4. Tinupiksa mangkana kang tulis sareng sadal u kala wan
penget kang surat narendratmaja Siti Mahya garwanya Tambi Jumiril
ing Madayin adi kaot gih sami miyos priya //
ingkang miseseng wadu
8. Cinarita lamine garbini
sayogyane tumeka maring
Siti Mahya asring-asring kagyat
bapa patih ya sira dene kang neng wawratane
arya Betal Jemur
gih jabang bayinipun
wiyose sun weh weruh ring sira
neng jroning padharan awaking
sapungkunne rama ji praptaning
sang dyah ing tyas trataban
jangji sru pangungunipun
mengko sun madeg nata // cipta warnane kaya pa
5. Anetepi wirayatmu nguni nahan samangkya sang adipati
ingsun jujuluk prabu Nursewan Ngarbi
nyakrawati buwana ngreh langkung sukeng wardaya //
lan si Bestak sun jtinjung 9. Ri sedhengira enjing tinangkil
dadi mangka papatih mami lan dyan patih Betal Jemur denya
sira tulus amonga arsa kondur sawadyane
marang jenengingsun sumekta neng lun-alun
sun punjung bumi saleksa radyan patih lagyarsa pamit
apa dene sira ingsun undang mulih wangwang dipati Mekah
mring nagara Madayin // tur uning kalam un
6. Saciptanira rahadyan patih ing ra tri kang garwa m ba bar
iki tutug gon sun pawong mitra mijil priya nulya ken mundhut
lan kakang dipati kene kang siwi
kang marentah wus surut prapta ngarseng dyan patya
I I
tan sumelang gonku ngalingi
10. Radyan putra pinangku anuli
mring pawong sanakingwang
dyan pa tih kocap wus radyan patih mesem wor ngandika
undhang ing wadya balanya bagus temen bocah kiye
siyagarsa kondur mring nagri ana gunane besuk
Madayin sutanira kakang dipati
duta wus ingangsulan // yen prapta ing diwasa
7. Mesat sangking ngarsaning dyan prajurit lalanang ing rat prakoswa dibya nung
patih widikdaya kaputer ing
sigra-sigra prawara cudaka nungswabumi
pra mantri dhomas lampahe
mangka papaku alam
I I
nahan gantya cinatur
garwanira sang adipati 11. Tuhu pamungeraning ajurit
Mekah Siti Fatimah tanpa lawan ing asmara laga
kang malang-malang putung
apranata kang pra dipati sanggyaning bumintara kasor prang sumuyut senim bah kang pra narendra duk miyarsa sira sang dipatya
Ngarbi
nuwun nekem mustaka
//
12. Dadyemut panekungnya ing nguni tinarima ring hyang maha mulya mangkana alon ature
inggih kang mugi kabul ing pangestu paduka kadi lawan sungana tengran putranta puniku
dyan patya ling rane Kamzah pan ing tern be sugih jajuluk pribadi anut kaprawirannya
//
13. Kakang putranta lare puniki yen sem bada ngong pendhete anak manirangsung prabeyane
salir waragadipun
sigra mundhut mas pitung sapi prapta sinungken agya
sang dipati nuwun
sang Ngabdul Muntalib nedah mundhut putranira ki patih Jumiril katur ing dyan apatya
I I
14. Wangwang pinangku ing wen tis kering
radyan Khamsah aneng wentis kanan
winangwang-wangwang kalihe
dyan patih Beta! Jemur
kabelet gumujeng nulya ngling bocah iki sambada temen
warnanipun
ireng manis pamulunya
sirah bunder rambute abang barintik
leker wadananira
//
15.
16.
17.
18.
