Die Matie 1943-08-27

Mans Wit DJ

Sakdoeke 1/- elk

word vir die komende twe weke ni gel ntseen er nie.

Kom kyk en oortuig uself

Die Eike tad winkel

(Edms.) Bpk.

PLIUNSTR.; STELLENBOSCH

I J

gedrlll deu'!' I'ro Eccll'lIll\- rul-k ry en ultgeltce dellr If! A.N.S.-TRk Stelll.lRbfllu~h

D1~Ii.JL III, No. 21.

Afrikaner-Strewe op U.K.O.V.S In G vaar!

-JEUG S A AM!

Waar Staan Stellenbosch? N I~

yd Vir T wyfel iel Daar Is Nie

OPI EP

erfe-

•

W. A. JOUBERT, d L ier.

(Vervolg

, • , Half.

n

Sa e da

DIE l\14TIE, VRYDAO, 27 AUGUSTUS 1943.

'TWEE

DIE MATIE ·

Die Oorlog

'N KATEGOIUESE IMPERATIEF

w. van KYD

Aile korresponden ie n:

D. F. VAN DER MERWE, REDAKTEUR,

•

POll m 205'7.

·j'I. 2-1944.

Dee1

III. uD

Waer Idgesobiedeni i 't

Waereldgericbt.

V t e/ding. d wet der Histatie;"

- Ten K teo 27 Aug. 1943.

Groot K rk bou, KAAPSTAD. '

I. at u brllVOMfJlcrlt ct ur my voonoot vord, • M Ilk II k use utt 'n root

versltaid nh Id van mcuerne rame.

S,' ,Iale urlSl g '\ Ir Shill lit •

Dit is ni clio Katogorios Impora- t.ief van I oningsb rgen so groot f'ilo- Roof, Immanuel Knnt., nio maur 'u 1 at gorieso imperatief van di Krem- lin S pragma tikus, .Iosef 811l1iu, wat die onderw rp van hi rdie komrneut at' uitruaak. Dit is hy hi l'llie t.yd r o 1.

oorbek lid dat Stalin 80 kabeg riose imperrrtief h rhaaldolik nan sy Bri], ~ Amerikaunse hondgcnote gerig word waarvolg ^11S gono mdo lx ndg noto son- der v rsuim 'n tweodo front ill 'Ve - lClIl'opa moot skop wat ongev or 'n miljo n Duitse soldate van di Russi front moot wegtrek,

Dit. is baio opmorklik dat Stalin l'l

kat 19ori so impcratief in eli Iaast ¹ tyd "n prominente plek in ~olltor E.

nuusborigto inneem OIl dat dit sonder uitsondering in verband mol. die Quo- b c-konfcronsio genoom word. Dib i~

kun b twi tint die Sow] t-Uni ~ gLond van sy gewoldigo anndeel a di oorlog met re nun prank Oil d titol van senior bondgenoot kan ^{III ,} ni - S kousekwc nt VlUI g wigti oorlog lonf reusies uitgesluif. is.

,,'0

geslnit." is di voord wut hior g(l4}l'11

word en dio rcdos waf vir di in d ooglop nde uasies afw sigheid a3 gevo r word, i t 1 ind ragtig vir kl)

n 11 U'.

Aan die U.K.O.V.S. i

t

n di w nse en verwagting v n die Afri- kaners an daardie opvoedkundige

s

ntrum in. en tew ns teen die van alle Afrikaners wat met belan stel- ling die Afrikanerstrewe van daar- die inri ting gevolg en onderskryf b t, dr, Pretorius nie herbenoem tot lid van di Rand van die U.K.O.V.S.

nie - en dit niet enstaande die f it dat hy oor

'n

tydperk van dertig

[aar

s ra dalid be ondere vrugbare en eervolle di nste g lewer het nie,

Di b treuren w ardige in hierdie eb urt nis 1" gter nie so eer in die feit dat dr, Pr torius nie weer beno m i nie, maar veral daarin dat a gevolg hiervan die U.K.O.V.S.

nou deur die optrede van die r gering da rtoe gedwing is, om a£stand te doen van hulle erkende beleid om tot 'n volslae Afrikanerinl"igting te ontwikkel.

