Sistem maklumbalas asas Sumber: BPE (2005)

W i pemberat yang menggambarkan tahap kepentingan responden i berbanding semua responden

Rajah 1 Sistem maklumbalas asas Sumber: BPE (2005)

Kajian yang dijalankan oleh Bilbo (2009) terhadap amalan pengurusan penyenggaraan fasiliti di sekolah awam di Texas telah membuktikan bahawa majoriti sekolah tersebut telah mempertimbangkan perancangan penyenggaraan sebagai bahagian penting dalam rancangan organisasi secara keseluruhan. Pemeriksaan ruang tandas bangunan institusi pengajian sangat penting bagi menyokong matlamat organisasi dalam menyediakan kemudahan pendidikan berkualiti tinggi dalam persekitaran yang sihat sebagai sokongan terhadap pengajaran, pembelajaran serta penyelidikan (Yussof, 2010). Penyenggaraan reaktif yang menelan kos yang tinggi serta tidak teratur merupakan amalan tipikal di kebanyakan institusi pengajian tinggi. Berdasarkan Taival (2007), tahap prestasi bangunan yang rendah dan tidak cekap boleh memberi impak negatif terhadap institusi pengajian tinggi. Ia bukan sahaja melibatkan peningkatan kos operasi secara pukal, malah turut menyumbang ke arah ketidakselesaan penghuni, masalah kesihatan dan tahap produktiviti yang rendah.

PENILAI KEPERLUAN PENGGUNA KRITERIA PENILAIAN OBJEKTIF PENILAIAN UKURAN PRESTASI PERBANDINGAN

150

2.0

Bahan dan Kaedah

Penulisan ini telah menggunakan kaedah kajian literatur intensif dalam membangunkan kriteria pemeriksaan ruang tandas. Sumber bertulis yang terdiri daripada pelbagai piawai penilaian dan pemeriksaan bangunan telah dikaji bagi mengumpul dan mengenalpasti panduan dan kaedah ke arah pembangunan kriteria. Enam piawai pemeriksaan bangunan sediada telah dijadikan bahan rujukan utama iaitu JKR, ASTM, QLASSIC, CONQUAS, SIRIM dan RICS seperti yang diringkaskan didalam Jadual 2.

No. Piawai Negara Tahun Sumber

1 Laporan Pemeriksaan Tahap Ketersediaan Penggunaan Bangunan, Jabatan Kerja Raya (JKR)

Malaysia 2009 JKR (2009)

2 Standard Guide for Property Condition Assessments: Baseline Property Condition Assessment Process (Designation: E 2018- 08). American Society for Testing and Material (ASTM)

Amerika Syarikat

2008 ASTM

(2009)

3 Sistem Penilaian Kualiti Pembinaan Bangunan (QLASSIC)

Malaysia 2006 QLASSIC

(2006) 4 Sistem Penilaian Kualiti Pembinaan

(CONQUAS)

Singapura 2008 CONQUAS

(2008) 5 RICS HomeBuyer Report: Property Survey

and Valuation (RICS)

United Kingdom

2009 RICS

(2009) 6 MALAYSIA STANDARD:MS 2015: PART

3:2006 Public Toilet – Part 3: Rating Criteria (SIRIM)

Malaysia 2006 Malaysian Standard

(2006) Jadual 2 Piawai Pemeriksaan Bangunan (Edisi terkini)

Laporan Pemeriksaan Tahap Ketersediaan Penggunaan Bangunan disediakan oleh Jabatan Kerja Raya (JKR) selaku Pegawai Penguasa bagi projek bangunan baru sebelum diserahkan kepada pelanggan. Pemeriksaan adalah berdasarkan senarai semak dokumen sebaik sahaja habis tempoh pembinaan bagi megenalpasti rekod penemuan kerosakan dan kecacatan. Laporan pemeriksaan akan menghasilkan nilai indeks berdasarkan bilangan dan tahap kecacatan yang akan menentukan tindakan selanjutnya.

Metodologi dan peralatan American Society for Testing and Material (ASTM) merupakan kaedah bagi mengenalpasti keperluan dan menjalankan penilaian prestasi bangunan berdasarkan piawaian spesifik. Piawaian ASTM digunakan untuk mengenalpasti keperluan bangunan terhadap pengguna, pengurus dan pemilik serta untuk mengukur sejauh mana fasiliti tersebut memenuhi keperluan golongan sasar berkenaan. Pengukuran adalah mengikut skala kesesuaian berdasarkan perbandingan apa yang diperlukan dengan apa yang disediakan. Pendekatan ini telah diketengahkan untuk memudahkan komunikasi diantara pemegang kepentingan, menggalakkan usahasama dan menyediakan kandungan berguna untuk portfolio dan pengurusan aset, untuk perancangan strategik, kenyataan terhadap keperluan (Statement of Requirement) dan keutamaan bajet.

151 Sistem Penilaian Kualiti Pembinaan Bangunan (QLASSIC) merupakan kaedah tersendiri untuk menilai dan mengukur tahap kualiti dan kemasan kerja bagi projek bangunan di Malaysia. Kerja pembinaan bangunan dibahagikan kepada empat komponen utama iaitu struktur, senibina, mekanikal dan elektrikal (M & E) dan kerja luaran. Setiap komponen dipecahkan pula kepada elemen yang lebih kecil seperti kekotak konkrit bagi kerja struktur, kemasan lantai bagi kerja senibina, longkang bagi kerja luaran, sesalur kondiut bagi kerja mekanikal dan elektrikal (M & E) dan sebagainya. Pemeriksaan dan penilaian pula dijalankan oleh pemeriksa berkelayakan yang telah menjalani program latihan QLASSIC.