Amidara dene amantesi puniki benjang lamun diwasa julig akeh kasektene
sambrana andalurung amuthakil tungtung besiwit kaworan angalunyat
im buh-im buh besur
sathithik rada nyalunthang smu ndaregil kaprawiraning ajurit sangang puluh sasanga
//
Kalamun wis umur wolung warsi kaki-kaki kena den karenah amesthi kalong donyane yen um ur sangang taun bisa ngutil padhanging linggih kan duwe tan karasa
nire darbekipun
yen umur sepuluh warsa
bisa maling anugel dhasing narpati tan kongsi kawenangan
//
Palayune benjang rare iki
padha lawan pangraping turangga sawidak asta umbule
mancolot amalencut
swidak asta benggang Ian siti yen nuju neng paprangan denira malencut
bisa ing telung pamucang
kongsi kaku atine mungsuhe sami lamun nuju mangkana
//
Akeh para ratu ingkang sedhih yen asanggweng asmaradi laga sasat kena tam bang rawe darijine ing besuk
patagihan pating gariming yeng nora ngemak-emak endhasing pra ratu
yekti banjur gerah uyang
nanging apik tan arsa dhasing pra mantri
19. Banjur age-age den wisuhi kipa-kipa sru denya tan arsa mung sirahe raja bae
bocah roro puniku
manira kang angambil siwi nulya aparing emas · malih tigang pikul
tinampen mring sang dipatya sarywa matur lajeng paringana nami ngandika radyan patya
//
20.
Duk manira mangku bayi kalih wen tis kang kiw_a karasa emar kang tengen emir samangke kakang lare punikuputranira ngong ·rani Amir kang kiwa Umarmaya
puniki apatut
poma sampun kongsi pisah bayi kalih tunggilena siyang ratri ri sang mangestu sabda
//
21.
Ri wusnya mangkana radyan patih tandya nurangga myang sangdipatya
ing Mekah inggih andherek dyan patih konduripun saha wadya gumerah asri songsonge kang pra raja
ya abra dinulu
tinon yayah paksi krendha
myang swaraning Jampah lir robing jaladri
duk prapta jabeng kitha
//
22.
Sang dipati Mekah kendel nulisasalaman Ian rahadyan patya rasa-rasa sak kalihe
nganutaken pandulu
sang dipati Ngabdul Muntalib duk barisnya wus Jepas sang dipati kondur
mung patih Jumiril ingkang kinen dherek jajahan Ngarab pra
sami
kinen saos sugata
//
23.
Prapteng lalampahan tigang ratri patih Jumiril pandherekira asaben-saben makuwon tan na kirangipunsugatanya mintir anggili
wenah penuh warata sawadya sadarum
Jumiril wus tinarima
kinen wangsul saksana gupuh
· ngenjali
lir tingkahing asmara
//
PUPUH XXIX
Asmaradana = 38 pada
I . Lajeng kur-ungkuran sami Jumiril lawan dyan patya sru kapirangu kalihe Jumiril ciptaning driya lahela mring dyan patya tan kawarna lampahipun Jumiril sawadyanira
//
2.
Sampun prapta ing nagari Mekah nulya matur nelas niskaraning denya ndherek sang dip a ti langkung suka mangkya nagari Mekah dyan patih sakonduripun maweh pangunguning jalma//
3. Sadaya jalu myang estri patih Bestak tur sembah gedhe cilik tan prabeda bok sampun susah pinethuk denya kasengsem manahe pun bapa tiyang punapa
//
mring sira radyan apatya
9. Tus trubus yektose ngabdi denyambek paramarta
balaba ring reh rahayu putuning juru madharan tyas pindha pasthika maya
//
duk eyang paduka katongsri maha prabu Sakerah 4. Temah ing praja makingkin pun Nindahu punika
dene sato myang kukila inggih juru mangsakipun lir nulya ngungun isthane · sri narendra dupi myarsa
//
tan osik kang taru wreksa
10.
Aturing Bestak apatih dene tan kamarutankadi tunutur pangungun sakalangkung dukanira ning sagung wong sanagara
//
asugal pangandikane5. Langkung malih kang parabdi si Bestak iki wong edan sun meksih kaengetan samya tontonen maksihnya rama ji wawelingipun
radyan patih sawadyane mawanti mring jenengingwang
//
denya gumrah ing sadinadina among kasukan
11.
Pinurih nganggepa kadi sinuguh belabar sekul suwargi jeng rama nata ulam lawan papanganan//
bapa mangka gagentine6. Ing mangke nyenyet as�pi amomong ing jeneng ingwang pae dhewekne iya
tan na sabawa kapyarsa
nora nana kang amuruk nahan gantya winiraos
ingkang maksih alalampah awit tan menangi bapa
//
radyan patih duk prapta12.
