trUdng cung nbU tan dung cac cd hoi cua thj trfldng nay. Day cung la mot trong nhflng dac diem chung cua cac nha san xuat va xua't khiu Viet Nam sang cae thj trUdng trong diem khac nbU Hoa Ky, Nhat Ban, Han qud'c..., thflc td ddy la mot nhfldc diem Idn va la mot thach thflc ma cac doanh nghiep san xuat, xuat khau cua Viet Nam can phai khac phuc.
Theo nguyen t i c minh bach hda cua Hiep djnh WTO/TBT, cac nUdc thanh vien cua WTO phai thong bao cho cac thanh vien khdc ve cac bien phap ky thuat cd kha nang gay trd ngai thUdng mai gifla cac nUdc thanh vien thdng qua Cd quan thdng bdo ve TBT cua mdi nUdc. Cac thanh vien phai thdng bao khi cac bien phdp ky thuat dUa ra khdng cd mot tieu chuin qud'c td tUdng flng, hoac noi dung ky thuat cua mot bien phap de x u i t khong phu hdp vdi noi dung ky thuat cua tieu chudn, hudng din hay khuydn nghj quo'c te lien quan hoac cac bien phdp ky thuat cd the anh hudng dang ke tdi thUdng mai cua cac thanh vien khac. Cac yeu to' sau cin dUdc xem xet de fldc djnh anh hfldng tdi thUdng mai eua cac quy chuan ky thuat, dd la: tac dong tang nhap khiu, giam nhap khiu, hoac khd khan cho cac nha san xuit tai cae nUdc thanh vien khac trong viec tudn thu vdi cac quy chuan ky thuat va quy trinh danh gid sU phu hdp dU thao.
Theo sd lieu thong ke cua WTO, Ke tfl ngay Hiep djnh WTO/TBT cd hieu Iflc (01-01-1995) cho den 31-10-2009, tdng sd ed 11.305 thong bdo ve quy chuin ky thuat va quy trinh danh gia stl phu hdp da dUdc de trinh va cd 106 thanh vien da de trinh tdi thieu mot bien phdp TBT.
Cd the nhan tha'y hang rao ky thuat do'i vdi thfldng mai cd xu hudng gia tang ro ret. Mot sd thdng tin ve hang rao ky thuat mdi ddi vdi mot so' mat hang xuat k h i u trong diem cua Viet Nam tai thj trUdng EU va Hoa Ky dfldc neu va phan tich tdc dong dudi day de cac doanh nghiep tham khao.
2. Mot so q u y d i n h c u a t h i trfldng EU - Quy dinh REACH (dang ky, danh gia, cip phep va ban chd sfl dting cdc loai boa chat):
Quy djnh (EC) so 1907/2006 eua Nghj vien va Hoi ddng Chdu Au ngay 18-12-2006 da thanh lap Cd quan Hoa chat Chau Au. Mtie dieh chfnh eua REACH la: dam bao moi hoa chat sfl diing d EU, du nhap k h i u hay san xuat trong khu vflc phai dap flng cae tieu chuin ve sflc khde va an toan; buoc cac nha san xua't va cac nha nhap khau phai cd trach nhiem dd'i vdi viec sfl dung va xfl ly an toan cac hoa chit do minh tao ra; thay the cac chit co nhieu kha nang nguy hai nhat bang nhflng chat it nguy hai hdn trong kha nang cd the; thanh lap Cd quan Hda chit Chau Au de dang ky, danh gid, phe duyet viec sfl dung moi hda chit. Tfl ngay 1-6-2007, Cd quan Hda chat Chau Au (goi tat la ECHA), cd trti sd tai Helsinki, P h i n Lan bat diu hoat dong nham giam sat viec thflc hien REACH, cung cap thdng tin, tai lieu cd ban cung nhU thflc thi cac bien phap can thiet de REACH phat huy tac dting. Tfl ngay 1-6- 2008, ECHA b i t d i u tiep nhan cac hd sd dang ky lien quan den hda chat tfl cac td chflc, cong ty tren toan EU.
