ip
PENIERNBHAN
SARI
BUAH
PISANG
(
--
Muss
paradisia~a
1
DENGWN
MENGGUNAKAN
ENZIM
PEKTIWPBSE
(
PEKHIN METlk ESTEWASE
1
Oleh
HENNY
YONALIAH E N N Y YONALIA.
F
20 1540. P e n j e r n i h a n S a r i Buah P i s a n g(kfLl= )-
. .
d e n g a n Menggunakan Enzim P e k t i n a s e( P e k t i n M e t i l E s t e r a s e ) d i bawah b i m b i n g a n S u h a d i H a r d j o .
R i n g k a s a n
P o t e n s i p i s a n g d i I n d o n e s i a n e r u p a k a n y a n g t e r b e s a r
s e p a n j a n g t a h u n d i b a n d i n g k a n d e n g a n buah-buahan y a n g l a i n .
S e k i t a r 10 p e r s e n d a r i p r o d u k s i p i s a n g d i I n d o n e s i a t e r b u a n g
s i a - s i a k a r e n a t e r s e r a n g h a n a p e n y a k i t d a n t i d a k a d a n y a
t i n d a k e n p e n g a w e t a n s e r t a k u r a n g n y a s a r a n a t r a n s p o r t a s i .
Untuk m e n g a t a s i h a 1 t e r s e b u t d i a t a s b u a h p i s a n g d a p a t d i - o l a h m e n j a d i k e r i p i k , p i s a n g s a l e , t e p u n g d a n a n g g u r . A l -
t e r n a t i f l a i n a d a l a h p e g o l a h a n b u a h p i s a n g m e n j a d i s a r i b u a h
p i s a n g .
S a r i b u s h p i s a n g d i b u a t d a r i e k s t r a k s i p u l p b u a h p i s a n g
y a n g d i c a n p u r k a n d e n g a n
a i r .
H a n c u r a n b u a h p i s a n g t i d a k l a r u t d idalan
air
s e h i n g g a t e r b e n t u k s u s p e n s i .Hal
i n i
menyebabkan s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n b e r w a r n a k e r u h d a n
k e n t a l
,
s e h i n g g a t i d a k m e n a r i k u n t u k d i n i n u m . S a r i b u a hp i s a n g i n i d a p a t d i j e r n i h k a n d e n g a n menggunakan bahan-bahan
penggumpal m i s a l n y a t a n i n , g e l a t i n d a n b e n t o n i t . P e n j e r n i -
han d e n g a n bahan-bahan i n i k u r a n g memuaskan k a r e n a m a s i h
mengandung senyawa-senyawa y a n g t i d a k l a r u t k a r e n a e f e k
i n i d i c o b a p e n g g u n a a n e n z i m u n t u k mendapatkan s a r i b u a h y a n g
j e r n i h .
T u j u a n d a r i p e n e l i t i a n i n i a d a l a h m e m p e l a j a r i p e n j e r n i -
han s a r i buah p i s a n g d e n g a n menggunakan e n z i m p e k t i n a s e .
S e l a i n i t u j u g a m e m p e l a j a r i p e n g a r u h penambahan e n z i m t e r h a -
d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n . Hasil p e n e l i t i a n
i n i d i h a r a p k a n d a p a t memberikan gambaran t e r h a d a p t e r b u k a n y a
kemungkinan u n t u k tumbuhnya i n d u s t r i s a r i b u a h p i s a n g d i
I n d o n e s i a .
Rancangan p e r c o b a a n y a n g d i g u n a k a n a d a l a h r a n c a n g a n
b l o k a e a k . P e n g g u n a a n e n z i m p e k t i n a s e ( 0 , 450 ppm, 9 0 0 ppm
d a n 1 3 5 0 ppm) d i p e r l a k u k a n t e r h a d a p e m p a t j e n i s b u a h p i s a n g
( u l i , a n g l e n g , lampung d a n p a p a n ) .
R a s i l p e n e l i t i a n d i p e r o l e h bahwa k e j e r n i h a n
s a r i
b u a h p i s a n g d i t e n t u k a n o l e h penambahan e n z i m d a n t e r g a n t u n g j u g ad a r i : e n i s b u a h p i s a n g y a n g d i g u n a k a n . Penambahan e n z i m
p e k t i n a s e e e n d e r u n g m e n i n g k a t k a n k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i -
s a n g . P a d a penambehan e n z i m
900
p p nrata-rata
d i p e r o l e hk e j e r n i h a n maksimum, k e e u e l i u n t u k j e n i s p i s a n g u l i k e j e r n i -
han maksimum d i p e r o l e h p a d a s a a t penambahan e n z i m 450 ppm.
