• Tidak ada hasil yang ditemukan

Kebiasaan Makanan, Penijahan, Hubungan Panjang Beratdan Faktor Kondisi Ikan Hampal, Hampala Macrolepidota (Luvier dan Valenciennes) di Waduk Jatiluhur, Jawa Barat

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Kebiasaan Makanan, Penijahan, Hubungan Panjang Beratdan Faktor Kondisi Ikan Hampal, Hampala Macrolepidota (Luvier dan Valenciennes) di Waduk Jatiluhur, Jawa Barat"

Copied!
37
0
0

Teks penuh

(1)

T E S I S

Dalam B i d m g E i o l o g i Perikanan

Oleh

(2)
(3)

a;iriil~riiad >'ad j a r ;?aiiartj j o j

:

2 . i)l ' i )

.

; . e 9 ~ , K L L ~ . ~ ~ 1~12i~.:2.,:.~i3,

, 3 r , i j i i , I I L I ~ L U I C ~ ~ ~ p;i2ljit:i !>erz't d a i ~ f::i:.to~' k o n c i i s i i!:,?~l

-.

!isi,;plzl,

--

iiaiiucila

-

m a c r o l c ~ ~ i i l o t ~

-

--

( , 2 u v i e r ,^: 'J'in1encieiilie.s)

,

' i i ';iad~U: J a t i l u i l u r , J a w Xra-b. Dibimbing o l e h 1;ocli. I c h s m X f f e n i l i e , i l j a d j a S u i j a r d j a S j a I e i d ~ ? l i o e s o e b i o n o .

F e n e l i t i a n i o i dilalrulran m u l a i b u l m J u l i s a n p a i 110-

~ e i i i h e r 1976. Junlal? i l r a n hampal yang d i t e l i . L i sebnnyal.:

174 e k o r dengan l i i s a r a n p a n j a l g t o t a l dail b e r a t ruasing-

~ : ~ n s i n , a n t a r a 185

-

507 i:liil d a n 90

-

1 .4.20 gram.

1 . e b i a s a a n ~ia!:anail i i r a n diten.tu!.;an iierl-~arl Intlex Zela-

i t i . l eridugaan pe.-!i jiiiian & i - t el? tulcali d a r i perseil- :,z.zt i:r:s: r ; , a t a n ~ s e t i i n p L,ul.~tn d a n I n d e x i:e~fiata~l:.,a'i Coiiacia.

, e t e r x l ~ a n t e i l t a n g I n d e x I,e:iiaten(;an Gonatla i n i didu;;ui;;

ilicii :?c.~j;ei~arall dia!neter - k e l u r

.

Fel.un::,itr?:: t o t a l d i l i i -

t i t i i ; cieiigan menggunakan su!,-conto11 b c r a t :;o!iada.

!iuLunc;an p ~ n j a l - t c b c r r i t r l i t e n t u k a n den:;nn n e n t r ~ 2 1 " -

l o r - i , a s i k a ~ i panjari'; t o t a l d;:;: b e r a t il;an conto11 Ice Caln:!~

. .

In ,1-u:! siaa t c ~ l e ? ; i i l dallulil. Pa!: t o r ,.on!isi i;i teiltu:.r!n da-

.

.

r J I b e r a t dc~ii ?ail jan;, t o ta3. i ;.an.

i i a , s i l p e n e l i t i a n ! . ~ e i . ~ ~ ~ ? ~ j u i ; l i a l ~ uaiivrn r:i;lr:nnan u.i;~i!i!a iA.r;~? i~;i!:lpai i a l a h i l c a l i , r,~alranan pelel:9J..cyrl:y.a inl:~li c r l n n -

(4)

i'erbal;ciin@.n j wnl.aii i1.m j a n t a r i dail b e t i r i a t i d a l :

berbecia p a d a t i a p - t i a p b u l a n . Ilcair? har:ipzil d i d u g a nerrii- j a h antara bulaxi A ~ u s t u c , campai Oktober. I k a n b e t i n a riior.iijah s e t a i i u n s e l c a l i denr;ail p e r i o d e p e ~ i i i j a h a n yang r e - l i p a . ? e i r u n d i t a s t o t a l i k a n har.ipal b e r k i s a r antare

5.398

-

56.109 b u t i r .

pertunlbuhru? i k a n ilnil!pal j a l i t a ~ d m be k i n a

t

erri:isulc p e r tunibuhan rlisonie'tricll. I'ada panjail:: y a n g sama, ilia11

b e t i n a l e ' u i i l b e r a t d a r i padti i k a r ? J a n ' t a n .

