Ngithanda ukubonga abazali bami uMaNgcobo noDlamini ngokungeseka nokunginika konke ebengikudinga ukuze ngiqedele lolu cwaningo. Amagama abalingiswa ayingxenye ebalulekile yezincwadi zemibhalo ngoba asiza umfundi ukuba ahlukanise abalingiswa.
Isingeniso
Kulapho kusetshenziswa khona izincwadi futhi uma bekhona abanye abacwaningi abenze ucwaningo ngalesi sihloko ukuze kuhlaziywe amagama abalingiswa emibhalweni kaMngadi. Umcwaningi uzohlaziya ukuthi bathini abanye abacwaningi emazweni angaphandle, izwekazi lase-Afrika naseNingizimu Afrika mayelana nokuqanjwa kwamagama emibhalweni.
Ucwaningo Oselwenziwe
Ucwaningo Oselenziwe Emazweni Angaphandle Kwase-Afrika
Ucwaningo Oselenziwe Emazweni Ase-Afrika
Ucwaningo Oselenziwe ENingizimu Afrika
Izinhloso Zocwaningo
Ngokunjalo noMakhosazane esimthola enovelini ethi Asikho Ndawo Bakithi, igama lakhe libuye liveze ubulili balo mlingiswa wesifazane. Kunoveli esihloko sithi Umcebo kumenyezelwe, sithola umlingisi onguMaHadebe kodwa umyeni wakhe uMeyili embiza ngoNina ka Bhekameva. Ngesihloko esithi Asikho Ndawo Bakithi, uMaZondi unenye indodana ayibiza ngoMxolisi, leli gama lisho ukuxolisa noma ukuzisola.
Encwadini esihloko sithi Umcebo kumenyezelwe, sithola umlingisi ogama lakhe lingu-Ebenezer, ongowesilisa futhi ongumfundisi ebandleni lakhe. Encwadini enesihloko esithi Imiyalezo, umlingiswa uZenzile ubizwa ngaleli gama ekhaya, kodwa uma esesikoleni ubizwa ngo-Annabell.
Imibuzo Yocwaningo
Ipharadayimu Ezosetshenziswa Kulolu Cwaningo
- Ebikezelayo
- Ehlukanisayo
- Ekhulumayo
- Ehumushayo
Ngokusho kolwazi lweqiniso (i-epistemology), le paradigm ifuna ukuqonda lokho okudalwe umphakathi ngezimpawu ezithile, kodwa futhi ukuqonda ulwazi lwepharadigm evelele; luyathuthukiswa futhi olunye ulwazi luhlala lungaziwa noma lufihliwe. Le ndlela yocwaningo ilulungele kakhulu lolu cwaningo ngoba lolu cwaningo lugxile ekuhlaziyeni amagama abalingiswa abasemibhalweni kaMngadi.
Izindlela Zokuqhuba Ucwaningo
Ikhwalithethivu
Kulolu cwaningo kuzosetshenziswa indlela yekhwalithethivu ngoba ngeke iqoqwe ngaphandle kodwa kuzocutshungulwa imibhalo kaMngadi kuhlaziywe namagama abalingiswa. Lokhu akudingi imibuzo ukuthi ibuzwe ngabantu abathile, kudinga ukuthi kusetshenziswe imibhalo kaMngadi.
Ukuqoqwa Kolwazi
Injulalwazi
Injulalwazi Yelitherari Onomastiki
Injulalwazi Yesemantiki
Umklamo Wezahluko
Lesi sahluko siwumgogodla walolu cwaningo lapho sizokwethula khona okugqugquzele umcwaningi ukuthi acwaninge ngokuqanjwa kwabalingiswa emibhalweni kaMngadi. Lokhu kuzobonakala ngokuthi amagama abalingiswa abatholakala emibhalweni kaMngadi achaza kanjani, kuphinde kuvezwe nokuthi lowo owabadala wayekusiphi isimo.