H a l i n i t i d a k t e r l e p a s d a r i p e r u b a h a n t o t a l g u l a , t o t a l a s a n
d a n j u m l a h p a d a t a n t e r l a r u t s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n .
Rendeman y a n g d i h a s i l k a n a d a l a h d a r i 100 gram b u a h p i s a n g
d e n g a n k u l i t a k a n m e n g h a s i l k a n s a r i b u a h 2 0 0 . 3 4 5 m l s a r i
PENJERNIHAN SARI BUAH PISANG
(m
Daradrslaca.
-
) DENGAN HENGGUNAIZAN ENZIH PEKTINASE(PEKTIN HETIL ESTERASB)
Oleh
BENNY YONBLIA
F
20.1540SKRIPSI
S e b a g a i s a l a h s a t u syarat u n t u k e e m p e r o l e h gelar
SARJANA TEKNOLOGI PERTANIAN
p a d a J u r u s a n TEKNOLOGI INDUSTRI PERTANIAN,
F a k u l t a s T a k n o l o g i P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
1 9 8 8
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
IMSTITUT PERTANIAN BOGOR
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
i
PENJERNIIIAN S A R I BUAR P I S A N G
(Liusii
esa8isiaca)
DENGAN HENGGUNAKAN ENZIM P E g T I N A S E
( P E K T I N N E T I L E S T E R A S E )
S K R I P S I
S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
S A R J A N A TEKNOLOGI PERTANIAN
p a d a J u r u s a n TEKNOLOGI INDUSTRI PERTANIAN,
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
O l e h
HENNY Y O N A L I A
P 20.1540
D i l a h i r k a n d i B u k i t t i n g g i , 2 J a n u a r i 1 9 6 4
.ulus:
4
D e s e n b e r 1988e s e m b e r 1 9 6 8
KATA PENGANTAR
P u j i s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n k e h a d i r a t A l l a h Yang
N a h a k u a s a , k a r e n a h a n y a d e n g a n r a h m a t - N y a l a h s k r i p s i i n i
d a p a t d i s e l e s a i k a n p a d a w a k t u n y a .
S k r i p s i i n i d i s u s u n s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t d a l a m
menenpuh u j i a n s a r j a n a p a d a J u r u s a n T e k n o l o g i I n d u s t r i P e r -
t a n i a n , F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n
B o g o r .
P a d a k e s e m p a t a n i n i p e n u l i s i n g i n n e n g u c a p k a n terima
k a s i h y a n g s e b e s a r - b e s a r n y a k e p a d a :
1. S u h a d i H a r d j o , MSc. s e l a k u d o s e n pembimbing
2 . Kedua o r a n g t u a d a n s a u d a r a - s a u d e r a y a n g t e l a h memberikan
d o r o n g a n s e m a n g a t k e p a d a p e n u l i s
2 . R e k a n - r e k s n y a n g t e l a h n e m b a n t u p e n u l i s s e h i n g g a s k r i p s i i n i d a p a t s e l e s a i
P e n u l i s m e n y a d a r i bahwa s k r i p s i i n i m a s i h j a u h d a r i
s e m p u r n a . O l e h k a r e n a
itu
k r i t i k d a n s a r a n y a n g menbangund a r i pembaca s a n g a t p e n u l i s h a z a p k a n .
A k h i r n y a p e n u l i s b e r h a r a p semoga s k r i p s i i n i d a p a t
b e r m a n f a a t b a g i yang m e m e r l u k a n .
DAFTAR I S 1
KATA PENGANTAR
. . .
DAFTAR GAMBAR
. . .
DAFTAR TABEL
. . .
DAETAR LAMPIRAN
. . .
I
.
PENDAHULUAN. . .
I1.
TINJAUAN PUSTAKA. . .
A
.
BUAH PISANG. . .
B.
KOMPOSISI K I M I A DAN NILAI G I Z I BUAH PISANG.
C
.
SUBSTANSI PEKTIN~ DAN ENZIM PEKTIN...
. . .
1
.
S u b s t a n s i P e k t i n d a l a m BUah-buahan2
.
K l a s i f i k a s i Enzim P e k t i n. . .