I'ctda t inglcat icernatmlgan gonada yail;.; saiiia, f al;t o r i.:oondisi i k a n b e t i n a l e b i i l b e s a r d a r i p a d a i k a n j a r ~ t a n . Ilenailran t i n g l r a t i r e m a t a n p a gonada berpeiig:rruh t e r h a d a p

(5)

T u l i s a n i n i merupakan l a p o r a n h a s i l p e n e l i t i a n yang p e n u l i s lakukan d i vfaduk J a t i l u h u r d a r i bulan J u l i sam-

p a i Nopember 1976. P e n e l i t i a n i n i b e r t u j u a n untuk men

-

dapatkan keterangan beberapa aspek b i o l o g i s i k a n hampal, I-iarilpala macrolepidota ( C

.v.

) d i h a b i t a t n y a s e n d i r i .

P e n u l i s mengucapkan t e r i m a k a s i h lrepada :

1. Bapak D r s . Hoch, I c h s a n E f f e n d i e F4. Sc,, Ir. Djadja

Subardja S j a f e i dan Koesoebiono K.Sc., atas bimbing- an yang bermanfaat s e j a k p e n u l i s mempersiapkan r e n

-

cana p e n e l i t i a n sampai tersusunnya t u l i s a n i n i .

2. Kepala Lembaga P e n e l i t i a n Perikanan Darat Cabang Ja- t i l u h u r b e s e r t a s t a f n y a , a t a s bantuan yang diberilcan kepada p e n u l i s s e l a r a p e n e l i t i a n .

3 . Flasyaralcat nelaym J a t i l u l i u r yang t e l a h membantu pe- n u l i s pada s a a t melaliulcan penanglcapan ilcan.

4. Sernua pihak yang t e l a h membantu p e n u l i s d i d a l a n pe- nyusunan t u l i s a n i n i .

P e n u l i s menyadari bahwa t u l i s a n i n i masih jauh d a r i sempurna, t e t a p i diharapkan dapat merupalran sumbangan yang b e r a r t i dalam usaha pengembangan dan pengelolaan perikanan d i Wadulc J a t i l u h u r .

(6)

. . .

DAPTAR TABEL i x

DAE'TAR GtZTr33AR

. . .

X

. . .

DAPTAR LAMPIRAN x i

. . .

I PEI'TDAIIULUAN 1

D a e r a h p e n e l i t i a ~

14etoda p e n g a m b i l a n c o n t o h i k a n K e b i a s a a n malcanan

Pemi jallan

Rubungan p a n j a n g b e r a t P a k t o r k o n d i s i

I V ILClSIL FENELITIAI'j DAN PE1;;UAfiASAN

. . .

14 I t e b i a s a a n makanan

Pemi j a h a n

Hubungan p a n j a n g b e r a t P a k t o r k o n d i s i

V KESIl"iPLffiAr1

. . .

2 7

DAETAR PUSTAKA

. . .

29
(7)

1 S i f a t f i s i k a d a n k i m i a w i a i r Waduk J a t i l u h u r 8 2 J e n i s j a s a d kelompoli makanan i k a n hampal,

fiampala m a c r o l e p i d o t a (c.v. )

. .

. . .

1 4

3

I n d e x I i e l a t i p P e n t i n g kelompolc makaaan i k a n

hampal, Hampala r n a c r o l e p i d o t a (C.V.)

.

. .

. .

15

4 J t ~ ~ n l a h i k a n hampal, IIam

+

ala m a c r o l e p i d o t a (C.V.) j a n t a n d a n b e t i n a yang e r angkap d a r i b u l a n

J u l i s a n p a i Nopember 1976.

. .

.

.

.

. .

.

18

5 P e r s e n t a s e lce j a d i a n t i n z l i a t kematau ,an g o n a d a i1:a.n hampal, ilam a l a m a c r o l e p i d o t a 7C.V. ),

FJL-

j a a t a n d a n b e

lna

s e t l a p b u l a n

. . .

. .

.

.

.

19

6 P a k t o r l c o n d i s i i k a n hampal, Ham a l a

m a c r o l e p i d p t a ( C . )

,

j a x = - t a n - d h E t i n a p a d a

b e r b a g a l t1ngka.t icematangan g o n a d a

(TKG)

. . .

26

'7 Paictor k o n d i s i i k a n hanipal, Ham a l a

n a c r o l e p i ~ o t a (C.Y. )

,

j m - t a n & t i n a P a r i
(8)

Iialaman 1 P e t a Pladuk Jati.1uhll.r

. . .