Hierdie beleid en strewe is ten volle er gverdig omdat di U.K.O.V.S. in die eer te in tansie an ewese

is

om die belange van die Afrikaners van die Vrystaat te b hartig, en om in hulle behoeftes te voorsi n. Die Vry.

taat is immers die mees Afrik anse van a1 on provin ie ¹ en evol lik is die aangewes weg vir hierdie Inrig- ting vir hoer opvoeding om, ooreen- komsti esonder onderwysb ginsels, onderrig aan sy tud nte d ur me- dlum van hull moedertaal te ver- skaf.

Te n hierdi b gins 1 in word die Afrikaner tud nte van die Vry taat

mook von u 1)0/11 nd

ndale

Vir di

Paar

o Stewel

o

Ru 81 e Reaksi

Dit i nie dto doel van hierdie ko mont ar 'om in 10 gaan op dio moon lik n wanrskynlike r de vir die • wosigh id van die Rus 0 in Qu ni. IJi wers wil ek til tann bv ani r akaies uit Moskou. •

pOp ge ¹¹ tyd tip sCflel't die h >gl

van die oorlog," h 'rig Reuter so s

oene

Deur Prof. j. A. Wiid

di d.skundig Ito nmall, n

rd r

ook ve lsoggcnd dat. Fltalin we l' ns in Queboo, SODS op die bnic under Roose- velt-Ohurchill-konf renaies vnn di vel'~

lade, nio slugs nie teenwoordig i nie maar selfs ook nio verteenwoordig

\\'01'<.1 ni. Daar sal ill die geskicd ni moeilik 'n voorb ld gevind word waar

'11 ROlliol' hondgonoot - (.'n niernftnd algemeen bekende feit dat die Afri- kaan prekende oor die algeme n beter onderleg i in die tweed taal as die Engelssprekende.

Nee, veel eerder i dit die Engels- sprekende wat in gebreke gebly het om Afrikaans mngtig te word.

Hierdie ag. bevordering van twee- talizheid kom dUB in werklikheid op niks ander neer s dat die frika ns- prekende moet bo t vir die onde wat intlik hoof klik deur die Rooi- e en Rooigesinde in hierdie land b g an i nie.

Bowendi n i hierdie gebeurtenis in di Vrysta t vir on 'n vin erwy- ing van wat on in die toekom te

• wagte staan.

Hierdie s . bevordering

van tweetaligheid wat blykbaar 'n steeds groter omvang in on

1

nd gaan anneem, i nik ander as die ou imperialistie e et om die Afri- k ner tel elmatig van y volk eie te vervreem en om van hom 'n half- 81 tig, kad 10 e, baster-Engelsman te maak.

Die ongeluk wat U.K.O.V.S. ge- tref het, het nie net pl aslike bete- kenis nle. Dit gaan bier ook nie net om 'n betuiging van meegevoe1 met on mede-Afrikaners in Bloem- fontein nie. Ons beskou dit a 'n ramp wat die g n e Afrikanerdom

etref het, en die A.N.S. kan, uit hoofde van sy duidelik verklaard na-

"ionaIe bcslcouinge en strewe, nie nders a om in ver et daarteen te korn nie. On gaan, so ver dit binne on;:; vermo" i., ons de 1 bydr om hi rdie wantoestand die hoof t hi d.

Ons hied u deskunc igc bedicnlua

ell

betroubar

medisyne nan.

DA

JOERNING en SHUN

(Elena.) pk.

Hock Bird- ell PI instraat, STET..,L !JNBOS

Mnr. D. F. v, d. M rwe,

"D

bre

k,"

Univ. van St llcnbo ch.

Gea te Vriend,

N t om u n m n on tale hartlik t bedank vir die g reeld ontvan van die uitgawe van "Die Mad ."

Ons k n u v rseker van die band wat dBar be taan tus en 'U in die Suide nons in die N oorde en dit word steeds s.terker g maak deur u Mad w tons gerecld lee. Sover

8

w

on an pry on die blad,

v r

1 by

cud-Mat! ,

n, en hoop u sal po dig no inteken re bykry.

