tl tarl ti

(1)

, ^

M »''vj-

'4 .

. X ta f.

^'iy\

No. 1. TE TABETABE.

£ na aicea t e tabetabe n te aro n tibutlbu ke n te aro teuana ae e na mutiakinaici iroxin te tau-taeka ba t i ane a boraol ma ala katel aomata ma nl koreakl taekana 1 matan t e Bowl.

No. 2. TAUNAKIN TE MATE.

Te mate e konakl n taunakl n rua ni mate n te kawa ke 1 aon te aba ae bon abala ana bakatibu» ma e aki

kariaiaki taunakin te mate n te tabo ae kan riki nakon 25 te nga man te auti ae maekanakl ao e na aki karako riki nakon k te buti matenin te tano raai aon te mate nl karokoa 1 aon te aba.

No. 3. MAKURIN AON TE ABA.

Uakurin aon t e aba bonl makurl alka a r i a l nl karaoakl Iroun te aomata, n rlrlkl nako, 1 buklnl maluna ma rau raolna ma reken arona, ngala ma kain te abamakoro are e mena lal n te tal ake e karaoakl lal makxirln aon te

aba.

2. T1 balkal alka a r i a l nl karaoakl nl raakurln aon te aba: talan 0 n Aorakl alka bain te aba, ala kawa Tamtaekan Aomata, autl alka a kateakl 1 bukln te nakoa nl Kaubuzw nl kawa nako, maneaba ma uman nako tarl ma rua nl mate alka bonl balnl kawa.

3* Uakurin aon te aba e na karaoakl Iroula aomata

alka a marurung rabatala, ma alka a tla nl koro raol ala

rlrlkl alka 16 ao a tual nl koro ala rlrlkl alka 50. Akea te aeaaata ae kaln te roro anne ae e na tlku manl makurln aon te aba ba t l ngkana e a tla nl karlalakl tlkuna nl motln te Tua,

(2)

I

^- ^{2 . -}

r V k» Aomata alka a na karlaiakl tikuia mani

•vfj'' • "'makurin aon te aba: Kain te Tua ni bane ma buia; taiani

w V• buia ma natiaj Hltinare ma Tan Reirei ma buia; tani

( rvr s.ij.

makuri ni buobuoki aika kakauoman i bukia Mitinare n

r' "I '

'A. ; I Matang; tani makuri ni buobuoki aika tatabeman i bukia

"• , Tani Moti, Mataniwia Kaubure, Mataniwia Bureitiraan, Tani

r . ' • •*' "

- Koroboki, ma Tan Reirei aika mataniwin te reirei i nanoni kawa nako; aomata aika a tia ni motirawa man te tautaeka ke man te nakoa ni Mitinare ma Tan Reirei, aika a t i a ni

✓

koro 15 aia ririki ni makuri; kain te reirei ma buia aika a maeka i nanon taian reirei aika a kakanato aika a tia ni kariaiaki man reke bebaia man te Tautaeka; aomata aika a korobokiaki aia berita i bukin te tai ae e raka riki nakon 1 te namakaina, n ai aron kaetana n ana Tua te Uea, are Na. 1 n 1915» ni kibuna 13-15; aine ngkana ai t i 3 te

namakaina i maini bungiakin natia ao 9 te namakaina

i mwina; tanga aika iai natia aika aman ke e maiti riki

aika a tuai ni koro 16 aia ririki; aomata aika reke bebaia

n aoraki raairoun te Taokita n I Matang ae kain te Tua.

5* (a) Aomata aika a kan tiku mani makurin aon te aba, ni kabane bongin te makuri n te ririki teuana, a boni ' , ; kona ngkana a angan te Tia Koroboki tenibwi te tiring (30/-)

•* ,• ''

\ ba bon tikuia.

" (b) Ke n te aro teuana, a kona n tiku aomata

mani makurin aon te aba ni katoa te bong are a kan tiku iai

%

ngkana a anga tauana te tiring (1/-) ba bon tikuia n

^ f '•

^''a . • V,

i ' /

tebongina te bong.

(o) Kakoauan tlkun te aomata mani makurin aon

te aba bon te beba ni kakoaua ae e korea arana i a i te Tia Koroboki.