6

2 I n d e x R e l a t i p P e n t i n g kelompolc makanan i k a n

hampal, Hampala m a c r o l e p i d o t a (C.V.)

. . .

15

3 Keadaan makanan ikan hampal, IIamaala

m a c r o l e p i d o t a (C.V.), j a n t a n danbef;ina p a d a

. . .

t i a p - t i a p b u r a n 17

4 Frelcwensi p e n y e b a r a n d i a m e t e r t e l u r i k a n ham- o a l , Hani a l a m a c r o l e p i d o . t a (C.V.

,

pada berba-

eai

~n

a?T

e x cematangari c o n a d a ( I K G

. . .

19

5

Hubungan a n t a r a l o g f e k u n d i t a s t o t a l dengan l o g p a n j a n g t o t a l i k a n hampal, Hampala

. . .

m a c r o l e p i d o t a (C.V.), b e t i n a 2 3 6 Iiubungan l o g b e r a t dengan l o g p a n j a n g t o t a l

i i c a n hampal, Hampala m a c r o l e p i d o t a ( C . V . ) , j a n

(9)

I C i r i - c i r i m o r f o l o g i d a n h i s t o l o g i ovarium i k a n Ilampal, H a m a l a m a c r o l e p i d o t a (C.V, )

,

u n t u k

. . .

tiap-tia*a% i c e m a t q a n gonada.

33

2 C i r i - c i r i m o r f o l o g i d a n h i s t o l o g i t e s t i s i k a n hampal, Ham a l a m a c r o l e p i d o t a (C.V.), m t u k

. . .

t i a p - t i a d a t kematangan gonada.

3

4

3

U j i Chi-square i k a n hampal, Harn ala

r n a c r o l e p i d o t a (C.V.), j a n t a n h t i n a .

. . .

3

5

4 U j i cocok d a t a t e r h a d a p model persamaan hubung

an l o g f e k u n d i t a s t o t a l dengan l o g p a n j a i g t o -

t a l ikan hampal, Hampala m a c r o l e p i d o t a (C.V.), 36 5 U j i cocok d a t a t e r h a d a p model persamaan hubung

t o t a l i l c a n ham

jantan

d a n

. . .

3 7

6 U j i cocok d a t a t e r h a d a p model persamaan hubimt: a n l o g b e r a t denp;an lo^: p a n j a n g t o t a l ikar, ham p a l , ganna1.a m a c r o l e p i ~ o % a . (c.V.), b e t i n a d a n

u j i t-ttbw t e r h a d a p

3

. . .

38 7 Analisa k o v a r i a n s h u b w a n 1 0 6 b0ra.t dengan

l o g p a n j a w t o t a l i k a n h a n p a l , Yair a12 +a

(10)

I k a n hampal, Hampala macrolepidota ( C . V . ) , merupa

-

kan salah s a t u j e n i s ikan a u t o c h t o n

ema ass on,

1968)

yang banyak t e r t a n g k a p di Waduk J a t i l u h u r (Tanukusumah

,

1969 dan Achmad, 1970). Bagi n e l a y a n yang melakukan pe-

nangkapan ikan di waduk t e r s e b u t , ilcan hi mempunyai ar- ti ekonomis p e n t i n g .

Usaha penangkapan yang sekarang d i l a k u k a n o l e h p a r a n e l a y a n dalam beberapa ha1 h a p a t membahayakan p o p u l a s i i k a n d i p e r a i r a n t e r s e b u t , k a r e n a sampai s a a t i n i mereka belum memperhitungkan keadaan p o p u l a s i i k a n pada tahun

-

t a h u n yang akan datang. Nisalnya p a r a nelayan t i d a k me- lakukan penangkapan yang s e l e k t i p t e r h a d a p ukuran i k a n

.

Untuk menjaga dan memelihara k e l e s t a r i a n h a s i l n y a d i p e r -

l u k a n usaha pengelolaan yang r a s i o n i l .

Dewasa i n i jumlah j e n i s i k a n yang sudah dapat dipe-

l i h a r a d i lcolam a i r tawar masih s e d i k i t jurnlahnya, dan i n i d a p a t d i p e r k a y a dengan j e n i s - j e n i s i k a n l a i n yang b e r a s a l d a r i p e r a i r a n urnurn. B i l a i k a n hampal dapat d i

-

p e l i h a r a dan d i t e r n a k k a n , ha1 ini akan memperkaya jumlah

j e n i s i k a n p e l i h a r a a n .