M t opre te bond groete n

'n ou

Koer , bly ek

u m d -Afrikan r,

D. S. M. POTGIETER.

Sek. A.N.S.-t k.

( i ...

ra G. H.

van

Z,I) S'l'U

1)EN'I']tJ:

Kom na die h IKE vir val's vru t , sjokolade en tabal.

Onl:!

wtUll'd

or

U

ondt r-

at 'uning VOl'S kOl' U

vnn on8 h ,sto dienste.

I za

oon

0013.

l'arz(w' New 'or' •

Ad

"'lItllrl~.

Johnny W il8Intlll

M \lr O'Sulliv n

J?rydag

^;{!1l

Slit

Jr(l(tg,

7 en 21J

AUgllstll. • MaUno : Sat rdag om 3 n.tn.

AAM. TAAN, DIE .IE JG !

bIs. 4, kol Na aani iding van die toe pr ak

van die Waarnemende Hoo£komman- clant van die Stellenbo .. ch Stud nt O.B,-kommando'~ wat Iders in bier ..

die bInd verskyn, wil on , deu.' mid del van ons bInd weereens 'n oproep do n tot die jeug, want ons blad is 'n bI d vir die jeug.

W ar by die huidige posisi van die j ug so duidelik omlY!1 k n on nie anders as om 11 w l hy

e e

het hartlik te onder. kry£ ni. OIlS

posisie is wa,lrlik nie benydenswaar^w eli nie. Dit is voorw. a1' nie te p - simisti s geste1 nie. Ma r dis veral wanr hy met die woorde I om - ons moet 011S eie heil uitw rk - dat ons

0118 plig moet bcsef.

Die . eug van Stell nbosch is <J

die Ie llr van die Afril·anerdom. } od, nig is dit ons pUg om ons 11'1 der bevoorregt jeuggenote.

nie

verstoot ni t maar t help, en te P skerm en te lei. Laat ons (11)n d verantwool d likbeid aanvaar tot It J van on volk. L t on f ien ~ ons w Ide om te voor i n in btl'

ebi' k!

Heeltemal te r g dan ook dnt 0

moet saam taan. Ons moet ons atel m ak t n die vyand, Nog vriend tl (

vyand kan ons keer. Ons m rsjt, voort.

Aftikan rjeug VAN RY

I •

rl •

ETENSKAP EN WYSHEID IN MEMORIAM. l'

G. F. S.

Wetenskap en Codsdlens

Ek besef dat ek my hier op ge- v arlike grond begeef. Dit is e ter 'n niter belangrikc onderwerp en ek wit net raag aan toon d t die wetenskap en godsdiens gla-d nie hoef te bots nie, maar mekaar moet aanvul-hulle is immers albei open- barings van God. In "Geschiedenis der Godsopenbnring" verklaar die groot Gereformeerde ,teolooFJ, Dr. F.

B kker: "Wij kunnen .in het alge- meen zeggen dat de feiten der na- tuurw t nschap nl t in strijd kun- nen zijn met de Schrift. Wij mog n d £eiten niet loochenen. als ze voor

011 bes f in strijd zijn met de chrift, want God spreek tot ons ook door de Felten."

Wanq er hierdi.e onderwerp his- tories b skou word dan lyk <lit asof w ten kap en godsdiens skynbaal'

er oenbare teenstand ^1'8 is: dink aan di vervolging van Bruno .en Galileo, die hewige antagonismes war Darwin se evolu ie-Ieer veroor- ak het, en die megani.ese voorstel- ling van die heelal deur b.v, lord Kelvin (aan die end van die n en- tiende eeu) wat geen rekening met In Godheid gehou het ni .

Vandag weet ons dat die 'n kompleks sames telling van .ene~-

gie-golwe is {materie b staan uit (Vtrvolg op bls. A, kol. 4)

Fotografi e

T ntoonsiellin

MU IEKVEUFJNlf;ING Somlagaalld, 8.15

Vana£ Maandag .tot Saterdag sal daar weer die geleentheid wees om di werke wat vir die jaarlfkse ompeti ie van die Fotografiese Klub ingeskryf i ,te ien.