Trong 10 nam tdi, hdn 30.000 loai hda chat dang dUdc luu hanh tai EU se phai dUdc dang ky tai ECHA. De dfldc dang ky, cac cdng ty phai chflng minh dUde hda chat ma minh dang ky sfl dung khong gay nguy hiem cho ngUdi tieu dung va mdi trUdng. ECHA cd t h i m quyen ban hanh lenh cam sfl dung bat ky hda chit nao bj cho la nguy hiem va quy djnh nhflng bien phap k h i n cap trong trUdng hdp xay ra tham boa tfl hda chat.
Danh sach chinh xac cac hda chat dUdc phep sti dung theo REACH chUa dUde cdng bd cho den khi hoan t i t qua trinh dang ky va cho phep sfl dting cac hda chit theo quy djnh cua REACH. Qua trinh nay cd the keo dai ft nha't
Nghien ciiu Kinh tdsd389 - Thing 10/2010 49
Hdng rdo icy thuat...
10 nam. Vi the, cac doanh nghiep xuit khiu cin theo ddi sdt viec dang ky va cho phep sfl dung hda chat cua Cd quan Hda chit Chau Au.
REACH gdm nhiing quy djnh het sflc phflc tap (cac doanh nghiep ed the tham khao them thdng tin tai trang web cua EC ve Chinh sdch hda chat: http://ecba.europa.eu/home_en.asp).
- Chi thi FLEGT: de x u i t ke hoach hanh dong cua EU ve tang eUdng thflc thi luat phap, quan ly va thfldng mai lam san.
Cae thanh vien WTO bien cdn bat ddng ve viec cae bien phdp mdi trUdng ed phai la v i n de TBT dUdc dieu chinh bdi Hiep dinh TBT cua WTO hay khdng, neu cd thi se phai dUde thdng bao nhU quy djnh ky thuat TBT. Mot so' thanh vien de xuit cac bien phap nhU vay phai dUde giai quydt trong khudn khd Uy ban ThUdng mai va mdi trUdng eua WTO. EU khdng dUa eac Chi thj ndy vao cae thdng bao TBT cua minh. Tuy nhien, xin Itlu y trong bai viet nay la cae doanh nghiep xuat k h i u cac san phim gd cua Viet Nam cin tuan thu cae Chi thj nay tUdng tfl nhfl cac quy djnb TBT (Cdc doanh nghiep cd the tim thdng tin tai dja chi:http://ec.europa.euyenvironment/forests).
- Chi thi WEEE (Chat thai la cac thiet bj dien va dien tfl): Chi thj 2002/96/EC cua Nghi vien va Hoi ddng Chau Au ngay 27-1-2003 vd chit thai la thidt bj.dien va dien tfl (WEEE) nham giam sd lUdng cac san phim dien va dien tfl san xuat ra va khuyen khich viec tai sfl dung, tai che va thu hdi cac bo phan cau thanh khi san phim bj thay the hoac trd nen ldi thdi. Chi thj nay cung quy djnh ve viec sfl dung bieu tfldng Gogo) WEEE. Cdc nha san xuat va nhap k h i u b i t buoc phai cbju chi phf xfl ly rac thai, tai che hoac thu bdi cac loai san phim cung flng ra thj trUdng.
Mac du Chi thj WEEE chi ap dung trUe tiep ddi vdi cdc nha san xuat va nhap k h i u cua EU, cic doanh nghiep xua't k h i u cac san phim dien va dien tfl cua Viet Nam ciing phai tuan thu de tiep can dUde thj trUdng EU. Cac doanh nghiep cd the tai toan van chi thi nay theo dja chi:
http://eur-lex.europa.euyLexUriServ.do?uri
=CELEX:32002L0096:EN:HTML.