H a l a n a n
v
v i i i
3
.
A k t i f i t a s Enzim P e k t i n. . .
17D
.
ENZIt4 PEKTINASE DALAM INDUSTRI PANGAN. . .
2 01
.
E k s t r a k s i Buah-buahan...
2 02
.
P r o s e s P e n j e r n i h a n S a r i Buah...
2 33
.
F a k t o r - f e k t o - r y a n g Mempengaruhi...
27 I11.
BAHAN DAN METODE...
29A
.
BAHAN DAN ALAT. . .
29B
.
METODE PENELITIAN. . .
3 0 C.
PENGAMATAN. . .
35IV
.
HASIL DAN PEMBAHASAN
. . .
39A
.
PENELITIAN PENDAHULUAN
. . .
39. . .
B
.
FENELITIAN UTAMA
5 2
. . .
V
.
KBSIMPULAN DAN SARAN
7 4
A
.
KESIMPULAN
. . .
74
B
.
SARAN
. . .
7 5
. . .
DAFTAR PUSTAKA
7 6
DAFTAR GAMBAR
[image:9.514.26.465.123.705.2]Halaman
Gambar 1. Diagram p o t e n s i p e m a n f a a t a n tanaman p i s a n g 7 Gambar 2 . Senyawa-senyawa p e k t i n
. . .
12Gambar 3 . Pemotongan i k a t a n g l u k o s i d a d i d a l a m p e k t i n
d e n g a n h i d r o l i s a maupun e l i m i n a s i
. . .
1 5Gambar 4 . P r o s e s pemecahan s e n y a w a p e k t i n o l e h e n z i m
p e k t i n a s e
. . .
16Gambar 5 . Mekanisme e n z i m p e k t i n a s e
. . .
19Gambar 6 . D e g r a d a s i s e n y a w a p e k t i n s e c a r a e n z i m a t i s
.
25 Gambar 7 . J e n i s p i s a n g y a n g d i g u n a k a n p a d a p e n e l i t i a n 29Gambar 8 . Enzim u l t r a z y m
. . .
30Gambar 9 . D i a g r a m a l i r p r o s e s pembuatan s a r i b u a h
p i s a n g d e n g a n menggunakan e n z i m p e k t i n a s e
.
33Gambar 1 0 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan e n z i m t e r h a -
d a p rendemen s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n
. . . .
41Gambar 11. H i s t o g r a m p e n g a r u h p e n g e n c e r a n t e r h a d a p
r e n d e m e n s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n
. . .
42Gambar 1 2 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n l a m a v a k t u h i d r o l i s a t e r h a d a p t i n g k a t k e s u k a a n
penampakan
...
46Gambar 13. H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n w a k t u
h i d r o l i s a t e r h a d a p aroma s a r i b u a h p i s a n g
.
47Gambar 1 4 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s b u a h p i s a n g d a n waktu h i d r o l i s a t e r h a d a p rasa s a r i b u a h
p i s e n g
. . .
48Gambar 1 5 . S a r i b u a h p i s a n g
. . .
53Gambar 1 6 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g t e r h a d a p
t o t a l p a d a t a n t e r l a r u t s a r i b u a h p i s a n g
. . .
54Gambar 1 7 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g t e r h a d a p
t o t a l g u l a s a r i b u a h p i s a n g
. . .
56Gambar 18. H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i buah p i s a n g
. . .
Gambar 1 9 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p
. . .
k e j e r n i h a n s a r i buah p i s a n g u l iGambar 2 0 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i s a n g a n g l e n g
...
[image:10.521.17.466.94.496.2]Gambar 21. H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan e n z i m t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i s a n g a n g l e n g
. . .
Gambar 2 2 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i s a n g papan
. . .
Gambar 2 3 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p t o t a l asam s a r i b u a h p i s a n g
...
Gambar 24. H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s b u a h p i s a n g t e r h a - d a p pH s a r i b u a h p i s a n g
...
Gambar 25. H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p u j i k e s u k a a n penampakan s a r i b u a h p i s a n g
..
Gambar 2 6 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n k o n s e n -
t r a s i e n z i m t e r h a d a p u j i k e s u k a a n aroma
. . .
Gambar 2 7 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n penam- bahan e n z i m t e r h a d e p u j i k e s u k a a n rasa
. . . .
ip
PENIERNBHAN
SARI
BUAH
PISANG
(
--
Muss
paradisia~a
1
DENGWN
MENGGUNAKAN
ENZIM
PEKTIWPBSE
(
PEKHIN METlk ESTEWASE
1
Oleh
HENNY
YONALIAH E N N Y YONALIA.