Sayektine ingsun wedi tepis wiringing Madayun kalamun anikelena nulyanduta tur uninga//
wawelinge rama katong7. Sang prabu anyakrawati andheku ki patih Bestak ing kono nuju sinewa sakalangkung ajrihira
para raja dipatyandher tandya ingundhangan gupuh prapta cudakaning patya para raja myang dipatya
//
srat katur ing sang nata13.
Satriya punggawa mantri binuka sinuksmeng kalbu hulubalang pajineman sawusnya nulya ngandika//
sang nata jengkar ngedhaton 8. Heh Bestak si bapa prapti ing dalu tan winursitananging isih aneng marga enjing sri maharaja undhangana wadyani ngong sawusing·busana laju
14. Ki Bestak sampun sumiwi sikep towok myang kantar Ian sagung kang para raja cacahira sangang ewu pra dipati satriyandher kang swandana adal-adal
//
supenuh kang wadya koswa20. Apasikepan cempuling neng lun-alun agelar
buntu ponang marga agung numpak unta sangang sasra sang bathara angandika
//
bedhama pasikepanenumpak warak sangang sasra 15. Apa wus sumekta patih musthi boji serampang
ki Bestak sampun aturnya numpak kemar sangang ewu wong-wong kinen budhalake pasikepan 'gandhirajang
//
prajurit ingkang pangarsa
mangka cucuking lampah 21. Myang wadya wahana kuli raja Cina Ian Magelur asikep jiret sarampang Nglanung Mandras Ian Cemara
//
tindak dalem sang akatong 16. SumundhuI ing para rayi ginarbeg mantri prameya nitih liman lan abraKenanuk lan si Rubinah dalajug kancana tatur Dribasit nyukuh wus dene kem bar sira ting baskara
//
sri Bubarwan myang male bar
Ngindu lawan Ternatya 22. Duduk kantar nubing wuri Paris Ngrus ingkang sumundhul tinggar jepun kering kanan nulya tindaknya sang nata
//
kang munggeng wuri sang katong 17. Ginarbeg wira pinilih rekyana apatih Bestaking ngarsa wadya Daleman sawadya kapatihan sangang kethi sami kapten kalih leksa yitneng kewuh sagung wahana dipangga lawan sagung pra dipatya
//
asri sum baganira 23. Horeg mahetala gonjing sarwa brit topong mas murub sing kehning baris lalam pah abaruti waja gilap
//
lir wredyangga sasra tinon 18. Tempuh Ian prabaning rawi kaget gadgada kang jagaremrem makulat singa myat jaga-jagani jagat
pratistha pasi kepane panjrahningkang wadya Iaku amandhi lukita muka mur laning kisma sinampar
//
kang sumundhul wurinya24. Ing wadya ingkang lumaris prajurit wong sangang ewu
sumunggut kuda dipangga samya wahana blegdaba
//
aselur liweran tinon19. Pasikepannya jemparing wuwusaen wau kang prapta sangang ewu numpak kuda aneng tanah pabeyan candraswa pasikepane radyan patih Betal Jemur weneh memreng wahananya wus atas pamiyarsanya
//
25. Yen nata methuk pribadi bayi jaler tumpesan
dadya ginelak lampahnya ing manca nagri sedarum
tan adangu antarane tekeng gunung padedesan
//
kepethuk samya pangarsa
31. Sa9g nata suka ing galih mire wadyeng kapatyan
bandera baris sasiyung myarsa ture radyan patya atembak wadya.melatar
//
laris tindaknya sang katongnulya wonten paksi munya
26. Myang sagung para dipati neng luhuring palana
wonten sajawining marga wus dangu denya tut pungkur
Betal Jemur duk waspaos smu kagyat sri naranata
//
mring nata gya sah sing kuda
32.