Verder word daar ook 87 werke war d ur Afor (Amateur Potogra- w Organisasie van Reddin daad-

~ond) vry e tel i vir tentoonst t, hng-doeI indes, uitgestal, asook die

V n 'n antal oudled van die Klub.

Vanjaar is di kompetisi nie al- leen chou tussen die klublec1e nie, maar ook tus en die g amentlike Werlte van klub en oudklublede m t

die werke van Afol'.

Die offisiele opening word op Maanda middag in die Carnegie- al om 4 uur deur dr. Con de ViI-

lier waargeneem. .

Met di.e oog op die tentoon telhng bou mnr, G. van Zyl H fmeyr (AI . Org. v. Afor) 'n Iesing' oor "Foto- ir fie as Kunsvorm." Die plek en tYd 1 op die kennisgewin borde be end em k word ..

-

Op ra ⁱ an exotic and irrational

" ntertainment."-Dr. Johnson.

Mu iekfees in C.S.V.-S al

VOlfentoe,Dl'kes e eerste besoek

Wat deur Jan . wort, komponi vall die heroemde O "J yf

WOJ

(1 a

" ssewa , »~ r

Die he t. Boere-or es in Suid·Afril n"

sal e.k. Vry.lug en Salcr(lugnulld ill die plaa iii e t ..

Sanl optree,

Onder lei ding van Francis Meyer bied h!erd~e adio-orke. 'n veelhelowcnde program aan w t sal bestaan U!t uitgesoekte tt?ustek- nommers nit die jongste werke van on Afnkaanse kornponist .

Die beroemde baratoon Harold Hart tr e saarn m t die orke OPe

Al 1(8 Gettl 1', Virtuoo op die Hawail Kitaar, salop y uni ke wyse sp siale nommers lewer,

tn Men. 8 mond water inderd d n die edaBt v n di vro- lik mual kf e. w t v.oorl" n d r word nio It getwyf 1 ni d t di

VOl' nto -ork .. voor 'n 8 mpvol n optr ni.

Onder Onsi s

Prof. C. S. Ed profe or in die tr e od ni ja r f.

-HEl!. ,IJ11 'AT TJ

INSPAN!

Waar aan dit?

--<r!J>---

a offi en P nnekoek

niet in

IE ISPAN

Be/angrik Bo k

/ p ..

/&

p.v.

•

iu

rt,

t

f.

Vir

/ p.v.

4/ p.v.

0/8 {I.v.

1/ ll ..

8/8 p.v.

(Foun t 5)

KWV D UIWI p

Onthou! . W. V.- Eau d. C 10 n i 'n b~

H ntoor r

- t. J hn tra t 65

BI .. OEMli ONTEIN

J Ki t •

• Kr

^{11 0,} Or f t

no

v

JO N

...

^{,.,." ,}

.

lJ G

nrn

MATIE, VnYDAG, 27 AUGUS'fUS 1943.

4)

I IKANERJEUG (V rvol van bls. 1, kol, 4) be in indi n dit no nie aangeknoop i nie. Dit rnoet '11 stryd wees teen die rna te van die imperial me, die kapit Ii me, di Iibersllsme. Dit rna t 'n opbouende tryd' wees in (lien van on volk, 'n stryd om ons volk te bevry van daardi vreemdc m t wat in die v rlede teed. neer- drukkend was.

"Gen raal Hertzog het kort voor .y he ngaan 'n b t It nisvolle voor- p Ilin gedoen. Hy het g se dat in die komende a staat elkeen sy of haar plek sal vind, nie vel en geld of famili nie, do volgens sy of h ar dien v ardigheid. Hoe hoer die volk noot se di 11 vaardigheic1, hoe hoer di port in die 1 er wat by bereik n b Ie. En di hele b d lin van n ionale diensplig is om 1 y 11 individu y alg mene eli n vaardi heid, ben wens sy per- soonlike talente t verhoog n om hom in die volkslig a m in te or- d n en te voe , het di Komman- d nt-G ner nl, dr .