6. Akea te aomata ae e na tuangaki ba e na makuri

ni makurin aon te aba ni karakaki riki nakon ae 52 te bong

i nanon tebwi «« uoua te namakaina.

7.

(3)

i ^

' • '' s'

i"''"T r'' ' : •:\ ;•' i'*? •"'..*;v '•'•

'•• - 3.- •••

. t, v,cv

7. Tai ni makurin aon te aba, e na teirake manl moanl wlkln Eberi n te r i r l k l ae korakl.

' 8» I nanon te naraakaina ae Mat! n ririki neOco a na anganakl a(xnata man te Botaki ni Kaubure maitini makuri aika a na katiaki n tain ni makurin aon te aba n te ririki

, -I * V-'f arei. Akea te makuri teuana ae e na karakaki i aoni

makuri akana katauaki akanne, ba t i ngkana e kawaraki te aba n te kabuanibai teuana ae aki ataki kaotina, n ai aron te bue, ao e aki konaki ni katukaki te makuri anne nakon

."f

'x; r'- . te ririki are i mwina.

' „ / !-\ ^ \ >. r.

V * ' A*•'- 4

t';; , >f, I

_9< Aron ni karaoan makurin aon te aba n te kava

teuana e na motikaki man. anglni kain te kawa, Ngkana a kani

korotai icain te kawa ao a na kaotakl ngkanne mane ni

katauaki ma tibangaia nl makuri ao a na makuri i nanon

uabong te bong nl katoa wikl nl karokoa hanen tibangaia.

lia e na aki rajca riki ana bongi ni makuri te aomata temanna nakon ae 32 te bong* Ngkana e tangirakl riki te korobai,

ao kain te kawa ngkanne a na motika maitin aia bongi ni

makuri i nanon teuana te wiki, ao a na tibaia i rouia ni

korokorakia nako ba a na ua tain te makuri are e a t i a nl katauaki i a i .

10. Akea te aomata ae e na weteaki nakon te makuri ni karakaki riki ana bongi ni makuri 1 aon ae 2 te

bong n te wiki teuana n te tabo ae tiaki ana kawa, ba ti

nanola angin tani makurin te kawa ba kioina a kani bareka tian aia makuri. A aki kona n taua nanoia tani

makuri n tlku n te tabo ae tiaki aia kawa ni kamania riki nakon ae 7 te bong» ^ buakon te tai ane e na warekaki aia bongi ni manang^^ kawa ma aia bongi naba n oklra aia kawa. Haitia tani makuri aika a na kltana te kawa n ti te taina e na aki raka riki nakon iteran maltia tani makurin

t e kawa.

11. Te aomata ae e aki karaoa tibana ae rial ni makurin

(4)

9

..•l -V ;

, "l ' - ' .

- 4.-

H •; • ,7,v •

!r/- • ^,

makurin aon te aba^ ke ae e bon tlku man! makurin aon te aba n akea bukin tikuna e rlai> e kona ni katuaeakl man

1/- nakon 10/- n te Bowl n Aomata,

NQ. 4. TE lOWAWA AO TE AKI MUMUTI.

1, Taianl karo ke tani kawakinia ataei, a na kakamarakela natla ao d.la tabetabe, ma ni kakunnlkainia,

ma n l kawakinia n i koaua n aro nako.

2* Aomata nako, a na uoti amarake, ao kunnikai, ao bai ni bane aika a riai nakoia aia karo aika a kara, ke nakoia tan tabekia aika a kara naba.

3. E tabuaki bainlkirinakia manin annang ke

Jjl/f'-'v

i".

' j ' '' manin aonteaba. A na katuaeaki karo ke tani kawakinia

m m

'

ataei akana a i r i nanoia natia ke aia tabetabe aika a iowawa n te aro anne.

4* Aomata aika a maniman, a onimakinaki ba a na z., kakamarakeia raoi aia man, na n taraia ba a na aki kainnano

•

n te aki mutiakinaki.

5. TE RUOIA MA TE BATBBS.

1* Akea te aomata ae e na tobonaki ba e na ruoia.