nata dupi turningal Nulya Bestak ababisik
lamun dyan patih tumurun matur maring sang bathara
sigra jinrumken dwipangga
//
paduka dangua katong27. Betal Jemur malajengi artinipun paksi munya pun bapa kadi wikan maring gyane sri narendra angandika sang aprabu sang kalih sami onenge bapa iku jarwanana
//
radyan patih Ian narendra
sareng paran-pinanran 33. Unine manuk ing nguni duk cundhuk dyan patih gupuh Betal Jemur aturira mendhak arsa apranata
//
punika beluk Ian dares 28. Asta cinandhak mring aji nedya sami babesanandatan sinung awotsekar beluk kang urun priya dadya mung salaman bae dares urun estrinipun dyan patih tandya binekta paksi dares ananedha
//
minggah tuhggil saliman 34. Tumbasan dhusun kang sepi patih Bestak nyandhak angkus wontena kalih kewalaminangka seratinira
//
paksi beluk wangsulane 29. Tengara budhal sang aji gih nyagahi kang mangkanagumuruh swaraning bala yen maksih bagus Bestak lir kocaking samodra rob dados papatih Madayun kocap dupi neng margana nadyan nedhaa sadasa
//
laris tindak sang nata 35. Beluk inggih anyagahiakathah pandangunipun sang nata mesem miyarsa
dhateng rahadyan apatya
//
rahadyan patih ature30. Wus katur sadaya ngenting ki Bestak tam buh solahnya
amung nalika neng Mekah kalangkung denya wirang kang datan den aturake myarsa ture Betal Jemur
36. Beta! Jemur wus den panci anenggih sabin saleksa panembahan jujuluke tinari binapa-bapa yen kala sinewaka
munggeng keringnya sang prabu lenggah ing padmasana mas
11
3 7. Lir tan kena sah sakedhiklawan sang sri maharaja
dene sagung kang pra katong sedene ki patih Bestak
sami lungguh ing ngandhap mangkana sedhengnya wuwus sang na ta enjing sinewa
11
3 8. Aglar ingkang para aji tenapi pra manca raja dipati satriya andhei: punggawa mantri lubalang prawara dining kanang
ing panangkilan supenuh sadaya angraras driya
11
PUPUH XXX
Mijil
= 29 padal. Markelu sagunge ingkang nangkil marginipun sangking
sang nata ing kono tan keni wong luput
11
pinrak mungguhing dhampar5. Tansah nrapken dhendha saben ari
rukmine
abusana kaprabon tulyadi kang tan saged asok
cahyaning sang aji dipun belok saweneh rinante nganguwung umancur
11
cinangkalak pramila semakinpase baning pa tih 2. Anenggih ing Pijajar sang yogi pasakitan agung
11
celak Ian sang ka tong
petarenan ing saniskarane 6. Ting leia thak kang den cengkalaki
karseng nata tan kepyan sang yogi kan sami bineiok
kang tinari-tari ting bagogok dene rinante
swahar jeng praja gung
11
pating karencang datanpa wilis 3. Dereng dangu denira tinangkil sanget sami sedhih sangking ring reh rusuhI I
kangjeng sang aka tong
anuiya won ten juru langlange 7. Boten etang dosa geng Ian aiit
ing tampingan tur uning samangkin sinami kemawon
jajahan Madayin siasatnya dene tyang kang angles sanget ura-uru
11
sangking wrat raja pundhuting patih 4. Kathah risak ingkang paiakatri duk kacepeng nulidhusun sami jemblong tinlik ung mrekungkung
11
a wit jalma sami susah tyase 8. Boten luwar yen dereng ngesoki temah nilar pakarangan panti kalih beiah keton
sri narendra kamantyan dukane pangalasan nuli
wahyaning sabda datan sumirih dhadhuhna dukengsun
11
heh si Bestak kuwi15. Sakabehe marang ing si patih polahe arusuh
11
gya kentar kang kinon 9. Misesa prajaningsun Madayin angujari prapta ing ngajenge
ka kaya mangkono kyana patih pangalasan nuli iku dudu patih lalabete dha wuhken salirning ngrusakaken ar jayuning bumi dukane sang prabu
11
tan pisan ngemperi 16.
Patih Bestak dupi amiyarsi bapa Betal Jemur
11
linge duteng katong
10. Apa baya tan kepengin dadi sru tumungkul angusapi luhe
papatih kinaot denira daha t angrasa sisip
kalokeng rat becik caritane nata ngandika ris
kaya bapa Betal Jemur nguni mring sang maha wiku
11
bok den irib-irib 17.