Pada tahun 1970 Achmad menyatakan bahwa i k a n hampal

(11)

f i s h i n e n , sehingga ha1 i n i a k a menarik wisatawan untuk mengunjungi waduk i n i .

Untuk memperoleh h a s i l yang b a i k d i dalam usaha pe-

n g e l o l a a n i k a n hampal d i Waduk J a t i l u h u r maupun pemeli

-

haraannya d i kolam-kolam, maka beberapa keterangan b i o

-

(12)

I k a n hampal, Hampala macrolepidota ( C . V . ) , hidup d i

p e r a i r a n mum s e p e r t i s u n g a i dan danau (Smith, 1945) yang b e r a i r j e r n i h ( I n g e r & Chin, 1962). I k a n i n i t e r

-

d a p a t d i I n d o n e s i a , Malaysia, Muangthai, dan Indo- China (Webex & de B e a u f o r t , 1916; Smith, 1945; Day, 1967).

D i I n d o n e s i a i k a n hampal t e r d a p a t d i Jawa, Sumatra dan Kalimantan (Weber & de Beaufort, 1916; Vaas, e t . a l .

1953). Adapun

nama-nama

d a e r a h i k a n hampal i a l a h p a l m g , p o l i t a h , suco ( ~ a w a Tengah), hampal, ampalong, hampalong

(Jawa E a r a t ) , p a l i t a n (Jawa Timur), kabarau ( ~ u m a t r a Se- l a t a n ) , barau, g a d i , kebarau (Sumatra Tengah), langkung (Kalimantan B a r a t ) , adungan ( ~ a l i m a n t a n s e l a t a n ) dan bi

K a l i m a t a n T i m u r dinamakan adong a t a u adongan ( s c h u s t e r

& D j a j a d i r e d j a , 1952).

I k a n hampal termasuk ke dalam genus Hampala, sub f a m i l i a Cyprininae, f a m i l i a Cyprinidae, sub ordo Cypri

-

n o i d e a , Ordo O s t a r i o p h y s i (Weber & de B e a u f o r t , 1916). r4ulut d i ujung, miring, l e b a r dan melewa%i p i n g g i r a n mu- ka d a r i mata. Pada rahang atas t e r d a p a t dua sungut.

Warna keperak-perakan dengan punggung l e b i h gelap. Ping- g i r a n a-tas dan bawah s i r i p ekor berwarna hitam. Antara

(13)

I k a n hampal a d a l a h i k a n p r e d a t o r . I+:~zkanan i k m i n i

d i Sungai Ogan clan Komering t e r d i r i d a r i i k a n , udang

,

serangga d a n l a r v a (Vaas,

-

e t a1 1951). Hardjasasmita, e t 8.1. (1973) mengemukakan bahwa makanan ilran hampal di

- -

Danau Cangkuang t e r u t a m a t e r d i r i d a r i udang-udangan

,

i k a n dan serangga air. I n g e r & Chin (1962) menyatakan bahwa i k a n hampal yang berukuran l e b i h d a r i 100

mm,

t e r - utama memakan i k a n , sedmgkan yang berulcuran 31,8

-

60,5 mm mengandung potongan-potongan serangga.

Menurut s o e h a r d i ( 1971 ) ilran-ikan f amilia Cyprini- dae &an beruaya ke h u l u s u n g a i untuk mengadakan pemi

-

jahan pada waktu permulaan a i r mulai l i n g g i . Achmad (1970) menduga i k a n hampal beruaga ke bagian h u l u Wadtds J a t i l u h u r untuk memijah pada permulaan musim penghujan, y a i t u s e k i t a r bulan September dan Oktober.

Saanin (Hatimah, 1973) menyatakan bakwa d i pulau J a w ukuran panjang t o t a l i k a n hampal b e t i n a dewasa di

atas 24 cm. Dalam p e n e l i t i a n n y a mengenai ilcan hampal di

(14)

111. DASRAH, PAEAN DAN KETODA PZNELITXAR

Daerah p e n e l i t i a n

Wad& J a t i l u h u r t e r l e t a k pada 6 ' 4 5 ' ~ ~ dan I O ~ ~ I ~ ' B T , dengan k e t i n g g i a n 115 m d i atas permukaan l a u t , l e b i h

kurang 8 km s e b e l a h b a r a t k o t a Purwakarta. Waduk ini s e l e s a i dibangun pada t a h u n 1967 dengan c a r a membendung s u n g a i Citarwn. S e l a i n Sungai C i t a r u m , t e r d a p a t t i g a s u n g a i l a i n n y a yang masuk ke Waduk J a t i l u h u r , y a i t u Su

-

n g a i C i l a l a w i , Cidadap dan Cikanjaya. Satu-satunya

pengeluaran a i r d a r i waduk ini m e l a l u i bendungan utama

.