- Chi thi RoHs (Han che sfl dung mdt so' loai hda chat doc hai trong cdc thdt bj dien va dien tfl): Chi thi 2002/95/EC eua Nghi vien va Hoi ddng Cbdu Au ngay 27-1-2003 ve viec ban chd sfl dung cdc chit doc hai trong cac san p h i m dien va dien tfl. Chi thj RoHs cd lign quan chat che vdi Chi thj WEEE va dfldc xdy dflng nham thuc diy viec ngan chan rac thai thdng qua thiet kd san phim, ddng thdi tao thuan ldi cho viec tai sfl dung, tdi chd va thu hdi cac bo phan, cau thanh eua cac thiet bj dien va dien tfl lUu hdnh tren thj trUdng. Chi thj nay cim viec sfl diing chi, thuy ngan, cadimi, crom 6+, poly-brominated biphenyls (PBB) hay polybrominated diphenyl ethers (PBDE) vdi ham lildng vUdt qud mflc tdi da cho phep trong cac san p h i m dien va dien tfl ban tren thj trUdng.
Hien nay, Uy ban Chau Au dang dUa ra mot so' de x u i t dieu chinh cac Chi thj WEEE va RoHs de cac ben hen quan cd the thtlc hien cac chi thj nay mot each hieu qua hdn.
Chi thj 2006/66/EC eua Nghj vien va Hoi ddng Chau Au ngay 6-9-2006 vd pin va ae quy, cdc loai pin va i e quy thai loai, bai bd hieu Iflc cua Ciii thj 91/157/EEC. Chi thj nay ap dting dd'i vdi cdc loai pin sfl dting cho cac san pham dien va dien tfl, dUdc xay dflng nham bao ve mdi trfldng thdng qua viec ngan chan rdc thai, tai sfl diing, tai che va thu hdi cac san phim dien va dien tfl. Cae doanh nghiep ed the tai toan van chi thj nay theo dja chi:
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ.do7uri
=CELEX:32002L0095:EN:HTML
- Quy dinh lUU (Illegal, unreported and unregulated fishing regulation): Quy djnh cua Hoi ddng (EC) sd 1005/2008 ngdy 29/9/2008^
thanh lap mot he thdng cap cdng ddng de chdng danh bat ca bat hdp phap, khdng bdo cao bay khdng tuan thu quy djnh, sfla ddi cdc Quy djnh (EEC) sd 2847/93, (EC) sd 1936/2001 va (EC) sd 601/2004 va bai bd hieu Iflc cua cae Quy dinh (EC) sd 1093/94 va (EC) sd 1447/1999. Quy djnh nay cung yeu ciu phai ed chflng nhan ve ca dfldc ddnh b i t hdp phap de cvmg flng ea va cac san p h i m ca ra thi trfldng EU.
50 Nghien ciiu Kinh tesd389 - Thing 10/2010
Mae dfl Chi thj lUU da cd bieu lUc thi hanh vao ngay 01-01-2010, ke tfl day t i t ca 16 hang hai san xuit khiu sang EU phai chflng minh ngudn gdc (vung biin khai thac, tau khai thae...), ndu thidu se khdng dfldc phep nhap vao thj trfldng nay. Tuy cho den nay stl chuan bj eua cae doanh nghiep chd bidn xuit khiu thuy hai san Viet Nam v i n edn md hd, liing tiing chUa s i n sang, viec b i t buoc doanh nghiep ghi rd ngudn gdc xuat xfl san phim danh bat dfldc theo quy djnh cua EU cdn gap nhieu khd khan, nhUng cac doanh nghiep Viet Nam phai nhan thflc r5 rang de cd cdc bien phap thich flng, neu khdng se gap trd ngai Idn trong boat dong xuit k h i u cua minh va ed the bj mat thj trfldng nay.
cac doanh nghiep cd the tim thdng tin tai djaehi:http://ec.europa.eu/fisheries.