2. A na ruoia aomata t i i nanoni maneabani kawa, ke i aoni kawan te Tautaeka, ke n tabo riki tabeua aika a kariaiaki iroiin te Tla Tautaekan Tabo.

3. Akea te aomata ae e na ruoia n te Tabati ke n te bonglnl Kiritimati ke n te Kanimabong Tabu.

4. E tabuaki te ruoia 1 vain te aoa 6 p«n. ao i mwln te aoa 10 p.m, aa e aki tabuaki ngkana e atakl va

ni kariaiaki Irouni kain te Tua temanna ae te I Matang ke iroun te Mataniwi ni Kaubure.

3* A na akea te ruoia n te tabo ae

6. E tabuaki te tabunea ae te Kabunglro ma te

gyftiftt % nanon te naneaba.

t .

i *•,•/ A ,

; r ' ' '

)

1* A tebuakl mantira ni kuna aika a taekinnEI Jm

• ^ ai

(5)

* ,4V

.y

- 5 . -

^ nl iclnraeakl l a l ta maman ao kaln ruoia ke mamakurin te V rabata aika a katoton^ te raaraan.

' T

8. A tabuaki maneve nl kuna aika a na reke lal kakanikoan t« aomata temanaa ke te botakl teuana malroiila

kaln t e aba.

9. A karlaiakl talan rel n te ngalaa ngkana a

aki raka rikl nakon wanlman kain te rel.

Ho» TAlAgri KIRI.

1. Te kirl ae e aki rau lal kain te aba» e na boni kawaklnakl raoi. Ngkana e kakoauaki ba e bon t i r i t i r i

te k l r i anne e konakl nl kamateaki manl motin te Bowl n Aomata.

2. Te aomata ae l a l ana k i r l ae e t l a nl koro

onona ana namakaina* e aa angan te Tla Koroboki 5/- n

rirlki nako ba aagabalaa.

- / xo. 7. qmff; »QTak; y

1. Akea te botakl n amarake ae e na man rlkl

nakon tebongina te bong agkazia e aki atakl moa ma nl

karlaiakl iroun te Kaubure temanna.

2. S tabusucl te iengatoa (te kabotoa) n te botakl

a amarake ao e tabuaki naba teweakln t e amarake ke te bai Leuana nako la lz*awa n te arc n iengatoa.

Xo. 8.

Mgkana e taku te Bowl n Aomata ba e rial* e kona nl motlkla nakola aometa akana l a l batala ba a na

kakalkolkea te ben ae te kanoan tabui ba tanlan te rongo.

90. 9. ^^,,,9 M,mm Am ^ m*

1. X aa aki nlnla te 0 a Aerakl ae bain te aba te

aomata agkana e aki karlaiakl mea rlana iroun te Taokita n

Aomata.

2. X na aki nlnla te Tabon^-rebera ae bain ta aba

(6)

. V . 1 >1 "r- JUiJ.* • ^ !

•- ' i V . '

te acsnata ngkana e aki kaclaiaki moa pinna iroun te

V J

lu-y' •• Taokita n I riatang, ke iromi te a?aoklta n Aomata ngkana

\»- j. f' - • ^ '

^ C:. H\

• ' I,

•< 7'

f >

V

• ** ..

•n»w

J tao akea te Taokita n I Hatang.lai.

3. A na kakamarakeaki aoraldl aika manena 1 nanon taian 0 n Aoraki aika t)aia te aba ke rebepa aika memena i nanon taian Tabon-rebera aika bain naba te eba irouia aia bu, n tai aika e motikia te Taokita n I Matang ke te

Taokita n Aoniata, ma ni maitini kanaia ae na katauaki

iroim te Taokita n I Matang ke te Taokita n Aomata.

No, iO. " TAI/JTI IJIiA NI K/-IIICAIH AIKA BAiN TE ABA.

Aia koraki bure aika memena i nanon taian Ikaa n i Kaikain aika bain te aba, a na kakamarakeia n tai aika o motikia te Bowi n Aomata ma ni maitini kanaia ae e

katauaki iroun te Bowi n Aomata,

TE ABA AO TAIANI KAI.

1, S korakora tabuaki ni kumeakin te t l a .