Isiphetho
Isingeniso
Ukubuyekezwa Kwemibhalo
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama Abantu…
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama Abalingiswa
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama
Ucwaningo Oselubhaliwe Ngokuqanjwa Kwamagama
Ucwaningo Oselenziwe Oluthinta Umbhali Ongu-M.J. Mngadi
Isiphetho
Kuvele ukuthi baningi abantu asebecwaninge ngombhali uMngadi noma imibhalo yakhe, lokhu kukhombisa ngokusobala ukuthi lo mbhali uyiciko elibhale ngezindikimba ezahlukene. Ngakho-ke kubalulekile ukuba umcwaningi ayikhethe ngokucophelela indlela azoyisebenzisa ukwenza ucwaningo lwakhe ukuze azi ukuthi yimaphi amaqhinga azowasebenzisa ukuqoqa ulwazi kanye nesikhathi sokuluhlaziya.
Izindlela Zokwenza Ucwaningo
Indlela Yekhwalithethivu
- Izindlela Zokuqoqwa Kolwazi Ngaphansi Kwekhwalithethivu
Njengoba lolu cwaningo lugxile ekuhlaziyeni amagama abalingiswa emibhalweni kaMngadi, umcwaningi uzohlaziya ulwazi ngaphandle kokusebenzisa izinombolo. Nakulolu cwaningo umcwaningi uzofunda imibhalo ukuze ahlaziye kahle amagama abalingiswa abatholakala emibhalweni kaMngadi ukuze abone ukuthi amagama abalingiswa anazo yini izincazelo, izinhlobo zabo nokuthi bakhiwe kanjani. Ngemva kokufunda konke lokhu okungenhla kwezinye izifundiswa, umcwaningi ubone kufanele ukuthi afunde imibhalo ukuze ahlaziye kahle amagama abalingiswa atholakala emibhalweni kaMngadi.
Njengoba ucwaningo lugxile ekuhlaziyeni amagama abalingiswa, lokhu kusho ukuthi umcwaningi uzobheka amagama abalingiswa abakule mibhalo ekhethiwe bese ababhala phansi, abheke iphethini etholakala kulawa magama futhi abahlukanise ngokwezinhlobo zabo. .
Ipharadayimu Yocwaningo
Izinhlobo Zamapharadayimu
- Ipharadayimu Ehumushayo
Lolu cwaningo luchaza kafushane izinhlobo ezintathu kuphela bese umcwaningi echaza kabanzi ngokuzosetshenziswa kulolu cwaningo. UMiles noHuberman (1994) kuBerg bathi lo mqondo ubheka ukwenzeka kwezinto bese uzichaza, ukuthi zenzeka kanjani nokuthi zenzeka kanjani. Lokhu kuchaza ngokusobala ukuthi lo mqondo uyahambisana ngempela nalolu cwaningo njengoba ubuye uchaze izinto nezizathu zokuthi kungani zenzeka ngendlela ezenzeka ngayo.
Lokhu kwenza lomqondo uhambisane nalolu cwaningo ngoba umbhali uqamba abalingiswa ngokuqonda kwakhe ukuze umfundi akwazi ukubehlukanisa ngoba engababoni, akavele akhiphe amagama emoyeni.
Injulalwazi Yocwaningo
Izinjulalwazi Ezizosetshenziswa Ocwaningweni
- Injulalwazi Yelitherari Onomastiki
- Injulalwazi Yesemantiki
Lo mcwaningi uqhuba lolu cwaningo ngoba umcwaningi ngeke agcine ngokuhlela amagama abalingiswa abavela emibhalweni kaMngadi kuphela, kodwa uzophinde awahlaziye ngokwezinhlobo zawo, incazelo yawo, agcine esebona ukuthi lawa ngamagama abalingiswa abatholakala kanjani. emibhalweni kaMngadi. eyakhelwe. Enye yezinhloso zalolu cwaningo wukubheka incazelo yamagama abalingiswa atholakala emibhalweni kaMngadi, okusho ukuthi leli phephabhuku lizoba wusizo kakhulu njengoba liphinde ligxile ekubhekeni incazelo yamagama atholakala emibhalweni kaMngadi. Okushiwo u-Udoye kuhambisana nalolu cwaningo ngoba luzobheka incazelo yamagama abalingiswa atholakala emibhalweni kaMngadi kanti umcwaningi ukholelwa ukuthi amagama abantu, ikakhulukazi esiZulwini anencazelo nokuthi igama lilandela umuntu.