3. Ve thi trfldng Hoa Ky
- Bao ludt cdi thien an todn sdn pham tieu diing ndm 2008 (CPSIA) cd hieu Iflc thi hanh tfl ngay 12-11-2008. Dao luat nay cd nhidu quy djnb va cdc quy djnb cd Id trinh hieu lUc khdc nhau. Dao luat nay da tao ra mot mdi trUdng dam bao an toan san p h i m tieu dung dfldc san xuat va nhap k h i u tfl nhieu nfldc khac nhau tren the gidi vao thj trUdng Hoa Ky. Theo dao luat nay, hang hda x u i t k h i u cin cd gia'y chiing nhan Hdp chuin tdng quat vdi mdi chuyen hang. Dao luat dfldc md rong nhieu yeu ciu so vdi trUde, do vay doanh nghiep Viet Nam phai rat lilu y khi dUa hdng hda vao thj trUdng Hoa Ky.
Trfldc ddy, cac san p h i m tieu dflng phai tuan thu tieu chuin an todn theo Dao luat an toan san phim tieu dung, nhUng theo Dao luat CPSIA/2008 Hoa Ky da md rong dang ke yeu ciu chflng nhan hien hanh, cu the cac san phim tieu dung phai tuan thu tieu chuan an toan theo eac dao luat khac nfla, nhfl Dao luat cae chit gay hai lien bang, vai sdi d§ chdy, bao bi ngan ngfla nbidm doc, an toan hd bdi va hd nfldc mat xa,... Muc 102 cua CPSIA yeu ciu tang cudng thfl nghiem san phim de cap chflng nhan hdp chuin tdng q u i t cho cac san phim tieu diing cd kiem soat va yeu ciu thfl nghiem bdi ben thfl ba vdi cdc san p h i m cho tre em. Cic san p h i m cho tre em cin dUde thfl
nghiem bdi mdt "Cd quan danh gia hdp chuin doc lap" - Uy ban An toan san pham tieu dung Hoa Ky (CPSC). Theo quy djnh cua luat, CPSC la cd quan cd quyen cdng nhan phdng thl nghiem dat chuin. Tuy nhien, eac doanh nghiep Viet Nam khong nhat thiet phai nhd mot cd quan danh gia hdp chuin d Hoa Ky ma cd the ebon mot cd quan danh gia hdp chuin tai Viet Nam dat tieu chuin chung trong danh sach dUde CPSC cdng nhan.
Theo Dao luat, ndu san phim kbdng ed giiy chflng nhan ndu vi pham quy chuin ma v i n xua't hien d Hai quan Hoa Ky thi se bj tieu buy ngay, thay vi xuat tra lai ndi da xuat hang di nhu trUdc kia v i n quy djnh. Dao luat cung quy djnh giiy chflng nhan phai dfldc cdng nhan bang tieng Anh, cd the them mot thfl tieng khac, ed ghi ten nha san xuat, ngay va ndi san xuit, thdng tin lien lac dd'i vdi cdc ea nhan quan ly hd sd thfl nghiem...; Giay ehting nhan phai kdm theo san phim hay chuyen bang va phai cd s i n cho CPSC va Hai quan Hoa Ky khi cd yeu ciu.
Cd the xem xet mot vf dti ve tdc dong cua Dao luat nay ddi vdi hang det may xuat k h i u cua Viet Nam nhU the nao?. Theo Dao luat nay, t i t ca cac san p h i m det may xuat k h i u vao thj trudng Hoa Ky se tuan thu theo nhflng quy djnh chfnh thflc ed hieu Iflc tfl thdng 2-2009. Uy ban An toan san pham tieu diing Hoa Ky se tang cUdng giam sdt nghiem ngat hdn nfla cac quy djnh an toan san pham nhfl tinh de chdy cua vai, cim tuyet ddi cac san p h i m cd day that d vung cd tren ao, dac biet la ao tre em.
Trfldc day luat quy djnh buoc tai xuat cac san phim vi pham an toan khi nhap k h i u vao Hoa Ky, thi nay quy djnh mdi cho phep CPSC cd quydn tieu buy cdc san p h i m vi pham ve tfnh an toan. Ngoai ra, mflc phat ddi vdi cac nha nhap khau hang det may cua Hoa Ky khi vi pham cung se tang len den 15 trieu USD, trUde day mflc phat ndy tdi da la vai trieu dd la My. Sd di cac quy djnh mdi nghiem ngat hdn la do cae vi pham vd an toan cua san phim nhap k h i u cd chieu hfldng gia tang trong nhiing thang g i n ddy.