2, Aomata aika l a i aia ni aika a rara nanon te

ibeifiai, are kawaln aon te eba^ ke aika a rara i aon te bata

teuana, a na Imtild. Pinia ke beala aika a moi ni kabakai, ba e aonga n aki reke lai te kabTianlbai.

3, E kona te Bowl n Aomata ni motikia nakon te .*• />1f tla ababa temanna ba e na koreaki ma ni kakiaki te kal are

e taku te Bowi ba e na reke iai te iko<aki,

4, Eai aika a bakara nanon te kaval, a na kalciakl irouia tan ababa.

i »o. t2. E^^pcAj} m*

I 1» E tabuaki karibakln te kailH« ipra kavain aon

I \ te aba, n te arc ae a na ikeakl aomata iaI. tel m aki ram

nakexueJta«

2. E tabuaki uruakin te auti, ke te maniba te timentl, ke bon te maniba, ke te bono, ke nanon te kawai, fltilsa boni bain aon te aba, n te are n iov/awa,

%

(7)

f :

j -. »*• v '

, -y "

i ' 1

> r \

s-., .

i.)

.. A I '^1

•'i'" •

•

- 7 . - ^• ^-W/'^!».' ^» ^• ^{^ -y '.} ^.1 ^{- •}

*;. • • .--rr.

• ^ i-1-' >

V. '•.tV

3* Alcea te aomata ae e na ninla ka^an te Tautaeka ngkana akea buklnl kawarana ae rial,

i|., Aro nako i nanonl kawa aika a akl rau n.

tekateka te aba l a l a konakl nl katuaeakl nan te Tautaeka n Aonata.

Ka. 13. TUKAIA KAIH TE TAUTAEKA.

Bon te bure txikan kain te Tautaeka ngkana e tabe nl karaoa nakurin nakoana. Ngkana e tabe ni karaoa

makurin nakoana kaln te Tautaeka temanna« te taetae nl kewe nakolna n te aro ae lowawa, ke te rawa nl buokla, e na

motlkakl ba bon te tutukl,

Na. 14. TAIANI BEKI.

Tanl manl-bekl, a na akl karlala nakonakon ala bekl n akl akaka. Ngkana e nakonako n urubal te bekl, e kona te Bovl n Aoraata nl motlkla nakon teuare ana man te b e l l ba e na kabaka bon t e bal are e uruakl n Ikotakl raa tuana.

Na. 15. MAURIN AONTEABA.

1. S tabuakl te aomata ae e Ituakl n te aorakl

are e ewewe n tobokla^ ke n uatl ana kunnlkalf 1 nanon talan

nel n tebotebo. alka nela aomata nako n tebotebo, ke nl

kamairal nel akanne n te aro teuana 1 roula.

2. Aomata nako akana lal batala a onlmaklnakl ba a na kakaltiaka te aba ane 1 rariklnl batala, ma makoron te

kawal are kawaln aon te aba ane e kaltara ma batala, ni^euia

lal te kawal are e kaltara ma ngala.

3. Aomata nako akana lal batala a na ononol balnl batala alka a uruakl ma nl mka ao nanola a na kawaklnakl n te aro ae e na akl r i k l te aorakl l a l .

4. Akea te mange ae e na teweakl nako n te aro ae e kona n reke lal te aorakl ke ae e na akl rau n tekateka

lal aomata alka a mena 1 rarlkla.

5. C«)

(8)

- 8 . -

^ '' ' 'it*/ /) \ >- 5* (a) E tabuakl te beka kc te mim i nanon te

kawa ke 1 aoatatana ba t l 1 nanon uman nako tarl*

(b) Te beka ke te mini i rarikin te bata nl maeka

ke te manlba, bon t l kaina te kainaki.

' • • /i- V A ' . ;'•

v' -•'••.• 40' •' 1 rV

•'•' \ • ' v,..."- •• t .. ;• * y •M i '

,.- -t

'"S': ..^iy-^{• w fT} ^.^f.', ^.•

n / 6. Ngkana e aoraki te aoraata teraanna, ao kaini

; , ^ batan teuanne a na kaongoa te Taokita n Aomata ke te

Kaubure aorakina.

Ha. 16. RAUN AOHTSABA.