Bapa karsaningsun bab ing patih crita kang lir iku
11
ing naga�ning ngong
1 1. Nanging nora malah-malah dadi bokya balia mring sira maneh gegering sakeh wong drapon tentrem pulih lir ing nguni baya wus pinasthi Bestak kuwe ·wit tan ana kang yogi
. atine lir kuthila si anjing mrinani jenengsun
11
wateking dhadhemit 18. Kajaba sira bapa lan maning kang den angge iku
I I
swargi rama katong
12. Dudu watake manusa yekti mring sun mawanti-wanti welinge yektine mangkono pinrih manut rigenmu salirning angrusake bumi-bumi kabeh atasing pakarti
miwah anusahken kehning jalmi wiku Betal Jemur
11
ingkang laku tani 19. Kewran ing tyas margi wus udani wus ta tel a iku
I I
kitab kang suraos
13. Seka tingkahe si m urka pi ti tatela lamun dudu pasthine arda laning awon amatihi sang sri nyakrawati teka kaya mangkono polahe Bestak kang pinasthi tan mantra yen rumeksa si anjing papatih Madayun
11
mring kartaning nagri 20. Nulya matur mring sri narapati
yen mangkono iku
11
pukulun sang katong
14. Kon nunggu dhewe desa kang sepi sampun sangsaya mring tyas risake karang celeng jingklong padhusunan prituwin nagari ',
si Bestak iya iku patute gih amba sang aji awit tan nglabeti raning patih kang sagah angejum
/I
21. Anentremken lir ing nguni-uni nging karsanta katong
sampun ewah pun Bestak dadoseng papatih nagri dalem Madayin 26.
cethanipun inggih
tan k.enging linin tu
11
22. De pun Bestak rehe kang nalisir ing mangke kema won
kula ingkang murih prayogine
sang sri duk myarsa ture sang yogi 27.
an tya sukeng galih
lalu angedhatun
11
23. Bubar sadaya punggawa mantri satriya pra katong
nulya sowang-sowangan antuke
mung ki patih andherek sang yogi 28. ri wusira prapti
ing Pijajar laju
11
24. Agupita puma sang wikwaglis juru sratnya kinen
akarya serat pitembungane
dhawuh sangking pyaywagung kakalih 29. dhateng sadayaning
jajahan Madayun
11
25. Tan ngarani janma kula tani liring srat anapon
sira padha mituhokna kabeh
poma aja na owah lir nguni bab tata tataning
desa saliripun
11
Den lir nguni ring kala sang yogi masih ing kaparbon
ri sampunira dadya surate
kyana patih nuding kang pra mantri anebarken tulis
maring'-dhusun-dhusun
II
Sadaya jajahaning Madayin kawratan pawartossakala janma samyeca tyase suka seneng ingkang laku tani myang kang samya grami tan sangsayeng kalbu
11
Sampun wangsul kadi nguni-uni manahe sagung wong
ingkang paran-pinaran lakone saari dwi saari myang tri ari sadaya basuki
tan sangsayeng enu
11
1 anma dagang gih mangkana ugi dupi sang akatong
amiyarsa dahat suka tyase de prajanya wus arja lir nguni nahan ta ing ngarsi
lir larasing gambuh
11
PUPUH XXXIGambuh = 14 pada
1. Radyan Hamzah kang cinatur wus yuswa sepuluh taun
saya katon baguse rahadyan Amir cahya lir wulan sumunu
dinuk lir mukswa sangking gon
11
2. Dedeg pideksa nrang semu alus lurus ingkang bau
awlar wijang ingkang pamidhangan wingwang
jri jwa murtyeng ngri ngrerayung pasemone dhongoh tengoh
11
3. Lampah-lampah tindakipunya Wiletan kaduk ruruh
yen ngandika manis arum 9. Sasentegan raden bagus masang wiweka tan keron 11 kang anenun kapirangu
4. Limpat panggraita putus sasentegan asasambat raden Amir
manis jait ing pamulu kang anutu mandhing alu
andhap asor pasaja tern bung mlas sasambat wong bagus anom
11
asih 10. Sapolahe teka patut
jetmika parikrama lus ya ta lah ambak wong bagus dadya kondhanging wiraos
11