NghiSn ciiu Kinh tdsd389 • Thing 10/2010 5 1
Hdng rdo icy thuat...
Nhfl vay, khi nhflng quy djnh mdi dUde dp dung mot each nghiem ngat hdn dd'i vdi nha nhap khiu cua Hoa Ky thi cung ddng nghia Id cae nha nhap khau tai Hoa Ky se dat ra nhflng yeu eau cao hdn ve chat Ifldng va tfnh an toan cua hang det may nhap khiu. Day la dieu ma cac nha san x u i t va x u i t khau hang det may Viet Nam cin phai lUu y. Thdng tin cin thiet ve cac quy djnh mdi va ngay cd hieu Itlc dd'i vdi hang det may khi x u i t khau vao Hoa Ky cd dang tai tren trang web cua CPSC vvrwrw.cpsc.gov.
- Bgo lugt Ndng nghiep (Farm Bil).
Dao luat Ndng nghiep 2008 da dfldc Qud'c hoi Hoa Ky chfnh thflc thdng qua vao ngay 18-6-2008. Mang sdhieu H.R. 6124, Farm Bill 2008 cd ten day du la "Dao luat quy djnh vd viec tiep nd'i cac chfldng trinh ndng nghiep va cac chUdng trinh khac cua Bo Ndng nghiep Hoa Ky tdi nam tai chlnb 2012, va quy djnh mot so' van de khac", ten ngan gon la "Dao luat ve Thflc an, Bao tdn, va Nang lUdng nam 2008" (Food, Conservation, and Energy Act of 2008).
Theo quy djnh cua Luat nay, t i t ca cac loai ea thuoc chung ca da trdn catfish nhap khau tfl nudc ngoai phai cd chflng nhan ve ky thuat che bien. Quy trinh san xuit, chd do kiem tra cha't Ifldng phai tUdng dUdng tieu chuin hien hanh cua Hoa Ky ma Bo Ndng nghiep dang dp dting. Cung gidng nhu thuy san, gd va cac san pham gd khi nhap k h i u vao thj trfldng Hoa Ky cung bj dieu chinh bdi luat Farm Bill 2008.
Pham vi dieu chinh cua Farm BiU 2008 rat rong, chac chan se tac dong nhieu tdi cac hoat dong kinh doanh xuat, nhap k h i u cac mat hang lien quan cua Viet Nam vdi thj trfldng Hoa Ky, dac biet dd'i vdi bang dd gd va thuy san. Mot vai phan tich dudi ddy nham danh gia kha nang tac dong cua Farm Bill den hang xuat khiu cua Viet Nam nhfl the nao.
Do'i vdi gd, san pham gd va cac san pham cd hen quan den "thflc vat". Farm Bill 2008 dat ra cac quy djnh ngan ngfla boat dong ddn gd bat hdp phap. Cu the, mtic 8204 quy djnb trong thfldng mai gifla cac bang va vdi nfldc ngoai, cam moi hoat dong xuat nhap khiu.
van chuyen, mua ban bat ky thflc vat nao dfldc dd'n ha, thu hoach, sd hflu, vdn chuyen, hoac mua ban trai vdi luat hoac quy djnh cua b i t ky bang nao hoac b i t ky luat phap nUde ngoai nao ve bao ve, quan ly thflc vat hoac ve cae loai thud va phf lien quan den viec khai thac thilc vat.