1. Akea te aomata ae e na Ira te botaki teuana

ae ikotaki n langoa ke ni karaoa te bai teuana ae tabuaki n te Tua, ke ae e taku te Bowl n Aomata ba e konaki ni karekeaki i a i te kiriwe i aon te aba.

2* Ngkana iai te kiriwe ae ababaki i aon te aba>

e kona te Bowi n Aomata ni motikia nakoia aomata ba a na aki kitana bataia i nanon aoa akana e taku ba e r i a l . A na

bukinaki kain te Bowi n Aomata ngkana a kainia aomata n te aro anne ao akea bukina ae rial. Hgkana e taku n ana lango te t i a Tautaekan Tabo ba akea bukinl kalnakia aonata ae r i a l e kona ni motikl taekaia kain te Bowi n Aomata ni bane n

r V • ' . te aro ane e kataua.

. i . ..

S'y .-v;

Ha. 17. TAIAN ARO.

'',} ) . 1. E tabuaki te karongoa i tinanikun te Uman Tabu

n te tal are e karaoaki iai te taroraauri, ao n te aro ae e , na tabareaki iai te taromauri.

>•> \ 2. S tabuaki te taromauri ke te tabunea i nanonl

maneabani kawa, ma a akl tabuaki karaoani katelni raaneaba aika kateiia mangkoa ngkana e ataki moa ma ni karialaki

iroun te Matanlwl ni Kaubure na Kauburen te kawa are e karaoaki i a i .

' Ha. 18. • TAIAN REIRSI.

Karo ma tani kawakinia ataei, a na taraia aatia ma ataei

(9)

•f'

• *

'v'",.. •

'•!. ; *;•• 1., '"^ ,• '•^^';''-

..^.vl'V ,• ^- ^9i-

atael akana a kawaklnia, aika a koro itua ma a tual ni koro tetowi ma onoua aia ririki, ba a na Irira te reirei, ngkana tao lai te reirei ae bon reirein te aro are e nano

iai te karo ke te tia kawakinia ataei ae aki rangi n raroa

ma mwengana.

Na. 19. TE ANGABAI TE TAKATAKA.

1 • A na katarinna tan ababa ma n angan te Tia Koroboki ni kawan te Tautaeka, i nanon te naraakaina ae Turai n ririki nako, maitin te rawawatan takataka are e

katauaki iroun te Tautaeka i bukin abaia.

2. E na katarinaki te angabai te takataka mani

ben aika a boni moi, ao e riai ba e na raau raoi ma n itiaki

ma n aki nlm te bai teuana i a i .

3, Ngicana e katuaeaki te aomata i an te ktbu 1 ma e aki kabaka tuana, ao te Tia Motiki Taeka e na korea te boki n rawerawe mani kaboi bai ao kakoan te boki anne e na motikia nakon kain te Bowi n Aomata temanna ba e na rawei ma ni kaboi maitin ana bai te tia bure ae e na koro lai 10/- ni bola.

kt Hgkana e tarala te Bowi n Aomata ba akea ana bai te tia bure ae e na koro 10/- iai, ao e nangi kabureaki

ng^Eaaae.

3. Hgkana e kabureaki te aomata i an te kibu 4*

ao e na aki kakiaki ke n i kamaimaki i a i kabakakin ana angabai are e katauaki nakoina, ao e na aki kakiaki ke ni kamaunaki iai tuana are e a tia ni katuaeaki iai i b\ikin

aki kabakakin ana angabai. Ao i mwin te tai ae e bon tau i ibukina ngkana e manga aki kabaka ke n rawa ni kabaka te angabai te takgtkka anne, e konaki ni manga kabureaki.

20. !EA1AHI BATIKA MA KA.

1. Taianl batika ma ka nako, a na bane n uoti taura aika ura i marenani bungin tai bmi otin tai.

2.

(10)

.'v. r ,

• I U« •• •/-••..•. •*/! •

2. Akea te aomata ae e na kabuta te batika ke te ka n te aro ae e konan ikoaki iai aomata.

3* Te aomata ae lai ana batika^ e na angan te

nako ba angabalna.

• Koroboki 5/- n ririki

'-v'-

i;;'

21. taiani makiba.