teka n ora nana ingkang den waoni5. Keh para dyah lengleng mangu begjane kang darbe sunu yen andulu mring sang bagus na rowange mangsulyalon
11
rehning dyan Khamzah maksih 11. Weruh apa kowe amungkapara alit gunggung begja kang susunu
dadya tan kapadhan kayun aku krungu jare gusti jeng dipati brangtane sagung wong wadon
11
neng Kakbah tan kondur6. Perawan welanjaripun sawlas taun jungkung panon
11
myang randha somahan gandrung 12. Dhahar sarene cinatukem pong perot jam bul wan en lah iku patukonipun
nini-nini manthuk-manthuk rowange kang
kedanan mring sang binagus den tuturi
iya tan pangrasaning wong
11
na weneh wong wadon muwus7. Siyang ratri gumarumung yen sun rasa awakingong
11
tan liyan ingkang cinatur 13. Tanpa gawe nahen gandrung nenggih namung baguse rahaden lir kate pan ngrangsang gunungAmir paribasan si cebol anggayuh langit
kang lalaku tiba kabruk pantes ngarsakna wong bagus ya dhuh gusti raden anom
11
pra putri atmajeng katong11
8. Kang mususi lenguk-lenguk 14. Kang dhe gedhe prajanipunsakosekan sang abagus lah iku patute besuk
kang ambathik duk lagya damoni mendah ngarsakna wong kang
can thing kaya ku iki
ya dhuh babo raden sunu kuneng wadon ucapipun kang angantih legog-legog
11
cinarita sang wiranom/I
PUPUH XXXII
Sinom = 29 pada
1. Kawistara yen sudibya kasudirannya ngenteni atanggon tan milih papan meksih timur anrang westhi prakosanira luwih
mantep tatag tur ateguh kang rama langkung sihnya cipteng tyas katrimeng Widi pandongane dening hyang kang
maha mulya
//
2. Y oswanira radyan Kamzah sadasa warsa lumaris sami la wan Umarmaya da tan sah ing siyang ra tri dyan Amir jetmikani dyan Umarmaya ambesur cacag pin ten gengira bisa ngrenah kaki-kaki
wicarane wasis amaliwat ujar
//
3. Kady a ta lare kajimanwiweka julig awegig sem bran a aparikena radyan Marmaya puniki sam bada Ian kang warni pan mangkana rengganipun bunder wadananira
rekmane abang barintik ireng manis manise semu
sembrana
//
4. Dedeg methesel kepalang nanging pamidhangan wiwing tingalnya delik ngatirah
anggung cinthing-cinthing lathi lathi jongor amanis
yen ngandika tuntung guyu swarane rada erak
wiletan pasemon lungit tern bung luwes luwese rada
naranyak
//
·5. Nranyak ngepak-epak sirah parandene parak ati
prak ati asmu naranyam muthakil jetmika bengis melikan andaregil
nanging sedhep tibanipun dremis delap tur ladak anyalunthang melas asih
akalahan nging sok ngepak-epak sirah
//
6. Pratama pasang graita ngen tasi salirining kardi patitis lamun micara angen-angene undhagi da tan kewran tinari
waskitha drigameng kewuh tatag kebat tur cukat lumuh kakenan kudyolih mung pothete akarya sandi
upaya
//
7. Amelikan remen don ya nanging nora nedya sugih emanan nanging balaba
wus pinansthi mring hyang Widi radyan Marmaya iki
neng antya anuksumeng guyu sinung waris mangkana samana rahadyan kalih
saben ari tan kena sah sanalika
//
8. Mring pun di pundi kewalaMarmaya inggih kakinthil saparahe radyan Khamzah ri sedengira ka warni
ameng-ameng mring jawi aningali rare geiut rame surak-sinurak
agen ti ban ting bin an ting
samya suka sagung rare kang
tumingaI //
9. Ngepung ingkang gageiutan
duk ceiak rahadyan Amir amiyag rare sajuga denya kedyarsa udani
ingkang banting-binanting kang winiyak nuiyan jagur
radyan jinengkangiengkang
mesem dyan Kamzah Ian nolih Umarmaya anyentak Kamzah
malesa //
10. Sigra males radyan Kamzah