Isibonelo nje, emibhalweni kaMngadi kunamagama okuthi uma uwafunda ubone ukuthi usichazela kabanzi ngombhali wegama nokuthi ulindeleni kulowo owaqamba lelo gama.
Isiphetho
Isahluko siveze ukuthi lokhu kusiza umcwaningi ukuthi akwazi ukubheka iphethini kulokhu acwaninga ngakho ukuze ahlanganise ulwazi aluqoqile ngonina. Kuyacaca ukuthi abacwaningi banemibono eyahlukene, ikakhulukazi mayelana nenani lama-paradigms asetshenzisiwe, kodwa kubalulekile ukuthi umcwaningi akhethe i-paradigm ehambisana nocwaningo lwakhe. Nakuba ukuhlukanisa kubalulekile, inkinga enkulu ngokuhlukaniswa kwamagama abalingiswa ukuthi akwenzeki ukuba kube nohlelo olulodwa lokuhlukanisa oluhlanganisa zonke izinhlobo zamagama abalingiswa (Murzaev, 1996).
Nakuba lolu cwaningo lungeke lusebenzise zonke izinhlobo ezethulwe umcwaningi uKoopman, kodwa luzosebenzisa ezinye zazo ukuze lukwazi ukufaka amagama atholakala emibhalweni kaMngadi ngokwezinhloso zawo.
Izinhlobo Zamagama Abalingiswa
- Igama Lasekhaya
- Igama Lokuhamba
- Igama Lesonto
- Igama Lesikole
- Igama Lasemsebenzini
- Igama Lesidlaliso
- Igama Elinqanyulelwe
- Igama Eliveza Ubulili
- Igama Eliyizinkombabuzali
- Izibongo Nezithakazelo
- Amagama Aqalisa Ngesakhi U(Ma-)
- Amagama Aguqulelwe EsiZulwini
- Amagama Akwezinye Izilimi
- Amagama Asambuzo
Encwadini esihloko sithi Yiza Mtanami sethulwa ngomlingisi owaziwa ngelikaBhova kodwa unina wambiza ngoLunga okuyigama amnike lona. Kunoveli esihloko sithi Umcebo kumenyezelwe, sithola abalingisi abahlala ezindaweni zabamhlophe emaphephandabeni, laba balingisi baqanjwe ngamagama esiZulu okuyiyona ndlela ababizwa ngayo. Enovelini enesihloko esithi Imilayezo, sethulwa ngomlingisi uJazzman, kodwa abangani bakhe bambiza ngesiteketiso, uMjazi.
Kunoveli esihloko sithi Umcebo kumenyezelwe, umbhali uncoma abalingisi abasungula leli qembu lengoma, uNtshangase, Khekhe, Mbekeni noSikebhe.
Isiphetho
Isingeniso
Izinhlobo Zezincazelo
- Incazelo Eveza Isimomqondo Somzali
- Incazelo Eveza Isiqu Somuntu
- Incazelo Eveza Isakhiwo Somndeni
- Incazelo Eveza Izenzo Zomlingiswa
- Incazelo Eveza Iqhaza LikaNkulunkulu
- Incazelo Echaza Izinto Zokugqoka
- Incazelo Echaza Amagama EsiNgisi
- Incazelo Echaza Izigameko
- Izincazelo Ezahlukene
Umlandi ukuveza ngokusobala ukuthi umlingiswa lo ubizwa ngokuthi nguNogwaja ngoba izindlebe zakhe zifuze ezomvundla, okutsho ukuthi lelibizo lihambelana lobuntu bakhe. Leli gama lichaza umuntu oyingane yokuqala yomfana kanti intombazane yethiwa inkosazana uma kuyingane yokuqala entombazaneni. Le nsizwa egama layo linguNyokana ichaza ngesilwane esinolaka, esiyingozi ikakhulukazi kubantu, futhi kubonakala kule noveli ukuthi inonya.
Leli gama lichaza ukuhlupheka abhekana nakho kusukela ashonelwa umyeni wakhe kanjalo nezingane zakhe kwaze kwasala oyedwa uNomvula.