" • * ' •

-V-v 't

1 • Akea te aomata ae e na kaSnalra te maniba, ke

te maniba te timenti.

2. E na aki tebotebo ke n uati te aba ni kanlaki ' rarikin te maniba ae bain aonteaba.

r. :

• •^yC'.'.s-A"

3. E tabuaki kamatebuakakin ke bakataeakin ranin

te maniba ae bain aonteaba ke te maniba te timenti ae

bain naba aonteaba.

.-•'k

1", v ' '

••'.A ^;^•

, Jv^• '•

v^;:;

•

: y ; • A

i/

'

•4

1

; *•

.V•>'*,'

• ' • '.fW *' V, • •' ' •" •'

I. V

'I- ., ••• ; • •! i •'

• » .'.V

i "I*.';» ,

•

' I

> ; v

Ji't, r', J,- , ^ \ ' >1. ^

•'-t w \ '' , .

• , .s, ' . V f'

',, ""'1 -k. :•.I '. v.,'" )•• ^ .• i , '

• »' i

f. ' VV. ,,V,.,

"K'y '•

-4

.1 •'

• V

. > • .•; vf,-

• . ••••rv M. .

"jX.:

. v y .

(11)

i

Taunakin t e Mate.

Mate, a na taunaki t i i nanon taian rua ni mate aika a tia ni katauaki i biikin t e tauni mate.

Te 0 n Aoraki.

1. E na aki ninia aia 0 n Aoraki I Banaba te aomata ngkana e aki

k a r i a i a k i moa r i n n a i r o u n t e Taokita n Aomata.

Taianl Bangabanga ma Timenti.

1. Akea te aomata ae e na kamalra te bangabanga ke te timenti.

2. E na aki tebotebo ke n uati te aba i nanon taiani raaiiiba n i t i ran akana i nanoni bangabanga.

3. E tabuaki kamatebuakakin ke bakataeakin ranin te bangabanga ke t e timenti ae bain aonteaba.

Te Borau.

Akea te aomata ae e na aerake i aoni Banaba ngkana akea i rouna te

beba ni kariai ae e korea arana iai te Tia Motiki Taeka i Banaba^'ba

ti ngkana bon te I Banaba^ke te iterBjn I Banaba^ke te Mitinare^ ke te

Tia Reirei ngaia ke tao bon iai abana ke ana makuri i Banaba.

f ' / /

T a i a n i Bata.

Akea te aomata ae e na maeka i tinanikun te kawa ngkana e aki

kariaiaki moa iroun te Tia Tautaekan Tabo ma te Bowi n Aomata.

'1

(12)

' . >

»'i

•( •.

'»W' ^ i»' *"%-)'/!> .V' '•• "••'•'•;•

r^,.' .j •,* c I

• "V j} ^ ( '"•• ••

••• « .. -a l' --i •« ' '

- '• •' . ' : -' •'

r "T '• Changes in typed version of Island Regulations.

y"»,.

No. 3 110) - Subsfitute "fifteen months succeeding childbirth" for "nine

months succeeding childbirth".

Simafarly in Gilbertese version.

No. 3 14) - Add "living with them" after "age of 16 years

In Gilbertese version insert "aika a menai rouia" between

"ke e maiti riki" and "a tuai ni koro 16".

No. 3 (10) - Delete after "completion of their work" to end of section.

Simalarly in Gilbertese version.

No. 5, (6) - Delete "such magic rituals as" in English ve r s ion'.

No. 7, (2) - Substitute "te kaunamarake" for "te kabotoa" in the Gilbertese

v e r s i o n .

No. 11> (2) - Insert "in a village" between "overlean the public road" and

or any house".

No. II

In Gilbertese version insert "i nanon te kawa" between "kawain aon te aba," and "ke aika a rara".

- Add new section 5 as follows - "Land owners must keep clean that part of the public road adjacent to, or passing through, th

their lands".

In Gilbertese version - "Tan ababa a na kakaitaka kawain aon te aba anee ri rarikin abaia ke ane i nanon abaia".

No. 21. ~ Add new section 4 as follows - "Owners of wells must fence

t h em".

- In Gilbertese version - "Aomata akana iai aia maniba, a na

oi aia maniba".

-T-

.

. . . .