F
20 1540. P e n j e r n i h a n S a r i Buah P i s a n g(kfLl= )-
. .
d e n g a n Menggunakan Enzim P e k t i n a s e( P e k t i n M e t i l E s t e r a s e ) d i bawah b i m b i n g a n S u h a d i H a r d j o .
R i n g k a s a n
P o t e n s i p i s a n g d i I n d o n e s i a n e r u p a k a n y a n g t e r b e s a r
s e p a n j a n g t a h u n d i b a n d i n g k a n d e n g a n buah-buahan y a n g l a i n .
S e k i t a r 10 p e r s e n d a r i p r o d u k s i p i s a n g d i I n d o n e s i a t e r b u a n g
s i a - s i a k a r e n a t e r s e r a n g h a n a p e n y a k i t d a n t i d a k a d a n y a
t i n d a k e n p e n g a w e t a n s e r t a k u r a n g n y a s a r a n a t r a n s p o r t a s i .
Untuk m e n g a t a s i h a 1 t e r s e b u t d i a t a s b u a h p i s a n g d a p a t d i - o l a h m e n j a d i k e r i p i k , p i s a n g s a l e , t e p u n g d a n a n g g u r . A l -
t e r n a t i f l a i n a d a l a h p e g o l a h a n b u a h p i s a n g m e n j a d i s a r i b u a h
p i s a n g .
S a r i b u s h p i s a n g d i b u a t d a r i e k s t r a k s i p u l p b u a h p i s a n g
y a n g d i c a n p u r k a n d e n g a n
a i r .
H a n c u r a n b u a h p i s a n g t i d a k l a r u t d idalan
air
s e h i n g g a t e r b e n t u k s u s p e n s i .Hal
i n i
menyebabkan s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n b e r w a r n a k e r u h d a n
k e n t a l
,
s e h i n g g a t i d a k m e n a r i k u n t u k d i n i n u m . S a r i b u a hp i s a n g i n i d a p a t d i j e r n i h k a n d e n g a n menggunakan bahan-bahan
penggumpal m i s a l n y a t a n i n , g e l a t i n d a n b e n t o n i t . P e n j e r n i -
han d e n g a n bahan-bahan i n i k u r a n g memuaskan k a r e n a m a s i h
mengandung senyawa-senyawa y a n g t i d a k l a r u t k a r e n a e f e k
i n i d i c o b a p e n g g u n a a n e n z i m u n t u k mendapatkan s a r i b u a h y a n g
j e r n i h .
T u j u a n d a r i p e n e l i t i a n i n i a d a l a h m e m p e l a j a r i p e n j e r n i -
han s a r i buah p i s a n g d e n g a n menggunakan e n z i m p e k t i n a s e .
S e l a i n i t u j u g a m e m p e l a j a r i p e n g a r u h penambahan e n z i m t e r h a -
d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n . Hasil p e n e l i t i a n
i n i d i h a r a p k a n d a p a t memberikan gambaran t e r h a d a p t e r b u k a n y a
kemungkinan u n t u k tumbuhnya i n d u s t r i s a r i b u a h p i s a n g d i
I n d o n e s i a .
Rancangan p e r c o b a a n y a n g d i g u n a k a n a d a l a h r a n c a n g a n
b l o k a e a k . P e n g g u n a a n e n z i m p e k t i n a s e ( 0 , 450 ppm, 9 0 0 ppm
d a n 1 3 5 0 ppm) d i p e r l a k u k a n t e r h a d a p e m p a t j e n i s b u a h p i s a n g
( u l i , a n g l e n g , lampung d a n p a p a n ) .
R a s i l p e n e l i t i a n d i p e r o l e h bahwa k e j e r n i h a n
s a r i
b u a h p i s a n g d i t e n t u k a n o l e h penambahan e n z i m d a n t e r g a n t u n g j u g ad a r i : e n i s b u a h p i s a n g y a n g d i g u n a k a n . Penambahan e n z i m
p e k t i n a s e e e n d e r u n g m e n i n g k a t k a n k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i -
s a n g . P a d a penambehan e n z i m
900
p p nrata-rata
d i p e r o l e hk e j e r n i h a n maksimum, k e e u e l i u n t u k j e n i s p i s a n g u l i k e j e r n i -
han maksimum d i p e r o l e h p a d a s a a t penambahan e n z i m 450 ppm.