Waduk J a t i l u h u r d i k e l i l i n g i b u k i t - b u k i t lcapur dengan le-

r e n g yangcuram. Bulcit-bukit t e r s e b u t b e r h u t a n yang ham- p i r gundul

a am bar

1).

Tujuan utama pembuatan Waduk J a t i l u h u r untuk meng

-

a i r i persawahan daerah s e b e l a h u t a r a n y a , d i samping i t u b e r f u n g s i p u l a s e b a g a i : pembangkit l i s t r i k , pengendali b a n j i r , daerah perikanan dan d a e r a h p a r i w i s a t a . Karena f l u k t u a s i a i r sungai Citarum berubah-ubah, maka kedalam- an dan l u a s permukaan wadulr pun s e l a l u berubah. Pada kedalaman maximum ( l e b i h h r a n g 110 m ) , l u a s permukaan a i r mencapai l e b i h kurang 8.300 Ha. Pada k e d a l m a n m i

-

nimwn ( l e b i h kurang 82 m), l u a s permukaan a i r mencapai l e b i h kurang 4.300 IIa.
(15)

r

u

I'asir Gabru

T a j u r s i n d a n g

L

Sumber :

LPFD

Cabang Jatiluhur 1050nT 1 0 7 ~ 1 5 ~ 1 ~ ~
(16)

tcr3ai;a.t tanr:.iai a i r t i ~ k a t tiq:i s e h i n y a wtrdui; i n i rcerupa.ka,n p e r a i r a n ya31;; terbuka.

Pada naat-saat t e r t e n i ; u ~ e r i n g

t

crJa:Ii ilblooaiii?~11 ; . l c ~ o c ; s t i s acrui;inoso yaac rr,enin:bulkan bau t i & & < ssdap.

-

:;zcl;lm (4972) n;eriai;&-a~ b&wa " b l o o ~ ? l n g ~ ~ menia%~rll:;a~

keii:a.tinn i k a n d i waduk-wadulr a t a u kolanl-icolam d i Ainerilca Scrikslt. D i Waduli J a t i l u h u r tlblooming" i n i belun~ nleniper l i k a t l i a n tanda-tanda y m g aerugilcan b a e i lcelxidupm- iitrrn.

Beberapa s i f a t f i s i l c a d m kimiavri a i r Wadulr Jjabilu- 2lur diicei~lulrakan pada Tabel 1. I-iicklint; (1371) 1;lenyai;a

-

ka.11 bahwa ilian np. tumbuh b a i k padn su- 1x1 2;.

-

32Oc, d e m i k i m jugs clengsn iirran lnas ( G y p r i n u . ~ c m ~ i o ) . Sedaixkan sunu optimum bagi ikm tawes ( P x n t i u n &vanicus) b e r k i s a r a n t a r a 25-30°c ( ~ i o r a 8: P i l l a y , 1362).

Swiyl4le ( l l i c k l i n g , 1971 ) neyyatalrai hahwa pI! yang b e r k i -

s a r antma 6 , s

-

9,O cocok untul.: pertunlbuhan ikcm. Le

-

b i h jauh S w i w l e ( H i c k l i n g , 1971) menyebutkan pI7 = 1. d m

pI1 = 1 2 masing-masing s e b a g a i t i t i k k e n a t i a i asain d m

t i

ti,: kerflatian basa. Daya Men~iicat Asam ( D M A ) 0 , 5

-

2,O

menunjukkan p e r a i r a n yang k e s u b u r a m y a sedan& (medium)

.

lienurut S w i n ~ l e (1968), u3ilLunnya i k m manih d a p s t b e r t a

-

31ai hidup pada l r a d a r

O2

t o r l a r u t 1 ppm, t e t a p i wrt;ulc ne-
(17)
[image:17.496.38.458.142.759.2]

T a b e l 1. S i f a t f i s i k a d a n kimia~qri a i r Wad& J a t i l u h u r

...