Sistem Penilaian Kualiti Pembinaan (CONQUAS) dibangunkan oleh Building Construction Authority (BCA) Singapura dengan kerjasama sektor swasta dan peneraju industri bangunan bagi mengukur tahap kualiti pembinaan di Singapura. Kerja pembinaan bangunan dipecahkann kepada tiga komponen utama iaitu struktur, senibina serta mekanikal dan elektrikal (M & E). Walaubagaimanapun, penilaian terhadap projek bangunan diluar Singapura hanya dihadkan terhadap komponen senibina sahaja berdasarkan faktor kekangan masa dan kewangan.

Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS) telah menerbitkan The RICS HomeBuyer Service 2009 (3rd Edition Practice Notes) direkabentuk khusus bagi menilai kecacatan yang terdapat pada sesuatu hartanah. Kecacatan tersebut mungkin mempengaruhi nilai sesuatu hartanah yang mungkin terjejas akibat kecacatan dimana kos yang tinggi diperlukan bagi kerja-kerja baikpulih. Laporan pemeriksaan yang dikeluarkan juga adalah berbentuk rumusan kecacatan dan anggaran nilai pasaran semasa hartanah termasuk anggaran kos baikpulih yang serta cadangan atau nasihat kepada pelanggan.

MALAYSIAN STANDARD:MS 2015: PART 3:2006 Public Toilet – Part 3: Rating Criteria dibangunkan oleh SIRIM bagi mengukur tahap kebolehkhidmatan fasiliti atau bangunan berasaskan tandas. Piawai ini juga turut menyediakan kaedah bagi membandingkan sejauh mana bangunan yang berbeza dari segi lokasi, struktur, sistem mekanikal, usia dan rekabentuk bangunan dapat mencapai tahap kebolehkhidmatan yang diperlukan. Rujukan terhadap kesemua siri yang terdapat dalam piawai MS 2015 adalah perlu jika kajian adalah melibatkan kesesuaian kos terhadap keberkesanan fungsi rekabentuk dari segi kebolehkhidmatan.

3.0

Analisis dan Perbincangan

Kriteria pemeriksaan ruang tandas perlu dibangunkan selaras dengan objektif penilaian prestasi iaitu tahap keberkesanan. Seperti digariskan oleh MALAYSIAN STANDARD (2006), dengan mengetahui objektif pemeriksaan akan membolehkan pemeriksa untuk memanfaatkan masa yang terhad di lokasi pemeriksaan. Menurut Che-Ani et. al (2009), tahap keberkesanan dapat ditentukan berdasarkan objektif yang ingin dicapai. Secara prinsip, objektif yang baik mempunyai lima ciri utama yang turut dikenali sebagai SMART iaitu specific (spesifik), measurable (boleh diukur), achievable (boleh dicapai),reasonable/ reliable (munasabah) dan time (mempunyai tempoh masa). Dalam konteks pemeriksaan ruang tandas, kebanyakan objektif yang digariskan oleh setiap piawai pemeriksaan tidak mempunyai kesemua ciri yang dinyatakan itu. Jadual 3 menggariskan hasil analisis bagi piawai penilaian bangunan dalam konteks objektif pemeriksaan.

152

No. Piawai Objektif pemeriksaan

1 JKR Menentukan tahap ketersedian serta mengenalpasti kecacatan & rekabentuk/ pembinaan yang memberi kesan kepada senggaraan & operasi, kefungsian & keselamatan

2 ASTM Mempraktikkan amalan penilaian bangunan bagi meningkatkan

kualiti hartanah dan laporan penilaian dengan cadangan dan jangkaan serta membangunkan garis panduan piawai industri bagi penilaian

3 QLASSIC Menetapkan tanda aras terhadap tahap mutu dan kualiti dalam industri pembinaan, mewujudkan sistem penilaian kualiti setara bagi kualiti kemasan kerja bagi projek bangunan berdasarkan standard yang diluluskan dan menilai prestasi kontraktor berdasarkan kualiti kemasan kerja disamping mengumpul data bagi tujuan analisis statistik

4 CONQUAS Mendapatkan sistem penilaian berpiawai bagi projek pembinaan, menilai kualiti melalui pengukuran kerja pembinaan berdasarkan standard mutu kerja dan spesifikasi, pendekatan persampelan bagi menggambarkan keseluruhan projek serta penilaian kualiti dilakukan secara sistematik dengan jangkauan kos dan masa yang munasabah

5 RICS Memeriksa keadaan hartanah bagi mengenalpasti kecacatan serta

membuat penilaian harga pasaran semasa serta kos baikpulih yang mempengaruhi nilai pasaran

6 SIRIM Mengenalpasti dan mengukur tahap kebolehkhidmatan terhadap tiga kategori fasiliti tandas iaitu bangunan atau ruang tandas sediada, yang akan dibina serta yang akan diubahsuai atau ditambah-baik