.T.

F.

J.

van Rens- burg, by el enth id van di A.N.S.- kongr onlan S op Potchefstroom g S in 5y toe. pr ak oor dienspli ."

(.,Die

o.n.,«

is deser).

~eed leef die A.N.S. en O.B. die i le van diens n stryd uit,

Daa in moet eli krag van die [eug 1 .... : Dl ns - diens vir selfb - houd, m ar ook diens t rwille van die Afrikanerdom a geheel, Qns mag die tryd nie gewonne gee ni ! On mt on volksv rIede ni ver- loen nie I On ^J rno t VEG! en DIENf en AAMSTAAN! S am t en die

M ERIAI..IoM .... r S m tee 1 die KAPITAL SM l~f enLIBE ALISMEI

Oad r •• k

t n b van

i1

L n nhoven Gedenk a l-Fond

KAAPSE STADSORKES

ond r ie tok

^V'3

Dr. William J. Pickerell

poorbo

olis :"

K. Hqivo en

STADSAAL Vrydag, 11 Sept. 1943

... , •••••••••••••• " ••. , ••• , ••••• ,.,..,.t •••• •

WETEN KAP EN WYSH ID (Vervol v n bl . 3, kol. 1) tome, wat weer uit elektrone en protone bestaan en laasg noemde tw e se eiensl appe word beste ver- duidelik a on anneem dat hul olwe i - ien b.v. "My t rious Univ r e"-Sir. J. Jean ). Die heel-

1 i vanda 'n maternatiese, 'n ab- trakte i.p.v. 'n konl r te, me niese kons p. (Jean ver elyk die h lal m t 'n" da te"). Hierdi f it het di w tenskap w g el ivan vori e m aniese filo ofie, sodat Ike waar- dig w tenskaplike vandag 'n God, 'n SI epper erken (di energie- 01-

we waaruit die heelal be ta n, moes 'n oor pron had het. M.a.w. die heelal moes kep ewees het).

Die idee dat root w ten k plike ateist of a nostieke is, is ver v n die waarheid. Skryw r h t dr. H.

Shapley, ell' r V.S.A. e groot te sterrekundige, hoor bewe r dat hy geen root wetenskaplike, wat nie in God 10 nie, ken nie t instein ( k r di root te wet n kaplik n as die inni Chri ten, New ) verklaar in y bock: "The orId as I e it": ItU sal skaar een on- der die meer diepsinni e wetenskap- like gees sonder 'n be ... onder god - diensti evoel van sy eie vind ....

Sy god dien tige g vo 1 ne ^III die vorm n van 'n verrukkendc ver- wondering 00 die harmonic van die natuurwette, wat 'n intellek van so 'n superiorit.eit openbaa dat, ver e 1 ke daarm e, al die sistematie e denke en aksi van die m nslik we e, 'n uit rs onbeduidende oor- weging is . . .. As on di chri t like leer suiw r van 1 t r byvo els, veral v n die Room e pri . t rs, het on 'n Ie rstellin wat in taat i am al die sosial siekte van die m nsdom te genees." (Die feit dat all w re weten kaplike 'n God aanvaar, brm dit ni noodwendig me dat hul almal persoonlik di christelil e cloof aann em nie).

Onthou

Die Bilj rt Salon Matie !

Die

Victori a tee

Vir

• L kk r

8 di in

• DU

LI'" Brylcrenm, Y rdl ys, B n Fixa, La P bras, 0' hana, Ens.

T JIE.... Shi: k r njectors (Pakkies

van 12

en

20),

7 O'clock, Minora, Minora de Luxe, illette n Tal

t,

Wardonia.

E E Pyramid, Cepea, W min

t

r.

001"

and r

t /-

ilk,

o E !! uim and r om di pype, I

^I

ys 3'1/8.

Vrydag 2.30 Namidda n 10 uur Sat rdag 0 g nd,

G 0 iDE S DE WET ( ienaar)

^>4

PER

Ii oon 2 o. ird tra t, S 11 n bo ch,