P a k t o r Daerah Tengah Warung J e r u i i

s u h u a i r (OC) 2 6 , 5

-

32,o 28,O

-

28,5 ICec e r a h a n (cm) 95

-

110 35

-

8 5

PI-1 6 , 5

-

8 , G 7 , 4

-

8 , 5

i)I.iffi 1 , 1 6

-

1 , 6 4 0363

-

1356

G 2 t e r l a r u t (ppm) 5 ¶ 2

-

8 , O 5 , 9

-

1 1 , o

C02 ( P P ~ ) 395

-

1096 5 , 2

-

1798

Sumber d a t a : Laporan Tahunan LPPD Cabang J a t i l u h u r t a h u n 1974

-

1975

i k a n , dan p e r a i r a n yang k a d a r O2 t e r l a r u t n y a sama dengan a t a u l e b i h d a r i 5 ppm a k a n rnenguntungkan b a g i kehidupan i k a n ( E l l i s ,

- -

e t a l . d i dalam Welch, 1952). Pada t a h u n 1968 Swingle menyatakan bahwa k o n s e n t r a s i C02 bebas l e

-

b i h d a r i 15 ppm akan merugilian kekidupan ikan. I k a n d i p e r a i r a n yang mengandung l e b i h d a r i 30 ppm C02 b e b a s

a k a n mengalami k e s u k a r a n dalam b e r n a p a s d a n mati pada k o n s e n t r a s i yang l e b i h t i n g g i . Sedangkan i k a n yang b i s a mengambil u d a r a d a r i permukaan a i r , masih b i s a h i d u p da- l a m p e r a i r a n yang mengandung 100 ppm C02 bebas.

(18)

i.:etoda pengambilan c o n t o h i k a n

I k a n c o n t o h d i t a n g k a p dengan menggmakan anggoh ( g i l l - n e t ) berrnata j a r i n g 2, 7 dan 5 i n c i d i b e b e r a p a s t a s i u n pengambilan c o n t o h

amba bar

1 ) . Pengambilan i k a n c o n t o h dilakulcan s a t u k a l i dalam s a t u minggu mulai b u l a n J u l i sampai b u l a n Nopember 1976. Jumlah i k a n harnpal yang t e r t a n g k a p sebanyalr 174 e k o r dengan p a n j a n g a n t a r a

185

-

507 mm d a n b e r a t antara 90

-

1420 gram.

Dalam keadaan s e g a r panjang t o t a l t i a p i k a n c o n t o h diuicur k e dalam m i l i r n e t e r yang t e r d e k a t d a n b e r a t d i t i m - bang dalam gram dengan k e t e l i t i a n 1 gr~am. Data yang d i - p e r o l e h digunakan u n t u k menentukan hubungan p a n j a n g be- rat dan f a i c t o r k o n d i s i i k a n hampal. I k a n hampal tidalc mempunyai t a n d a k e l a m i n s e i m d e r s e h i n g g a penentuan j e

-

n i s icelamin b e r d a s a r pada gonada. Gonada i k a n c o n t o h yang d i a m b i l u n t u k p e n e l i t i a n f e k u n d i t a s d i b e r i t a n d a dm d i s i m p a n dalam l a r u t a n G i l s o n . Usus ilcan c o n t o h yang d i a m b i l dan d i b e r i t a n d a , kernudian d i s i m p a n daLam l a r u t a n f o r m a l i n 1076 untuli d i t e l i t i k e b i a s a a n maltanannya.

Kebiasaan makanan

Jumlah u s u s i k a n c o n t o h yang d i p e r i k s a a d a 174 7

49 d i a n t a r a n y a d a l a m i i e a d a a ~ Irosong. Volume makanan d a

lam u s u s i k a n c o n t o h d i u k u r dengan g e l a s t a k a r d a l a n c r

(19)

.

..

' I ; ' ! ~ I ! L c i i j . ! ~ 2 . [ ~l i:,:i:i i t . , : . , , I I , , ! a ,,!.! ,'),J

(, l:4:.05)

,

>;d;fiol~?or~ ( lst5\+)

,

; ,:cdi!;~:,, ,:: ? 4 c : e C t ~ c ~ f ~ : [ l:~t,;,) ,.I:,: : a . ( I ) . 1iieni;iii:raci c o n t o h jaoad yang t e r d a y a t d21airi g e r a i r a n d i l a l i u k a n s e b a g a i p e ~ n b a n t u d a l a n i c l e n t i

-

i i k a s i j a s a d maicanan yang t e r d a p a t d i dalani u s u s i k a n hampal.