H a l i n i t i d a k t e r l e p a s d a r i p e r u b a h a n t o t a l g u l a , t o t a l a s a n
d a n j u m l a h p a d a t a n t e r l a r u t s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n .
Rendeman y a n g d i h a s i l k a n a d a l a h d a r i 100 gram b u a h p i s a n g
d e n g a n k u l i t a k a n m e n g h a s i l k a n s a r i b u a h 2 0 0 . 3 4 5 m l s a r i
PENJERNIHAN SARI BUAH PISANG
(m
Daradrslaca.
-
) DENGAN HENGGUNAIZAN ENZIH PEKTINASE(PEKTIN HETIL ESTERASB)
Oleh
BENNY YONBLIA
F
20.1540SKRIPSI
S e b a g a i s a l a h s a t u syarat u n t u k e e m p e r o l e h gelar
SARJANA TEKNOLOGI PERTANIAN
p a d a J u r u s a n TEKNOLOGI INDUSTRI PERTANIAN,
F a k u l t a s T a k n o l o g i P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
1 9 8 8
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
IMSTITUT PERTANIAN BOGOR
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
i
PENJERNIIIAN S A R I BUAR P I S A N G
(Liusii
esa8isiaca)
DENGAN HENGGUNAKAN ENZIM P E g T I N A S E
( P E K T I N N E T I L E S T E R A S E )
S K R I P S I
S e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
S A R J A N A TEKNOLOGI PERTANIAN
p a d a J u r u s a n TEKNOLOGI INDUSTRI PERTANIAN,
F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
O l e h
HENNY Y O N A L I A
P 20.1540
D i l a h i r k a n d i B u k i t t i n g g i , 2 J a n u a r i 1 9 6 4
.ulus:
4
D e s e n b e r 1988e s e m b e r 1 9 6 8
KATA PENGANTAR
P u j i s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n k e h a d i r a t A l l a h Yang
N a h a k u a s a , k a r e n a h a n y a d e n g a n r a h m a t - N y a l a h s k r i p s i i n i
d a p a t d i s e l e s a i k a n p a d a w a k t u n y a .
S k r i p s i i n i d i s u s u n s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t d a l a m
menenpuh u j i a n s a r j a n a p a d a J u r u s a n T e k n o l o g i I n d u s t r i P e r -
t a n i a n , F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n
B o g o r .
P a d a k e s e m p a t a n i n i p e n u l i s i n g i n n e n g u c a p k a n terima
k a s i h y a n g s e b e s a r - b e s a r n y a k e p a d a :
1. S u h a d i H a r d j o , MSc. s e l a k u d o s e n pembimbing
2 . Kedua o r a n g t u a d a n s a u d a r a - s a u d e r a y a n g t e l a h memberikan
d o r o n g a n s e m a n g a t k e p a d a p e n u l i s
2 . R e k a n - r e k s n y a n g t e l a h n e m b a n t u p e n u l i s s e h i n g g a s k r i p s i i n i d a p a t s e l e s a i
P e n u l i s m e n y a d a r i bahwa s k r i p s i i n i m a s i h j a u h d a r i
s e m p u r n a . O l e h k a r e n a
itu
k r i t i k d a n s a r a n y a n g menbangund a r i pembaca s a n g a t p e n u l i s h a z a p k a n .
A k h i r n y a p e n u l i s b e r h a r a p semoga s k r i p s i i n i d a p a t
b e r m a n f a a t b a g i yang m e m e r l u k a n .
DAFTAR I S 1
KATA PENGANTAR
. . .
DAFTAR GAMBAR
. . .
DAFTAR TABEL
. . .
DAETAR LAMPIRAN
. . .
I
.
PENDAHULUAN. . .
I1.
TINJAUAN PUSTAKA. . .
A
.
BUAH PISANG. . .
B.
KOMPOSISI K I M I A DAN NILAI G I Z I BUAH PISANG.
C
.
SUBSTANSI PEKTIN~ DAN ENZIM PEKTIN...
. . .
1
.
S u b s t a n s i P e k t i n d a l a m BUah-buahan2
.
K l a s i f i k a s i Enzim P e k t i n. . .
H a l a n a n
v
v i i i
3
.
A k t i f i t a s Enzim P e k t i n. . .
17D
.