Mac du pham vi dieu chinh cua quy djnh nay edn chUa dUde lam rd, song vdi tfl ngfl hien nay, cho tha'y pham vi dieu chinh se rat rong, cd the bao gdm ca dd noi that (bing gd, bia...), do lam hep cd cdn bang gd, hang may mac vdi khuy gd, giay va bia, tam va rat nhieu san p h i m khac. Dieu khoan quy djnh nay yeu eau doanh nghiep x u i t k h i u san p h i m vao thj trudng Hoa Ky c i n chuin bj diy du bd sd, tai lieu lien quan den ngudn gdc xuit xfl cua nguyen lieu x u i t khiu, cung nhU trj gia xuat khau, giay td khac ed lien quan den san phim cua cac doanh nghiep cung cap cho cac nha nhap khiu.
Do vay, cac doanh nghiep Viet Nam cin lUu gifl diy du, chi tiet va khoa hoc cac hd sd lien quan den san p h i m xua't k h i u (ngudn gdc xuat xfl san phim, ten khoa hoc eua ngudn nguyen lieu la thUe vat, gia trj hang nhap khiu...). Cac nha nhap khau se phai thu thap nhflng thong tin c i n khai bao tfl eac nha cung cip/xuat k h i u va do dd cac nha xuat khau se phai theo doi, lUu gifl hd sd ve nhiing thdng tin nay mot each thfldng xuyen. Doanh nghiep cung cin lUu y cac yeu ciu khai bao hang hda xuat k h i u eua Hai quan Hoa Ky, ngudn gdc x u i t xfl eua nguyen lieu ciu thanh san phim.
Doanh nghiep e i n nghien cflu ky cac luat le va quy djnh cua cae nUdc ma cac doanh nghiep khai thdc hoac mua nguyen lieu cd lien quan den pham vi dieu chinh cua Muc 8204 va 3301 cua Dao luat ndng nghiep neu tren d muc A, p h i n thfl nhat. Dac biet, la eac quy djnh va che tai ve ddn ha, thu hoach gd va san p h i m gd va cac thUe vat khac chfla trong san p h i m xuat khau.
Khi xua't k h i u cac san pham go vao Hoa K^, doanh nghiep chu dong xay dUng chien lUdc kinh doanh, khai thac ngudn nguyen heu cho san p h i m xuat k h i u dn djnh, ben vflng va hdp phap de dap flng cac yeu ciu xuat khau.
52 NghiSn ciiu Kinh tesd389 - Thing 10/2010
Ngoai ra. Farm Bill 2008 cung quy ^ n h rieng chUdng trinh khai bao khi nhap k h i u mot sd loai gd xe mem (muc 803). ChUdng trinh nay yeu ciu cac nha nhap k h i u gd xe mem (gd xe tfl cay la kim) va cic san p h i m tfl gd xe mem cung cap thdng tin va khai bao ngudn gdc xua't xfl kem theo tai lieu tdm tat. Cdc san phim Viet Nam thuoc pham vi didu ehinh cua chfldng trinh dfldc xuit sang Hoa Ky ed kim ngach kha khiem td'n, nen ed the ndi tac dong ddi vdi Vidt Nam trfldc mat la khdng Idn.
Doi vdi mat hang thuy san, n h i t la ca da trdn, can chu y quy trinh san xuit, tieu chuin chit Ifldng. Bo Ndng nghiep Hoa Ky (USDA) cd dfl djnh dfla ra quy dinh mdi thUe thi Luat Ndng nghiep 2008, theo dd t i t ca cae loai ea thuoc chung ca da trdn catfish nhap k h i u tfl nfldc ngoai phai cd chflng nhan ve ky thuat chd bien. Quy trinh san xuat, che do Idem tra chat Ifldng phai tfldng dfldng tieu chuin bien hanh cua Hoa Ky ma Bo Ndng nghiep dang ap dung.
Dac biet, ve djnh nghia "cdc loai thuoc chung ca da trdn (catfish), Bo nay dfl kien se bao gdm ca hai nhdm: Ictalurus va Pangasius (letalurus la loai ca da trdn cd ngudn goc tfl khu vflc Bac My thuoc chung Ictalurus va Pangasius la loai ea da trdn nhap khiu tfl nfldc ngodi). Day mdi la dfl kien cua Bo Ndng nghiep Hoa Ky. Viec xay dilng va ban hanh van ban quy djnh phai thflc hien theo quy trinh va phai liy y kien eua cdng chiing.