Untuk mengetahui k l a s i f i k a s i k e b i a s a a n malranan i k a n hampal d i g u n a k a n I n d e x R e l a t i p P e n t i n g (IRP) s e p e r t i y m g dilternukakan o l e h P i n k a s ,

- -

e t a l . ( 1 9 7 1 ) . IRP u n t u k i k a n hampal j a n t a n dan b e t i n a d i h i t u n g t i a p b u l a n dengan

n~er~ggunakan rumus s e b a g a i b e r i l c u t :

IRP =

(V

+

N)

x

F d i mana : IRP = I n d e x R e l a t i p P e n t i n g

v

= p e r s e n t a s e volume s a t u j e n i s makanan N = p e r s e n t a s e jumlah s a t u j e n i s makanan P = f r e k w e n s i l i e j a d i a n s a t u j e n i s m a i c a n a n B e r d a s a r k a n n i l a i IRP yang d i d a p a t k a n , k e b i a s a a n niakanan d i b e d a k a n m e n j a d i rnakanan utama, malranan p e l e n g -

:cap dan makanan tambahan (l;ikolslcy, 1963)

Pemi j a h a n

(20)

i k a n c o n t o h b e t i n a b e r l c i s a r a n t a r a 198

-

507 mm dan 100- 1.420 gram.

Pendugaan pemijahan dilakulcan dengan menghi.tung p e r s e n t a s e i k a n matang dan menghitung Index Kematangan Gonada (IKG) s e t i a p bulan. Kernatangan gonada i k a n i n i d i t e n t u k a n b e r d a s a r pada k l a s i f i k a s i yang dikemukakan o l e h H a r d j a s a s n i i t a

- -

e t a l . (1971) (Lampiran 1 dan 2).

I K G d i h i t u n g dalam p e r s e n dengan c a r a membandingkan per- b e r a t gonada t e r h a d a p b e r a t i k a n contoh dengan r u n u s se-

B e r a t gonada (gram)

I K G =

x

100

%

B e r a t i l c a n (gram)

Keterangan t e n t a n g I K G i n i didukung o l e h penyebaran d i a m e t e r t e l u r s e p e r t i yang dikemukalian o l e h Johnson

( G f f e n d i e , 1975). Pengukuran d i a m e t e r t e l u r d i l a k u k a n dengan menggunakan mikrometer o k u l e r .

Felcunditas t o t a l d i h i t u n g dengan menggunakan metoda sub-contoh b e r a t gonada (Bagenal & Braum, 1970). B e r a t gonada ditimbang dalam gram dengan k e t e l i t i a n 0,01 gram. Sub-con-toh gonada dianlb'il dua k a l i , masing-masing b e r k i - sar antara 0 , l

-

0 , 2 gram. T e l u r yang b e r d i a m e t e r l e b i h
(21)

I-Iubungan f e k u n d i t a s t o t a l dengan p a n j a n g t o t a l i k a n d i n y a t a k a n dalam persamaan :

P = a L b

d i mana : P = f e k u n d i t a s t o t a l ( b u t i r ) L = panjang t o t a l (mm)

a dan b adalah lconstanta

Eersamaan t e r s e b u t d i t r a n s f o r m a s i k a n k e dalam l o g a - r i t m a s e h i n g g a b e r b e n t u k persamaan g a r i s l u r u s . A n a l i s a v a r i a n s dan u j i cocok d a t a t e r h a d a p model d i l a k u k a n t e r - hadap persamaan t e r s e b u t

raper

& Smith, 1966; Snedecor

& Cohran, 1967).

Hubungan p a n j a n g b e r a t

? I i l e ( ~ f f e n d i e , 1975) menyatakan bahwa hubungan pan- jang b e r a t i k a n d a p a t d i n y a t a k a n dalam rumus :

W = a L b

d i mana :

W

= b e r a t ilran (gram)

L = panjang t o t a l i k a n (mm) a dan b a d a l a h k o n s t a n t a

Fersamaan t e r s e b u t d i t r a n s f o r m a s i k a n k e dalam l o g a -

sitma s e h i n g g a berbentuk persamaan g a r i s l u r u s . A n a l i s a

v a r i a n s darl a j i cocok d a t a t e r h a d a p model d i l a k u k a n t e r - hadap persamaan t e r s e n u t ( D r a p e r & Smith, 1966 ;Snedecor

(22)

hqalisa k o v a r i a n s ( s n e d e c o r & Cohran, 1967; S t e e l Ss

T o r r i e , 1960) d i l a i i u k a n t e r h a d a p hubungan l o g b e r a t d a n l o p a n j a n g t o t a l i k a n j a n t a n dan b e t i n a u n t u k membeda-

kan l c o e f i s i e n r e g r e s s i n y a .