Isiphetho
Kungashiwo ukuthi leli gama libikezela ukuthi ukuzalwa kwalo mntwana kuzoletha izinhlanhla nezibusiso, ngoba ngokwamaZulu imvula iwuphawu lwenala nezibusiso. Igama lakhe likhombisa isimo abazali bakhe abazithola bekusona ngesikhathi bemetha lelo gama, futhi lihambisana nezenzo zakhe. Amanye amagama siyithola ngokucacile incazelo yawo futhi siwaqonde, kuyilapho amanye ekuthola kunzima ukuqonda incazelo yawo uma ungazange ukhulume nomzali.
Nasemibhalweni kaMngadi siyawathola amagama abalingiswa okungelula ukuqonda incazelo yawo, ngoba akukho mininingwane emibhalweni eveza isizathu esenza umlingiswa aqanjwe igama elithile.
Indima Yamagama
- Uphawu
- Udlalomagama
- Ukubikezela
- Isizinda
- Inkathi
- Indawo
- Isimo Senhlalo
- Izenzo
- Izigameko
Abantu abaningi babethanda ukusebenzisa igama lakhe elithi Musgrave njengesibongo, balisonta bathi Massgrave, ngokwesichazamazwi sakwa-Oxford (2010) esisho amathuna amaningi. Yebo, kubukeka sengathi leli gama liwuphawu ngempela ukuthi lo mlingiswa uzofakwa emphandwini wezingonyama njengoba sithola nasencwadini ukuthi uDaniel wafakwa emphandwini wabo ngamabhubesi akwaNdlovu. Leli gama libikezela lokho esingakulindela kumlingiswa futhi nakuba sifunda, lo mlingisi ungummeli, unakekela izizwe ngempela.
Encwadini ethi Asikho Ndawo Bakithi sithola igama lendoda enguMsulele Mbanjwa, leli gama lisho ukungenwa noma ukungenwa.
Ukukholakala Kweqhaza Lamagama Abalingiswa
Amagama Abalingiswa
Ucwaningo oluqhathanisa amanoveli omlando ka-R.R.R.Dhlomo kanye nezibongo zamakhosi akwaZulu olwaqoqwa nguNyembezi (1958). Durban: University of KwaZulu-Natal. Ukusetshenziswa kwamagama esintu ekuqanjweni komasipala baKwaZulu-Natal. Emashumini amane eminyaka ngemva kukaJuni 16, 1976: izinto sezishintshile. Iphrezentheshini eyenziwe ku-Interface dialogue, 19 June 2016. USA: Heinemann Educational Books Inc. Ukwethulwa kwabalingiswa besifazane ngababhali besilisa nabesifazane:. Pretoria: Inyuvesi yaseNingizimu Afrika. 2017) Ukusetshenziswa kwesayensi kokuqamba njengesu lokwakha izinhlamvu: ukubuyekezwa kwemibhalo ekhethiwe ekhethiwe. 1999) Izici ze-Onomastic zeziteketiso zesiZulu ngokubhekiselwa ngokukhethekile emthonjeni nasekusebenzeni kwayo. Ukuhlaziywa kwegama lomuntu endaweni yaseMoletji endaweni yaseLimpopo: indlela yokuqamba amagama. Izindlela zocwaningo lwezenhlalo: izindlela zekhwalithi nenani (3rd ed.). Ukusetshenziswa kwamagama abantu maqondana nabangasekho maqondana nemindeni yesithembu Kwamambulu, eKranskop. Ukubuyisela kabusha amagama ethu: Amashifu angemva kuka-1994 emikhubeni yokuqamba amagama esiZulu. Ukushintsha nokuqhubeka emikhubeni yokuqamba amagama esiZulu. Ethula indikimba yokuqomisana kwezinhlanga emibhalweni yesiZulu ekhethiwe. Pietermaritzburg: Inyuvesi yaKwaZulu-Natal. Ucwaningo ngekhono lokuchaza emibhalweni kaMngadi J.M. Ukuhlola okufanelekile kanye nezindlela zocwaningo. Ukuhlola okufanelekile nezindlela zocwaningo, Uhlelo lwesi-3. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc. Ucwaningo Lwekhwalithi Kwezemfundo: Ukugxila kanye Nezindlela. Ukwenza Ucwaningo Olufanelekile: Incwadi Ewusizo, uRay Gubrium, eNyuvesi yaseFlorida. Izimiso eziyisisekelo zocwaningo lwekhwalithi: Izinqubo nezindlela zethiyori esekelwe. I-Newbury Park CA: Sage Publications, Inc. Izimiso eziyisisekelo zocwaningo lwekhwalithi: Izinqubo nezindlela zethiyori esekelwe. 1994) Igama njengesibonakaliso: Imikhuba yokuqamba amagama esiZulu.