Them nfla. Farm Bill 2008 cflng chu y den viec sfl dung lao ddng trong san xuit san pham ndng nghiep xuat khiu vao thj trfldng Hoa Ky.
Vi vay, doanh nghiep cin dam bao dieu kien lao dong va sfl dung lao ddng khdng vi pham quy djnh quoc td vd sfl dung lao dong tre em va lao dong cfldng bflc. Doanh nghiep cd the tim hieu thdng tin tai trang web cua Bo Ndng nghiep Hoa Ky theo dja chi: http://
vvrww.ams.usda.gov.
Nhfl vay, ed thd nhan thay Hang rao ky thuat doi vdi thUdng mai la mot trong cdc hang rao phi thud quan dUde cac nfldc thanh vien WTO khai thac triet de nham xdy dting va duy tri cho minh mot hang rao ky thuat hdp phap va hdp ly, dam bao an todn va sflc khde cho con ngfldi, vat nuoi, cay trdng, bao ve mdi trfldng.
an ninh qudc gia, chd'ng gian lan thfldng mai...
Viec khdng tuan thu theo cac quy djnh ve TBT tai mdi nUdc se ddng nghia vdi viec cam nhap khiu va Iflu thdng hang hda xuat nhap khiu tai cac nUdc nay. Mot sdkhd khan tiem nang cd the gdy tac dong tdi boat dong xuat khiu cua cic doanh nghiep Viet Nam dd la: (1) khdng n i m bat kjp thdi hoac md hd, khdng sin sang vd nhiing thay ddi tUdng lai cua cac quy djnh TBT tai cac thj trfldng nhdp khiu, vf du nhfl Id cac quy djnh da neu tren tai thj trUdng EU hoac Hoa Ky; (2) cac doanh nghiep se phai chi phf tiem i n cho eac quy trinh ddnh gia sfl phu hdp va chiing nhan; (3) cac doanh nghiep se cd kha nang phai diu tfl mdi vao cdng nghe san xuat va dao tao ve van banh. Tat ca nhiing khd khan tiem i n nay cd the se lam giam kha nang tiep can vdi thi trfldng xuit k h i u va gay that thu ve xuit k h i u cho cae doanh nghiep Viet Nam.
Trong hoi nhap kinh te khu vflc va qud'c td, cac hiep hoi nganh hang ngay cang ed vai trd quan trong trong viec hen ket cae doanh nghiep thanh vien de hdp tdc va phat trien.
cac hiep hoi nganh hang ein xay dflng nang Iflc ndng cd't trong viec tuan thu eac quy djnh TBT eua nganh hang minh khi xuit khau sang cac thj trUdng trong diem cd nhieu tiem nang, nham tU van cho cac thanh vien trong hiep hoi va dai dien de xuat cdc y kien gdp y cho cac dfl thao van ban luat, quy chuin ky thuat, quy trinh danh gia sU phu hdp,... cd kha nang gay can trd va tac dong den thUdng mai cua cac doanh nghiep trong nganh hang.
Cac hiep hoi nganh hang va doanh nghiep ed the khai thdc ldi fch tfl Van phdng Thdng bao va hoi dap qud'c gia ve tieu chuin do lUdng chat lUdng (Van phdng TBT Viet Nam), cdng thdng tin dien tfl TBT, ciing nhU mang lUdi TBT tai Viet Nam./.
TAI LIEU THAM KHAO
1. Trang web ciia WTO : http://www. wto.org.
2. Trang web ciia CPSC: http://www.cpsc.gov.
3. He thdng canh bao nhanh ddi vdi cac san phim khdng phai thuc phim (RAPEX)
http://ec.europa.eu/consumers/safety/rapex/index_en .htm
4. Hang rao phi thue' quan trong chinh sach thuong mai qud'c te'. Nxb Lao ddng - Xa hdi, Ha Ndi 2005.
Nghien ciiu Kinh tesd389 - Thing 10/2010 53