P a k t o r k o n d i s i

P a k t o r k o n d i s i i k a n j a a t a n dan b e t i n a d i h i t u n g s e

-

t i a p b u l a n d a n b e r d a s a r p a d a t i n g k a t lcematangan gonada dengan menggunakan rumus s e b a g a i b e r i k u t :

d i

mana : Y, = f a k t o r l i o n d i s i

W

= b e r a t ikar, (gram)

L

= p a n j a n g t o t a l i k a n (mm)
(23)
(24)
(25)
(26)
(27)
(28)
(29)
(30)
(31)
(32)
(33)
(34)
(35)
(36)

D a r i 174 elcor i k a n hampal dencan k i s a r a n p a n j q t o t a l dan b e r a t masing-masing a n t a r a 185

-

507 mm d a n

90

-

1.420 gram, yang d i t e l i t i d a r i bulan J u l i sampai Nopember 1976, d i p e r o l e h k e t e r a n g a n beberapa aspek bio- l o g i s .

Makanan utama i k a n hampal i a l a h i l i a . Makanan pe- lengkapnya i a l a h c s u s t a c e a dan makanan tambahan i a l a h

serangga. Kebiasaan makanan i k a n j a n t a n t i d a k berbeda dengan i k a n b e t i n a .

Perbandingan junilah i k a n j a n t a n dan b e t i n a t i d a k berbeda pada t i a p - t i a p bulan. I k a n hampal diduga memi-

iah a n t a r a bulan Aiglzst11.s sampai Oktober, Ilran b e t i n a

"

menlijah s e t a h u n s e k a l i dengan p e r i o d e pemijahan yang r e - l a t i p s i n g k a t .

F e k u n d i t a s t o t a l i k a n hampal pada panjang t o t a l an- t a r a 206

-

507 mm d a n b e r a t 100

-

1.420 gram b e r k i s a r a n t a r a 5.398

-

56.109 b u t i r . Hubungan antara l o g f e k ~ m - d i t a s t o t a l dengan l o g panjang t o t a l a d a l a h :

l o g F = -1,4039

+

2,2056 l o g

L

(37)

I k a n jantan : l o g \i = -4,6329

+

2,8821 l o g

L

I k a n b e t i n a : l o g W = -4,4969

+

2,8242 l o g

L

Pertumbuhan i k a n hampal j a n t a n dan b e t i n a termasulr nn-ctunlbuhan " i s o m e t r i c t 1 . Y a d a panjnng yaag sama, i k a n L e t i n a l e b i h b e r a t 6arL p a d a rlran Jnsl%an.

Pacla t i n g k a t kematangan gonada yang ozuna, I a k t o r k o n d i s i i k a n b e t i n a l e b i h b e s a r darci pacla i k a n JanZ;m.

Gambar

Tabel 1. ......................................................

Referensi

Dokumen terkait

Berdasarkan pada analisis dan pembahasan yang telah dibahas pada Bab 4 tentang Pengaruh Sanksi Pajak, Sistem Pelayanan Perpajakan, Norma Subjektif, dan Norma Moral

Dari berbagai pernyataan tersebut dapat diambil kesimpulan bahwa strategi Asatidz TPQ Baiturrahman Demuk Pucanglaban Tulungagung yaitu dengan mengadakan evaluasi, sehingga

Cross calibration based on spectral matching requires spectral response function of the referenced sensor and target sensor are similar, such as the center wavelength

Sebagai contoh pengkodean, sebuah sistem pengendali fuzi memiliki 2 buah variabel masukan yaitu error (E) dan perubahan error (CE) 1 buah variabel keluaran (CI) dengan

Biaya kualitas diperlukan perusahaan untuk mendapatkan informasi yang berguna bagi perusahaan, salah satu diantaranya adalah agar perusahaan dapat mengetahui

1) Siswa-siswa berada dalam pusat proses pembelajaran; sedangkan guru mendorong mereka untuk bertanggung jawab terhadap pembelajaran mereka sendiri. Degan konsep tersebut,

Kepala madrasah, dalam menangani permasalahan tersebut dimasing- masing madrasah akan melakukan berbagai strategi untuk menciptakan sekolah bersih dan sehat, dalam hal

Saya yang bertandatangan dibawah ini Pejabat Pengadaan pada Badan Pelaksana Penyuluhan Pertanian Perikanan dan Kehutanan Kabupaten.Lampung Tengah dengan ini menetapkan calon