Izwe Lizothini Og Niti Baa Tukukei Be Kanifelana Just (Analysis of Character Naming in Lawrence Molefe's Play: Izwe Lizothini Og Niti Ba Tukukei Be Kanifelana Jje). Pretoria: Inyuvesi yaseNingizimu Afrika. 1992) Amagama esiZulu njengananelo yokusola, ukunganeliseki nokungavunyelwa ekhaya.
Ukuhambelana Kwegama Nezenzo Zezigameko
Isiphetho
Nakhu esikutholile, umbhali uMngadi unekhono lokuqamba amagama aqukethe izimpawu ezithile, kodwa okubaluleke kakhulu yikhono lakhe lokuqamba amagama ahambisana nezenzo zomlingisi. Umbhali akagcinanga nje ngokuqamba amagama ahambisana nezenzo zabalingiswa, kodwa ubuye aveze amagama ahambisana nesizinda, kanye nezinhlamvu ezigqamile lapho eqamba abalingiswa ngamagama ahambisana ne-alfabhethi, engatholakali kwabanye ababhali.
Ukufingqwa Kwezahluko
Lesi sahluko sizokwethula iziphakamiso ukuze labo abafisa ukuqhubeka nalolu cwaningo bazi lapho seluphelele khona, ukuze bathole ukuthi bangangeza kuphi kulolu cwaningo. Inhloso yalesi sahluko sesibili bekuwukubona ukuthi ezinye izazi zithini ngodaba lokuqanjwa kwabalingiswa ezincwadini. Isahluko sesithathu sinikeza izindlela zokuqoqa idatha ezisetshenziswe kulolu cwaningo, imibuzo kanye namathuluzi asetshenziselwa ukuqoqwa kwedatha kuchazwe kabanzi.
Siphinde sathola ukuthi amanye amagama angahluka izikhathi eziningana, njengoba nje kukhona amagama esiNgisi angaba yigama lesonto noma lesikole.
Okutholakale Ocwaningweni…
Izinhlobo Zamagama Abalingiswa
Endabeni emfishane etholakala eqoqweni lendaba emfishane enesihloko esithi Izinyembezi Zothando kunendaba emfushane enesihloko esithi Mhla Liduma Laduma lapho amagama abalingiswa ahlobene nalesi sihloko njengoba sikhuluma ngesimo sezulu. Le nkinga yokungakwazi ukubiza amagama abalingiswa ayigcini kubaqashi abamhlophe kuphela, kodwa nomlingiswa uNtshangase uyehluleka ukubiza amagama esiNgisi abaqashi bakhe namagama esiNgisi ajwayelekile. Lokhu kusitshela ukuthi umbhali waqamba la magama ngoba ezama ukukhombisa ukuthi iningi labantu, ikakhulukazi labo abasebenza emaphephandabeni.
Incazelo Yamagama
Nordic Journal of African Studies 10 (3). A study of traditional Zulu names. ប្រ្រ្រ្រ ngokuqanjwa kwabalingiswa kanye kanye nemithelela yakho emidekwetni yesiZulu. Choosing qualitative research: A primer for technology education researchers. Online) Retrieved December 1, 2010, from http://scholar.lib.vt. Social and Linguistic Implications of Zulu Nicknames in the Industrial Workplace: A Case Study of the Westmead Industrial Estate in Kwa Zulu Natal. The role of indigenous place names in preserving the living heritage of the Zulu people in KwaZulu-Natal.
I Proceedings of the African Regional Symposium on Biotechnology for Rapid Development i Nairobi, Kenya, 17.-21. februar, 1992.
Iziphakamiso Zocwaningo Oluzayo…
Isiphetho…
Evidence of Literary Onomastics in Zulu Texts: A Case of Character Naming as a Conscious Practice in the Inkatha Playbook Yabaphansi.