ENZIt4 PEKTINASE DALAM INDUSTRI PANGAN. . .
2 01
.
E k s t r a k s i Buah-buahan...
2 02
.
P r o s e s P e n j e r n i h a n S a r i Buah...
2 33
.
F a k t o r - f e k t o - r y a n g Mempengaruhi...
27 I11.
BAHAN DAN METODE...
29A
.
BAHAN DAN ALAT. . .
29B
.
METODE PENELITIAN. . .
3 0 C.
PENGAMATAN. . .
35IV
.
HASIL DAN PEMBAHASAN
. . .
39A
.
PENELITIAN PENDAHULUAN
. . .
39. . .
B
.
FENELITIAN UTAMA
5 2
. . .
V
.
KBSIMPULAN DAN SARAN
7 4
A
.
KESIMPULAN
. . .
74
B
.
SARAN
. . .
7 5
. . .
DAFTAR PUSTAKA
7 6
DAFTAR GAMBAR
[image:114.514.26.465.123.705.2]Halaman
Gambar 1. Diagram p o t e n s i p e m a n f a a t a n tanaman p i s a n g 7 Gambar 2 . Senyawa-senyawa p e k t i n
. . .
12Gambar 3 . Pemotongan i k a t a n g l u k o s i d a d i d a l a m p e k t i n
d e n g a n h i d r o l i s a maupun e l i m i n a s i
. . .
1 5Gambar 4 . P r o s e s pemecahan s e n y a w a p e k t i n o l e h e n z i m
p e k t i n a s e
. . .
16Gambar 5 . Mekanisme e n z i m p e k t i n a s e
. . .
19Gambar 6 . D e g r a d a s i s e n y a w a p e k t i n s e c a r a e n z i m a t i s
.
25 Gambar 7 . J e n i s p i s a n g y a n g d i g u n a k a n p a d a p e n e l i t i a n 29Gambar 8 . Enzim u l t r a z y m
. . .
30Gambar 9 . D i a g r a m a l i r p r o s e s pembuatan s a r i b u a h
p i s a n g d e n g a n menggunakan e n z i m p e k t i n a s e
.
33Gambar 1 0 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan e n z i m t e r h a -
d a p rendemen s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n
. . . .
41Gambar 11. H i s t o g r a m p e n g a r u h p e n g e n c e r a n t e r h a d a p
r e n d e m e n s a r i b u a h y a n g d i h a s i l k a n
. . .
42Gambar 1 2 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n l a m a v a k t u h i d r o l i s a t e r h a d a p t i n g k a t k e s u k a a n
penampakan
...
46Gambar 13. H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n w a k t u
h i d r o l i s a t e r h a d a p aroma s a r i b u a h p i s a n g
.
47Gambar 1 4 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s b u a h p i s a n g d a n waktu h i d r o l i s a t e r h a d a p rasa s a r i b u a h
p i s e n g
. . .
48Gambar 1 5 . S a r i b u a h p i s a n g
. . .
53Gambar 1 6 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g t e r h a d a p
t o t a l p a d a t a n t e r l a r u t s a r i b u a h p i s a n g
. . .
54Gambar 1 7 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g t e r h a d a p
t o t a l g u l a s a r i b u a h p i s a n g
. . .
56Gambar 18. H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i buah p i s a n g
. . .
Gambar 1 9 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p
. . .
k e j e r n i h a n s a r i buah p i s a n g u l iGambar 2 0 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i s a n g a n g l e n g
...
[image:115.521.17.466.94.496.2]Gambar 21. H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan e n z i m t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i s a n g a n g l e n g
. . .
Gambar 2 2 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p k e j e r n i h a n s a r i b u a h p i s a n g papan
. . .
Gambar 2 3 . H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p t o t a l asam s a r i b u a h p i s a n g
...
Gambar 24. H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s b u a h p i s a n g t e r h a - d a p pH s a r i b u a h p i s a n g
...
Gambar 25. H i s t o g r a m p e n g a r u h penambahan enzim t e r h a d a p u j i k e s u k a a n penampakan s a r i b u a h p i s a n g
..
Gambar 2 6 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n k o n s e n -
t r a s i e n z i m t e r h a d a p u j i k e s u k a a n aroma
. . .
Gambar 2 7 . H i s t o g r a m p e n g a r u h j e n i s p i s a n g d a n penam- bahan e n z i m t e r h a d e p u j i k e s u k a a n rasa
. . . .